Wiskunde D-nieuwsbrief nummer 5 7 maart 2008 (met correctie Statistieken) In dit nummer:
Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs
Aankondigingen
http://www.ctwo.nl info at ctwo.nl postbus 9432 3506 GK Utrecht
Dé-dag Havo D offensief Stand van zaken omtrend Wiskunde D Statistieken Overzicht modulen Overzicht steunpunten Ontwikkeling nieuwe modulen voor havo Experimenteren, ook binnen D-2007 Onderzoek naar Wiskunde D
Aankondigingen Dé-dag In navolging van de Dé-start van afgelopen jaar, is er op vrijdag 6 juni weer een conferentie over Wiskunde D. Nadere informatie komt te zijner tijd op de site van cTWO en zal worden aangekondigd in de D- en E-brief.
Havo D offensief Op vrijdag 4 april organiseert de vernieuwingscommissie wiskunde cTWO een werkconferentie over Wiskunde D op het havo. De bijeenkomst is bedoeld voor medewerkers van hbo-instellingen die reeds betrokken zijn bij Wiskunde D of dit overwegen. Doel van de conferentie is: 1. Het uitwisselen van ervaringen m.b.t. steunpunten, materiaalontwikkeling en leerlingbezoeken. 2. Een start maken met de ontwikkeling van nieuwe modulen. Geïnteresseerden kunnen een mail sturen naar wisd at ctwo.nl .
1
Stand van zaken omtrend Wiskunde D Statistieken havo • • • • vwo • • • •
53% van de scholen biedt Wiskunde D aan. Van alle havoleerlingen heeft 3% het vak in zijn pakket. 14% van de leerlingen kiest voor het NT-profiel. Op 4% van de scholen wordt Wiskunde D verplichtgesteld in het NT-profiel.
71% van de scholen biedt Wiskunde D aan. Van alle vwo-leerlingen heeft 7% het vak in zijn pakket. 22% van de leerlingen kiest voor het NT-profiel. Op ca. 5% van de scholen wordt Wiskunde D verplichtgesteld in het NTprofiel.
bron: http://www.tweedefase-loket.nl/doc/VernieuwdeTweedeFase-startincijfers.pdf
Overzicht modulen Een uitgebreid overzicht van materiaal bruikbaar voor Wiskunde D is te vinden op de site van cTWO ( http://www.ctwo.nl ) en, nog veel uitgebreider, in het overzicht op de Digischool ( http://www.digischool.nl/wi/wid.html ) gemaakt door Gerard Koolstra. havo • Toegepaste Analyse (gereed, juli 2007) • Besliskunde (in ontwikkeling, wordt najaar 2008 getest) • via steunpunten o.a.: o Amsterdam: Statica (in ontwikkeling, wordt in maart 2008 getest) o Utrecht: Problemen oplossen én uitleggen (verschijnt binnenkort) en natuurlijk de boeken! vwo • • • • • • •
Wachttijdtheorie (gereed, januari 2008) Continue dynamische systemen (in ontwikkeling, medio 2008) Analytische meetkunde (gereed, 2007) Complexe getallen (gereed, voorjaar 2007) Cryptografie (gereed, najaar 2007) Lineaire algebra (in ontwikkeling, medio 2008) via steunpunten o.a.: o TU Delft Optimaliseren in netwerken
2
o TU Twente Starmodule modelleren Krommen en knikken Golven en tsunami Verkeer en files Wave en golven o Steunpunt Zuid Besliskunde Complexe getallen Cryptografie o Universiteit Utrecht Discrete dynamische systemen o Universiteit van Amsterdam Complexe getallen en natuurlijk de boeken!
Overzicht steunpunten Let op: dit overzicht betreft een momentopname. Kijk voor de actuele stand van zaken op de site van cTWO. TU’s http://www.wiskundedsteun.nl/? De drie technische universiteiten bieden scholingsbijeenkomsten voor docenten aan; de thema’s rouleren. Naam: Dieper in zee met Wiskunde D. Regionaal steunpunt Delft / Den Haag (Bètasteunpunt Zuid-Holland) Haagse Hogeschool Technische Universiteit Delft Mirjam Bosman Agnes Verweij Jan Blankespoor A.Verweij at tudelft.nl jhblankespoor at casema.nl Jeroen Spandaw Victor Hermans j.g.spandaw at tudelft.nl vhfhermans at hhs.nl gez. tel.: (015)2785806 webpagina te bereiken via TU’s De TUD biedt in het voorjaar 2008 nascholing meetkunde aan.
3
Betasteunpunt oost (Boost) Saxion hogescholen Marian Kienhuis m.s.kienhuis at saxion.nl (techniekambassadeur: Marianne Laarman m.j.b.laarman at saxion.nl) Christelijke hogeschool Windesheim Wim Rietberg WJAR.Rietberg at windesheim.nl Rob Erven RL.erven at windesheim.nl
Universiteit Twente Nelly Verhoef n.c.verhoef at utwente.nl Gerard Jeurnink jeurninkgam at ewi.utwente.nl
In oprichting. Marian Kienhuis is voorlopig coördinator. De UT biedt in het voorjaar 2008 nascholing complexe getallen en statistiek en kansrekenen aan. De UT heeft vijf lesmodulen ontwikkeld in het kader van Wiskunde in Wetenschap (zie boven). Saxion heeft een docentennetwerk gestart. Deelnemende scholen gaan najaar 2008 besliskunde behandelen, gecombineerd met twee dagdelen op de hogeschool. Steunpunt Eindhoven / Tilburg Fontys Jan Essers j.essers at fontys.nl Jan Reinharz Mieke Hillenaar m.hillenaar at Fontys.nl
Technische Universiteit Eindhoven Hans Sterk h.j.m.sterk at tue.nl Universiteit van Tilburg Herbert Hamers h.j.m.hamers at uvt.nl
De TU/e biedt in het voorjaar 2008 nascholing dynamische modulen aan. Materiaal is gemaakt in kerngroepen met HO- en VO-docenten (zie boven). Fontys ontvangt af en toe scholen n.a.v. de module besliskunde. Vanaf september j.l. is het project "wiskunde D op de UvT" begonnen. Dit project heeft als doelstelling meer leerlingen te interesseren voor wiskunde D en de mogelijkheid te bieden om wiskunde te kunnen volgen. In dit project werkt de UvT samen met 8 vwo-scholen. Je kunt algemene informatie en de betreffende scholen vinden op de site http://www.uvt.nl/wiskunded Concreet gebeurt er op dit moment het volgende: 1. Ontwikkelen van 2 onderwijsmodules: Speltheorie en Financiële wiskunde. 2. Verzorgen van lessen aan 4-VWO-leerlingen die dit jaar met wiskunde D zijn begonnen. 3. Verzorgen van voorlichtingslessen aan 3- en 4-VWO-leerlingen die voor de keuze staan wel of niet wiskunde D te kiezen. Naast voortzetting hiervan staat voor het volgend jaar gepland:
4
1. Verzorgen van onderwijsmodule in blok van 8 weken op de UvT voor 5 VWO leerlingen van de deelnemende wiskunde d scholen (ongeveer 70 leerlingen). 2. Opzetten van een scholingsprogramma voor docenten VWO Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen Sinds het vertrek van Kaenders is dit steunpunt niet actief. Steunpunt Amsterdam http://www.wiskunded.nl/amsterdam/ Hogeschool van Amsterdam Jos van Hoegee a.van.hoegee at hva.nl (020)5951485
Universiteit van Amsterdam Ellen Wesselingh ewesseli at science.uva.nl (020)5255070 (do/vr) Vrije Universiteit Amsterdam Willem Hoekstra w.hoekstra at ond.vu.nl
In werkgroepen met ho- en vo-docenten is men bezig met verschillende thema’s. Daarnaast vindt er regelmatige uitwisseling van ervaringen plaats. Er zijn twee clusters (Amsterdam en Alkmaar) waar meerdere scholen gezamenlijk wiskunde D aanbieden. Vanuit dit project worden E-klasmodules ontwikkeld. Best Utrecht wisD at best-utrecht.nl http://www.best-utrecht.nl Hogeschool Utrecht Quintijn Puite (Faculteit Educatie) quintijn.puite at hu.nl
Universiteit Utrecht Steven Wepster (Dep. Wiskunde) s.a.wepster at uu.nl
Twee à drie keer per jaar zijn er regiobijeenkomsten (31 oktober 2007, 27 maart 2008) Om de twee maanden komt een klankbordgroep bestaande uit een aantal VO- en HOdocenten bij elkaar om de agenda van het steunpunt richting te geven. Op vrijdag 20 juni 2008 vindt de jaarlijkse workshopdag Bèta onder de Dom plaats. In het voorjaar 2008 biedt het steunpunt i.s.m. het Freudenthal Instituut nascholing aan in Analytische Meetkunde en Kansrekening en Statistiek. Leerlingen kunnen op de hogeschool of universiteit een aantal lessen volgen. Hiervoor zijn de volgende modules ontwikkeld: • Complexe getallen en het verband met die “dansende” frequentiebalkjes op ’t computerscherm (havo 4) [info op aanvraag] • Problemen oplossen én uitleggen (havo 4/vwo 5) [van start maart 2008] • Diophantische vergelijkingen: gehele oplossingen gezocht! (vwo 5) [van start februari 2008] • Muziek en de Fast Fourier Transform (vwo 6) [info op aanvraag]
5
Groningen Rijksuniversiteit Groningen Pauline Vos f.p.vos at rug.nl • • •
•
In het project Studiestijgers (een docentennetwerk) zijn verschillende scholen bezig met één thema, dat gezamelijk wordt afgesloten op de universiteit. Dit jaar is het thema dynamische systemen. Voor de klassen die kennismaken met Dynamische Modellen is er een speciale klassenexcursie naar het Science Linx (www.sciencelinx.nl ). speciaal voor de vierde klassen (4vwo en 4havo), die dit jaar als eerste lichting zijn begonnen met Wiskunde D, wordt een ‘Scholierenacademie’ georganiseerd (een bezoek aan de universiteit met een hoorcollege), die aansluit op de gegeven lessen over Statistiek bij wiskunde D (dus voor bèta-getalenteerden, niet voor de wiskunde A -leerlingen). Geplande datum: 23 mei 2008 de RuG organiseert Bèta-keuzecolleges waarin leerlingen kennis maken met een van de bèta-vakgebieden biochemie, sterrenkunde, kunstmatige intelligentie of poolonderzoek. De leerlingen krijgen een combinatie van theorie en praktijk. Een keuzecollege bestaat uit vier opeenvolgende dinsdagmiddagen. De keuzecolleges zijn speciaal ontwikkeld voor scholieren van Technasia, maar iedereen uit 4, 5 of 6 vwo kan deelnemen. Het vakgebied Kunstmatige Intelligentie kan als keuzedomein worden ondergebracht bij Wiskunde D. Voor interesse om mee te doen in de tweede periode van 18 maart tot 8 april? Info bij: scholierenacademie at rug.nl
Friesland Netwerk http://www.vo-ho.nl/?id=12 Van Hall Larenstein Linda Weitering (NLT) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Klaas Jan Wieringa k.j.wieringa at iec.nhl.nl Metha Kamminga kamminga at tech.nhl.nl Jan Heijenga j.heijenga at tech.nhl.nl Coördinator aansluitingsnetwerk: Jelle Nauta (jelle.nauta at wur.nl) Het netwerk heeft een NLT-module Statistiek en technologie in golf 3. Plan is om in golf 4 een vervolgmodule te ontwikkelen en tevens een module GIS die tevens geschikt is voor Wiskunde D. De ontwikkeling van de statistiekmodule loopt op schema. Deze module gaan ze met twee scholen in Friesland komend voorjaar testen (bij 1 school als Wiskunde Dmodule).
6
Den Bosch Avans Hogeschool (Breda, ’s-Hertogenbosch, Tilburg)
Momenteeel zijn vier scholen in de buurt van Den Bosch bezig om een samenwerking op te zetten met Hogeschool Avans. (Nog) niet actief amsterdamse hs. voor de kunsten artez hs. voor de kunsten chr. agrarische hs. chr. hs. de driestar chr. hs. ede codarts, hs. voor de kunsten design academy eindhoven gereformeerde hs. gerrit rietveld academie hanzehogeschool groningen has den bosch hotelschool den haag hs. de kempel hs. diedenoort hs. domstad hs. edith stein hs. helicon hs. inholland hs. ipabo hs. leiden hs. rotterdam hs. van arnhem en nijmegen (HAN) hs. van bk, muziek en dans hs. voor de kunsten utrecht hs. zeeland hs. zuyd iselinge hs. kath. pabo zwolle nhtv internationale hs. breda p.c. hs. 'marnix academie' Stenden hogeschool stoas hs.
Universiteit Leiden Erasmus Universiteit Rotterdam geen wiskunde Universiteit Maastricht geen wiskunde Wageningen Universiteit geen wiskunde Open Universiteit Nederland
7
Ontwikkeling nieuwe modulen voor havo Een belangrijk doel van Wiskunde D is om leerlingen kennis te laten maken met de manier waarop wiskunde in het hoger onderwijs gebruikt wordt om zo de doorstroom van leerlingen naar een exacte opleiding in het hoger onderwijs te bevorderen. In samenwerkingsverbanden tussen voortgezet en hoger onderwijs moet hier invulling aan worden gegeven. De universiteiten doen dit massaal, maar het hbo slechts mondjesmaat. Dit is een punt van zorg voor cTWO. Docenten, zowel uit het voortgezet als het hoger onderwijs, die willen bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuwe module voor Wiskunde D voor havo kunnen aanspraak maken op een financiële ondersteuning van cTWO. Een combinatie met NLT, een ander keuzevak in het techniekprofiel, behoort uitdrukkelijk tot de mogelijkheden. Belangstellenden kunnen contact opnemen met cTWO ( wisd at ctwo.nl ).
Experimenteren, ook binnen D-2007 Aankomend schooljaar starten de grootschalige experimenten voor het nieuwe examenprogramma dat vanaf 2013 wordt ingevoerd. Geïnteresseerde scholen kunnen zich nog steeds opgeven bij cTWO (zie de site http://www.ctwo.nl voor meer informatie). Los hiervan is het ook mogelijk om binnen het huidige Wiskunde D-programma gebruik te maken van materiaal dat op dit moment voor het toekomstige programma wordt ontwikkeld. Het betreft hier met name de onderdelen Kansrekening en Statistiek en Meetkunde. Eerste versies van deze modulen verschijnen dit jaar op de site. Wij zouden het op prijs stellen als docenten die dergelijk materiaal gaan gebruiken, hun bevindingen rapporteren aan cTWO ten behoeve van de examenexperimenten.
Onderzoek naar Wiskunde D De volgende oproep stond deze week in de wiskunde-E-brief. Wij brengen hem graag nogmaals onder uw aandacht: Beste docent, Voor het eindonderzoek van onze opleiding tot eerstegraads docent wiskunde aan de lerarenopleiding van de Technische Universiteit Eindhoven doen wij onderzoek naar het vak wiskunde D. Het doel van het onderzoek is een indruk te krijgen van de invulling en populariteit van het vak op scholen. Hierbij hebben wij uw hulp nodig! We willen u dan ook vragen om een online vragenlijst in te vullen. Wij verwachten dat het invullen ongeveer 15 minuten van uw tijd kost. Ook als uw school er voor gekozen heeft geen wiskunde D aan te bieden is het voor ons van belang dat u de vragenlijst invult! Het invullen van de vragenlijst zal in dit geval slechts vijf minuten van uw tijd kosten. De vragenlijst is te vinden op: http://wiskunded.mimamo.nl Uiteraard gaan wij vertrouwelijk om met uw gegevens. De antwoorden op de vragenlijst worden gebruikt om algemene conclusies te trekken. De door u ingevulde antwoorden zullen dan ook nooit zonder uw toestemming naar
8
buiten gebracht worden in combinatie met uw naam of de naam van uw school. Mocht u interesse hebben in de uitkomst van ons onderzoek dan kunt u dit aangeven in de vragenlijst en krijgt u ons verslag later toegestuurd. Wij verzoeken u de vragenlijst voor 12 maart 2008 in te vullen. Bij voorbaat dank. Met vriendelijke groet, Drs. Katrin van Boxtel , Ir. Marije Mors-Venselaar
9
