WOORD&DAAD. 1 september 2015, 43ste jaargang, nummer 4. Uitgave van de Protestantse Gemeente te St.-Oedenrode, Son en Breugel

AG ber ND m ZO pte RT se STA g 13 a nd Zo

WOORD&DAAD

Uitgave van de Protestantse Gemeente te St.-Oedenrode, Son en Breugel

Claude Monet, Hooimijten, einde zomer (1891)

1 september 2015, 43ste jaargang, nummer 4

Onze identiteit In de website van ‘Sonenbreugelverbindt’ kunt u onze kerk vinden onder ‘Gidsen’ en dan ‘Dorpsgids’. Daar vindt u binnenkort ‘informatie’ over onze organisatie. In reactie op mijn oproep heeft u drie korte beschrijvingen ingeleverd. Ze passen wondergoed op elkaar en ze zullen, samen met de beschrijving uit onze eigen website, alle drie worden getoond aan de bezoekers van de website, zoals hieronder weergegeven. Jacques den Boer

Protestantse gemeente, een korte beschrijving Een korte beschrijving is altijd bedoeld helder te zijn. Dus hebben we de leden van onze kerkgemeenschap gevraagd om zo’n beschrijving in te leveren. Vier teksten kwamen binnen. Elk van deze teksten is helder. Toch zijn ze alle anders. U mag dus zelf kiezen. 1. Wij zijn een gemeenschap van ongeveer 800 leden in een tweetal aaneengrenzende dorpen, Sint-Oedenrode en Son en Breugel. We willen een op elkaar en op de samenleving betrokken geloofsgemeenschap zijn die zich laat inspireren door de Bijbel en die zoekt naar de bevrijdende en appellerende betekenis daarvan voor ons bestaan. We willen creatief ruimte bieden aan nieuwe uitdrukkingswijzen van ons geloof en in oecumenische gezindheid met andere kerken samenwerken. 2. Wij zijn een gemeenschap die probeert één van de plekken in de samenleving te zijn, waar mensen worden uitgedaagd om met ‘Woord en Daad’ te kiezen voor een rechtvaardige en barmhartige samenleving. Maar ook een plek, een ruimte waar mensen elkaar, in de ups en downs van het leven, moed inspreken om te blijven geloven in het Goede Leven. De verhalen uit de Bijbel, vertaald naar onze tijd zijn daarbij onze richtingwijzers. Richtingwijzers waarvan je op verhaal kunt komen, kunt opademen. Op Hoop van Zegen! 3. Onze gemeenschap heeft een relatief korte geschiedenis. Ze is gevormd in de 2de helft van de afgelopen 20ste eeuw, hoofdzakelijk door immigranten uit andere delen van Nederland, die ieder uit verschillende protestantse denominaties stammen. Daardoor hebben we geleerd elkaar te respecteren en naar elkaar te luisteren. En samen te luisteren naar de boodschappen die in de Bijbelse verhalen zijn verweven, omlijst met zang.

Van de redactie Hebben we al nooit te klagen over verscheidenheid in berichten en artikelen, dat geldt zeker voor het eerste nummer van het nieuwe seizoen. Een groot aantal van onze jaarlijkse activiteiten passeert de revue in de presentatie van de plannen. Het belooft weer een boeiend en gevarieerd jaar te worden. En ook aan inhoudelijke bijdragen ontbreekt het niet. Krimpen of kramp, het zijn voor ons als redactie woorden die we niet nodig hebben; er bleven zelfs nog een paar zaken ‘op de plank’, die mogelijk in het volgende nummer aan bod komen.

Onze vaste predikant is ds. Bas Stigter, die af en toe ruimte laat voor een van de gast-predikanten, w.o. enkelen die al met emeritaat zijn, en die ieder hun eigen stijl hebben. De zondagse bijeenkomsten worden afwisselend gehouden in de Knoptorenkerk in St.-Oedenrode (Nieuwe Kerkdijk) en in de Kerk-van-de-Eenheid-in-Christus in Son (Zandstraat 26). 4. We zijn een gemeenschap, of in moderne termen een community, die diep geworteld is in ons dorp, op een onopvallende manier, zeer actief in de haarvaten van Son en Breugel. Veel van onze leden zijn actief als vrijwilliger, mantelzorger, activiteiten ondersteuner of anderszins. We leven het leven met als gemeenschappelijk uitgangspunt de christelijke normen en waarden. We zien om naar elkaar en naar onze naasten. Leden komen uit alle lagen van de bevolking, uiteenlopende politieke achtergronden in de leeftijden van jong tot zeer oud. Regelmatig vinden ontmoetingen plaats in ons kerkgebouw aan de Zandstraat. Ze staan open voor ieder die belangstelling heeft of zich aangetrokken voelt. Dit kerkgebouw is de jaren zestig van de afgelopen eeuw opgezet mede met steun van de katholieke kerk. Het is ons gemeenschapshuis. We vormen dus een netwerk van mensen die op bovenstaande basis verbonden zijn en sonenbreugelverbindt.nl gebruiken ter ondersteuning daarvan, maar ook om jou zelf de gelegenheid te geven nader kennis te maken met onze gemeenschap, haar leden, activiteiten of gedachtengoed. Je kunt zelfs vis á vis met ze bellen! Wees zeer welkom!

Noot van de redactie Er is deze keer geen hoofdartikel van de hand van ds. Bas Stigter, die momenteel op vakantie is. In overleg met kerkenraadvoorzitter Jacques den Boer leek het ons een goed moment om de door verschillende gemeenteleden ingezonden bijdragen over de identiteit van onze kerk te plaatsen. Best de moeite om eens over na te denken en eventueel te reageren!

Een welgemeend compliment aan de beide dames en aan het pastorale team dat voor de persoonlijke bezorging zorgt. Dus ook nu weer: bedankt voor al jullie bijdragen. En voor iedereen: veel genoegen bij het lezen, en houdt de agenda bij de hand! Piet H.Oosting

De komende dagen zal het bekende activiteitenprogramma weer bij u allen op de mat vallen of, beter nog, persoonlijk door de pastorale medewerker aangereikt worden. Het boekje heeft voor het seizoen 2015/2016 een nieuw jasje gekregen. Met de omslag in kleur, net als Woord&Daad. Het zal niemand verbazen dat Dick van Hattum (onze lay-out man van Woord&Daad) hier zijn medewerking aan heeft gegeven. Inhoudelijk voor het programma zijn Ria Enderink en Yvonne Verweel verantwoordelijk. Zij zorgen ervoor dat alle informatie uit de verschillende groepen vergaard en gerangschikt wordt. Geen sinecure om dit allemaal op tijd en volledig voor elkaar te krijgen! Ria doet dit al meer dan 20 jaar.

2

WOORD&DAAD 2015 -4

13 september: Startzondag 2015 Zoals elk jaar begint meteen na de zomervakantie het winterseizoen van de kerkelijk activiteiten. En daarin is de startzondag de aftrap. De inhoud van het jaarlijks programma zal binnenkort bij u thuis bezorgd worden. Het laat zoals ieder jaar zien welke kant we op willen gaan: naar een leefbare wereld. Dit moge bespottelijk klinken, maar het is serieus bedoeld. Wie aan het programma deel neemt zal dat, naar ik hoop, ook ervaren. De startzondag wordt dit jaar aangekleed onder regie van de diaconie. Hij begint met de eredienst, om 10.00 uur in ons Sonse kerkgebouw, en eindigt met een lunch. De details worden door Thea Prummel beschreven.

In de kerkenraad

In de vergadering van juni was het centrale onderwerp het nieuwe meerjarenplan van de diaconie. Voorzitter Lieuwe Terpstra toont waarnaar de diaconie streeft. Maar hij beseft ook dat het onmogelijk zal zijn om alle delen van die taak in te vullen. De diaconie hoopt dan ook dat er gemeenteleden te vinden zijn die voor kleine en kort durende onderdelen daarvan de handen willen uitsteken.

Tijdens de eredienst worden de nieuw aantredende ambtsdragers bevestigd en anderen met onze dank van hun taak ontheven. Het onderstaande staatje laat zien om wie het gaat.

- Renny van der Lugt, vice scriba kerken- raad - Theo van den Steenhoven, diaconie - Carla Poot, voorzitter pastorale raad - Lies van Andel, ouderling van dienst

Uw aanwezigheid is gewenst om het belang van het komende winterseizoen te onderstrepen en wordt dus zeer op prijs gesteld.

Ambtsdragers die een andere taak aangaan - Henk van der Lugt, scriba raad van be- heer - Renny van der Lugt, ouderling van dienst - Ineke Wijtzes, raad van de eredienst - Carla Poot, begeleiding bij overlijden

Bevestiging van ambtsdragers - Ko de Rooij, penningmeester diaconie - Albert Vink, scriba kerkenraad Ambtsdragers die aftreden uit hun ambt - Martin van Gelderen, penningmeester diaconie - Henk van der Lugt, scriba kerkenraad

Jubileum Chris Mondt Het jubileum van Chris wordt georganiseerd door Anneke Nieuwenhuizen. U kent haar wel van de keren dat ze in onze kerkdiensten is voorgegaan. Ze gaf mij de uitnodiging voor de gedenkdag van dat jubileum met het verzoek van Chris om die aan u allen door te sturen. En ik begrijp dat, Chris heeft een sterke band met onze gemeente en wij met hem. Dat heeft zijn oorzaak niet alleen omdat Chris frequent bij ons preekte in de periode na het emeritaat van ds. Baerends en voor de bevestiging van ds. Stigter, en samen met onze ambtsgroep Eredienst jaren lang gewerkt heeft aan de liturgie, die verdiept en aangescherpt, maar ook omdat hij ons heeft geraakt met zijn doordringende en doorleefde preken.

We bedanken degenen die afscheid nemen voor hun inzet en wensen de nieuwe ambtsdragers veel inspiratie en succes. Jacques den Boer, voorzitter kerkenraad Ik geef u dus het schema van de gedenkdag: 18 oktober, 10.00 uur: Kerkdienst in de Advents-kerk in Eindhoven, begeleid door het vocaal ensemble Jubilate en gevolgd door een kopje koffie. 17.00 uur: Evensong in de stadskerk St. Cathrien, begeleid door de Capella Vesperale en gevolgd door een hapje en een drankje. In beide diensten is Chris de voorganger. De uitnodigingskaart geeft nog meer detail en hangt aan de muur in onze Sonse kerk. Wie wil deelnemen aan dit programma, deels of geheel, wordt verzocht dat voor 1 oktober te melden aan Anneke Nieuwenhuizen, e-mail: [email protected] tel. 040-2575025. Wie iets wil schenken geve dat aan ‘Vluchtelingen in de knel’. Jacques den Boer

COLOFON Woord&Daad is een mededelingenblad dat wordt uitgegeven door de Protestantse Gemeente te St.-Oedenrode, Son en Breugel. Verschijnt 5x per jaar. Oplage 530 ex. Redactie: A. van der Harst, P. Oosting. Opmaak: D. van Hattum. Druk: Drukkerij ‘Puntscherp’, Eindhoven.

In alle vergaderingen na het gemeenteberaad van afgelopen december was de aandacht gericht op de toekomst van onze gemeente. De discussie werd niet alleen in de kerkenraad gehouden, maar tevens in gesprekken (tot nu toe waren er vier) waarin de leden van de kerkenraad, versterkt met enkele gemeenteleden trachtten om een beleid vinden, waarin we rekening houden met de beperkte mogelijkheden van onze kleiner wordende gemeenschap, met de snelle ontwikkelingen in de positie van de kerk in de samenleving en met het steeds weer en ook op het gemeenteberaad geuite verlangen om vitaal en vruchtbaar te blijven.

Distributie en bezorgklachten: Son en Breugel: Dhr. J. Ero, tel. 0499-471153 St.-Oedenrode: Mw. G.C. Damen, tel. 0413-472215 Eerstvolgende verschijningsdata: - 24-11-2015 kopij inleveren vóór 09-11-2015 - 02-02-2016 kopij inleveren vóór 18-01-2016

De gesprekken gaan nu nog steeds door. Over de voorgang kunnen we u nog geen melding doen. Dat komt op het komende gemeenteberaad, en hopelijk is dat al snel.

U gelieve uw kopij voor Woord&Daad OP TIJD aan te leveren, bij voorkeur per e-mail sturen naar: [email protected] In voorkomende gevallen kan de redactie een artikel inkorten of niet plaatsen.

Jacques den Boer, voorzitter kerkenraad

WOORD&DAAD 2015 - 4

3

Uitnodiging voor de Startzondag 13 september Als u dit leest staat de startzondag al bijna voor de deur. Met een klein groepje zijn wij aan de slag gegaan om de dienst, de lunch en een paar activiteiten voor te bereiden. Graag lichten wij al een tipje van de sluier op zodat u een idee hebt wat u te wachten staat. De kerkdienst is een diaconale dienst waarin de Wereldwinkel die in Son en Breugel 25 jaar geleden van start ging centraal staat. De wereldwinkel is onlosmakelijk verbonden met eerlijke handel, een betere prijs voor producenten en het stimuleren van meer kansen voor de kansarmen in deze wereld. Uitgangspunt voor deze dienst zijn verschillende verhalen uit het boek Genesis waarin de mens verantwoordelijk wordt gesteld voor zijn eigen daden en herinnerd aan zijn feitelijke opdracht, namelijk het ordenen en onderhouden van de schepping die in wezen goed is. Twee vragen worden gesteld, nl. “Mens waar ben je” en “Mens waar is je broer”. Het gaat om onze dienst in en aan deze wereld, waar voor ieder mens plaats moet zijn. Het is al een paar jaar de gewoonte om samen te lunchen op de startzondag. Daar wordt ook nu voor gezorgd. Deze keer met iets meer smaken dan soep en broodjes, hoe lekker die ook waren. Er

Diaconale berichten Zoals in de vorige Woord&Daad al gemeld, heeft de diaconie haar beleidsplan voor 2015–2019 afgerond. De kerkenraad heeft dit, samen met het werkplan voor dit seizoen, goedgekeurd. Natuurlijk zijn die plannen ambitieus, maar wij zijn ook realistisch, gezien de beperkte menskracht. De diakenen maken keuze en bedenken direct wie gevraagd kan worden om die keuzes ook (mee) uit te voeren. De zorg voor continuïteit en voor een goede communicatie met al die gemeenteleden die bij het diaconale werk betrokken zijn is dan de taak van het kleine groepje diakenen. En daarbij voorlichten, informeren, enthousiast maken… Zo kan onze gemeente nog meer een diaconale gemeente worden. In de kerkdienst van de startzondag, die, zoals u elders kunt lezen, een diaconale inhoud heeft, nemen we afscheid van de diakenen Martin van Gelderen en Theo van de Steenhoven en bedanken hen voor alles wat ze voor de diaconie deden. De samenstelling van de diaconie is dan als volgt:

worden gerechten en hapjes uit verschillende windstreken klaargemaakt zodat het een soort ‘wereldlunch’ wordt. Uiteraard gebruiken wij daarbij zoveel mogelijk ‘fair trade’ producten. De tijd tussen viering en lunch wordt gevuld met, na eerst koffie en limonade, een kick off van het nieuwe seizoen. Personen uit verschillende geledingen van onze kerkgemeenschap vertellen iets over activiteiten waaraan u komende winter kunt deelnemen. Essentieel is de verbinding tussen het verhaal dat wij in de viering hebben gehoord en ons ‘samenleven’ in én buiten onze kerkgemeenschap. Wij doen hard ons best om ook voor de kinderen een aantrekkelijk programma te maken! Natuurlijk is er een stand van de wereldwinkel waar u informatie kunt krijgen én producten kunt kopen. Ook is er een tafel met informatie over Comin, ‘ons’ project in Brazilië én een tafel voor de Voedselbank. Dit is de aftrap voor een regelmatige inzameling voor de Voedselbank. De Diaconie heeft besloten tot een koppeling van avondmaal dienst inzameling voor de Voedselbanken Best en Veghel. U kunt bij die vieringen pro• Lid met speciale aandacht inzamelin- gen: Vacant Wij zijn dringend op zoek naar een lid voor algemene taken en een secretaris (m/v). Slechts twee diakenen kunnen dienstdoen in de zondagse kerkdienst en het avondmaal verzorgen. Dat is veel te weinig. Dus hebben wij een aantal gemeenteleden gevraagd deze taak met ons te delen. Zij gaan ondersteunen bij de avondmaalsdiensten en de inzamelingen. Dit zijn: Bram Barendregt, Welmoed v. Seventer, Jan Haan, Johan Zwart, Helen v.d. Ros, en Henk v.d. Lugt. Peter v. Wieringen, Jan v.d. Ploeg, Jan Boersma en Firas Naaum ondersteunen ons al langer. Ook Theo v.d. Steenhoven en Martin v. Gelderen willen blijven assisteren. Bram Barendregt wil weer helpen bij het maken van collecteaankondigingen. We zijn heel blij met de nieuwe en de bestaande vrijwilligers.

Speciaal voor de gemeenteleden van Sint Oedenrode Gemeenten gaan in het kader van de • Voorzitter: Lieuwe Terpstra WMO (Wet maatschappelijke opvang) • Penningmeester: Ko de Rooij bepalen welke zorg iemand nodig heeft (tijdelijk beperkt inzetbaar) en welke opvang je zelf kunt regelen. • Secretariaat: Vacant Met een sterke bezuinigingstrend. (Dirk Strasser ad interim) De diaconie vindt het belangrijk in de • Lid met speciale aandacht ZWO: WMO raad een stem te laten horen en Thea Prummel positief aan dit proces bij te dragen. • Lid en afvaardiging ‘ ’t Hemeltje’: In Son en Breugel doen we dit in de per Dirk Strasser (geen diaconale taak in de soon van Dirk Grevink en Theo v.d. Ros. diensten) We zoeken in Sint Oedenrode een man of

4

WOORD&DAAD 2015 - 4

ducten meebrengen die de Voedselbank goed kan gebruiken om in de pakketten te stoppen voor mensen die het hard nodig hebben. Ook in onze eigen dorpen St.-Oedenrode en Son en Breugel zijn er gezinnen die niet in staat zijn om elke dag een goede maaltijd op tafel te zetten. De Voedselbank biedt hen een helpende hand en wij als kerkgemeenschap kunnen ook een steentje bijdragen. De dienstdoende diaken zal u de week vóór de avondmaalsdienst vertellen welke producten het meest nodig zijn. En bij de viering zorgt de Diaconie dat er een tafel staat waar u de spullen kwijt kunt. Wij hopen op een grote opkomst, jong en oud, klein en groot, gezinnen en alleenstaanden. Samen zijn wij gemeente van Christus. In de ontmoeting kunnen wij elkaar inspireren en van elkaar leren. Door te oefenen in het ‘gemeenschap zijn’ worden we geprikkeld om zoutend zout en lichtend licht te zijn in de grote samenleving, dichtbij in ons eigen dorp maar ook in de wereld. Wij kijken uit naar zondag 13 september en hopen u/jou dan te ontmoeten. De voorbereidingsgroep, Ineke van Schuppen Johan Zwart Thea Prummel vrouw die zitting wil nemen in de WMO raad Sint Oedenrode. U kunt ondersteuning krijgen van de personen uit Son en Breugel. Informatie: Lieuwe Terpstra, tel. 0499-477224/0653159966 e-mail: [email protected] Bij hem zijn ook alle andere reacties, vragen en plannen welkom. Namens de diaconie,

Dirk Strasser

Pastoraat bij overlijden Carla Poot, die haar functie als voorzitter van het pastoraat vanaf juli van dit jaar heeft neergelegd, zal voorlopig aanblijven als coördinator van de acties die van onze kerk worden verwacht als in onze gemeenschap iemand overlijdt. Die taak omvat het oproepen van het begeleidende team bij de begrafenis en, in nauwe samenwerking met ds. Stigter, het verlenen van alle nodige pastorale zorg. In eerste instantie wordt de pastorale zorg en de leiding van de kerkdienst gegeven door ds. Stigter, maar in bijzondere gevallen kan, in overleg met de familie, een andere predikant worden ingezet. Carla, jouw bereidheid om deze taak uit te voeren hangt samen met de omstandigheid dat er nog geen vervanger voor is gevonden. We wensen je moed om deze taak uit te voeren. Jacques den Boer, voorzitter kerkenraad

DE TORA ANDERMAAL Nog eenmaal wil ik terugkomen op de Tora, waar ik al enige malen over schreef. En dat vooral omdat ik meen, en dat wil ik voor alle duidelijkheid nog eens opnieuw zeggen, dat het Christendom zich vanaf het begin van zijn geschiedenis, en gaande weg meer en meer daarvan heeft vervreemd, terwijl het toch haar bron is en zou moeten blijven. Het was daarom dat het in één van mijn eerste bijdragen ging over Miskotte. Hoe hij wees op het belang voor de Kerk van een hernieuwde bezinning op Het Wezen van de Joodse Religie. In plaats van een Kerk met niet alleen een complete onwetendheid omtrent die religie, maar zelfs in die onwetendheid een afwijzing daarvan, die uiteindelijk zou leiden tot een binnen het Christendom ontwikkelde wens tot, en ook bijna geslaagde, uitmoording van het Jodendom in de Westerse cultuur. Onvoorstelbaar dat de Kerken zich slechts mondjesmaat hun rol in dezen hebben gerealiseerd. Daarom ging het ook over het Onuitroeibare Misverstand. Het misverstand namelijk dat ‘geloven’ gaat over het zich intellectueel eigen maken van oncontroleerbare uitspraken. Een opvatting geheel wezensvreemd aan de geest van de Tora. Racisme kun je bv. beschouwen als zo’n Onuitroeibaar Misverstand. Daarom ging het over de Tora als een leerboek ‘mensgeleerdheid’, waaruit je kunt leren hoe je ‘mens’ kunt worden, waarmee de wereld leefbaar wordt. Het is niet voor niets, dat in de Synagoge de volledige Tora, verdeeld in wekelijkse delen, ieder jaar weer opnieuw gelezen wordt. Maar hoe dat in z’n werk gaat, weten over wat voor soort leerboek het eigenlijk gaat, dat is niet vanzelfsprekend! Een wel heel eenvoudige manier om iemand wat dat betreft met een kluitje in het riet te sturen is het antwoord (al weer een Onuitroeibaar Misverstand): De Tora is Gods Woord. Dat kan het hoogstens ‘worden’, nadat je het gelezen hebt. Maar ook wat ik de vorige keer schreef over het leren onderscheiden tussen goed en kwaad, leidt allicht tot een misverstand. Het misverstand namelijk, dat het zou gaan om een leerboek moralisme. Dat is het bepaald niet! Goed en kwaad hebben in de Tora de betekenis van juist en niet juist. Het goede doen is het juiste doen, de goede richting kiezen. Het heet ook wel ‘recht doen’. Het tegenovergestelde is niet ‘slecht’, maar fout of onjuist. En dat heet ook wel ‘zondig’. Daarop volgen dan ‘schuld’ en ‘straf’, maar alléén maar in de betekenis van ‘eigen schuld, dikke bult’ en ‘wie z’n gat brandt, moet op de blaren zitten’. En om ‘recht te doen’, ‘gerechtigheid te betrachten’, moet je ‘recht-vaardig’ zijn, d.w.z. moet je verstand van ‘recht’ en ‘krom’ hebben. En daarvoor is dat ‘leerboek’. De vorige keer ging het over het ‘voorwoord’, het ‘paradijsverhaal’. Wat valt er verder zoal te leren uit het boek Genesis, dat eerste boek van de Tora.

zijn definitieve vorm zal krijgen! Als ik het me goed herinner, betoogt Miskotte in zijn ‘Antwoord uit het Onweer’, dat ook het boek Job een voorbeeld is van een voortschrijdend Godsbegrip. Het misverstand dat in de ideale wereld alle neuzen ėėn kant op wijzen, en alle monden dezelfde taal spreken, zou je denken na het verhaal van de Torenbouw uitgeroeid te zijn. Maar ook daarin worden we teleurgesteld. Totalitaire regimes zijn nog steeds gewild. En dan de aartsvader verhalen. Eigenlijk nog steeds: ‘de menselijke conditie’. Wat kun je niet allemaal be-leven als mens. Voor wat voor keuzes kun je komen te staan, en hoe maak je die keuzes? Ben je ‘geroepen’ en tot wat dan? Zoals Abraham, ‘en zijn kompas was een enkel woord’. Ik meen hierover kort te kunnen zijn, omdat het me niet moeilijk lijkt van deze verhalen in te zien dat het even zo vele ‘leer-verhalen’ zijn. Waarbij het helemaal niet nodig is om ze daarvoor psychologisch te duiden. Voor wie moeite heeft dat inzicht te delen, heb ik een onmogelijk advies. Lees: ‘Jozef en zijn Broers’. Het is de titel van een boek van Thomas Mann (1875-1955). Het advies is onmogelijk alleen maar in zoverre dat het boek ruim 1300 pagina’s telt. Het was tot voor een jaar ook onmogelijk, omdat het geldt als één van de meest ontoegankelijke werken uit de Duitse literatuur. Tot voor een jaar, want toen verscheen een zeer toegankelijke en tevens briljante Nederlandse vertaling. Het boek behandelt niet alleen het Jozef verhaal, maar ook de ‘voorgeschiedenis’ van Abram, Izak en Jacob. Er ligt tien jaar studie van de culturen uit die tijd aan ten grondslag, waardoor het pas voltooid werd in 1943, toen Thomas Mann reeds enige jaren was uitgeweken naar de V.S., want in Nazi Duitsland was hij, zeker met dit boek, persona non grata. Maar ook de Kerk was niet gelukkig met zijn ironische romantisering van het verhaal. Ondanks het feit dat, liever gezegd waarschijnlijk juist omdat, Thomas Mann als geen ander begreep wat de Tora voor een soort boek is. En dat was, is, immers waar de Kerk zich geheel van heeft vervreemd, waarmee we terug zijn bij het begin van dit betoog. Reden om het hier voorlopig bij te laten.

De verhalen kennen we allemaal nog wel. Het paradijsverhaal, daarna de geschiedenis van Noach, het verhaal van de torenbouw van Babel, en dan de verhalen van de aartsvaders: Abram, Izak, Jacob (en Ezau), en tenslotte ‘Jozef en zijn Broers’ (genesis 37 t/m50). Kort samengevat gaat het in Genesis, in ‘In den Beginne’, om hoe ‘God’ de aarde en de mensheid schiep, en hoe ‘de mens’ ‘God’, d.w.z. ‘De Ene’ schiep. Een ieder ‘naar zijn beeld’. Het is bv. een Onuitroeibaar Misverstand te denken dat God de aarde eigenlijk anders bedoeld had dan ze ‘is’. Nee, de aarde ‘is dat wat ze is’. Zelfs God is sláchtoffer van genoemd misverstand. En als Hij op grond daarvan probeert met Noach geheel opnieuw te beginnen, dan is ook God snel genezen. Want de ark is nog maar net drooggevallen, of de aarde blijkt nog steeds ‘te zijn wat ze was en is’: bv. vervuld van het kwaad. (Een ander Onuitroeibaar Misverstand, dat Jezus daarin verandering zou hebben gebracht, zij hier slechts genoemd). Zo blijkt ook De Ene nog ‘in wording’. En de vraag is of Hij ooit

WOORD&DAAD 2015 - 4

Piet H. Oosting

Zo te leven Schut voor de vernederde, schild voor de geringe, onderkomen voor de zwakke, hongerlijder en vertrapte Tegen de geweldenaar, de verkrachter en de beul, de geperverteerde patser, baardaap zonder hart en ziel Voor de uitgebuite arme, afgeschreven randfiguur, de kansloze, sloeber, zwerver, slachtoffer van willekeur Tegen de ontaarde blaaskaak die moordzuchtig van God los uit naam van de grote hufter bloemen zaait van haat en vuur Zo te leven, voor en tegen, tussen hel en Hof van Eden naar de menselijke maat is van licht zijn, dageraad Kees Hermis

5

Het woord is aan... Waar woont God? Zoals iedereen heb ook ik in de loop van mijn leven een ontwikkeling doorgemaakt ten aanzien van het geloof. Die ontwikkeling laat zich o.a. herkennen aan de vraag naar de woonplaats van God. In het volgende een kleine weergave daarvan. Over God valt voor mij eigenlijk alleen maar te praten in de vorm van verhalen en liederen, die dwingen niemand, maar nodigen wel uit. In de hemel... Als klein kind leerde ik dat God daarboven woonde in de hemel, die ook ruimtelijk werd voorgesteld. God was héél hoog!

Hoger dan de blauwe luchten en de sterretjes van goud, woont de Vader in de hemel, die van alle kinderen houdt.

Vooral door die laatste regel kwam God toch weer heel dichtbij. Als een beschermende ouder, hoewel ik niet precies wist hoe een vader was, want de mijne heb ik nooit gekend. Maar het versje gaf wel een gevoel van geborgenheid en dat had ik nodig. Kennelijk is die hemel voor mensen altijd al eigenlijk te hoog geweest, want op allerlei manieren kwam Hij toch weer dichterbij.

In de liefde tussen mensen, of in de liefde zelf zetelde God. ‘Ubi caritas et amor, ibi deus est’ (Waar je liefde vindt en aandacht, daar ook vind je God) hebben we leren zingen.

en op aarde.

een welbehagen.

De woonplaats van God, leerde ik later, moest toch maar liever op aarde worden gevonden. Dat hing samen met de gerechtigheid, waar het woordje ‘god’ voor staat. Geloof werd een bron voor sociaal protest, voor dromen van vrede en recht. De Bevrijdingstheologie uit Latijns-Amerika en Zuid-Afrika leek de enige manier om zonder verraad aan de mensen over God te kunnen spreken. Een van de liederen die dat bezingen is van Huub Oosterhuis, in het nieuwe Liedboek nr. 999. Het refrein van dit lied luidt:

Maar alles hier en nu en overal en altijd is onvolkomen, er ligt over alles een grauwsluier. Je moet er moeite voor doen om daardoorheen te kijken! Soms breng je dat niet meer op, maar op ander momenten zou je die sluier willen wegscheuren, ‘scheur toch de wolken weg en kom...’. eigenlijk is het meer een verlangen dan een zien, dat op de been houdt. Verlangen waarnaar? Dat kan ik niet zomaar zeggen, dat past niet in een oneliner.



Een plek waar Hij wonen kan, een plaats om te rusten voor Hem die God is, de enige ware.



Een plek waar de doden leven, de plek waar recht wordt gedaan aan de verworpenen der aarde.

Vooral in de jaren 70 en 80 beleefden velen het geloof als een poging om door sociale aktie (je schreef dat toen echt met een ‘k’) een plaats te bereiden waar God zou kunnen landen, waar hij wonen kon. In de mensen... Maar wat waren de structuren die moesten worden doorbroken hard, je kwam er maar niet doorheen. En intussen had je toch behoefte aan warmte, aan bemoediging en een beetje troost naast alle uitdagingen. Ook al was alles politiek, daarom was politiek nog niet alles, leerde Kuitert ons. Duikend in de wereld van de Joodse midrasj vond ik bijvoorbeeld dit verhaal. Bovenop de berg Sion woonden twee broers op het land dat ze van hun vader hadden geërfd. De ene boer was getrouwd en had veel kinderen, de andere was ongehuwd.

6

De akker, die ze van hun vader hadden gekregen hadden ze precies in tweeën gedeeld en toen de tijd van de oogst was gekomen bonden ze de garven in schoven. Op beide delen van de akker stonden er precies evenveel. Die nacht kon de ongetrouwde broer niet slapen. Hij dacht bij zichzelf: ‘mijn broer heeft een heleboel monden te voeden en ik ben maar alleen. Dat is niet goed, ik ga een paar schoven aan hem geven’. En hij stond op en zette een flink aantal schoven op het stuk van zijn broer. Maar ook de getrouwde broer kon niet slapen. Hij dacht bij zichzelf: ‘mijn broer heeft geen vrouw of kinderen, hij heeft alleen maar geld om zich over te verheugen. Weet je wat? Ik zet een paar extra schoven op zijn terrein, er blijft vast nog genoeg over voor mij en de mijnen’. En hij stond op en zette een flink aantal schoven op het land van zijn broer. De volgende morgen kwamen beiden naar de akker en zagen dat er op beide stukken precies evenveel schoven stonden, ondanks hun nachtelijke escapades. Toen ze begrepen wat er was gebeurd, vielen ze elkaar om de hals, wenend van broederliefde. En de Eeuwige zag toe en sprak tegen de engelen: dit is de plek waar ik wonen wil. Die akker werd later het plein van de tempel...



Dat verlangen dat maar blijft, Waardoor ik nooit meer rustig ben Totdat ik ergens heb gevonden Een bron waaruit te drinken valt, Een stroom waarop ik drijven kan, Een land waarin de vrede bloeit, En jouw gezicht als van mijn Schepper is.



Dat verlangen dat maar blijft Waardoor ik nooit meer rustig ben Totdat ik ergens heb gevonden Een zon die ook mijn ziel verlicht, Een lamp die op mijn wegen schijnt, Een stad die geen zon meer nodig heeft, Omdat haar licht dat van mijn Schepper is.

Dat verlangen dat maar blijft Waardoor ik nooit meer rustig ben Totdat ik ergens heb gevonden Een hart dat voor mij kloppen wil Een huis waarin ik adem krijg, Een wereld waar de vrede heerst, En elk gezicht als van mijn Schepper is.

Dat is het wel zo’n beetje. Zoals in de hemel, zo ook op aarde en in de mensen een welbehagen. Misschien dat dat wel de woonplaats is van de Eeuwige en Ongeziene, de Ene, die God is: ons verlangen. Ds. G. Baerends

WOORD&DAAD 2015 - 4

Maandagmorgengroepen Een sterke vrouw, wie zal haar vinden? De voorbereidingen voor een nieuw seizoen beginnen al vroeg, vaak al aan het begin van het jaar. Dan is het nadenken over thema’s, doen we wel/niet een boekje; kortom het is altijd weer een heel proces. Voor het komend seizoen gaan we aan de gang met verhalen uit de bijbel. En die verhalen gaan over vrouwen, sterke vrouwen. We beginnen met Sarah/Sarai. In de volgende maanden komen Tamar, Rebekka, Maria en Maria Magdalena aan de beurt. De eerste instructie is dinsdag 8 september om 20.00 uur in de kerk. Meer informatie vindt u in de folder die uitgedeeld wordt aan de deelnemers. De folder ligt ook in de kast in de hal van de kerk. Namens de stuurgroep, Jeannet Venekamp

Kindernevendienst Na 6 weken schoolvakantie is de school weer begonnen. Ook in de kerk begint het nieuwe seizoen weer. Om dat begin te markeren, maken we er een hele speciale dienst van; dat noemen we de startzondag. De startzondag is zondag 13 september. Dan begin ik ook weer met de kindernevendienst. In iedere dienst in Son is er kindernevendienst, dus om de 14 dagen. Tijdens advent en 40-dagentijd is er op alle zondagen kindernevendienst (in Son en in St.-Oedenrode). Tijdens jullie schoolvakanties neem ik ook vrij. Ik hoop jullie allemaal weer te zien en ben benieuwd naar jullie verhalen. Graag zie ik je weer op de Startzondag! Doei. Jeannet (Kindernevendienst)

Maaltijd alleengaanden

Dienst met Zonhove Op zondag 14 juni kwam de zon op tijd tevoorschijn. Want deze viering met de bewoners van Zonhove wilden we graag in de tuin van Zonhove in de openlucht vieren. Het thema was “de hof van Eden” en wat is dan mooier dan dit te vieren in de hof van Zonhove! Alle stoelen gingen naar buiten. De tafel met de kaars en de bijbel staan in de schaduw onder de grote boom. Alles staat klaar. Langzaam nemen de bewoners en onze gemeenteleden hun plaats in de kring in. Door de grote belangstelling is het maar goed dat de dienst in de tuin plaatsvindt, die is groot genoeg om iedereen te ontvangen. Henny Groote Schaarsberg en Bas Stigter gaan in deze viering voor. Er worden grote vlinders en bloemen op de boom geprikt om het nog mooier te maken. Na afloop is er koffie en limonade in D’n Tref. Het was een hele fijne bijzondere viering zo in de openlucht. Zullen we dat volgend jaar weer doen? Namens de voorbereidingsgroep, Hermien Isarin en Jeannet Venekamp

Stichting “Samen Verder” In de laatste vergadering van de stichting ‘Samen Verder’ heeft de promotor Louis Peters bekend gemaakt, dat hij per 1 juli 2015 zijn taak heeft neergelegd voor de genoemde stichting. Het bestuur heeft naar aanleiding daarvan al diepgaande gesprekken gevoerd en een aantal opties in beraad. Tevens heeft zij gevraagd om in de plaatselijke kerkbladen de volgende advertentie te plaatsen: De Stichting “Samen Verder” is een stichting in de regio Eindhoven voor ontwikkelingshulp, die in samenwerking met Vastenactie, Kerk in Actie, Simavi en Hivos kleine ontwikkelingsprojecten ondersteunt. Jaarlijks wordt er in de weken rondom Pasen een collecte gehouden in Eindhoven en omliggende dorpen. Wegens pensionering van de huidige promotor vragen wij een of meer vrijwilligers voor: - Het leiden van de jaarlijkse collecte - Het organiseren van de publiciteit - Het ondersteunen van het bestuur Een vrijwilligersvergoeding is beschikbaar.

De eerstvolgende maaltijd vindt plaats op zondag 4 oktober a.s. Dit in tegenstelling tot vorige berichten. Je kunt je opgeven bij:   Anneke tel. 471879 Ineke tel. 473706 Joukje tel. 472614

Voor informatie zie: www.samenverderstichting.nl of neem contact op met christo weijs: [email protected] of in de avonduren per telefoon: 040-2417878 Reacties voor 31 augustus te richten per e-mail [email protected] Het bestuur Stichting SamenVerder Namens het IDO,

Hermien Isarin

WOORD&DAAD 2015 - 4

Gedenk-waardig Tien jaar Atelier en twintig jaar Inloophuis, dat zijn de jubilea die we in oktober vieren. Gasten zijn blij met ons huis en met het atelier en toch heb ik een dubbel gevoel bij het woord ‘vieren’. In de eerste tien jaar steeg het bezoekersaantal van gemiddeld 6 bezoekers per middag in 1996 naar ruim 30 in 2006, op jaarbasis zijn dat er meer dan 8000. En dat was nog voor de uitbreiding van de huiskamer. Al in 2000, halverwege deze stijging, wordt in het jaarverslag de vraag gesteld hoeveel rek er nog in het aantal bezoekers zit dat we per middag kunnen ontvangen. Er is steeds meer ruimte, menskracht en geld nodig om te kunnen blijven functioneren. Omstreeks 2000 wordt ook geconstateerd dat er een verandering is van en bij de gasten die komen. Steeds dringender worden de armoede, de schulden, steeds vaker is er bij gasten sprake van complexe, meervoudige problemen. Inmiddels zijn we jaren verder. De samenstelling van de bevolking van de huiskamer is nog weer veelkleuriger. Mensen komen van overal uit stad, land, Europa en de wereld. De bezoekersaantallen zijn verder gestegen, per dag gemiddeld 40 tot 50, per jaar meer dan 13.000. Het huis is groter geworden, ruimtes zijn aangepast, allerlei fondsen en trouwe ondersteuners hebben ons in staat gesteld dat te doen. Er werken sinds 2004 twee coördinatoren in deeltijd, het aantal vrijwilligers steeg mee. Door de jaren heen werkten en werken ongeveer 125 mensen als vrijwilliger in ons huis, nu nog drie vanaf het eerste begin. Vele tientallen stagiair(e)s deden bij ons beroepservaring op en leerden de mensen van ons huis kenne. Op dinsdagochtend tijdens het Atelier zie je dat alles in een bijzondere combinatie bij elkaar komen. Een veelkleurige groep mensen uit buurt en stad is met elkaar bezig. Buurtbewoners maken al lang ook deel uit van deze groep. Ieder werkt op zijn eigen wijze, men heeft belangstelling voor wat een ander doet, kijkt, luistert, helpt een handje waar dat van pas komt. Als er iets te vieren is dan is het dit: een plek waar je welkom bent, elkaar kunt ontmoeten en mag zijn wie je bent. Ook u! Albert Feddes Diaconaal Inloophuis ‘t Hemeltje

Evensong in de Cathrien Zondag 20 september 17.00 uur Capella Vesperale o.l.v. Esther Sijp, Gerard Habraken, orgel Voorganger Bert-Jan van Haarlem Info op website: www.koorvespers.nl

7

Bericht van de ZWO Als het goed is weet u dat u gebruikte kaarten en postzegels kunt inleveren in een doos op de tafel bij de ingang van de kerkzaal in Son (niet in St.-Oedenrode). De opbrengst komt ten goede aan het zendingswerk van Kerk in Actie en de Gereformeerde Zendingbond (GZB). Vooropgesteld kan worden, dat alle postzegels en enveloppen met een postzegel van harte welkom zijn. Ook alle enkele ansichtkaarten zijn gewild.

Hieronder staan enkele richtlijnen waarmee u rekening kunt houden voor een hogere opbrengst bij de verkoop van de postzegels en kaarten: 1. Het belangrijkste is dat de kaarten zo onbeschadigd mogelijk zijn, zowel met als zonder postzegel. 2. Beschadigde kaarten leveren in de praktijk helaas weinig op. 3. Vooral de oudere kaarten zijn gewild en daarom extra gewenst! 4. Eigen gemaakte kaarten kunnen niet worden verkocht! 5. Bepaalde dubbele vouwkaarten leve- ren extra geld op, zoals (van): • Anton Pieck • Rien Poortvliet • Rie Kramer • Marjolein Bastin • Anne Geddes • Unicef • Removos (mond en voetschilders) • Hartjeskaarten ‘Voor het kind’ (met hartje achterop), • De Koninklijke Nederlandse Red- dingsmaatschappij • Geboortekaartjes Iedereen die zijn/haar ontvangen kaarten en postzegels nog steeds weggooit, vragen we: gooi ze in de doos in de kerk. Een kleine moeite met een grote opbrengst voor een goed doel! In 2014 brachten de postzegels en kaarten € 28.675,- op.

A taste of Iona

Een dag in het gedachtegoed van de Iona Community Een paar jaar geleden hielden we in onze gemeente enkele Iona-avonden, in elke sing-in duiken wel Ionaliederen op en de voorgangers kiezen graag Ionaliederen uit het nieuwe liedboek. Ik krijg ook regelmatig vragen over Iona. Alle reden om te wijzen op de Ionadag in de Oosterkerk in Zwolle, op zaterdag 7 november a.s. De Nederlandse Ionagroep organiseert dan een dag met als titel ‘A taste of Iona’. Deze dag is bedoeld voor iedereen die wel eens van Iona en de Iona Community gehoord heeft en daar graag wat nader kennis mee wil maken. En het biedt de gelegenheid tot onderlinge ontmoeting en versterking van de motivatie van degenen die b.v. in een Ionagroep actief zijn. De dag duurt van 10.00 tot 16.00 uur. Het programma is: - Inloop met koffie en thee - Openingsviering om 10.30 uur - Lezing door Lesley Orr, Member van de Iona Community en verbonden aan de universiteit van Edinburgh, met name voor gender studies - Aanbieding van de nieuwe Ionaglossy - Lunch - Workshops : 1 Met Lesley Orr in gesprek 2 Met Hinne Wagenaar van Nyklaester in gesprek 3 Keltische kunstvormen met Antoinet Dubbeldam 4 Zingen o.l.v. Anja van Velzen en Henk de Winter 5 Wandelen met Gert van Klinken (stadspelgrimage?) - Slotviering De dag kost, incl. thee/koffie en lunch € 15,Ik ga naar Zwolle en kan enkele passagiers meenemen, zo nodig zoeken we er auto’s bij of we nemen een vroege trein. Voor reactie of info (ook over betaling vooraf): mail [email protected] of bel 0499-475902. Dirk Strasser

Verzoek voor de startzondag: Wilt u dan een onbeschreven nieuwe kaart meenemen? Wij gaan u vragen om na afloop van de dienst op de kaart een wens te schrijven voor onze kerkgemeenschap! De vraag is dus: wat vindt u dat onze kerk wel kan gebruiken in het komende seizoen en/of de komende jaren? We hopen op een heel scala aan wensen!! Namens de ZWO,

8

Vrijwillige bijdragen Diaconie Een dezer dagen bereikte mij het bericht dat er bijdragen aan de Diaconie worden overgemaakt die deels voor de Diaconie en deels voor de Werkgroep Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking (ZWO) zijn bedoeld. Deze bijdragen bereikten echter niet de Werkgroep ZWO. Beide doelen zijn het natuurlijk waard om giften te ontvangen echter iemand kan een speciaal gevoel bij een van beide hebben. Aangezien het voor de penningmeester niet doenlijk is om de vaak cryptische omschrijvingen van de bank te ontcijferen verzoek ik eenieder die een speciaal doel voor ogen heeft het specifieke banknummer voor dit doel te gebruiken. Het rekeningnummer van de Diaconie van de Protestantse Gemeente is RABO bank: NL45 RABO 0148 2257 21. Het rekeningnummer van de werkgroep ZWO is ING bank: NL79 INGB 0003 7524 98. Het gebruik van het juiste nummer draagt bij tot een goede verdeling.   Met vriendelijke groet, Ko de Rooij

Maarten Luther lezing De werkgroep activiteiten van de Stichting Knoptorenkerk organiseert op 20 oktober aanstaande een lezing over Maarten Luther door ds. Klaas Vos uit Woensdrecht. Inhoud van de lezing: De tijd van Luther in Thüringen, de R.K.kerk in die dagen, de kern van Luthers breuk met de kerk en de betekenis van Luther in onze dagen. In het licht van hervormingsdag op 31 oktober en de recent verschenen artikelen over het vermeende antisemitisme van Luther een interessant onderwerp! Wie is Klaas Vos? Klaas Vos is als dominee verbonden aan de Protestantse Kerkgemeente Woensdrecht. Hij is voorlezer van o.a. Nescio & Reve, en muziekliefhebber van Bach tot Zelenka. Maar Klaas Vos was ook voormalig programmamaker bij de VPRO, reisleider enz. (zie zijn website: www.klaasvos.nl/biografie) De Stichting Knoptorenkerk nodigt u van harte uit voor deze lezing. Knoptorenkerk, 20 oktober, aanvang 20.00 uur entreekosten: € 5,Derk de Bruijn

Thea Prummel

WOORD&DAAD 2015 - 4

Leerhuis Paulus, multiculti gelezen Zoals aangegeven in het activiteitenprogramma van V&T zal ds. Bas Stigter in de komende maanden op drie avonden een Leerhuis over Paulus geven. Daarin zal aandacht besteed worden aan een nieuw onderzoek over Paulus, in het bijzonder over zijn joodse wortels binnen de context van de wereld waarin hij leefde en de betekenis daarvan. Om er alvast een beetje in te komen, volgt hieronder een beknopt overzicht van de levensgeschiedenis van Paulus. Wie is Paulus? Veel wat over het leven van Paulus bekend is, is door de evangelist Lucas vastgelegd in het boek Handelingen en in de brieven die Paulus zelf tijdens zijn zendingsreizen in de Griekse taal heeft geschreven. Zeker is dat 7 van de 13 brieven in het N.T. van de hand van Paulus zijn t.w. Romeinen; 1 en 2 Korintiërs; Galaten; Filippenzen; 1 Thessalonicenzen en Filemon. Deze zijn tussen 50 en 65 n.Chr geschreven, terwijl de 4 evangeliën van latere datum zijn. Paulus werd in Palestina geboren rond het begin van onze jaartelling. maar groeide op in Tarsus, een stadje in het zuidoosten van Turkije. Zijn ouders waren Joden met Romeins burgerrecht. Drie kwart van alle Joden woonden buiten Palestina, verspreid over het gehele Romeinse rijk. In zijn jonge jaren verkeerde Paulus, toen hij nog Saulus heette, overwegend in joodse kringen. Thuis sprak hij Aramees, op straat Grieks en voor zijn studie van de heilige schriften van Wet en Profeten moest hij Hebreeuws kennen. Hij kreeg een Joodse opvoeding te midden van een Hellenistische cultuur met zijn veelgodendom. Rond zijn 20e levensjaar ging hij naar Jeruzalem om zich te bezinnen op zijn joodse wortels. Voor een degelijke opleiding ging hij naar de school van de Farizeeën. Hun denkbeelden waren gebaseerd op een nauwkeurige exegese en interpretatie van de Wet van Mozes. Hun hoop was gevestigd op de Messias die de Wet op de juiste wijze zou uitleggen. Gamaliël was zijn leermeester in de Tora en de Halacha, de joods-godsdienstige levenspraktijk. Door zijn studie ging de boodschap van Jezus geheel aan hem voorbij. De joden verwachten als Messias een krachtfiguur en vonden Jezus maar een gekruisigde, mislukte oproerkraaier. Het proces van Jezus heeft Saulus niet bewust meegemaakt. Hij kreeg pas achteraf door wat er aan de hand was, toen die sekte van Jezus na zijn terechtstelling niet verdween, maar juist succes begon te krijgen. Saulus bekering Het verhaal over Saulus in Handelingen begint met de steniging van Stefanus, een volgeling van Jezus. Saulus vroeg aan het Sanhedrin ( het joodse gerechtshof )om andere leden van deze Jezus gemeenschap op te sporen en te arresteren. Hij ging op weg naar Damascus, waar veel mensen van deze gemeenschap naar toe waren gevlucht. Op korte afstand van de stad keeg hij een visioen, een mystieke ervaring, waarin hij Jezus hoorde spreken: Saul, Saul waarom vervolgt gij mij? En Saulus zei: Wie zijt gij Heer? Hij zei: Ik ben Jezus, die gij vervolgt. Op de manier waarop Lucas dit visioen vertelt moet hij zeker via de naamsassociatie gedacht hebben aan het verhaal in het boek Samuel, waarin koning Saul de jonge David vervolgt. Saul vervolgde David, Saulus vervolgde de gemeenschap van Jezus Christus, de Davidszoon, de Messias. Deze gebeurtenis bij Damascus bracht een ommekeer in zijn leven teweeg. Hij werd als Paulus gedoopt en opgenomen in de gemeenschap van de volgelingen van Jezus. Paulus heeft zich hierna enige tijd teruggetrokken in de woestijn waar hij nagedacht heeft over de grote verandering in zijn leven en over zijn toekomst. Daar ontstond het idee, dat de verspreiding van het geloof in Christus, de Messias, zijn levenstaak moest worden. De doop is het teken dat je deelneemt aan de messiaanse geschiedenis. Als je daar in betrokken raakt gaat er iets met jou gebeuren en

met de verhoudingen waarin je staat. In zijn brief aan de Galaten schrijft hij kort en krachtig: “In Christus is noch Jood noch Griek, noch slaaf noch vrije, noch man noch vrouw, want jullie zijn allen één in Christus Jezus op grond van Gods belofte, dat alle volkeren in Abraham gezegend zullen worden. Door Abraham, de vader van Israël, delen Joden en niet-Joden samen in de erfenis van Israël, dan ben je broeder en zuster van de Joden”. God had in Jezus Christus een nieuw verbond met Israël gesloten, dat niet alleen gold voor joden, maar ook niet-joden konden tot die nieuwe messiaanse gemeenschap toetreden. Een gemeenschap, waar de discriminatie van ras, klasse en sekse doorbroken wordt en waar alles met elkaar gedeeld wordt. Dat was in de kern de boodschap, die Paulus aan de volkeren wilde verkondigen. Hij werd daarom ook wel de apostel van de heidenen genoemd. Paulus zendingsreizen In een tijdsbestek van 25 jaar heeft Paulus door zijn drie zendingsreizen veel mensen in contact gebracht met het gedachtegoed van Jezus. Hij heeft te voet of per schip meer dan 17000 km afgelegd. Zijn eerste reis ging via Cyprus naar Antiochië in het midden van Turkije. Niet overal werd hij gastvrij onthaald, want er waren veel joden, die zijn verkondiging, dat God niet alleen de God van de joden was, maar ook van de heidenen, eigenlijk maar niks vonden. Zij hitsten elkaar op om hem kwaad te doen. Desalniettemin heeft Paulus met deze eerste zendingsreis de basis gelegd voor nieuwe en voor uitbreiding van bestaande christelijke gemeenschappen. Paulus optreden was echter niet altijd even fijnzinnig. Hij was een gecompliceerd persoon, erudiet, gepassioneerd en eigenzinnig. Dat zou wel eens weerstand kunnen oproepen bij de christenen in Jeruzalem. Die vonden, dat de heidenen, opgenomen in de christelijke gemeenschap, zich moesten houden aan de richtlijnen van de Tora door zich te laten besnijden en te leven naar de Wet van Mozes. In een conferentie in Jeruzalem werden Petrus en Paulus het hierover niet met elkaar eens. Jacobus, de broer van Jezus, kwam met een verzoenend voorstel om de heidenen geen verplichting op te leggen om zich te laten besnijden. In zijn tweede en derde zendingsreis bezocht Paulus vele plaatsen in Turkije, zoals Antiochië, Troas en Efeze en in het westelijk deel van Griekenland, van Filippi tot Korinte, waar hij zelfs enkele jaren verbleef. Opvallend was dat er meerdere vrouwen waren, die meehielpen aan de groei van de christelijke gemeenten. In zijn brief aan de Romeinen worden er zelfs enkele met name genoemd. Daarnaast kon hij, als iets hem niet beviel, in zijn brieven soms ook erg vrouwonvriendelijk zijn. Aan het einde van zijn laatste reis wilde hij zelf de opbrengst van het geld, dat hij tijdens zijn reis had ingezameld aan de gemeente te Jeruzalem overhandigen. Vanwege het feit dat Paulus ook heidenen had opgenomen in de christelijke gemeenschap werd hij gewaarschuwd om niet naar Jeruzalem te gaan, omdat de Joden hem daar dan zouden arresteren. Maar hij is toch gegaan en werd met blijdschap ontvangen. Maar sommigen leden van de gemeenschap vonden wel dat het beter was, dat Paulus zich liet onderwerpen aan een reinigingsritueel in de tempel. Toen de Joden dit zagen vonden zij, dat Paulus de tempel ontheiligd had. Hierdoor ontstond er een volksoproer. Hij werd gevangen genomen en gegeseld en ze eisten tegen hem de doodstraf. Maar, omdat hij Romeins staatsburger was, eiste Paulus het recht om bij de keizer in beroep te gaan. Zo kwam hij via een stormachtige zeereis uiteindelijk in Rome terecht. Paulus werd omstreeks 65 n.Chr. vermoord ten tijde van keizer Nero. In het Leerhuis zal het gaan over de vraag hoe je het Jood zijn van Paulus moet interpreteren binnen de wereld waarin hij leefde en wat de betekenis daarvan is geweest in het christendom.

WOORD&DAAD 2015 - 4

Boudewijn Goudswaard

9

De Knoptorenkerk – 1 – het kerkhof In de komende uitgaven van Woord&Daad treft u informatie aan over de Knoptorenkerk. De Knoptorenkerk is al eeuwenlang de ontmoetingsruimte voor onze Protestantse Gemeente (voorheen Hervormde Gemeente) van Sint-Oedenrode en Son en Breugel. Zoals bekend is sinds 2009 de Knoptorenkerk eigendom van de Stichting Knoptorenkerk die als taak heeft het rijksmonument Knoptorenkerk voor de komende generaties te bewaren.

Eén van onze Vrienden is landschapsinrichter en hem hebben we benaderd om een plan voor herinrichting te maken. Dat plan ziet er prachtig uit en het bestuur van de Stichting is er dan ook trots op dat het plan in 2015 kan worden uitgevoerd. De uitvoering is in handen van firma Krans uit Sint-Oedenrode. In mei is een begin gemaakt met het egaliseren en verstevigen van de bodem. In het najaar wordt beplanting aangebracht en tenslotte wordt het kerkhof voorzien van fraaie verharding.

de begraafplaats en advertenties in de krant. Die actie leverde toch nog een aantal reacties op. Daarna is besloten alle grafmonumenten die verwijderd mochten worden én alle monumenten waarvan geen gegevens waren te achterhalen, te verwijderen. Dat wil zeggen: alleen de monumenten zijn weggehaald. De personen die er begraven liggen houden ‘eeuwig grafrust’. Op 1 januari 2014 is het kerkhof, geheel naar de wens van de vorige eigenaar: de Protestantse Gemeente, gesloten.

Het opknappen is een afronding van het besluit van de Kerkenraad uit 1992 om

Dit alles ter inleiding van ‘waar betalen we dat van’. Met de rechthebbenden van de graven hebben we na de zoekactie contact opgenomen. Na uitleg over onze plannen met het kerkhof heeft een belangrijk deel van hen toegezegd voor de komende 10 jaar weer te willen betalen voor grafrecht en onderhoud. Deze bijdragen nu maken het mogelijk de kosten voor het opruimen van het kerkhof en een deel van de herinrichting te betalen. De komende maanden besluit het bestuur uit welk fonds geput moet worden om de rest van de benodigde gelden te betalen. Tot slot van dit artikel een paar bijzonderheden naar aanleiding van onze eerder genoemde zoektocht: We kwamen in contact met de kleinzonen van Willem van Diepenbeek. Voor hem staat er een markante obelisk die bijna honderd jaar geleden op het kerkhof is geplaatst. Als resultaat van het contact met de kleinzonen is het monument door de familie gerestaureerd.

Over de interessante geschiedenis van de Knoptorenkerk in een later artikel meer, eerst vertel ik over de actualiteit. Ruim een jaar geleden is de Stichting begonnen met de oprichting van een groep ‘Vrienden van de Knoptorenkerk’. De vrienden dragen jaarlijks een financieel steentje bij om gewenste voorzieningen tot stand te brengen. Daarover later ook meer, of stuur mij een berichtje via info@knoptorenkerk Een van de zaken waarmee de Stichting Knoptorenkerk zich bezig houdt is het kerkhof. Daarover gaat deze bijdrage verder. De Knoptorenkerk is hèt beeldbepalend element in Sint-Oedenrode en wie de tijd neemt rond kerk en toren een wandelingetje te maken zal al gauw onder de indruk zijn van de sfeer die deze plek uitstraalt. Bij zo’n rondgang rond de Knoptorenkerk valt het oog al gauw op het verwaarloosde kerkhof. Het spijt me dat ik als voormalig kerkrentmeester daar niet meer aandacht voor heb gehad. Gelukkig kunnen we nu berichten, mogelijk heeft u in de pers er al over gelezen, dat we het kerkhof, de waardigheid gaan teruggeven die een historische plek betaamt.

10

het kerkhof na de teraardebestelling van drie overledenen te sluiten. De Stichting heeft aan de hand van een register dat in 1996 door Piet Buren is opgemaakt contact gezocht met nabestaanden van overledenen die op het kerkhof zijn begraven. Dat was niet altijd een sinecure: weliswaar was een aantal contactpersonen bekend maar van een groot aantal families moest het domicilie achterhaald worden. Het grafregister bleek bepaald niet upto-date. Met het nodige spitwerk en informatie vanuit de heemkundige kring is het gelukt een overzicht te krijgen. Dat resulteerde in de volgende verdeling: graven die door de familie bewaard wilden worden, graven waarvan de familie afstand wilde doen en graven waarvan de rechthebbenden niet te achterhalen waren. Tot die laatste groep horen ook de zgn. ‘historische graven’. Wat de historische graven betreft: deze zijn niet allemaal fraai van uitvoering maar zullen door beplanting om de monumenten heen, een fraaier aanzien krijgen. Voor de graven waarvan we de eigenaren niet konden achterhalen hebben we moeite gedaan om dat alsnog gedaan te krijgen: een bord bij de ingang van

WOORD&DAAD 2015 - 4

Ook kwamen we in contact met een rechthebbende die zoveel waardering heeft voor de plannen met het kerkhof, dat hij het nieuwe slot op de toegangspoort heeft betaald én Vriend is geworden van de Knoptorenkerk. Als u ook Vriend van de Knoptorenkerk wil worden, dat kan dan via ondergetekende (website of eerder genoemd mailadres) of gewoon persoonlijk: tel. 0499-473431 Derk de Bruijn

Oecumene

Uit de Gemeente

Actie Schoenmaatjes

Kerkdiensten

Een bijzonder cadeau van een kind in Nederland aan een kind in een arm land.

KERKDIENSTEN SINT OEDENRODE

De actie Schoenmaatjes gaat weer beginnen. Dat is een actie van de ontwikkelingsorganisatie Edukans, waarbij kinderen in Nederland een schoenendoos vullen met schoolspullen, toiletartikelen en speelgoed voor kinderen in arme landen. De afgelopen jaren zijn 2 miljoen kinderen verrast met een prachtig cadeau. Deze actie wordt hier georganiseerd door de gezamenlijke kerken van de Protestantse Kerk Nederland Sint-Oedenrode, Son en Breugel en de vijf kerken van de Oda parochie. Ook enkele scholen in Son en Breugel doen mee, maar alle kinderen kunnen natuurlijk meedoen, ook (klein)kinderen die elders wonen. De doos kan ingeleverd worden in de protestantse kerk, bij de dienstdoende diaken, tot en met zondag 15 november, of op het Parochiebureau Son en Breugel, Kerkplein 7, Son. Dat is open van maandag tot en met vrijdag, van 9.30-12.00 uur. Hoe vul je een schoenendoos?

06 september 10.00 uur: Ds. B. Stigter 27 september 10.00 uur: Ds. P. Pilon 11 oktober 10.00 uur: Ds. B. Stigter (Gezinsdienst) 25 oktober 10.00 uur: Mw. B. v.d. Zwaag 08 november 10.00 uur: Ds. D. Strasser Dienst van Schrift en Tafel 22 november 10.00 uur: Ds. G. Baerends

KERKDIENSTEN SON

13 september 10.00 uur: Ds. B. Stigter (Startzondag, bevestigen ambtsdragers, m.m.v. cantorij) 20 september 10.00 uur: Mw. A. Nieuwenhuizen 04 oktober 10.00 uur: Ds. B. Stigter Dienst van Schrift en Tafel 18 oktober 10.00 uur: Ds. G. Baerends 01 november 10.00 uur: Ds. B. Stigter (Gedenken overledenen, m.m.v. cantorij) 15 november 10.00 uur: Ds. P. Pilon 29 november 10.00 uur: Ds. B. Stigter (1e Advent)

Familieberichten GEDOOPT 21 juni

*Indy* Johanna Maria Jansen Dochter van Loes Schoots en Christian Jansen Kleindochter van Bea en Ruud Schoots

Ouders en grootouders: van harte gefeliciteerd!

OVERLEDEN 22 juli

Dhr. Con Rijdes, Lupinelaan 43, 88 jaar

Laten wij meeleven met de nabestaanden en hen dragen in onze gebeden.

BEDANKT Voor de kinderen die willen meedoen ligt een mooie folder klaar in de kerk. Daarin staat hoe je de schoenendoos maakt en vult. Dat is belangrijk, want de inhoud moet goed houdbaar zijn en geschikt voor verschillende leeftijden. Het gaat om gewone schoenendozen, zodat er geen onderscheid is tussen grote en kleine pakketten. De dozen worden in het voorjaar uitgedeeld in landen als Ghana, Kenia, Libanon, Irak, Malawi en Oeganda. Veel kinderen daar leven in moeilijke omstandigheden in weeshuizen, vluchtelingenkampen en sloppenwijken. Een schoenendoos is voor hen een cadeau om nooit te vergeten. Deze actie in St.-Oedenrode, Son en Breugel wordt gecoördineerd door mevrouw Charlotte de Greef. Zij is te bereiken via het Parochiebureau Son en Breugel, Kerkplein 7, Son, telefoon 0499-471266.

LOKALE OMROEP SON EN BREUGEL ‘DE EENHEID’ Diensten in Son worden uitgezonden op het UPC kabelnet FM 94,4 MHz en via het Internet: www.kerkomroep.nl

CONTACTADRESSEN

Op 28 juni jl. ontvingen wij een prachtig boeket bloemen van de Protestantse Gemeente te Sint-Oedenrode, Son en Breugel in verband met mijn ziekte. Hoewel ik reeds sinds 1998 met deze ziekte ben geconfronteerd, was de uitzaaiing die dit voorjaar werd geconstateerd een onaangename verrassing. De chemokuren verlopen zonder problemen of bijwerkingen. Momenteel na drie chemokuren voel ik me dan ook heel goed en hoop op een positief resultaat. Mede namens Sannie onze hartelijke dank voor het medeleven. Ko de Rooij Lieve mensen, Bij deze wil ik jullie bedanken voor de vele lieve kaarten, bloemen  en belangstelling, die ik mocht ontvangen bij mijn ziekte. Het was voor mij een grote steun. Het gaat inmiddels wel wat beter. Met hartelijke groeten, Marianne van der Vleuten Tot mijn verrassing kreeg ik, als ontrouwe kerkganger, via Nel van der Schouw een mooie bos bloemen overhandigd voor mijn 75e verjaardag. Heel hartelijk dank hiervoor! Met vriendelijke groet, Joke Verhoef Hartelijk dank voor de vele mooie bloemen, kaarten en telefoontjes die we in de periode van mijn behandelingen mochten ontvangen. Mede namens Pieter, Joke den Hamer

KINDERNEVENDIENST Mw. J.R. Venekamp, Zandoogjelaan 11, 5691 RJ Son, tel. 0499-463602.

Van de familie Isarin ontving ik de prachtige bloemen uit de kerk. Ze staan er nog steeds goed bij. Mijn dank daarvoor en ook aan allen die nog een bezoek brachten of een kaartje stuurden. Tot (spoedig?) ziens. Kees de Wit

CRÈCHE Voor inlichtingen over de crèche kunt u terecht bij mw. A.C. van Susante-Goudswaard, tel. 0413-477328.

Hartelijk dank voor de mooie bloemen die ik op zondag 17 mei van de gemeente mocht ontvangen. Eek Wiersma

JONGERENDIENST Mw. P. Corbijn, Limburglaan 12, 5691 KR Son, tel. 0499-475986.

WOORD&DAAD 2015 - 4

11

Wegwijzer KERKGEBOUWEN

Kerk van de Eenheid in Christus, Zandstraat 26, Son, tel. 0499-477757. Beheerder: dhr. P. Greijdanus, tel. 06-18625439. Knoptorenkerk, Kerkdijk 8, St.-Oedenrode, tel. 0413-479067. Contactpersoon voor gebruik of verhuur: dhr. P. de Koning, Stichting ‘Knoptorenkerk’, tel. 06-23916912.

PREDIKANT

Ds. B. Stigter, Speelheuvelplein 7, 5711 AR Someren, tel. 0493-471474 of 06-25034543, e-mail: [email protected] Website gemeente: www.pgsintoedenrodesonenbreugel.nl Vrije dagen: dinsdagochtend en vrijdag Spreekuur: donderdagochtend van 10.00-12.00 uur in de kerk a/d Zandstraat.

COÖRDINATOR KERKDIENSTEN

Mw. R. van der Lugt, tel. 0499-474227, e-mail: [email protected]

KERKELIJK BUREAU

Postadres: Postbus 197, 5690 AD Son. Het kerkelijk bureau is gevestigd in de kerk aan de Zandstraat in Son en is iedere donderdag geopend van 09.00-11.00 uur.

KERKENRAAD

Scriba: dhr. H. van der Lugt, tel. 0499-474227, e-mail: [email protected]

AMBTSGROEP BEHEER

Secretariaat: Postbus 197, 5690 AD Son. – De kerkelijke bijdragen kunnen worden overgemaakt naar bankrekening NL78 ABNA 0482 3701 65 t.n.v. de Protestantse Gemeente te St.-Oedenrode, Son en Breugel. – Rekeningen kunnen worden gestuurd naar de penningmeester via het kerkelijk bureau. – Wijzigingen in persoonsgegevens in verband met geboorte, huwelijk, overlijden of verhuizing s.v.p. doorgeven aan de ledenadministratie via het kerkelijk bureau. Een geboortekaartje of verhuisbericht is voldoende.

DIACONIE

Secretariaat: Postbus 197, 5690 AD Son. Bankrekening: NL45 RABO 0148 2257 21 t.n.v. Diaconie van de Protestantse Gemeente, St.-Oedenrode, Son en Breugel. Werkgroep Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking (ZWO) Bankrekening: NL79 INGB 0003 7524 98 t.n.v. Werkgroep ZWO te Son.

FAMILIEBERICHTEN

Voor plaatsing in dit blad op te geven aan dhr. T. Waanders, Hoogenberg 5, 5691 DN Son, tel. 0499-472721, of door toezending van geboortekaartje, huwelijksaankondiging of rouwannonce.

ZIEKENBEZOEK

Contact opnemen met de wijkcoördinator of uw contactpersoon.

HULPGROEP ‘OMMEKAAR’ ST.-OEDENRODE

Verricht hand- en spandiensten. Telefonisch te bereiken: maandag van 09.30-10.30 uur, tel. 0413-472066 (b.g.g. 0413-474765) en donderdag van 12.30-13.30 uur, tel. 0413-474765 (b.g.g. 0413-472066).

OECUMENISCHE WERKGROEP SON & BREUGEL Dhr. B. Goudswaard, tel. 0499-473228.

INTERKERKELIJK DIACONAAL OVERLEG Mw. H. Isarin, tel. 0499-476885.

VRIJWILLIGERSSTEUNPUNT

Bereikbaar via het CMD, tel. 0499-491491 (op werkdagen van 10.00-14.00 uur), of via e-mail: [email protected] U kunt een afspraak maken met één van de medewerkers of binnenlopen tijdens het spreekuur (woensdagmiddag van 13.00-15.00 uur in het CMD, Europalaan 2).

ARM-IN-ARM GROEP

Mw. D. van den Nieuwenhuijzen, tel. 0499-475697.