Wkkgz: Gevolgen voor de praktijk van de kwaliteit van zorg Prof dr Kit Roes Directeur Kwaliteit en Patiëntveiligheid
13 mei 2014
Overzicht • Kwaliteit van zorg in het UMC Utrecht • Impact op diverse gebieden – – – –
Klachten Incidenten en calamiteiten Functioneren zorgverleners Gebruik gegevens voor verbetering
• Conclusie(s)
Kwaliteit van zorg in het UMC Utrecht Accreditatie is internationale erkenning dat we tot de wereldwijd erkende academische medische centra behoren: Die voortdurend kwaliteit en patiënt veiligheid verbeteren • In zorg, onderzoek en onderwijs • Innovatief • Met hoog ambitie niveau
Historisch overzicht
Kwaliteit & Veiligheid in Strategie 3.0 Iedere medewerker neemt op ieder moment en in iedere situatie, de verantwoordelijkheid voor kwalitief hoogwaardige en veilige zorg. “In 2015 heeft het UMC Utrecht kwaliteit en veiligheid meetbaar en toetsbaar gemaakt en onderscheidt het zich in Nederland in positieve zin op het gebied van kwaliteits- en veiligheidsmanagement in zorg, onderwijs en onderzoek.” Maatregelen: • Inzicht en sturing op veiligheid en kwaliteit • Iedereen, Overal en Altijd, • Leiderschap • Instrumentarium met JCI als paraplu
Organisatie: Iedereen, overal, altijd RvB
RvB
Stuurgroep JCI
UMC Overleg Managers Zorg Managers Bedrijfsvoering Stafconvent Verpleegkundig convent
Jan Kimpen, voorzitter Robert van Barneveld Wouter van Solinge Marjan Mol Margriet Schneider Corrie Scholman Trudy Dispa, secretaris
Decentrale Coördinatoren Kwaliteit
Supportteam JCI
Beheer kwaliteitsdocumenten
Trudy Dispa, programmamanager Iris van Haendel Bas de Vries Eric van der Linde Sylvia Eland, programma ondersteuning
Tracers
Zorg (incl. VMS thema’s) Bert Fledderus
Integreren van Kwaliteits- en Veiligheidsbeleid en Governance Jan Witte
Patiënt Zorgverlener Interactie Miranda Wildenbeest
Faciliteitenbeheer Marc van Hagen
Anesthesie, Chirurgische Zorg en Infectie Preventie (incl. VMS thema’s)
Divisies, Directies, Afdelingen en Teams
Medicatie (incl. VMS thema’s) Toine Egberts
Wolfgang Buhre
Kwalificatie en Educatie medewerkers Lisan van Os
Informatiebeheer Boudewijn Peters
- SAFERs, etc. -Tracers - Indicatoren - Incidenten - Klachten - Calamiteiten - Functioneren
Patiënt tracer lichamelijk onderzoek
operatie
diëtetiek
start tracer
eerste contact
onderzoeken diagnose
ontslag
beeldvormende technieken
laboratorium
apotheek
ontslag informatie
“tell me, show me” and take a good look!
Tracer dashboard
http://scoop.umcutrecht.nl/Scoop/Strategische+themas/Kwaliteit+en+Veiligheid/Dashboards/homepage.htm
Klachtenbemiddeling en klachtencommissie Klachtenbemiddeling in Kwaliteit en Patiëntveiligheid Aantal klachten: Aard klachten:
2010 2011 2012 349 345 346 Vaktechnisch handelen (44%), Organisatie (22%), Relatie (15%)
Relatie (bijna) incidentmeldingen: Voor +/- 10% van de patiënten, minder dan helft overeenkomend
Onafhankelijke klachtencommissie Aantal klachten (2013):
13
(2 niet eerder bemiddeld)
Veilig incidenten melden Centrale commissie (MIP Commissie) Decentrale Incident Analyse Commissies (Divisie/Afdeling)
Calamiteiten • Niet beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en die tot de dood van of een ernstig schadelijk gevolg voor een patiënt heeft geleid. • Seksueel misbruik. Calamiteitencommissie • Stelt vast of incident calamiteit is. • Overziet onderzoek door SIRE onderzoekers en stelt rapportage vast. • Rapportage aan Directeur Kwaliteit en Patientveiligheid (namens RvB): – Verantwoordelijk voor melding IGZ – Rapport en Besluit over aanbevelingen.
Functioneren zorgverleners Pro-actief: • Voortdurende evaluatie en beoordeling (SQE norm in JCI kader).
Reactief: • Procedure bij mogelijk disfunctioneren. • Melding IGZ bij beeindigen dienstverband vanwege (ernstig) disfunctioneren.
IMPACT op diverse gebieden Klachten, incidenten, calamiteiten,… • Leerpunten om systeem van zorgverlening te verbeteren. • Herstellen van de behandelrelatie. • Erkenning en genoegdoening patiënt en naasten. Impact nieuwe wetgeving? • Bevorderend voor veiligheidscultuur die noodzakelijk is voor verbetering? • Bevorderend voor invloed patienten en hun naasten? • Bevorderend voor bestuurlijke slagkracht? (welke problemen worden precies opgelost?)
Klachten • Nadrukkelijk bijstaan van patienten is positief. – Huidige situatie: Klachtenbemiddelaars pakken die rol. – Positie en invulling onafhankelijke klachtenfunctionaris: wat wordt echt toegevoegd? – Is het drempelverlagend?
• Vermenging klachten en claims “misses the point”. – Geschillencommissie kadert klachten mogelijk verkeerd in.
• Ruimte voor bemiddeling essentieel. – Termijnen stellen op zich begrijpelijk, zorgvuldigheid cruciaal.
Incident meldingen Veilig melden is essentieel! – Gebruik gegevens voor andere doeleinden ondermijnend: • In geval interne twijfels/discussie functioneren? • Strafrechtelijk?
– Daarentegen: trends en specifieke meldingen waardevol: • • • •
Medicatie incidenten Vallen Bloedtransfusie ….
– Toegang tot gegevens (inclusief persoonsgegevens) “VIM” functionaris mogelijk te beperkend in de praktijk.
Functioneren zorgverleners Melden bij IGZ in geval beëindigen dienstverband vanwege (ernstig) disfunctioneren. • Basisprincipe van het waarom is helder.
• In de uitvoering complex • Als zorgaanbieder intern dilemma: goede en verantwoorde zorg (buiten de instelling) en goed werkgeversschap.
Functioneren zorgverleners Calamiteiten (en incidenten) en functioneren zorgverleners. • Melden calamiteiten minder veilig dan incidenten intern. • Onderzoek (PRISMA,SIRE) gericht op systeem. – Vraagt veiligheid/bescherming betrokken zorgverleners.
• Desalniettemin kan calamiteit/incident signaal functioneren bevatten (bij “herhaling”). • Dilemma van potentieel twee trajecten: – Onderzoek en verbetering zorg (gezondheidsrecht). – Personele consequenties (arbeidsrecht). – Meldplicht geeft extra druk en onzekerheid.
Persoonsgegevens en kwaliteitsverbetering In deze wet slechts op onderdeel geregeld (wanneer zonder toestemming), maar susbtantieel probleem (CBP, nieuwe EU Data Protection Directive). In huidige electronische tijdperk (EPDs, Kwaliteitsregistraties, indicatoren): • Kwaliteit en integriteit van kwaliteitsgegevens staat op gespannen voet met geen toegang hebben tot persoonsgegevens. • Wat vinden patiënten en hun vertegenwoordigers hiervan?
Bestuurlijke punten • Onderlinge rollen en posities (Kwaliteitsinstituut, IGZ, Landelijk Meldpunt Zorg, Geschillencommissie) niet of niet voldoende geregeld. – Huidige tweespel toezicht IGZ en verantwoordelijkheid zorgaanbieders in essentie goed. – Goede ontwikkeling gaande toezicht systeem en risico gebaseerd te maken. – Kwaliteitsinstituut een positieve, kansrijke ontwikkeling. – Delen van de wet zijn minder in deze geest en potentieel contraproductief.
Conclusie(s) • Op het punt van invloed van de patiënt is de intentie van de nieuwe wet te begrijpen. • Uitwerking kent risico’s in relatie tot: – Veilige cultuur in zorginstellingen die nodig is voor verbetering van kwaliteit en veiligheid. – Bestuurlijke complexiteit en dus kosten.
• Er is ook nog (veel) onduidelijk (AMvBs): ruimte om veel van het goede, dicht bij de patiënt, te behouden.
