Woolde WIJKANALYSE 2008
Beleidsonderzoek en Geo Informatie Maart 2008
Wijkanalyse Woolde 2008
COLOFON Uitgave:
Gemeente Hengelo Beleidsonderzoek en Geo Informatie Tel. (074) 245 9199 E-mail:
[email protected]
Correspondentie-adres:
Postbus 18 7550 AA Hengelo
Bezoek-adres:
Hazenweg 121 7559 BM Hengelo
Samenstelling, lay-out en vormgeving: Druk- en bindwerk:
drs. Dick Hoek drs. Sharon Lewerissa Grafisch Service Centrum, gemeente Hengelo
Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron "Gemeente Hengelo, Beleidsonderzoek en Geo Informatie " duidelijk wordt vermeld.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
2
Wijkanalyse Woolde 2008
Voorwoord Hoe staat het er voor met Woolde? In deze uitgebreide Wijkanalyse wordt aan de hand van een beschrijving van de situatie in 2007 een beeld geschetst van de wijk. Het beeld wordt opgebouwd uit statistische gegevens en resultaten uit de Leefbaarheids- en Veiligheidsenquête. Daarnaast zijn interviews gehouden met professionals en andere sleutelfiguren in het gebied. De resultaten zijn, tezamen met de resultaten uit een onderzoek naar veiligheidsbeleving als samenvatting in deze wijkanalyse opgenomen. In een onderzoekssynthese worden alle resultaten bij elkaar gebracht. Deze uitgebreide versie is met name bedoeld als input bij het opstellen van het wijkplan. Voor een snelle impressie van de wijk kan volstaan worden met het lezen van de omkaderde gedeelten; karakteristieken, kerncijfers en centrale punten. In de bijlagen worden de gegevens op een toegankelijke manier gepresenteerd door middel van grafieken, tabellen en een overzichtskaart van de wijk. Daarnaast zijn adressen van instellingen en organisaties in de wijk in de bijlagen opgenomen. We hopen dat deze uitgebreide Wijkanalyse een goede basis vormt voor het wijkplan. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, maart 2008.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
3
Wijkanalyse Woolde 2008
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
4
Wijkanalyse Woolde 2008
Inhoudsopgave
Voorwoord .................................................................................................................................3 Inhoudsopgave..........................................................................................................................5 Inhoudsopgave..........................................................................................................................5 1.
De 1.1. 1.2 1.3 1.4 1.5
wijk Woolde ..................................................................................................................7 Karakterschets Woolde ......................................................................................... 7 De wijk nader bekeken, statistieken........................................................................ 8 De drie woonbuurten nader bekeken, statistieken ....................................................12 Buitengebied Woolde ...........................................................................................16 Woolde en bedrijvigheid .......................................................................................16
2.
De wijk en buurten bekeken door de bewoners................................................................21 2.1 Bewoners over hun wijk .......................................................................................21 2.2 Bewoners over hun buurt .....................................................................................22
3.
De wijk bekeken door professionals .................................................................................27
4.
Synthese ..........................................................................................................................35
Bijlage 1: Overzichtskaart Bijlage 2: Bevolking Bijlage 3: Fysiek Bijlage 4: Sociaal Bijlage 5: Veiligheid Bijlage 6: Maatschappelijk instellingen en organisaties Bijlage 7: Literatuur Bijlage 8: Geïnterviewden
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
5
Wijkanalyse Woolde 2008
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
6
Wijkanalyse Woolde 2008
1.
De wijk Woolde
1.1.
Karakterschets Woolde
In het noordwesten van Hengelo ligt de wijk Woolde. De wijk bestaat uit de drie woonbuurten Woolde, Woolder Es en Weidedorp en het bedrijventerrein Westermaat. Qua oppervlakte is de wijk na de Berflo Es de grootste stedelijke wijk van onze gemeente. Qua inwoneraantal is het met bijna 7.250 inwoners echter een zeer bescheiden wijk (een na kleinste stedelijke wijk). Woolde is behoorlijk vergrijst: 37 procent van de bewoners is 55 jaar en ouder terwijl dit in Hengelo gemiddeld 27 procent is. Met name in de buurt Woolder Es is het aandeel ouderen erg hoog. Jongeren en kinderen zijn in de wijk ondervertegenwoordigd. De buurt Woolde is de meest kinderrijke (0-11 jaar) buurt van de wijk maar telt wel veel alleenstaanden. De meeste gezinnen vinden we in de buurt Woolder Es en de meeste alleenwonenden in Weidedorp. De inkomens van de bewoners van Woolde zijn zo’n 6 procent hoger dan gemiddeld in Hengelo. De hoogste inkomens vinden we in Woolder Es en de laagste in Weidedorp. Het aandeel niet-westerse allochtonen in de wijk is laag. In de wijk Woolde staan bijna 3.400 woningen. De wijk heeft relatief weinig rijtjes- en/of hoekwoningen en veel appartementen. Met name in Weidedorp (met Thiemsland) is het aandeel meergezinswoningen groot. Bijna 60 procent van de woningen in de wijk bestaat uit koopwoningen. Dit is hoger dan gemiddeld in Hengelo. Met name in de buurt Woolde staan veel koopwoningen. De gemiddelde waarde van de woningen ligt 10 procent boven het gemiddelde in Hengelo. Met name in de Woolder Es staan de wat duurdere woningen. De doorstroming van woningen in de wijk is hoger dan gemiddeld in Hengelo. Met name geldt dit voor Woolde. In de Woolder Es is de doorstroming beperkt. De bewoners van de wijk zijn zeer tevreden over hun woning en woonomgeving. Woolde kent met de aanwezigheid van bedrijventerrein Westermaat veel bedrijvigheid. De wijk zorgt voor eenderde van alle werkgelegenheid in Hengelo. Met name de aanwezigheid van gezondheidsen welzijnsinstellingen (o.a. het ziekenhuis) is een belangrijk gegeven. De wijk heeft naast veel bedrijvigheid een aantal voorzieningen, waaronder een apotheek, vijf huisartsen, een buurtcentrum, twee basisscholen, een kinderdagverblijf en drie scholen voor voortgezet onderwijs. Over de voorzieningen in de wijk zijn de bewoners redelijk tevreden d.w.z. vergelijkbaar met het gemiddeld in Hengelo. Aandachtspunten zijn de winkelvoorzieningen, de parkeervoorzieningen en het basisonderwijs. Bewoners voelen zich gemiddeld medeverantwoordelijk voor de buurt en zetten zich bovengemiddeld in voor de eigen buurt. De sociale cohesie in de wijk is hoog: na Slangenbeek en buitengebied het hoogst. Bewoners voelen zich bovengemiddeld thuis, kennen elkaar en gaan met een prettige manier met elkaar om. De drie woonbuurten hebben ieders een eigen bewonersvereniging. De politieke kleur van de wijk is een kopie van het gemiddelde in Hengelo. De opkomst bij verkiezingen is erg hoog. Het veiligheidsgevoel in Woolde is iets hoger dan gemiddeld in Hengelo. Eenderde van de bewoners is de afgelopen twaalf maanden slachtoffer geweest van een voorval. Dit is lager dan gemiddeld in Hengelo. Aandachtspunt vormt de diefstal van/af motorvoertuigen en vernielingen aan auto’s. Kritisch is de bewoner ten aanzien van de toekomst: op Groot Driene na hebben de bewoners van Woolde het minste vertrouwen in de toekomst. Opgemerkt dient wel te worden dat een meerderheid van de bewoners verwacht dat de wijk in de toekomst vooruit zal gaan en het overgrote deel verwacht dat er in de toekomst niet veel zal veranderen.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
7
Wijkanalyse Woolde 2008
Tabel 1: Kerncijfers wijk Woolde Absoluut Aantal inwoners Waarvan: 0 – 12 jarigen 55 – plussers niet – westerse allochtonen Aantal woningen
Percentage
7.243 13,1% 36,9% 6,5% 3.365
Waarvan: Koop Sociale huur
57,4% 30,3%
Aantal Aantal Aantal Aantal
winkels buurtcentra basisscholen huisartsen
68 1 2 5
1.2
De wijk nader bekeken, statistieken
Centrale punten Aandacht: - hoogbouw - vooroorlogse woningen - vergrijzing en minder kinderen - vernieling van en diefstal van/af auto’s
Potentie: - hoge waardering woningen - centraal gelegen - hoge maatschappelijke participatie - weinig mensen met een uitkering - veiligheid
Positionering In het noordwesten van Hengelo ligt de wijk Woolde. De wijk bestaat uit drie woonbuurten, te weten: Woolde (buurt 71), Woolder Es (buurt 72) en Weidedorp (buurt 73). Daarnaast valt bedrijventerrein Westermaat (met de vier deelterreinen) ook volledig onder deze wijk. Aan de zuidkant wordt de wijk begrensd door de spoorlijn Hengelo-Zutphen. De westkant loopt over in het buitengebied van Woolde en wordt begrensd door de snelweg A-35. Aan de noordkant loopt de Bornse gemeentegrens. En de oostkant wordt begrensd door Geerdinksweg-Bornsestraat-Europalaan. Door de wijk lopen twee belangrijke invalswegen: de Deldenerstraat en Geerdinksweg/Weideweg. Historie De wijk Woolde is gebouwd op het grondgebied van de vroegere marke Woolde, de belangrijkste marke van Hengelo. Aan de Bornsestraat ligt de oude Hengelose begraafplaats. Dit is een van de weinige echte monumenten van de stad en is een van de oudste overblijfselen uit de geschiedenis. De begraafplaats hoorde bij het huis van Hengelo. Vele bekende ingezetenen van Hengelo hebber er een laatste rustplaats gevonden. De begraafplaats is open voor bezichtiging. Aan de Deldenerstraat ligt de voormalige Nederlandse Hervormde kerk van het type “waterstaatskerk”. De kerk, gebouwd op de plaats van een katholieke kerk, werd in 1839 in gebruik genomen. Het gebouw is door de hervormde kerk verkocht aan de gemeente en biedt nu onderdak aan de muziekschool (Bureau Voorlichting gem. Hengelo, 1987).
Bevolking Met 7.243 inwoners is Woolde de derde kleinste wijk van Hengelo. Alleen de Binnenstad en het Buitengebied tellen minder inwoners. De woonbuurt Weidedorp heeft de meeste inwoners (2.901) en buurt Woolde is met 1.622 de kleinste woonbuurt van de wijk. Het aantal inwoners op de bedrijventerreinen van Westermaat is met bijna 180 gering. Vergeleken met het gemiddelde in Hengelo zijn ouderen in de wijk Woolde oververtegenwoordigd: 37 procent van de inwoners is 55 jaar of ouder. In Hengelo is dit gemiddeld 27 procent. Met name in de Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
8
Wijkanalyse Woolde 2008
Woolder Es (46%) en Weidedorp (34%) wonen relatief veel ouderen. De aanwezigheid van verpleeghuis Trivium en Wooncentrum Woolde is van invloed op het aandeel ouderen in de wijk. Het percentage jongeren beneden de 18 jaar ligt in Woolde op 18 procent en is daarmee lager dan het gemiddeld van 22 procent in Hengelo. Ook het aantal kinderen beneden de 12 jaar is met 12 procent lager dan gemiddeld in Hengelo (15%). In de wijk Woolde wonen weinig Hengeloërs van niet-westerse afkomst. In vergelijking met Hengelo totaal, waar het aandeel niet-westerse allochtonen in de bevolking bijna 11 procent is, is het aandeel in Woolde met ruim 6 procent laag te noemen. In de buurt Weidedorp wonen de meeste allochtonen van niet-westerse afkomst, zij vertegenwoordigen in deze buurt 10 procent van de bevolking. Bevolkingsontwikkeling in Woolde Wanneer we de bevolkingsopbouw vanaf 1977 bekijken, dan zien we vanaf 1982 een lichte afname van het totale aantal bewoners (figuur 1.1). De kinderen uit de gezinnen hebben inmiddels de leeftijd bereikt om uit te vliegen. Dit is duidelijk te zien in de afname van de 0-19 jarigen in de wijk. Vanaf 2002 is een sterke toename van het totale aantal bewoners in de wijk te zien. De bouw van de woningen in Thiemsland is hier hoofdzakelijk de oorzaak van. Figuur 1.1 Ontwikkeling aantal (absoluut) Woolde, sinds 1977
inwoners
Figuur 1.2 Ontwikkeling aandeel inwoners (%) Woolde, sinds 1977
Ontwikkeling aantal inwoners Woolde naar leeftijdsgroep
0-19
14.000
90
0-19
13.000
20-64
12.000
totaal
% inwoners
8.000 7.000 6.000 5.000
65+
70
10.000 9.000
20-64
80
65+
11.000
60 50 40 30
4.000
20
3.000 2.000
10
1.000
2007
2002
1997
1992
1987
2007
2002
1997
1992
1987
1982
1977
1982
0
0
1977
aantal inwoners
Ontwikkeling % inwoners Woolde naar leeftijdsgroep
100
15.000
Kijken we naar de procentuele bevolkingsverandering (figuur 1.2), dan zien we vanaf 2002 een groei van het aandeel ouderen. Bijna 23 procent van de bewoners in Woolde is 65+. Het aandeel 65-plussers in de wijk Woolde is hoog, want gemiddeld in Hengelo is het aandeel 65-plussers slechts 16 procent. De wijk Woolde is dus aan het vergrijzen. Ook in de toekomst zal Woolde naar verwachting1 verder vergrijzen. Ondanks de woningbouw in de wijk2 zal het aantal inwoners in de wijk in 2020 nagenoeg onveranderd blijven. Het aandeel 65plussers zal verder toenemen tot 29 procent (ruim 2.100 ouderen) terwijl dit op stadsniveau gemiddeld 18 procent is. Van alle wijken in Hengelo zal naar verwachting alleen Groot Driene in 2020 met 31 procent sterker vergrijst zijn. Het aantal kinderen van 0-11 jaar in de wijk zal met bijna een vijfde afnemen. In figuur 1.3 is ook de vergrijzing in Woolde te zien. In vergelijking met de bevolkingspiramide van Hengelo (rechts) zijn ouderen in Woolde oververtegenwoordigd en wonen er aanzienlijk minder jong volwassenen en kinderen in de wijk.
1 2
Uitgaande van een migratiesaldo van +100 op stadsniveau en 75 procent realisatie van voorgenomen woningbouw.
Tot 2020 zullen een kleine 500 woningen worden gebouw op het voormalige Huiskesterrein aan de Deldenerstraat (20), Gezondheidspark (210) en het Seahorseterrein (250).
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
9
Wijkanalyse Woolde 2008
Figuur 1.3: Bevolkingsopbouw per 1 januari 2007, Woolde vergeleken. Woolde Hengelo leeftijd leeftijd
105
105 100 100 95 95
mannen
90
vrouwen
90
mannen
85
vrouwen
85 80 80 75 75 70 70 65 65 60 60 55 55 50 50 45 45 40 40 35 35 30 30 25 25
20
20
15
15
10
10
5
5
0 12
0 12
10
8
6
4
2
0
0
2
4
6
8
10
12
10
8
6
4
ongehuwd verweduwd
gescheiden
0
0
2
4
6
8
10
12
aantallen in 0/00 van de totale bevolking van de gemeente
aantallen 0/00 van de totale bevolking van het gebied ongehuwd
2
verweduwd
gescheiden
gehuwd
gehuwd
Bouwperiode De wijk Woolde is iets jonger dan de gemiddelde woonwijk in Hengelo. Driekwart van de woningen is gebouwd na 1960 terwijl dit gemiddeld 65 procent is in Hengelo als geheel. Van de drie woonbuurten is de buurt Woolde de oudste qua bebouwing. Met name in de Bloemenbuurt staan nog veel vooroorlogse woningen. In de Woolder Es bestaat 65 procent uit woningen uit de periode 1970-1979. In Weidedorp is meer dan de helft van de woningen na 1980 gebouwd. Binnen Weidedorp komt de naam “Indische buurt” voor, waarmee het gebied wordt bedoeld ten zuiden van Weideweg. In de Indische buurt-west is aan het eind van de jaren zeventig een ingrijpende stadsvernieuwing uitgevoerd. Daarnaast is in deze buurt in de periode 2000-2005 een heel nieuw woongedeelte gebouwd, genaamd Thiemsland. Woningen De wijk Woolde heeft 3.365 woningen en heeft daarmee een aandeel van 9 procent in de totale woningvoorraad van Hengelo. De meeste woningen staan in de buurt Weidedorp dat met 46 hectare de kleinste oppervlakte heeft. De bevolkingsdichtheid is in deze buurt dan ook een van de hoogste in Hengelo. Het aandeel koopwoningen in de wijk Woolde ligt hoger dan gemiddeld in Hengelo. Bijna 60 procent van de woningen in Woolde is in bezit van de bewoner. Van de drie woonbuurten heeft buurt Woolde het hoogste percentage koopwoningen (67%). De gemiddelde economische waarde van de woningen in Woolde ligt met € 196.520 ruim boven het Hengelose gemiddelde van € 178.311. In de Woolder Es is de gemiddelde woningwaarde het hoogst, namelijk € 217.325. De doorstroom van woningen is in de wijk Woolde iets hoger dan gemiddeld in Hengelo. Binnen de woonbuurten zien we duidelijke verschillen. In de buurten Woolde en Weidedorp is de doorstroming
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
10
Wijkanalyse Woolde 2008
redelijk hoog terwijl deze in de Woolder Es juist zeer laag is. Bijna 60 procent van de inwoners woont al 10 jaar of langer in de wijk. De bewoners van Woolde zijn tevreden met hun woning. Bewoners van Woolde waarderen hun woning met het rapportcijfer 7,9, dit is iets hoger dan het Hengelose gemiddelde van een 7,8. Kijken we naar de woningtypen binnen de woonbuurten dan vallen twee zaken op: relatief weinig rijtjeswoningen (23%) en relatief veel appartementen (37%). In de buurt Woolde bestaat bijna tweederde (62%) van de woningen uit geschakelde, twee-onder-een-kap en vrijstaande woningen. Het is ook de buurt met de wat oudere woningen: 59 procent is gebouwd voor 1960. In de Woolder Es is het overgrote deel (87%) van de woningen na 1960 gebouwd. Er zijn weinig appartementen en relatief veel geschakelde en twee-onder-een-kapwoningen. Weidedorp is de meest jonge woonbuurt van Woolde; de helft van de woningen is gebouwd na 1980. Opvallend is het hoge aandeel appartementen in de buurt: 59 procent bestaat uit meergezinswoningen. Weidedorp is daarmee na Klein Driene (84%), Binnenstad Centrum (83%) en Veldwijk Noord (73%) de vierde buurt met het hoogste aandeel appartementen. Het gemiddelde in Hengelo is 29 procent. Maatschappelijke participatie Bij de laatste Tweede-Kamerverkiezingen kwam het CDA in Woolde met 29 procent van de stemmen als de grootste partij uit de bus. De tweede partij was de PvdA (24%). Deze uitslagen zijn vergelijkbaar met de Hengelose gemiddelden. De opkomst is daarentegen in Woolde wel hoger dan gemiddeld in Hengelo. Tijdens de Tweede-Kamerverkiezingen (2006) heeft in Woolde 85 procent van de inwoners de gang naar de stembus gemaakt. Ook de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen was in 2006 met 63 procent hoger dan het Hengelose gemiddelde. In alle drie de woonbuurten zijn bewonersorganisaties actief: wijkcomité Het Woolde, stichting bewonerscomité Woolderes en Vereniging Bewonersbelangen Weidedorp-Thiemsland. Inkomen Het gemiddeld besteedbaar inkomen van huishoudens ligt in Woolde op € 28.100 (meest recente inkomensgegevens 2004). Hiermee hebben de inwoners van Woolde zo’n 6 procent meer te besteden dan de gemiddelde Hengeloër. Tussen de drie woonbuurten bestaan echter inkomensverschillen. De bewoners van de Woolder Es hebben met een gemiddeld inkomen van € 31.300 veruit het meest te besteden. De bewoners van Weidedorp met € 25.500 het minst. In Woolde zitten minder mensen in de bijstand dan in Hengelo gemiddeld. Bijna 2,5 procent van alle huishoudens in Woolde zit in de bijstand, terwijl dit gemiddeld in Hengelo ruim 4 procent is. Ook hier bestaan tussen de verschillende buurten verschillen. In de Woolder Es zit slechts een enkel huishouden in de bijstand, in Woolde zit ruim 3 procent in de bijstand. Werkgelegenheid Van alle vestigingen van instellingen en bedrijven in Hengelo staat 17 procent in Woolde. In deze vestigingen werken 14.486 personen. De wijk zorgt daarmee voor eenderde van alle werkgelegenheid in Hengelo. Hierna wordt ingegaan op de bedrijvigheid in de wijk Woolde. Hieruit blijkt dat gezondheiden welzijnszorg mede door de aanwezigheid van het streekziekenhuis, een belangrijk gezicht is van de wijk. Daarnaast is de werkgelegenheid op bedrijventerrein Westermaat in de afgelopen 15 jaar verdrievoudigd. Veiligheid Bij de misdrijven die in Woolde werden begaan, ging het in 2007 vooral om diefstal op straat en vernielingen. Vergeleken met het gemiddelde in Hengelo zit de wijk Woolde aan de veilige kant d.w.z. er zijn relatief minder misdrijven dan gemiddeld in Hengelo3. Het meest komt diefstal op straat voor. Opvallend is dat de wijk relatief veel diefstal uit/af motorvoertuigen kent: met 71 stuks in 2007 hoger dan gemiddeld in Hengelo per wijk. Iets meer dan de helft van deze diefstallen vond plaats op de bedrijventerreinen en dan met name op Westermaat Zuidwest (met veel autobedrijven). Verder valt op 3
Hierbij is het aantal misdrijven in de wijk Woolde vergeleken met het gemiddeld aantal misdrijven per wijk in Hengelo (inclusief buitengebied).
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
11
Wijkanalyse Woolde 2008
dat in de wijk relatief veel vernielingen aan auto’s plaatsvinden. In 85 procent van de gevallen gebeurt dit in de woonbuurten en dan vooral in Weidedorp. Wel moet worden opgemerkt dat zowel het aantal diefstal uit/af motorvoertuigen als het aantal vernielingen aan auto’s is gedaald ten opzichte van 2006.
Politiekeurmerk Veilig Wonen Met de inzet van HIPT (Hengelo’s Inbraak Preventie Team) is het veilig wonen in Hengelo. In 2007 zijn door het team 2.747 adviezen afgegeven en 814 PKVW woningcertificaten uitgereikt. Ongeveer 1 van de 3 adviezen zijn dus daadwerkelijk omgezet in woningbeveiliging op certificaatniveau. Dat lukt ook in de wijk Woolder Es waar sinds 2003 7.000 adviezen hebben geleid tot de afgifte van 2.500 PKVW certificaten. Dit is een zeer mooi resultaat en Hengelo is dan ook één van de genomineerden voor de beste PKVW-gemeente 2007 (www.hetccv.nl). Het project maakt deel uit van het integrale veiligheidsbeleid van Hengelo. Een goede samenwerking wordt gerealiseerd met de grote Hengelose woningbouwverenigingen. Bewoners mogen zelf kiezen of zij hun woning op een hoger veiligheidsniveau willen brengen.
1.3
De drie woonbuurten nader bekeken, statistieken
De wijk Woolde bestaat uit drie woonbuurten, te weten Woolde, Woolder Es en Weidedorp. Iedere buurt heeft een eigen bewonersvereniging. Per buurt geven we een korte beschrijving vanuit de statistieken. Buurt Woolde (buurt 71)
De buurt Woolde is met 1.622 inwoners de kleinste woonbuurt van de wijk. Het gebied ligt westelijk van het centrum en wordt globaal begrensd door de Deldenerstraat (noord), de spoorlijn HengeloAlmelo (oost), de spoorlijn Hengelo-Zutphen (zuid) en de snelweg A35 (west). De oppervlakte van de buurt bedraagt 114 hectare en is daarmee de meest uitgestrekte woonbuurt binnen de wijk. De buurt wordt doorsneden door de Geerdinksweg. De woonbuurt ligt oostelijk van de Geerdinksweg en staat in de volksmond bekend onder de naam Bloemenbuurt. Markante punten in de buurt zijn het Streekziekenhuis Midden Twente, het Trivium en het Eikenlaantje. De leeftijdsopbouw van de bevolking in Woolde is nagenoeg gelijk aan het gemiddelde in Hengelo. In de afgelopen vijf jaar is het aandeel jongeren van 0-17 jaar licht afgenomen en het aandeel 55plussers licht toegenomen. De Bloemenbuurt is de meest kinderrijke buurt binnen Woolde: 14 procent bestaat uit 0-12 jarigen. Het aandeel alleenstaanden is met 40 procent relatief hoog terwijl het aandeel inwoners van niet-westerse oorsprong met 3,3 procent ruim drie keer lager is dan gemiddeld in Hengelo. De doorstroming van woningen ligt iets beneden het gemiddelde in Hengelo: 35 procent verhuist binnen twee jaar. Van de drie woonbuurten is buurt Woolde de oudste qua bebouwing. Met name in de Bloemenbuurt staan nog vooroorlogse woningen. Het merendeel (38%) van deze woningen stamt uit de periode voor 1950. Bijna tweederde (62%) van de woningen bestaat uit geschakelde, twee-onder-een-kap en vrijstaande woningen. De economische waarde van de woningen is met € 181.200 de laagste van de drie woonbuurten maar nog steeds hoger dan gemiddeld in Hengelo. Het aandeel koopwoningen is met
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
12
Wijkanalyse Woolde 2008
67 procent hoog. Een aanzienlijk deel (18%) van de woningen zijn huurwoningen van particulieren en beleggers. Bloemenbuurt De Bloemenbuurt heeft verschillende karakters. Rond de Flemingstraat liggen de huizen in een soort blokverkaveling, ten zuiden van het parkje staat de bebouwing in een soort hofjes-structuur. Naar het oosten toe liggen de grootschalige gebouwen van de voormalige Holec bedrijven. Tussen de Boerhavenlaan en de Flemingstraat staat villa-achtige bebouwing. Karakteristiek is de grote mate van individualiteit van de woningen en de grote kavels. De omgeving van de Irisstraat bestaat vooral uit twee-onder-één-kap woningen uit de jaren ’30. Door de geringe ruimte tussen de bouwblokken vormen ze tezamen één wand. Ten oosten van de Bloemenbuurt bepalen de bedrijfsgebouwen het aangezicht. Ze springen er qua bouwhoogte uit. Voor de rest zijn het voornamelijk woningen van 1 en 2 bouwlagen. Langs de Geerdinksweg staan nog enkele flatjes van 3 lagen hoog (bron: bestemmingsplan vooroorlogse wijken, juli 2005).
Het gemiddelde inkomen van huishoudens bedraagt € 28.100 per jaar en ligt iets boven het gemiddelde in de gehele wijk en 7 procent boven het gemiddelde van de stad. Het aandeel bijstandsuitkeringen is het hoogste (3,4%) van de drie woonbuurten maar ligt een procentpunt onder het Hengelo’s gemiddelde (4,4%). De buurt biedt plaats aan 105 bedrijven en instellingen die met name door de aanwezigheid van het Streekziekenhuis Midden Twente en het Trivium tezamen goed zijn voor 3.233 arbeidsplaatsen. Dit komt overeen met 22 procent van de werkgelegenheid in de wijk Woolde (inclusief bedrijventerrein Westermaat). De buurt heeft 7 detailhandelsvestigingen met een oppervlakte van 411 vierkante meter die met name aan de Geerdinksweg zitten. In de buurt zit een Turkse slager aan de Tuindorpstraat en een apotheek aan de Aletta Jacobslaan. Verder is aan de Geerdinksweg een huisartsenpraktijk met meerdere huisartsen. Naast de realisatie van het nieuwe Gezondheidspark zal in buurt Woolde in de toekomst een nieuw treinstation komen. Station Hengelo West (mogelijk alternatief: Station Hengelo Gezondheidspark) is een nieuw te realiseren spoorwegstation aan de lijn Oldenzaal-Zutphen. De precieze bouwlocatie is vooralsnog niet bekend, maar in ieder geval in de buurt van het nieuwe Gezondheidspark. Buurt Woolder Es (buurt 72)
De buurt Woolder Es heeft 2.542 inwoners. Het gebied ligt westelijk van de spoorlijn Hengelo-Almelo, ten noorden van de Deldenerstraat en tegen het buitengebied Woolde aan. De oppervlakte van de buurt bedraagt ongeveer 72 hectare. Markante punten in de buurt zijn Wooncentrum Het Woolde, de Wooldermeenttunnel, het Seahorse-terrein en scholengemeenschap Twickel. De Woolder Es is behoorlijk vergrijsd: bijna de helft (46%) bestaat uit 55-plussers. De aanwezigheid van wooncentrum Het Woolde zal hier mede van invloed op zijn. In de afgelopen vijf jaar is het aandeel ouderen licht toegenomen en het aandeel 30-54 jarigen afgenomen. Het aandeel 0-12 jarigen in de buurt is met bijna 12 procent lager dan gemiddeld in Hengelo (15 procent). Desondanks leeft ruim driekwart van de inwoners in gezinsverband. Dit is hoger dan gemiddeld in Hengelo. Het aandeel alleenstaanden is navenant lager. Het aandeel inwoners met een niet-westeres etniciteit is met 4,2 procent ruim de helft lager dan gemiddeld in Hengelo. De doorstroming van woningen in de buurt is Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
13
Wijkanalyse Woolde 2008
het laagst van drie woonbuurten in Woolde. Gemiddeld wonen de inwoners er 31 jaar terwijl dit gemiddeld in de wijk 22 jaar is. In de Woolder Es is het overgrote deel (87%) van de woningen na 1960 gebouwd. Er zijn weinig appartementen en relatief veel geschakelde en twee-onder-een-kapwoningen. De economische waarde van de woningen is met € 217.300 de hoogste van de drie woonbuurten en ligt 22 procent boven de gemiddelde waarde van een woning in Hengelo. Ook het aandeel koopwoningen is met 59 procent hoger dan gemiddeld. Een kwart van de woningen zijn huurwoningen van de woningbouwvereniging en een vijfde bestaat uit huurwoningen van particulieren en beleggers. De inkomens van huishoudens liggen met een gemiddeld jaarinkomen van € 31.300 gemiddeld 13 procent boven het gemiddelde in Hengelo. De buurt kent de hoogste inkomens van de drie woonbuurten binnen de wijk. Het aandeel bijstandsontvangers is er ook het laagst en is de helft van wat we gemiddeld in Hengelo aantreffen. De buurt biedt plaats aan 73 bedrijven en instellingen die tezamen goed zijn voor 602 arbeidsplaatsen. De bijdrage aan de totale werkgelegenheid in de gehele wijk is met 4 procent dan ook bescheiden. De buurt telde april vorig jaar 7 detailhandelsvestigingen met een (aanzienlijke) oppervlakte van 5.342 vierkante meter. Het grote aantal vierkante meters werd veroorzaakt door de slijter en drie woonzaken op het Seahorseterrein. Inmiddels wordt het Seahorseterrein afgebroken en zijn de winkels verdwenen. In de buurt zit een supermarkt Sanders aan de Woolderesweg. In de buurt zijn geen huisartsen gevestigd. Buurt Weidedorp (buurt 73)
Weidedorp is de meest jonge woonbuurt van Woolde. De buurt is met 2.901 inwoners de grootste woonbuurt (qua inwoneraantal) van de wijk. Het gebied grenst noordwestelijk aan de binnenstad en wordt begrensd door de Deldenerstraat (zuid), de Bornsestraat (oost) en de Weideweg (noord). De woonbuurt wordt doorsneden door de Bankastraat. Het westelijke deel wordt in de volksmond ook wel de Indische buurt genoemd. In dit deel van de buurt is aan het eind van de jaren zeventig een ingrijpende stadsvernieuwing uitgevoerd. Het oostelijke deel van de buurt staat beter bekend als Thiemsland dat in de periode 2000-2005 is gebouwd. De oppervlakte van de buurt bedraagt ongeveer 46 hectare en daarmee is het de kleinste woonbuurt (qua oppervlakte) binnen de wijk. Het is ook de vijfde buurt van Hengelo met de hoogste bevolkingsdichtheid (64 inwoners per hectare). Markante punten binnen de buurt zijn de Waterstaatskerk, de appartementencomplexen van Thiemsland, de Woolder Meent, de oude Hengelose Begraafplaats en het appartementencomplex Thrinon.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
14
Wijkanalyse Woolde 2008
Thiemsland Thiemsland is een nieuw bebouwd gebied aan de rand van de binnenstad van Hengelo. De bouw is begonnen rond 2000 op het voormalige industrieterrein van Heemaf. Het industriële verkavelingspatroon van het voormalige industrieterrein is nog zichtbaar in de huidige stedenbouwkundige verkaveling. In de buurt zijn nog maar weinig elementen uit de vooroorlogse periode te vinden. Het zuidelijke deel wat grenst aan het stadscentrum heeft een grote woningdichtheid. Hier staan een aantal grote appartementencomplexen. In het noordelijk deel bevinden zich moderne rijtjes woningen (bron: bestemmingsplan vooroorlogse wijken, juli 2005). Op de voormalige fabriekslocatie hebben zes architectenbureaus binnen het stedenbouwkundige plan van Döll Atelier voor Bouwkunst en Karres en Brands landschapsarchitecten in de periode 2003-2004 in totaal 650 woningen gebouwd. Het plan bestaat uit hoog- en laagbouw en enkele duizenden vierkante meters kantoorruimte in een eigentijdse binnenstedelijke architectuur. Rudy Uytenhaak tekende drie urban villa’s met elk 17 appartementen in het talud van de grote retentievijver in de wijk (www.architectuur.nl). Burgerbelangen stelt zich sceptisch op tegenover de hoogbouw. Hoogbouw als markeerpunt bij de binnenkomst van de grote steden kan in bepaalde gevallen, mits de omgeving er zich voor leent, maar hoogbouw in bestaande woonwijken kan het woongenot van de bestaande bebouwing onnodig verstoren. Zo bestaan er ook plannen om het Mitchamplein te bebouwen. Burgerbelangen is mordicus tegen. Het gebied Thiemsland is al zwaar genoeg belast met hoogbouw. Voor de locatie Seahorseterrein liggen er ook plannen voor bebouwing. Uit onderzoeken van het Nederlands Verbond van Makelaars blijkt dat het aanbod van koopwoningen steeds vaker onvoldoende aansluit op de wensen van de kopers, dat de doorstroming stagneert en dat appartementen het moeilijkst te slijten zijn en ook het langste leeg staan (Hengelo, Verkiezingsprogramma Burgerbelangen 2006-2010).
Het aandeel ouderen in Weidedorp is met 34 procent hoger dan gemiddeld in Hengelo (27%). Dit aandeel is in de afgelopen vijf jaar sterk toegenomen. De appartementencomplexen van Thiemsland hebben veel ouderen naar de buurt getrokken. Daarnaast is het aandeel jongeren van 0-17 lager dan gemiddeld. Het aandeel kinderen van 0-12 jaar is in Weidedorp met ruim 11 procent het laagst van de drie woonbuurten. Daarnaast heeft de buurt van alle drie woonbuurten het hoogste aandeel inwoners met een niet-westerse etniciteit. Dit aandeel is overigens nog lager dan het gemiddelde in Hengelo. De gemiddelde woonduur in de buurt is aan de lage kant maar hier is enige nuancering op zijn plaats aangezien een groot deel van de woningen er nog niet zo lang staat. Kijken we naar de doorstroming op korte termijn, dan neemt de buurt het patroon aan van een gemiddelde buurt in Hengelo: iets meer dan een kwart verhuist binnen twee jaar. Indische buurt Het zuidelijke deel van Weidedorp (ten westen van de Bankastraat) wordt ook wel de Indische buurt genoemd. Deze buurt stamt van voor de oorlog maar met name in de jaren ’50 en ’60 is er veel bijgebouwd. In dit deel van Weidedorp zijn dan ook veel elementen uit latere periodes te vinden: met name eengezinswoningen en appartementen. In de buurt komen van oorsprong voornamelijk rijtjeswoningen voor. In het noordelijke deel appartementen / flats en in het zuidelijk deel enkele vrijstaande woningen. Deze vrijstaande woningen staan echter erg dicht op elkaar. De flats in het noordelijke deel zijn typische jaren ’70 flats met dezelfde rood / gele balkons. De appartementen rondom de Balistraat zijn vrij recent gebouwd en worden gekenmerkt door het gebruik van een gele steen. De openbare ruimte is onsamenhangend en niet erg geprofileerd. De geleding van de straat kent veel verschillen. De Bandoengstraat en Madoerastraat / Bataviastraat zijn erg gedetailleerd en hebben het kleinschalige karakter van een woonerf. Andere straten hebben een ruimer karakter tot aan de Weideweg en de Bankastraat toe (bron: bestemmingsplan vooroorlogse wijken, juli 2005).
Kijken we naar de woningen dan is de helft gebouwd ná 1980. Opvallend is het hoge aandeel appartementen in de buurt: 59 procent bestaat uit meergezinswoningen. Weidedorp is daarmee na Klein Driene (84%), Binnenstad Centrum (83%) en Veldwijk Noord (73%) de vierde buurt met het hoogste aandeel appartementen. Het gemiddelde in Hengelo is 29 procent. De economische waarde van de woningen is met € 188.000 bijna 5 procent hoger dan gemiddeld in Hengelo. Het aandeel koopwoningen is met 56 procent het laagste van de drie woonbuurten. De inkomens van de bewoners zijn met € 25.500 het laagste van de drie woonbuurten en iets lager dan gemiddeld in Hengelo. Het aandeel bijstandsuitkeringen is lager dan gemiddeld in Hengelo en gelijk aan het gemiddelde van de gehele wijk.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
15
Wijkanalyse Woolde 2008
De buurt biedt plaats aan 134 bedrijven en instellingen die tezamen goed zijn voor 613 arbeidsplaatsen. Dit komt overeen met ruim 4 procent van de werkgelegenheid in de wijk Woolde (inclusief bedrijventerrein Westermaat). De buurt heeft 10 detailhandelsvestigingen met een oppervlakte van 832 vierkante meter die met name aan de Deldenerstraat en de Bandoengstraat zitten. In de buurt is geen supermarkt. Verder is er aan de Deldenerstraat een horecastrip met ondermeer twee smartshops. In de buurt zijn geen huisartsen gevestigd.
1.4
Buitengebied Woolde
Het buitengebied van Woolde (buurt 97) ligt tussen de stadsrand van Hengelo, de weg Hengelo-Delden en de snelwegen A1 en A35. Het gebied beslaat circa 300 hectare en behoort voor het grootste deel tot het landgoed Twickel. In dit gedeelte van Woolde liggen meer dan 10 boerderijen; deze maken bijna allemaal deel uit van het landgoed en zijn ook als zodanig herkenbaar. Drie hiervan zijn nog in bedrijf. De overige hebben voornamelijk een woonfunctie gekregen. Het grondgebruik is vooral agrarisch en kent een tamelijk kleinschalige structuur. Rond 2000 heeft het waterschap een retentiegebied aangelegd. Samen met de Stichting Twickel, de provincie Overijssel, de gemeenten Borne en Hof van Twente, het waterschap Regge en Dinkel, en de Regio Twente is gestart met het opstellen van een ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor Twickel in relatie tot zijn brede omgeving.
1.5
Woolde en bedrijvigheid
De wijk Woolde is goed voor eenderde van de totale werkgelegenheid in Hengelo. In totaal zijn 14.486 mensen werkzaam binnen de wijkgrenzen. Van alle instellingen en bedrijven in Hengelo is 17 procent gevestigd in de wijk Woolde. De meeste werkgelegenheid is er op bedrijventerrein Westermaat Zuidwest (31%), bedrijvenpark Westermaat Zuidoost (23%) en (opvallend) in de woonbuurt Woolde (22%). Kijken we naar de zeven buurten binnen Woolde dan zien we vijf verschillende gezichten van bedrijvigheid. Gezondheids- en welzijnzorg in de woonwijk Woolde, een mix van bedrijvigheid op bedrijventerrein Zuidwest, kantoren op bedrijvenpark Zuidoost, high-tech industrie op Westermaat Noordoost (Campus/Express) en grootschalige detailhandel op Westermaat Noordwest (Plein Westermaat).
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
16
Wijkanalyse Woolde 2008
Woolde en gezondheid- en welzijnszorg
Kijken we naar de totale werkgelegenheid in de wijk Woolde dan valt met name de aanwezigheid van gezondheid- en welzijnszorg op. In de wijk zit een kwart (27%) van alle vestigingen in Hengelo in deze sector en zorgen ze voor tweederde (67%) van alle banen in de gezondheids- en welzijnssector. De meeste werkgelegenheid in deze sector vinden we in de buurt Woolde (buurt 71) met als grootste werkgever het Streekziekenhuis Midden Twente (SMT) aan de Geerdinksweg met bijna 1.500 werkzame personen. Daarnaast is de Trivium Zorggroep Twente met 530 arbeidsplaatsen een grote werkgever in deze sector. Het is niet voor niets dat het toekomstige Gezondheidspark juist in deze buurt wordt ontwikkeld. Figuur 1.5: werkgelegenheid naar sector in de buurt Woolde, april 2007
Figuur 1.4: werkgelegenheid naar sector in de wijk Woolde, april 2007 Werkgelegenheid wijk Woolde Landbouw, jacht en bosbouw
Woolde (71) Landbouw, jacht en bosbouw
1
Industrie
3.168
Nutsbedijven
275
Bouwnijverheid
510
Financiële instellingen
76
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed
1.995
Openbaar bestuur / overheid
707
Onderwijs
330
Gezondheids- en welzijnszorg
Vervoer, opslag en communicatie
1
Financiële instellingen
1
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed
61
Openbaar bestuur / overheid
42
Onderwijs
18 2.961
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
376
0
67 15
Gezondheids- en welzijnszorg
3.789
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
35
Horeca
318
Vervoer, opslag en communicatie
0
Reparatie van consumentenartikelen en handel
1.975
Horeca
9
Nutsbedijven Bouwnijverheid
966
Reparatie van consumentenartikelen en handel
1
Industrie
1.000
2.000
3.000
4.000
aantal werkzame personen
22
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
aantal werkzame personen
In de buurt Woolder Es (buurt 72) was er bedrijvigheid, ondermeer op het Seahorse-terrein. In de toekomst zal hier woningbouw plaatsvinden. De buurt Woolder Es heeft 602 arbeidsplaatsen en 72 vestigingen van bedrijven en instellingen. Grootste werkgevers zijn woonzorgcentrum Het Woolde, scholengemeenschap Twickel, supermarkt Sanders en O.B.S. de Woolderschool. Samen zijn ze goed voor driekwart van de werkgelegenheid in de buurt. De buurt Weidedorp (buurt 73) heeft 613 arbeidsplaatsen verdeeld over 134 vestigingen. Grootste werkgevers zijn gevestigd aan de Deldenerstraat, te weten: MEE Twente, de Muziekschool en De Kapstok Leerwerkprojecten. Bedrijventerrein Westermaat Bedrijventerrein Westermaat bestaat uit vier deelgebieden die ieder hun eigen karakter hebben. In de afgelopen jaren heeft bedrijventerrein Westermaat zich sterk ontwikkeld. In de periode 1990-2007 is het aantal arbeidsplaatsen meer dan verdrievoudigd en biedt het op dit moment met ruim 10.000 Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
17
Wijkanalyse Woolde 2008
arbeidsplaatsen meer werkgelegenheid dan Twentekanaal aan de zuidzijde van de stad. Het bedrijventerrein heeft een ondernemersvereniging voor alle bedrijven die op het bedrijventerrein zijn gevestigd.
Bedrijventerrein Westermaat Zuidwest (buurt 70) is het oudste en met 126 hectare ook het grootste deel van Westermaat. Het gebied ligt ingesloten tussen de Bornsestraat, Weideweg, spoorlijn HengeloAlmelo en snelweg A1. Kenmerkende gebouwen op het terrein zijn de rioolwaterzuivering, het gebouw van Essent en het Expo Center. Het bedrijventerrein heeft 4.447 arbeidsplaatsen en kent een mix aan bedrijvigheid. Opvallend zijn het grote aantal autobedrijven, groothandel en handelsbemiddeling en detailhandel (samen de helft van het aantal vestigingen in de buurt). De industrie zorgt met 1.632 werkzame personen voor ruim eenderde van de werkgelegenheid. Grootste werkgevers op het bedrijventerrein zijn het SWB Midden Twente, ISS Nederland BV, TNT Post, Essent Netwerk Noord, schoonmaakbedrijf Adrie Reerink en Droste Aannemingsbedrijf. Figuur 1.6: werkgelegenheid terreinen in Hengelo, 1990-2007
op
bedrijven-
Figuur 1.7: werkgelegenheid op bedrijventerrein Westermaat, 1990-2007
12.000
12.000
11.000
11.000
10.000
10.000 Plein (NW)
Twentekanaal 9.000 aantal werkzame personen
aantal werkzame personen
9.000 8.000 Westermaat 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000
8.000
Campus/Expres (NO)
7.000 6.000
Westermaat ZO
5.000 4.000 3.000
Timmersveld, Weijinksweg en Roershoek
2.000 1.000
2.000
Westermaat ZW
1.000
0
0
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
jaar
jaar
Bedrijvenpark Westermaat Zuidoost (buurt 74) is met 38 hectare het kleinste deel van Westermaat en zorgt met 3.341 arbeidsplaatsen voor een kwart van de werkgelegenheid in de wijk Woolde. Het gebied ligt in ingesloten tussen Bornsestraat, Europalaan en snelweg A1. Kenmerkende gebouwen zijn de zendmast van RTV Oost, het Van der Valk Hotel en het stadskantoor van de gemeente Hengelo. Het bedrijventerrein kenmerkt zich vooral door de aanwezigheid van zakelijke dienstverlening (kantoren). Ruim de helft van alle vestigingen op het terrein bestaat uit zakelijke dienstverlening en zorgt voor eenderde van de werkgelegenheid op Zuidoost. Anders gezegd: Westermaat Zuidoost zorgt voor de helft van alle werkgelegenheid in zakelijke dienstverlening in de wijk Woolde. Daarnaast zorgt de gemeente Hengelo voor veel werkgelegenheid. Grootste werkgevers op het bedrijventerrein zijn: Dura Vermeer Bouw, de gemeente Hengelo, Ambulance Oost, De Graaf Technisch Personeel en het van der Valk Hotel.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
18
Wijkanalyse Woolde 2008
Bedrijventerrein Westermaat Noordoost (buurt 75) heeft een oppervlakte van 91 hectare en zorgt voor 1.570 arbeidsplaatsen. Binnen het gebied zijn de deelgebieden Westermaat Campus en Express. Daarnaast wordt het nog te ontwikkelen Kristenbos onderscheiden. Westermaat Noordoost ligt aan de noordkant tegen Borne aan, tussen de Bornsestraat (westzijde), de snelweg A1 (zuidzijde), Beneluxlaan (oostzijde) en de Kristenbosweg. Kenmerkende gebouwen zijn de gebouwen van Eaton en Stork en het bedrijfsverzamelgebouw Campus Business Center pal aan de snelweg. Het bedrijventerrein kenmerkt zich met name door de aanwezigheid van industrie: 83 procent van de werkgelegenheid komt voor rekening van de industrie. Grootste werkgevers op het bedrijventerrein zijn: Eaton Electric, Stork Plastic Machinery, bouwbedrijf Jansen de Jong en Imtech Projects NoordOost. Bedrijventerrein Westermaat Noordwest (buurt 76) heeft een oppervlakte van 52 hectare en zorgt voor 680 arbeidsplaatsen. Het gebied staat beter bekend als Plein Westermaat met vestigingen van IKEA en Mediamarkt. Het bedrijventerrein kenmerkt zich met name door de aanwezigheid van grootschalige detailhandel. Grootste werkgevers op Plein Westermaat zijn IKEA , MediaMarkt en Mc Donalds. Voor de toekomst zijn er plannen voor een meubelboulevard.
Figuur 1.8: Werkgelegenheid naar sector op de vier deelgebieden van bedrijventerrein Westermaat, april 2007. Westermaat Zuidwest (70)
Westermaat Zuidoost (74)
Westermaat Zuidwest (70) Landbouw, jacht en bosbouw
Westermaat Zuidoost (74) Landbouw, jacht en bosbouw
0
Industrie Nutsbedijven
135
Horeca
71
Vervoer, opslag en communicatie
143
Vervoer, opslag en communicatie
401
99
Financiële instellingen
11
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed
51
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed
674
1.005
Openbaar bestuur / overheid
Openbaar bestuur / overheid
0
Onderwijs
0
Onderwijs
Gezondheids- en welzijnszorg
3
Gezondheids- en welzijnszorg
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
502
Reparatie van consumentenartikelen en handel
981
Financiële instellingen
0
Bouwnijverheid
346
Reparatie van consumentenartikelen en handel Horeca
166
Nutsbedijven
275
Bouwnijverheid
0
Industrie
1.632
59 324
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
53
0
665
500
1.000
1.500
2.000
2.500
192
0
3.000
Westermaat Noordoost (75)
Westermaat Noordwest (76)
0
Industrie
1.301
Nutsbedijven
0
Bouwnijverheid
72
Reparatie van consumentenartikelen en handel
44
Horeca
3
Financiële instellingen
0
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed 0
Onderwijs
0
Gezondheids- en welzijnszorg
0
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
0
Industrie
0
Nutsbedijven
0
Bouwnijverheid
0 592
Horeca
141
Openbaar bestuur / overheid
Landbouw, jacht en bosbouw
Reparatie van consumentenartikelen en handel
0
Vervoer, opslag en communicatie
1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
Westermaat Noordwest (76)
Westermaat Noordoost (75) Landbouw, jacht en bosbouw
500
aantal werkzame personen
aantal werkzame personen
68
Vervoer, opslag en communicatie
0
Financiële instellingen
0
Zakelijke dienstverlening / onroerend goed
0
Openbaar bestuur / overheid
0
Onderwijs
0
Gezondheids- en welzijnszorg
19
Milieu, cultuur, recreatie, ov. dienstverlening
1
9
0 0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.000
aantal werkzame personen
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
aantal werkzame personen
19
Wijkanalyse Woolde 2008
Wijkscan Politie Twente: veiligheidsproblematiek op de bedrijventerreinen In de Wijkscan 2006 van de politie Twente, worden de belangrijkste problemen in een wijk benoemd. Dit is een combinatie van de problematiek zoals de politie deze ervaart, in combinatie met een cijfermatig overzicht uit het politieregistratiesysteem (BPS). In de wijk Woolde zijn volgens het wijkteam van de politie vier hoofdproblemen te onderscheiden: • • • •
Bedrijfsinbraken Problematiek rondom Expocentrer Parkeerproblematiek Problematiek rondom de Slachthuisweg
Het ratiogetal diefstal/inbraak per 1000 inwoners ligt bij bedrijven en instellingen ligt in Woolde hoger dan in Hengelo totaal. Er vinden veel evenementen plaats in het Expocenter. Een aantal evenementen brengt problemen met zich mee zoals drankoverlast, slechte doorstroom van het verkeer en te weinig parkeerplaatsen. De cijfers bevestigen deze genoemde problematiek niet direct. Vanwege gebrek aan parkeergelegenheid bij het ziekenhuis, parkeren bezoekers hun auto’s in de woonomgeving. Dit veroorzaakt overlast voor de buurtbewoners en daarnaast worden toegangswegen voor hulpdiensten geblokkeerd. Ook hier bevestigen cijfers deze problematiek niet direct. In een aantal woningen rondom de Slachthuisweg wonen alleenstaande minderjarige asielzoekers. Dit zijn met name Afrikaanse jongens van 16 en 17 jaar. Er is nagenoeg geen sociale controle. Het betreft soms ook illegale jongeren. Deze problematiek is niet rechtstreeks terug te vinden in de cijfermatige analyse (Politie Regio Twente, Wijkscan Woolde 2006).
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
20
Wijkanalyse Woolde 2008
2.
De wijk en buurten bekeken door de bewoners
Centrale punten Aandacht: - verloedering neemt toe - winkels voor dagelijkse boodschappen - ontevreden over parkeervoorzieningen - weinig vertrouwen in toekomst
2.1
Potentie: - tevreden met woonomgeving - sociale kwaliteit woonomgeving - bewoners actief in de eigen buurt - veiligheidsgevoel
Bewoners over hun wijk
In de Leefbaarheid- en Veiligheidenquête 2007 hebben inwoners van de gemeente Hengelo hun mening kunnen geven over verschillende aspecten van de woonomgeving. Zo ook de inwoners van Woolde. In deze paragraaf volgen de belangrijkste bevindingen uit de Leefbaarheid- en Veiligheidsenquête voor wat betreft de wijk. Woonomgeving De bewoners van Woolde zijn tevreden over hun woonomgeving. Op Slangenbeek en het Buitengebied na krijgt Woolde het hoogste cijfer; 8,3. Dit betekent dat men graag in hun buurt blijft wonen, het prettig wonen vindt en niet snel wil verhuizen. Verloedering Er is in de wijk Woolde minder verloedering dan gemiddeld in Hengelo. In Woolde heeft men dus minder last van bekladding op muren en/of gebouwen, vernieling van telefooncellen, rommel op straat en hondenpoep op straat. In vergelijking met 2005 is de verloedering wel toegenomen, alert blijven op deze ontwikkeling is dus van belang. Vertrouwen in de toekomst Bewoners van Woolde hebben weinig vertrouwen in de toekomst van de buurt. Op Groot Driene na heeft deze wijk het minste vertrouwen. Wel heeft Woolde nog een positieve vertrouwensindex (2%), er zijn dus meer mensen die verwachten dat hun buurt vooruit zal gaan dan achteruit. Sociale kwaliteit woonomgeving De sociale kwaliteit van de woonomgeving, of men zich thuis voelt, elkaar kent en of men op een prettige manier met elkaar omgaat, scoort in Woolde in vergelijking met overig Hengelo hoog. Ook zijn de bewoners in Woolde actiever in de eigen buurt dan de gemiddelde Hengeloër. Een vijfde van de bewoners heeft zich in het jaar voorafgaand aan de enquête actief ingezet in de buurt. Voorzieningen De bewoners van Woolde zijn over bepaalde voorzieningen in hun wijk erg tevreden en over andere voorzieningen juist minder tevreden. De bewoners zijn meer dan de gemiddelde Hengeloër tevreden over de speelmogelijkheden, straatverlichting, voorzieningen voor jongeren en het openbaar vervoer. Minder tevreden is men over de parkeervoorzieningen en het aanbod van winkels voor de dagelijkse boodschappen. Veiligheid Inwoners van Woolde voelen zich in het algemeen veiliger dan de gemiddelde Hengeloër. Het aandeel bewoners dat zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is met 13 procent vergelijkbaar met de wijken Wilderinkshoek, Hasseler Es en Groot Driene. Er is in de afgelopen jaren wel een lichte stijging in Woolde te zien in het percentage bewoners dat zich in de eigen buurt wel eens onveilig voelt. Een derde van de bewoners in Woolde geeft aan in de eigen buurt daadwerkelijk slachtoffer te zijn geweest van een delict, diefstal, vernieling etc. Dit percentage ligt iets lager dan het slachtofferschap gemiddeld in Hengelo (35%).
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
21
Wijkanalyse Woolde 2008
2.2
Bewoners over hun buurt
In de Leefbaarheid- en Veiligheidsenquête 2007 konden bewoners ook aangeven welke problemen in hun buurt bij voorrang zouden moeten worden aangepakt. Ook kon men aangeven hoe de buurt zich het afgelopen jaar heeft ontwikkeld en wat de verwachtingen zijn voor de toekomst. Per woonbuurt vatten we de meningen van de buurtbewoners samen. Bij de buurt Woolder Es maken we bovendien gebruik van een bewonersonderzoek uit 2004. Bewoners over Woolde Het overgrote deel van de bewoners (60%) vindt dat er in de buurt het afgelopen jaar weinig is veranderd. Een klein deel (9%) vindt de buurt vooruitgegaan en 19% vindt dat de buurt achteruit is gegaan. Als vooruitgang worden genoemd de geluidswal naast het spoor, de sloop van een fabriek met daarvoor in de plaats woningen en het werken aan een nette uitstraling van de buurt. Daarnaast noemen de bewoners een aantal zaken die bij voorrang zouden moeten worden aangepakt. Het meest worden genoemd (in volgorde van belangrijkheid) parkeren, hondenpoep, verkeer, jeugd en afval. Parkeren Wat betreft parkeren is er gebrek aan parkeerruimte en parkeeroverlast waarbij de Boerhaavelaan met name wordt genoemd in relatie tot de studenten van het ROC en bezoekers van het ziekenhuis. Studenten zouden auto’s vaak op de stoep zetten. Suggestie wordt gedaan om meer parkeerplaatsen aan de Spoordijk te maken. Ook de wijkscan 2006 van de politie Twente bevestigt deze problematiek. De cijfers van de politie bevestigen bovengenoemde problematiek niet direct (Politie Regio Twente, Wijkscan Woolde 2006). Hondenpoep Genoemd worden de grasvelden bij de huizen, de straat en de groenstrook langs de spoorlijn aan de Johannaweg. Verkeer Met name wordt hier het (te) hard rijden in 30 kilometerzones genoemd maar ook het sluipverkeer. Jeugd Jongeren zouden meer speelgelegenheden moeten hebben waarbij met name jongeren vanaf 12 jaar worden genoemd. Daarnaast noemt een enkeling jeugdoverlast waarbij het speelterreintje aan de Resedastraat wordt genoemd waar wel eens brand is geweest. Afval Hier wordt met name afval als probleem genoemd. De tunnel bij de Tuindorpstraat, afval in de tuinen en containers die te vol zitten zodat er van alles naast wordt gegooid. Ook wordt het onderhoud van de spoordijk genoemd en het gebrek aan vegen van de straten. In het laatste geval wordt opgemerkt dat takken van bomen niet door de veegmachine worden opgeveegd. Overig Als meest opvallende overige problemen worden genoemd de dreiging van een sexwinkel of sexinrichting, de toenemende bedrijvigheid, het slechte onderhoud van groenvoorzieningen, de toename van bewoners uit sociaal lagere klasse en drugsoverlast bij de duplexwoningen aan de Redesastraat. Over de toekomst is bijna een kwart van de bewoners (23%) sceptisch, zij verwachten dat de buurt in de toekomst achteruit zal gaan. Slechts 6 procent verwacht een vooruitgang terwijl 62% geen verandering verwacht.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
22
Wijkanalyse Woolde 2008
Bewoners over de Woolder Es Ook in de Woolder Es vindt het overgrote deel van de bewoners (69%) dat er in de buurt het afgelopen jaar weinig is veranderd. Hier zien we echter dat een groter deel van mening is dat de buurt er in het afgelopen jaar op vooruit is gegaan (14%) dan achteruit (11%). Als vooruitgang worden genoemd de 30 kilometerzone, de verbetering van de parkeerplaatsen en trottoirs, het tunneltje onder het spoor, het verbeterde onderhoud van het groen, de geluidsschermen en de verbetering van de speelgelegenheden voor de kinderen. Daarnaast noemen de bewoners een aantal zaken die bij voorrang zouden moeten worden aangepakt. Het meest worden genoemd (in volgorde van belangrijkheid) verkeer, parkeren, groenvoorzieningen, jeugd en Twickel en geluid. Verkeer Met name wordt hier het hardrijden genoemd. Er zouden 30 kilometerzones moeten komen. Ook bussen zouden te hard rijden. De busroutes zouden verbeterd moeten worden en de bereikbaarheid van de wijk zou moeten worden verbeterd. Er zou op dit moment maar een uitgang zijn voor de wijk (Pasteurstraat/Deldenerstraat). Daarnaast wordt de spoorbrug in de Deldenerstraat genoemd waaronder regelmatig vrachtwagens vastzitten en voor verkeersopstopping zorgt. Verder wordt de verkeersveiligheid op de Woolderesweg genoemd. Parkeren Er is sprake van een tekort aan parkeerplaatsen en parkeeroverlast. Door het betaald parkeren bij het ziekenhuis zetten veel bezoekers hun auto in de Woolder Es. Daarnaast worden de parkeeroverlast bij het Twickelcollege, de basisschool en de gereformeerde kerk op zondag genoemd. Daarnaast zou er parkeerdruk zijn door het grote aantal jongvolwassenen dat nog thuis woont. Het parkeren op de stoep wordt ook genoemd. Groenvoorzienigen Bomen zouden overlast geven (bloesem, rupsen, blad) waarbij bomen aan de Woolderesweg worden genoemd. Grote bomen zouden moeten worden gekapt en het groen zou beter moeten worden onderhouden. Hierbij wordt het snoeien van bomen genoemd en het plantsoentje aan de Albert Schweitzerstraat. Jeugd en Twickel Bij jeugd wordt met name de overlast van jongeren van scholengemeenschap Twickel genoemd. De jongeren zorgen voor rommel (na bezoek supermarkt) en overlast. Een bewoner stoort zich aan de “onopgevoedheid van de leerlingen”. Daarnaast zouden er meer veilige speelgelegenheden en/of speelplein (buiten het schoolplein) voor kinderen moeten komen. Geluid Hier wordt met name de geluidsoverlast van het spoor genoemd. Het goederenvervoer over het spoor zou zijn toegenomen en ’s nachts zouden er zware treinen rijden. Bewoners zouden graag het geluidsscherm langs de spoorweg doortrekken tot de Grobbenweg in de Woolder Es. Ook wordt geluidsoverlast van auto’s genoemd. Overig Als meest opvallende overige problemen worden genoemd: het verval van het Seahorseterrein, het gebrek aan straatverlichting, hondenpoep, het ontbreken van een pinapparaat in de buurt en het te weinig legen van de afvalbakken bij het Twickelcollege. Het merendeel van de bewoners (66%) verwacht dat de Woolder Es in de komende jaren weinig zal veranderen. Evenveel mensen denken dat de buurt achteruit of vooruit zal gaan.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
23
Wijkanalyse Woolde 2008
Wijkenquête Woolder Es De bewonersorganisatie Woolder Es heeft in 2004 een enquête gehouden onder de bewoners van de Woolder Es . Doel van dit onderzoek was om te kijken hoe bewoners denken over hun directe woonomgeving. Bewoners vinden het prettig wonen in de buurt. Wat betreft de voorzieningen is men het meest tevreden met het natuurschoon in het buitengebied (91% tevreden), de straatverlichting (88%), de groenvoorziening (80%), het onderhoud van wegen en fietspaden (80%) en de winkels voor dagelijkse boodschappen (74%). Het minst tevreden zijn de bewoners over de voorzieningen voor jongeren (14% tevreden) en voor ouderen (22%), speelmogelijkheden voor kinderen (44%), openbaar vervoer (46%) en onderwijsvoorzieningen (58%). Opgemerkt dient te worden dat wat betreft de voorzieningen voor jongeren en ouderen de bewoners het lastig vonden om een oordeel over te vormen. Wat betreft vervelende voorvallen in de buurt worden met name genoemd hondenpoep (30% komt vaak voor), te hard rijden (25%), zwerfvuil (22%), parkeeroverlast (12%) en geluidsoverlast van het verkeer (11%). Verder valt op dat vaak woninginbraken worden genoemd. Leerlingen van het Twickelcollege hebben de buurt twee keer per week opgeruimd in het kader van “Woolder Es schoon”. Er is vooral aandacht besteed aan de route Twickel/ Sanders en rond de vijver. Bijna tweederde van de respondenten geeft aan dat het schoner is na deze actie (bron: wijkenquête Woolder Es, 2004).
Bewoners over Weidorp De bewoners van Weidedorp zijn binnen de gehele wijk het meest positief over hun eigen buurt. Veel meer mensen vinden dat de buurt er in het afgelopen jaar op vooruit (21%) is gegaan dan achteruit (9%). Bijna tweederde vindt dat er in de buurt het afgelopen jaar weinig is veranderd. De bewoners noemen als positieve punten dat de bouw is gestopt en er geen bouwoverlast meer is, er komt meer sfeer en gezelligheid in de buurt (begint te wennen), de aanleg van groenvoorzieningen, de aanpassing van de Antillenstraat en het opknappen van huizen. Daarnaast noemen de bewoners een aantal zaken die bij voorrang zouden moeten worden aangepakt. Het meest worden genoemd (in volgorde van belangrijkheid) parkeren, verkeer, groenvoorzieningen, afval op straat en hondenpoep. Parkeren Dit is naast verkeer veruit het meest genoemde probleem. Er zijn te weinig parkeerplaatsen voor de bewoners. Daarnaast parkeren bezoekers aan en werkenden in de binnenstad hun auto (langdurig) in de buurt. Er zou meer toezicht moeten komen op wildparkeerders in het groen. Verkeer Sluipverkeer en hard rijden worden hier met name genoemd. De Weideweg en Bankastraat zijn drukke wegen waar op wordt “geraced”. Ondanks 30 kilometerzones wordt er nog te hard gereden. Aandacht wordt gevraagd voor de verkeerssituatie op de splitsing Bandoengstraat/Weideweg en de lawaaiige scooters van en naar de stad door Hampshire-Sherwood Rangers-Bevrijdingsslaantje. Daarnaast zouden fietsers en automobilisten massaal door rood rijden. Groenvoorzieningen Met name wordt hiermee het ontbreken van groenvoorzieningen in de buurt: er zou meer groen moeten komen zoals beloofd was en minder bestrating. De aankleding van het Bevrijdingslaantje wordt hier ondermeer genoemd. Daarnaast wordt door een enkeling het onderhoud van het groen genoemd. Afval op straat Met name wordt hier bedoeld het illegaal vuilnis zetten naast containers. Daarnaast wordt straatvuil en zwerfafval genoemd. Hondenpoep Concreet worden hier de speelvelden aan de Bankastraat genoemd. Verder werd als tip gegeven om bij de hondenuitlaatplaatsen een bak neer te zetten waar de zakjes in gedaan kunnen worden. Nu liggen ze in de uitlaatplaatsen en dit staat slordig. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
24
Wijkanalyse Woolde 2008
Overig Als meest opvallende overige problemen worden genoemd: de oprukkende hoogbouw en de (onaangename) dichte bebouwing, het ontbreken van een bouwvisie bij de gemeente, overlast van coffeeshops, vernielingen door uitgaanspubliek, de grijs gekleurde bruggetjes die vrolijker mogen en het ontbreken van een kunstwerk in de buurt. Over de toekomst is ruim een kwart (26%) positief, zij verwachten dat de buurt in de toekomst vooruit zal gaan. Een op de tien verwacht een achteruitgang en de helft (49%) verwacht dat er de komende jaren weinig zal veranderen.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
25
Wijkanalyse Woolde 2008
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
26
Wijkanalyse Woolde 2008
3.
De wijk bekeken door professionals
Centrale punten Aandacht: De woonbuurten - woningen Bloemenbuurt - hoogbouw - groenvoorziening Weidedorp - vergrijzing (ouderenvoorzieningen) - parkeerproblematiek Woolde - onduidelijkheid Gezondheidspark - sluipverkeer Weidedorp en Woolderbroekweg - overlast Rokade - ‘praktijken’ aan de Slachthuisweg - buitengebied Twickel
Bedrijventerrein Westermaat - verkeersproblemen Plein Westermaat - veiligheid - openstelling winkels - hergebruik bedrijventerrein in de toekomst
Potentie:
-
tevreden met woonomgeving variatie in woningaanbod hoge zelfredzaamheid goede onderlinge contacten veiligheid
-
bereikbaarheid nette uitstraling variatie in bedrijvigheid moderne nieuwe bedrijven actieve ondernemersvereniging keurmerk veilig ondernemen
Als aanvulling op de gegevens uit de statistieken en de enquêtes zijn interviews gehouden met mensen die beroepsmatig of als vrijwilliger in de wijk werkzaam zijn. Verschillende mensen die in Woolde actief zijn vanuit buurtorganisaties, politie, ondernemersvereniging, woningcorporatie, etc. zijn aan het woord geweest. De lijst met namen van geïnterviewden is opgenomen in de bijlagen. In dit hoofdstuk gaan we in op de woonbuurten met zijn buitengebied en bedrijventerrein Westermaat. De woonbuurten
Wonen in Woolde Het is goed wonen in Woolde. De ligging van de wijk, dicht bij het buitengebied, maar ook bij het centrum, wordt vaak als een groot pluspunt genoemd. Woolde is een gewilde wijk, er is weinig leegstand: goed verhuurbehoud wat betreft de huurwoningen. Met name de huurwoningen aan de Weideweg (appartementen met grote balkons) zijn erg in trek. Maar ook de oudere kleine woningen in de Bloemenbuurt worden nog steeds goed verhuurd door jongeren en starters (goedkoop wonen). “Het is gewoon een rustige en nette wijk, met weinig klachten.”
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
27
Wijkanalyse Woolde 2008
De bewonerssamenstelling (in Weidedorp en Woolder Es) is aan het vergrijzen. Er wonen ouderen die er van oudsher wonen, met name in de Woolder Es is de doorstroming erg laag. Ook in het nieuwe gedeelte Thiemsland wonen veelal ouderen. In dit gedeelte is er wel sprake van leegstand van appartementen. In de buurt Woolde wonen juist veel jongeren en starters. Goede onderlinge contacten Uit de gesprekken blijkt dat bewoners tevreden zijn over hun eigen buurt. Bewoners in de buurt kennen elkaar, de onderlinge contacten zijn goed en bewoners gaan plezierig met elkaar om. Ook is er sprake van een grote zelfredzaamheid, bewoners proberen eerst zelf en met elkaar problemen op te lossen. Met de bouw van Thiemsland zijn er nieuwe mensen in de wijk gekomen. De bewonersvereniging is dan ook druk geweest ook de contacten ‘over de Bankastraat’ te vergroten. Verouderde woningen in de Bloemenbuurt Uit de gesprekken met zowel de bewonersverenigingen als met woningcorporatie St. Joseph blijkt dat de technische (verouderde) staat van de Bloemenbuurt een aandachtspunt is. Het gaat hier om de zogeheten ‘kabouterhuisjes’ en de duplexwoningen aan o.a. de Resedastraat. Dit waren voorheen ouderenwoningen, maar worden nu alleen nog verhuurd aan jongeren en starters. St. Joseph werkt hier ook deels met tijdelijke huurcontracten (kabouterhuisjes). Er zijn plannen voor sloop, maar deze worden steeds uitgesteld. In 1996 is dit hele complex door St. Joseph gekocht met de bedoeling op korte termijn (binnen 3 jaar) te herontwikkelen, maar het staat er nog steeds. Ondanks de verouderde staat worden de woningen nog steeds goed verhuurd, het is goedkoop. Op dit moment is St. Joseph bezig om voor dit gedeelte een toekomstvisie te schrijven. De kabouterhuisjes verkeren in een zeer slechte staat, hier moet wat aan gebeuren en sloop is het meest waarschijnlijke. Zowel de bewoners in de desbetreffende woningen als de bewoners elders in de buurt Woolde willen graag duidelijkheid over de toekomstplannen wat betreft deze woningen. St. Joseph erkent dat de communicatie naar de bewoners toe hierover slecht is geweest. “Dit verdient geen schoonheidsprijs, zegt St. Joseph”. St. Joseph heeft aangegeven dat binnen een half jaar duidelijkheid naar de bewoners toe wordt gegeven over de toekomstplannen van de Bloemenbuurt. Niet direct wat er gebouwd gaat worden, maar wel op welke termijn. Geen overlast Aveleijn Het voormalige bejaardencomplex in de Bloemenbuurt (in bezit van St. Joseph) is nu sinds ongeveer acht jaar verhuurd aan Aveleijn. Aveleijn is zorgaanbieder voor kinderen en volwassenen die leven met een verstandelijke beperking. In de Bloemenbuurt is een project actief van begeleid wonen. In verschillende woningen in de Bloemenbuurt wonen mensen onder begeleiding van Aveleijn. Er zijn geen klachten vanuit de woonomgeving hierover. Ook St. Joseph vindt het een goed en leuk project, dat een wijk interessant maakt. Er zijn plannen om Aveleijn eventueel in de toekomst te verplaatsen naar de Berflo Es. De politie merkt wel op dat een aantal van de verstandelijk gehandicapte jongeren regelmatig met de politie in aanmerking komt. Leegstand in Weidedorp-Thiemsland De appartementen in Thiemsland zijn vrij prijzig en een deel staat leeg. Een aantal respondenten verwacht dat het aantal appartementen dat leeg komt te staan in de toekomst zal toenemen. De kans om ergens anders naar toe te gaan is vrij groot. De geplande hoogbouw in Thiemsland tegen de Bornsestraat baart bewoners ook zorgen. Deze hoogbouw zou nog hoger worden dan de bestaande hoogbouw. Deze plek is nu een stuk parkeerruimte voor mensen die in de stad werken. Als hier hoogbouw komt zullen deze mensen hun auto in de wijk zetten, wat nu al gebeurd tot ergernis van de bewoners. Daarnaast is er al leegstand en zullen nieuwe appartementen leiden tot een nog groter probleem voor bewoners om hun eigen appartement te verkopen. Een aantal respondenten verwacht dat in Weidedorp (Indische buurt) in de toekomst leegstand zal ontstaan, omdat er teveel aan de woningen gedaan moet worden. De woningen voldoen niet meer aan de huidige eisen. Volgens respondent is het onzeker hoe dit zal uitpakken, maar verwacht dat de woningmarkt in deze buurt slechter zal worden. Mensen komen moeilijker van hun woning af. Woningcorporatie St. Joseph verwacht echter geen leegstand in de toekomst, niet qua huurwoningen in ieder geval. Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
28
Wijkanalyse Woolde 2008
Seahorse terrein Het Seahorsecomplex op de hoek van de Deldenerstraat en de Geerdinksweg is een doorn in het oog. Al bijna vier jaar wordt er gesteggeld wat het worden moet. De eigenaar van het complex, projectontwikkelaar BAM wil de fabrieksgebouwen slopen ten behoeve van woningbouw. De gemeente is van mening dat het fabriekscomplex vanwege de zeldzaam gave schaaldakconstructie behouden moet blijven, en wellicht een nieuwe (woon) bestemming zou kunnen krijgen. Dit betekent voor BAM minder inkomsten. Het bewonerscomité Woolder Es denkt mee over Seahorse, er wordt gevraagd wat de wensen van de buurt zijn. In dat opzicht is de verhouding met de gemeente goed. Maar bewoners willen wel graag dat er nu een keer iets wordt besloten. In februari is er tussen de gemeente en BAM overeenstemming bereikt en is een sloopvergunning verstrekt. Eind februari is de sloop daadwerkelijk gestart. Weinig groen in Weidedorp In de buurt Weidedorp zijn weinig groenvoorzieningen. “Het oogt wat kaal, het zou wat meer aangekleed mogen worden”. Een respondent noemt het zelfs de minst groene woonbuurt van Hengelo. Dit geldt met name voor de Indische buurt waar alleen de particuliere tuintjes voor groen zorgen. Volgens bewoners is er te weinig voldaan aan de verwachting die er was van wonen in een parkachtige omgeving. De buurt Woolde heeft wel veel meer een groen karakter. De Woolder Es ook, dit mede door de overloop naar het buitengebied van landgoed Twickel. Vergrijzing in Woolde De wijk Woolde is aan het vergrijzen. In de toekomst zal de wijk steeds meer vergrijzen. Van een gezinswijk is Woolde in de loop der jaren veranderd in een wijk waar veel ouderen zonder kinderen wonen. Ook de bouw van Thiemsland heeft de afgelopen jaren bijgedragen aan de stijging van het aandeel ouderen in de wijk. Geïnterviewden verwachten niet dat de ouderen massaal wegtrekken uit de wijk. “De verwachting is dat mensen steeds langer zelfstandig gaan wonen, minder snel de verzorging in stromen, woningen kunnen aangepast worden naar behoefte.” Wel wordt benadrukt dat als mensen in de wijk ouder worden er steeds meer druk komt op jonge mensen om hun buren te helpen. Maar uit veel gesprekken blijkt dat bewoners in de wijk elkaar kennen en ook bereid zijn elkaar te helpen. Ouderenvoorzieningen In Woonzorgcentrum het Woolde wordt voor ouderen veel georganiseerd. Ouderen uit de buurt Woolde maken hier dankbaar gebruik van. Met name bridgen is gewild. Helaas is deze activiteit sinds oktober 2007 opgezegd omdat het bestuur van het zorgcentrum geen capaciteit had. Ook gaan ouderen uit de buurt Woolde naar ‘Ons Uitje’ aan de Geerdinksweg. Deze sociëteit valt net buiten de wijk Woolde. In de buurt Woolder Es zijn geen activiteiten voor ouderen. De SWOH kreeg signalen uit deze buurt dat er wel behoefte is aan activiteiten voor ouderen. Er is door de ouderenconsulent een aantal jaren geleden gesprekken gevoerd met ouderen, bewonersverenigingen en woonzorgcentrum het Woolde. Er kwamen initiatieven om iets op te richten. Er is een werkgroep opgezet om activiteiten te koppelen aan buurt Woolde. Dit loopt nu sinds ongeveer twee jaar. Ook de nieuwe bewoners van Thiemsland (veelal ouderen) geven aan behoefte te hebben aan ouderenactiviteiten. Vanuit SWOH is geprobeerd deze ouderen naar het activiteitenontmoetingscentrum in Thiemsbrug aan de Bornsestraat/Dennenbosweg te laten gaan. Dit lukt echter nog niet zo goed, volgens de ouderenconsulent. Deze ouderen naar het O-kwadraat aan de Oldenzaalsestraat te laten gaan is ook nog een optie. In de buurt Weidedorp zit een speeltuinvereniging die activiteiten organiseert voor zowel jong als oud. Het bewonerscomité benadrukt wel dat er ook activiteiten moeten komen voor ouderen op meer frequente basis. “Er zou iets moeten komen dat ouderen overdag kunnen doen zoals yoga, ouderensport, bridgen, etc.”. Er is ook gedacht aan het starten van een soort ouderenrestaurant, waar ouderen tegen een kleine vergoeding kunnen eten. Dit zou eventueel in samenwerking met het OSG gedaan kunnen worden. Dit idee is besproken met SCALA, maar er bestond weinig animo voor.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
29
Wijkanalyse Woolde 2008
Parkeerproblematiek rondom Ziekenhuis en ROC In de buurt Woolde is in hoge mate sprake van een parkeerprobleem. Het nabij gelegen ziekenhuis en ROC zijn o.a. oorzaak van dit probleem. Rondom het ziekenhuis aan de Boerhaavelaan, Geerdinksweg en Aletta Jacobslaan staan parkeerplaatsen altijd vol en worden auto’s zonder pardon in de groenstrook geparkeerd. In het laatste geval wordt er door de politie minder strak opgetreden door de bouwwerkzaamheden van het ziekenhuis. Volgens omwonenden is dit probleem de laatste jaren alleen maar toegenomen. De parkeeroverlast trekt ook door naar het gedeelte van buurt Woolde aan de andere kant van de Geerdinksweg. Veel straten in de buurt staan dagelijks vol. Oorzaak: het is een vooroorlogse wijk, mensen hadden toen nog geen auto, dus veel parkeerplaatsen waren niet nodig. Aanpak parkeerproblematiek buurt Woolde Bewoners maken zich zorgen over het parkeerprobleem in de buurt Woolde. Bewoners uit deze buurt zijn naar een Trefpunt bijeenkomst geweest over de parkeernota. Als betaalt parkeren ingevoerd gaat worden bij het ziekenhuis dan gaan mensen die niet willen betalen wel in de buurt parkeren. De gemeente zegt dat dit een probleem is van het ziekenhuis. Bewoners vinden dat je dit niet los van elkaar mag zien. In de parkeernota die er nu ligt, is de gemeente van plan om aan de noordkant van de Boerhaavelaan parkeervergunningen af te geven. Gevolg hiervan is dat mensen aan de andere kant gaan parkeren en concentreert het probleem zich nog meer in de Bloemenbuurt, waar het nu al voller is dan aan de noordkant. De gemeente heeft gezegd dat voordat de plannen definitief zijn, een enquête onder de bewoners wordt uitgezet over parkeren in Woolde en Tuindorp. Bewoners hechten hier veel waarde aan. Bewoners willen graag hun ideeën kwijt over mogelijke oplossingen voor het parkeerprobleem. Een idee is om van de volkstuintjes aan het spoor (verlengde Johannaweg) parkeerplaatsen te maken. De tuintjes zijn van de Nederlandse Spoosrwegen en mensen hebben een contract met de NS. De volkstuintjes worden niet goed onderhouden en als men het contract opzegt verhuurd de NS deze niet meer, en verslonzen ze. “Daar parkeerplaatsen maken zou een grote aanwinst voor de wijk zijn.” Gezondheidspark Uit meerdere gesprekken blijkt dat er (nog) veel onduidelijkheid is over de plannen rondom het Gezondheidspark. Tijdens een bijeenkomst in Trivium zijn bewoners boos weggelopen. “Gemeente, corporaties, e.d. weten niet wat er concreet gaat gebeuren.” Vervolgens is er een klankbordgroep Gezondheidspark opgericht. De communicatie hierin tussen bewoners en de gemeente was niet goed. Van beide kanten was de sfeer niet goed en de klankbordgroep is toen ontbonden. De klankbordgroep is ruim een jaar geleden een begeleidingsgroep geworden waarin met respect met elkaar wordt omgegaan in een goede sfeer. Er is nu meer oog voor de problemen rondom het Gezondheidspark zoals de parkeerproblemen aan de Boerhaavelaan en elders in buurt Woolde. Ook St. Joseph geeft aan meer te willen weten over de plannen met betrekking tot het Gezondheidspark. Zij zijn op dit moment niet betrokken bij deze plannen. Dit komt mede doordat er geen plannen zijn voor (sociale) woningbouw. Toch geeft St. Joseph aan dat het handig zou zijn hier meer over te weten, zodat de plannen kunnen worden meegenomen in de toekomstvisie van de omliggende buurten (Nijverheid en Bloemenbuurt). Verkeersoverlast In een aantal delen van wijk Woolde hebben bewoners last van sluipverkeer. In Weidedorp is dit met name in de Bandoengstraat/Floresstraat en Antillenstraat het geval. Verder is het oversteken van de Bankastraat/Bornsestraat/Weideweg door moeders met kinderen lastig. Er is geen basisschool in de buurt en het belemmert kinderen om alleen naar school te fietsen. Een ander probleem is dat wanneer de snelweg tussen Oldenzaal en Buren dicht zit, veel verkeer via de Geerdinksweg en Weideweg rijdt. Daarnaast speelde de gemeente met het idee om verkeer richting IKEA om te leiden via de Deldenerstraat, Geerdinksweg en Weideweg. De bewonersvereniging heeft een klacht ingediend.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
30
Wijkanalyse Woolde 2008
In buurt Woolde zorgen het ziekenhuis en Trivium voor veel verkeersoverlast. Op de Boerhaavelaan is het de hele dag een drukte met vrachtwagens, taxi’s, busjes en auto’s. De laatste tijd rijdt er ook, tot ergernis van omwonenden, veel bouwverkeer door de Boerhaavelaan. Het ziekenhuis wordt verbouwd en de Aletta Jacobslaan is afgesloten voor bouwverkeer. Verder wordt aangekaart dat sinds invoering van de 30 km zone in buurt Woolde geen verkeerscontrole meer is geweest, terwijl er vaak te hard wordt gereden. De politie handhaaft hier niet, omdat het gebied niet aan de eisen van een 30-km zone voldoet en er statistisch gezien weinig ongelukken gebeuren. Ditzelfde geldt voor het grootste gedeelte van de Woolder Es. De bewoners van deze buurt wilden geen drempels. Probleem is dat er nu desondanks nog steeds te hard wordt gereden. In het buitengebied wordt de Woolderbroekweg steeds meer gebruikt als sluiproute. Meerdere respondenten vinden dat dit aangepakt moet worden, omdat het gevaarlijke situaties oplevert. Naast auto’s rijden op deze weg ook veel scholieren nu de Grobbentunnel nog steeds is afgesloten. De planning is dat de tunnel in maart 2008 weer wordt geopend. Overlast coffeeshop Rokade Bewoners van zowel het appartementencomplex Vreeburch als Thrinon ondervinden overlast van coffeeshop Rokade. Ten eerste ervaren ze stankoverlast: “dit is passief roken op de galerij”, volgens bewoners. Ten tweede voelen bewoners zich soms bedreigd en onveilig. Bezoekers van de coffeeshop roken hun stickie voor de ingang van het appartement en zelfs in de portiek. De coffeeshopbezoekers gebruiken vaak grove woorden en dreigen soms zelfs met geweld naar de bewoners toe. Een ander belangrijk probleem is de parkeeroverlast die bezoekers van Rokade veroorzaken en de hieruit voortvloeiende verkeersonveiligheid. Bezoekers van Rokade parkeren voor de ingang van de parkeergarage van Vreeburch, waardoor bewoners de garage niet in kunnen. De ingang van de garage bevindt zich aan de kant van de Deldernerstraat. Doordat bezoekers van Rokade parkeren op de inrijstrook, moeten bewoners verderop gaan staan, daar moeten fietsen weer omheen, bussen daar weer omheen: “dit levert levensgevaarlijke situaties op en gaat binnenkort een keer mis.” Bewoners van zowel Vreeburch als Thrinon vinden dat de coffeeshop weg moet. De gemeente heeft deze (slechte) situatie gecreëerd door appartementen te plaatsen naast een coffeeshop. Er zijn in het verleden toezeggingen door de wethouder gedaan om in gesprek te gaan met Rokade, hier is (tot nu toe) nooit wat van gekomen. Ook de politie knijpt een oogje dicht, volgens bewoners van Vreeburch en Thrinon. Hangjongeren in Thiemsland Thiemsland heeft met name in de zomermaanden last van hangjongeren bij de vijver en met name onder de citadel bij appartementencomplex Sherlook Rangers. Een groot deel van deze jongeren komt van Rokade en gaat hier een stickie roken. Maar ook ’s nachts in het weekend hangen hier jongeren rond na het uitgaan, wat overlast geeft. De gemeente gaat hier samen met de politie een project op draaien. Er zal een maatregel getroffen worden met als doel dat jongeren hier niet meer prettig zitten. Een voorbeeld van een dergelijke maartregel zou kunnen zijn een zender waar uit een hoge pieptoon komt. Winkels worden niet gemist in buurt Woolde In buurt Woolde zijn niet echt winkels voor de dagelijkse boodschappen gevestigd. Bewoners geven aan deze ook niet te missen. Er zijn winkels op het Esrein, Plusmarkt in de Nijverheid en de Sanders in de Woolder Es, deze zijn dichtbij genoeg. Bewoners denken zelfs dat een winkel in hun buurt helemaal niet rendabel zal zijn. Ouderen missen alleen een apotheek. Bewoners uit de wijk halen dan ook regelmatig benodigdheden voor deze ouderen: “we helpen elkaar graag.” Nieuwe Jop bij Twickelcollege Het heeft vier jaar geduurd, maar de nieuwe Jop bij het Twickelcollege staat er eindelijk. Het bewonerscomité heeft hier veel energie in moeten steken. Door het comité is destijds een plek bepaald waar de Jop moest komen, zodat er ook nog plek zou zijn voor een pannakooi. De Jop is nu niet op deze desbetreffende plek geplaatst. Een betere afstemming met het comité was hier wel gewenst geweest. Nu wil het comité graag speeltoestellen voor de jongere kinderen in de wijk. “We hebben geld Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
31
Wijkanalyse Woolde 2008
voor speeltoestellen als een tafeltennistafel, picknicktafel of pannakooi, maar het duurt en het duurt maar, aldus het comité.” Hondenpoep Bewoners klagen over de hondenpoep in de wijk. Uit de gesprekken blijkt dat bewoners in de wijk de hondenpoep wel opruimen, maar dat de poepbakken altijd vol zitten. Er zijn wel voldoende bakken in de wijk, maar deze worden onvoldoende geleegd. “Bijvoorbeeld de poepbak voor de tandartsenpraktijk in buurt Woolde zit altijd vol en dit is geen gezicht voor de bezoekers.” Ook zouden bij de poepveldjes (bijvoorbeeld aan de Deldernerstraat) bakken moeten staan, mensen gooien de zakjes nu zo op het veldje. (Zwerf)afval De afval- en blokcontainers aan de Antillenstraat, Curaçaostraat, Bankastraat en Bonairestraat, zijn te klein voor de hoeveelheid afval. Verder komt afvaltoerisme met name aan de Weideweg voor. De gemeente reageert hier goed op, d.w.z. na een melding hiervan ruimt de gemeente het netjes op. Daarnaast hadden de bewoners van de Woolder Es last van zwerfafval. “In het verleden maakte de schooljeugd van het Twickelcollege er een verschrikkelijke puinhoop van.” Er is nu een opruimploeg (vrijwilligers uit het zakgeldproject) die regelmatig de buurt opruimen. Ook de rommel bij de Sanders is verminderd: het plein bij de supermarkt wordt schoongehouden. Bewoners zijn hier zeer tevreden over. Veiligheid Als we naar het aantal misdrijven in woonbuurten kijken, dan zien we dat vernielingen aan auto’s het meest voorkomt. Dit zijn met name vernielingen op de wegen naar de stad toe en af waar uigaande jongeren langs fietsen. Toch blijkt uit het gesprek met de wijkagent dat dit probleem relatief wel mee valt: “niet opvallend meer dan in andere wijken.” Slachthuisweg De Slachthuisweg is een gebied op bedrijventerrein Westermaat Zuidwest waar een aanpak gepast zou zijn. Het is een gebied met wat kleine bedrijfjes, veelal autobedrijfjes van met name Turkse mensen. De panden op het terrein zijn van één familie, ook woonachtig in het gebied, die deze verhuurt. “Zij zijn hier de ‘baas’”, merkt de wijkagent op. Het gebied is erg onoverzichtelijk en wanneer de politie daar komt, dan is opeens iedereen weg: “dan heb je wat te verbergen.” Twee keer per jaar gaat de politie met allerlei afdelingen (vreemdelingendienst, bijzondere wetten, etc.) onaangekondigd het gebied in en houdt een controle. “Het zou mooi zijn als dit gebied aangepakt wordt, gerenoveerd wordt, meldt de wijkagent.” Woolde in samenhang met buitengebied Twickel De wijk Woolde grenst aan het prachtige buitengebied Twickel. Twickel maakt deel uit van een van de grootste particuliere bezittingen van Nederland. Een uniek gebied van 4.000 ha. Het stuk van het landgoed in het buitengebied van de wijk Woolde is 200-250 ha. Twickel is van mening dat het buitengebied van de wijk Woolde zeker niet als snipper van het landgoed Twickel mag worden gezien. “De snippers zijn op en dit deel moet gewoon gezien worden als een stuk van Twickel.” Wel moet het gebied goed afgedicht worden. De stad moet een betere afronding richting het buitengebied krijgen. Op dit moment is er sprake van een rommelige stadsrand: vanaf Twickel kijk je niet mooi de stad in. “Bewoners kijken vanuit hun woonkamer langs hun eigen rommel ongehinderd het buitengebied in.” Twickel staat open te praten over de herinrichting van de stadsrand grenzend aan het landgoed. Twickel wil geen zaken met de gemeente doen op onderdelen, maar wel op basis van een gehele visie voor het gebied. “De gemeente moet besluiten nemen en hier naar handelen. En besluiten bijvoorbeeld niet laten afhangen van de bereidwilligheid van een agrariër om te vertrekken.” Twickel vindt dat er positiever naar het gebied moet/mag worden gekeken: je hebt iets moois en hoe kunnen we samen bijdragen om dit in stand te houden? Er is nu gezamenlijk voor een positieve insteek gekozen en samen wordt er aan een toekomstvisie gewerkt. “Gooi kind met badwater niet weg door steeds stukjes op te vreten: het gebied is zo klein dat het op een gegeven moment niets meer te bieden heeft.”
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
32
Wijkanalyse Woolde 2008
Bedrijventerrein Westermaat
De ondernemersvereniging Westermaat vertegenwoordigt zo’n 60-70 procent van de totale werkgelegenheid op het bedrijventerrein. De vereniging heeft twee rollen d.w.z. belangen behartigen van de leden en het versterken van de informele contacten tussen de leden. Zo is er vier keer per jaar een Westermaatborrel voor de bedrijven die lid zijn. De vereniging heeft een eigen website, een nieuwsbrief, een jaarprogramma en jaarlijks een Westermaatdiner voor bedrijven en gemeente. Verder is er een of twee keer per jaar overleg met de wethouder. Sterk aan Westermaat zijn volgens de ondernemersvereniging de bereikbaarheid, het nette aanzien, de variatie in bedrijvigheid, goed gekwalificeerd en gemotiveerd personeel en de vele nieuwe en moderne gebouwen. De goede bereikbaarheid is tegelijkertijd ook een zwakte met het oog op criminaliteit. De belangenbehartiging van de ondernemersvereniging is op dit moment met name gericht op drie zaken: de veiligheid, de openstelling van winkels en de bereikbaarheid. Veiligheid Wat betreft veiligheid zijn er drie gezichten aan Westermaat. Op Plein Westermaat wordt gestolen tijdens de openingstijden van de winkels, op Westermaat Zuidwest (inbraak auto’s) en Zuidoost (diefstal laptops) wordt veel ingebroken tijdens de nachtelijke uren en op Westermaat Noordoost gebeurt niet veel. Voor Plein Westermaat loopt een traject Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) gericht op winkels en voor de overige bedrijventerreinen is vooruitlopend op een KVO (dat langer duurt en waar meer aspecten een rol spelen) een Aanvraag Urgente Bedrijvenparken (AUB) (subsidie) gehonoreerd. Bedoeling is om camera’s langs gebouwen te plaatsen en tijdens de nachtelijke uren een permanent aanwezige beveiligingsauto die direct een melding krijgt bij bewegingen op de camera’s. Mogelijk dat in 2008 de eerste camera’s geplaatst worden. Doelstelling is criminelen af te schrikken via snelle opvolging. Ook worden borden geplaatst zodat duidelijk wordt dat cameratoezicht aanwezig is. De maatregelen moeten drempelverhogend zijn en inbraken voorkomen. Er is backup naar centrale meldkamer die opvolging kan doen. Tot nu toe komt politie ondanks beveiliging bij de meeste bedrijven, na een kwartier ter plekke en zijn de daders al lang weg. Ondernemers hebben behoefte aan een veilig bedrijf: “het is rustgevender om niet om 23:00 uur naar je bedrijf te gaan ”. Openstelling van winkels: meer koopzondagen De ondernemersvereniging wil meer koopzondagen op Westermaat. De gemeente zou meer regionaal moeten denken en niet (Plein) Westermaat als bedreiging zien. Onderzoek heeft uitgewezen dat er nauwelijks uitwisseling is tussen binnenstad en Plein Westermaat. Daarnaast heeft Plein Westermaat een significante bijdrage geleverd aan de omzetontwikkeling in Hengelo. Insteek is om 12 koopzondagen per jaar te krijgen op Westermaat. Bereikbaarheid en Plein Plein Westermaat zorgt voor veel verkeer. Volgens de huidige wegenstructuur wordt (doorgaand) verkeer van en naar Borne vermengd met verkeer dat naar Plein Westermaat moet. In fase III van Plein Westermaat komen er naar verwachting (naast een parkeergarage bij IKEA) geen extra parkeerplekken. Bovendien zou in de huidige opzet ook verkeer van het toekomstige bedrijventerrein Veldkamp via de Amerikalaan via de kruising Bornsestraat/A1 moeten gaan. De Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
33
Wijkanalyse Woolde 2008
ondernemersvereniging is kritisch over de oplossingsrichtingen die worden gezocht om de verkeersproblemen rond Plein Westermaat op te lossen. Een verbetering van de routing of een tweede afslag tussen Amerikalaan en A1 richting Plein Westermaat bieden onvoldoende soelaas. De ondernemersvereniging ziet als oplossing een extra afslag bij Borne West die aansluit op de Amerikalaan. Hierdoor wordt volgens de vereniging ook de bereikbaarheid van Borne en het centrum van Hengelo verbeterd. Betrokken overheden zouden op dit moment niet in staat zijn de verkeersproblemen op te lossen. Een idee is ook om een loopbrug te maken over de snelweg A1 van het Expo Center naar Plein Westermaat. “Bij drukke dagen zet het personeel van Plein Westermaat hun auto bij het Expo Center en gaan met busjes naar Plein Westermaat. Een loopbrug zou de drempel kunnen verlagen”. Nette uitstraling Het nette aanzien is zoals gezegd een sterk punt van Westermaat. Met name op Westermaat Zuidwest is samen met de gemeente het aanzien verbeterd. Zo zijn er bijvoorbeeld stenen en grind geplaatst op de hoeken van inritten om kapotrijden door vrachtwagens te voorkomen. Ook is samen met gemeente en Rotary een kunstwerk (met vlaggen) op de rotonde in de Bornsestraat geplaatst. Een nette uitstraling is volgens de ondernemersvereniging “goed voor het vestigingsklimaat en is goed voor de waarde van bedrijven. Door de maatregelen zouden ondernemers hun eigen tuintje weer beter onderhouden”. Expocenter Uitdaging is om aan Expo een goede invulling te geven met nu slechts 20-30 evenementen per jaar. Het zou frequenter gebruikt moeten worden als expositieruimte. De ondernemersvereniging heeft voorkomen dat er een soort autohandel in zou komen “want dat vraagt om mensen die nog extra autoventieltje nodig hebben”. Incidenteel is het parkeerterrein vol maar er zijn geen echte parkeerproblemen. Bewoners Westermaat Een aantal mensen op Westermaat woont bij het bedrijf. Met name wonen mensen in de Turbinestraat, de Transformatorhof en achter het Expo Center. Er zou een fietspad komen van de Turbinestraat naar het centrum. Dit was het plan van een jaar geleden. Inmiddels is door de raad besloten dat dit niet doorgaat. De gemeente zou de bewoners hierover moeten inlichten. De meningen van de bewoners over het fietspad waren verdeeld: positief door de betere ontsluiting en negatief door mogelijke overlast van stappers uit de binnenstad. Bewoners klagen niet over bedrijvigheid omdat ze een belang hebben bij de bedrijvigheid (vaak eigen bedrijf). Enige wat speelt is groenvoorziening achter Seats and Sofa’s “waar de natuur z’n vrije gang kan gaan”. Toekomst Westermaat De verwachting is dat er meer handel en dienstverlenende en innovatieve bedrijven (hoogwaardige producten) zullen komen waarbij persoonlijke bereikbaarheid centraal staat met vervoer per auto. Geen massaproductie maar kleinschalige bedrijvigheid en specifieke deskundigheid. De ondernemersvereniging hoopt wel dat er meer maakindustrie (bijvoorbeeld een machinefabriek) komt. Het bedrijfsverzamelgebouw Campus Business Center is een voorbeeld van het versterken van innovatie. Uitdaging voor de toekomst is daarnaast om Westermaat ook effectief te houden voor de toekomst. De ondernemersvereniging verwacht in de toekomst minder behoefte aan bedrijventerreinen en een toenemende schaarse ruimte. De vraag is dan hoe hergebruik van bestaande terreinen kan worden gestimuleerd. De Vereniging voor Bedrijvenparken wisselen hierover ervaringen uit. Niemand kan op dit moment zeggen hoe het optimale bedrijvenpark er over 20 jaar uit zal zien. Met wijsheid zullen dan ook nieuwe bedrijventerreinen moeten worden gekozen.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
34
Wijkanalyse Woolde 2008
4.
Synthese
In dit hoofdstuk worden de resultaten uit de voorgaande hoofdstukken bijeengebracht. De synthese heeft een subjectief karakter omdat er ideeën van de onderzoekers in verwerkt zijn. Algemene indruk Geïnterviewden zijn tevreden over de wijk Woolde. Het is er prettig wonen, de onderlinge contacten zijn goed en er zijn weinig klachten: het is een nette wijk. Mensen in de wijk kunnen zich goed redden, de zelfredzaamheid is hoog. Stedenbouwkundig en ook qua bewonerssamenstelling is er een goede mix van mensen en soorten woningen. Het is een heel diverse wijk. Aantrekkelijk aan Woolde is enerzijds de nabijheid van het centrum en anderzijds de verbinding met het buitengebied van Twickel. Een contrast van grijs en groen. Toenemende behoefte aan ouderenvoorzieningen In de wijk Woolde wonen relatief veel ouderen. In de komende jaren zal de wijk verder vergrijzen. Er zal naar verwachting dan ook meer behoefte zijn aan ouderenvoorzieningen in de wijk. Uit de wijkanalyse blijkt dat er op dit moment nog weinig ouderenvoorzieningen zijn terwijl er al wel behoefte aan is. Bij het aanbieden van activiteiten blijkt echter de deelname nog mager. “Mensen zijn moeilijk achter de geraniums weg te krijgen”, aldus een bewonersvereniging. Daarnaast blijkt uit de interviews dat ouderen worden geholpen door medebewoners. Deze helpende hand zal onvoldoende zijn voor de zorgvraag die er in de toekomst in de wijk aan zit te komen. Alertheid op dit punt is geboden. In de toekomst meer voorzieningen in de buurt? De bewoners van Woolde zijn ondanks het ontbreken ervan redelijk tevreden over de voorzieningen in de wijk. Over het algemeen vinden zij deze voorzieningen wel in de omliggende buurten. Zo hebben de buurten Woolde en Weidedorp geen supermarkt. Zoals gezegd helpen medebewoners de ouderen graag maar ook hier moet goed gekeken worden hoe de toekomstige bevolkingssamenstelling zich verhoudt tot de schaarse voorzieningen op dit moment. Vraag daarbij is in hoeverre voorzieningen daadwerkelijk in de wijk moeten en kunnen4 komen. Waken voor eenzijdige bewonerssamenstelling Naast ouderen zijn er ook jongeren te vinden in Woolde. In de Bloemenbuurt wonen veel starters en jongeren. Het aandeel alleenstaanden is hoog en het aandeel jonge gezinnen met kinderen laag. Delen van de Bloemenbuurt (kabouterhuisjes en duplexwoningen) worden over een aantal jaren gesloopt. Het gaat hier om goedkope betaalbare huurwoningen, dat Woolde dus ook aantrekkelijk maakt voor jongeren. Komen hier duurdere woningen of juist woningen voor ouderen, dan wordt de wijk eenzijdiger. Daarnaast is de huidige nieuwbouw veelal te duur en niet aantrekkelijk voor jongeren. Om een goede bevolkingssamenstelling in de wijk te houden zou bij de toekomstplannen hier rekening mee gehouden moeten worden. Volgens bewoners zal veel bij het oude blijven Uit de wijkanalyse blijkt dat maar een klein deel van de bewoners van Woolde verwacht dat hun wijk in de toekomst vooruit zal gaan. Dit betekent niet per definitie dat men ontevreden is over de wijk. Het merendeel van de mensen verwacht dat veel in de wijk bij het oude zal blijven en zijn tevreden met hoe het nu is. Dit blijkt ook uit meerdere gesprekken. Dat bewoners van Woolde het meest kritisch zijn over de toekomst heeft mogelijk te maken met de onzekerheid over de huisvesting in een deel van de buurt. Verkeer en parkeren Een thema dat speelt binnen Woolde is verkeer en parkeren. De wijk wordt aan de noordkant doorsneden door snelweg A1 en kent een aantal drukke wegen als de Bornsestraat, Deldenerstraat, Bankastraat, Weideweg, Geerdinksweg. Wat opvalt is dat wat betreft verkeersdruk vaak richting Plein Westermaat wordt gewezen. De drukte op Westermaat zou leiden tot sluipverkeer over de Woolderbroekweg, extra verkeersdruk over de Bankastraat en Weideweg in geval van vaststaan op de
4
Zo blijkt een pinautomaat in de buurt Woolder Es bijvoorbeeld onvoldoende rendabel.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
35
Wijkanalyse Woolde 2008
snelweg en regelmatig een verkeersinfarct op de kruising snelweg A1 en Bornsestraat. Aandacht zou dan ook moeten uitgaan naar het verbeteren van de verkeerssituatie rondom Plein Westermaat. Daarnaast vallen de parkeerproblemen op. Een aantal parkeerproblemen zijn inherent aan de vooroorlogse bouw (met name in buurt Woolde) die niet berekend is op een of meerdere auto’s of aan oudere jongeren die thuis wonen (met name in Woolder Es). Het parkeerprobleem in Woolde speelt met name in de direct omgeving van het StreekZiekenhuis Midden Twente en het ROC. Met de komst van het Gezondheidspark en de plannen voor betaald parkeren bij het ziekenhuis zal het parkeerprobleem in de buurt Woolde volgens bewoners waarschijnlijk nog groter worden. Het is van belang dat er een structurele oplossing komt voor deze situatie. Aandacht voor woningen Op woningbouwgebied zijn er belangrijke uitdagingen in de wijk Woolde. Op een aantal plekken zijn er plannen voor hoogbouw. Zowel bewoners al professionals zetten vraagtekens bij de bouw van meer appartementen, zeker nu al sprake is van leegstand op Thiemsland. Daarnaast is een deel van de woningen in Weidedorp (Indische buurt) gedateerd en voldoet niet meer aan de huidige eisen. Het is onzeker hoe deze woningen in de toekomst aantrekkelijk blijven voor de woningmarkt. Daarnaast moet duidelijkheid komen over de sloop van de verouderde huisjes in de Bloemenbuurt: de kabouterhuisjes en de duplexwoningen. Niet alleen naar de huurders van deze woningen, ook omwonenden moeten geïnformeerd worden. Ambtelijke molen: burger waardeert duidelijkheid Woolde is een wijk waar de mensen over het algemeen tevreden zijn. Maar ook als mensen niet klagen, horen zij geïnformeerd te worden over zaken die in de wijk spelen, of in de toekomst gaan spelen. Zowel de informatiestroom naar bewoners toe, als de informatie-uitwisseling tussen verschillende organisaties moet actief blijven. Voorbeelden hiervan zijn ondermeer de onduidelijkheid naar bewoners toe over de plannen van de herstructurering van de Bloemenbuurt, gebrek aan informatie over de plannen rondom het Gezondheidspark zowel naar bewoners als naar bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, het niet doorgaan van een fietspad tussen Turbinestraat en centrum zonder bewoners in te lichten. Blijf duidelijkheid scheppen, houdt elkaar op de hoogte. Daarnaast wordt genoemd dat iets gedaan krijgen bij de gemeente niet eenvoudig is: “alles duurt en duurt maar”. Voorbeelden zijn: het Seahorse-terrein, het herstel van de Grobbentunnel, het fietspad langs het spoor richting Borne en de speelvoorzieningen in de Woolder Es. Er wordt veel waarde gehecht aan duidelijkheid. Het ‘mag’ in principe wel even duren maar duidelijkheid is wel gewenst. Ondanks de soms kritische houding is de verstandhouding van professionals met de gemeente echter goed en wordt de inzet van de gemeente op veel punten gewaardeerd. Voorbeelden zijn: de verbeterde relatie met bewoners Gezondheidspark, tevredenheid over onderhoud van de buurt door gemeente en het ophalen van naast blokcontainers geplaatst afval. Buitengebied versterken Het zou goed zijn wanneer het buitengebied van Woolde verder wordt versterkt. Dit deel van Twickel wordt als een van de belangrijkste geneugten genoemd van het wonen in Woolde. Er zal een definitieve afronding van de stadsrand moeten komen. Het is dan ook goed dat gewerkt wordt aan een toekomstvisie voor dit gebied. Westermaat up-to-date houden Bedrijventerrein Westermaat heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld. De verkeersafwikkeling op de Bornsestraat ter hoogte van Plein Westermaat zou gedegen moeten worden opgelost in het belang van Westermaat en binnenstad. Belangrijke uitdaging is om het bedrijventerrein up-to-date te houden en op tijd in te spelen op hergebruik van bestaand terrein.
Beleidsonderzoek en Geo Informatie, Gemeente Hengelo
36