Winter 2014 Prijs 3,50. Boeken, apps, webshops, interviews, columns en uitjes

Winter 2014 | Prijs € 3,50

Boeken, apps, webshops, interviews, columns en uitjes

! n e i e o r g p o

voorwoord & inhoud

Winter!

Zoals de Chinezen al een tijdje bezig zijn met hun éénkind-politiek, voeren wij thuis een anti-hebberigheidbeleid. Nu hebben we de mazzel dat de twee oudste kinderen inmiddels brugpiepers zijn en niet meer warm of koud worden van het Bart Smit assortiment, maar was hun kamer vorig jaar nog een soort pilotstore, nu is er nergens meer op hun kamer speelgoed te bekennen. Al hun materiele wensen worden inmiddels gekanaliseerd in zaken als een nieuw computer- of Xbox spelletje. Dat ruimt in ieder geval al lekker op... en voor het oog lijkt ons anti-hebberigheid-beleid te werken. Met de afgelopen Sinterklaas, toch een lakmoesproef voor ons beleid, waren de kids zowaar blij met een nieuwe ochtendjas! Zouden we erin geslaagd zijn om onze kids zaken als ‘samen monopolyen’, ‘met opa vissen’, ‘gezellig op de bank naar TVOH kijken’, ‘samen de hond uitlaten en papa de oren van het hoofd kletsen’ enzovoort, zo te leren waarderen, dat langzaamaan het besef begint te komen dat ze feitelijk bijna alles al hebben wat hun hartje begeerd? Misschien... Streven naar meer, leidt, zo hebben ze in ieder geval nu ondervonden, tot frustratie en teleurstelling. Neem nu die huismerktablets die er zo nodig moesten komen... allemaal inmiddels kapot of ze hebben kuren. In de kerstvakantie zijn we met z’n allen naar de geweldige voorstelling ‘Lang en Gelukkig’ geweest (zie ook de Rekels website) waar je als volwassene ook bijzonder veel plezier aan beleeft. Dit soort voorstellingen zijn over het algemeen helemaal uitverkocht en het lijkt wel of steeds meer mensen dit soort tijdbesteding met de kinderen steeds belangrijker vinden. Is dit een tendens? Wie weet. In ieder geval voor Rekels genoeg reden om een groot artikel te wijden met de titel ‘Terug naar de natuur’. En dan ‘natuur’ in de breedste betekenis van het woord. Verder in dit winternummer een artikel over ‘een andere kijk op creativiteit’, ADHD en hoe dit zonder medicijnen aangepakt kan worden en lekker veel columns en korte artikelen. Veel leesplezier!

Frank

[email protected]

05 08 10 19

nieuw in de winkel

28 32 38 41 48 52 58 63

mail & win!

lieve Lieve helpt kinderen en creativiteit de hipste webshops

terug naar de natuur de beste koop voor kinderen de nieuwste boeken & apps Brikki adhd zonder medicatie onderwijs anders de leukste uitjes

Colofon

Uitgeverij: Pin Point Parents www.pinpointparents.nl [email protected] 020 - 684 60 58 Redactie: Frank Meijer, Renée Salome, Bastiaan Ragas, Joke Kranenbarg, Jeannette van Haastert, Lieve van Geldorp, Weija Steffens, Irene Heims, Esther Naalden Advertenties: Leon Tervoort Traffic: Manuëla Winkel Vormgeving: Sandra Koelemeij, www.djoekemedia.nl Op de cover: Dexter, 6 jaar, Landsmeer Beeld cover: Maurice van Rijnen Prepress en Drukwerk: Plusworks Amsterdam, www.plusworks.nl Oplage: 50.000 exemplaren Distributie: CP&A, www.cpa-services.nl Rekels verschijnt 6 x per jaar en is verkrijgbaar bij verloskundigen, consultatiebureaus, overdekte speelparadijzen en alle DA winkels. Abonnementen: Ja, zie rekels.nl

rekels in de winter • 03

met glitter

met glitter

zonder glitter

zonder glitter

zonder glitter

met glitter

met glitter

zonder glitter

zonder glitter

Vrije Vrije keuze van 25 kleurrijke motieven!

zonder glitter

met glitter

zonder glitter

zonder glitter

zonder glitter

zonder glitter

met glitter

zonder glitter

zonder glitter

zonder glitter

zonder glitter

met glitter

met glitter

zonder glitter

zonder glitter

verpakking

Junior artikelnummer 71191 Z-Index Nr.: 1573-5176 (tot een leeftijd van 2 jaar) Medium artikelnummer 71192 Z-Index Nr.: 1573-5184 (van 2 tot 4 jaar) Regular artikelnummer 71194 Z-Index Nr.: 1573-5192 (vanaf een leeftijd van 4 jaar)

Kleurige oogpleisters voor orthoptische therapie

sjoppen

A70194-NL/A1/12-2013

zonder glitter

2.1 2 .1

100 oogocclusiepleisters die zeer goed worden verdragen in elke

www.ortopad.nl

TRUSETAL VERBANDSTOFFWERK GMBH

Zing & Leer boodschappentas Druk op de appelknop van de tas en je hoort liedjes en zinnetjes over kleuren, tellen, fruit, groenten en recycling! Er zijn vier grappige speeltjes die ieder op hun eigen manier eerste rollenspel bevorderen. Alles past in de tas. Perfect om mee te nemen! www.fisher-price.nl

Ach, Bas heeft koorts

Zeemeermin Salon Speelset Met de Kapsalon- speelset maak je zelf de leukste parelkapsels. Zet je zeemeerminpop (los verkrijgbaar) in de vrolijk gekleurde kappersstoel voor een echte prinsessenbehandeling. Laat haar aan de wastafel zitten en schenk water in het bekertje in de staartvin van de dolfijn; met de spray uit zijn snoet kun je het mooie haar van je zeemeermin wassen en uitspoelen. Dan maak je het droog met de handdoek en stylen maar… met één, twee of zelfs alle drie de hair extensions! www.barbie.nl

TRACK Builder Deze serie stuntmodellen boordevol actie maakt Hot Wheels® nog avontuurlijker. De jongens gaan in de stoel van de bestuurder zitten en zo halen ze alle mogelijke trucs uit op elke beschikbare baan. Het mooiste is dat elk obstakel makkelijk aan te sluiten is op de tracks die de jongens al hebben. Doe je best om je tegenstanders te verslaan of verbeter je eigen snelheidsrecord. Wat een speelplezier! Je kunt de stuntzones met elkaar verbinden om je eigen sensationele track te bouwen. Combineer ze met andere stunt- en tracksets uit de Track Builder-lijn en bouw steeds een andere, unieke stunttrack.

voor kindjes vanaf 3 maanden Net als Bas kan je kindje zich aardig ellendig voelen door een loopneusje, zere keel en koorts. Gelukkig is er Sinaspril vloeibaar: dat werkt snel en effectief. Snel en effectief bij pijn en koorts En een goed alternatief voor zetpilletjes.

Sinaspril is goed voor Bas en voor jouw kindje, ze zijn zó weer beter.

Eerste hulp bij kinderkwaaltjes

www.hotwheels.nl

Altijd de juiste dosering Met het bijgesloten lepeltje kun je gemakkelijk en nauwkeurig doseren op de leeftijd van je kindje.

Lees voor gebruik de bijsluiter. Sinaspril® paracetamol is verkrijgbaar bij drogisterij en apotheek.

KOAG nr.: 80-0913-2017

Gemakkelijk toe te dienen Gemengd door een lekker sapje, fruithapje of gewoon puur (bananensmaak).


TM

medicalbrands

sjoppen

i say: BE GOOD TO YOUR BODY!

In één keer van je luizen en neten af! Licener is een eenvoudig te gebruiken antihoofdluis shampoo, op natuurlijke basis, die luizen en neten doodt in slechts één enkele behandeling. De behandeling duurt maar 10 minuten!

Dagravit Kids Nijntje Vitamine K+D 2 essentiële vitaminen in 1 Dagravit heeft speciaal voor borst gevoede baby’s van 0 tot 3 maanden vitamine K+D druppels op oliebasis ontwikkeld. Vitamine K draagt bij aan een normale bloedstolling en vitamine D zorgt voor de normale groei en ontwikkeling van het beendergestel. Na 3 maanden kun je overstappen op Dagravit Kids Nijntje Vitamine D, voor het behoud van sterke botten. Verkrijgbaar in 2 varianten; druppels en tabletjes.

* Licener is bewezen effectief. * Licener is eenvoudig in gebruik en werkt in slechts 10 minuten. * In tegenstelling tot veel andere producten is er met Licener slechts 1 behandeling nodig. * Het werkzame ingrediënt in Licener is het natuurlijke neemextract afkomstig van de neemboom. De shampoo is zacht voor huid en haar, prikt niet en bevat geen chemisch ruikende bestanddelen. Licener het natuurlijke middel! www.licener.nl

www.dagravit.nl

KOAG/KAG nr. 3168-0513-0986

Dentinox® helpt bij doorkomende tandjes!

Miljoenen vrouwen hebben wel eens last van kwaaltjes in de intieme zone. Met onze i say: vrouwenlijn kun je dit soort ongemakken persoonlijk behandelen én voorkomen. De producten van i say: spelen in op het natuurlijke herstelproces en de werking ervan is klinisch bewezen. i say: wees zuinig op je lichaam! Alle i say: producten zijn verkrijgbaar bij uw apotheek, drogisterij en online via isayshop.nl

i say: BE GOOD TO YOUR BODY!

Niets is vervelender dan kinderen die last hebben van doorkomende tandjes. En het komt altijd op een onverwacht moment. Zorg dat je Dentinox® suikervrij in huis hebt. Dentinox® suikervrij helpt de pijn bij doorkomende tandjes te verminderen. Dentinox® bevat de pijnstillende stof lidocaïne, dat snel z’n werk doet. Verkrijgbaar bij drogist en apotheek. www.dentinox.nl Niet gebruiken bij: Infecties, zweren, en verwondingen in de mond of bij overgevoeligheid voor één van de bestanddelen. Lees voor gebruik de bijsluiter.

isayshop.nl

Medisch Zelfzorg Hulpmiddel; lees voor gebruik de gebruiksaanwijzing.


kidsteam

Tip van Lieve:

In deze Lieve Lieve beantwoord ik vragen van kinderen. En omdat kinderen vaak veel betere oplossingen kunnen bedenken dan volwassenen, heb ik dit keer drie Sterkamp-kinderen bereid gevonden om jullie te helpen! Yari (9 jaar), Lisa (10 jaar), Daniel (12 jaar).

Lieve Lieve, Ik ben Thijs (11 jaar) en zit sinds een half jaar op trompet-les en vind er niets meer aan. Ik zou willen dat ik er mee kon stoppen en op voetbal kon gaan. Maar van mijn ouders mag ik er nu niet mee stoppen en mag ik maar op één clubje. Wat nu? Groetjes, Thijs Lieve Thijs, Wat jammer dat je het niet meer leuk vindt om trompet te spelen! En moeilijk dat je iets moet afmaken waar je geen zin meer in hebt. Lisa speelt zelf klarinet en vindt het soms ook even heel saai maar heeft een trucje voor je om het trompet spelen op zulke momenten leuker te maken: “Je kunt misschien vragen of je trompetstukken mag spelen van liedjes die jij leuk vindt, dan wordt het ook leuker om te oefenen!”. Daniel heeft ook een idee: “Vraag je ouders wanneer je wel mag stoppen met trompet spelen, dan weet je ook hoe lang je nog door moet bijten en kun je ondertussen wel alvast gaan zoeken naar een leuke voetbalclub!”. Het kan je ook helpen om iets fijns in het vooruitzicht te stellen, voor als je klaar bent met oefenen, een soort van beloning voor jezelf. Dat je na het oefenen bijvoorbeeld je favoriete tv-programma mag kijken. Of heel trots een trompetshowtje geven aan je vrienden en daarna lekker met ze voetballen! Yari heeft ook nog een grappig idee: “Geef je trompet een gekke naam en doe alsof hij een vriend is, dan lig je steeds in een deuk als je over je trompet praat of met hem speelt!” Nou Thijs, met deze tips wordt het spelen met je nieuwe vriend vast een stuk leuker! Liefs, Lieve

08 • rekels 2013

Lieve Lieve, Ik heb sinds een week een slotjesbeugel maar vind het heel naar en lelijk en ben bang dat ik er mee gepest ga worden. Ik wil niet meer lachen, omdat anderen het dan kunnen zien. Wat moet ik doen? Liefs, Katrischa (10 jaar) Lieve Katrischa, Dat is even wennen zeker, want dat ziet er vast heel anders uit als je nu in de spiegel kijkt! Daniel heeft ook een slotjesbeugel en heeft meerdere tips voor je: “Ik word niet gepest met mijn beugel, de meeste kinderen vinden het juist heel interessant en willen er heel veel over weten! Ik heb een spreekbeurt voor de groep gehouden toen ik hem net had om alles uit te leggen. Soms doet het bij mij ook pijn, maar dan denk ik aan de reden waarom ik de plaatjesbeugel heb en dan vergeet ik de pijn soms. Jij wilt vast ook graag een mooi gebit, en over een tijdje heb je dat! Dus denk daar aan, aan hoe mooi je gebit is als je slotjesbeugel er uit gaat.” Lisa vraagt zich af of je misschien meer meisjes of jongens kent met een plaatjesbeugel? “Je kunt hen ook om tips vragen en je kunt ook een beugelclubje oprichten, dan voel je je vast minder alleen met je beugel! En misschien kun je ook gekleurde elastiekjes er omheen kiezen, daardoor is het niet zo saai grijs maar kun je gezicht er nog vrolijker mee maken!”. Het is ook heel fijn om te kiezen voor een helpende gedachte: kijk hiernaast op de pagina hoe dat moet! Met een helpende gedachte ga jij je zeker fijner en beter voelen, zodat je zonder zorgen weer durft te lachen! Ik weet zeker dat het je lukt! Liefs, Lieve

Iedereen heeft wel eens last van niet-helpende gedachtes. Dat zijn gedachtes die, zoals het woord al zegt, jou niet helpen. Voorbeelden van een niethelpende gedachte zijn bijvoorbeeld: “ik kan het toch niet”, “niemand vindt me aardig” of “ze kijken naar me omdat ik er raar uit zie”. In het voorbeeld van Katrischa hiernaast zijn de niet-helpende gedachtes misschien “ze gaan me vast pesten met die beugel” en “als ik lach, dan zien ze alleen maar die stomme beugel”. Gedachten bepalen je gevoel en door niethelpende gedachtes ga je je vaak ook niet fijn voelen (bijvoorbeeld onzeker, verdrietig, bang). En daardoor ga je je ook anders gedragen, dan wanneer je je wel goed zou voelen! En dat heeft dan weer gevolgen die niet fijn zijn. Je kunt echter ook zelf bepalen wat je denkt en je daardoor ook fijner gaan voelen! Kijk maar eens in onderstaand voorbeeld. Zo zie je dat als je niet-helpend denkt (zoals in het linker voorbeeld), dat je je niet fijn voelt, je daardoor afsluit en anderen niet zo’n zin krijgen om naar je toe te komen. Terwijl als je kiest voor een helpende gedachte, zoals in het rechter voorbeeld, voel je je blij, gedraag je je in dit geval open en maken anderen wel contact met je! En dat allemaal door alleen een gedachte te veranderen! Maar dat gaan natuurlijk niet vanzelf! Daarom heb ik een opdracht voor jullie! Schrijf zelf, misschien wel samen met mama of papa, op het midden van een vel papier een gebeurtenis op waar jij wel eens niet-helpende gedachtes bij hebt.

Schrijf dan aan de linkerkant daaronder je niethelpende gedachte, gevoel, gedrag en het gevolg. En schrijf vervolgens aan de rechterkant op welke helpende gedachte je er voor in de plaats kan denken. En schrijf ook daaronder je gevoel, gedrag en gevolg op. Als het goed is zie je een heel groot verschil in het gevolg, bij dezelfde gebeurtenis! Op Sterkamp oefenen we heel veel met de helpende gedachte, omdat je alleen door veel te oefenen steeds meer vanzelf helpend zult gaan denken. Nu mogen jullie gaan oefenen! Schrijf ze op en ga ze meteen uitproberen op momenten dat je ze nodig hebt! En laat me vooral weten hoe het gegaan is! Heel veel succes! Liefs, Lieve

Gebeurtenis

Vrienden kijken naar jou

Vrienden kijken naar jou

Gedachten

Ze kijken naar die stomme beugel

Ze kijken naar mijn vrolijke lach

Gevoel

Rot, onzeker

Gedrag

Jezelf afsluiten, klein maken

Jezelf openstellen, oogcontact

Gevolg

Niemand maakt contact met je

Anderen maken contact met je!

Of

Blij, opgetogen, zelfverzekerd

Lieve van Geldorp is kinderpsycholoog en directeur van Stichting De Ster/Sterkamp. Stichting De Ster organiseert geweldige vakantiekampen voor verschillende leeftijdscategorieën, waar kinderen/jongeren van 8 t/m 16 jaar op een leuke manier een steuntje in de rug krijgen op het gebied van zelfvertrouwen! Zij willen bijvoorbeeld beter voor zichzelf leren opkomen en/of beter leren omgaan met vriendschappen, pesten, onzekerheid en/of angsten. Dat deze formule werkt blijkt uit de enthousiaste verhalen van ouders en kinderen en de goede onderzoeksresultaten op korte en lange termijn.


creatief

Een andere kijk op...

Tekst: Frank Meijer

Kernbegrip in het boek is dat we onze kids oordeelvrij moeten laten tekenen, schilderen, kleien en knutselen. Het gaat namelijk niet om het resultaat maar om het feit dat kinderen zich kunnen uiten op een creatieve manier. En juist hier gaat het mis… waarschijnlijk ook bij u thuis. Want hoe vaak vraag je niet aan je kind als die z’n tekenspullen tevoorschijn haalt: ‘wat ga je maken?’ Of dat je complimenterend zegt: ‘Wat wordt dat mooi!’. FOUT, FOUT, FOUT!

Sabine Plamper is cultuurpedagoge en fotografe en heeft ruim 10 jaar ervaring in het werken met jonge kinderen in ateliers. Samen met Annet Weterings schreef ze het boek ‘Begrijpen met je handen’, een mooi geïllustreerd boek, dat zoals de ondertitel doet beloven, werkelijk een andere kijk op kind en creativiteit geeft. In het boek wordt gefocused op de vraag ‘hoe wij als volwassenen er voor kunnen zorgen dat kinderen uit zichzelf kunnen leren, kunnen creëren en zich geïnspireerd kunnen voelen’. Okay… denkt u misschien, maar wie in Nederland een knutseltijdschrift uit het tijdschriftenschap plukt zal volgens de makers van het boek zien ‘dat zo’n blad voor 100% door volwassenen is gemaakt en bedacht, met bijbehorende sjablonen en patronen en met foto’s van volwassenen die laten zien hoe het allemaal moet!’

Eigenlijk legt het boek meteen de vinger op de zere plek. Want als betrokken ouder ben je inderdaad geneigd om je op een verkeerde manier met je krassende en knoeiende peuter te bemoeien. Hoe goed bedoeld ook, veel ouders blokkeren hiermee het creatief uiten van hun kind. Dat komt volgens de makers van het boek omdat wij als volwassenen, of we nu willen of niet, verwachtingen hebben van onze kinderen die iets aan het maken zijn. En natuurlijk weten we dondersgoed dat niet in ieder kind een Picasso schuilt, maar in het boek wordt gesteld: ‘Kinderen zijn eerder geïnteresseerd in hoe iets werkt. Interesse in hoe iets werkt is doorslaggevend om iets te leren, pas dan zijn kinderen van binnenuit gedreven en leren ze het best. Leren is een proces, is met plezier bezig zijn, is onderzoeken en experimenteren zonder dat volwassenen en kinderen vooraf een vastgesteld eindresultaat voor ogen hebben.’ Sabine Plamper en Annet Weterings zijn zelf ervaringsdeskundige en worden in hun visie ook gesteund door deskundigen die absoluut recht van spreken hebben… Thema- en oordeelvrij werken Een autoriteit die in het boek vaak wordt aangehaald is Arno Stern. In de film ‘Alphabet’ die tijdens de IDFA in Amsterdam in première ging, wordt deze creatief-pedagoog over zijn visie geïnterviewd . Al meer dan 50 jaar heeft hij in Parijs een schildersatelier waar kinderen en volwassenen naast elkaar komen schilderen. Stern zegt: ‘Kinderen dragen uit zichzelf al een rijke bron ideeën in zich. Geef ze regelmatig de rust en de ruimte om zich te ontplooien en ze komen tot eigen beelden’. Sabine vertelt: “Arno Stern heeft gedurende zijn hele leven ca. 500.000 schilderijen van kinderen en volwassenen bewaard.

>

10 • rekels 2013


creatief

Zijn opvatting is dat je de creativiteit van kinderen niet moet remmen door kinderen te verplichten volgens een bepaald thema te werken. Ook oordelen over elkaars werk staat Arno Stern niet toe omdat daardoor het schilderspel belemmerd wordt. Zijn werkwijze is niet vrijblijvend want hij hanteert een aantal duidelijke regels zodat iedereen in vrijheid en concentratie kan schilderen. Ik deel de opvattingen van Arno Stern. En noem het revolutie, maar ik vind dat in onze maatschappij, waar het alleen maar om presteren gaat, je moet dit, je moet dat, het creatieve proces een ondergeschoven kindje is. Dit terwijl jonge kinderen vooral in beelden denken. Tekenen is tenslotte de basis van zo’n beetje alle creatie en architectuur. Creatief bezig zijn, en dat geldt bijvoorbeeld ook voor zingen, maakt je bovendien samen krachtig. Maar weet je dat mijn zoon op school vooral liedjes leert zoals ‘maandag, dinsdag, woensdag ….’, kortom het zingen staat dan weer in dienst van iets moeten leren.

“De val waar veel ouders in trappen is het meteen complimenteren van hun kind.” In dit geval de dagen van de week. Jammer, dat creatieve vakken alleen ingezet worden om een thema te illustreren; met starre opdrachten en niet als ontdekkingstocht. En dit tekort aan creatieve ontwikkeling merk ik bijvoorbeeld tijdens een vakantie als ik bij een kampvuur zit en merk dat bijna geen enkel kind of volwassene een liedje weet te verzinnen. Er komt dan misschien nog Berend Botje uit, maar dan denk ik ‘is dit nu echt je smaak of is dit cultureel erfgoed’.” Sabine vertelt verder en legt uit wat ze bedoelt met oordeelvrij werken. “De val waar veel ouders in trappen is het standaard complimenteren van hun kind. Maar zo’n compliment maakt het kind afhankelijk van jouw oordeel. Veel beter dan ‘mooi’ zeggen is het verwoorden van het gevoel dat je krijgt bij het zien van een tekening. Als er veel kleuren gebruikt zijn dan kun je bijvoorbeeld zeggen dat je er blij van wordt, of als het een donkere smurrie is dan kun je zeggen ‘wat interessant, ik zie allemaal structuren’.

12 • rekels 2013

Benoem wat je ziet. Wat ik ook merk tijdens workshops, als ouders er bij zijn, is dat een kind nog geen stift in z’n hand heeft en de moeder meteen vraagt ‘wat ga je maken?’ Je moet je als anderhalf jarig kind al bijna schuldig voelen als je alleen maar lijntjes gaat trekken … Als je vraagt ‘wat ga je maken’ ga je er dus van uit dat het iets moet worden. Terwijl het niet om het resultaat gaat maar om het creatieve proces. Van de 1.000 krastekeningen zit er vanzelf een tekening tussen waarvan het kind zegt ‘kijk ik heb een koe gemaakt of een poesje’. Dit zijn bijzondere Wow-momenten, want het zijn eigen beelden van je kind, ook voor jou herkenbaar. Zoiets dwing je niet af door van te voren dit als opdracht te stellen. Jonge kinderen weten niet vooraf wat ze gaan maken. Soms ontstaat iets per toeval. ” In het boek vonden we een in dit verband relevante oneliner van de beroemde kunstenaar Paul Klee die we u niet willen onthouden. Hij stelt: ‘Tekenen betekent met een lijn uit wandelen gaan’. Positief zelfbeeld en eigenwaarde De makers van dit boek propageren gelijkwaardigheid, waarbij volwassenen en kinderen elkaars persoonlijke grenzen in acht nemen. De Deense gezinstherapeut Jesper Juul stelt ‘dat het gelijkwaardig behandelen van een kind niet hetzelfde is als een kind over alles mee te laten beslissen en luisteren naar een kind betekent niet dat je aan het onderhandelen bent’. Sabine ;“Jesper Juul heeft een filosofie waarin hij zegt dat de eigenwaarde van een kind een voorwaarde is voor zijn of haar zelfvertrouwen. Dat klinkt als een open deur en iedere ouder zal zich vanaf de babytijd heilig voornemen zijn of haar kind alles te geven wat maar nodig is, maar de moeilijkheid is juist dat veel ouders veel meer dingen af moeten leren in plaats van denken dat het goed is voor je kind. Als voorbeeld noemt Juul de ‘nee-fase’. Je weet wel, ‘ik ben twee en ik zeg nee’. Voor het eerst in hun jonge leventje beginnen kinderen een eigen willetje te krijgen en wat opstandig te worden. In plaats van hier autoritair op te reageren en jou beslissing af te dwingen is het beter om de dialoog aan te gaan met je kind. De volwassene is namelijk verantwoordelijk voor een goede sfeer en als je duidelijk bent en goed uitlegt waarom iets moet gebeuren zal een kind 9 van de 10 keer daarin meegaan. Het moet wel de ruimte krijgen om zelf de beslissing te nemen. Van klein naar groot werken en (een beetje) troep maken hoort erbij We kunnen ons voorstellen dat veel ouders beducht zijn voor troep, zeker als je koter lekker met z’n handjes in de verf loopt te roeren…Want je moet ze toch lekker vrij laten in hun creativiteit…?

Sabine: “Kijk, in een speciaal schoolatelier kun je kinderen tot op zekere hoogte hun gang laten gaan. En keukens thuis zijn trouwens ook heel goed geschikt als ‘alternatief atelier’. Wel met de afspraak dat alleen aan tafel geschilderd wordt, dan kan je bijvoorbeeld ook het beschilderen van handen makkelijk toestaan. Kinderen blijken daar heel veel behoefde aan te hebben: Hoe voelt dat, hoe ziet het eruit, ook de vraag of het wel echt mag. Als de verf opdroogt krijg je ‘olifantenhuid’, dit is voor veel kinderen bijzonder om te ervaren. Als je ze een doekje erbij geeft dan vegen ze de verf er soms zelf weer af … om daarna weer erop te schilderen. Wat je nodig hebt om kinderen hierin de ruimte te geven is een goed schildersjasje voor je kind met lange mouwen en een natte doek bij der hand. Sowieso moet je kinderen het materiaal zoals verf of andere dingen heel gedoseerd aanleveren. Altijd eerst tekenmateriaal dan schildersmateriaal (van droog naar nat), zodat kinderen zich kunnen verdiepen. Als je dit langzaam opbouwt zal je zien dat kinderen steeds beter zelf leren omgaan met de materialen.” In het boek wordt uitgelegd dat je met kinderen van klein naar groot moet werken; dit heeft zelfs een naam, de Crescendo-gedachte. Je begint met het kind weinig materiaal te geven. Als je namelijk kinderen al het beschikbare materiaal in één keer aanbiedt dan kunnen ze niet meer kiezen. Dit less is more principe laat volgens het boek kinderen veel langer geconcentreerd werken en geeft uiteindelijk ook veel minder troep. Sabine over troep maken: “Je ziet dat als ouders met hun kinderen op het strand zijn, ze hun kids wel helemaal vrij laten. Er kan immers geen troep gemaakt worden. En je ziet wat er dan gebeurd. Kinderen voelen zich helemaal vrij, trekken als het ware ‘sporen’ in het zand en gaan er mee om alsof het klei is. Maar tegelijkertijd zijn ze ook aan het tekenen en omdat het geen troep maakt, zijn de volwassenen ook helemaal relaxed.” Materialen Even heel praktisch. Wat moet je nu in huis halen, willen we weten? In het boek hebben ze het over de kracht van de eenvoud. Wat bijna iedereen zal herkennen is de grote kartonnen doos waar je vroeger mee mocht spelen als je ouders een nieuwe wasmachine hadden gekocht. En dit is niet veranderd! Materiaal moet bij kinderen verwondering en nieuwsgierigheid oproepen. Het hoeft dus helemaal niet veel te kosten! Heb je bijvoorbeeld weleens gedacht aan rijst, pasta, couscous, linzen, deksels, doppen of kroonkurken? Volgens het boek allemaal spannend materiaal dat je de kop niet kost. Maar ook oude fietsbanden, wieltjes, knopen, boutjes, gedroogde bloemen, dennenappels zijn het bewaren waard.

Zorg dan overigens wel voor een aantal weckpotten om de spullen in te bewaren. Staat nog leuk ook en er ontstaat geen chaos. Volgens Sabine is ook echte natuurklei een ‘musthave’: “Hier kan een kind echt z’n energie in stoppen. Kunnen ze voor zich op tafel gooien (dan gaat de lucht eruit, doet iedere keramist vooraf), tegenaan stompen, in knijpen, in tekenen én mee bouwen.” Naast spannend en uitdagend materiaal heb je natuurlijk ook verbindingsmateriaal nodig. Sabine: “Voor thuis, even heel praktisch, moet je er ook voor zorgen dat je kind hele eenvoudige materialen zoals plakband en touw binnen handbereik heeft. Of een nietapparaat en een schaar. Nog een gouden tip voor jonge kinderen: Samen met een (borrel)glaasje water zorgen de dikke Woody Stabilo potloden voor veel tekenplezier in flow.”. Het maatschappelijk belang van creatief ontwikkelde kinderen We vragen Sabine naar het maatschappelijk belang van creativiteit bij kinderen. In Begrijpen met je handen wordt namelijk sterk aangedrongen op meer creatieve vorming, ook binnen het basisonderwijs. Maar hoe verhoudt zich dat tot het bestaande reeds overvolle curriculum? Tenslotte moeten kinderen nu al zo veel. Creativiteit moet maatschappelijk wel heel erg belangrijk zijn...

>


creatief

Het gaat er hierbij uiteindelijk om dat ze, uit eigen interesse, concentratievermogen opbouwen, heel belangrijk voor het latere leren lezen en rekenen. Sabine legt ook uit dat creatief gevormde mensen meer openstaan voor serendipiteit. ‘Serendiwat’ hoor ik u denken. Ook wij moesten dit opzoeken. Serendipiteit betekent dat je iets aan het zoeken bent, maar dat je door het zoeken iets anders vindt wat heel bruikbaar blijkt te zijn. Zo zijn bijvoorbeeld de Post-It notitieblokjes uitgevonden maar ook de penicilline. Officieel betekent serendipiteit ‘het vermogen van een alerte geest om uit toevalligheden conclusies te trekken’. Of anders gezegd: slimme, voorbereide mensen zijn beter in staat om daadwerkelijk ontdekkingen te doen aan de hand van het toeval. De Amerikaanse onderzoeker Julius Comroe omschreef serendipiteit beeldend als ‘het zoeken naar een speld in een hooiberg, en eruit rollen met een boerenmeid.’

“Tekenen betekent met een lijn uit wandelen gaan.” (Paul Klee)

Sabine: “Sowieso mag er wel wat tegenwicht komen tegen de terreur van de citotoetsen. Hier moeten we in het onderwijs ruimte voor maken. Zelf doen is volgens de wetenschap ook essentieel voor de ontwikkeling van het brein, zegt wetnschapsjournalist Mark Mieras. Creatief bezig zijn zorgt voor sterkere verbindingen tussen de linker en rechter hersenhelft, heel belangrijk. En het gaat er niet om dat we allemaal kunstenaartjes moeten afleveren, maar creatieve mensen die flexibel zijn, nieuwsgierig oplossingsgericht, kortom de 21st century skills hebben. Daarbij is het ook zo dat als kinderen lekker bezig zijn met tekenen, kleien of schilderen, dit een uitgelezen kans is om op dat moment echt contact te maken met het kind. Ik merk het met mijn workshops. Door de intensieve aandacht die ik ze hier geef, leer ik ze heel goed kennen. Want tegenwoordig hebben mensen het zo druk dat er nog maar heel weinig aandacht is. En als je aandacht geeft krijg je echt contact terug met het kind en zie je wat hem of haar bezig houdt. Het betekent voor kinderen echt even stilstaan en tot jezelf komen.

Verschillen tussen jongetjes en meisjes Van Sabine willen we weten of zij in de dagelijkse praktijk van de workshops verschillen ziet tussen jongens en meisjes. Sabine: “Jongens zijn vaak meer van het onderzoeken. Met hun handen in de verf en kijken wat er gebeurd. Vaak wordt dit soort gedrag natuurlijk niet op prijs gesteld waardoor jongens veel minder plezier beleven aan het schilderen. Tegelijkertijd moet je er ook voor waken dat jongens niet te baldadig worden. Mijn regel is altijd dat ze niets kapot mogen maken en de rest van de kinderen niet tot last mogen zijn. Daarmee ben je heel duidelijk en bewaar je een goede sfeer. Maar in de praktijk laat ik kinderen ook niet meteen met verf beginnen. Ik bouw de concentratie op door te beginnen met ‘droog’ tekenen en later komt daar misschien dan nog verf bij. Ik zie ook heel duidelijk het verschil tussen kinderen die baldadig zijn en bezig zijn een troep te maken en kinderen die op enig moment heel geconcentreerd hun handen insmeren met verf en vol verbazing aan het kijken zijn.

<

‘Begrijpen met je handen, een andere kijk op kind en creativiteit’, van Annet Weterings en Sabine Plamper, Reed Business Education 2012, ISBN 9789035235243 De succesvolle training ‘Atelier in en koffer’ is door Sabine Plamper en haar collega Titia Sprey ontwikkelt. Kijk voor meer informatie op facebook.com/Atelier.in.een.koffer of speakersacademy.nl

14 • rekels 2013

Van krastekening naar beeldtaal

Do’s:

Jonge kinderen zijn bij het tekenen en schilderen met name gefascineerd door het feit dat ze zelf sporen kunnen maken. Hierbij kan het ogenschijnlijk smeren, vegen of krassen en het vaak snel klaar zijn, bij volwassenen soms op onbegrip stoten. Al spelend laten kinderen hun sporen achter. Als je als volwassene die sporen goed ‘leest’ dan zie je waar kinderen naar op zoek zijn, wat hen verwondert en wat hen verbaast. Iedereen zal het herkennen; leg een kilo bloem op tafel en kinderen doen er van alles mee. Ze scheppen, ze voelen, ze schuiven en er komen vanzelf verhalen naar boven over sneeuw en ijsberen. Voor de ontwikkeling van een eigen beeldtaal is het juist belangrijk om kinderen van jongs af aan zelf te laten ontdekken en te laten uitproberen: Vanuit een krabbel leert het kind in zijn eerste levensjaren uit zichzelf een aantal oervormen te ontwikkelen. Een streep, een punt en een cirkel zijn hierbij de eerste tekens die een kind ontdekt en waarmee het gaat experimenteren. Tekenen en schilderen betekent hierbij niet “iets moois of decoratiefs” moeten maken, maar zelf creëren, sporen maken, creatief denken en materiaal ervaren; zowel bewust als onbewust. Dan ontstaat iets eigens vanuit het kind zelf: een eigen beeldtaal, die - als men goed kijkt en luistert - al in de krastekening te herkennen valt en een inkijk in de belevingswereld van het kind geeft. Het is belangrijk dat een kind de kans krijgt zijn eigen sporen te maken. ‘Die streep op het papier heb ik gemaakt en door erover heen te krassen of er verf overheen te smeren kan ik het laten verdwijnen. Ik teken, dus ik besta!’ De combinatie van bewust en onbewust bezig zijn met het maken van sporen zorgt voor eigen ontdekkingen, ‘wowmomenten’, waar kinderen veel van leren.

• Geef ze aandacht door je te richten op hun betrokkenheid • Bevestig wat ze doen (‘wat ben jij hard aan het werk’), kijk naar de techniek (‘wat kun jij goed knippen’) en focus op het materiaal (‘dat voelt zeker heel zacht’) • Blijf erbij zitten als een kind ergens moeite mee heeft (alleen je aanwezigheid is vaak al genoeg voor het kind om zich gekend en gezien te voelen) • Faciliteer je kind met spannende, uitdagende en deugdelijke materialen • Breng orde in de materialen, laat ze van klein naar groot werken en onthoud: Less is more! • Benader je kind met positieve feedback (dus zonder oordeel) en bewaak je eigen grenzen

Don’ts • Vragen stellen zoals ‘wat maak je?’ of complimenteren met zeggen dat iets ‘mooi’ is • Niet luisteren naar wat je kind te vertellen heeft • Het werk van je kind vergelijken met dat van andere • Aan je kind vertellen hoe het hoort of wat de bedoeling is • Aan het werk van je kind zitten door er bijvoorbeeld in te gaan tekenen. Of, nog erger, het werk van je kind overnemen Bron: Begrijpen met je handen

Bron: Begrijpen met je handen

Win een boek! Doe mee aan onze facebook-fotowedstrijd en win

het boek ‘Begrijpen met je handen’! Ga met je kind(eren) creatief aan de slag en maak als ze verdiept zijn in het tekenen, schilderen of onderzoeken foto’s van het creatieve proces. Let op: Je kind hoeft juist niet in de camera te kijken, want dan zou het creatieve proces al weer onderbroken zijn. Het hoeft trouwens helemaal geen grote ateliersessie te zijn. Juist een klein begin met wat stiften, een schaar en later misschien verf is al genoeg en leidt misschien tot bijzondere ontdekkingen. Faciliteer je kind met materiaal en gereedschap maar vul de inhoud van zijn werk niet in. Zet je beste foto op de site (www.facebook.com/Atelier.in.een.koffer) en stem mee …. Er worden drie boeken door de uitgever Reed Business Education weggegeven.


foto Bree Mercer / Getty Images

column

Tafels en stoeltjes worden apart van elkaar gezet. Iedereen moet stil zijn. Het digibord staat aan. Op het bord staan de opdrachten met daarnaast een grote tikkende klok. Een klok die aangeeft hoe lang de tijd je hebt voor elke opdracht. Het is weer tijd voor de toetsen. Een vast en verplicht onderdeel van de basisschool waarin de vorderingen van de leerlingen op systematische wijze worden bekeken. Dit begint tegenwoordig al bij de allerkleinsten. Kleutertjes die aan hun tafel de woorden moeten onderstrepen die ze horen. Als ze te laag scoren krijgen ze extra lessen of nemen ze werkjes mee naar huis. Met een beetje pech zitten ze de gehele kleuterperiode in het bijlesgroepje. Maar het kan nog erger; want het kind dat zich nog niet zo goed kan concentreren onder al die druk zou zo maar eens ADHD of ADD kunnen hebben en anders misschien wel een autismespectrumstoornis. Allemaal onzin natuurlijk.

BABY OP KOMST? VERDUBBEL JE GELUK!

“Volgens wetenschappers zegt de uitslag van een toets helemaal niets over de ontwikkeling van een kleuter. Het is een momentopname.”

Juist als je zwanger bent besef je hoe belangrijk medische zorg is. Helaas is dat er niet overal. Artsen zonder Grenzen biedt hulp aan moeders en hun baby’s in oorlogs- en crisisgebieden. De verloskundigen en vroedvrouwen van Artsen zonder Grenzen geven voorlichting, voeren tests en zwangerschapscontroles uit en geven foliumzuur en vitamines mee. We helpen bij de bevalling en zorgen dat de moeder een spoedoperatie krijgt als dat nodig is. We enten de baby in tegen veel voorkomende ziekten en houden moeder en kind onder medische controle.

Meld je aan via de bon hieronder of via de actiewebsite www.babyzondergrenzen.nl/aanmelden Om je te helpen bij je actie ontvang je informatiefoldertjes voor je kraamvisite en kun je op onze website je eigen babypagina aanmaken. Als dank ontvangt jouw baby een uniek Baby zonder Grenzen rompertje!

 Ja, ik doe mee aan de actie Baby zonder Grenzen. Naam: Straat:

Jij en je baby kunnen helpen. Vraag je kraamvisite om een gift voor Baby zonder Grenzen als kraamcadeau. Zo breng jij met jouw geluk óók geluk voor moeders en baby’s aan de andere kant van de wereld.

Postcode: Woonplaats: E-mailadres: Telefoonnummer: Datum waarop je bent uitgerekend: Stuur de bon in een ongefrankeerde envelop naar: Baby zonder Grenzen, Antwoordnummer 11015 1000 PB Amsterdam

Huisnummer:

Irene Heim is sinds 2005 fulltime werkzaam als integratief kindertherapeute. Ze behandelt kinderen die om welke reden dan ook uit balans zijn. Tijdens haar werk maakt ze veel gebruik van de power-verhalen die ze schrijft. www.ireneheim.nl

Als therapeut zie ik ook meer nadelen dan voordelen aan het toetsen van kleuters en van basisschoolkinderen in het algemeen. Het veroorzaakt stress. Veel stress. Kinderen willen graag voldoen aan de verwachtingen die leerkrachten of ouders van hen hebben. Bovendien willen ze ook bij hun klasgenootjes niet buiten de boot vallen. Het is een ramp als je naar aanleiding van de toets opeens in het rode groepje geplaatst wordt, terwijl je vriendje die goed gescoord heeft in het groene groepje zit. Dus vanaf het moment dat de toetsen worden aangekondigd, beginnen de klachten al. Buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid, slaapproblematiek en zelfs bedplassen komt voor. En als de toets begint, komen daar vaak hartkloppingen, zwetende handen, trillingen en concentratieproblemen bij. Veel kinderen zijn bang om het fout te doen of willen de toets perfect maken. Echter door de faalangst of het streven naar perfectie scoren ze vaak lager dan wat ze werkelijk kunnen. De cirkel is weer rond. In mijn praktijk help ik deze kinderen om te gaan met deze faalangst en drang naar perfectie. Maar eigenlijk zou mijn advies zijn: stop met toetsen! Als een leerkracht goed kijkt naar de prestaties van een kind gedurende het jaar, is er echt geen toetsmoment nodig. Gun een kind om op een fijne en ontspannen manier de schoolperiode te doorlopen. Denk niet in het belang van (de commercie) van de toetsen. Vertrouw op het inzicht van de leerkracht en denk in het belang van het kind!


ONZE PRAKTIJK HEEFT EEN EIGEN APP! In onze App vind je onder andere: • Alle informatie van onze praktijk en het team • Al het laatste nieuws, geselecteerd door Download GRATIS ‘Mijn Verloskundige’ in de Appstore of Google Playstore

• • • •

ver loskundigen en andere professionals Een agenda voor workshops en andere events die je verloskundige graag met je wilt delen Van week tot week de Oei ik Groei zwangerschapskalender Iedere week nieuwe winacties En nog heel veel meer …

Mijn Verloskundige... voor op je tablet en smartphone!

www.mijn-verloskundige.nl


ByKay Cover

Een jasje voor over je draagdoek! Ideaal als je kindje al in de draagdoek ligt te slapen en je naar buiten wil. De ene kant van de ByKay cover is een darkjeans of stonewashed denim met een handig zakje. De andere kant is een jersey met keuze uit zes verschillende designs. In Classic (€ 49,95) en Winter (€ 59,95) editie. Lekker warm, handig én stylish! www.bykay.nl

Uiltje knappen

Uiltjeknappen.nl biedt originele en kwaliteitsproducten zoals unieke nachtlampjes; knuffel en lamp in één. Toverlampen, bedtextiel, slaapzakken in zelfde design voor stoere jongens en prinsesjes. Onmisbaar in de winter; bedtextiel van flanel. Opwarmbare schattige knuffels, nekwarmers en panftoffels voor een warm ontspannende avond.

Stoerste jongens

www.milankleertjes.com is een online shop met de laatste trends en nog onbekende merken. Dit seizoen winterjassen en kleding voor de stoerste jongens. Onze merken Petrol, Salty Dog, Fred Mello, Blokes, Blue Fish. Een deel van de opbrengst gaat naar Kika en Stichting Down Syndroom.

Dat kan uw kindje straks allemaal met dit houten keukentje! Deze leuke Janod Keuken en vele vele andere houten speelgoed producten op www.houtenspeelgoedodijk.nl

Behangfiguren

Met de hand gemaakt van authentiek (retro) behang. Stel je eigen unieke wandversiering samen op www.inke.nl

De gaafste en stoerste rugtassen nu verkrijgbaar bij www.dinoworld.nl 10% korting met code: rekels

Hip shoppen

Pippi-carrier

Hippe Baby- en Kinderkleding shop je online bij Kleine Baasjes! Leuke en betaalbare merken als Dutch Heroes, Dirkje en Janey Kidswear. Nieuw in het assortiment zijn The Dutch Design Bakery, Creamie en Boabab. Ruime keuze, hip en soms net even anders. Geef ook eens een kledingparty! www.kleinebaasjes.nl

Girls only!

Ninie.nl is dé webshop met hippe, kleurrijke en eerlijk geproduceerde kleding. Naast onze eigen Ninie kledinglijn verkopen wij o.a. de merken Dutch Heroes & The Dutch Design Bakery. Met de code REKELS2014 krijg je 20% korting en gratis verzending. Elke bestelling wordt vrolijk ingepakt en je krijgt er een leuk cadeautje bij!

Bakken en braden...

Mailen & winnen? Kijk op rekels.nl!

StudioTab

De StudioTab is een 8 inch Dual Core internet tablet met een Android 4.2 Besturingssysteem en voorzien van een IPS-paneel met een resolutie van 1024 × 768 HD Ultra. Het 8GB geheugen kan uitgebreid worden met een MicroSD-kaart tot 32 GB voor meer opslagruimte. Bestel uw StudioTab Tablet via www.studiotab.eu

Moeder & dochter

KAYA ontwerpt sieraden voor kleine meisjes die op mama willen lijken, hoe lief is dat? Professioneel gemaakt van de mooiste zoetwaterparels, edelstenen en kristallen. Om tijdens speciale momenten (geboorte, doop, communie, bruiloft) sámen te stralen. Ontvang 15% korting met de code ‘rekels’ www.kayasieraden.nl

Lekker: Aankleedkussen XXL

De eerste universele drager voor een autostoel (0-12 mnd) op een winkelwagentje. Geen gedoe meer met kinderwagens én winkelwagentjes, of een autostoeltje in het boodschappenkarretje waardoor er niets meer bij past. Met riempjes maak je de Pippi-carrier stevig vast aan de wagen en kan je veilig boodschappen doen met je baby. www.kleinedreumes.nl

Verschoon je kindje hierop totdat hij of zij zindelijk is! Normale kussens zijn zo klein, maar dit aankleedkussen is 20 cm langer (90 ipv 70 cm) en is lekker breed (50/55 cm). Gevuld met polystyreen korrels dus optimaal lig-comfort voor je kind en het nylon is gemakkelijk af te nemen. Prijs € 39.95 Tip: laat de naam van je kindje borduren. www.kidzimpulz.nl

Kado met naam?

Dan moet je naar Koter Kado gaan! Koter Kado is de nummer 1 in gepersonaliseerde kado’s voor koters. O.a. Mepal Lunchtrommels/schoolbekers met naam, schooltassen met naam, luizenzakken met naam, SOS polsbandjes en nog veel meer originele naamkadootjes! www.koterkado.nl 10% korting met code 10RK14Q1

Alarmbandje

Een siliconen armbandje met de naam van uw kindje en uw telefoonnummer erin gegraveerd. In verschillende kleuren en maten verkrijgbaar. Stevig materiaal, dus langdurig te gebruiken. www.mijnarmbandje.nl

20 • rekels 2013


Boekenavontuur.nl

Mailen & winnen? Kijk op rekels.nl! Op het web is zo veel te vinden dat je vaak door het bomen het bos niet meer ziet. Onlangs viel ons oog op de shop Kidoo.nl: wat een leuk en uitgebreid assortiment speelgoed, kinderkamerspulletjes, handige school producten, verkleedkleding en nog heel veel meer vind je hier! ‘Simply cool for kids’ lezen we op de homepage en eerlijk is eerlijk, ze hebben een hoop hele coole en leuke spullen. De drijvende kracht achter Kidoo luistert naar de naam Tingting Zhang. Dertien jaar geleden kwam ze vanuit China naar Nederland en sinds 3 jaar is ze “dag en nacht” bezig om haar online ambities waar te maken en haar hele gezin te runnen. Tingting heeft 2 kinderen; Noah van 7 jaar, en Naomi van 5 jaar oud. We reden naar Rotterdam voor een gesprek.

Speciale aanbieding Ga digitaal met een superhippe 7 inch StudioTab tablet in roze, blauw of wit plus een boekenavontuurpakket, samen voor slechts € 99! Kijk snel op www.studiotab.eu

Waarom begint iemand uit China in Nederland een webwinkel?

“Ik ben altijd al zeer ambitieus geweest. Toen ik in Nederland kwam heb ik eerst voor een groothandel gewerkt. Hier heb ik veel over de hele in- en verkoop business geleerd en nadat mijn dochter was geboren heb ik besloten voor mijzelf te beginnen. Maar ja, de vraag was natuurlijk, waar begin je mee? Het gemakkelijkste voor mij was om me te richten op kinderen. Ik begon met speelgoed voor de kleintjes en naarmate mijn kinderen wat ouder werden ben ik me ook op lifestyleproducten voor kinderen gaan richten.” En het speelgoed importeer je uit China?

“In directe zin niet. Hoewel ik van oorsprong Chinese ben importeer ik een merk zoals Djeco, een Frans merk. Ik zoek namelijk producten met een uniek design en kwaliteit. Djeco is een ijzersterk merk met 1.500 kinderproducten. Mooi houten speelgoed, puzzels, knutselproducten en zo. Djeco richt zich ook heel erg op het spelend leren. Wij hebben 400 producten van Djeco in de winkel. Een ander merk waarmee we ons onderscheiden is Lilliputiens. Het merk komt uit Wallonië en ze hebben hele mooie designer babyproducten. Voor schoolgaande kinderen hebben we ook het merk Sigikid. Hiervan hebben we hele leuke lunchtrommeltjes, rugtassen en paraplu’s met stoere prints. In totaal heeft Kidoo 1.000 verschillende producten, allemaal van topkwaliteit en met een prachtig design!” Dan moet je waarschijnlijk een goed gevulde knip hebben? “”Nee

hoor, kijk bijvoorbeeld naar dit fruitbakje. Deze kost maar 8 euro. Oké, misschien heb je ze bij Bart Smit goedkoper, maar als je naar de kwaliteit en het design kijkt dan is het echt niet duur.” Wat motiveert je het meest om dit werk te doen?

“E-commerce vind ik ongelofelijk interessant. Je kunt precies meten wat er gebeurd op je website; waar komen je klanten vandaan, wat vinden ze interessant en wat niet. En actief zijn op het web biedt ook veel kansen. Ik streef er naar om nog veel groter te worden, mijn kennis over e-commerce en retail te vergroten en als ik kijk hoe hard ik er voor heb moeten knokken om te komen waar ik nu ben, dan moet ik het wel heel erg leuk vinden. Kidoo is echt mijn kindje!”

Nieuwsgierig geworden? Kijk op www.kidoo.nl

22 • rekels 2013

Billy & Lilly: hét online baby- en kinderkleding merk. Kijk snel op www.billy-lilly.nl

Boekenavontuur is de leukste online kinderboekenwinkel voor alle kinderen tot 12 jaar. Bij ons vind je hippe pakketten vol vrolijke boeken, die zijn samengesteld op de leeftijd en het geslacht van kinderen!

Kids Lifestyle

Voor smart Kids

Mooi houten speelgoed, stoere mode (mt 56 – mt 128), kartonnen koffertjes met naam, gekke knuffels, fijne basics en nog veel meer. Merken o.a.: Molo, Aden + Anais, Kids Case, Janod, Boon, Tumble ’n Dry, Little Label, Kidz Art, Arty Frog Paris, Happy Horse. Snelle levering & goede service.

Kom online buurten bij een trendy mam uit Amsterdam. Amstelmam.nl biedt een selectie van kwalitatief hoogwaardig en vooral educatief speelgoed uit Zweden, maar ook vrolijke gym- en schooltasjes uit Frankrijk. Voor mama zelf zijn er originele design tassen met grafische prints uit Zweden (ook gave luiertassen)en eco chique shoppers uit Australie.

Zoveel meer

SoMuch heeft nu heel veel leuke items van o.a. Gooische Frutsels, Claesens, Petit Louie and SoMuch More... Ook voor dames o.a. Who’s that Girl en King Louie. Kom snel een kijkje nemen en shop! www.somuch.nl

Zelf ontwerpen!

Je kunt de bekende lunchboxen, drinkbekers en waterflessen van Rosti Mepal personaliseren met foto’s, tekeningen, tekst, plaatjes etc. Ook stel je zelf de kleuren van alle onderdelen samen. Bijna alles is mogelijk. Een uniek en persoonlijke MyMepal voor jezelf of als origineel cadeau. www.mymepal.com 15 % korting met code REK-14

Zwangerschapskleding

en meer...Van een casual tot een feestelijke outfit, bij BellyFashion.nl vind je het allemaal! Voor de feestdagen hebben we heel veel leuke jurkjes. Alle leuke merken, zoals mama.licious, Love2wait, Queen mum en Noppies zijn in één shop verzameld. Ga naar de winkel van BellyFashion in Zoetermeer of bestel zonder bezorgkosten online op www.bellyfashion.nl


stelmam Am Wie zijn toch die mensen achter al die leuke webwinkels? Rekels heeft bijna dagelijks contact met deze mensen en ons is opgevallen dat bijna alle webwinkels worden geleid door moeders met jonge kinderen. Hoe doen ze dat? Deze keer is Pien van Deurzen van Amstelmam.nl aan het woord.

Amstelmam is een online boetiek die zich richt op de verkoop van originele producten uit onder andere Zweden, Denemarken, Australië en Amerika, die in Nederland beperkt verkrijgbaar zijn. Als je op zoek bent naar tassen en educatief speelgoed dan moet je zeker even een kijkje nemen in deze bijzonder leuke winkel. Pien woont, zoals de naam van haar winkel al doet vermoeden, in Amsterdam met haar man en zoontje en dochtertje. Naast de shop is ze ook nog ‘gewoon’ als radioloog werkzaam in het ziekenhuis. Wat moet een radioloog met een winkel? “Mijn werk als radioloog geeft me inhoudelijk zeer veel voldoening maar ik wil ook graag iets creatiefs doen, iets helemaal van mijzelf. Mijn dochter begint nu op school met schrijven en gek genoeg is er in Nederland vooral speelgoed uitgevoerd in hoofdletters, terwijl ze op school met kleine letters starten. Bij mijn zus in Amerika kwam ik de Magnatab kleine letters tegen. Dat moest ik voor mijn kleine meid hebben! Dit letterbord was helaas in Nederland niet te vinden. Ik heb toen contact gezocht met de Zweedse leverancier en ik heb meteen een grootverpakking besteld, daar kan ik vast meer moeders blij mee maken dacht ik. Toen dacht ik vooral nog aan vriendinnen met kids, maar terugkijkend is toen eigenlijk de winkel echt begonnen. Valt het mee of tegen een webshop runnen? “Ik ben natuurlijk nog maar een half jaar bezig maar ik vind het eigenlijk erg meevallen. Ik heb toen ik begon 2 doelen gesteld: als eerste moet ik het altijd leuk blijven vinden en zakelijk gezien wilde ik binnen een jaar de kosten van de site terug verdienen. En dat gaat lukken! Amstelmam is verder goed te combineren met mijn werk als radioloog, overdag ben ik de dokter, ’s avonds Amstelmam, ik plof gewoon niet meer op de bank nadat de kindjes in bed liggen. Hoe zou je de formule van Amstelmam omschrijven? “Op de site staat ‘voor trendy moeders en smart kids’. Amstelmam heeft hebbedingetjes, maar het zijn allemaal wel slimme hebbedingetjes waar kinderen iets aan hebben. Het speelgoed bijvoorbeeld richt zich onder andere op kennismaking met het alfabet, leren schrijven, de fijne motoriek, de rompbalans, samen leren spelen, topografie en ruimtelijk inzicht. En dan koop je ook nog iets moois voor je zelf, zoals bijvoorbeeld een mooie luiertas. Hoewel het wel moeilijk is om echt uniek te zijn en blijven, denk ik dat ongeveer 80% van mijn producten in Nederland alleen bij Amstelmam te koop zijn.” Overdag radioloog, ’s avonds en in het weekend een webshop runnen en twee kleine kinderen. Jij moet een oppas hebben?… “Klopt, we hebben alles goed

Over 99 jaar ben je nog steeds welkom Bij DA vind je alles wat je nodig hebt als je baby, peuter of kleuter

Maar ook als je straks uitgegroeid bent kun je bij DA terecht.

bent. Een uitgebreid assortiment dat niets te wensen over laat.

Of als je later zelf een trotse vader of moeder bent. Zelfs wanneer

Bovendien heb je er de zekerheid van deskundige en vriendelijke

je opa of oma wordt, is DA de beste drogist. De specialist waar

medewerkers die altijd precies weten wat het beste voor je is.

je over 99 jaar nog steeds elke dag welkom bent.

gedekt. We proberen vooral de kindjes niet de dupe te laten worden van onze drukke dagen. Mijn man is ook medisch specialist en beide doen we ook diensten. Op de tijdstippen waarop we niet zelf voor de kindjes kunnen zorgen hebben we een vaste lieve oppas die al jaren bij ons is. ’s Ochtends om 7 uur komt ze en om 7:15 gaan mijn man en ik de deur uit. Dankzij de oppas aan huis kunnen de kindjes op hun eigen tijd wakker worden en rustig ontbijten en aankleden, dat vinden we beter voor ze dan onze belachelijk vroege tijden.” Tot slot, waar haal je de energie vandaan? Blije kindjes natuurlijk. En de site zelf geeft veel positieve energie. Ik word nog steeds blij van dat vrolijke gezichtje van Amstelmam. Ik geniet ook erg van het hele traject, steeds weer iets nieuws dat ik niet verwacht had waar ik iets voor moet bedenken. Ieder nieuw ideetje wat tot uitvoering wordt gebracht voelt als een kleine overwinning. De site is dus eigenlijk een groot kunstwerk of mijn trofee.”

DA Retailgroep B.V. | Postbus 82 | 8000 AB Zwolle | www.da.nl


leestip

Naamlabels

Op het moment dat je kind vier jaar wordt, breekt een compleet nieuwe fase aan: je kind gaat naar de basisschool. De komende acht jaar speelt de basisschool een belangrijke rol in jullie leven. Je kind stapt de wereld in en de wereld komt jullie gezin binnen. Onomkeerbaar anders dan die eerste knusse jaren, maar minstens zo leuk. Zo merkte ook Jacqueline Wouda , journaliste, vertaler, schrijfster en moeder van vier kinderen in de basisschoolleeftijd. Zij zag dat er weinig informatie te vinden is over de Basisschool en bijna iedere ouder heeft hier vragen over!

Hét Basisschoolboek Jacqueline Wouda Prijs: € 22,95 ISBN: 9789021553399

Als je een ouder namelijk vraagt hoe het met de kinderen op school gaat, is het antwoord vaak ‘zijn gangetje’. Maar als je even doorvraagt, blijkt dat iedereen met vragen worstelt over school. Is dit wel de juiste school voor mijn kind? Waarom moet mijn kleuter al letters leren? Waarom komt mijn kind niet mee in de klas? Doe ik als ouder genoeg op school? Alles wat op het schoolplein niet aan bod komt, wordt uitgebreid besproken in Hét Basisschoolboek een onmisbaar boek voor elke ouder met schoolgaande kinderen. In Hét Basisschoolboek wordt uitgebreid behandeld wat er allemaal aan bod komt tijdens de basisschoolperiode van jouw zoon of dochter. Het boek is verdeeld in DEEL I: groep 1 t/m 8 en DEEL II: op thema zodat je in een oogopslag de juiste informatie hebt. Bezoek de website van Jacqueline voor meer informatie: www.thuisinonderwijs.nl


Tandendoosje

Nieuw van Lumage: Firsty Round Tandendoosje. Bewaar de losse melktandjes van uw kleine zoals ze in de mond zaten. Met ruim logboekje voor het noteren van de doorkomst- en wisseldata en ‘geen gaatjes!’. Inclusief leuk tandenfeevoorleesverhaaltje. Verkrijgbaar in vele kleuren. Origineel kraam- en verjaardagscadeau. Download de gratis Melktandenkaart. www.lumage.nu

Om alle spullen, kleding en schoenen van je kind te voorzien van naam gebruik je de naamlabels van labelfriends. Zo raakt er nooit meer iets kwijt of verwisseld. Je ontwerpt ze zelf door kleur, plaatje en tekst te kiezen. Ideaal voor school, opvang en sportclub. www.labelfriends.nl

Persoonlijke muurstickers Is je interieur net niet helemaal af? Mis je nog iets maar weet je niet wat? Wil je iets anders dan wat standaard is? Misschien dat een muursticker dan wel een vrolijke oplossing is om net die persoonlijke en extra twist aan je interieur te geven.

Spullen merken?

Bestel Special Edition naamstickers zodat alles goed gemerkt is en nooit meer kwijtraakt! Dit zijn hippe en tijdelijke labelcollecties naast onze reguliere naamstickers. Merk niet alleen drinkbekers en broodtrommels maar ook schoenen en kleding. Vaatwasser, magnetron, wasmachine en droger veilig. www.goedgemerkt.nl

Je dochter als een ster

Familieklets

Familieklets! is een vrolijk spel over huisdieren, eten, ruzie, smoesjes, afspraken, schermpjes, bedtijd en ander gezinsgedoe. De uitspraken vormen een kwartet, maar voordat je de kaart krijgt moet je eerst een vraag beantwoorden of een opdracht uitvoeren. www.gezinnig.nl

Je dochter als een ware ster kleden? Het Janey Patchwork leren rokje uit de jaren 60/70 is bekend van Kinderen voor Kinderen. U kunt het bestellen voor € 69,95. Op de site vind u ook weer diverse leuke nieuwe shirt vanaf € 22,50. Kijk snel op janey-kidswear.com


6 1 5 ilona uylenbroek

Direct winnen? Scan nu de QR code!

Josine van berlo

10


4

7 3 2

9 8

1. Dinosaurus Rugtas

3. Kadobon

5. Aankleedkussen XXL

6. Shoptegoed

8. Kinderarmbandje ‘Infinity’

10. Boek: Biebie

t.w.v. € 23,50 www.dinoworld.nl

t.w.v. € 25,- te besteden bij www.billy-lilly.nl

koeieprint of kleur t.w.v. € 39,95 www.kidzimpulz.nl

t.w.v. € 10,- te besteden bij www.kleinebaasjes.nl

op maat gemaakt t.w.v. € 14,95 www.kayasieraden.nl

bijzonder voorleesboek t.w.v. € 12,50 www.springplankboeken.nl/biebie

28 • rekels 2013

2. Maak indruk op je kinderen

4. ByKay Ringsling darkjeans

7. Airborne Vip Kaarten

9. Sharkport Showdown

Boek met humor t.w.v € 16,95 www.bellyfashion.nl

ByKay t.w.v. € 69,95 www.bykay.nl

voor 2 volwassenen en 2 kinderen www.airbornemuseum.nl

van Hot Wheels t.w.v. € 34,99 www.mattel.nl


16

11

Direct winnen? Scan nu de QR code!

14


17

12

20

19

18

13 15

11. Verjaardagspartijtje

13. Mepal Campus Midi

15. Boek: Op kookavontuur

16. Digitale boekenbon

18. Superhelden naamstickers

20. Nekwarmer Schaap

voor maximaal 8 kinderen www.deoudebakkerij.com

ontwerp zelf je broodtrommel www.mymepal.com

met Jonnie en Thérèse Boer www.karakteruitgevers.nl

t.w.v. € 30,- te besteden bij www.schoolboekenthuis.nl

special edition t.w.v. € 8,95 www.goedgemerkt.nl

even in de magnetron t.w.v. € 19,95 www.uiltjeknappen.nl

30 • rekels 2013

12. Universele Pippi-carrier

14. Hippe pop Francette

17. Kadobon

19. Smoby Super Store

supersterk t.w.v. € 39,95 www.kleinedreumes.nl

van Les Mistinguettes t.w.v. € 29,95 www.stoerkids.nl

t.w.v. € 25,- te besteden bij www.ninie.nl

complete winkel t.w.v. € 59,95 www.speelgoedodijk.nl


Tekst: Renée Salome

yabba dabba doo

32 • rekels 2013

Papa leest de krant op zijn iPad, mama werkt nog even op haar laptop, Sterre kijkt naar The Voice, terwijl Job aan het chatten is op z’n smartphone. Gezellig, zaterdagavond! Herkenbaar? Veel mensen missen die aandacht voor elkaar en willen weg van het materialisme en ‘terug naar de natuur’. Maar hoe doe je dat? >


yabba dabba doo

De feestdagen zijn net voorbij. Wat hebben de goedheiligman uit Spanje en zijn dikbuikige vriend uit de Noordpool meegenomen dit jaar? Nog meer barbies, raceauto’s, viltstiften en prinsessenjurkjes? Een Xbox wellicht, of een tablet? De nieuwste dvd-tjes? Wat zijn de kinderen er blij mee – dank u Sinterklaasje! – maar menig ouder krabt zichzelf even op het hoofd. Waar halen we het geld vandaan in deze crisistijd? Waar laten we alles in het reeds volgeslibte huis? En, misschien nog wel belangrijker: willen we überhaupt wel almaar doorgaan met consumeren? Want we hebben al zo veel. We hebben (vaak) veel eten, veel spullen, veel vrienden (tenminste online), veel te doen… Van alles hebben we veel, behalve tijd en aandacht. We krijgen dagelijks een enorme hoeveelheid prikkels te verstouwen. Pling, er komt een sms-je binnen terwijl je aan het koken bent. Ach, dan kan je ook nog even je Facebook checken. De krant lezen we op de wc en oma bellen we tijdens de tv-reclame. Zo, dat was efficiënt. Maar heb je echt gehoord wat oma zei? Tijd en aandacht voor elkaar zijn schaars geworden! Scharrelende kippen Een groeiende groep wil dit niet meer. Die wil terug. Naar íets´, naar ´vroeger´. ‘Terug naar de natuur’, wordt er dan vaak gezegd. Naar een plek waar smartphones en laptop uitstaan, waar appels geen giftig waslaagje hebben, waar gesprekken gevoerd worden met mensen die zich in dezelfde ruimte bevinden, waar dieren vrij rondrennen en de kinderen trouwens ook. Want vraag jezelf eens af: hoe gezond is het voor een opgroeiend kind om de hele dag onbeweeglijk te zitten, te gamen en zich te voeden met kunstmatige vetten en suikers? De trend in het ‘ouderwetse’, eenvoudige leven waar we nu naar streven manifesteert zich op veel terreinen. We kopen nu liever producten van goede materialen die degelijk gemaakt zijn. Troep, vinden we de plastic prullaria die vanuit het verre oosten ons land binnenstroomt.

34 • rekels 2013

Goedkope rotzooi, die het milieu vervuilt en onze huizen bovendien. Die rotzooi gooien we liever niet meer in de schoen of onder de boom. Nee, dan liever een houten handgemaakte trein uit een ontwikkelingsland (doe je ook nog iets goeds voor een ander). En goed voedsel is allang niet meer alleen biologisch. We verlangen tegenwoordig meer van wat we in onze mond stoppen. We willen precies weten waar ons vlees is grootgebracht, opgegroeid en geslacht. En dat alles graag bij ons om de hoek, op de meest diervriendelijk denkbare wijze. Het liefst zouden we zoveel mogelijk zelf willen verbouwen. Een moestuin met sla, tomaten, appels en peren. Met als het even kan rondscharrelende kippen, die je dagelijks van verse eieren voorzien. En dat alles mag best wat (meer) kosten. Een mooi streven, maar niet altijd realistisch. Om te beginnen hebben de meeste mensen geen tijd om alles zelf te doen (daarom zijn die supermarkten nu juist zo handig). En wist je dat kippen zelf ook moeten eten, poepen en lawaai maken? ‘Terug naar de natuur’ is dus zo makkelijk nog niet. Een band met de natuur Terug naar de natuur, wat klinkt dat toch mooi. Maar wat is het eigenlijk: natuur? Moeilijke vraag! Er zijn namelijk verschillende visies op natuur, die onder meer worden bepaald door de cultuur waaruit mensen voortkomen (‘moslims kijken anders naar de natuur dan christenen’, ‘Chinezen kijken anders naar de natuur dan Belgen’), maar in hoge mate ook door individuen (‘jij kijkt anders naar de natuur dan ik’). Heel kort door de bocht kun je misschien wel stellen dat natuur ‘niet (of nauwelijks) door de mens is gemaakt’. Maar zijn de Nederlandse bossen dan geen natuur? Al onze bossen zijn namelijk aangeplant. Noem anders de hele kosmos natuur; het hele heelal zoals wij dat kennen, met alle levende en niet-levende natuur. Bos en rif, dier en plant, steen en mineraal, lucht en water, zon en maan, regen en wind: allemaal natuur. Maar wij dan? Zijn mensen natuur? Zijn we onderdeel van de natuur? Of is de natuur er voor ons? In een aflevering van het tv-programma NTR Academie (de uitzending van 26 juli 2013 is te bekijken via Uitzending Gemist) geeft bioloog Matthijs Schouten ons een interessant college over de relatie van de mens met de natuur. Hij werkt voor Staatsbosbeheer en in die hoedanigheid richtte hij samen met boomknuffelaar Prinses Irene van Lippe-Biesterveld NatuurWijs op, een programma dat Nederlandse kinderen in contact met de natuur brengt. Hopelijk, zo stelt de Prinses in het tv-programma, worden zij geraakt door de natuur.

Zullen zij zich blijvend verwonderen over de natuur. Waarom dat belangrijk is? Rond 2050 zal 70% van de wereldbevolking in steden leven, betoogt Schouten. Deze mensen hebben geen band met de natuur, dus zullen er ook geen verantwoordelijkheid voor kunnen of willen nemen. Het is dus heel belangrijk onze kinderen in aanraking met de natuur te brengen, om diezelfde natuur te behouden. Wat is er eigenlijk zo belangrijk aan de natuur? Wat levert die ons op? Welke waarde heeft de natuur voor mensen? Dat is een makkelijke: we halen ons voedsel (nog) uit de natuur. We eten koeien, kippen, varkens en vissen. En bananen, rijst en brood. Daarvoor hebben we een geschikt klimaat nodig (natuur!). Ook halen we medicinale stoffen uit de natuur. Daarnaast houden we van de rust en ruimte die de natuur ons levert; ontspannen we graag in de natuur. We bezingen de schoonheid van de natuur en laten ons er artistiek door inspireren. De natuur, zo stelt Schouten tenslotte, heeft een belangrijke economische functie. Betekent dit alles dat de natuur er is voor de mensen? Zijn wij de eigenaar van de natuur, die we gebruiken naar eigen goeddunken? Biefstukken Schouten legt uit dat er verschillende grondhoudingen zijn in de relatie tussen mens en natuur. De mens als eigenaar van de natuur is een houding die al heel lang bestaat. Hij illustreert deze houding met enkele oude citaten, waarvan ´God schiep runderen om biefstukken vers te houden voor de mens´(John Ray, 17e eeuw) wel de mooiste is! Een andere grondhouding is die waarin de mens een pachter is van de natuur. We hebben de aarde niet geërfd, maar in bruikleen van onze kinderen. Dit impliceert dat we wat bescheidener omgaan met de natuur; je scheurt toch ook geen bladzijden uit een geleend boek? Nee, je brengt het netjes terug naar de bieb (en als je te laat bent betaal je de boete). Of zijn we onderdeel van de natuur? Als voorbeeld van deze grondhouding geeft Schouten dat van de Ojibwa, een Noord-Amerikaans volk. In het wereldbeeld van de Ojibwa zijn dieren personen, geen dingen, en vallen mensen onder dezelfde classificatie. Een heel ander beeld van de natuur biedt Arcadië, vast verankerd in de westerse cultuur. Het is het beeld dat we hebben van een mooie natuur, met lieflijke beekjes en glooiende heuvels, met zoemende bijtjes (die niet steken) en rijk aan fruit (dat nooit rot wordt). Arcadië, zoals dit idyllische ‘land’ al vanaf de Oudheid wordt genoemd, lijkt vooral een droombeeld van stedelingen te zijn, die het contact met de natuur goeddeels kwijt

zijn en een perfecte imitatie proberen te scheppen in (stads)parken. Het romantische beeld van de natuur werd nog versterkt toen de industrialisatie opkwam. Als tegenhanger van het idyllische plaatje heb je dan de natuur als wildernis: een ondoordringbare plek waar het bloedheet of ijskoud is, waar dieren per definitie een gevaar opleveren en waar iets eetbaars zoeken je fataal kan worden. Onaangenaam? Best wel. Maar ook avontuurlijk, en bovenal: echt. Onaangetast door de menselijke drang alles te kunnen bezitten en naar zijn hand te zetten. Van al deze visies op de natuur voelen wij Nederlanders het meest voor een combinatie van de visie dat we de natuur in bruikleen hebben en die waarin we een participerende rol hebben. Deze gecombineerde visie zullen we naar alle waarschijnlijk ook aan onze kinderen doorgeven. Dat is mooi, want terug naar de natuur willen is één ding, terug naar de natuur moeten iets heel anders! En blijkbaar is het echt nodig om onze leefomgeving en onszelf in stand te houden… Maar hoe pakken we dit aan? Holbewoner Ík eet alleen vlees, vis, eieren, groenten en fruit. Mijn voedsel zal zoveel mogelijk biologisch en seizoensgebonden zijn. Ik zal in de stad naar eetbare planten zoeken. Dat levert waarschijnlijk niet genoeg voedsel op om te overleven, dus zal ik ook wat voedsel kopen. Omdat we al meer dan 500.000 jaar ons voedsel koken, zal ik niet noodzakelijkerwijs alles rauw eten. Ik zal met mijn handen eten (behalve soep).

“Iets zegt ons dat de gemiddelde Nederlandse ouder er geen zin in heeft te koken op een houtvuur.” Als vrienden komen eten die het voedsel dat ik klaarmaak niet blieven, maak ik iets anders. Holbewoners willen niet dat hun vrienden honger lijden!´ Zo luiden de eerste paar regels waaraan ‘Wilma’ (‘Wilmaaaaaaa!!!’) zich gedurende haar jaar als holbewoner zal houden. Ook zal zij gedurende dit jaar zich 90% van de tijd lopend verplaatsen - op blote voeten. >


yabba dabba doo

De moderne techniek die we soms zo verfoeien heeft ons heel veel goeds gebracht. Maar tegelijkertijd zijn we soms doorgeslagen in de mogelijkheden die we hebben. En dat resulteert in de hang naar eenvoud en zuiverheid die veel mensen nu hebben.

De paden op, de lanen in!

Ze zal naar bed gaan als het donker wordt en opstaan als het licht wordt, het gebruik van elektriciteit drastisch verminderen, geen moderne verzorgingsproducten gebruiken, wel douchen, maar alleen met koud water, en normale kleding dragen (na klachten over haar echte bontjes). In de loop van de tijd komen daar nog regels bij, zoals het maken van een grotschildering en het doden van een dier. Tja, je bent een holbewoner of niet. Wilma heet in het echt Marianne van Dijk, is 30 jaar oud en woont in haar inmiddels als grot ingerichte appartement in Amsterdam. Op de website whataboutwilma. com houdt ze ons op de hoogte van haar leven als holbewoner. Als holbewoner? Yep. Want, zo stelt ze, op deze wijze kan ze laten zien welke aspecten van het leven van 40.000 jaar geleden anno nu bruikbaar zijn. Het leven als cro-magnonmens bevalt haar meestal best. Haar grootste probleem? Ze baalt van haar lichaamsgeur, het resultaat van een leven zonder deodorant…

Doorgeslagen Iets zegt ons dat de gemiddelde Nederlandse ouder er geen zin in heeft te koken op een houtvuur. Om van koude douches, het uitzuigen van beenmerg en het lopen op blote voeten maar te zwijgen. Het is natuurlijk heel lastig te bepalen wanneer er überhaupt sprake is van ‘terug naar de natuur’ gaan, en waar jij je grens legt is een persoonlijke keuze. Fred Flintstones Amsterdamse eega is bereid bij wijze van experiment haar leven een prehistorische invulling te geven. En tot zover lijkt ze zich aardig aan te passen. Maar hoever wil jij gaan? Kun je de moderne gezondheidszorg missen, met al zijn medicijnen en goed geoutilleerde ziekenhuizen? Ben je bereid je koelkast weg te doen? Kun je de tv, computer, telefoon en dvd-speler missen? En je centrale verwarming? Waarschijnlijk niet.

36 • rekels 2013

Gelukkig kun je je ook zonder kippen in de achtertuin en een eigen boomgaard in de natuur wentelen, en vormen het hebben van een wasmachine en 46 inch smart tv geen enkel beletsel voor een wandeling in het bos. En zijn er werkelijk talloze clubs die niets liever doen dan jou en - vooral - je kind de natuur in te lokken. Dat dat belangrijk is om de aarde van de ondergang te redden hadden we al aangestipt. Maar er zijn zoveel meer redenen om je kind regelmatig in de natuur los te laten! Wist je bijvoorbeeld dat veel kinderen niet meer kunnen vallen? Die hebben dat niet geleerd omdat ze weinig buiten komen en daarmee oefenen. Naast motorische problemen kan ook overgewicht bestreden worden door meer naar buiten te gaan. Ook is de natuur voor kinderen (en grote mensen!) een probaat middel om tot rust te komen. Even het hoofd leegmaken, of juist geconcentreerd de ‘loop’ van een rups volgen. Bovendien is het ronduit gênant als je kinderen niets weten over de natuur. ‘Melk komt uit de supermarkt’, dat werk. Maar bovenal: vrijwel alle kinderen genieten enorm van buiten zijn! En de school dan? Doen ze daar niets aan natuuronderwijs? Tuurlijk wel, maar meestal niet zo veel als wenselijk is. De kinderen kijken er bijvoorbeeld naar schooltelevisie: Huisje boompje beestje (groep 3 en 4) of Nieuws uit de natuur (groep 5 en 6). Dat is mooi, maar niet hetzelfde als de natuur echt ervaren, met vieze handen, groene knieën, een allergische reactie en spinrag op je jas als gevolg. Er zit gelukkig niets anders op: de paden op, de lanen in, vooruit met flinken pas! Dat is precies de gedachte geweest van Prinses Irene en consorten. Zij willen dat kinderen de natuur leren kennen met hart, hoofd en handen, en hebben een natuurbelevingsprogramma voor de basisschool gemaakt, waarmee kinderen de natuur kunnen ervaren met hun zintuigen. Het programma bestaat uit drie dagen de natuur in gaan, de buitendagen, en voorbereidende en verwerkende lessen in de klas. De buitendagen worden geleid door een speciaal opgeleide boswachter, maar zijn primair gericht op zelfontdekkend leren. Bomen planten en jonge dieren op laten groeien kunnen de kinderen trouwens ook doen op de nieuwe app van NatuurWijs: Los in ’t bos (in de App Store en Google Play Store), voor kinderen vanaf 9 jaar.

Slakkenrace Als je vindt dat er op school (veel) (te) weinig aan natuuronderwijs wordt gedaan, helemaal aan het deel dat buiten plaatsvindt, dan zul je zelf aan de bak moeten. Het makkelijkst is het natuurlijk om je kind naar buiten te schoppen en ‘veel plezier!’ te roepen. Bijkomend voordeel is dat je eindelijk eens zelf ongestoord voor de buis kunt kruipen. (Nadeel is echter dat je zelf de lol van het buitenspelen mist…) ‘Zodra een kind de deur uit stapt, stapt ie in OERRR’, aldus Natuurmonumenten. ‘Er is buiten een prachtige wereld te ontdekken en er zijn talloze dingen te beleven’. Om kinderen te helpen met die ontdekkingstocht heeft Natuurmonumenten een set kaarten gemaakt, waarmee kinderen zelf de natuur kunnen ontdekken. Hierop staan onder meer opdrachten, zoals het houden van een slakkenrace en aanleggen van een wintervoorraad. Vier keer per jaar verschijnen er nieuwe kaarten voor kinderen van 6-12 jaar. Inmiddels is er ook een waaier verkrijgbaar voor kinderen van 0-6 jaar. De kaarten en waaier zijn gratis, ze worden je opgestuurd als je je kind(eren) aanmeldt via www.oerrr.nl (ook gratis). Woon je tweehoogachter in de stad of is het park om de hoek altijd volgepoept? Of heb je gewoon zin in een straffe wandeling, waarin je nog eens een ringslang of rood-met-witte-stippen-paddenstoel tegenkomt? Dan kun je, met of zonder OERRR-kaarten en – waaier er echt opuit gaan naar strand, bos of heide. Naar een van de 355 natuurgebieden van Natuurmonumenten bijvoorbeeld. Van de Limburgse Brunssummerheide tot het Drentse Dwingelderveld, van Neeltje Jans in Zeeland tot de Ankeveense Plassen in Noord-Holland, in heel Nederland vind je de prachtigste natuur om in tot rust te komen, van te leren en van te genieten.

Kabouter Snelvoet Waar zou de liefde voor de natuur van Prinses Irene toch vandaan komen? Zou het te maken kunnen hebben met haar verleden in de padvinderij? Als klein meisje luisterde ze naar de naam Kabouter Snelvoet tijdens het spoorzoeken, fikkie stoken of de omgeving met een kompas in de hand verkennen. Scouting, zoals de padvinderij alweer jaren heet, is dé plek waar je kind spelenderwijs in de natuur leert te leven. Hoe leuk het is om een eigen kampvuur te maken en hartje november in een tent te slapen bewijst de omvang van de club wel: met zoń 38 miljoen leden is scouting de grootste jongerenorganisatie ter wereld. Je kunt je kind vanaf vijf (soms vier) jaar lid laten worden van een van de ruim 1100 scoutinggroepen in Nederland.

Welke aspecten van het leven van 40.000 jaar geleden zijn nu bruikbaar? Daar zal je Bever (5-7 jaar), Welp (7-11 jaar) of Scout (11-15 jaar) spelen, leren en ontdekken in de natuur. Het belangrijkste doel van scouting is zelfstandig worden, daarnaast staan zaken als samenwerking, leiding geven, elkaar helpen, respect voor elkaar hebben en op elkaar kunnen bouwen hoog in het vaandel. Nu maar hopen dat we daar ‘de aarde redden’ aan toe kunnen voegen. <

De leukste holbewoners Het leven van de eerste mensen op aarde spreekt al lang tot de verbeelding. Hier de leukste tips om je kids kennis te laten maken met het holbewonerschap. 1. Bekijk de animatiefilm The Croods (2013), waarin de jonge holbewoonster Eep stapelgek wordt van de extreme voorzichtigheid van haar vader. Als ze Guy ontmoet, die vuur kan maken, belandt het hele gezin Crood in een gevaarlijk avontuur. Voor alle leeftijden. 2. Bekijk de oude afleveringen van de animatieserie The Flintstones uit de jaren 60. 3. Ook leuk: de live action speelfilms van The Flintstones uit 1994 en 2000 (The Flinstones in Viva las Vegas). 4. Wil je liever de echte prehistorie laten zien? Bezoek dan de grotten van Lascaux in de Franse Dordogne. In ‘de Sixtijnse kapel van de Paleolitische kunst’, kalkte de prehistorische mens rond 15.000 voor Christus de mooiste tekeningen op de rotswanden. De echte grotten zijn al decennia gesloten; het vele bezoek tastte de schilderingen aan. Maar niet getreurd: je bent van harte welkom in Lascaux II, een exacte replica van twee zalen van de originele grot. Met je kaartje voor de grot kun je trouwens ook Le Thot bezoeken, een prehistorisch dierenpark. De grotten van Lascaux zijn ook online te bewonderen: www.lascaux.culture.fr

5. Dichter bij huis en net zo boeiend: hunebedden. De

enorme keienformaties werden 5400 jaar geleden gebouwd door het Trechterbekervolk, en ze dienden als (massa)graven. Het Hunebedcentrum in het Drentse Borger leert je er alles over. www.hunebedcentrum.eu


consument

Speciale actie voor lezers van Rekels! Bestel Beste Koop voor je kind nú met € 2 korting; van € 6,95 voor € 4,95. Ga naar consumentenbond.nl/rekels Misschien is het u ontgaan maar sinds kort is ons land een bijzonder nuttig magazine (en website) rijker: Beste Koop voor je kind. Onafhankelijk, zónder reclame en met tests en tips waar u echt wat aan heeft. In het huidige nummer: de beste babyvoeding in een potje, voor speelgoed blijkt u het voordeligst uit bij Blokker, tablets voor het hele gezin, wat betaalt u de oppas, een kinderwagentest en nog veel meer! Want iedereen met (klein)kinderen weet hoe groot het aanbod en de prijsverschillen tussen de verschillende merken soms kunnen zijn. Want moet je nu gaan voor zo’n goedkope tablet of spaar je nog even door voor een mini-iPad?

Tablets voor het hele gezin

De Consumentenbond biedt met Beste Koop voor je kind een helpende hand. En dat ze er scherp en onafhankelijk bovenop zitten bleek dit najaar, toen ze een ontmaskerend beeld schetsten van de zogenaamde kortingen van de grote speelgoedwinkels.

Wat is de beste babyvoeding in een potje?

Starten met vaste voeding?

In Beste Koop voor je kind lees je niet alleen welk babyvoedingpotje nu de Beste koop is, maar behalve het testen van maar liefst 19 verschillende merken, lees je ook over wanneer je met vaste voeding, zoals potjes moet beginnen. Zo leren we van Astrid Postma-Smeets, kennisexpert kindervoeding bij het Voedingscentrum, dat het voor de smaakontwikkeling goed is om vroeg met hapjes te beginnen. Meer experts blijken geraadpleegd te zijn. Dr. Kees de Graaf, hoogleraar sensoriek aan de Wageningen Universiteit, benadrukt dat het voor de smaakontwikkeling veel beter is om met groentepotjes te beginnen in plaats van fruithapjes. Iets wat vaak andersom gebeurd omdat baby’s de zoete smaak van fruit nu eenmaal snel lekker vinden. Dr. de Graaf stelt in het artikel verder dat zelf koken eigenlijk voor de smaakontwikkeling van je kleintje de voorkeur verdient. Je kunt dan veel meer variëren terwijl de variatie in verschillende groentehapjes toch beperkt is. In het onderzoek zijn van alle 19 potjes de hoeveelheid energie (kilocalorieën), koolhydraten, vetten, eiwit en zout bepaald en beoordeeld. Daarnaast zijn de hoeveelheden vitamine C, vitamine B6 en ijzer bepaald. Ook zijn de etiketten bestudeerd en de claims op de potjes beoordeeld. En het aardige is dat je als ouder met behulp van deskundigen in een lekker leesbaar artikel wijzer wordt gemaakt in al deze factoren die uiteindelijk de kwaliteit van een potje babyvoeding bepalen… Benieuwd welk merk er als beste uit de test kwam? Lees het in Beste Koop voor je kind. Wat we je al vast kunnen geven zijn tips bij het starten met vaste voeding…

• Begin met zachte smaken, zoals worteltjes, bloemkool, courgette, pompoen, sperziebonen en doperwtjes • Geef niet vaker dan twee keer per week nitraatrijke groenten (vaak groene bladgroenten), zoals spinazie, andijvie, bietjes of postelein. • Begin met één soort groente of fruit. • Pureer het eten van je baby tot hij 8 maanden is. Daarna kan hij wat grotere stukjes eten en kun je groenten en fruit prakken. • Maak je geen zorgen dat je baby te weinig eet en dring geen eten op. Baby’s kunnen zelf goed aangeven hoeveel ze nodig hebben en het consultatiebureau houdt de groei in de gaten. • Geef je baby dagelijks 10 microgram (10 μg) extra vitamine D tot hij 4 jaar is, ook als je flesvoeding geeft. • Geef je kindje niet meer dan een tot twee keer per week leverworst. Er zit veel vitamine A in en te veel daarvan is schadelijk. • Voeg geen zout toe en geef liever geen smeerkaas, dat is te zout. Wees ook terughoudend met suiker en appelmoes. • Zorgen over bestrijdingsmiddelen zijn niet nodig: groente en fruit uit de winkel voldoen aan de strenge normen die voor kinderen gelden. • Ook potjesvoeding voldoet aan die eisen. Let wel op bij producten van buiten de EU, die overschrijden de norm weleens. Mijd je liever álle bestrijdingsmiddelen: gebruik dan biologische groenten en fruit.

38 • rekels 2013

Crisis of niet, tabletcomputers gaan als warme broodjes over de toonbank. Al twee op de drie gezinnen heeft er een en als je er nog eentje moet kopen heb je een luxeprobleem. Wat een keuze! De Consumentenbond heeft 45 tablets uitgebreid getest. In Beste Koop voor je kind lees je over welke tablets goed uit de test zijn gekomen + allerlei handige tips waar je voor je gezin op kunt letten wat betreft formaat, besturingssysteem, beeldkwaliteit en geheugengrootte. Daarnaast wordt je ook wegwijs gemaakt in de wereld van de (educatieve) apps. Ook speelgoedtablets zijn tegen het licht gehouden en het artikel biedt handige tips voor bijvoorbeeld het reguleren van het surfgedrag van je kinderen en beveiligingsmogelijkheden die er zijn. Benieuwd naar de goed geteste modellen? Lees het in Beste Koop voor je kind. Wil je weten wat Beste Koop voor je kind goede en leuke apps vindt? Hieronder vind je twee lijstjes… Apps voor de iPad voor 2-jarigen (aanraders van Digidreumes.nl) • My PlayHome • Jop gaat slapen • iBaby Buttons • Trucks • Montessori Matching Board Apps voor de iPad voor 3+ (goede waarderingen op ikind.nl) • (Te) Gekke dierentuin • 100 nachtjes! • Beer & Olaf • De drie biggetjes • De gelukkige olifant Meer tips? Kijk op www.consumentenbond.nl/kind


www.facebook.nl/rekels

Like ons op facebook en je bent als eerste op de hoogte van nieuwe (win) acties!

Love you, miss you

lezen en spelen

Lynn gaat naar de middelbare school, en hoopt een goede start te maken in de brugklas. Maar ze heeft zo veel allergieën dat een gewoon leven bijna niet mogelijk is. Ze moet naar Zwitserland om daar te kuren. Het is of de wereld instort. Maar als ze langzaam opknapt, blijkt het wonen in het astmacentrum ook zijn bijzondere kanten te hebben. Auteur: Corien Oranje | Uitgeverij: Jongbloed ISBN: 978 90 854 3217 3 | Prijs: € 12,50

inger

Petra Messelink

INGER.voorplat.indd 1

06-06-13 12:52

inger

Inger zit in de tweede klas en heeft onlangs haar zusje verloren. Ze maakt een zware tijd door waarin ze moet leren omgaan met het verlies en de verstikkende zorg van haar ouders. Via internet komt ze in contact met Gwendolien, die haar helemaal lijkt te begrijpen. Maar is Gwendolien haar vertrouwen wel waard? Auteur: Petra Messelink | Uitgeverij: Jongbloed ISBN: 978 90 854 3237 1 | Prijs: € 8,95

Jop gaat eten

Jop’s Puzzels

Genomineerd voor de Media Ukkie Award 2012! Laat kinderen ervaren dat etenstijd meer omvat dan een bord spaghetti op tafel. Kinderen helpen Jop de Giraf bij boodschappen doen, koken, tafeldekken, eten en de afwas doen. De 10 opeenvolgende spelletjes vormen een educatief verhaal en leren kinderen luisteren, kleuren en tellen.

Puzzels met Jop de Giraf en zijn vriendjes, voor elk peuter en kleuter een plezier! Kinderen kunnen kiezen uit 24 puzzels die uit 4, 9 of 16 stukjes kunnen bestaan. Door het makkelijke navigeren kunnen kinderen vanaf 3 jaar deze App helemaal zelf spelen en wordt hun logisch denkvermogen ontwikkeld.

€ 1,79 | iPad en iPhone, Android | Nederlands, Engels, Duits | 2-6 jr.


Op kookavontuur met Jonnie & Thérèse Boer Een culinair kooksprookje waarmee kinderen spelenderwijs leren koken

Librije’s sterrenkok Jonnie Boer neemt de kinderen mee op een spannend culinair avontuur. Tijdens dit vrolijke verhaal leren kinderen Jonnies recepten koken, tafeldekken, eenvoudige etiquette en keukenterminologieën. Het boek bevat 12 unieke recepten van Jonnie Boer en 4 speciale drankjes van Thérèse Boer en is gelardeerd met allerlei ‘weetjes’; bijvoorbeeld: wat is ‘fruit een uitje’, en: wat is barderen, larderen of karamelliseren? Hoe vouw je een servet? En hoe dek je de tafel? Auteur: Marij M. Sloothaak | Uitgeverij: Karakter | ISBN: 978 90 452 0423 9 | Prijs: € 14,95

Jop gaat slapen,

Jop gaat naar school

Winnaar van de Media Ukkie Award 2012! Naar bed gaan is een dagelijks activiteit. Door Jop de Giraf te helpen met vaste rituelen als opruimen en tandenpoetsen leren kinderen dat slapen gaan meer omvat dan in bed gaan liggen. In 10 opeenvolgende spelletjes leren kinderen luisteren, vormen, kleuren en tellen.

De nieuwste Jop de Giraf App laat peuters en kleuters ervaren hoe een dag op school eruit ziet! Een leuke en leerzame digitale “wendag” voor kinderen die binnenkort naar school gaan, maar voor oudere kinderen ook leuk om gewoon te spelen. In 10 opeenvolgende spelletjes wordt de schooldag doorlopen.



Welkom bij schoolboekenthuis.nl Mijn account Winkelmand (2 artikelen) Afrekenen Inloggen

ilona uylenbroek

Josine van berlo

Zoek een basisschoolboek

lezen taal rekenen wereld toetsen boeken groepen

Biebie Ik ben Biebie. Ik ben een bibliotheekboek. Maar niet zomaar een boek! Ik kan denken, praten, kijken en voelen. Op een dag neemt Molly mij mee uit de bieb. Samen beleven we een spannend avontuur. Een bijzonder origineel voorleesboek voor kinderen tot zes jaar. Met gratis potloodjes en een kleurplaat onder de stofomslag, zodat ieder kind zijn of haar eigen ‘Biebie’ kan creëren! Auteur: Ilona Uylenbroek | Ill.: Josine van Berlo Uitgeverij: Springplank | ISBN: 978 94 902 1749 5 Prijs: € 12,50

42 • rekels 2013

ZOEK

thema’s

<

> Alle basisschoolboeken per stuk leverbaar!

Thuis aan de slag !

Boekhandel overtoom - amSterdam

Wil je samen met je kind thuis lezen of taal en rekenen oefenen? Je wilt ze extra ondersteuning geven of juist meer uitdaging? SchoolboekenThuis.nl heeft de meest actuele lesmethoden en een uitgebreid assortiment oefenmateriaal voor het basisonderwijs om (thuis) zelfstandig mee te werken. Alle methodeboeken kunnen thuis gebruikt worden om de leerstof die op school aangeboden is nog een keer te herhalen. Leesboeken (AVI-leesniveau) en informatieve kinderboeken SchoolboekenThuis.nl heeft een groot assortiment AVI-leesboekjes en informatieve kinderboeken. Er zijn boeken voor kleuters, maar ook voor kinderen in de groepen drie tot en met acht.

Jop zoekt dezelfde

Kiddie

Deze Jop de Giraf App biedt kinderen de mogelijkheid om Memory met 6, 12 of 20 kaartjes te spelen op een uitdagende educatieve manier! De mogelijkheid bestaat ook om te proberen alles in een keer goed te hebben en met elkaar te spelen wie de minste draaibeurten heeft!

Met deze Nederlandstalige pedagogische app, wordt de trend tot opvoeden gestimuleerd en vergemakkelijkt voor ouders en kids. Aan de hand van een online beloningssysteem, voorleesverhaaltjes en opvoedingstips, wil Kiddie kids en ouders op een vrolijke manier helpen bij het slapen, eten, zindelijksheidstraining en in de kleuterpuberteit.


Gratis | iPad en iPhone | Nederlands | 2-4 jr.


interview

Ivo

Tekst: Frank Meijer

de Wijs

44 • rekels 2013

We spraken Ivo in zijn woonplaats Amsterdam en Ivo benadrukt dat een goed verhaal altijd twee verhaallijnen heeft. Eentje voor de kinderen en één voor de ouders. Zo bereik je dat ook de volwassenen lol beleven aan het voorlezen of aan het bezoeken van een musical. Een musical als Nijntje is ook voor de ‘grote mensen’ bijzonder grappig. Ivo: “Mijn pen doet ’t bijna altijd. En humor = kortsluiting. Wat je doet is associëren en dat gaat eigenlijk van zelf; ik begin met een appel, dan volgt Adam en Eva, ‘het oordeel van Paris’ (red: leuk om even op te zoeken wat dat ook al weer was...), adamsappel enzovoort. Ik ga ook nooit helemaal op m’n knieën voor kinderen. Als je een verhaal kunt vertellen met 1 lettergreepwoorden dan kun je ook goed voor kinderen schrijven.” In zijn woning vallen twee zaken meteen op. Heel veel boeken en een imposante verzameling katholieke heiligbeelden. Het laatste zal alles te maken hebben met zijn Rooms Katholieke opvoeding in Tilburg en de fraters die hem op de lagere school lesgaven. Ivo vertelt smakelijk over de eerste woorden die hij bij de fraters leerde. “In plaats van aap, noot, mies begonnen wij met oom, oor, rook, aar, aap.” Ivo ademt kinderboeken, kinderliedjes en vol enthousiasme laat hij een oud boek zien met liedjes uit de tijd, waarschijnlijk zwart-wit, toen ‘geluk nog heel gewoon was’. “Wat denk je van dit liedje: ‘wat doen we met Soekarno als ie komt, we draaien ‘m door de nasi als ie komt hiep hoi’, dat kent niemand meer... Of ‘ik heb een tante uit Marokko en die komt’, ik heb zelfs begrepen dat dit onder Marokkanen een populaire zang is... ik heb een hele verzameling van dit soort oude liedjes, de tekst is eigenlijk ‘very harmless’ van ‘ze schiet met 2 pistolen als ze komt, pief paf...’ Ze rijdt op 2 kamelen als ze komt’ en dan weer het refrein met ‘zing ik a ja jippie jippie jeh pief paf...’ leuk nummer. Dit zit op de breuklijn van de Nederlandse en Marokkaanse folklore.” Bijna een mensenleven na deze naoorlogse liedjes schrijft Ivo dus nog steeds voor onze kinderen. Waar begon zijn ‘kindercarrière’ willen we weten. “Na mijn cabarettijd in de jaren 70 realiseerde ik mij dat ik met het schrijven voor volwassenen m’n boterham niet kon verdienen. Ik was tenslotte geen Mulisch. Vandaar dat ik het kidssegment erbij nam. Dat kwam ook omdat ik als jonge vader al prentenboekjes begon te maken voor mijn eigen kinderen. Ik heb dat boekje nog wel. Teun telt tot twaalf heet het. Daarna ging het snel en heb ik boeken gemaakt samen met illustratoren zoals Alfons van Heusden, Nicolle van den Hurk en Willemien Min. Het boek ‘Dat Rijmt’, dat ik maakte met Alfons van Heusden, kreeg de Zilveren Griffel. Ik doe het sinds mijn 65ste wel wat kalmer aan maar ik heb nog altijd een stuwmeer vol met ideeën. Ik zou zo voor Jenny Arian aan de gang kunnen gaan. Of wat al heel lang op mijn verlanglijstje staat is het maken van een boek over hoedjes. Op iedere bladzijde een ander hoedje en onder het hoedje, door het hele boek heen, is er een rond gat uitgestanst.

Een deel van Ivo’s productie: Zo’n 50 kinderboeken waaronder ’Knibbel knabbel Knuistje’, ‘De Theaterkater’, ‘Poezie Mauw’, ‘Het Carnaval der dieren’, ‘Koeienletters’ en ‘Rokko krokodil’. DVD’s en CD’s van o.a. de musicals ‘Buurman & Buurman’ en ‘Nijntje’, maar ook van ‘Samson & Gert In het theater’ en ‘Dr Dolittle’. De kinderen plakken dan hun eigen foto op de achterzijde van het boek, waardoor ze zichzelf op iedere pagina met een ander hoedje kunnen zien. Of een alfabet boekje over vervoermiddelen. Zelfs het vervoermiddel voor de letter Q heb ik al: de Quadriga.” De Quadriga is overigens niet een nieuw model elektrische auto mocht u dit denken, maar stamt uit de Romeinse tijd met 4 paarden ervoor en Ben Hur op de bok. Als je kinderboeken schrijft zoals Ivo, dan krijg je van de uitgever ook restricties wat betreft taalgebruik. Een boekje moet een bepaald AVI niveau hebben dat weer is afgestemd op de leeftijd en leesniveau van het kind. Ivo vertelt dat ie bij het schrijven van een boekje de letter J niet mocht gebruiken. “Als moeder vraagt ‘gaan we naar buiten?’, dan mag je het kind dus niet met ‘ja’ laten antwoorden. Volgens mij heb ik er toen van gemaakt ‘top mam’. Als je het hele boekenoeuvre van Ivo bekijkt (zie ook www.ivodewijs.nl) dan valt de grote verscheidenheid in boeken op. Ivo legt uit: “vaak wordt ik gevraagd ergens de teksten, rijmpjes of liedjes bij te schrijven, maar een boek als de Theaterkater bijvoorbeeld, heb ik geschreven voor de theaterwinkeltjes. Leuk om aan te bieden voor na de voorstelling.” Aan inspiratie, zo ondervinden we aan den lijve tijdens het interview, heeft Ivo geen gebrek. Maar zijn boeken getuigen ook van een hele brede kennis. “Ik weet van alles maar de helft, maar wel de helft van heel veel dingen. Het helpt je als schrijver toch als je de verhalen uit de bijbel of de Griekse mythologie kent. Veel ideeën en Inspiratie heb ik trouwens ook uit mijn kinderen gehaald. De laatste zin van Nijntje is bijvoorbeeld door m’n zoon bedacht.” Heeft deze mastodont van de teksten en liedjes nog een toekomstvisie voor het Nederlandse kinderboek willen we weten. “Nee, geen idee. Nou ja, mijn kleinzoon wil altijd z’n tanden in een boek zetten, dus misschien wordt het tijd voor een eetbaar boek.” En internet, is dat dan geen bedreiging? “Misschien, maar als schrijver is het ook een zegen. Je kunt gemakkelijk aan bijna alle informatie komen.” <


apps

Dr. PetPlay

Tekst: Esther Naalden

Als je kinderen vraagt: “Wat wil je later worden?”, dan krijg je allerlei soorten beroepen te horen. Als je vraagt waarom ze dit willen worden dan blijkt vaak dat deze keuze is bepaald doordat ze recent iets hebben gezien, gehoord of meegemaakt wat hiermee in verband staat. Een van de leuke dingen die door de introductie van Apps mogelijk is geworden, is dat kinderen deze beroepen ook zelf op tablet of smartphone kunnen ontdekken, maar ook naspelen. Dit kan gaan van een levensechte spacewalk door een astronaut (meer voor oudere kinderen of zelfs volwassenen) tot aan het spelen van dierenarts voor je knuffels. Het geeft kinderen de mogelijkheid een blik achter de schermen te werpen en te zien waar volwassen zich tijdens hun werk mee bezighouden op een leuke en speelse manier. Tegelijkertijd worden fantasie en creativiteit op een interactieve manier gestimuleerd. Het doel van dit soort Apps is trouwens niet om kinderen daadwerkelijk een beroep te laten uitoefenen, maar kinderen al spelenderwijs te laten ervaren hoe bepaalde zaken in de wereld eruit zien. Door de vele digitale mogelijkheden zijn de Apps voor zowel peuters als wat oudere kinderen uitdagend, informatief en educatief en kunnen kinderen op een speelse manier steeds meer van de wereld om zich heen te weten komen.

Tip: Bekijk het privacy beleid bij de beschrijving van de Apps voordat je deze downloadt. Daarin zou duidelijk moeten staan of er in de App reclames aanwezig zijn en (niet-afgeschermde) links naar websites buiten de App en of er gegevens van de gebruikers worden verzameld. Blijft de grote vraag, maar waar kun je die Apps vinden? Voor Nederlandstalige Apps zijn er een aantal sites, waar je kan zoeken zoals: digidreumes.nl, ikind.nl, jufjannie.nl, mediasmarties.nl en natuurlijk op onze eigen site rekels.nl/apps. Aangezien veel van deze Apps geen taal bevatten, zijn de volgende Engelstalige sites ook bij uitstek hiervoor geschikt: smartappsforkids.com, theimum.com momswithapps.com, funeducationalapps.com en bestappsforkids.com.

Hiernaast alvast een overzicht

Pepi Doctor

Doktertje spelen is nu nog leuker geworden! Met deze App kun je in je eentje doktertje spelen, waarbij niet alleen behandeling leuk is maar ook de beloning! Je kunt kiezen uit 3 patiëntjes met verschillende ziektes zoals verkoudheid of zelfs een slechte tand. Deze behandel je daarna met je doktersinstrumenten, waarna er een beloning volgt in de vorm van een glimlach en applaus van de patiënt. Pepi Doctor is voor jonge en oudere kinderen een bron van speelplezier en is een heerlijk simpel en leuk rollen-spelletje.

Je kind als dierenarts! Deze App biedt je de mogelijkheid om dierenarts te zijn voor zijn eigen knuffels! Door een foto te maken van je knuffel start je de app. Je kunt kiezen uit allerlei handelingen zoals de röntgenfoto van je knuffel bekijken, temperatuur en hartslag controleren of ook gewoon bespreken met knuffel hoe deze zich voelt. Naast dierenarts kunnen ook andere rollen nagespeeld worden zoals dierenverzorger in een dierentuin! Wat zullen die knuffels blij zijn met al die aandacht! Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of links naar buiten de App. Beschikbaar: iPad

Toca Hair Salon Me

Knip je vriendjes, papa, mama of knuffel! Laat iedereen eruit zien zoals jij denkt dat ze eruit moeten zien. Start met een foto te maken of te gebruiken van uit de foto galerij van je vrienden. Daarna kun je hun haar kleuren, knippen, scheren, föhnen en/of een permanent zetten en dit kapsel kan gecombineerd worden met allerlei accessoires, zoals snorren en hoeden. Het eindresultaat is altijd een fantastisch en prachtig kapsel voor iedereen! Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of links naar buiten de App. Beschikbaar: iPad/iPhone

Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of links naar buiten de App. Beschikbaar: iPad/iPhone en Android

Brandweermannetjes Brand! Brand! Help de brandweermannen of politiemannen met hun werk. Deze App is eigenlijk een zoek-en-vind-boek en niet een rollenspel, maar kinderen kunnen hier zoveel plezier mee hebben! Door de mooie tekeningen en leuke avonturen word je meegezogen in dit boek en kun je de brandweer en politie helpen met alles. De App zet ook aan tot het meespelen van anderen en er zijn talrijke verborgen details te ontdekken. Brandweermannetjes is vooral voor peuters en kleuter leuk en biedt hun veel speelplezier. Het privacybeleid is uitgebreid omschreven. Beschikbaar: iPad/iPhone

Dr. Panda’s Moestuin Groenten en fruit verbouwen net zoals een echte boer! Deze hele App geeft een goed beeld van alle stappen die gemaakt moeten worden om tot een mooie oogst te komen en te verkopen. Je ploegt, plant, bewatert en oogst het groente en fruit en dat alles op een superleuke en speelse manier. Door de leuke interactieve elementen worden kinderen echt uitgedaagd om te zorgen dat alles goed verloopt en wordt ook duidelijk gemaakt dat niets vanzelf groeit en bloeit! De App is geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar. Duidelijk privacy beleid met geen advertenties of links naar buiten de App. Beschikbaar: iPad/iPhone en Android

46 • rekels 2013


column

En opeens was ze er… de kleine Rosa. Nou ja, opeens… we wisten allemaal al een half jaar dat ze zou komen, maar voor Mare was het toch opeens. Natuurlijk had ze de buik van mama zien groeien. En dat er een baby in zat, wist ze ook. Ze had vaak genoeg gevoeld en geluisterd. “De baby komt bijna uit,” zei ze dan, met een weifelend “denk ut” er achteraan. Maar een echte baby in de wieg, dat was andere koek. Zo eentje die ze al wekenlang overal tegenkwam in het winkelcentrum, de speeltuin en op het kinderdagverblijf. Overal waar een baby was, ging ze samen met mama even kijken. En nu lang er net zo eentje bij haar thuis in de wieg. Op het kamertje waar zijzelf altijd geslapen had. Het was wel even wennen, want de baby blééf. Ook toen al die aardige omes en tantes niet meer met cadeautjes kwamen en alles weer bijna gewoon werd. Mare was op zoek naar haar plekje in het geheel. Ze voelde zich armer en rijker tegelijk. “Kijk, oma, ik heeft een zusje,” zei ze dan trots als ik binnenkwam. Aansluitend ging haar vinger naar haar mond: “Sttt, Rosa slaapt.” Om vervolgens met veel kabaal de speelgoedkist open te gooien en mij te overstelpen met alles wat ze tegenkwam. “Kijk eens, oma… een trommel. Kijk eens… een telefoon. Oma, oma kijk eens… een boek.” Niet dat ik de kans kreeg om even te trommelen, en ik geloof ook niet dat dat de bedoeling was. Hoe meer speelgoed ik op mijn schoot kreeg, hoe groter de kans dat ik met al mijn aandacht bij haar zou blijven en de baby even zou vergeten. Inmiddels is Rosa aan haar nieuwe leventje gewend en Mare gelukkig ook. Ze hebben nu al een klik, die twee. Na de eerste onwennigheid, kwam een soort verliefdheid voor dat donzige zusje. Met als gevolg dat alles wat Mare dierbaar is, bij Rosa in de box wordt gelegd. Ruimte genoeg, zou je denken. Maar kennelijk moet alles precies op dat kleine buikje gestapeld worden. De blikken trommel, het grote en zwáre voorleesboek, en zelfs een beker limonade, gelukkig mét tuitdeksel. Rosa vindt het allemaal best. Ik denk dat haar eerste bewuste lachje voor Mare was. Oppassen zal anders worden, maar dat gaan we wel redden, opa en ik. “Ze houden ons jong,” hoor je dan altijd en dat klopt.

Als ik eerlijk ben, slaan wij daarin wel eens een beetje door. Ik betrap mezelf er regelmatig op dat ik, met Mare achterop de fiets, uit volle borst liedjes zit te zingen. En hard hoor! Mijn hele jeugdrepertoire. Of we huppelen samen schaamteloos over de stoeptegels; hele einden. En opa… die vind ik bij tijd en wijle languit op de grond, met een autootje dat hij tussen de stoelpoten door naar Mare stuurt. Of ze rennen samen door de kamer met zelfgevouwen vliegtuigjes. Precair wordt het pas als we niet doorhebben dat Mare ondertussen al weer met wat anders bezig is en wij onverminderd enthousiast blijven ronddartelen. Er komt een moment, of eigenlijk is dat er af en toe al, dat de rollen een beetje omgedraaid raken. Oma (58 jaar) zit op de schommel en Mare (bijna 3) duwt. “Goed vasthouden, hoor,” zegt ze ook nog. “Joepie, oma… joepie, hè?” Alsof ze blij is voor mij! Ik blijf me verbazen, en ik geloof het ook bijna niet; hoe kan een peuter die nog 3 moet worden zo empatisch en zorgzaam zijn? Maar het is echt zo. Even later, thuis, tegen opa die op een krukje staat om een schilderijtje op te hangen: “Opa, zichtig hoor, anders val je.” Opa laat grinnikend de lijst even zakken, verbaasd en ontroerd tegelijk. “Kijk je uit, opa?” zegt ze als opa verder gaat. Om vervolgens af te sluiten met “Lukt het?”

Joke Kranenbarg heeft vier kinderboeken geschreven en is sinds korte tijd oma. Omdat oma zijn nou eenmaal heel anders is dan moeder zijn, beschrijft ze in deze column haar belevenissen met kleindochter Mare.


adhd

Gezonde bestrijding van ADHD-plaag

Tekst: Weija Steffens

Bij steeds meer, veelal drukke, kinderen wordt tegenwoordig de diagnose ADHD gesteld. Met bijbehorende explosief medicijngebruik tot gevolg. Psycholoog en onderzoeker Laura Batstra en orthopedagoge en kinderen jeugdtherapeut Sasja Lemmen strijden voor een gezonde aanpak van de ADHD-epidemie die door Nederland raast. Vlak voor zijn dood deed Leon Eisenberg, psychiater en ontdekker van ADHD, de onthutsende uitspraak dat ADHD een fictieve ziekte is en bedacht ter bevordering van de verkoop van medicijnen. ADHD is meer dan ooit in opspraak. Want als ADHD geen ziekte is, hoe kan het dan dat in Nederland in korte tijd een verdriedubbeling van het aantal ADHD-diagnoses plaatsvond en het medicijngebruik onder kinderen explosief is gestegen? Voor orthopedagoge en kinderen jeugdtherapeut Sasja Lemmen, verbonden aan het Instituut voor Kennis en Vaardigheden (IKEV), is het antwoord duidelijk: commercie. Immers, de farmaceutische industrie verdient veel geld aan de voorgeschreven medicijnen. Dat neemt niet weg dat Lemmen ervan overtuigd is dat kinderen wel degelijk last kunnen hebben van gedragsproblemen.

Het is alleen de vraag of die problemen bestempeld moeten worden met de diagnose ADHD. Volgens Lemmen zijn symptomen van ADHD terug te leiden tot een vroeg ontwikkeld en verwaarloosd post traumatisch stress syndroom. Anders gezegd ADHD-gerelateerde kenmerken ontstaan vaak al in de baarmoeder. “Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het hele proces van conceptie, doorgroeien naar embryo, foetus en baby tot de bevalling van invloed is op de vorming van jou als mens”, aldus Lemmen.

Overlevingsstrategie Zij noemt dit overlevingservaringen. Zo kunnen toxische stoffen en stresshormonen die de zwangere vrouw aanmaakt tijdens de zwangerschap terechtkomen bij het ongeboren kind. Denk aan stress en angst, maar ook de bekende dingen als roken, drinken en medicatie. Ook de bevalling is een pittige ervaring voor een kind. Sowieso de overgangsfase van baarmoeder naar het op de wereld komen, maar zeker als bijvoorbeeld de navelstreng om het nekje zit, het kind vastzit in het geboortekanaal, gehaald wordt met een vacuümpomp of door een spoedkeizersnede. Of als de baby te vroeg geboren wordt. Lemmen licht toe: “Een kind knokt op dat moment voor zijn leven en maakt daarbij heel veel stresshormonen aan. Die overlevingservaring zorgt – onbewust – voor een inprent. Oftewel het kind gaat vechten, vluchten of verstarren. Telkens als hij in zijn verdere leven in een spannende situatie terechtkomt, dan weet hij ik overleef het als ik verstar, vecht of vlucht. Dit gebeurt onbewust en kan zich heel verschillend uiten. Een kind kan zich terugtrekken in zijn eigen wereld of juist heel druk en wild gaan doen.” Daarnaast speelt de hechting tussen moeder en kind een invloedrijke rol, meent Lemmen. “Een vroeggeboren baby die in de couveuse belandt kan zich lastiger hechten aan zijn moeder dan een baby’tje dat dag en nacht bij zijn moeder kan zijn. >


adhd

Ook deze hechtingsproblematiek kan leiden tot gedragsproblemen op latere leeftijd. Het is daarom belangrijk dat het basisvertrouwen in het kind wordt hersteld en opgewaardeerd.” Overigens benadrukt zij dat niet ieder kind dat met een traumatische bevalling op de wereld is gekomen gedragsproblemen hoeft te ontwikkelen. “Soms weten ouders niet wat er met hun kind aan de hand is, maar voelen ze intuïtief aan dat iets niet klopt. Ga op dat gevoel af. Zo snel mogelijk na de geboorte kun je dat basisvertrouwen weer opvullen, bijvoorbeeld door je kindje vaak bij je te nemen, zijn gevoelens te erkennen en te communiceren met je baby. Gebeurt dit niet of te weinig, dan is de kans op gedragsproblemen groter.”

“Bij de CREF-Methode wordt de oorzaak bij de kern aangepakt en opgelost zonder medicijnen.” Andere kijk op gedragsstoornissen Het maakt Lemmen niet zo veel uit of de term ADHD wel of niet wordt gebruikt. Zij vindt het vooral belangrijk dat er anders naar gedragsproblemen wordt gekeken. “De grote vraag is altijd of het gedrag belemmerend is voor het kind. Als een kind bijvoorbeeld heel heftig reageert op een veranderende situatie dan belemmert dat zijn ontwikkeling en kan het lastig zijn om mee te draaien in de maatschappij. Overigens vindt meestal het kind zijn gedrag niet hinderlijk, maar zijn omgeving wel. In een volle klas is een druk kind al snel lastig voor de leerkracht. Vaak kaart die het gedrag aan bij de ouders. Vaak met een ADHD-diagnose en medicijngebruik tot gevolg. Voor een leerkracht is een rustig kind nu eenmaal prettiger dan een meer aanwezig kind.” Een zorgwekkende situatie, vindt Lemmen. Ook omdat de diagnose vaak wordt gesteld naar aanleiding van vragenlijsten die zowel leerkracht als ouders invullen. “Soms komen de antwoorden niet geheel met elkaar overeen. Aan de ene kant kun je zeggen de leerkracht is professioneel, die signaleert het drukke gedrag en de ouders willen er niet aan. Maar het kan ook zijn dat het kind thuis kan zijn wie het is, zich veilig voelt en niet tegen belemmeringen oploopt en op school constant wordt getriggerd. Ik zou dan eerder ouder-leerkrachtbegeleiding inzetten dan het kind een pilletje laten slikken.” Want medicijngebruik is volgens haar absoluut niet nodig bij het bestrijden van gedragsproblemen. “Je kunt de verschijnselen onderdrukken met Ritalin, maar dat helpt het kind niet. Als een kind stopt met medicatie komen de gedragsproblemen gewoon weer terug.

54 • rekels 2013

Daarbij komt dat ouders zich vaak schuldig voelen dat hun kind op jonge leeftijd zware medicijnen, die vergeleken worden met harddrugs, moet slikken. Ze kennen echter geen alternatief.” Die uitwijkmogelijkheid heeft Lemmen samen met collega-therapeut Baukje van Leeuwen ontwikkelt: de CREF-Methode (zie kader, red.). Hierbij wordt de oorzaak van het afwijkende gedrag bij de kern aangepakt en opgelost zonder medicijnen. “Bij deze methode gaan we dieper in op de sociaal-emotionele ontwikkeling van een kind, waarbij de ontbrekende levensbehoefte(n), zoals veiligheid, waardering en emotionele verbinding, tijdens de behandeling worden opgevuld. De behandeling bestaat uit diverse interventies, waaronder traumaverwerking en het werken met paarden. Hierdoor wordt de werking van het brein en het voelen van emoties gestimuleerd. Door deze breinregulatie worden ADHD-uitingen voor het verdere leven opgelost.”

Rekbare definitie Psycholoog, docent en onderzoeker Laura Batstra, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, is ook van mening dat ADHD bestaat, maar zij benadrukt dat het in de basis een definitie is, bedoeld voor hulpverleners en wetenschappers om makkelijker over kinderen met problematisch, hyperactief en ongecontroleerd gedrag te kunnen communiceren. Oftewel ADHD is geen ziekte, je wordt er niet mee geboren en ‘het’ zit ook niet in een kind. “Het probleem is dat de ADHDdefinitie heel rekbaar is, je kunt hem zo streng of breed toepassen als je wilt”, stelt Batstra. “Zo staat in vrijwel alle gedragscriteria het woordje ‘vaak’. Een kind staat vaak op in de klas, friemelt vaak met zijn vingers, maakt vaak fouten. Maar hoe vaak is vaak? Dat is heel subjectief. Ook staat erin dat een kind belemmerd moet worden in zijn sociale en schoolse functioneren door die hyperactiviteit en concentratieproblemen. Maar wanneer spreek je van een belemmering? Dat is ook heel subjectief.” Batstra vindt het spijtig dat die definitie de laatste jaren een eigen leven is gaan leiden, bekend is geworden onder het algemene publiek en dat de criteria steeds ruimer worden gedefinieerd en toegepast. “Met als gevolg dat ouders en leerkrachten bij kinderen ‘gedragingen’ denken te herkennen van ADHD en hierdoor kinderen met afwijkend gedrag al snel een ADHD-stempel krijgen.”

Kijken! Wil je meer weten over de CREF-Methode bekijk dan het filmpje op de website van Rekels.nl of kijk op www.ikev.nl voor meer informatie.

Lezen! In het boek ‘Hoe voorkom je ADHD? Door de diagnose niet te stellen’ belicht Laura Batstra de valkuilen van de ADHD-diagnostiek. Zij bepleit hierin een kindvriendelijkere behandeling van drukke en dromerige kinderen waardoor overdiagnose wordt voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren. Wijlen hoogleraar Stanley I. Greenspan is ervan overtuigd dat ADHD een verzameling van symptomen is die voortkomen uit sensorische, motorische en zelfregulatieproblemen. In zijn boek ‘ADHD onder controle’ leer je je kind onder meer reacties op prikkels te reguleren, handelingen en gedachten te plannen en structureren en zelfvertrouwen op te bouwen.

Voor meer informatie: www.nieuwezijds.nl onder psychische stoornissen: gedrags- en leerstoornissen.

Goede hulpverlening zonder label Helaas kunnen kinderen zonder officieel vastgestelde diagnose vaak geen goede gerichte hulpverlening krijgen die vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Batstra pleit er dan ook voor om goede hulpverlening als gedragstherapie of ouderbegeleiding ook mogelijk te maken zonder diagnose. Zo’n label an sich zegt namelijk niet zo veel, vindt zij. “Je weet misschien dat een kind zich druk en wild gedraagt, maar je hebt geen idee waarom een kind zich zo gedraagt en wat er in zijn omgeving gedaan kan worden om de problemen die er zijn aan te pakken. Soms valt er veel winst te behalen met het verbeteren van de slaaptijd van het kind of het creëren van een rustige en duidelijke leefomgeving. Of blijkt dat een kind op school over- of ondervraagd wordt. Voor hulp en ondersteuning aan ouders en leerkrachten is geen diagnose nodig. Pas als dit onvoldoende werkt en specialistische zorg en wellicht medicatie nodig is, dan kan het zinvol zijn een diagnose te stellen.” Batstra benadrukt dat ouders zelf het beste kunnen inschatten wat hun kind nodig heeft, mits ze de juiste informatie krijgen. “Als ouders voortdurend horen dat ADHD een hersendefect is dat valt te corrigeren met medicatie, dan kan ik me voorstellen dat ze daarin meegaan. Je wilt het beste voor je kind. Het is dan ook belangrijk dat ouders zich goed laten informeren door deskundigen die niet betaald worden door de farmaceutische industrie.”

Maatschappelijk probleem Volgens Batstra moet het probleem van de overdiagnosticering van ADHD veel breder worden getrokken. Zij vindt het een maatschappelijk vraagstuk. “Ik was vroeger ook een druk kind. Mijn juf liet me het plein vegen zodat ik mijn energie kwijt kon. Dat kan nu niet meer. Leerkrachten moeten hun handelen voortdurend verantwoorden en dat is dodelijk voor hun creativiteit. Scholen worden afgerekend op de prestaties van hun leerlingen, dus een onrustig kind dat zich slecht kan concentreren is al gauw een probleem. Ouders worden regelmatig door school onder druk gezet om hun kind te laten onderzoeken op ADHD. Vaak krijgt het na de diagnose medicijnen voorgeschreven. Dat geeft in ieder geval rust in de klas.” Een zeer gevaarlijke ontwikkeling, vindt Batstra. “Ten eerste weten we helemaal nog niet welke gevolgen het medicijngebruik heeft op de ontwikkeling van kinderen, maar zo’n stempel komt ook het zelfvertrouwen en -beeld van een kind niet ten goede.”

Opvoedingsvaardigheden Samen met de Amerikaanse psychiater Allen Frances ontwikkelde Batstra het ‘stepped diagnosis’ model. Uitgangspunt is om eerst een aantal stappen te nemen vóór je een kindgebonden diagnose als ADHD stelt. “Bij bijvoorbeeld een ouderbegeleidingsprogramma kun je ouders hulp bieden bij het opvoeden van drukke kinderen door vaardigheden aan te reiken. Zeg bijvoorbeeld niet alleen welk gedrag niet mag, maar vooral welk gedrag je wel wilt zien. Ook kan het helpen om nieuwe of spannende situaties met kinderen voor te bespreken. Bijvoorbeeld een verjaardag. Omschrijf wie er komen, wat de volgorde van gebeurtenissen is en welk gedrag je graag van je kind wilt zien. Zo zijn er genoeg tips en opvoedingsvaardigheden om de opvoeding van een pittig en temperamentvol kind te kunnen sturen, patronen te doorbreken en de eigen draagkracht te versterken.”

“Zoals Pink Floyd zingt ‘Leave them kids alone’.” In de toekomst hoopt Batstra vooral dat er meer gesleuteld gaat worden aan de maatschappij en minder aan kinderen. “Kinderen moeten zoveel mogelijk kunnen zijn wie ze zijn. Ook al zijn ze druk, dwars of dromerig. Zoals Pink Floyd zingt ‘Leave them kids alone’. Val kinderen zo min mogelijk lastig met hulpverlening, diagnoses en therapieën. Stel de diagnose ADHD niet te snel, want de term ADHD wordt nu zo breed toegepast dat ze haar geloofwaardigheid verliest. En dat doet juist de kinderen met ernstige problemen – voor wie de diagnose bedoeld is – tekort.” <

rekels rekelsin inde dewinter herfst • 59 55

how itscolumn made

Herinneringen... Ik ben een romanticus, denk ik... Ik maak verhaaltjes... Mijn eerste echte zoen, mijn eerste examendag en mijn eerste blowtje waar ik blauw van aanliep... In mijn hoofd zijn het herinneringen met een kop en een staart. Maar of het werkelijk zo gegaan is, dat weet ik vaak niet eens meer. “The truth should never get in the way of a good story” is mijn gouden regel. Euh, niet in relationele zin overigens! Maar het is eigenlijk nog steeds zo dat ik vaak het verhaaltje mooier, leuker of interessanter vind dan de werkelijkheid. Als klein kind verzon ik al van alles: klassenfeestjes, mijn eigen tuintje en een boomhut met brievenbus en wc. Dat laatste was overigens niet zo’n goed idee. De penetrante lucht van een hele week kleine boodschapjes doen in een emmer hoog in een boomhut in de Meidoorn achter in de tuin, die vergeet je niet snel. Er kwam geen Ipad, televisie of leermethode aan te pas. Het belang van hygiéne werd mij toen héél wel duidelijk. Mijn ouders lieten mijn broertjes en mij liefdevol aanrommelen. De kaders, grenzen en afspraken waren heel duidelijk. Maar daarbinnen mocht je van alles proberen. Niet dat we daar niet buiten gingen, juist wel gelukkig.

Vier je verjaardagsfeestje in het Zaantheater voorNu slechts * Incl. voorstelling in de kleine zaal, taart of pannenkoeken en cadeautjes!

Interesse? Interesse in een feestje of meer informatie? Neem dan contact op met Heleen van Halsema, educatie Zaantheater via 075 - 655 53 25 of [email protected]. Zaantheater - Nicolaasstraat 3, 1506 BB Zaandam www.zaantheater.nl

,¤ 15 per kind! *

FOTO: NICK VAN ORMONDT

Jubileumactie

Ik kwam uit een keurig gezin, maar heb als kind,genoeg ‘buiten’ de lijntjes gekleurd. Ik hoop dat ik me dat ook goed blijf herinneren als al mijn kinderen in de pubertijd komen. Want sinds we zelf kinderen hebben denk ik ook steeds vaker terug aan mijn eigen jeugd. Hoe was dat eigenlijk? Wat vond ik fijn, interessant en wat heeft mij het meest gevormd?

Bastiaan Ragas (1971) is getrouwd en heeft vier kinderen. Hij is zanger, acteur en theaterproducent. Bastiaan is op dit moment druk bezig om zijn eigen voorstelling ‘Maar je krijgt er wel heel veel voor terug’ te schrijven. Het is gebaseerd op zijn eigen bestseller. Het is een herkenbare cabaret- theatervoorstelling met veel humor en muziek. Nu overal in Nederland te zien in de theaters.

De meeste uren, weken en maanden ben ik vergeten. Jaren zijn voorbij gegaan waar ik niets meer vanaf weet. De specifieke gesprekken, ruzies en kadootjes... ik heb ze in mijn hoofd op één grote berg gelegd en daar de speciale of memorabele momenten uitgefilterd. Zouden onze kinderen dat later ook doen? En wat gaan ze dan onthouden? De vakanties in Giethoorn, de schommel in de tuin of een gesprekje met hun broertje of zusjes? Toen ik een jaar of zes was, ging ik samen met mijn moeder op bezoek bij een buurvrouw. Ze had een babytje gekregen. Nu was ik de jongste thuis en was een baby voor mij net zoiets als een chimpansee in Artis. In de jaren ‘70 wijk, lag het grote wonder, een woonblokje verder, daar in het doorzon hoekhuis op de eerste verdieping. Ik weet nog hoe we voor de deur stonden te wachten. Ik voelde aan mijn moeder dat we op een soort beleefdheidsbezoekje gingen. Een beetje onwennig ofzo. ‘Ah Hanneke, wat leuk dat je er bent. Hey Basje, jij ook mee?’. We liepen de steile trap op. Daar in bed lag een voor mij onbekende vrouw verstopt in de witte lakens. De gordijnen werden een beetje opengeschoven. Ik ging op de grote stoel in de hoek van de kamer zitten, mijn benen bungelden. “Wil jij de baby op schoot Basje?” Jaoh, dat wilde ik wel. Met dat kleine baby’tje op schoot in die wildvreemde kamer op een doordeweekse dag in een nieuwbouwwijk in Lisse. Mijn eerste herinnering.

Bastiaan Ragas [email protected] twitter @bastiaanragas


alto

Gaat je kind naar de openbare school om de hoek? Of de Montessorischool even verderop? So last century! Tegenwoordig kijken ouders verder dan hun neus lang is en kiezen ze misschien wel voor een school waar hun kind zijn eigen leerstof bepaalt of waar de iPad centraal staat. Nog steeds niet tevreden? Dan richt je gewoon zelf een school op! Of kies je voor thuisonderwijs…

Tekst: Renée Salome

Opkomst (en ondergang) van het vernieuwend onderwijs

Nederland heeft een heel bijzonder scholensysteem, wist je dat? In artikel 14 van onze Grondwet staat allereerst dat ‘eenieder’ recht heeft op onderwijs (lid 1). Dat is eerlijk gezegd niet heel opmerkelijk; recht op onderwijs staat in heel veel landen wel opgenomen in de grondwet. Het is namelijk een van de universele rechten van de mens. (Toch gaan volgens UNICEF wereldwijd 93 miljoen kinderen niet naar school. De Pakistaanse Malala Yousafzai heeft nog een hoop werk te verzetten…). Dat recht is een plicht (dat staat in de Leerplichtwet, waarover later meer) en dat het verplichte onderwijs kosteloos is (we vergeten hier even dat we belasting betalen) staat dan in lid 2. Eerst iets verplichten en dan laten dokken is ook zo wat natuurlijk. Maar dan komt lid 3: ‘de vrijheid om met inachtneming van de democratische beginselen instellingen voor onderwijs op te richten en het recht van ouders om zich voor hun kinderen te verzekeren van het onderwijs en de opvoeding die overeenstemmen met hun godsdienstige, hun levensbeschouwelijke en hun opvoedkundige overtuiging, worden geëerbiedigd volgens de nationale wetten die de uitoefening ervan beheersen.’ Anders gezegd: iedereen mag ervoor kiezen zijn kinderen naar een school te sturen – of er een op te richten – die past binnen zijn geloof, andere levensinstelling of pedagogische voorkeur. Dus leef je volgens islamitische tradities? Dan mag je je kind naar een islamitische school sturen. Voor veel geloven vind je wel een school in Nederland; ook protestantse, joodse, gereformeerde en hindoeïstische kinderen kunnen daarover meepraten. Daarnaast zijn er veel scholen die een specifieke onderwijskundige basis hebben. Die de pedagogische visie van een Maria Montessori, Helen Parkhurst of Peter Petersen centraal hebben staan. Deze ‘vernieuwende’ onderwijsvormen zijn inmiddels al best oud; de eerste Nederlandse Montessorischool was al in 1916 een feit, de eerste Daltonschool in 1928 en de eerste Jenaplanschool in 1955. En dan heb je nog de Vrijescholen, waarvan de eerste in Nederland in 1923 startte. Vrijscholen zijn gestoeld op de leer van antroposoof Rudolf Steiner.

Ben je ongelovig en gespeend van enige visie of levensinstelling, of wil je je kind gewoon op de school om de hoek hebben? Er zijn ook talloze openbare scholen; scholen waar ieder kind welkom is en die niet gegrond zijn in een levensbeschouwelijke of specifieke pedagogische visie. Voor elk wat wils dus. Toch?

Overvolle klassen en ander leed Nou, niet dus. Dat kun je tenminste afleiden uit de gestage stroom vernieuwende scholen die maar blijven komen. Zo werd in 2002 Iederwijs opgericht, waar kinderen ‘natuurlijk leren’; wanneer ze willen, met wie ze willen en waar ze willen. In 2007 startte de Leonardoschool, een school voor hoogbegaafde kinderen. En de opkomst van de Steve Jobsscholen dit jaar is je vast niet ontgaan; scholen waarin de iPad een belangrijke rol speelt. In het afgelopen jaar is hier veel om te doen geweest in de media. Wat maakt dat ouders het bekende aanbod aan scholen, dat al best uitgebreid is, links laten liggen en liever kiezen voor een andere vorm van onderwijs? Dat heeft alles te maken met de onvrede over de bestaande leersystemen en/of de inhoud van het lesprogramma. Bijvoorbeeld omdat ouders zien dat hun kind ongelukkig is op zijn of haar huidige school, dat het leerklimaat niet prettig of niet optimaal is voor hun kind, of dat het niet aansluit bij hun levensbeschouwing. Er valt natuurlijk ook heel wat af te dingen op het reguliere basisonderwijs. Het kleuteronderwijs bijvoorbeeld is veel mensen – ouders en leerkrachten – een doorn in het oog. Vieren vijfjarige kinderen moeten van hogerhand enorm veel tijd en aandacht besteden aan traditionele leervakken als rekenen en schrijven. Niet alleen hebben ze hierdoor veel te weinig tijd om lekker te spelen – dé manier waarop kleuters leren - volgens veel kleuterjuffen zijn veel kleuters nog helemaal niet toe aan het leren van letters en sommen maken. Het huidige kleuteronderwijs past dus niet bij de ontwikkelingsfase van kleuters, zeggen ze, en dat kan desastreuze gevolgen hebben als faalangst en stress.

>

58 • rekels 2013


alto

Steve JobsSchool Visie? ‘De Steve JobsSchool wil met een na-

druk op de ontwikkeling van de individuele talenten van elke leerling, kinderen in staat stellen goed te functioneren in de wereld van morgen en zet daarvoor de (digitale) mogelijkheden van vandaag ten volle in.’ Pardon? Op de Steve JobsScholen, gestoeld op het manifest O4NT (Onderwijs voor een Nieuwe Tijd), krijgen leerlingen onderwijs waarin de iPad centraal staat. Voor wie? De Steve Jobsen van de toekomst Waar? Op dit moment zijn er zeven scholen in Nederland die het O4NT-concept toepassen, in Almere, Amsterdam, Emmen, Heenvliet, Breda en Sneek Meer info? o4nt.nl

Natuurlijk leren Visie? ‘Natuurlijk leren is leren vanuit de

behoefte tot zelfontplooiing (intrinsieke motivatie). Natuurlijk leren zorgt ervoor dat ieder mens (kind) de leerweg vindt die het meest natuurlijk aansluit bij zijn/haar mogelijkheden en talenten. Intrinsieke motivatie is daarbij een voorwaarde. Daarnaast zorgt een krachtige leeromgeving voor optimale mogelijkheden tot zelfontplooiing.’ Natuurlijk leren komt, net als Iederwijs, voort uit de Amerikaanse Sudbury Valley School. Pardon? Kinderen leren wanneer ze willen, met wie ze willen en waar ze willen. Voor wie? Kinderen die erg ongemotiveerd zijn. Waar? In heel Nederland vind je scholen die natuurlijk leren, democratisch leren of Sudbury voor (of achter) hun naam hebben staan. Onder meer in Renkum, Limmen, Scheveningen, Amsterdam, Beverwijk en Amersfoort. Meer info? www.natuurlijkleren.net

60 • rekels 2013

Een ander voortdurend kritiekpunt: de overvolle klassen. Mede door de bezuinigingen als gevolg van de crisis worden klassen steeds groter, soms zitten er wel dertig leerlingen of meer in één klas. Onderzoek naar het effect van het aantal leerlingen in een klas wijst uit dat kinderen hun hele schoolloopbaan baat hebben bij kleinere klassen. Leerkrachten hebben dan immers meer individuele aandacht voor elk kind. Andere veelgehoorde punten van kritiek zijn (de manier van) het toetsen van de leerlingen, het gebrek aan aandacht voor hun creativiteit, de natuur en/of cultuur en de inflexibele openingstijden van de school.

21st century skills Zo bezien is het helemaal niet gek om op zoek te gaan naar alternatieven. Zoals ‘natuurlijk leren’. Natuurlijk leren is een leertheorie, waarbij voorop staat dat kinderen (en volwassenen) leren ‘vanuit de behoefte tot zelfontplooiing’. Oftewel: we willen maar wat graag leren. Deze ‘intrinsieke motivatie’ om te leren zetten kinderen in op school, wanneer zij althans de kans krijgen zelf hun leerstof en leertempo te kunnen bepalen. Een kind dat computers, de natuur of pottenbakken leuk vindt en er talent voor heeft zal zichzelf, met hulp uiteraard van de leerkrachten, er alles over kunnen leren. De leeromgeving moet de kinderen dus uitdagen te leren, de docenten faciliteren de kinderen daarbij. Niks klassikaal onderwijs, niks de nadruk op academische vakken en niks de hele dag binnenzitten! Gewoon leren wat je wil, wanneer je het wil en hoe je het wil. Het gaat er op een school voor natuurlijk leren dus heel anders aan toe dan op het reguliere onderwijs. Voorstanders zijn laaiend enthousiast en zeggen dat de kinderen zielsgelukkig zijn op een school voor natuurlijk onderwijs en dat ze alles leren wat ze nodig hebben. Tegenstanders menen juist dat de scholen die volgens dit systeem werken geen adequate voorbereiding geven op onze veeleisende maatschappij.

“Alle kinderen hebben een iPad waarmee ze altijd toegang hebben tot hun school.” Ben je het daarmee eens? Misschien past de gloednieuwe Steve JobsSchool wel bij jou. Die richt zich bij uitstek op de toekomst: ‘het onderwijs is gericht op het verwerven van de vaardigheden van de 21e eeuw (21st century skills) zoals creativiteit, innovatief en kritisch denken, problemen oplossen, communicatie, samenwerking, aanpassingsvermogen, leiderschap, productiviteit en sociale en motorische vaardigheden,’ zo staat in het schoolmodel. Is dat nieuw en anders? Niet echt. Wél nieuw en anders is wat volgt: ‘Leerlingen zullen daarbij gebruik maken van de meest recente hard- en software.’ De school, in de volksmond de iPad-school genoemd, heeft ‘naast een fysieke ook een virtuele component’: de school is altijd en overal bereikbaar. Alle kinderen – ook de allerkleinsten - hebben een iPad waarmee ze altijd toegang hebben tot hun school. Leren is dus niet meer alleen gebonden aan het fysieke schoolgebouw. Dat trouwens langer open is dan die van reguliere scholen, namelijk van 7.30 tot 18.30 uur. Natuurlijk mag ook de Steve JobsSchool op ferme tegenstand rekenen. Hadden we nou juist niet ergens gehoord dat het niet goed is voor kinderen om oeverloos met die iPad bezig te zijn?

Struikelblokken Alle enthousiasme ten spijt lukt het de nieuwe scholen vaak nauwelijks het hoofd boven water te houden. Hoe dat komt? Het grootste struikelblok voor veel van de nieuwe scholen is een gebrek aan geld. Zolang de scholen geen of weinig overheidssubsidie krijgen, moeten de kosten voor deze onderwijsvormen worden opgehoest door de ouders (en wanneer ze wel geld krijgen gaat dat vaak ten koste van de vernieuwende opzet…). Het gaat dan al snel over honderden, zo niet duizenden euro’s. De nieuwe schoolconcepten zijn sowieso al duur. Reken maar uit: een schoolgebouw dat dagelijks langer open is (en ook nog eens in de reguliere schoolvakanties), aangepaste lesmaterialen (inclusief iPads), docenten die alles over alles moeten weten, docenten die coach moeten zijn, talloze atelierruimtes, eindeloze excursies... Een ander struikelblok is de arbeidsintensiviteit van het vernieuwende onderwijs. Aan de kant van de school, maar zeker ook aan de kant van de ouders. Vooral bij de Steve JobsScholen, waar de ouderbetrokkenheid schriftelijk wordt vastgelegd. De Iederwijsscholen, tien jaar geleden nog zo veelbelovend, zijn uiteindelijk ten onder gegaan aan het gebrek aan geld en de enorme arbeidsintensieve operatie die het vernieuwende onderwijs in al haar verschijningen uiteindelijk is.

Thuisonderwijs Heb je geen ton over? Of überhaupt geen fiducie in welke school dan ook? Vooraf, omdat je meent dat jouw levensinstelling of geloofsovertuiging bij geen enkele school (in de buurt) terug te vinden is, of achteraf, omdat je kind doodongelukkig was op alle scholen waar hij of zij ooit stond ingeschreven? Dan is thuisonderwijs misschien de oplossing. Hoewel, er zitten nogal wat haken en ogen aan… Een Nederlands kind heeft niet alleen recht op onderwijs, nee, het is een plicht. Onze kinderen moeten volgens de Leerplichtwet vanaf hun 5e tot het einde van het schooljaar waarin ze 16 jaar worden naar school. De regels zijn streng, en de wet wordt streng gehandhaafd. Kind niet naar school? Hoge boete! Behalve… als je kind vrijgesteld is. En die vrijstelling wordt alleen afgegeven als je kind lichamelijk of fysiek niet tot schoolgaan in staat is, omdat je een trekkend bestaan leidt of omdat er geen passend onderwijs in een redelijke straal van je woning wordt aangeboden. Maar stel dat het je lukt die vrijstelling te krijgen (enkele honderden kinderen in Nederland staan om uiteenlopende redenen niet op een school ingeschreven) en je kind blijft thuis. Wat dan? Wat ben je van plan je kind te leren, en hoeveel tijd stoppen jullie daarin? Welke leermiddelen wil je gebruiken, welke excursies doen? Haken en ogen… De Nederlandse overheid is niet erg gelukkig met het groeiende aantal aanvragen om kinderen vrijstelling van school te geven, want die gaat er prat op dat schoolgaan goed is voor kinderen. Bovendien is thuisonderwijs nogal lastig te controleren. Daarom zijn de autoriteiten van plan de bepaling in de wet te schrappen die het mogelijk maakt je kinderen thuis te onderwijzen. Tot het zover is kun je je eigen kroost thuis (en in de tuin, Frankrijk en de supermarkt) onderwijzen in alles dat jij belangrijk vindt. Het kost enorm veel tijd (vergeet je baan) en meestal ook best wat geld (leerboeken en excursies worden niet meer gesubsidieerd!), maar overvolle klassen en inflexibele openingstijden zijn definitief van de baan...

Leonardoschool Visie? ‘Het onderwijs in Nederland is niet ingesteld op hoogbegaafde kinderen. Zij ontwikkelen daardoor niet hun volledig potentieel. Sterker nog, vaak raken deze kinderen gefrustreerd door het gebrek aan (h)erkenning en lopen ze vast in het reguliere schoolsysteem. Het Leonardo Onderwijs wil dat elk hoogbegaafd kind sociale en cognitieve competenties ontwikkelt op eigen niveau en in eigen tempo.’ Pardon? Veel hoogbegaafde kinderen stranden in het reguliere basisonderwijs. Ze raken er gefrustreerd en vertonen vaak gedragsproblemen. Op een Leonardoschool kunnen deze kinderen tot bloei komen. Voor wie? Hoogbegaafde kinderen Waar? Op dit moment zijn er 32 scholen die Leonardo-onderwijs bieden (naast hun reguliere schoolaanbod), door heel Nederland. Meer info? leonardo-onderwijs.nl

<


Luxe campingvakanties voor het hele gezin Geniet van een ontspannen vakantie op de beste campings in bijvoorbeeld Frankrijk, Spanje of Italië. Bij Canvas Holidays staat uw luxe stacaravan, bungalowtent of chalet compleet ingericht voor u klaar. U kunt zelf uw aankomstdag kiezen en vakantieduur bepalen, ook in het hoogseizoen. Verzeker u van de camping van uw keuze en boek nu uw vakantie met vroegboekvoordeel.

everyday’s an adventure Kijk voor alle campings, de aanbiedingen en de voorwaarden op www.canvasholidays.nl of bel 0900-8824 (€ 0,20 p. min.)

uitjes

RK IE ZI NG IN DE RE KE LS VE RL AN D MU SEUM VA N NE DE LEUK ST E FA M IL IE

W IN N A A R

Kinderpartijtje

Tom & Katja in het Airborne Museum

in het lekkerste museum

Wat is er leuker dan op je verjaardag met je vriendjes en vriendinnetjes lekker bezig te zijn? Dat doe je natuurlijk in dit Lekkerste museum van Nederland! En alles wat je maakt mag je natuurlijk opeten… Voor kinderen vanaf 6 jaar heeft het museum een verjaardagsarrangement samengesteld. Je wordt rondgeleid door het museum, mag bij de bakker kijken en mag daarbij ook je handen uit de mouwen steken! Je mag zelf een koekje bakken en versieren met glazuur en snoepjes. Daarna mag je ook nog met marsepein boetseren. www.deoudebakkerij.com

Wij zijn Tom & Katja en we onderzoeken de Tweede Wereldoorlog bij het Airborne Museum vlakbij Arnhem. Kom jij ons helpen?

Feestelijke familietentoonstelling Het Bijbels Museum presenteert de nieuwe familietentoonstelling ‘Feest! In de stad’. Kinderen gaan hierin samen met hun (groot)ouders op ontdekking om te achterhalen wat de betekenis is van de christelijke feestdagen die we in Nederland vieren. Want waarom zijn we eigenlijk vrij met Kerst, Pasen en Pinksteren? En welke feestdagen worden er nog meer gevierd? Het Bijbels Museum is een ontmoetingsplaats van bijbel, kunst en cultuur in een monument vol geschiedenis. Archeologische vondsten, voorwerpen uit het oude Egypte, historische modellen van de tempel van Salomo en Herodes, religieuze voorwerpen uit de joodse en christelijke traditie en zelfs geuren laten de bezoeker van het Bijbels Museum kennis maken met verhalen uit de bijbel. www.bijbelsmuseum.nl

KE LS VERK IEZING 3e PLAATS IN DE RE M VAN NEDERLAN D EU US EM ILI LEUKST E FAM

De Tom & Katja route is speciaal voor de hele familie waarbij samenwerking tussen alle leden heel belangrijk is. Eerst doe je de test en dan weet je of je een ‘Tom’ of een ‘Katja’ bent. Zo worden de teams gevormd. Dan nemen wij je mee op tijdreis door het museum. Je kijkt en luistert naar de verhalen van ooggetuigen en er is een interactieve game! Maar vergeet vooral de Airborne Experience niet te bezoeken! www.airbornemuseum.nl

Ensor en de grote maskerade Bezoek de tentoonstelling in CODA Museum en maak een spannende reis!

JHM Kindermuseum Kom je een keer op bezoek bij de familie Hollander? Zij wonen in het JHM Kindermuseum. In alle kamers van hun huis maak je kennis met de joodse traditie: in de slaapkamer kun je wegdromen op een groot bed, in de muziekkamer mag je op allerlei instrumenten spelen die bij de joodse feestdagen horen en in de keuken bak je je eigen joodse broodje, de challe. Deze winter zijn er leuke evenementen, omdat er een tentoonstelling te zien is over de componist Schönberg en de kunstenaar Kandinsky. Ook leuk voor je ouders! www.jhmkindermuseum.nl

Ensor is een groot kunstenaar. Hij gaat op avontuur en reist over land en zee. Zijn reis wordt een wervelende tocht. Hij ontmoet de raarste wezens: musicerende zeedieren, dansende insecten, fabeldieren en gemaskerde figuren. Waar hij ook kijkt, overal vindt hij inspiratie voor zijn schilderijen. De grote maskerade is een fantastische reis door de beeldenwereld van James Ensors. CODA Museum in Apeldoorn neemt kinderen mee door deze wondere wereld. Marije Tolman, winnaar van van de Gouden Penseel in 2010, maakte de prachtige tekeningen.

Applaus

voor jezelf!

Muziekvoorstellingen voor kinderen van 4 tot 12 jaar

In Het Concertgebouw zijn allemaal leuke, grappige en spannende kinderconcerten waarbij je niet stil hoeft te blijven zitten maar mee mag klappen, bewegen en zingen! Neem gerust je vader of moeder, opa of oma mee! 15 en 16 feb. KleuterSinfonietta Wie zet ’s nachts de sterren aan? (4 en 5 jaar) 1 en 2 maart De muziekfabriek Calefax rietkwintet (6+) 8 en 9 maart Zing met ons mee Meezingconcert voor de

hele familie. Met Céline Purcell (4 +)

www.concertgebouw.nl/kinderconcerten

14.01 t/m 31.08.2014 www.coda-apeldoorn.nl

64 • rekels 2013


En we gaan nog niet naar huis! Altijd al tractor willen rijden? Of wil je spelen in de Hooi Hooi-schuur. Bij FarmCamps is altijd iets te beleven. Vanaf het kraaien van de haan tot de kippen op stok gaan.

Een multi op maat! KIND & BALANS is een multi voor kinderen van 2 tot 12 jaar. De kauwtabletjes zijn rijk aan vitamines, bevatten daarnaast mineralen en hebben een prettige fruitsmaak. Ze zijn op smaak gebracht met natuurlijke aardbei en vanille en stevia extract, die goed zijn afgestemd op kinderen.

ADV BLOEM Nieuw Stevicat

Vitamine B2, B3, B5, B6, B12, C, Foliumzuur en IJzer:

■ Helpen vermoeidheid te verminderen Leven van het land

Vitamine B5:

Met

Een voedingssupplement is geen vervanging van een gevarieerde voeding en een gezonde levensstijl.

Hooi, Hooi! ! er o b de j i b en Loger

Kind & Balans

extra

■ Helpt bij geestelijke druk en inspanning

Dat chocolademelk niet van bruine koeien komt, weet je vast. Maar hoe komt een kuiken uit zijn ei? Bij FarmCamps leer je spelenderwijs over de boerderij.

100 kauwtabletten

Calcium en Vitamine D3:

12

95

■ Voor een normale groei en ontwikkeling

van het beendergestel ■ Voor de instandhouding van normale tanden

Kijk voor meer informatie op: www.kindenbalans.nl

Voor een normale groei en ontwikkeling van uw kind

FarmCamps safaritent

*

De FarmCamps safaritent is stoer en compleet ingericht voor het echte glamping gevoel. Aan alles is gedacht; van lekkere bedden, toilet, keuken, tot een goed gevulde speelkist aan toe!

Een Nederlandse melkkoe drinkt wel 100 tot soms 150 liter water per dag!

OPVOLGMELK Voor baby’s van 6 tot 12 maanden

MelkMeisje

®

GROEIMELK

Voor peuters van 12 tot 36 maanden

Bevat natuurlijke wateroplosbare vezels Geen kunstmatige zoetstoffen of suikers toegevoegd

Speciaal voor Rekels lezers! Boek voor 1 april 2014 en ontvang E 30,- korting op je FarmCamps boerderijvakantie. Ga naar farmcamps.nl/actiecode en gebruik de actiecode: Rekels.

Kijk snel op

farmcamps.nl/actiecode

Kwaliteit en smaak garantie Netto inhoud: 800 gram ℮ nu



* = Alfa-linoleenzuur en Linolzuur. Deze gunstige effecten worden verkregen bij een dagelijkse inname van 1% van de totale energie voor linolzuur en 0,2% van de totale energie voor alfa-linoleenzuur.

Netto inhoud: 800 gram ℮ nu



Vroegboekkorting! 13-00916 CVS advertentie Rekels banner.indd 1

Luxe stacaravans en bungalowtenten op de beste campings www.canvasholidays.nl

26-11-13 14:48

Winter 2014 Prijs 3,50. Boeken, apps, webshops, interviews, columns en uitjes

Recommend Documents