WINNEN !!!!! !!!!!! als werkgever !!!!!!!!!! !!! 7 HR!succesfactoren! om het verschil als werkgever te gaan maken! CINDY VISSERS

WINNEN ! ! ! ! ! !

als werkgever ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

!

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

!

7

HR!succesfactoren! om het verschil als werkgever te gaan maken!

Y D CIN RS E S S I V

INHOUDSOPGAVE !

INTRODUCTIE WINNEN ALS WERKGEVER! VOOR WIE IS DIT EBOOK? HR STAAT VOOR…. WERKT HET VOOR IEDEREEN? WAT KAN DIT BOEK VOOR JOU BETEKENEN? WAAR KOMT ALLE WIJSHEID VANDAAN? WAT VS. HOE EEN KLEINE LEESINSTRUCTIE

6 7 8 9 9 10 11 11

HOOFDSTUK 2 WERVING HET VINDEN VAN DE JUISTE MENSEN ! !

13

HOOFDSTUK 3 SELECTIE NOOIT MEER DE VERKEERDE AANNEMEN! BELANGRIJKE PRINCIPES DE GROOTSTE SELECTIEFOUTEN EEN GOED BEGIN IS HET HALVE WERK. HET PERFECTE INWERKTRAJECT WAT WERKT ER WEL? DE NIEUWE GENERATIES.

18 21 26 34 36 38 43

!

HOOFDSTUK 4 BINDEN EN BOEIEN WERK ALS ESSENTIE BASISBEHOEFTEN EFFECTIVITEIT VAN DE GEBODEN OPLOSSING WAAROM HET SOMS TOCH NIET LUKT. EN WAAROM ZOU JE DIT EIGENLIJK DOEN?

47 48 60 61 62

HOOFDSTUK 5 SHOW ME THE MONEY HOE WERKT HET NOU MET GELD? DE PSYCHOLOGIE RONDOM BELONING. MENSELIJK KAPITAAL WIJ DOEN WAT DE MARKT DOET BELONEN OF STRAFFEN? EN HOE WERKT HET NU MET BONUSSEN? EN TOCH WERKT HET MEESTAL NIET WANNEER BONUSSEN WEL WERKEN BELONING IN DE NIEUWE WERELD VAN WERK

65 66 66 67 69 70 71 76 78

!

WWW.VISSERSHR.NL

2

HOOFDSTUK 6 BEOORDELEN EN FUNCTIONEREN DE PRAKTIJK HET TRADITIONELE BEOORDELDEN WAAROM GAAT HET MEESTAL MIS? 360 GRADEN FEEDBACK MAAR WAT DAN WEL? HET VOEREN VAN EEN GOED GESPREK DO’S AND DONT’S

81 81 83 91 95 96 100

HOOFDSTUK 7 AFSCHEID NEMEN BESTAAT NIET SHOULD I STAY OR SHOULD I GO? DE KOSTEN VAN VERLOOP WAAROM MENSEN WEGGAAN REDENEN VOOR VERLOOP TEGENGAAN VAN VERLOOP EXIT GESPREK AMBASSADEURS

103 103 105 106 107 109

TOT SLOT! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

3

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

DOOR!CINDY!VISSERS!

!

WWW.VISSERSHR.NL

4

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !!

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

INTRODUCTIE Wat!kan!het!voor!jou!betekenen!als!je!zou!winnen! als! werkgever! en! wat! kan! het! je! kosten! als! je! verliest!als!werkgever?!Je!leest!het!in!dit!eEbook.!

WWW.VISSERSHR.NL

5

WINNEN ALS WERKGEVER! !

In! de! afgelopen! jaren! als! HR! consultant! heb! ik! heel! veel!verschillende! bedrijven! van!binnenuit!mogen!bekijken.!Naar!sommige!bedrijven!heb!ik!vol!bewondering! gekeken.!En!bij!sommige!wilde!ik!het!liefst!direct!het!pand!weer!verlaten!om!er! nooit!meer!terug!te!hoeven!komen.!Maar!de!meeste!bedrijven!riepen!niets!van! deze! extreme! emoties! op.! Die! bedrijven! zijn! er! gewoon.! Doen! gewoon! wat! ze! altijd!al!doen.!En!iedereen!doet!ook!gewoon!zijn!werk.!Elke!vorm!heeft!me!altijd! mateloos!gefascineerd.!! ! Waarom! zijn! sommige! bedrijven! en! haar! medewerkers! zo! succesvol?! Waarom! ben!je!blij!dat!je!bij!andere!bedrijven!niet!hoeft!werken!en!waarom!doet!het!soms! helemaal!niks!met!je.! ! Vanuit! mijn! liefde! voor! het! vak! van! HR! heb! ik! me! hier! de! afgelopen! jaren! in! verdiept.!! ! Ik!ben!er!in!de!jaren!meer!en!meer!van!overtuigd!geraakt!dat!elk!bedrijf!succesvol! kan!zijn!vanuit!de!mens!kant.!Even!voor!de!duidelijkheid:!over!financieel!beleid!of! sales!ga!ik!het!niet!hebben,!dat!zijn!weer!vakken!apart.!Vanuit!het!werkveld!van! HR!ga!ik!vertellen!wat!je!als!ondernemer!het!beste!kan!doen!om!je!bedrijf!en!je! medewerkers!zo!succesvol!mogelijk!te!maken.! ! Mij! doel! is! om! een! bijdrage! te! leveren! aan! het! beter! en! mooier! maken! van! de! wereld!van!werk.!Voor!ondernemers!en!voor!medewerkers!!En!vanuit!mijn!kennis! en! ervaring! weet! ik! dat! dit! met! relatief! kleine! inspanningen! voor! iedereen! te! realiseren!is.! ! Alle!succes!voor!jou,!je!bedrijf!en!je!medewerkers!

! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

6

VOOR WIE IS DIT EBOOK? Ik! heb! dit! eEbook! geschreven! met! een! specifieke! doelgroep! voor! ogen:! ondernemers!met!personeel!in!dienst.!!En!dan!met!name!het!MKB.!Voor!de!wat! grotere! spelers! binnen! het! MKB! maar! zeker! ook! voor! de! ‘kleintjes’! onder! ons.! Want! of! je! nou! 4! of! 40! medewerkers! in! dienst! hebt,! een! groot! deel! van! de! uitdagingen! en! problemen! waar! je! as! ondernemer! mee! te! maken! hebt,! zijn! vergelijkbaar.! ! Waarom! deze! doelgroep?! Voor! MKB! ondernemers! is! het! niet! makkelijk! om! het! goed! te! doen.! Waar! begin! je?! Wat! werkt! er! wel,! wat! werkt! er! niet?! Kloppen! je! arbeidsovereenkomsten! wel! of! heb! je! maar! wat! geknipt! en! geplakt?! Wil! je! je! medewerkers! motiveren! maar! heb! je! eigenlijk! geen! idee! hoe! je! dit! moet! doen?! Met! geld?! Met! een! schouderklopje?! En! wat! als! iemand! ziek! wordt?! Wat! als! er! voor!je!gevoel!altijd!wel!iets!van!gedoe!is!en!de!kosten!de!pan!uit!lijken!te!rijzen.! ! In!dit!eEbook!geef!ik!je!praktische!handvatten!die!deze,!en!nog!veel!meer!vragen! beantwoorden.! ! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

7

HR STAAT VOOR…. HR!staat!voor!Human!Resources.!Je!leest!ook!vaak!HRM!waarbij!de!M!dan!staat! voor! Management.! Ik! ben! zelf! helemaal! geen! liefhebber! van! deze! terminologie.! We! zijn! tenslotte! Human! Beings! en! geen! Human! Resources.! Resources! worden! vaak! uitgeput! en! niet! aangevuld! en! dat! is! het! tegenovergestelde! van! wat! ik! wil! bereiken.! Maar! ja.! Soms! moet! een! mens! ook! praktisch! zijn.! HR! is! de! meest!! gangbare!en!gebruikte!term.!En!ik!gebruik!‘m!dus!ook.!Als!ik!ooit!een!keer!op!een! betere!term!kom,!zal!ik!die!uiteraard!gaan!hanteren!! ! De! terminologie! komt! uit! de! filosofie! waarbij! de! werknemers! worden! gezien! als! het! menselijk! kapitaal! waarvan! optimaal! gebruik! gemaakt! moet! worden.! In! de! loop! van! de! jaren! is! de! term! wat! uitgehold! en! wordt! nu! ook! vaak! gebruikt! in! plaats! van! de! term! Personeelszaken,! of! Personeel! &! Organisatie.! Vanuit! de! theorie!is!het!zeker!niet!hetzelfde!maar!in!de!praktijk!wordt!het!door!elkaar!heen! gebruikt.!En!dat!laten!we!voor!nu!maar!even!zo.!! ! Binnen! HR! is! het! gebruikelijk! om! het! te! hebben! over! zogenaamde! HRE instrumenten.! Hiermee! worden! middelen! bedoelt! als! Werving! &! Selectie,! loopbaanbegeleiding,! beoordelen! en! functioneren,! ontwikkeling,! training,! verzuimpreventie.!! ! Wat! je! vaak! ziet! gebeuren! is! dat! (vaak! geïnitieerd! door! HR! zelf)! deze! instrumenten! worden! getorpedeerd! tot! doel! ! en! niet! meer! worden! ingezet! als! middel! om! een! doel! te! bereiken.! “We! moeten! zoveel! mogelijk! beoordelingsformulieren!terug!hebben!aan!het!einde!van!het!jaar”,!in!plaats!van! kijken!naar!waarom!je!überhaupt!beoordeeld!en!wat!je!daar!mee!wilt!bereiken.!! ! Het!is!mijn!doel!om,!naast!het!mooier!maken!van!de!wereld!van!werk,!deze!focus! weer! terug! te! leggen! naar! waar! die! hoort! en! ervoor! te! zorgen! dat! HR! (eindelijk…?)! echt! toegevoegde! waarde! gaat! leveren! aan! het! succes! van! de! organisatie.! !

! !

WWW.VISSERSHR.NL

8

WERKT HET VOOR IEDEREEN? Nee.!Het!werkt!niet!voor!alle!ondernemers.!Je!moet!aandacht!willen!geven!aan!je! mensen.!Heb!je!daar!geen!zin!in,!of!zie!je!daar!het!nut!niet!van!in!dan!heeft!het! niet!zoveel!nut!om!verder!te!lezen.!! !

WAT KAN DIT BOEK VOOR JOU BETEKENEN? Je! leest! het! overal.! Personeel! is! het! belangrijkste! kapitaal! van! je! onderneming.! Mooi! gezegd,! maar! wat! betekent! dit! eigenlijk?! Ik! vind! een! mooi! verhelderend! voorbeeld! altijd! wanneer! je! kijkt! naar! onderneming! A! en! onderneming! B.! Ze! zitten! bij! elkaar! in! de! buurt,! richten! zich! op! dezelfde! doelgroep! en! leveren! hetzelfde!product.!En!toch!is!maar!1!van!deze!ondernemingen!succesvol.!Wat!het! verschil!maakt?!De!medewerkers!! ! In! dit! eEbook! ga! ik! je! meenemen! in! wat! succesvolle! bedrijven! anders! doen! ten! aanzien! van! hun! medewerkers! dan! gemiddelde! ondernemers.! Ik! ga! aandacht! besteden! aan! de! gebieden! van! werving! &! selectie,! het! inwerken! van! nieuwe! medewerkers,! het! belonen! van! hun! mensen,! het! binden! en! boeien,! het! boordelen!en!zelfs!het!afscheid!nemen!van!medewerkers! ! FEIT ! Bedrijven!die!hun!HR!beleid!goed!op!orde!hebben!behalen!tot!3,5! ! keer!meer!omzet!en!meer!dan!twee!keer!zoveel!winst.! ! (Boston!Consulting!Group!and!World!Federation!of!People!Management)! ! !

De! voordelen! van! een! goed! HR! beleid! zijn! voor! MKB! bedrijven! lange! tijd! onderbelicht!gebleven.!Maar!ook!voor!hen!geldt!natuurlijk!dat!hun!medewerkers! een! belangrijke! bron! voor! structureel! concurrentievoordeel! zijn.! Hoe! je! je! mensen!inzet!zorgt!ervoor!of!je!van!dit!concurrentievoordeel!gebruik!kan!maken.!! In! het! MKB! zie! je! vaak! dat! de! zogenaamde! HR! taken! bij! één! medewerker! zijn! ondergebracht!en!die!doet!het!er!vaak!bij!als!extra!taak.!! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

9

En!het!is!natuurlijk!ook!logisch!om!het!zo!te!organiseren.!Het!werk!kost!vaak!niet! meer! dan! een! paar! uurtjes! per! week! en! wie! gaat! daar! nu! iemand! voor! aannemen?!Niemand!natuurlijk.!!Maar!dat!brengt!ook!met!zich!mee!dat!er!vaak! minder! kennis! en! beschikbaar! is.! Veel! ‘echte’! HR! activiteiten! worden! vaak! toegepast! bij! de! grotere! bedrijven! omdat! daar! door! het! aantal! medewerkers! schaalvoordeel! te! behalen! is! en! veel! van! de! HR! instrumenten! zijn! hierop! ontwikkeld.! Uit! onderzoek! blijkt! steeds! vaker! dat! de! voordelen! op! de! bedrijfsresultaten! van! goed! HR! beleid! ook! te! behalen! zijn! voor! de! MKB! ondernemers! en! zeker! niet! alleen! voor! de! grote! jongens.! Alleen! omdat! er! vaak! onvoldoende! kennis! en! expertise! in! huis! is,! ervaren! de! MKB! ondernemers! deze! voordelen!niet.! ! En! daar! komen! wij! om! de! hoek! kijken.! Wij! stellen! onze! kennis! en! ervaring! ter! beschikking.! Zodat! elke! ondernemer! kan! profiteren! van! de! voordelen! van! een! goed!HR!beleid!!

WAAR KOMT ALLE WIJSHEID VANDAAN? Ik! ga! heel! veel! kennis! met! je! delen.! Sommige! kennis! komt! voort! uit! mijn! eigen! wijsheid,! sommige!dingen!zijn!eigenwijsheid.!Mijn!eigen! ervaringen! en! ervaringen! van! anderen.! Inzichten! van! ervaringsdeskundigen,! leidende! voorwerpen! en! veroorzakers.! Maar! ik! ga! ook! heel! veel! ‘echte’! kennis! met! je! delen.! Kennis! van! experts! en! kennis! en! inzichten! die! wetenschappelijk! zijn! onderbouwd.! De! afgelopen! jaren! is! er! enorm! veel! onderzoek! gedaan! naar! de! mens! in! de! wereld! van! werk.! En!we!weten!allemaal!dat!de!wereld!van!werk! is!veranderd.!Dat!brengt!nieuwe!inzichten!met! zich!mee!die!ons!verder!gaan!helpen.!! ! Daar! waar! mogelijk! heb! ik! de! gebruikte! bronnen! vermeld.! En! waar! ik! die! niet! meer!tot!mijn!beschikking!had!heb!ik!die!niet!vermeld.!! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

10

WAT vs. HOE Het!grootste!gedeelte!van!dit!EEbook!is!gerecht!op!WAT!je!het!beste!kan!doen.!En! soms! vertel! ik! je! ook! HOE! je! dit! het! beste! kan! doen.! Maar! dat! is! niet! overal! mogelijk.! Met! name! omdat! het! dan! allemaal! veel! te! veel! wordt.! Wil! je! meer! weten!over!HOE!je!sommige!nu!moet!doen,!neem!dan!een!kijkje!op!de!website! www.vissershr.nl.! Daar! is! nog! veel! meer! informatie! te! vinden! die! je! verder! kan! helpen.!En!kom!je!er!dan!nog!niet!uit,!dan!bel!of!mail!je!me!gewoon.!Dan!help!ik! je!verder!! !

www.vissershr.nl

!

!

EEN KLEINE LEESINSTRUCTIE Je! kan! dit! EEbook! natuurlijk! gewoon! van! de! eerste! bladzijde! tot! de! laatste! doorlezen.! Zoals! het! hoort! zeg! maar! !.! Maar! de! hoofdstukken! zijn! redelijk! op! zichzelf! staand.! Je! kan! dus! ook! het! onderwerp! van! je! interesse! uitkiezen! en! je! daar!verder!in!verdiepen.!En!dan!komt!de!rest!wanneer!je!dat!nodig!hebt.! !

En!voor!de!rest!gebruik!ik!overal!in!het!eEbook!‘hij’,!omdat!dat!lekkerder!leest!dan! ‘hij/zij’.!En!het!scheelt!mij!weer!typen.! ! Daarnaast! gebruik! ik! de! termen! ondernemer,! werkgever,! leidinggevende! en! manager! door! elkaar! heen.! ! Ik! doel! hier! elke! keer! op! degene! die! de! aansturing! van!zijn!mensen!verzorgt.!Ook!de!termen!werknemer!en!medewerker!gebruik!ik! door!elkaar!heen.!! ! Als! laatste! nog! een! persoonlijke! opmerking.! Ieder! mens! heeft! talenten.!Maar!er!zijn!ook!altijd!dingen!die!je!minder!goed!kan.!Die! heb!ik!ook.!En!één!van!deze!dingen!is!spelling.!Ouderwetse!spelling! met!d’s!en!t’s.!Wat!ik!ook!probeer,!het!blijft!een!blinde!vlek!voor!me.! Ik!heb!mijn!uiterste!best!gedaan!om!dit!eEbook!zou!foutloos!mogelijk! te!schrijven.!Maar!mochten!er!nu!toch!fouten!inzitten!die!je!niet!kan! verwerken,!laat!het!me!dan!vooral!weten.!Kan!ik!het!aanpassen!en! er!weer!wat!van!leren!! !

Goed,!we!gaan!aan!de!slag!! !

WWW.VISSERSHR.NL

11

! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! !

1 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WERVING Het! vinden! van! de! beste! kandidaten! voor! een! vacature! is! helemaal! niet! makkelijk.! In! dit!hoofdstuk! lees! je! op! hoe! je! de! grootste! kans! van! slagen! hebt! om! de! beste! kandidaten! te! vinden.! !

WWW.VISSERSHR.NL

12

HET VINDEN VAN DE JUISTE MENSEN !

Er! zijn! talloze! manieren! om! nieuwe! medewerkers! te! vinden.! Via! LinkedIn,! Monsterboard,! Nationale! vacaturebank,! Twitter,! Facebook,! beurzen,! je! eigen! website!of!het!plaatsen!van!een!advertentie!(echt,!dat!gebeurt!nog!volop).!!! !

Referal Recruiment In! de! afgelopen! jaren! is! steeds! meer! duidelijk! geworden! dat! het! werven! van! nieuwe! medewerkers! de! beste! slagingskans! heeft! wanneer! je! via! je! eigen! medewerkers! werft,! de! zogenaamde! ‘referal! recruitment’.! Er! kan! niemand! een! betere! inschatting! maken! van! hoe! het! werken! echt! is! binnen! je! bedrijf! dan! je! mensen!zelf!en!zij!kunnen!dan!ook!een!hele!goede!inschatting!maken!van!wie!er! uit!hun!netwerk!goed!bij!het!bedrijf!zou!passen.!En!het!werkt!ook!de!andere!kant! op.!Kandidaten!hebben!een!groot!vertrouwen!in!de!weergave!van!het!bedrijf,!de! collega’s! en! de! werkzaamheden! waardoor! ze! zelf! een! reële! inschatting! kunnen! maken! of! het! bedrijf! bij! hen! past.! En! het! blijkt! ook! dat! ze! bereid! zijn! om! meer! inspanning! te! leveren! om! het! werk! goed! te! doen.! Ze! zijn! tenslotte! aanbevolen! door!iemand!! ! Alleen! blijkt! in! de! praktijk! dat! referal! recruitment! lang! niet! altijd! goed! werkt.! Het! is! soms! verbazingwekkend!om!te!zien!dat! ondernemers! mooie! programma’s! hebben! opgetuigd! met! volop! beloningen! voor! hun! medewerkers! en! daar! geen! resultaat! uit! halen.! Vacatures! op! Social! Media! wordt! niet! of! nauwelijks!gedeeld!en!er!worden! ook! nauwelijks! of! geen! kandidaten! aangedragen.! Wil! je! dit! voorkomen,! dan! is! het! belangrijk!dat!je!rekening!!houdt! met!onderstaande!aspecten;! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

13

! Maak werving iets van iedereen ! Werving!zou!een!verantwoordelijkheid!moeten!zijn!van!alle!medewerkers!en!een! onderdeel!van!elke!functie!en!niet!alleen!van!degene!die!iemand!gaat!aannemen! zoals! je! dat! zo! vaak! ziet.! Betrek! meerdere! mensen! bij! het! proces! en! laat! deze! mensen! ook! meebeslissen.! Zowel! in! wat! je! nodig! hebt! als! in! wie! je! uiteindelijk! gaat!aannemen.!Zij!moeten!tenslotte!later!samenwerken.!! ! Practise what you preach ! Je!verhaal!moet!kloppen.!De!keren!dat!ik!bij!bedrijven!binnen!ben!geweest!waar! ze! in! hun! vacatureteksten! woorden! als! open,! informeel,! uitdagend,! dynamisch,!! gebruiken,!maar!waarvan!je!binnen!noEtime!merkt!dat!dit!nou!net!niet!de!meest! kenmerkende!eigenschappen!zijn,!zijn!niet!meer!op!2!handen!te!tellen.!!En!als!ik! het! merk,! dan! merkt! je! kandidaat! het! ook.! En! misschien! zien! ze! het! niet! direct! maar! er! komt! vanzelf! een! moment! waarop! de! kandidaat! (of! dan! inmiddels! medewerker! denkt! “jammer,! ik! had! toch! hele! andere! verwachtingen! van! dit! bedrijf”.!Ga!daarom!altijd!op!zoek!naar!de!eerlijke!kenmerken!van!je!bedrijf.!En! kom! je! tot! de! conclusie! dat! je! eigenlijk! niet! zoveel! leuks! en! aantrekkelijks! te! bieden!hebt,!ga!daar!dan!eerst!iets!aan!doen!!Wat!je!ook!doet,!zorg!er!in!ieder! geval!voor!dat!je!eerlijk!bent!! !

1

2

! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

14

! Praat dezelfde taal ! Het! is! lang! niet! altijd! makkelijk! om! dezelfde! taal! te! spreken! als! de! nieuwe! medewerker! die! je! zoekt.! ! Stel! je! ! bent! een! secretaresse! en! je! moet! een! vacaturetekst!schrijven!voor!een!ITEer.!En!de!secretaresse!houdt!van!mensen.!En! de! ITEer! van! computers.! Die! werelden! kunnen! niet! veel! verder! uit! elkaar! liggen.! Maak!daarom!de!vacature!teksten!altijd!samen!met!iemand!die!of!dat!werkt!doet,! of!die!de!doelgroep!goed!kent!! ! De Candidate experience ! Ik! heb! zelf! ook! regelmatig! gesolliciteerd.! En! ik! heb! tijdens!mijn!ondernemerschap!ook!een!periode!gekend! van! twijfel! en! dacht! dat! ik! misschien! beter! weer! naar! een! vaste! baan! op! zoek! kon! gaan.! Alleen! al! door! verschillende! sollicitatieprocessen! te! doorlopen! ben! ik! daar! (gelukkig)! weer! op! terug! gekomen.! Wat! een! ellende! is! solliciteren…! Brieven! waar! je! veel! tijd! en! aandacht! aan! besteedt! worden! niet! beantwoord.! Nog! nooit! iets! anders! teruggekregen! als! een! standaardreactie! bij! een! afwijzing.! Ik! belde! daar! altijd! achteraan!om!te!vragen!naar!de!daadwerkelijke!reden!zodat!ik!daar!wellicht!iets! van!op!kon!steken.!Je!voelt!wel!aan!je!water!dat!hier!nooit!een!beter!antwoord!op! kwam!dan!“een!ander!was!beter”.!Op!welke!punten?!Ja,!dat!wisten!ze!ook!niet! meer!precies.!Gewoon.!Meer!wat!ze!zochten.!Oké!bedankt,!daar!kan!ik!wel!wat! mee.!Niet!dus.! Zonder!gekheid,!wanneer!iemand!bij!je!komt!solliciteren!maar!je!wilt!hem!of!haar! niet! aannemen! vergeet! dan! nooit! dat! diegene! misschien! niet! de! juiste! persoon! was!om!bij!je!te!werken!maar!laat!hem!altijd!naar!buiten!gaan!als!ambassadeur! van!je!bedrijf!!

3

4

Werving en Selectie uitbesteden? !

Vergeet!dan!de!costEper!hire!en!de!timeEtoEhire.!!Die!zeggen!namelijk!helemaal!niets!over!de!kwaliteit! van!de!mensen!die!je!binnenkrijgt.!Volgens!Paul!Petrone!(VoiceGlance)!zijn!de!volgende!twee!KPI’s!! (Key!Performance!Indicators)!veel!beter:! 1. Het!aantal!doorverwezen!kandidaten!dat!wordt!aangenomen! 2. De!kandidaat!ervaring! !

WWW.VISSERSHR.NL

15

SAMENGEVAT !

Succesvolle!werving!kenmerkt!zich!door!de!volgende!dingen:! !

" !Referal!Recruitment!is!het!meest!effectief! " !Maak!werving!iets!van!iedereen! " !Practise!what!you!preach! " !Praat!dezelfde!taal! " !Vergeet!nooit!de!Candidate!Experience! !

T he!hunt! IS ON! !

! WWW.VISSERSHR.NL

16

! ! ! !

!

2 ! ! ! ! ! ! !

SELECTIE Je!hebt!een!stapel!CV’s!op!je!bureau!liggen!van!potentiele! kandidaten.! Nu! alleen! nog! maar! een!kwestie! van! de! beste! eruit!selecteren.!Hoe!je!dat!doet?!Dat!lees!je!hier!! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

17

NOOIT MEER DE VERKEERDE AANNEMEN! !

Het! belang! van! recruitment! wordt! vaak! onderschat.! Natuurlijk! wil! iedereen! de! beste!medewerkers,!maar!je!ziet!dat!veel!ondernemers!vaak!niet!bereid!zijn!om! goed! te! betalen! voor! de! zoektocht! naar! die! beste! medewerker.! Ze! willen! een! 9! binnenhalen! en! zijn! maar! bereid! te! betalen! voor! een! 6.! En! dat! is! ook! best! begrijpelijk!want!echt!goed!recruitment!kost!heel!veel!geld.!Wil!je!de!kosten!een! beetje!binnen!de!perken!houden!en!toch!een!super!goede!kandidaat,!!dan!valt!of! staat!het!traject!met!een!goede!voorbereiding! !

Voorbereiding is alles In!het!deel!hiervoor!heb!ik!je!al!verteld!dat!het!belangrijk!is!dat!er!een!match!is! tussen!wat!je!aanbiedt!en!wat!iemand!zoekt.!Met!andere!woorden,!dat!je!eerlijk! bent!over!je!aanbod,!je!bedrijf,!het!team.!En!dat!je!heel!helder!hebt!waar!je!naar! opzoek! bent.! Personality,! skills,! allebei?! Wat! moet! iemand! kunnen.! En! welk! gedrag!gaat!iets!extra’s!bieden?!En!hoe!moet!dit!er!in!de!praktijk!dan!uit!zien?!Wil! je!een!flexibel!iemand?!Wat!betekent!dit!dan?!Iemand!die!lekker!flexibel!omgaat! met!de!werktijden?!Iemand!die!alles!laat!vallen!op!het!moment!dat!jij!hem!nodig! hebt?!Iemand!die!bereid!is!altijd!over!te!werken?!Hoe!helderder!het!voor!jou!is! wat!je!zoekt,!hoe!beter!je!kan!vinden!wat!je!zoekt.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

18

Hetzelfde!geldt!voor!skills!(of!vaardigheden!als!je!dat!liever!hebt).! Wat! moet! iemand! nou! eigenlijk! weten! of! kunnen?! En! welk! denkniveau! moet! iemand!hebben?!Zowel!iemand!boven!zijn!niveau!aannemen!als!onder!zijn!niveau! werkt!voor!iedereen!frustrerend.!En!je!zult!vaak!genoeg!mensen!tegenkomen!die! zeggen!dat!dat!niet!zoveel!uitmaakt.!Geloof!me,!dat!maakt!wel!degelijk!uit.! ! En!vergeet!ook!niet!dat!opleidingsniveau!niet!hetzelfde!is!als!denkniveau!!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! WIL JE MEER HR TIPS VAN DE DAG?! ! ! Volg me dan op twitter!!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

https://twitter.com/CindyVissers

!

WWW.VISSERSHR.NL

19

Personality of Skills? Je!hebt!geluk.!Twee!kandidaten!lijken!geschikt!voor!de!functie!!Maar…..!één!van! de!kandidaten!is!leuker.!Qua!type!mens!zeg!maar.!Maar!die!ander!is!eigenlijk!wel! beter.!En!wat!meer!ervaren.!Wat!doe!je!nu?!! ! Er! is! al! jaren! volop! discussie! over! wat! nu! de! beste! keuze! is! om! te! maken;! persoonlijkheid!of!vaardigheden?!En!de!meningen!hierover!verschillen!enorm,!en! dat!is!ook!best!logisch!aangezien!er!voor!allebei!de!keuzes!wel!iets!te!zeggen!is.!! ! Voor!mij!is!de!discussie!eigenlijk!niet!zo!spannend.!Sir!Richard!Branson!says!it!all.! !

!

“Most skills can be learned, but it is difficult to train people their personality” - Sir. R. Branson-

! !

Hmmm, hij valt toch een beetje tegen Heel! vaak! gaat! het! aannemen! van! nieuwe! medewerkers! helemaal! goed! en! werken!jullie!samen!nog!lang!en!gelukkig.!! ! Maar!ik!durf!te!wedden!dat!je!het!onderstaande!ook!herkent.!Je!hebt!een!nieuwe! medewerker! aangenomen! en! je! bent! helemaal! blij.! De! eerste! weken! gaan! jullie! voortvarend! met! elkaar! aan! de! slag.! Maar! die! blijdschap! duurt! minder! lang! dan! gedacht….! De! eerste! irritaties! dienen! zich! aan.! Verwachten! jullie! wel! hetzelfde?! De!liefde!blijkt!toch!minder!diep!te!zitten!dan!je!had!gedacht.!Hoe!kan!dat!nou?!Je! wist!het!zo!zeker.!Je!hebt!toch!zeker!wel!voldoende!mensenkennis!om!een!goede! nieuwe!medewerker!te!selecteren.!Andere!generatie!zeker.!Of!de!persoon!heeft! zich! tijdens! de! gesprekken! anders! voorgedaan! dan! hij! werkelijk! is! en! nu! na! de! proeftijd!komt!de!ware!aap!uit!de!mouw.!En!nou!zit!je!ermee.!!! ! Laat! ik! er! van! uitgaan! dat! je! de! selectiegesprekken! zelf! voert.! Nu! wil! ik! niet! vervelend! tegen! je! doen! maar! de! kans! dat! je! hiermee! de! mist! in! gaat! is! groot.! Waarom?!! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

20

Omdat! het! heel! erg! moeilijk! is! om! objectief! te! oordelen.! En! het! kan! natuurlijk! heerlijk! zijn! om! snel! te! oordelen.! Vaak! je! zie! je! al! binnen! een! paar! minuten! dat! iemand!niet!geschikt!is.!Maar!meestal!zie!je!in!zo’n!korte!tijd!niet!dat!iemand!wél! geschikt!is.! !

!

Feit

!

! De!voorspellende!waarde!van!een!selectiegesprek!door!een!niet!zo!ervaren! selecteur! is! ongeveer! 10%.! Wanneer! de! selecteur! meer! ervaren! is! ligt! dit! percentage! rond! de! 25%.! Als! je! een! degelijk! selectieonderzoek! laat! uitvoeren!levert!dit!tussen!de!70!en!85%!duidelijkheid!over!het!toekomstig! werksucces.!!

! ! ! !

!

BELANGRIJKE PRINCIPES Het!aannemen!van!nieuwe!medewerkers!is!eigenlijk!1!van!de!meest!strategische! taken! die! er! zijn.! Je! haalt! iemand! binnen! die! een! bijdrage! gaat! leveren! aan! het! succes! van! je! bedrijf.! Het! aannemen! en! interviewen! van! kandidaten! hoort! ook! echt! bij! de! top! thuis.! Je! ziet! bij! bedrijven! die! groter! worden! dat! de! selectie! van! nieuwe!medewerkers!lager!‘in!de!lijn!komt!te!liggen’.!Dat!lijkt!een!voor!de!hand! liggende!keuze.!Je!wilt!tenslotte!iedereen!zijn!eigen!verantwoordelijkheid!geven! en!je!hebt!zelf!misschien!ook!wel!wat!beters!te!doen!inmiddels.!Ik!kan!je!vertellen! dat! dit! geen! goede! keus! is.! Zorg! dat! je! altijd! betrokken! blijft! het! aannemen!van! nieuwe!medewerkers!!Doet!de!directie!van!Google!overigens!ook.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

21

Basisprincipes Er!zijn!een!aantal!belangrijke!basisprincipes!die!handig!zijn!om!te!weten.! ! Zet de standaard hoog

1

Leg!de!lat!hoog!voor!de!kandidaten!en!wijk!niet!af!van!deze!standaard.!Eigenlijk! zou!je!alleen!mensen!aan!moeten!nemen!die!beter!zijn!dan!jij.!Op!alle!posities.!Je! wilt!niet!alleen!iemand!die!goed!de!telefoon!kan!opnemen!maar!iemand!die!jouw! tijd!en!prioriteiten!beter!kan!indelen!dan!je!ooit!zelf!had!gekund.!En!zorg!ervoor! dat!je!iemand!aanneemt!van!wie!je!zelf!ook!iets!kan!leren.!En!natuurlijk!is!dat!best! spannend!!We!hebben!immers!geleerd!dat!we!zelf!de!beste!moeten!zijn.!En!als!je! manager! bent! van! een! team! dat! het! echt! beter! weet! dan! jij,! zal! je! op! zoek! moeten!naar!waar!jou!toegevoegde!waarde!dan!ligt.!! !

! !

! Bereid het gesprek goed voor. ! Het!is!vijf!minuten!voordat!het!gesprek!gaat!beginnen.!Komt!het!onderstaande!je! bekend! voor?! “Wie! komt! er! ook! al! weer?! Waar! ligt! het! CV?! Oh! shit,! heb! ik! eigenlijk!niet!goed!gelezen,!scan!het!nog!wel!even!snel.!Moest!de!kandidaat!nog! even! voor! bespreken! met! mijn! collega,! nou! ja,! we! zien! het! wel! tijdens! het! gesprek”.!!Je!gaat!de!kandidaat!ophalen.!Je!bent!wel!wat!te!laat!maar!ja,!je!bent! ook!echt!wel!heel!druk.!

2

!

WWW.VISSERSHR.NL

22

Natuurlijk! is! het! bovenstaande! een! beetje! overdreven.! Maar! het! zal! je! vast! niet! verbazen! hoe! vaak! het! voorkomt! dat! sollicitatiegesprekken! slecht! worden! voorbereid.!En!dat!is!zo!zonde!.! ! Eigenlijk! zou! het! gesprek! nooit! langer! dan! een! half! uur! moeten! laten! duren.! Je! weet!al!veel!eerder!of!de!kandidaat!wel!of!geen!potentie!heeft!en!het!dwingt!je! om!snel!tot!de!kern!te!komen.!Maar!dan!moet!je!je!goed!voorbereiden!!En!verspil! geen! tijd! in! het! gesprek! met! het! doorlopen! van! het! cv.! Dat! heb! jij! gelezen,! de! kandidaat!heeft!het!zelf!opgeschreven!dus!praten!over!dingen!die!jullie!allebei!al! weten!gaat!niet!echt!iets!toevoegen.! !

! Bekijk de kandidaten objectief ! Het!aannemen!van!nieuwe!mensen!kan!nooit!het!werk!van!1!iemand!zijn.!Doe!dit! altijd! in! comité.! De! hiring! manager! heeft! het! vetorecht.! Je! wilt! een! zo! objectief! mogelijke! keus! maken! ! Om! het! proces! zo! objectief! mogelijk! te! maken! kan! ik! je! aanraden! om! een! sollicitatiedossier! te! maken! met! daarin! exact! dezelfde! en! objectieve!informatie!die!je!aan!elk!lid!van!je!comité!uitdeelt.!En!natuurlijk!heb!je! meer!informatie!tot!je!beschikking!dan!alleen!een!cv.!Ga!de!kandidaat!vooral!ook! Googelen!! Facebook,! Twitter,! LinkedIn! kunnen! je! heel! veel! informatie! over! een! kandidaat! verschaffen.! Hou! er! hoer! wel! rekening! mee! dat! je! niet! alles! mag! gebruiken!in!het!gesprek!met!de!kandidaat!dat!je!online!hebt!gevonden.!Je!mag! alleen! meer! vragen! over! dingen! die! gerelateerd! zijn! aan! de! functie.! Alle! leuke! partyEpic’s!die!je!hebt!gezien!zijn!dat!meestal!niet!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

3

!

WWW.VISSERSHR.NL

23

Wanneer! je! een! sollicitatiedossier! opstelt! kan! je! zoveel! mogelijk! proberen! verschillende!meningen!uit!te!sluiten,!vriendjespolitiek!buiten!de!deur!houden!en! alleen!die!mensen!selecteren!die!je!bedrijf!nog!beter!kunnen!maken.!Geef!in!het! dossier!dan!ook!goed!aan!waar!je!naar!op!zoek!bent.!Geef!aan!welke!vragen!er! gesteld! moeten! worden! en! doe! er! een! scorecard! bij! zodat! iedereen! kan! aanvinken!hoe!iemand!scoort!op!een!bepaald!onderwerp.!En!vergeet!vooral!niet! dat!je!aan!alle!kandidaten!dezelfde!vragen!stelt!zodat!je!aan!het!einde!een!goede! vergelijking!kan!maken.! ! Denk!je!nu,!pfff!wat!een!werk!allemaal.!Ik!kan!echt!wel!beoordelen!of!iemand!wel! of!niet!geschikt!is!voor!de!functie,!lees!dan!vooral!nog!even!verder!op!pagina!24.!!! Dan! lees! je! van! alles! over! de! fouten! die! elke! selecteur! (bewust! of! onbewust)! maakt!! !

Staar je niet blind op vaardigheden ! Ik! heb! het! hiervoor! ook! aangegeven.! Ga! je! voor! skills! of! personality?! Natuurlijk! zijn! er! functies! waarbij! het! er! minder! toe! doet! wat! voor! type! mens! iemand! is.! Maar! over! het! algemeen! is! het! super! belangrijk! dat! iemand! goed! bij! je! bedrijf! past.!En!je!kan!vaardigheden!aanleren!of!verder!trainen!als!dat!nodig!mocht!zijn.!

4

!

! Opleidingsniveau is niet hetzelfde als denkniveau ! Ik!heb!het!al!eerder!kort!genoemd,!!maar!het!opleidingsniveau!van!iemand!is!echt! iets! anders! het! denkniveau.! Iemand! kan! een! HBO! opleiding! hebben! afgerond! maar!het!denkniveau!van!een!poffertje!hebben.!We!hebben!allemaal!wel!iemand! in! onze! omgeving! waarvan! we! ons! blijven! verbazen! dat! die! zijn! opleiding! met! goed!gevolg!heeft!afgerond.!Iemand!kan!daarentegen!een!uitstekend!denkniveau! hebben!maar!geen!diploma!om!dit!te!ondersteunen.!Misschien!geen!type!voor!in! de! schoolbanken?! Let! er! dus! altijd! goed! op! dat! je! verder! kijkt! dan! alleen! diploma’s!en!denk!goed!na!over!welke!gedrag!je!wilt!zien!van!iemand.! ! ! !

5

!

WWW.VISSERSHR.NL

24

FEIT Al! te! vaak! wordt! ervan! uitgegaan! dat! het! opleidingsniveau! van! een! kandidaat! gelijk! staat! aan! het! denkniveau.! Binnen! een! populatie! afgestudeerden!van!hetzelfde! opleidingsniveau! kunnen! echter! grote! verschillen! bestaan! in! intelligentie.! Bewijs! werd! geleverd! door! onderzoek! van!Schmidt! en!Hunter.! De!correlatie!tussen! intelligentie! en!werkprestaties!is!gemiddeld!0.51;!ruim!twee!keer!zo!hoog!als!de! correlatie!tussen!opleiding!en!werkprestaties.! !

! ! ! ! ! ! ! !

! Geef kandidaten een reden om voor je te willen werken ! Het!is!voor!jou!van!het!grootste!belang!dat!je!de!beste!kandidaat!voor!de!baan! vind.! ! Maar! is! het! voor! de! kandidaat! net! zo! belangrijk! dat! hij! het! bedrijf! en! de! baan! vindt! die! bij! hem! past.! Geef! mensen! dan! ook! altijd! het! gevoel! dat! wat! ze! gaan!doen!echt!uitmaakt!en!laat!ze!zien!met!wie!ze!gaan!samenwerken!en!laat!ze! weten!dat!het!er!toe!doet!dat!ze!er!zijn.!!

6

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

De voormalig Senior Vicepresident en adviseur van de Google ‘s oprichters Jonathan Roosenberg, had altijd 200 CV’s van Google medewerkers in zijn kantoor liggen. Als een kandidaat twijfelde of hij de baan bij Google moest aannemen gaf hij hem de stapel CV’s en vertelde dat dat de mensen waren met wie hij ging werken. De kandidaat kreeg dan even de tijd om door de CV’s van bijvoorbeeld de uitvinder van Java Script en olympisch atleten te bladeren. Zijn toekomstige collega’s. En Roosenberg had de cv’s niet eens speciaal geselecteerd.

!

WWW.VISSERSHR.NL

25

DE GROOTSTE SELECTIEFOUTEN !

Natuurlijk!willen!we!allemaal!het!liefst!blind!op!onze!intuïtie!kunnen!vertrouwen.! En!het!is!ook!vaak!slim!om!op!je!onderbuik!gevoel!af!te!gaan.!In!een!werving!en! selectieproces! is! dat! alleen! minder! handig.! Mensen! die! niet! getraind! zijn! in! het! selecteren! van! kandidaten! lopen! het! risico! om! in! verschillende! selectievalkuilen! te!stappen.!En!begrijp!me!niet!verkeerd;!ook!voor!getrainde!selecteurs!blijft!het! moeilijk!om!deze!fouten!niet!te!maken!en!moeten!ze!zichzelf!hier!altijd!scherp!op! houden.! ! Dit!zijn!de!meest!voorkomende!selectiefouten:! ! En!sorry!voor!alle!terminologie!maar!zo!heten!deze!fouten!nou!eenmaal.!!

1

!

HOMOPHILY ! !

Zou!het!niet!heerlijk!zijn!als!iedereen!in!de!wereld!het!zo!zou!doen!als!wij!het!zelf! doen?!!Weet!je!in!elk!geval!zeker!dat!het!goed!gaat.!Dit!maakt!ook!dat!we!graag! iemand!vinden!die!op!ons!lijkt.!Dat!geeft!een!gevoel!van!vertrouwen.!Homophily! is!het!zoeken!naar!mensen!die!op!je!lijken.!Verleidelijk!maar!niet!altijd!slim.!Het! kan! heel! goed! zijn! voor! je! bedrijf! om! verschillende! types! mensen! in! dienst! te! hebben.!Je!kan!dit!voorkomen!door!in!je!bedrijf!aandacht!te!besteden!aan!zowel! de! diversiteit! van! je! bedrijf! als! een! stukje! bewustwording! van! de! verleiding! om! mensen!te!zoeken!die!op!je!lijken.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

26

2

! !

IN GROUP THINKING! !

Hiermee!bedoelen!we!dat!je!harmonie!verkiest!boven!optimalisatie.!Je!hebt!oog! voor!het!welzijn!van!je!team.!En!dat!is!ook!belangrijk.!Maar!er!zijn!momenten!om! even!goed!te!kijken!naar!de!effectiviteit!van!je!team.!Is!het!echt!gezellig!of!is!het! ook! een! beetje! ingeslapen?! Worden! invloeden! van! buitenaf! minder! makkelijk! geaccepteerd?! Dan! kan! het! heel! verfrissend! werken! om! eens! iemand! aan! te! nemen!die!de!boel!een!beetje!kan!wakker!schudden.!Denk!er!dan!wel!aan!dat!zo! iemand!jouw!steun!nodig!heeft.!Anders!is!hij!zo!weer!weg,!want!niemand!wil!er! echt!alleen!voorstaan.! ! ! PRIMACY- & RECENCYEFFECT ! Je! onthoudt! vaak! het! eerste! (primacy)! en! het! laatste! (recency)! dat! iemand! zegt! het! beste.! Dat! is! dus! het! begin! en! het! einde! van! het! gesprek.! Terwijl! de! kans! groot!is!dat!de!waarde!en!diepgang!in!het!midden!van!het!gesprek!zitten.!Geen! probleem.! Dit! kan! je! heel! makkelijk! voorkomen! door! gestructureerd! te! interviewen.!En!dan!ook!even!aantekeningen!te!maken.!Echt!doen!hoor,!want!je! denkt!dat!je!het!wel!onthoudt,!zeker!als!het!een!leuk!gesprek!was.!Geloof!me,!je! onthoudt!het!niet.!

3

! !

WWW.VISSERSHR.NL

27

! SCHIJNZEKERHEID ! Bedrijven!houden!niet!alleen!meerdere!sollicitatiegesprekken!met!kandidaten,!ze! laten!ze!ook!regelmatig!testen!door!middel!van!het!afnemen!van!een!assessment.! Zeker!naar!mate!de!functie!een!belangrijkere!positie!binnen!het!bedrijf!inneemt.! Super!goed!idee,!maar!let!alsjeblieft!goed!op.!!Er!zijn!heel!veel!testen!in!omloop.! Maar! veel! van! deze! testen! zijn! niet! gevalideerd.! En! dan! bieden! ze! geen! enkele! garantie!op!de!uitkomst.!Het!kan!dan!zomaar!gebeuren!dat!je!het!verkeerde!test! of! dat! de! uitkomsten! je! helemaal! niets! vertellen! over! toekomstig! gedrag.! En! dit! geldt!niet!alleen!voor!gratis!internettestjes!!Ga!dus!goed!te!raden!welke!test!past! bij!jou,!bij!wat!wilt!weten!en!zorg!er!altijd!voor!dat!het!een!gevalideerde!test!is.! ! ! ! HALO- EN HORNEFFECT ! Wanneer! er! sprake! is! van! het! HaloEeffect! zie! je! een! kwaliteit! bij! iemand! en! dan! denk! je! automatisch! dat! de! rest! er! ook! wel! is.! Is! iemand! bijvoorbeeld! heel! aantrekkelijk! dan! zal! diegene! ook! wel! heel! intelligent! zijn.! Maar! dat! hoeft! natuurlijk! helemaal! niet! zo! te! zijn.! En! een! bijkomende! moeilijkheid! is! omdat! we! een!grote!behoefte!hebben!aan!bevestiging!(de!zogenaamde!Confirmation!Bias),! we!op!zoek!gaan!naar!de!bevestiging!van!onze!aanname.!!Je!kan!dit!voorkomen! door! de! eigenschap! waar! je! naar! op! zoek! bent! te! checken! bij! meerdere! gelijkwaardige! kandidaten! en! dan! te! beslissen! wie! het! beste! over! de! gezochte! eigenschap! beschikt.! Dit! betekent! natuurlijk! niet! dat! je! gelijk! die! persoon! aan! moet! nemen! maar! geeft! je! wel! de! mogelijkheid! om! zo! objectief! mogelijk! te! kijken.! ! Het!tegenovergestelde!van!dit!verhaal!is!het!HornEeffect.!Je!mist!een!kwaliteit!en! je!gaat!er!automatisch!vanuit!dat!de!rest!er!ook!niet!is.!Werkt!precies!hetzelfde! als!het!HaloEeffect!maar!dan!andersom.! ! ! ! ! ! ! ! ! !

4

5

!

WWW.VISSERSHR.NL

28

! ERVARINGSBIAS ! Het! kan! zo! fijn! lijken! en! je! direct! uit! de! brand! helpen:! iemand! met! precies! de! ervaring! die! je! zoekt! en! dan! ook! uit! de! goede! branche.! Heerlijk,! alles! opgelost.! Maar! wanneer! je! zo! iemand! tegenover! je! hebt! zitten! dan! is! het! altijd! slim! om! even! extra! goed! op! te! letten.! Omdat! iemand! precies! in! het! plaatje! past! zegt! vooral! iets! over! wat! iemand! al! gedaan! heeft.! En! misschien! wil! iemand! wel! iets! anders/meer! gaan! doen.! Vraag! hier! altijd! goed! op! door! omdat! het! ook! voor! de! kandidaat!verleidelijk!is!om!mee!te!gaan!in!het!‘passen!in!plaatje’.!!En!dat!er!nog! andere!of!meer!ambities!liggen!te!broeden,!ach,!dat!komt!later!wel.!! !

6

!

!

! SELF FULFILLING PROPHECY ! Deze!kennen!we!allemaal.!Je!wilt!iets!heel!graag!en!je!gaat!er!voor!zorgen!dat!het! ook! zo! wordt.! Niks! mis! mee! natuurlijk.! Maar! tijdens! selectiegesprekken! zien! we! vaak! dat! selecteurs! teveel! op! hun! eigen! beoordelingsvermogen! vertrouwen.! Ze! besteden! dan! teveel! aandacht! aan! 1! eigenschap! die! ze! graag! bevestigd! willen! zien.!Of!ze!hebben!last!van!de!zogenaamde!functionele!attributiefout!waarbij!je! het!behalen!van!succes!koppelt!aan!je!eigen!functioneren,!maar!wanneer!je!faalt! ligt!dat!aan!externe!factoren.!Dit!belemmert!je!objectieve!blik.!Je!kan!dit!eigenlijk! alleen!voorkomen!door!een!gestructureerd!gesprek!te!voeren.!! ! !

7

!

WWW.VISSERSHR.NL

29

! SOCIAL COMPARISON BIAS ! Deze! is! altijd! heel! moeilijk! te! verkroppen.! We! vinden! het! lang! niet! altijd! prettig! wanneer! iemand! concurreert! met! jouw! eigen! sterke! punten.! Je! hebt! lekker! je! plek!in!het!bedrijf,!mensen!waarderen!je!om!wat!je!goed!kan.!Komt!er!iemand!bij! die! dat! ook! goed! kan…! Of! misschien! nog! wel! beter.! En! dit! kan! zowel! qua! personality! als! qua! skills! zijn.! Je! kan! dit! voorkomen! door! tegen! jezelf! te! zeggen! dat!het!belang!van!de!organisatie!boven!dat!van!jezelf!gaat.!Tuurlijk!ga!je!voor!de! sterkste.!Maar!dat!is!nog!best!hard!werken.!Meerdere!mensen!bij!de!gesprekken! betrekken!is!dan!net!zo!makkelijk!en!zeker!zo!effectief.!

8

(Bron:!Werf&)!

!

De allergrootste valkuil Herken!je!je!eigenlijk!niet!zo!in!het!bovenstaande!omdat!je!heel!ervaren!bent,!of! omdat!je!je!al!bewust!bent!!van!de!valkuilen!waar!je!in!kan!stappen?!Dan!is!het! heel! erg! handig! als! je! er! voor! zorgt! dat! je! betrokken! bent! bij! de! selectiegesprekken! en! zorg! er! voor! dat! je! je! kennis! en! inzichten! deelt! met! de! mensen!om!je!heen.! ! Maar!het!kan!ook!zo!zijn!dat!je!denkt!dat!jij!niet!in!die!valkuilen!stapt.!het!om!een! andere! reden! niet! kent;! de! zogenaamde! Bias! blind! spot.! En! dat! is! het! idee! dat! vooroordelen!voor!iedereen!gelden!behalve!voor!onszelf.!Hier!hoef!je!natuurlijk! verder!niks!mee!te!doen.!Ik!wilde!alleen!maar!even!volledig!zijn!naar!jou!toe!!.!

Het gestructureerde gesprek Kreeg! je! ook! een! beetje! de! kriebels! toen! je! een! paar! keer! de! woorden! “gestructureerd! gesprek”! voorbij! zag! komen?! Kan! ik! me! ook! heel! goed! voorstellen.! Want! met! een! gestructureerd! gesprek! kan! je! toch! niet! meer! bewegen.! En! je! weet! van! te! voren! toch! ook! niet! welke! kant! het! opgaat?! Hoeft! ook! niet.! Het! gestructureerde! gesprek! zorgt! ervoor! dat! je! aan! alle! kandidaten! dezelfde! vragen! stelt! zodat! je! aan! het! einde! van! het! proces! een! goede! vergelijking!kan!maken.!En!het!zorgt!ervoor!dat!je!je!niet!‘mee!laat!slepen’!tijdens! het!gesprek.!Je!dwingt!jezelf!om!elke!keer!terug!te!gaan!naar!de!vragen!waar!je! echt!antwoord!op!wilt!hebben.!En!dat!je!in!het!gesprekje!dat!volgt!op!de!vraag! die!je!stelt!wel!ziet!welke!kant!het!opgaat,!dat!kan!natuurlijk!altijd!! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

30

Gesprekstechnieken Nu!weet!je!welke!fouten!je!allemaal!kan!maken.!En!dan!hebben!we!het!nog!niet! eens! over! gesprekstechnieken! gehad.! Want! hoe! zorg! je! er! voor! dat! je! de! antwoorden! krijgt! die! je! wilt! en! je! de! tijd! die! je! hebt! zo! goed! mogelijk! kan! gebruiken.!Hier!zijn!allerlei!technieken!en!manieren!voor!!Maar!dat!werkt!zo!veel! beter! als! je! dat! ziet.! Op! www.vissershr.nl! vind! je! allerlei! toelichtingen! en! instructievideo’s!over!hoe!je!het!beste!gesprekken!kan!voeren.! !

! ! ! ! ! ! ! ! !

! !

www.vissershr.nl

!

!

WWW.VISSERSHR.NL

31

SAMENGEVAT Succesvolle selectie

" Voorbereiding!is!alles! " Zet!de!standaard!hoog! " Bekijk!de!kandidaat!objectief! " Staar!je!niet!blind!op!vaardigheden! " Opleidingsniveau!is!niet!hetzelfde!als!denkniveau! " Geef!ze!een!reden!om!voor!je!te!willen!werken! !

De grootste selectiefouten

" Iemand!willen!vinden!die!op!jou!lijkt! " Harmonie!boven!alles!kiezen! " Alleen!het!eerste!en!laatste!onthouden!van!wat!iemand! " " " " "

!

zegt! Verkrijgen!van!schijnzekerheid!door!assessments! Er!kwaliteiten!of!ontwikkelpunten!bij!bedenken! Het!ervaringsvooroordeel! De!Self!Fulfilling!Prophecy! Het!vooroordeel!van!sociale!vergelijking! !

! WWW.VISSERSHR.NL

32

! ! ! ! ! ! !

!

3 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

EEN GOED BEGIN

YES,!je!hebt!een!nieuwe!medewerker!gevonden!en!hij!heeft! het!contract!getekend.!En!nu?!In!dit!hoofdstuk!lees!je!alles! over! wat! je! moet! regelen! voor! een! goede! introductie! en! het!perfect!inwerken!van!je!nieuwe!aanwinst.!!

!

WWW.VISSERSHR.NL

33

EEN GOED BEGIN IS HET HALVE WERK. ! !

Stel!je!de!volgende!situatie!eens!voor.! Jullie! zijn! er! samen! uitgekomen! en! maandagochtend! gaat! ie! eindelijk! beginnen.! Om!09.00!uur.!Dat!is!een!mooie!tijd,!kan!je!nog!net!even!alles!opstarten!en!ben!je! klaar!als!hij!komt.!Kunnen!jullie!even!samen!een!kop!koffie!drinken,!kan!je!hem! voorstellen! aan! een! paar! andere! collega’s! en! dan! kan! je! om! 10.30! uur! naar! je! afspraak.! !

Je!gelooft!het!misschien!niet!(of!het!komt!je!misschien!akelig!!bekend!voor)!maar! dit!is!9!van!de!10!keer!hoe!het!gaat.! ! Iedereen!is!heel!druk!geweest!met!het!hele!voortraject.!De!werving,!de!selectie,! alle!administratieve!rompslomp!tot!aan!de!eerste!dag.!En!dan!stopt!het.! ! MEGA!gemiste!kans!! ! Uit!onderzoek!van!Workwonders,!samen!met!de!Intelligence!Group!blijkt!dat!26%! van! de! nieuwe! medewerkers! teleurgesteld! is! over! de! introductie! in! de! nieuwe! organisatie.! En! dat! bij! 60%! van! de! nieuwe! medewerkers! de! verwachtingen! tegenvallen.! Zestig! procent!! Dat! zou! betekenen! dat! wanneer! je! een! product! verkoopt! twee! van! de! drie! kopers! niet! tevreden! is.! Daar! zou! je! normaal! gesproken!als!ondernemer!toch!minimaal!even!van!achter!je!oren!krabben…!en! actie! ondernemen!! En! het! rare! is! dat! dit! bij! werving! &! selectie! nauwelijks! gebeurt.!Natuurlijk!is!het!jammer!dat!iemand!al!snel!weer!vertrekt,!helemaal!als! je!het!niet!aan!zag!komen.!Maar!gauw!door!naar!de!volgende.! ! ! FEIT ! Uit!onderzoek!van!InterviewENSS!blijft!dat!een!Werving!&! ! Selectietraject!gemiddeld!€15.000!tot!€20.000!kost.!! Hierbij! moet! wel! opgemerkt! worden! dat! de! kosten! heel! erg! kunnen! ! variëren! per! bedrijf.! Omdat! de! kosten! die! worden! opgenomen! vaak! ! uitsluitend! bestaan! uit! de! kosten! van! een! bureau,! advertentietekst! maar! niet! uit! de! tijd! die! eraan! is! besteed! van! alle! betrokken! ! medewerkers,! het! inwerken,! de! productiviteit! verloren! doordat! er! ! niemand! het! werk! kon! doen.! En! die! kosten! zijn! ook! niet! makkelijk! te! ! kwantificeren.! Het! mag! duidelijk! zijn! dat! werving! &! Selectie! veel! geld! ! kost.! Misschien! is! het! aardig! om! intern! te! kijken! wat! jullie! nu! ! daadwerkelijk!kwijt!zijn!aan!een!traject.! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

34

Het!gaat!vaak!mis!tussen!werknemers!en!werkgevers!doordat!er!vanaf!het!begin! grote!verschillen!zijn!in!wat!mensen!van!elkaar!verwachten!en!die!niet!goed!aan! elkaar!worden!uitgesproken.!!! ! Ik! moet! eerlijk! toegeven! dat! in! de! jaren! dat! ik! als! HR! manager! bij! een! grote! internationale! onderneming! werkte,! ik! ook! niet! altijd! even! realistisch! ben! geweest! in! het! scheppen! van! de! juiste! verwachtingen.! Je! zit! omhoog! en! je! wilt! snel!iemand!hebben!zodat!je!weer!door!kan.!En!dan!maak!je!het!soms!wat!mooier! dan!dat!het!is!in!de!hoop!dat!wanneer!iemand!er!eenmaal!is,!hij!het!zo!leuk!vind! met!bijvoorbeeld!het!team,!dat!hij!niet!meer!gaat.!Maar!zo!werkt!het!natuurlijk! niet.! Het! staat! als! een! paal! boven! water! dat! wanneer! je! een! realistisch! beeld! schetst!van!het!bedrijf,!de!cultuur!en!de!werkzaamheden!je!uiteindelijk!beter!af! bent.! En! het! klopt! dat! er! dan! minder! mensen! zijn! die! de! baan! dan! zullen! accepteren.!Maar!we!weten!inmiddels!ook!uit!onderzoek!dat!wanneer!je!eerlijk! bent,!de!mensen!die!de!baan!wel!accepteren!veel!minder!snel!weer!vertrekken.! ! Beste! ondernemer,! het! belang! van! goed! inwerken! en! een! goede! introductie! is! enorm.! Zowel! voor! het! werkgeluk! van! nieuwe! medewerkers! als! voor! jou! als! werkgever.!Omdat!jij!ook!wel!begrijpt!dat!het!loont!om!iemand!zo!snel!mogelijk! productief!te!hebben!in!een!omgeving!waar!hij!zich!thuis!voelt.! !

!

! !

WWW.VISSERSHR.NL

35

HET PERFECTE INWERKTRAJECT ! Even!wat!feiten!op!een!rijtje:! ! 26%!!van!de!nieuwe!medewerkers!is!teleurgesteld!over!de!introductie! 18%!!van!de!nieuwe!medewerkers!is!achteraf!ontevreden!over!het!beleid!van!de! organisatie! 11%!! is!niet!blij!met!wat!ze!denken!te!moeten!geven! 25%!!baalt! van! de! loopbaankansen! of! het! salaris! (en! 10%! van! deze! groep! deelt! dit!ook!graag!met!de!buitenwereld…)! (Bron:!Arienne!Verhoeven!in!samenwerking!met!de!Intelligence!Group)!

! Tja,!zal!je!denken.!De!nieuwe!medewerker!was!er!zelf!toch!ook!bij.!Hij!heeft!toch! zelf! de! baan! aangenomen.! En! dat! klopt! ook! ten! dele.! Natuurlijk! hebben! de! nieuwe! medewerkers! zelf! ook! een! verantwoordelijkheid.! Maar! de! organisatie! moet! wel! een! aantal! zaken! faciliteren! zodat! de! nieuwe! medewerker! die! verantwoordelijkheid!ook!kan!nemen.! ! Dat! betekent! onder! andere! dat! je! als! organisatie! een! nieuwe! medewerker! de! ruimte! moet! geven! en! niet! teveel! moet! roepen! “zo! doen! wij! dat! hier! nou! eenmaal”.!!We!vragen!van!onze!nieuwe!mensen!een!frisse!blik!maar!als!we!eerlijk! zijn! dan! wordt! het! “waarom”! gevraag! best! snel! irritant.! Zeker! wanneer! je! regelmatig!moet!antwoorden!met!dat!je!dat!eigenlijk!niet!weet.!Of!je!hoort!jezelf! allerlei!nonsens!verklaringen!vertellen.! ! We!hebben!het!allemaal!wel!eens!gemaakt!bij!het!begin!van!een!nieuwe!baan.!Je! verheugd!je!maar!in!de!loop!van!de!eerste!week!voel!je!het!badwater!al!kouder! worden.!Er!is!je!niet!goed!duidelijk!gemaakt!wat!je!nu!moet!gaan!doen.!Als!je!wat! kreeg!om!je!een!beetje!in!te!lezen!was!het!al!fijn.!Je!weet!niet!hoe!het!werkt!met! informele!regels!zoals!koffie!halen,!de!lunch,!waar!de!wc!is.!Allemaal!dingen!die! heel!veel!energie!kosten!om!allemaal!zelf!uit!te!vogelen.!Het!is!ook!niet!voor!niks! dat! mensen! na! hun! eerste! werkweek! doodmoe! zijn.! Terwijl! normaalgesproken! mensen!volop!energie!krijgen!van!nieuwe!dingen.!Geeft!toch!te!denken.! ! Kijk!kritisch!naar!de!vragen!die!de!nieuwe!medewerker!stelt.!En!je!zal!er!verbaasd! over! zijn! hoeveel! je! daarvan! kan! opsteken!! En! de! frisse! blik! van! je! nieuwe! medewerker!kan!je!daar!heel!goed!bij!helpen.!Er!is!niets!zo!fijn!voor!een!nieuwe! medewerker!het!gevoel!te!krijgen!dat!zijn!frisse!blik!effect!heeft!en!dat!hij!echt! een!verschil!kan!maken.!Alleen!maar!een!rondje!lopen!op!maandagochtend!!om! ‘de!nieuwe’!voor!te!stellen!is!dus!niet!voldoende.! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

36

! Over apen en bananen In een kooi met tien apen wordt een banaan opgehangen. Onder de banaan staat een trap. Als een van de apen een poot op een traptrede zet om de banaan te gaan plukken, worden alle apen natgespoten. En dat vinden ze niet leuk. Als de volgende aap op de ladder klimt worden weer alle apen natgespoten. En dat gaat zo een paar keer door. Op een gegeven moment beginnen ze het verband te zien. Zodra nu één van de apen ook maar een beweging maakt die erop lijkt dat hij de trap wil beklimmen, stellen de andere negen apen alles in het werk om hem dat te beletten. Ze hebben echt geen zin in nog een nat pak. Op een gegeven moment wordt één van de apen vervangen door een nieuwe aap die nergens van af weet. De nieuweling ziet de banaan, besluit die te gaan oogsten, maar wordt dan door de negen resterende 'oude' apen hardhandig van dat voornemen afgebracht. Als er nog een 'oude' aap door een 'nieuwe' wordt vervangen, herhaalt zich dat. Waarbij de eerste nieuweling enthousiast meehelpt de laatst-gekomene een pak rammel te geven. Zo worden alle 'oude' vervangen apen en is er geen aap meer in de kooi die het 'natspuiten-omdat-je-een-poot-op-de-trap-zette' nog echt meemaakte. Toch zal geen aap het in zijn hoofd halen om ook nog maar een poot naar die trap uit te steken. 'Waarom niet, meneer?” “Dat doen wij hier gewoon niet, jongeman.”

! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

37

WAT WERKT ER WEL? Een! van! de! belangrijkste! dingen! is! natuurlijk! dat! de! nieuwe! medewerker! weet! hoe! hij! zijn! werk! moet! gaan! uitvoeren.! Maar! een! juiste! mindset! en! het! juiste! perspectief!zijn!minstens!zo!belangrijk.! ! Naast!het!goed!regelen!van!alles!praktische!zaken!is!het!belangrijk!dat!je!aan!de! volgende!5!aspecten!serieus!aandacht!geeft.! ! ! Vertel aan de medewerker waarom je hem hebt aangenomen. ! Het! lijkt! zo! voor! de! hand! liggend! dat! je! medewerker! weet! dat! je! blij! met! hem! bent.!Anders!had!je!hem!toch!niet!aangenomen.!Hier!werkt!het!eigenlijk!net!als!in! je!relatie!!.!Natuurlijk!weet!je!partner!wel!dat!je!van!je!hem!(of!haar)!houdt!maar! het!doet!altijd!goed!wanneer!iemand!dat!ook!daadwerkelijk!tegen!je!zegt.!! Creëer! aan! het! begin! van! het! dienstverband! een! moment! waarop! je! je! nieuwe! medewerker! heel! goed! duidelijk! maakt! waarom! je! hem! hebt! aangenomen.! Wat! hem! onderscheid! van! de! anderen! en! maak! van! het! moment! gebruik! om! je! medewerker!te!prijzen.!! !

1

!

! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

38

! Vertel wie de interne en externe klanten zijn ! In!de!afgelopen!jaren!heb!ik!heel!veel!medewerkers!van!HR!afdelingen!begeleid!in! het! creëren! van! toegevoegde! waarde.! En! bijna! altijd! moest! men! me! het! antwoord! schuldig! blijven! op! de! vraag! wie! de! klanten! zijn! van! het! bedrijf.! Daar! kwamen!ze!ten!slotte!niet!mee!in!aanraking.!Laten!we!het!heel!duidelijk!stellen.! Alle!medewerkers!van!het!bedrijf!dienen!maar!1!doel!en!dat!is!het!vervullen!van! de!behoeften!van!de!klant.!Want!als!je!geen!klanten!hebt,!heb!je!geen!bedrijf.!Iets! anders!is!er!niet.!Het!is!dus!superbelangrijk!dat!je!precies!vertelt!wie!de!externe! klanten! zijn,! welke! waarde! ze! vertegenwoordigen! voor! het! bedrijf! en! wie! de! interne!klanten!zijn.!! ! ! Vertel hoe je bedrijf waarde creëert ! Vertel! aan! je! nieuwe! medewerker! waarin! het! bedrijf! zich! onderscheidt.! Of! wil! onderscheiden.! Wat! maakt! het! anders/beter! dan! bij! de! concurrent?! Vertel! waarom! jullie! doen! wat! jullie! doen! en! wat! nu! echt! belangrijk! is.! Tuurlijk! is! alles! belangrijk! maar! er! zijn! altijd! 1! of! 2! dingen! waar! je! je! in! wilt! onderscheiden! en! waarmee!je!de!waarde!van!je!bedrijf!creëert.!De!nieuwe!medewerker!moet!eerst! het! waarom! begrijpen.! Als! dat! duidelijk! is! kan! je! over! naar! wat! de! medewerker! moet! gaan! doen.! De! nieuwe! medewerker! kan! dan! altijd! wat! hij! doet! afzetten! tegen!het!waarom.!Dit!om!zo!te!kunnen!beoordelen!wat!er!echt!belangrijk!is!en! of!wat!hij!doet!een!bijdrage!levert!aan!het!creëren!van!waarde!voor!je!bedrijf.!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

2

3

!

WWW.VISSERSHR.NL

39

! Geef gelijk doelstellingen en feedback ! Het! is! natuurlijk! goed! bedoeld! maar! er! is! niets! zo! killing! voor! een! nieuwe! medewerker!als!op!zijn!eerste!dag!maar!een!beetje!te!moeten!‘rondhangen’.!Wat! inlezen,! beetje! op! de! computer! rondsnuffelen! en! kennismaken! met! zijn! nieuwe! collega’s!die!met!een!beetje!pech!eigenlijk!veel!te!druk!zijn!met!hun!eigen!werk.! Laat! de! medewerker! op! zijn! eerste! dag! gelijk! iets! nuttigs! en! zinvols! doen.! De! medewerker! weet! dan! gelijk! dat! resultaten! belangrijk! zijn! en! hij! voelt! zich! tevreden.!!En!geef!de!medewerker!gelijk!feedback!op!hoe!hij!de!taak!die!je!hem! hebt! gegeven! heeft! uitgevoerd.! En! dan! wel! graag! met! constructieve! feedback!!! Zorg!voor!een!goede!mix!tussen!trainen!en!presteren!en!je!nieuwe!medewerker! leert!het!snelst.!

4

Wil!je!meer!weten!over!het!geven!en!krijgen!van!feedback!neem!dan!even!een!kijkje!op!onze!site!

www.vissershr.nl! !

! voor steun! 5 Zorg ! Niemand! 6 wil! zeuren.! Zeker! niet! wanneer! je! ergens! net! in! dienst! bent.! Maar! natuurlijk!heeft!je!nieuwe!medewerker!zaken!waar!hij!tegenaan!loopt.!Of!waar!hij! zich! gefrustreerd! over! voelt.! En! dat! hoeft! helemaal! niet! erg! te! zijn.! Zolang! je! iemand!maar!een!uitlaatklep!geeft!!Wijs!iemand!uit!je!bedrijf!aan!die!de!nieuwe! medewerker!begeleidt.!En!dan!niet!alleen!in!praktische!zin!en!hem!de!weg!wijst,! maar!iemand!die!hem!coacht!en!adviseert.!! Heb!je!niet!iemand!in!dienst!die!dit!voor!je!kan!regelen!dan!moet!je!dat!echt!zelf! doen!!Zorg!dat!iemand!zijn!verhaal!kan!doen,!vat!het!niet!persoonlijk!op!en!luister! naar!wat!iemand!te!vertellen!heeft.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

40

5

! Besteed tijd aan after sales

! Vraag! aan! je! nieuwe! medewerker! hoe! het! met! hem! gaat.! En! niet! alleen! in! het! voorbijlopen! bij! het! koffiezetapparaat.! Grote! kans! dat! het! antwoord! dat! je! dan! krijgt!“goed!hoor”!is.!En!het!komt!ongetwijfeld!goed!uit!dat!dat!het!antwoord!is.! Maar! echt! veel! heb! je! daar! natuurlijk! niet! aan.! Zorg! ervoor! dat! je! een! paar! momenten! organiseert!waarop!je!vraagt!hoe! het! met! hem! gaat.! Is! het! wat! hij! er! van! verwacht! had?! Valt! het! mee?! Valt! het! tegen?! Waar! ligt! dat! aan?! Waar! loopt! hij! tegenaan?!Wat!gaat!er!goed?!En! vraag!ook!aan!andere!mensen!uit! je! bedrijf! om! zo’n! gesprek! te! voeren.!Zeker!omdat!jij!‘de!baas’! bent! zal! misschien! niet! alles! tegen! je! gezegd! worden..! Het! geeft!je!de!kans!om!bij!te!sturen!en!het!alleen!maar!beter!te!maken.! Medewerkers!ervaren!vaak!na!twee!maanden!in!dienst!dat!ze!zich!goed!voelen.! Ze!kennen!een!beetje!de!weg,!weten!wat!ze!moeten!doen.!En!na!een!maand!of!6! begint!dit!gevoel!weer!weg!te!ebben.!Dit!zijn!dus!super!goede!momenten!om!met! je!medewerker!in!gesprek!te!gaan.! ! ! Het begon zo goed… Ik heb een keer een werkgever gehad waar me gelijk op mijn eerste werkdag gevraagd werd om tijdens mijn proeftijd bij te houden wat me opviel. Positief, negatief, verrassend, verontrustend, verwacht en compleet niet aan zien komen. En of ik dat aan het einde van mijn proeftijd wilde presenteren aan de directie. Te gek! Het gaf mij de gelegenheid om goed op te letten en het gaf de directie de mogelijkheid om het bedrijf weer even door frisse ogen te zien. Een van de leukste opdrachten die ik ooit heb mogen doen en die ik later zelf nog vaak gebruikt heb. Het idee was zo leuk. Ik had heel veel tijd besteed aan mijn presentatie. Echt heel veel. Alleen op het moment dat het zover was waren er ook directieleden die waren afgeleid, die geen zin/tijd hadden en dat ook lieten merken. Er is ook verder nooit iets gebeurd met mijn input. En ik kan je vertellen, dat wat een heel goed idee was is door de meer dan slechte uitvoering volledig om zeep geholpen. Het eerste scheurtje was ontstaan.

! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

41

! Maak tijd ! Ik! heb! het! al! eerder! aangegeven! maar! wat! je! vaak! ziet! is! dat! wanneer! iemand! begint!aan!zijn!nieuwe!baan!er!vaak!geen!tijd!is!om!iemand!goed!te!begeleiden.! En!dat!is!zo!zonde.!Op!korte!termijn!lijkt!het!prettig!dat!je!je!weer!snel!kan!laten! meeslepen!door!de!waan!van!de!dag.!Maar!op!de!lange!termijn!kan!dit!een!hele! dure! fout! zijn.! Zorg! ervoor! dat! iedereen! weet! dat! er! een! nieuwe! medewerker! komt.! Zorg! dat! er! meerdere! mensen! tijd! hebben! gemaakt! om! kennis! te! maken.! En!maak!je!eigen!agenda!ook!leeg.!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

7

Ben!je!opzoek!naar!een!concreet!inwerkE!en!introductieprogramma! inclusief!checklist?!Ga!dan!even!naar!de!website!!

www.vissershr.nl

!

! ! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

42

DE NIEUWE GENERATIES. ! We! hebben! er! allemaal! mee! te! maken.! Of! misschien! ben! je! het! zelf! wel.! De! zogenaamde!‘nieuwe!generatie’.!!De!generaties!met!de!letters!X!en!Y.! Nu!ben!ik!niet!zo’n!voorstander!van!het!denken!in!hokjes!en!geloof!ik!er!ook!niet! in!dat!je!alles!anders!moet!doen!voor!deze!generatie!maar!er!zijn!wel!degelijk!een! aantal!karakteristieken!die!deze!generaties!kenmerken!die!‘anders!zijn.! ! En!wanneer!je!daar!als!werkgever!geen!rekening!mee!houdt!ga!je!echt!de!boot! missen.!Daar!bestaat!geen!enkele!twijfel!over.!! ! Standaardiseren! en! in! hokjes! denken! past! niet! bij! deze! generaties.! Zelfontplooiing,!afwisselingen!en!uitdaging!zijn!echt!van!belang.!En!het!kunnen!en! mogen! benutten! van! hun! eigen! talenten! staat! voorop.! En! dat! is! prachtig! natuurlijk.! ! Maar!dit!heeft!ook!een!aantal!consequenties!voor!je!bedrijfsvoering.!Het!hokjes! denken! van! bijvoorbeeld! een! functieomschrijving! kan! al! zorgen! voor! wrijving.! Iemand! is! tenslotte! meer! dan! alleen! wat! omschreven! staat! in! de! functieomschrijving.!En!als!daar!geen!ruimte!voor!is,!krijgt!iemand!het!gevoel!dat! een!deel!van!hem!er!niet!toe!doet.!Maak!er!vooral!gebruik!van!dat!iemand!meer! te!bieden!heeft!dan!alleen!wat!er!in!de!functieomschrijving!staat.! ! Denk!je!nu,!“ja!daag,!dat!hadden!wij!vroeger!ook!niet!hoor.!Wij!moesten!gewoon! werken!voor!ons!geld”.!Dan!kunnen!we!daar!in!elk!geval!de!conclusie!uit!trekken! dat!jij!niet!tot!deze!doelgroep!behoort!!.! ! Maar!laten!we!eerlijk!zijn.!Wat!zou!het!mooi!zijn!als!we!deze!generatie!de!ruimte! konden!geven!om!deze!plek!ook!in!te!nemen.!En!ze!niet!te!belemmeren.!! !! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

43

Hoe!vaak!lees!je!tegenwoordig!wel!niet!dat!vooral!jonge!mensen!opbranden!op! hun!werk.!Dan!kan!je!denken!‘slappe!hap’!maar!je!kan!ook!kijken!naar!wat!er!kan! gebeuren.! Een! generatie! die! we! hebben! geleerd! dat! de! sky! the! limit! is,! dat! ze! alles!kunnen!wat!ze!maar!willen!en!dat!ze!er!echt!toe!doen.!En!dan!beginnen!ze! aan!een!werkend!leven.!Waarin!ze!al!die!‘rechten’!veel!minder!hebben.!Waar!ze! moeten! doen! wat! er! gezegd! wordt.! Waarom?! Omdat! dat! daar! nou! eenmaal! zo! werkt.! Bedrijven! zijn! vaak! ingericht! vanuit! wantrouwen! en! verantwoording! afleggen! in! plaats! van! verantwoordelijkheid! mogen! nemen,! controle,! hokjes! en! marges!zonder!te!weten!waarom!je!doet!wat!je!doet.!! ! En!natuurlijk!chargeer!ik!nu.!En!zijn!er!ongelofelijk!veel!bedrijven!waar!het!niet!zo! is.!Maar!helaas!heb!ik!ook!heel!veel!bedrijven!gezien!waar!het!wel!zo!gaat.! ! En! vergeet! niet! dat! we! tegenwoordig! eigenlijk! allemaal! wel! vragen! om! innovatieve,! ondernemende,! creatieve! en! betrokken! medewerkers.! Als! je! dat! echt!wilt!realiseren!moet!je!zelf!ook!zo!handelen.!Anders!gaat!het!niet!werken.!En! misschien!heb!je!juist!wel!iemand!aangenomen!om!je!daarbij!te!helpen.!Zorg!er! dan!voor!dat!je!diegene!maximaal!faciliteert.!Ook!als!het!even!pijn!doet.!! !

!

!

!

WWW.VISSERSHR.NL

44

SAMENGEVAT !

Het inwerken van je nieuwe kanjers doe je zo! !

" Vertel!waarom!je!hem!hebt!aangenomen! " Vertel!wie!je!interne!en!externe!klanten!zijn! " Vertel!hoe!je!bedrijf!waarde!creëert! " Geef!gelijk!doelstellingen!en!feedback! " Besteed!tijd!aan!after!sales! " Zorg!voor!steun! " Maak!tijd! !

! !

N

ever hire someone who knows less than you do about what he's hired to do." - Malcolm Forbes -

! !

WWW.VISSERSHR.NL

45

! ! ! ! !

!

4 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

BINDEN & BOEIEN Nu!komt!het!er!op!aan.!Hoe!hou!je!je!goede!mensen!bij!je! en!hoe!zorg!je!ervoor!dat!ze!niet!meer!bij!je!wegwillen.!Je! leest!het!hier.!!

!

WWW.VISSERSHR.NL

46

WERK ALS ESSENTIE ! Werk!is!een!essentieel!onderdeel!van!ons!bestaan.!!We!hebben!er!soms!de!balen! van.!En!in!erge!gevallen!worden!we!er!ziek!van.!Maar!wanneer!je!mensen!vraagt! om!de!keuze!te!maken!tussen!kunnen!werken!of!alleen!maar!thuiszitten!(en!dan! niet! met! 5! miljoen! op! de! bank…),! dan! kiest! bijna! iedereen! voor! een! werkzaam! leven.! Het! geeft! ons! geld,! het! geeft! ons! doelen! en! we! zijn! lekker! onder! de! mensen.! ! En!toch!zijn!we!vaak!niet!blij…! ! ! Grootste angst: ontslagen worden Grootste droom: nooit meer hoeven werken - de vader van Loesje-

! Als!je!een!keer!45!minuten!over!hebt,!of!bereid!bent!om!die!tijd!te!investeren!kan! ik! je! echt! de! documentaire! van! Tegenlicht! aanraden! waarin! de! een! hele! interessante!visie!hebben!op!de!rol!van!werk!in!ons!leven!nu!en!in!de!toekomst.! !

!

! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

47

BASISBEHOEFTEN Deci!en!Ryan!hebben!uitgebreid!onderzoek!naar!de!basisbehoeften!van!mensen! met! betrekking! tot! hun! werk! gedaan.! Uit! hun! onderzoek! blijkt! dat! we! ons! werk! pas!als!bevredigend!en!stimulerend!kunnen!ervaren!als!ons!werk!aansluit!bij!een! aantal!basisbehoeften!die!we!allemaal!hebben.!! ! Die! behoeften! zijn! er! uiteraard! in! verschillende! kleuringen.! De! een! vindt! het! lekker! als! alles! strak! geregeld! is.! De! ander! vind! het! weer! prettiger! als! het! een! beetje!chaotisch!is.!Maar!voor!iedereen!zijn!er!een!aantal!basisbehoeften.! ! ! Je!wilt!je!competent!voelen!in!je!werk! ! ! Je!wilt!sociale!verbondenheid!ervaren! ! ! Je!wilt!een!voldoende!mate!van!autonomie!ondervinden! ! Helemaal! niet! zo! ingewikkeld! eigenlijk! hè?!! En! het! wordt! alleen! maar! mooier! want! als! werkgever! kan! je! allerlei! dingen! doen! die! een! directe! bijdrage! leveren! aan! het! vervullen! van! de! basisbehoeften! van! je! mensen.! En! veel! van! de! dingen! die!je!kan!doen!kosten!ook!nog!eens!geen!geld.!Bijna!te!mooi!om!waar!te!zijn!!.! ! En!als!je!nu!denkt!“waarom!zou!ik?”.!Dan!heb!!ik!hier!het!antwoord!voor!je.! Wanneer! de! basisbehoeften! van! mensen! bevredigd! worden! ervaren! mensen! geluk.! En! in! dit! geval! werkgeluk.! En! we! weten! inmiddels! allemaal! dat! gelukkige! medewerkers! beter! presteren.! Dat! is! zelfs! wetenschappelijk! aangetoond.! En! daarmee!is!geluk!geen!bijkomstigheid!meer!maar!een!directe!beïnvloeder!van!de! resultaten!en!het!succes!van!je!bedrijf!!Het!lijkt!mij!daarom!meer!dan!de!moeite! waard!om!hier!aandacht!aan!te!besteden.!! ! ! Stimuleer kameraadschap ! En! dan! bedoel! ik! niet! dat! iedereen! als! de! beste! vrienden! met! elkaar! door! een! deur!moet!gaan.!Het!gaat!hier!om!‘samen’.!Om!mensen!het!gevoel!te!geven!dat! jullie!samen!werken!aan!het!realiseren!van!de!doelen!van!je!bedrijf.! ! !

1

2 3

1

!

WWW.VISSERSHR.NL

48

! Geef betekenisvol en zinvol werk ! Natuurlijk!moet!er!ook!‘gewoon’!werk!worden!gedaan!maar!laat!je!medewerkers! ook!eens!kiezen!om!iets!te!organiseren!voor!bijvoorbeeld!de!maatschappij.!En!leg! dan!niet!een!dag!bos!opruimen!op.!Vraag!je!mensen!wat!voor!hen!belangrijk!is!en! speel!daar!op!in.!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Heb en geef vertrouwen ! Wanneer! je! mensen! het! gevoel! geeft! dat! je! ze! serieus! neemt! zijn! ze! bereid! om! niet!alleen!(nog)!maar!te!kijken!naar!wat!goed!is!voor!henzelf,!of!hun!eigen!team! maar! om! ook! naar! de! organisatie! als! geheel! te! kijken.! En! ook! al! is! het! niet! een! makkelijke! opgave,! probeer! eens! iets! te! laten! gaan! zoals! de! medewerker! denkt! dat!dat!het!beste!is!zonder!gelijk!in!te!grijpen,!zonder!alles!te!willen!controleren! of!over!te!willen!nemen!op!het!moment!dat!het!anders!loopt!dan!je!zelf!in!eerste! instantie! voor! ogen! had.! En! dat! betekent! niet! dat! je! de! boel! maar! moet! laten! gaan!maar!dat!vraagt!juist!van!je!dat!je!moet!opstellen!als!een!leider.!En!vergeet! niet!dat!(bijna)!iedereen!echt!de!intentie!heeft!om!het!goed!te!doen.!En!dat!de! keuzes! die! ze! maken! ook! heel! goed! kunnen! werken,! ook! al! zijn! het! niet! direct! jouw!keuzes.!! ! ! ! ! ! !

2

3

!

WWW.VISSERSHR.NL

49

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! Wees transparant ! Wat! echt! een! cruciaal! verschil! is! tussen! de! beste! werkgevers! en! de! rest! is! transparantie.! In! welke! mate! durf! je! je! mensen! mee! te! nemen! in! de! besluitvorming.! En! mogen! je! medewerkers! ook! invloed! uitoefenen! op! deze! besluiten!en!worden!ze!betrokken!bij!de!opvolging?!Die!lef!onderscheidt!de!beste! van!de!mindere.! ! Zet eens iemand in het zonnetje of geef eens een complimentje. ! Er!is!helemaal!niets!mis!mee!de!mensen!te!belonen!als!team,!of!succes!met!z’n! allen! te! vieren.! In! tegendeel.! Successen! kunnen! niet! genoeg! gevierd! worden.! Maar! vergeet! ook! het! individu! niet.! Anders! kunnen! mensen! weer! het! gevoel! krijgen!dat!ze!alleen!maar!worden!gezien!als!onderdeel!ergens!van.!! Ja,!ja!mensen,!het!valt!niet!mee!allemaal!!.! !

4

5

THE LUGGAGE PARTY

Dit is wel een wat extreem voorbeeld maar geeft wel een mooi kijkje in hoe het kan werken. Een advocatenkantoor Freeborn & Peters hield elk jaar een zogenaamde “Luggage party”. Iedereen die zin had in een weekend in Las Vegas moest op die dag zijn koffer meenemen. Aan het einde van de dag werden vier namen getrokken en die medewerkers werden opgehaald met de limo voor een weekend vol kosteloos gokplezier. In 2009 ging het slecht met bedrijf en moesten de salarissen worden bevroren en een aantal medewerkers worden ontslagen. De medewerkers hadden hier begrip voor. Zou de Luggage party een bijdrage hebben geleverd aan de verdraagzaamheid?

! !

WWW.VISSERSHR.NL

50

6

Regel de faciliteiten op zijn best ! Medewerkers! hebben! hoge! verwachtingen.! En! daar! kan! je! soms! best! moe! van! worden!maar!je!hebt!het!ook!nodig.!Hoge!verwachtingen!zijn!nou!eenmaal!nodig! om!tot!hoge!prestaties!te!kunnen!komen.!Dus!regel!supersnel!internet,!een!fijne! werkplek,! goede! koffie.! Niet! over! nadenken.! Gewoon! in! orde! maken! zodat! niemand!energie!hoeft!te!verspillen!aan!mopperen!en!klagen!over!zaken!die!niets! bijdragen.!Zorg!ervoor!dat!ze!krijgen!wat!ze!nodig!hebben!om!hun!werk!goed!te! kunnen!doen.! ! ! Deel de visie en waarden van je bedrijf ! Ik! blijf! me! er! over! verbazen! dat! wanneer! ik! bij! bedrijven! kom! en! ik! aan! de! medewerkers!vraag!naar!wat!de!visie!van!het!bedrijf!is,!hoe!vaak!mensen!me!het! antwoord!schuldig!moeten!blijven.!En!als!ik!vraag!naar!de!waarden!blijft!het!ook! vaak!angstvallig!stil.!Als!je!daar!over!nadenkt!is!dat!eigenlijk!best!raar.!Want!als!je! de!visie!niet!kent!dan!weet!je!toch!ook!niet!waarom!je!doet!wat!je!doet?!Dan!kan! je! nooit! verder! komen! dan! jezelf! en! je! eigen! werk.! Maak! je! medewerkers! dus! actief!en!bewust!een!onderdeel!van!het!grotere!geheel.! ! ! Geef doelstellingen en richting aan je team ! Schets!een!beeld!van!het!team!en!hoe!je!dit!team!er!in!de!toekomst!in!jouw!ogen! uit!zou!moeten!zien.!Wanneer!zijn!ze!succesvol?!En!vertel!er!vooral!bij!waarom!je! dit! belangrijk! vindt.! ! Laat! je! mensen! meedenken! over! hoe! jullie! daar! samen! kunnen!komen.! ! ! Zorg voor zo min mogelijk gedoe ! Dagelijkse!irritaties!bagatelliseren!we!vaak.!Maar!dat!is!eigenlijk!niet!zo!slim!om!te! doen.! Op! zich! lijken! het! vaak! allemaal! kleinigheden.! Een! printer! die! niet! lekker! werkt,! een! programma! dat! vaak! vastloopt! of! tocht.! Maar! je! werktevredenheid! wordt!in!grote!mate!beïnvloed!door!dagelijks!gedoe.!Vraag!aan!je!medewerkers! waar!ze!zich!aan!irriteren!en!doe!er!iets!aan.! ! !

7

8

9

!

WWW.VISSERSHR.NL

51

DE MOTIVATIETHEORIE VAN HERZBERG Deze theorie is al een ‘ouwetje’ (1970) maar geeft een mooi beeld van hoe het zou kunnen werken met motivatie. Herzberg onderscheidt twee groepen van factoren die allebei een andere rol spelen bij motivatie en werktevredenheid:

" de hygiënefactoren (dissatisfiers) " motiverende factoren (satisfiers) Bij hygiënefactoren kan je denken aan - (redelijke) beloning - arbeidsomstandigheden - arbeidsverhoudingen Deze zijn met name extrinsiek en gaan over de omstandigheden. Bij motiverende factoren moet je denken aan: - ontwikkeling en ontplooiing - erkenning en waardering - het kunnen leveren van prestaties - het creatief en succesvol kunnen zijn Deze factoren zijn veel intrinsiek en werkinhoudelijk. De hygiënefactoren kunnen bijdragen aan werkontevredenheid als ze niet vervuld worden. Als ze daarentegen wel vervuld worden zorgen ze er niet voor dat mensen zich meer tevreden voelen. Ze komen zeg maar uit op de 0-lijn. Motiverende factoren dragen wel direct bij aan de tevredenheid. En hier geldt weer dat wanneer deze niet vervuld zijn ze op hun beurt niet zorgen voor ontevredenheid. Mensen blijven weer op die 0-lijn. Maar, zegt Herzberg, motiverende factoren kunnen hun werk pas doen en leiden tot betere prestaties als de hygiënefactoren goed geregeld zijn. Er moeten dus een aantal basisvoorwaarden geregeld worden voordat mensen zich gemotiveerd kunnen voelen. Herzberg zegt dus eigenlijk dat wanneer je de vruchten wilt plukken van betere prestaties dit niet zoveel effect zal hebben als je aan de hygiënefactoren te weinig aandacht hebt besteed. Mensen zullen weinig behoefte hebben aan ontplooiing als ze nog ontevreden zijn over hun beloning. Mensen zullen niet erg openstaan voor waardering als de onderlinge relaties op het werk niet lekker lopen. Toch interessant om rekening mee te houden!

! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

52

! Delegeer verantwoordelijkheden en kansen ! Naast!dat!je!werkzaamheden!en!verantwoordelijkheden!delegeert,!is!er!ook!niets! zo! leuk! voor! je! mensen! als! het! delegeren! van! leuke! en! belangrijke! zaken.! Deelname!aan!een!belangrijke!vergadering,!projecten,!uitjes!waarbij!ze!het!bedrijf! moeten!vertegenwoordigen.!Wat!wel!even!belangrijk!is!om!je!te!realiseren!is!dat! het!delegeren!van!werk!niet!hetzelfde!is!als!werk!over!de!schutting!gooien!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

10

! Wil!je!meer!weten!over!hoe!je!nu!het!beste!werk!kan!delegeren!en!hoe!je!dat!moet!doen! wanneer!niet!iedereen!even!ervaren!is,!neem!dan!even!een!kijkje!op!de!site!!

www.vissershr.nl! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

53

! Help je mensen hun beste eigenschappen te benutten ! Je! hebt! je! mensen! aangenomen! om! een! bepaalde! klus! te! klaren.! En! omdat! te! kunnen! doen! beschikken! ze! over! bepaalde! skills! en! personality.! Maak! daar! gebruik!van!!En!maak!het!aantrekkelijk!voor!je!mensen!om!met!hun!talenten!aan! de!slag!te!gaan.!Haal!ze!uit!hun!comfort!zone!(om!maar!eens!een!modewoord!te! gebruiken..),! geef! ze! klussen! te! klaren! waarbij! de! ‘gedwongen’! worden! zichzelf! maximaal!te!pushen.!En!help!ze!ondertussen.!Sta!langs!de!zijlijn.!Vang!ze!op!als!ze! vallen.!En!geef!ze!feedback.!Veel!feedback.!Vertel!ze!wat!ze!goed!doen!en!vertel! ze!vooral!ook!waarom!je!vindt!dat!ze!dat!goed!doen.!Denk!maar!aan!het!volgende! voorbeeld.!Iemand!vertelt!je!dat!je!er!leuk!uitziet!die!dag.!Dankjewel!zeg!je!dan! meestal!terug.!Maar!stel!nou!dat!het!belangrijk!voor!je!is!wat!diegene!vindt!over! hoe! je! er! uitziet.! Dan! is! het! fijn! om! te! weten! dat! wat! je! hebt! gedaan! die! dag! maakt!dat!diegene!vindt!dat!je!er!leuk!ziet.!En!dan!kan!je!dat!de!volgende!keer! weer!doen.!Of!juist!niet!!.!! ! ! Zo doen ze dat bij IBM

11

Ik las een tijd geleden een verhaal over iets dat was gebeurt bij IBM. Een van de topmanagers had een kapitale fout gemaakt. Schade $10.000.000,-. Hij moest zich verantwoorden bij de CEO over hoe dit had kunnen gebeuren. Nadat ze elkaar uitgebreid gesproken hadden over het voorval stond de manager op. De CEO vroeg hem wat hij nu ging doen. “Mijn spullen pakken en naar huis”, zei de manager. “Ben jij gek!”, riep de CEO. “Ik heb net $ 10.000.000,- in je ontwikkeling geïnvesteerd. Het lijkt me beter als je weer aan het werk gaat.”

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

54

12

! Los problemen op en ga weerstand niet uit de weg

Als!er!zich!een!probleem!voordoet!ga!dan!eerst!kijken!of!er!iets!in!de!procedure,! het! systeem! of! in! de! regels! zit! wat! ervoor! heeft! gezorgd! dat! het! probleem! is! ontstaan.!Begin!niet!gelijk!met!wat!de!medewerker!verkeerd!heeft!gedaan!en!wat! er! met! hem! mis! is.! En! is! er! ontevredenheid! of! weerstand?! Dan! is! dat! natuurlijk! vervelend! maar! ook! een! beetje! fijn.! Als! ze! ontevreden! zijn,! zijn! ze! nog! niet! onverschillig.!En!dan!heb!ik!het!hier!niet!over!de!mensen!voor!wie!het!nooit!goed! is.!Die!zeg!maar!‘met!een!citroen!in!hun!bek!geboren!zijn’.!Die!zijn!niet!meer!te! redden.! Wat! wel! ongelofelijk! belangrijk! is,! is! dat! wanneer! je! merkt! dat! er! ongenoegen! heerst! je! hier! goed! mee! omgaat.! Negeer! het! niet,! luister! oprecht! naar! het! gemorrel! en! probeer! de! mopperaars! te! betrekken! bij! eventuele! oplossingen.!! ! Maar!vergeet!niet:!wat!je!aandacht!geeft!groeit.!Geeft!het!gemorrel!de!aandacht! die!het!verdient!maar!niet!meer!dan!strikt!noodzakelijk!!! !

!

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

55

! Beloning ! Mensen! moeten! het! gevoel! hebben! dat! ze! voldoende! betaald! krijgen.! En! met! voldoende!bedoel!ik!dat!het!in!verhouding!moet!staan!tot!het!werk!dat!ze!doen.! Het!gaat!dus!om!perceptie.!Ze!moeten!het!gevoel!hebben!dat!de!beloning!klopt! ten! opzichte! van! het! werk! dat! ze! doen.! En! dat! het! klopt! ten! opzichte! van! hun! collega’s!die!soortgelijk!werk!doen.!En!neem!rustig!van!me!aan!dat!iedereen!van! elkaar!weet!wat!ze!verdienen.!Hoe!hard!je!ook!probeert!dat!te!voorkomen.!Het! heeft! me! overigens! altijd! enorm! verbaasd! dat! werkgevers! daar! zo! geheimzinnig! over!willen!doen.!Of!nou!ja,!verbaasd.!Wanneer!ik!een!kritische!blik!wierp!op!de! opbouw!van!de!salarissen!bleek!er!vaak!zoveel!te!rammelen!dat!ik!eigenlijk!heel! goed!begreep!waarom!ze!de!salarissen!liever!stil!hielden!!.! ! Bij!Semco!(je!weet!wel,!dat!bedrijf!van!Ricardo!Semler)!doen!ze!het!heel!anders.! Eens! in! de! zoveel! tijd! vragen! ze! aan! de! medewerkers! zelf! wat! zij! vinden! dat! ze! moeten! verdienen.! En! geloof! het! of! niet,! daar! komen! altijd! heel! redelijke! voorstellen!uit!die!prima!gehonoreerd!kunnen!worden.!Mensen!snappen!namelijk! prima! dat! er! een! redelijkheid! in! moet! zitten.! Te! weinig! is! niet! oké,! maar! teveel! voelt!ook!niet!goed.! ! In!hoofdstuk!5!kan!je!nog!veel!meer!lezen!over!geld!en!belonen.! !

13

!

! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

56

14

! Begeef je onder de mensen en zorg dat je je mensen kent

Als!het!wat!minder!goed!gaat!met!iemand!hoeft!dat!natuurlijk!niet!altijd!aan!het! werk!te!liggen.!Er!kan!ook!een!thuissituatie!zijn!die!voor!problemen!zorgt.!En!dat! kunnen!mensen!meenemen!naar!hun!werk.!Zorg!ervoor!dat!je!op!de!hoogte!bent! van!wat!er!speelt!in!het!privéleven!van!je!mensen.!Vier!de!fijne!dingen!en!sta!stil! bij! de! moeilijke! dingen.! En! laat! je! zien.! Loopt! rond! en! praat! met! je! mensen.! Dit! kan!zoveel!impact!hebben!op!je!mensen!en!hun!gevoel!van!erbij!horen.!Het!kost! soms! even! tijd! maar! ik! kan! je! verzekeren! dat! de! opbrengsten! navenant! zijn!! En! het! handig! om! je! te! realiseren! dat! mensen! zich! tegenwoordig! niet! zozeer! meer! verbinden!aan!hun!werkgever!of!het!bedrijf!voor!de!rest!van!hun!leven!maar!dat! ze!zich!committen!aan!hun!carrière.! ! ! Zo kan je het dus beter niet doen…. Ik sprak pas een goede vriendin die werkt bij een internationaal bedrijf. Zij bedient de Benelux en haar manager heel Europa. En haar manager was al een paar maanden kribbig, kortaf, minder bereikbaar. Omdat het al een tijd duurde merkte ze dat ze zich eraan begon te ergeren. Was hij niet meer tevreden over haar? Ging het niet goed met de zaak op een niveau waar zij geen inzage in had? Ze had hem er naar gevraagd maar hij had gezegd dat er niks was. Na een paar maanden bleek bij toeval dat hij in de tussenliggende periode geëmigreerd was. Van Duitsland naar Engeland. En dat brengt natuurlijk allerlei spanningen en gedoe met zich mee. Als hij de moeite had genomen om haar te vertellen dat dit speelde in zijn leven had dat een hoop irritatie en frustratie kunnen voorkomen.

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

57

! Geef ruimte in vergaderingen ! Dit!gaat!is!voor!veel!ondernemers!niet!makkelijk!maar!ga!het!eens!proberen!om! ruimte!te!geven!in!vergaderingen.!Het!is!zo!verleidelijk!om,!wanneer!je!mensen! een!probleem!aan!het!bespreken!zijn,!het!over!te!nemen.!Je!ziet!vaak!binnen!noE time!de!oplossing!en!omdat!je!geen!tijd!wilt!verspillen!laat!je!ze!(voor!de!vorm)! even! aan! het! probleem! snuffelen! om! vervolgens! snel! met! de! oplossing! en! uitwerking!daarvan!te!komen.!Lijkt!logisch.!Is!het!niet.!! Het!is!goed!voor!je!mensen!om!te!leren!om!zelf!tot!conclusies!te!komen.!En!de! kans! bestaat! dat! ze! misschien! wel! tot! betere! oplossingen! komen! dat! jij! had! gekund.!En!vergeet!niet!dat!wanneer!mensen!zelf!betrokken!zijn!bij!een!oplossing! ze!zich!meer!betrokken!voelen!bij!het!besluit!en!het!werk!vervolgens!sneller!en! gedrevener!doen.! ! ! Stop doing what doesn’t work ! Ik! was! onlangs! bij! een! groot! bedrijf! waar! ze! er! eigenlijk! allemaal! wel! klaar! mee! waren! om! allerlei! zinloze! en! stompzinnige! regels! en! richtlijnen! te! moeten! opvolgen! en! uitvoeren! terwijl! iedereen! wist! dat! dit! niets! toevoegde.! Ze! hadden! bedacht!dat!iedereen!een!regel!mocht!voordragen!waarvan!ze!wilde!dat!die!liefst! gisteren! nog! zou! worden! afgeschaft.! En! elke! maand! werd! er! op! een! van! de! ingediende! regels! gestemd! en! die! regel! werd! met! onmiddellijke! ingang! afgeschaft.! Je! kan! je! voorstellen! dat! de! medewerkers! hier! heel! erg! blij! van! werden.! Stel! jezelf! regelmatig! de! vraag! waarom! je! de! dingen! doet! zoals! je! ze! doet.!

15

16

!

!

! !

WWW.VISSERSHR.NL

58

!

17

! Doe de baalklusjes (soms) zelf

Misschien!ken!je!het!verhaal!wel!van!Andrew!Shrage,!de!CEO!van!MoneyCrashers,! die! zijn! medewerkers! beloont! door! het! doen! van! de! rotklussen! wanneer! zijn! mensen! de! verkoopdoelstellingen! halen.! Hij! haalt! koffie.! Hij! zorgt! voor! het! kopieerwerk.!Hij!filet!en!archiveert.!En!ze!zeggen!dat!het!werkt.! ! ! Zorg voor heel veel informatie

18

Wanneer! medewerkers! zien! welke! invloed! hun! inspanningen! hebben! op! de! resultaten! van! de! organisatie! werkt! dat! ongelofelijk! motiverend.! Als! je! mensen! dat!inzicht!geeft!wordt!werken!een!beetje!een!spel.!Een!spel!om!te!winnen.!Laat! je!mensen!zien!wat!er!goed!gaat,!hoe!je!klantenbestand!is!opgebouwd,!waar!de! ‘lekken’!in!je!bedrijf!zitten,!waar!de!komende!maanden!op!gefocust!gaat!worden,! welke!successen!er!zijn!behaald!en!welke!kansen!zijn!blijven!liggen.!Hoe!meer!je! mensen!weten,!hoe!meer!betrokken!ze!zich!kunnen!voelen!en!hoe!makkelijker!ze! meer!kunnen!doen!om!het!beter!te!maken.! ! ! Laat je medewerkers zelf kiezen. Vorig jaar werd er in de Harvard Business Review een mooi experiment gepubliceerd dat de kern van motiveren weergeeft. De onderzoekers organiseerden een loterij. De ene helft van de deelnemers kreeg een willekeurig nummer toegewezen. De andere helft mocht zelf een nummer kiezen. Op het moment dat de loterij ging beginnen boden de onderzoekers de deelnemers de mogelijkheid om hun lot te verkopen. Waar het de onderzoekers om ging was te kijken naar hoeveel ze zouden moeten bieden voor de loten die waren toebedeeld versus de loten die de mensen zelf hadden gekozen. Er zou eigenlijk geen verschil moeten zijn. De loterij is gebaseerd op puur geluk en winstkansen. Of eigenlijk zijn de winstkansen van de mensen die zelf hebben gekozen kleiner omdat zij hetzelfde nummer opgeschreven zouden kunnen hebben. Ze hebben dit onderzoek keer op keer herhaald en het bleek altijd dat ze 5 keer zoveel moesten betalen voor de loten van de mensen die zelf hun nummer hadden gekozen. Conclusie: als we ergens vanuit onszelf voor kiezen is de drijfveer om het beste resultaat te behalen veel hoger! Het is voor een bedrijf dan ook superslim om de doelstellingen van je bedrijf goed uit te leggen, maar je medewerkers zelf te laten kiezen over hoe ze daar willen komen.

! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

59

EFFECTIVITEIT VAN DE GEBODEN OPLOSSING Mensen!leren!het!beste!van!hun!eigen!resultaten.!En!om!dit!te!kunnen!bereiken! moeten! mensen! hun! eigen! leermethode! kiezen.! Als! leidinggevende! maak! je! afspraken!over!de!resultaten!die!de!medewerker!moet!behalen.!Je!schets!dus!als! het! ware! de! kaders.! Maar! je! laat! de! medewerker! zelf! bepalen! HOE! hij! die! resultaten!wil!gaan!bereiken.!Jij!schept!de!voorwaarden!en!de!medewerker!geeft! hier!kleur!aan.!Ik!zal!dit!even!illustreren!met!een!voorbeeld:!jij!bepaalt!dat!jullie! moeten!uitkomen!in!Rome!en!je!geeft!aan!hoeveel!tijd!en!geld!er!is!om!daar!te! komen.!Je!medewerker!mag!zelf!de!route!bepalen.!Klinkt!best!logisch!toch.!Maar! vergis! je! niet.! Je! zal! merken! dat! je! vaak! zelf! al! een! oplossing! en! een! route! in! je! hoofd!hebt!die!je!graag!wilt!‘verkopen’!omdat!je!vaak!al!weet!of!die!werkt.! ! Dat!dit!vaak!niet!het!meest!effectief!is!blijkt!uit!de!volgende!formule:! !

E=KxA

! De!effectiviteit (E)!van!een!geboden!oplossing!hangt!af!van!de!kwaliteit (K)!! van!de!geboden!oplossing!en!de!acceptatie (A)!van!de!oplossing.! ! Als!je!zo’n!effectief!mogelijke!oplossing!wilt!zal!je!dus!aandacht!moeten!besteden! aan! de! kwaliteit! en! de! acceptatie! hiervan.! En! aangezien! het! vaak! makkelijker! is! om!de!kwaliteit!(samen)!te!verhogen!is!het!slim!om!vooral!aandacht!te!besteden! aan! de! acceptatie! van! de! oplossing.! En! wanneer! kunnen! mensen! een! oplossing! makkelijk!accepteren?!Juist.!Als!ze!hem!zelf!bedacht!hebben.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

60

WAAROM HET SOMS TOCH NIET LUKT. ! Op!papier!ziet!het!allemaal!best!logisch!uit!toch?!En!ook!niet!al!te!ingewikkeld.!Je! ziet!de!voordelen!er!wel!van!in!en!je!gaat!vol!goede!moed!aan!de!slag.!En!dan!lukt! het!lukt!het!soms!toch!niet.!Er!zijn!een!aantal!heel!duidelijke!redenen!/!oorzaken! waarom!je!niet!het!gewenste!resultaat!behaalt.! ! Lastig gedrag ! Hoe! vervelend! ook,! maar! als! jullie! onderlinge! (werkE)relatie! niet! goed! is! heeft! praten! over! de! inhoud! geen! enkele! zin.! Mensen! zullen! al! dan! niet! lastig! gedrag! vertonen!door!bijvoorbeeld!niet!mee!te!willen!denken,!tegen!te!werken!of!zelfs!te! saboteren.! Je! zal! eerste! aandacht! moeten! besteden! aan! jullie! relatie! (ook! als! je! hier! niet! echt! op! zit! te! wachten! !)! en! het! handig! om! hierbij! te! onthouden! dat! standaard!gesprekken!geen!oplossing!bieden!bij!lastig!gedrag.! ! Acceptatie van de leidinggevende

1

2

Niet!elke!leidinggevende!wordt!geaccepteerd!door!het!team!of!de!medewerkers.! Of! een! leidinggevende! wordt! geaccepteerd! hangt! onder! andere! af! van! hoe! succesvol!hij!zelf!is,!hoeveel!betrokkenheid!er!bij!het!team!is!en!hoeveel!focus!er! op! het! team! is.! Een! ander! belangrijk! punt! is! hoe! je! als! leidinggevende! met! de! andere!teamleden!omgaat!omdat!mensen!dat!afspiegelen!naar!hoe!er!later!met! henzelf! omgegaan! zal! worden.! Word! je! als! leidinggevende! (of! projectleider,! of! baas)! niet! geaccepteerd! door! de! groep! dan! zullen! ze! niet! snel! genegen! zijn! om! een!oplossing!te!accepteren.! ! ! Liefde voor het eigen vak

3

Heel!vaak!worden!medewerkers!in!de!rol!van!leidinggevende!geplaatst!omdat!ze! goed!zijn!in!hun!vak!en!omdat!ze!deskundig!zijn.!Maar!leidinggeven!is!ook!een!vak! waarvoor!kennis!en!sociale!vaardigheden!nodig!zijn.!Medewerkers!die!de!rol!van! leidinggevende! op! zich! mogen! nemen! krijgen! met! een! beetje! geluk! een! nieuw! visitekaartje! en! wat! extra! geld.! Maar! ze! worden! vaak! niet! begeleid! in! hoe! ze! eigenlijk! moeten! leidinggeven.! Ze! hebben! weinig! kennis! en! zijn! beperkt! in! het! toepassen! van! verschillende! scenario’s! die! verschillende! situaties! vragen.! Het! stopt!vaak!met!“Wat!nu,!hij!doet!niet!wat!ik!wil”.!En!als!je!daar!bent!is!het!vooral! heel!fijn!om!gauw!weer!verder!te!gaan!met!je!eigen!werk.! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

61

! Vertrouwen ! De! meeste! leidinggevenden! zullen,! wanneer! je! het! ze! vraagt! hun! vertrouwen! uitspreken!in!de!goede!bedoelingen!en!de!inzet!van!hun!medewerkers.!Maar!als! je! goed! kijkt! naar! hun! gedag! zal! je! best! vaak! zien! dat! er! sprake! is! van! een! bepaalde! mate! van! wantrouwen! en! de! veronderstelling! dat! ze! het! zelf! eigenlijk! beter!weten.!Mensen!zeggen!vaak!dat!ze!participatief!zijn!(theorie!Y)!maar!in!de! praktijk!blijkt!er!toch!vaak!een!zweempje!autoritair!overheen!te!liggen!(theorie!X).! En! dat! is! vaak! ook! helemaal! begrijpelijk.! Niet! wenselijk! maar! wel! begrijpelijk.! Waar! het! om! gaat! is! dat! je! even! goed! kijkt! naar! dat! je! voor! jezelf! weet! wat! je! doet.! Mensen! hebben! namelijk! een! natuurlijk! wantrouwen! tegen! mensen! die! A! zeggen!en!vervolgens!B!doen.!Je!kan!dan!nog!beter!tegen!je!mensen!zeggen!dat! je!soms!wat!autoritair!bent!(of!overkomt)!zodat!mensen!weten!waar!ze!aan!toe! zijn.!

4

EN WAAROM ZOU JE DIT EIGENLIJK DOEN? Uit!onderzoek!van!J.!Dean!blijkt!dat!vrijwel!iedere!organisatie!aangeeft!rekening! te!houden!met!alle!bovenstaande!punten.!Maar!als!ze!eerlijk!zijn!vinden!ze!nou! ook!weer!niet!dat!het!echt!zo!veel!verschil!maakt.!En!daar!zit!gelijk!de!crux!van! het! hele! verhaal.! Veel! bedrijven! doen! het! een! beetje.! Wanneer! het! uitkomt! en! past.!Maar!de!bedrijven!die!echt!succesvol!zijn!geloven!met!volle!overtuiging!in! de! bovenstaande! punten! en! investeren! daarin.! Ze! zeggen! niet! alleen! dat! ze! het! belangrijk!vinden,!ze!geloven!het!ook!echt!!Niet!overtuigd?!Begin!dan!eens!klein.! Haal! er! 1! ding! uit! dat! makkelijk! te! realiseren! is! en! kijk! wat! er! gebeurt.! Wat! een! mooi!en!haalbaar!punt!is!om!mee!te!beginnen!is!met!het!weghalen!van!de!kleine! dagelijkse! irritaties! die! mensen! ervaren.! Doe! het,! geloof! het! en! kijk! wat! er! gebeurt.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

62

SAMENGEVAT Zo zorg je voor het binden en boeien van je mensen! " " " " " " " " " " " " " " " " " "

Stimuleer!kameraadschap! Geef!betekenisvol!en!zinvol!werk! Heb!en!geef!vertrouwen! Wees!transparant! Geef!complimenten! Regel!top!faciliteiten! Deel!de!visie!en!waarden!van!je!bedrijf! Geef!richting!en!doelstellingen! Delegeer!verantwoordelijkheden!en!kansen! Zorg!voor!zo!min!mogelijk!gedoe! Laat!je!mensen!hun!beste!eigenschappen!benutten! Los!problemen!op! Zorg!voor!beloning! Zorg!ervoor!dat!je!onder!de!mensen!bent! Geef!ruimte!in!vergaderingen! Stop!doing!what!doesn’t!work! Doe!de!baalklusjes!zelf! Zorg!voor!heel!veel!informatie!

! !

! WWW.VISSERSHR.NL

63

! ! ! ! !

!

5 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

SHOW ME THE MONEY Er! zijn! maar! weinig! onderwerpen! waar! zoveel! over! gemopperd! en! geklaagd! wordt! als! over! geld! en! bonussen.! En!dan!met!name!het!gebrek!eraan.!Is!helemaal!niet!nodig!! In!dit!deel!vertel!ik!je!hoe!het!goed!kan!regelen.!!!

!

WWW.VISSERSHR.NL

64

HOE WERKT HET NOU MET GELD? ! Hoeveel! zouden! mensen! moeten! verdienen?! Zelfs! als! de! bronnen! onuitputtelijk! zouden!zijn!is!het!nog!moeilijk!om!vast!te!stellen.! ! Er!is!bijna!geen!onderwerp!zo!complex!als!het!(wetenschappelijk)!vaststellen!van! de!relatie!tussen!geld!en!werkgeluk.!Motiveert!het!nou!wel?!Of!demotiveert!het! alleen! maar?! Wordt! je! werk! nou! leuker! van! meer! geld! of! heeft! geld! hier! geen! invloed!op?!! ! De!overhand!van!het!bewijs!lijkt!aan!te!tonen!dat!de!relatie!tussen!werkgeluk!en! salaris! op! zijn! minst! heel! zwak! is.! En! dat! is! heel! slim! om! je! te! realiseren.! Wil! je! betrokken! medewerkers! dan! is! geld! niet! de! oplossing! om! dit! voor! elkaar! te! krijgen!!Slecht!management!heeft!een!veel!grotere!invloed!op!de!ontevredenheid! van!medewerkers.!Het!is!slimmer!om!daar!naar!te!kijken.!!!!! ! Wat! de! discussie! over! geld! extra! bemoeilijkt! is! dat! de! werking! van! geld! voor! iedereen!verschillend!is.!Dat!kan!komen!door!dat!mensen!verschillende!types!zijn! maar!ook!door!mensen!hun!persoonlijke!omstandigheden.!Wat!frappant!is!om!te! zien!is,!dat!in!een!tijd!waar!steeds!meer!en!meer!gepersonaliseerd!kan!worden,! salarissystemen! binnen! bedrijven! bijna! allemaal! zijn! ingericht! vanuit! de! gedacht! One!Size!Fits!All!en!als!het!voor!1!iemand!werkt,!werkt!het!voor!iedereen.! En!eenheidsworst!leidt!zelden!tot!gelukkige!mensen.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

65

DE PSYCHOLOGIE RONDOM BELONING. In!de!afgelopen!jaren!heb!ik!menig!medewerkertevredenheidsonderzoek!mogen! uitvoeren!voor!verschillende!klanten.!Op!voorhand!wisten!we!eigenlijk!altijd!één! ding!zeker:!op!het!punt!van!beloning!gaat!er!niet!hoog!gescoord!worden.! ! Waar!komt!dat!nou!door?!Is!eigenlijk!heel!eenvoudig.!Het!is!vaak!niet!goed!op! orde!en!niet!goed!geregeld.!De!psychologische!kant!van!belonen!wordt!veel!te! weinig!toegepast.!Er!wordt!gekeken!naar!harde!cijfers.!Maar!het!gaat!vaak!om!de! beleving!rondom!geld.!Het!gevoel!van!eerlijkheid.!Er!heest!ook!altijd!een!zweem! van!geheimzinnigheid!rondom!de!salarissen.!Mag!jij!raden!waarom!!.! ! Beloning!is!één!van!de!onderwerpen!waar!medewerkers!geen!enkele!invloed!op! hebben.!Je!hebt!het!maar!te!slikken.!Best!raar!eigenlijk.! ! Compensation systems are capable of attracting (or repelling) the right kinds of people because they communicate so much about an organization’s philosophy, values and practices !"Rynes,1987"!" !

MENSELIJK KAPITAAL “De!mens!is!ons!belangrijkste!kapitaal”.!Er!is!eigenlijk!geen!ondernemer!meer!die! dit!niet!zegt.!Maar!dit!kapitaal!staat!wel!als!kostenpost!op!de!resultatenrekening.! En! niet! als! asset! op! de! balans.! Als! je! er! zo! naar! kijkt! hebben! de! medewerkers! helemaal!geen!waarde.!En!dat!is!best!raar!omdat!de!medewerkers!vaak!het!enige! echte! onderscheidend! vermogen! van! een! organisatie! zijn.! Nu! kan! je,! al! was! het! alleen!vanwege!allerlei!fiscale!beperkingen,!je!mensen!helemaal!niet!op!je!balans! zetten.!Maar!het!is!wel!interessant!om!hier!over!na!te!denken.!Om!na!te!denken! over!hoe!je!de!waarde!van!een!medewerker!kan!berekenen.!Of!om!bijvoorbeeld! de! kosten! voor! werving! &! selectie! op! de! balans! op! te! nemen! en! af! te! schrijven! over!de!periode!dat!iemand!normaal!gesproken!bij!het!bedrijf!blijft.! (Bron:!De!kleine!revolutie,!Bas!van!de!Haterd)!

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

66

WIJ DOEN WAT DE MARKT DOET Je!leest!en!je!hoort!het!heel!vaak.!We!gaan!benchmarken!!Kijken!waar!je!staat!ten! opzichte! van! je! concurrenten.! Je! plaats! bepalen.! En! dan! vaak! met! de! gedachte! dat! wanneer! je! het! beter! doet! dan! je! concurrent! je! ook! succesvol! bent.! Of! wanneer!je!salarissen!benchmarkt!en!het!uit!dat!onderzoek!blijkt!dat!je!het!beter! doet!dan!je!concurrenten!dan!hoef!je!intern!ook!niks!te!veranderen.!“Kijk!maar,! wij!betalen!beter!dan!de!rest”.!En!dan?!Denk!je!dat!je!medewerkers!zich!daarna! wel! tevreden! voelen! met! hun! salaris?! Omdat! het! bij! de! rest! nog! slechter! is?! Zo! werkt! het! natuurlijk! niet.! Je! kan! benchmarken! heel! goed! inzetten! als! marketing! instrument! (op! de! punten! waar! je! goed! scoort)! of! om! helder! te! krijgen! waar! er! voor! jou! verbetering! te! behalen! is.! Gelukkig! worden! de! databases! van! waaruit! gebenchmarkt! wordt! steeds! uitgebreider! en! betrouwbaarder! zodat! de! uitkomsten! ook! representatiever! zijn.! Dat! was! namelijk! vroeger! nog! wel! eens! dubieus.! ! Maar!voordat!je!gaat!benchmarken!stel!jezelf!dan!de!volgende!drie!vragen:! 1. In! hoeverre! wil! ik! eigenlijk! op! mijn! concurrent! lijken?! Of! trek! je! liever! je! eigen!plan?! 2. Kan! het! voor! mij! niet! van! veel! meer! toegevoegde! waarde! zijn! als! ik! ga! onderzoeken!wat!mijn!mensen!en!zeker!ook!mijn!klanten!van!mij!vinden?! 3. Als!ik!een!onderzoek!laat!doen,!wat!ga!ik!dan!eigenlijk!met!de!uitkomsten! doen?!In!welke!mate!ben!ik!bereid!te!investeren!als!de!uitkomsten!niet!zo! goed!zijn?!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

67

Type medewerkers en hun reacties op beloning ! ! Inkomen maximizers !!De!reden!waarom!deze!mensen!werken!is!om!geld!te!verdienen.!Ze!worden!dus!extrinsiek!!!!!! !!gemotiveerd.!Dit!is!de!zogenaamde!“economic!man”!zoals!die!wordt!omschreven!in!de!klassieke!! !!economie!theorieën.! ! Status zoekers !!Deze!medewerkers!worden!extrinsiek!gemotiveerd!door!het!idee!dat!een!bepaald!inkomen!en!! !!arbeidsvoorwaarden!hen!de!gelegenheid!biedt!om!de!mening!van!anderen!om!hen!heen!te!!!! !!beïnvloeden.! ! Loyalisten !!Deze!intrinsiek!gemotiveerde!medewerkers!identificeren!zich!met!de!doelen!van!de!organisatie.!Hun!! !!persoonlijke!interesses!komen!vaak!overeen!met!die!van!de!werkgever! ! Formalisten !!Deze!groep!medewerkers!heeft!een!primaire!focus!op!werkprocedure!en!wordt!intrinsiek!! !!gemotiveerd.!Procedures!hebben!voorrang!boven!resultaten!en!het!is!daarom!heel!moeilijk!om!deze!!! !!groep!te!beïnvloeden!met!extrinsieke!beloningen! ! Autonomisten !!Deze!medewerkers!zijn!uitsluitend!geïnteresseerd!in!hun!eigen,!niet!materiele!doelen.!Er!is!weinig!! !!interesse!in!andere!onderwerpen!en!andere!personen!en!daardoor!ook!weinig!effect!door!externe!!! !!beloningen.!

! !!(Bron:!B.S.!Frey,!How!does!pay!influence!motivation)!!

! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

68

BELONEN OF STRAFFEN? ! Wat! ! motiveert! er! nou! meer,! belonen! of! straffen?! Uit! onderzoek! blijkt! dat! medewerkers! harder! werken! om! te! voorkomen! dat! ze! iets! verliezen! dan! dat! ze! doen!om!beloond!te!worden.!Dit!principe!heet!verliesaversie.!! Hoe!dit!werkt!op!de!werkvloer!maakt!onderstaand!experiment!mooi!duidelijk.! !

! Bonus afpakken

Een groep van 150 leerkrachten werd verdeeld over twee groepen. Aan allebei de groepen werd verteld dat hun bonussen afhingen van de resultaten die hun eindexamenkandidaten behaalden op hun examen. De eerste groep leerkrachten zou de bonus ontvangen aan het einde van het jaar als de testscores van hun leerlingen zouden verbeteren. De tweede groep kreeg de bonus bij aanvang. De bonus was €4000,-. Als de resultaten van de leerlingen aan het einde van het jaar niet verbeterd waren moest het geld terug worden betaald. Je raad het al deze tweede groep haalde hogere scores als de eerste groep.

! Verlies!motiveert!dus!meer!dan!winst.! Nu! is! het! niet! gelijk! de! bedoeling! dat! bedrijven! nu! geld! aan! hun! mensen! geven! om! dit! later! eventueel! weer! af! te! pakken.! Dat! zou! ook! maar! zo! voor! heel! veel! andere! problemen! kunnen! zorgen.! Het! beste! zou! het! werken! als! je! vertelt! hoe! hoog!de!bonus!precies!zal!zijn.!Maar!wanneer!de!doelstelling!niet!behaald!wordt! blijft!de!gehele!bonus!achterwege.!Wat!wel!hierbij!nog!wel!belangrijk!is,!is!dat!het! bonus!bedrag!niet!te!hoog!is!omdat!het!anders!heel!erg!verstikkend!werkt.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

69

EN HOE WERKT HET NU MET BONUSSEN? !

Bonussen!worden!vaak!ingezet!om!medewerkers!en!managers!zou!hard!mogelijk! te! laten! werken.! ! En! om! te! proberen! gedrag! dat! je! graag! ziet! bij! iemand! vaker! voor!te!laten!komen.!Dit!is!niet!een!gedachte!die!zomaar!uit!de!lucht!komt!vallen! maar! een! gedachte! die! wordt! onderbouwd! door! een! theoretisch! model.! Een! model!waar!we!allemaal!in!zijn!gaan!geloven!en!dat!we,!bewust!maar!zeker!ook! onbewust,!zijn!gaan!toepassen.! ! Het!model!dat!vaak!ten!grondslag!ligt!aan!de!werking!van!bonussen!is!als!volgt:! !

MK = MO ! MK!staat!voor!Marginale!Kosten! MO!staat!voor!Marginale!Opbrengsten! ! Bij!de!kosten!van!werk!moet!je!denken!aan!alles!wat!er!nodig!is!om!het!werk!te! kunnen! doen.! Energie,! inzet,! nadenken,! vrije! tijd.! En! alles! wat! je! niet! kan! doen! omdat!je!werkt.!Bij!je!kinderen!zijn,!voetballen,!een!boek!lezen.!! ! Het!salaris!is!dat!wat!je!werk!je!opbrengt.!! ! De!gedachte!is!dat!mensen!bereid!zijn!om! hun!werk!te!doen!tot!hun!marginale! kosten!van!hun!werk!gelijk!zijn!aan!de!marginale!opbrengsten!van!hun!werk.! En! wanneer! de! kosten! hoger! zijn! dan! de! opbrengsten! ga! je! minder! werk! verrichten.! En! wanneer! de! opbrengsten! hoger! zijn! dan! de! kosten! ga! je! meer! werken.! Mensen! zijn! op! zoek! naar! een! evenwicht! tussen! de! kosten! en! de! opbrengsten.!! ! Nu! kan! je! je! medewerker! een! hoger! salaris! geven! zodat! het! gevoel! van! hogere! opbrengsten!gaat!overheersen!en!je!medewerker!daardoor!harder!gaat!werken.! Dit!werkt!alleen!maar!op!korte!termijn.!Er!is!niks!dat!zo!snel!went!als!meer!geld.! En! aangezien! een! medewerker! zijn! geld! aan! het! einde! van! de! maand! toch! wel! krijgt,!is!dit!maar!een!prikkel!van!korte!duur.!Om!dit!probleem!op!te!lossen!zijn!er! ooit! bonussen! in! het! leven! geroepen! waarbij! mensen! een! (tijdelijke)! prikkel! krijgen!om!harder!te!gaan!werken.! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

70

Nu!hoor!ik!je!denken;!“ja!maar,!ik!geef!een!bonus!omdat!ik!iemand!wil!belonen! voor! het! werk! dat! hij! heeft! gedaan”.! Dat! klopt! ook.! Maar! vooral! ook! omdat! je! graag! wilt! dat! hij! dat! blijft! doen.! Gedrag! dat! je! aantrekkelijk! vindt! en! dat! wat! oplevert! wil! je! belonen.! En! vaak! gaat! het! realiseren! van! een! bepaalde! klus! waarvoor!iemand!een!bonus!krijgt!hand!in!hand!met!extra!werk!dat!iemand!heeft! gedaan.!Waarvoor!hij!harder!heeft!moeten!werken.!Toch?!

EN TOCH WERKT HET MEESTAL NIET De! gedachte! om! mensen! door! harder! te! laten! werken! tot! betere! prestaties! te! laten! komen! is! helemaal! niet! zo’n! verkeerde! gedachte.! Ik! laat! de! discussie! over! hard! werken! en! slim! werken! hier! wel! even! buiten! beschouwing.! We! begrijpen! allemaal!wel!wat!ik!bedoel!met!harder!werken.! ! Bonussen!worden!heel!vaak!ingezet!om!de!verkeerde!redenen.!Niet!omdat!men! het! niet! goed! bedoelt! maar! omdat! de! meeste! ondernemers! uitgaan! van! oneigenlijke!motieven!over!onder!andere!de!relatie!tussen!geld!en!motivatie.!

1

De bonus als hygiëne factor

In!hoofdstuk!4!heb!ik!met!je!gehad!over!de!zogenaamde!hygiëne!factoren.!Geld! zorgt! wel! voor! ontevredenheid! wanneer! het! niet! goed! geregeld! is.! Maar! geld! zorgt! niet! voor! meer! tevredenheid! en! motivatie! wanneer! het! goed! geregeld! is.! Als! het! goed! geregeld! is! blijven! mensen! hier! als! het! ware! ‘neutraal’! onder.! En! natuurlijk! zijn! ze! blij! als! ze! meer! geld! krijgen.! Maar! dat! is! een! momentopname.! Geld!draagt!dus!niet!bij!aan!de!tevredenheid!van!mensen.!Opleiding!en!de!kans! om! je! te! kunnen! ontwikkelen! doen! dat! bijvoorbeeld! wel.! En! dat! is! toch! wel! interessant!om!je!te!realiseren!wanneer!je!iemand!binnen!je!team!wilt!motiveren!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

71

2

De bonus om inzet en goed prestaties te verbeteren.

Het!lijkt!zo!logisch!om!dit!te!doen.!Maar!pas!heel!goed!op!want!het!effect!hiervan! is!vaak!precies!tegenovergesteld!!Inzet!en!goede!prestaties!mag!je!al!verwachten! van! je! medewerkers.! Daar! geef! je! ze! elke! maand! hun! salaris! voor.! Wanneer! je! ‘extra’! gaat! betalen! voor! inzet! en! goede! prestaties! stel! je! eigenlijk! de! lat! naar! beneden! bij.! En! dat! is! nou! precies! niet! de! bedoeling.! Wanneer! je! iemand! iets! extra’s!wilt!geven!kijk!dan!heel!goed!naar!wat!je!eigenlijk!beloont.!

3 De bonus om goede mensen te behouden 3 Geld!is!een!extrinsieke!motivator.!Iets!van!buitenaf.!Maar!het!is!altijd!slim!om!je! af!te!vragen!of!dit!je!uiteindelijk!gaat!helpen.!Je!wilt!namelijk!liever!geen!mensen! die!alleen!blijven!om!het!geld!maar!je!wilt!mensen!die!intrinsiek!gemotiveerd!zijn! om!hun!werk!goed!te!doen.!En!iemand!iets!extra!geven!omdat!je!hem!nodig!hebt! kan!een!prima!oplossing!zijn.!Maar!het!is!altijd!een!korte!termijn!oplossing.! !

!

! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

72

4 De bonus om het succes van de organisatie te vergroten. Veel!ondernemers!denken!dat!wanneer!ze!hun!medewerkers!bonussen!geven!ze! 3

beter!gaan!presteren!en!hierdoor!het!succes!van!de!organisatie!verbeterd!wordt.! Er! is! alleen! uit! geen! enkel! onderzoek! gebleken! dat! er! een! relatie! is! tussen! het! uitkeren!van!bonussen!en!het!succes!van!een!organisatie.!Wat!wel!kan!werken!is! wanneer! je! een! directe! relatie! legt! tussen! het! uitkeren! van! bonussen! en! de! doelstellingen! van! je! bedrijf.! Dus! wanneer! een! prestatie! een! directe! bijdrage! levert!aan!het!realiseren!van!een!doelstelling!van!je!bedrijf!kan!het!succes!van!je! bedrijf! wel! degelijk! toenemen.! En! dat! maakt! het! uitkeren! van! een! bonus! wel! nuttig.!

5 De bonus om prestaties te verhogen Er!is!nog!nooit!aangetoond!dat!er!een!relatie!is!tussen!hogere!prestaties!en! 3

bonussen.!Maar.!Het!tegenovergestelde!is!overigens!ook!nog!nooit!aangetoond.!

6

De bonus om te motiveren en inspireren

Voor!veel!managers!en!ondernemers!is!het!ongelofelijk!moeilijk!om!hun!mensen! te!inspireren!en!te!motiveren.!En!dat!is!ook!moeilijk.!Wat!je!vaak!ziet!is!dat!ze!een! snoepje!in!het!vooruitzicht!stellen!wanneer!ze!ergens!hulp!bij!nodig!hebben.!En! dat! lijkt! een! prima! oplossing.! Wat! het! probleem! hierbij! is,! is! dat! het! de! medewerker! (op! een! gegeven! moment)! alleen! gaat! om! het! krijgen! van! het! snoepje! en! niet! om! het! bieden! van! hulp.! Net! als! vroeger! eigenlijk! als! je! voor! je! moeder!iets!moest!doen!waar!je!helemaaaal!geen!zin!in!had!!.!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

73

7

De bonus om inzet en betrokkenheid te vergroten

Geld!is!een!ruilmiddel.!Ik!geef!jou!geld!en!in!ruil!daarvoor!doe!jij!werk.!Wat!hierbij! cruciaal! is,! is! de! billijkheid! die! mensen! moeten! ervaren! bij! deze! ruil.! Als! dit! zo! ervaren!wordt!en!je!geeft!meer!geld,!dan!wordt!de!motivatie!van!medewerkers! niet!hoger.!Ze!hebben!immers!al!het!gevoel!dat!het!oké!is.!Wat!er!wel!gebeurt!is! dat!er!andere!werkmotieven!een!rol!gaan!spelen!wanneer!het!financiële!stuk!niet! op!orde!is!(lees:!mensen!ervaren!de!beloning!die!ze!krijgen!niet!als!rechtvaardig! ten!opzichte!van!het!werk!dat!ze!daarvoor!moeten!doen).!En!dan!gaan!je!mensen! morrelen.! ! ! FEIT! Een! bonus! moet! minstens! 5! tot! 10%! zijn! om! effectief! te! zijn.! Hogere! ! bonussen! zijn! wel! effectiever! maar! dit! effect! is! niet! lineair.! Het! effect! ! neemt! dus! af! naar! mate! de! bonus! hoger! wordt.! Bonussen! boven! de! ! 20%!hebben!dan!ook!nauwelijks!meer!effect!en!zijn!dus!eigenlijk!zinloos! ! om!toe!te!kennen..! Bron:"Vlerick"Business"School" ! ! ! De bonus om creativiteit te verhogen. ! Er!is!heel!veel!onderzoek!gedaan!naar!de!relatie!tussen!het!geven!van!bonussen! en! het! vergroten! van! de! creativiteit! van! medewerkers.! Uit! de! meeste! onderzoeken!komt!er!zonder!twijfel!naar!voren!dat!er!zeker!een!relatie!is!tussen! deze!twee.!Maar!dan!wel!een!negatieve!relatie.!Creativiteit!neemt!af!wanneer!er! een!bonus!in!het!vooruitzicht!wordt!gesteld.!Het!onderstaande!experiment!is!het! meest! toonaangevende! onderzoek! op! dit! gebied! en! laat! perfect! zien! wat! er! gebeurt.! ! ! ! ! ! ! ! !

8

!

WWW.VISSERSHR.NL

74

HET KAARSENPROBLEEM !

!

!

Gluckberg!voerde!dit!experiment!uit!in!1962!maar!het!blijft!actueel.!Aan!de!deelnemers!werd! gevraagd!om!een!probleem!zo!snel!als!mogelijk!op!te!lossen.!! ! De!deelnemers!zaten!aan!een!tafel.!Op!de!tafel!lagen!een!doosje!met!punaises,!een!kaars!en! lucifers.!De!opdracht!was!om!de!kaars!aan!de!muur!te!bevestigen!zodat!de!kaars!aangestoken! kon!worden!zonder!te!druppelen!op!de!tafel.!De!oplossing!was!eenvoudig!maar!wel!ingenieus.! Het! doosje! waar! de! punaises! inzaten! kon! aan! de! muur! worden! vastgemaakt! als! een! soort! plankje!waar!de!kaars!in!kon!staan.! ! De!helft!van!de!deelnemers!werd!gevraagd!dat!ze!een!aanzienlijke!beloning!zouden!krijgen!als! ze!bij!de!eerste!vijf!zouden!eindigen.!De!andere!groep!moest!het!probleem!ook!oplossen!maar! daar!werd!geen!beloning!in!het!vooruitzicht!gesteld.!De!verwachting!was!dat!de!groep!die!de! beloning! in! het! vooruitzicht! was! gesteld! harder! zou! werken.! Verassend! genoeg! was! het! tegenovergestelde! wat! er! gebeurde.! Het! bleek! dat! de! medewerkers! die! gemotiveerd! werden! door!de!beloning!moeite!hadden!om!verder!te!kijken!dan!hun!eerste!reactie!en!respons!en!ze! konden! moeilijk! los! komen! van! hun! eerste! oplossing! (die! bijna! altijd! verkeerd! was)! en! het! uitproberen! van! nieuwe! ideeën.! Samen! met! al! het! vervolgonderzoek! dat! er! verder! is! gedaan! kan!men!tot!de!conclusie!komen!dat!incentives!een!nadelige!uitwerking!hebben!op!prestaties! wanneer!taken!‘out!of!the!box’!denken!nodig!hebben.! ! !"Vlerick"Business"School"!""

! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

75

WANNEER BONUSSEN WEL WERKEN Gelukkig! zijn! er! zeker! ook! omstandigheden! waaronder! het! geven! van! bonussen! aan! je! medewerkers! heel! goed! werkt!! Gelukkig! maar.! Want! wanneer! je! een! bonus!uitkeert!vanuit!de!goede!motieven!en!onder!de!juiste!omstandigheden!kan! dit!wonderen!doen!voor!bijvoorbeeld!de!loyaliteit!van!je!medewerkers.! ! Onder!de!volgende!omstandigheden!werkt!het!heel!goed!om!een!bonus!te!geven:! ! Wanneer! je! medewerkers! nutteloos! of! vervelend! werk! moeten! doen.! Door! een!bonus!in!het!vooruitzicht!te!stellen!kunnen!ze!dit!veel!langer!volhouden! ! Wanneer! je! mensen! meer! betaald! dan! ze! verwachten! door! ze! echt! een! extraatje!te!geven.!Je!geeft!de!bonus!als!een!geschenk!zonder!dat!je!er!direct!! !verplichtingen!tegenoverstelt.!Wat!er!dan!gebeurt?!De!principes!van!!!!! !wederkerigheid!gaan!aan!het!werk!en!dat!wil!je!! ! ! WERKEN MEDEWERKERS HARDER ALS ZE MEER BETAALD KRIJGEN Als je mensen meer betaalt dan ze verwachten zorgt dat voor wederkerigheid. Maar alleen als je dit doet in de vorm van een geschenk. Harvard Business School heeft dit onderzocht op de volgende manier;

Er werden 266 medewerkers verdeeld over drie groepen. De drie groepen wisten niet van elkaars bestaan af. Voor een periode van 4 uur moesten ze allerlei data invoeren. De deelnemers kregen normaalgesproken een basissalaris van minder dan 3 dollar per uur. De eerste groep kreeg 3 dollar per uur. De tweede groep kreeg 4 dollar. Tussen deze groepen was geen verschil gevonden in de prestaties. De groep die veel meer betaald kreeg (4 dollar in plaats van 3 dollar per uur) ging er vanuit dat die 4 dollar per uur gebruikelijk was voor het werk dat gedaan moest worden. De derde groep zou aanvankelijk 3 dollar krijgen. Er werd ze nadat ze hadden aangegeven mee te werken aan het experiment vertelt dat ze 1 dollar per uur meer zouden krijgen. En daar hoeven ze niks extra’s voor te doen. Ze kregen dat omdat bleek dat het beschikbare budget hoger was. En deze groep werkte dus significant harder. Wel 20%!

! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

76

Als!een!bonus!tijdelijk!is!en!geen!garantie.!! ! De! bonus! wordt! uitgekeerd! als! de! doelstelling! ook! echt! is! behaald.! En! niet! bijna.!! ! De! bonus! moet! proportioneel! zijn! en! in! verhouding! staan! tot! de! geleverde! prestatie.!Dat!betekent!dat!de!bonus!niet!te!laag!moet!zijn!en!zeker!ook!niet!!! !!te!hoog.! ! Wanneer een bonus tegen je werkt

Ik heb een tijd bij een commercieel bedrijf gewerkt. Op de afdeling HR. HR was een echte stafafdeling en werd in die hoedanigheid ook gezien als een onkostenpost. Op een gegeven moment heb ik een project georganiseerd waarmee in potentie geld te verdienen was. Maar het kon ook niks opleveren en dan hadden we er wel veel tijd en energie in gestoken. Mijn team en ik besloten de gok te wagen. Uiteindelijk heeft het project €6.000.000,- netto winst opgeleverd. De HR afdeling had meer winst voor het bedrijf gerealiseerd dan welke sales afdeling ooit had gerealiseerd. Tsjonge, wat was ik blij. En het project was geslaagd en we hadden als ‘kostenafdeling’ een serieuze bijdrage geleverd aan het bedrijfsresultaat. Mijn beloning? Een weekendje weg. Ja, je leest het goed. Dit is in mijn optiek een voorbeeld van een bonus die niet in verhouding staat. En nu ging het mij niet om het krijgen van een bonus. Dat was voor mij niet de motivatie om het project op te pakken. Ik wist van te voren niet eens dat ik een bonus zou krijgen. Maar toen ‘men’ besloten had dat er wel wat tegenover mocht staan en ze hiermee kwamen toen voelde ik me, om het maar even netjes te zeggen, behoorlijk in de zeik genomen.

!!!!!!!Bonussen!kan!je!altijd!het!beste!kort!op!de!geleverde!prestatie!geven.!Dan!is!! !!!!!!!het! effect! het! grootst! omdat! de! medewerker! nog! direct! het! verband! kan! leggen!tussen!het!gedrag!dat!hij!heeft!laten!zien!en!de!beloning.!Als!je!gedrag! beloont!dat!je!graag!ziet!dan!blijven!mensen!dit!doen.!Als!je!gedrag!niet!! !!!!!!!beloont!dan!verdwijnt!dit!gedrag.!Denk!er!hierbij!wel!aan!dat!aandacht!ook!! !!!!!!!gezien!kan!worden!als!beloning.!Mensen!‘belonen’!door!ze!(veel)!aandacht!! !!!!!!!te!geven!voor!negatief!gedag!moet!je!dus!proberen!zoveel!mogelijk!te!! !!!!!!!vermijden.! ! !!!!!!!Als!je!een!bonus!onverwacht!uitkeert!heeft!deze!het!meeste!effect.!Dus!niet! vooraf!zeggen!dat!iemand!een!bonus!krijgt!maar!achteraf!verrassen.!Het!is! bewezen!dat!onvoorspelbare!beloningen!een!effectievere!! !!!!!!!gedragsverandering!opleveren!dan!heel!voorspelbare!gedragsveranderingen.!

!

WWW.VISSERSHR.NL

77

BELONING IN DE NIEUWE WERELD VAN WERK ! Zoals! ik! aan! het! begin! van! het! hoofdstuk! al! aangaf! moet! er! nog! heel! veel! meer! onderzoek! gedaan! worden! naar! de! werking! van! bonussen! op! het! gedrag! van! mensen.!Wat!het!extra!ingewikkeld!maakt,!is!dat!mensen!individueel!verschillen.! Sommige! medewerkers! vinden! het! heerlijk! om! met! keiharde! targets! en! dikke! bonussen! te! werken! terwijl! dat! andere! medewerkers! juist! weer! afschrikt.! De! algemene!conclusie!die!je!zou!kunnen!trekken!is!dat!bonussen!de!mogelijkheid!in! zich! hebben! (als! goed! toegepast)! om! gedrag! te! belonen! en! daarmee! gedrag! te! beïnvloeden.!! ! En!dan!hebben!we!nog!de!veranderende!wereld!van!werk!met!volop!nieuwe! arbeidsverhoudingen.!Wat!we!nu!vooral!doen!is!belonen!in!‘tijd!voor!geld’.!Dat!is! aan!de!ene!kant!best!een!logisch!model!maar!aan!de!andere!kant!werkt!het!ook! voor!geen!meter.!Laat!ik!dit!illustreren!aan!de!hand!van!een!voorbeeld:! ! Het vreemde van tijd voor geld Voor een project waarbij verschillende dingen online geëvalueerd moeten worden, worden studenten ingehuurd en zij krijgen per uur betaald. Na een tijdje bleek dat de snelste medewerker een half uur deed over een evaluatie en de langzaamste een uur. En de snelste leverde ook het beste werk af kwalitatief gezien. Het probleem hierbij is dus dat de beste medewerker het minst betaald wordt. En dan hebben we het hier over productiewerk. Wanneer we kijken naar kenniswerk gaat het nog heel anders. Uit een onderzoek bij callcenter medewerkers in de VS bleek dat 5% van de beste medewerkers 100x effectiever waren dan de gemiddelde medewerker. De slechtste 10% had een productiviteit van 4% waarmee ze meer problemen creëren dan oplosten en dus eigenlijk geld kosten. Ze betaald thuis laten zitten was goedkoper dan ze laten werken…. En de medewerkers op het callcenter kregen allemaal nagenoeg hetzelfde betaald! Het meest voor de hand liggend is dan om te gaan meten. Alles, en te sturen zodat je de minder presterende groep op de rit kan houden. En hiermee maken veel bedrijven een grote fout omdat de dit ongelofelijk vervelend is voor de toppresteerders. Die moet je dus op een of andere manier compenseren! (Bron: De kleine revolutie)

! ! Een!andere!ontwikkeling!die!je!steeds!vaker!ziet!is!betalen!naar!resultaat.!Bij! Google!betaal!je!per!klik,!een!advertentie!betaal!je!per!plaatsing!en!ook!bij! zelfstandigen!zie!je!steeds!vaker!de!opmars!naar!het!betalen!van!een!fixed!price! in!plaats!van!het!eeuwige!uurtje!factuurtje.!En!wat!je!een!heel!enkele!keer!ziet!is! waarde!bepaling!achteraf.!Als!je!bijvoorbeeld!Nils!Roemen!(schrijver!en!spreker)! wilt!inhuren!voor!een!event!dan!kan!dat!niet.!Je!kan!ze!uitnodigen!en!dan!bepaal! je!achteraf!wat!het!je!waard!was.! !

WWW.VISSERSHR.NL

78

SAMENGEVAT !

Waarom het met bonussen vaak niet werkt; " De!bonus!wordt!gezien!als!hygiënefactor! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!inzet!te!verbeteren! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!goede!mensen!te!behouden! " De!bonus!wordt!ingezet!om!het!succes!van!de!organisatie! te!vergroten! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!prestaties!te!verhogen! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!te!motiveren!en!inspireren! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!inzet!en!betrokkenheid!te! verhogen! " De!bonus!wordt!gebruikt!om!de!creativiteit!te!verhogen!

N ot everything that

counts can be counted. Not everything that can be counted counts. - Albert Einstein-

!

! WWW.VISSERSHR.NL

79

! ! ! ! !

!

6

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! !

Beoordelen en functioneren ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Het!verbeteren!van!de!prestaties!van!je!medewerkers.!Het! geven!van!feedback!op!de!performance!en!het!gedrag!van! je!mensen!en!daar!een!oordeel!aan!hangen.!Super! belangrijk!om!te!doen!maar!niet!altijd!even!makkelijk.!In!dit! hoofdstuk!vertel!ik!je!alles!over!hoe!je!dit!het!beste!kan!! aanpakken.!

!

WWW.VISSERSHR.NL

80

DE PRAKTIJK ! Wie! doet! het! niet:! beoordelingsE! en! functioneringsgesprekken! houden.! En! iedereen! doet! dit! met! de! beste! bedoelingen.! Alleen! leert! de! praktijk! dat! deze! beste!bedoelingen!lang!niet!altijd!hun!doel!behalen.!De!gesprekken!zorgen!vaak! voor! frustratie,! zowel! bij! de! medewerkers! als! bij! de! leidinggevenden.! De! gesprekken! leveren! lang! niet! altijd! een! bijdrage! aan! het! realiseren! van! de! doelstellingen.!En!de!meeste!mensen!ervaren!het!als!gedoe.!Kost!tijd!en!moeite,! het! voelt! als! een! tijdrovende! verplichting! en! wat! heb! je! er! eigenlijk! aan.! Het! verdwijnt!in!de!la!tot!je!de!verslagen!er!het!volgende!jaar!weer!uithaalt.!En!daar! hebben!we!er!weer!1:!een!gemiste!kans.! ! In! dit! hoofdstuk! ga! ik! je! vertellen! waarom! de! beoordelingsE! en! functioneringsgesprekken! zo! vaak! misgaan.! En! ik! vertel! je! natuurlijk! ook! wat! je! kan! je! doen! om! ervoor! te! zorgen! dat! je! dit! niet! meer! gebeurt! en! dat! je! een! instrument!in!handen!hebt!dat!heel!erg!waardevol!kan!zijn.! ! ! FEIT ! ! 30%!werknemers!vind!dat!zijn!manager!niet!(goed)!op!de!hoogte!is!van!de! ! competenties!en!de!bereikte!doelen!van!de!medewerker.!86%!van!de! managers!denkt!daarentegen!dat!hij!daar!prima!zicht!op!heeft.! ! Bron: ISBW Opleiding & Training ! ! ! !

HET TRADITIONELE BEOORDELEN Voor!het!ontstaan!van!het!hele!gebeuren!rondom!beoordelen!moeten!we!terug! naar! de! jaren! 30! van! de! vorige! eeuw.! Een! professor! van! de! Harvard! Business! School! deed! een! studie! naar! het! gedrag! van! medewerkers! in! een! fabriek.! Hij! ontdekte!dat!tevredenheid!en!productiviteit!van!het!personeel!in!directe!relatie! stond!tot!de!sociale!structuur!in!de!werkplaats.!En!hierdoor!begon!men!meer!te! begrijpen!over!de!sociale!behoeften!van!werknemers!en!begon!men!in!te!zien!dat! managers!er!niet!alleen!waren!om!mensen!aan!te!nemen!maar!ook!om!mensen! te!begeleiden!en!te!managen.!In!de!jaren!50!werd!door!de!Amerikaans!regering! als! reactie! hierop! het! voeren! van! evaluatiegesprekken! met! medewerkers! verplicht!gesteld.! (Bron:!Century!of!Talent)!

! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

81

!

Een medewerker weet wat zijn manager niet weet terwijl zijn manager niet weet wat hij niet weet

! ! - J. Kesseleer - ! ! ! ! Maar!zoals!je!aan!de!jaartallen!al!kan!zien!is!dit!niet!meer!van!deze!tijd.!Vanuit!HR! wordt!er!altijd!gewerkt!volgens!de!zogenaamde!HREcyclus!waarbij!er!in!december! het!formele!beoordelingsgesprek!is!tussen!de!medewerker!en!de!manager!en!zo! rond!juni!het!formele!functioneringsgesprek.!En!met!een!beetje!geluk!is!er!ergens! tussendoor!ook!iets!van!een!voortgangsgesprek.!Met!een!formeel!gesprek!bedoel! ik!een!gesprek!dat!ook!wordt!vastgelegd!en!opgenomen!in!het!personeelsdossier.! De! manager! is! meestal! leidinggevend! in! deze! gesprekken! en! bepaalt! de! uitkomsten.!Maar!hier!komt!meer!en!meer!kritiek!op.!En!terecht!!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

82

WAAROM GAAT HET MEESTAL MIS? ! Beoordelen! wordt! vaak! gezien! als! een! jaarlijks! terugkerend! verplicht! nummer,! tijdrovend!en!een!administratieve!rompslomp.!!Maar!hoe!komt!dat!nou?!Er!wordt! vaak!vanuit!de!beste!intenties!mee!begonnen.!Mensen!vinden!het!ook!prettig!om! te!weten!hoe!ze!functioneren.!En!de!gemiddelde!manager!vindt!het!ook!heerlijk! om! dat! te! vertellen!.! En! toch! ervaren! maar! weinig! medewerkers! en! leidinggevenden! beoordelingsE! en! functioneringsgesprekken! als! een! bevredigende!manier!om!het!functioneren!van!de!medewerker!te!verbeteren.! ! Er!zijn!allerlei!redenen!waarom!het!niet!oplevert!wat!het!zou!moeten.!Hieronder! heb!ik!de!belangrijkste!voor!je!opgeschreven.! ! ! Niet frequent genoeg ! Wat! je! vaak! ziet! gebeuren! is! dat! in! het! boordelingsgesprek! het! hele! jaar! besproken!wordt.!De!kans!bestaat!zomaar!dat!dit!het!eerste!moment!in!het!jaar!is! dat!jullie!bij!elkaar!zitten!om!rustig!te!praten!over!hoe!het!gaat.!En!dan!even!niet! over! de! dagelijkse! rompslomp.! En! dan! heb! je! toch! eigenlijk! best! veel! om! te! bespreken.!Alles!wat!er!gebeurd!is!moet!in!een!uurtje!voorbij!komen.!Past!niet.!Je! kan! de! eerste! conclusie! al! trekken.! Je! hebt! de! afgelopen! maanden! te! weinig! feedback! gegeven.! De! momenten! zijn! voorbij! gegaan! en! nu! is! het! moment! aangebroken!om!het!er!over!te!hebben.!En!dat!is!een!gemiste!kans.!Aan!de!ene! kant! omdat! het! effect! van! feedback! vele! malen! groter! is! als! je! dit! geeft! direct! aansluitend!op!de!gebeurtenis.!En!aan!de!andere!kant!omdat!je!kostbare!tijd!in! het! gesprek! moet! besteden! aan! dingen! die! al! gebeurt! zijn.! Mosterd! na! de! maaltijd.!Even!kort!benoemen!waar!je!medewerker!nu!staat!en!van!daaruit!ga!je! samen!verder!kijken!naar!wat!er!de!komende!maanden!nog!moet!gebeuren!om! het! jaar! briljant! af! te! kunnen! sluiten.! Je! moet! de! kwesties! dus! aanpakken! wanneer! ze! gebeuren! en! niet! een! half! jaar! later.! Een! voetbalcoach! wacht! toch! ook!niet!met!het!geven!van!feedback!tot!na!het!seizoen?! ! ! ! ! ! ! ! ! !

1

!

WWW.VISSERSHR.NL

83

! Gelimiteerde feedback ! Van! gebeurtenissen! worden! vaak! geen! aantekeningen! gemaakt.! Wanneer! een! manager!met!een!medewerker!in!gesprek!gaat!kan!hij!zich!!deze!nog!maar!vaag! herinneren!wat!er!ook!al!weer!gebeurt!was.!De!feedback!kan!dan!ook!niet!goed! gegeven! worden! over! concrete! feiten! en! gebeurtenissen! maar! er! wordt! maar! zo’n!beetje!een!herinnering!opgehaald.!!Voor!de!medewerker!is!het!moeilijk!om! hier!dan!iets!tastbaars!uit!te!halen!waar!hij!ook!echt!wat!mee!kan.! ! ! Ze helpen de ontwikkeling van de medewerkers niet ! Veel! managers! denken! op! het! allerlaatst! nog! aan! de! gesprekken! die! ze! moeten! houden.! “Oh! ja,! dat! moet! ook! nog”.! De! gesprekken! moeten! snel! worden! voorbereid,! er! zijn! gedurende! het! jaar! nauwelijks! aantekeningen! gemaakt! zodat! je!niet!goed!meer!weet!wat!er!allemaal!gebeurt!is.!En!dan!heb!je!misschien!wel!7! of!8!mensen!die!je!moet!beoordelen.!Je!kan!je!voorstellen!dat!dit!niet!uitnodigt! om!ons!echt!te!richten!op!het!verbeteren!van!de!prestaties!van!de!medewerkers.! Het! is! een! noodzakelijk! kwaad! dat! even! tussendoor! moet! gebeuren.! Daarnaast! gebruiken!veel!managers!het!gesprek!om!hun!oordeel!te!kunnen!vellen!over!de! medewerker!zonder!zich!te!richten!op!hoe!de!medewerker!het!beter!kan!maken.! En!dan!mag!de!medewerker!wel!wat!meer!verwachten!dan!een!eindoordeel!“Je! hebt! voldaan! aan! de! verwachting.”! Daar! zou! je! zelf! toch! ook! niet! echt! geïnspireerd!van!raken?! ! ! !

2

3

Everybody is a genius. But if you judge a fish by it's ability to climb a tree it will live it's whole life believing that it is stupid.

- Albert Einstein- ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

84

! Ze zijn schurend ! Jammer!genoeg!zie!ik!maar!al!te!vaak!dat!een!beoordelingsgesprek!geen!goed! doet!aan!de!relatie!tussen!de!manager!en!de!medewerker.!! ! ! ! FEIT! ! Uit!onderzoek!van!de!Nationale!Vacaturebank!blijkt!dat!zeker!17%!van!de! ! medewerkers!hun!managers!tijdens!het!beoordelingsgesprek!als!extreem! onaardig!!te!ervaren.!En!30%!van!de!medewerker!noemde!hun!manager! ! kritischer!dan!anders.!Mensen!hebben!aangegeven!dat!dit!meespeelt!in!de! ! overweging!om!op!zoek!te!gaan!naar!een!andere!baan. ! ! ! Medewerkers!voelen!zich!onbegrepen!en!ongehoord.!En!managers!maken!van!de! gelegenheid!gebruik!om!hun!frustraties!te!uiten.!Er!worden!geen!goede!afspraken! gemaakt!na!afloop!en!dan!komt!daarna!ook!nog!eens!alles!zwart!op!wit.!Voor!veel! mensen!voelt!het!weinig!inspirerend!en!het!helpt!je!mensen!ook!niet!verder.! ! ! ! Everybody is brilliant, just ! not all of the time ! -Seth Godin!

4

!

! ! !

! ! Er is onvoldoende zicht op de prestaties ! Het! is! ongelofelijk! moeilijk! voor! managers! om! goed! zicht! te! hebben! op! de! prestaties! van! medewerkers.! En! het! is! daarom! ook! moeilijk! om! de! beoordelingsresultaten!te!legitimeren.!Wanneer!het!voor!een!manager!moeilijk!is! om!de!prestaties!te!beoordelen!zie!je!vaak!gebeuren!dat!iemand!zich!beroept!op! persoonlijke!overtuigingen,!aannames!en!ongefundeerder!veronderstellingen.! Dat! komt! het! niveau! van! de! beoordeling! niet! ten! goede.! En! ook! zal! dit! voor! de! medewerker!niet!zo’n!prettige!ervaring!zijn!als!je!wordt!beoordeeld!op!basis!van! een!mening!van!een!ander.!! ! ! !

5

!

WWW.VISSERSHR.NL

85

! De beoordeling is gekoppeld aan beloning ! We!doen!het!eigenlijk!allemaal!omdat!we!dat!zo!gewend!zijn,!maar!als!je!er!goed! over!nadenkt!is!het!helemaal!niet!slim!om!te!doen:!het!koppelen!van!geld!aan!de! beoordeling.! We! zijn! hier! ooit! mee! begonnen! vanuit! de! gedachte! dat! geld! motiveert! tot! betere! prestaties.! We! weten! inmiddels! dat! dit! niet! zo! makkelijk! werkt.! Geld! is! niet! zozeer! een! motivator! als! wel! een! bijzonder! krachtige! demotivator! als! het! niet! goed! geregeld! is.! Daarnaast! maakt! de! relaties! van! een! beoordeling! met! geld! dat! er! makkelijk! ruis! kan! ontstaan.! Medewerkers! kunnen! zich!berekend!gaan!opstellen!en!managers!kunnen!zich!terughoudend!opstellen! in! het! geven! van! feedback! omdat! ze! liever! geen! directe! invloed! hebben! op! iemands!salaris.!Laat!de!beoordeling!gaan!om!prestaties.!En!regel!de!beloning!van! je!mensen!op!een!ander!moment.! !

6

Een anekdote

! Als! ik! mijn! dochter! vroeg! hoe! haar! schooldag! was! geweest,! was! haar! samenvattende! antwoord! meestal:! “Goed”.! Uit! de! toon! werd! direct! duidelijk! dat! elke! vervolgvraag! zinloos! was.! Sporadisch! begon!ze!zelf!over!haar!schooldag.!En!als!goedwillende!tante!beantwoordde!ik!haar!openheid!vaak! met! totaal! ongevraagde! adviezen.! “Die! leraar! weet! altijd! alles! beter! en! hij! is! zo! overtuigd! van! zichzelf”,! zei! ze! dan! bijvoorbeeld.! Waarop! ik! antwoordde:! “Dat! lijkt! mij! een! goede! kwaliteit,! hij! heeft! tenslotte! de! taak! jullie! iets! te! leren”.”! Nee,! je! begrijpt! het! echt! niet,! hij! is! zó! arrogant.! Hij! vertelt!altijd!over!zijn!successen!en!over!hoe!slim!hij!is.!Op!vragen!heeft!hij!altijd!een!antwoord!en! als! iemand! dan!doorvraagt! geeft! hij!rustig!een! antwoord! dat! nergens! op! slaat.!Hij! houdt!niet! van! lastige!vragen.!Je!leert!niks!van!hem.!Ik!luister!gewoon!niet!meer!naar!hem.”!Ik!probeerde!haar!te! stimuleren!om!de!leraar!na!de!les!eens!wat!vragen!te!stellen.!Mogelijk!veranderde!dat!de!opstelling! van!de!docent!en!haar!besluit!om!niet!meer!naar!hem!te!luisteren.!“Ja!hoor,!maar!hij!bepaalt!wel! mijn!cijfer.”!!Je!begrijpt!dat!ze!weigerde.!! (Bron: MT Cees Schenk)

!

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

86

! Verkeerde focus ! Er! wordt! te! vaak! te! veel! stilgestaan! bij! zwakke! punten! en! bij! recente! gebeurtenissen.! Veel! tijd! van! het! gesprek! wordt! besteed! aan! wat! iemand! niet! goed! kan,! ondersteund! met! voorbeelden! van! vlak! daarvoor,! in! plaats! van! de! ontwikkeling!die!iemand!heeft!doorgemaakt!in!de!hele!beoordelingsperiode.!Een! aanvullende!fout!die!dan!ook!nog!vaak!wordt!gemaakt!is!dat!alleen!kijkt!naar!de! meetbare! prestaties! terwijl! het! veel! interessanter! kan! zijn! om! te! kijken! naar! iemands!ontwikkeling.! ! ! Ze zijn eenzijdig ! Een! manager! doet! meestal! zijn! uiterste! best! om! duidelijk! te! maken! aan! hun! medewerkers! wat! er! van! hen! wordt! verwacht.! Andersom! is! er! vaak! een! stuk! minder! duidelijkheid.! Medewerkers! vinden! het! moeilijk! om! van! hun! manager! duidelijk!te!krijgen!wat!zij!mogen!terug!mogen!verwachten.!! ! ! Je bent zelf veel te veel aan het woord ! Het! is! ook! heerlijk! om! aan! het! woord! te! zijn.! Zeker! met! een! aandachtig! en! luisterend!publiek.!Je!scherpe!blikken.!Je!briljante!analyses.!Wie!wil!dat!nou!niet! horen! !.! Zonder! gekheid.! Het! gebeurt! bijna! elke! keer.! !De! baas! voert! het! gesprek.!En!de!medewerker!hoort!het!aan.!Maar!dat!is!niet!zo!handig.!Doordat!je! steeds!aan!het!woord!bent!weet!je!niet!of!je!feedback!wel!goed!aankomt.!En!je! loopt! het! risico! dat! je! belangrijke! informatie! mist! die! je! medewerker! aan! jou! te! vertellen! heeft.! En! als! je! de! medewerker! het! gevoel! geeft! dat! hij! niet! gehoord! wordt!is!het!gesprek!volkomen!zinloos!geweest.! !

7

8

9

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

87

Het communiceren van verwachtingen, zo doe je dat! !

Helderheid over de belangrijkste bottleneck

Laten we het maar gelijk benoemen, de belangrijkste bottleneck bij het uitspreken van verwachtingen ben je vaak zelf. Doordat je niet duidelijk hebt wat je wilt. En dat de verwachtingen impliciet zijn. “Ik verwacht dat je je best doet…..” Daar kan iemand natuurlijk helemaal niets mee. Je moet eerst zelf duidelijk hebben wat je verwacht van een ander. Want als jij het zelf al niet weet, hoe moet de ander dan ooit aan die verwachtingen voldoen?

Bedenken waar je de lat legt

En met bedenken waar je de lat legt bedoel ik iets anders dan vaststellen hoe hoog je de lat legt. Je moet de verwachtingen hebben op punten waar zowel jij als de medewerker ook mee te maken hebben en waar jullie invloed op hebben.

Maak verwachtingen belangrijk

Zorg ervoor dat je zelf weet waarom het zo belangrijk is wat je verwacht. In welke context. En wat de noodzaak is. En rechtvaardig de verwachtingen die je hebt. Maak dus duidelijk waarom je verwacht wat je verwacht en dan kunnen mensen zich committeren aan jou verwachtingen. Maak je verwachtingen wederzijds De basis van het je kunnen verbinden aan verwachtingen is emotioneel commitment. En emotioneel commitment krijg je alleen als je een relatie hebt met elkaar. Jij hebt daarin verwachtingen van de ander. Maar de ander heeft ook verwachtingen van jou. Zorg dat je die ook heel helder krijgt. Dan kan je met elkaar werken vanuit wederkerigheid. Zet verwachtingen zwart op wit Schrijf de verwachtingen op omdat dat je helpt meer duidelijkheid en concreetheid te creëren in het vage gebied van verwachtingen. En je kan er altijd samen op terugvallen op het moment dat de verwachtingen weer wat onduidelijker worden. (Bron: Arjan Zweers, Management Team)

! ! SMART afspraken ! Laten!we!eerlijk!zijn,!het!maken!van!goede!SMARTEafspraken!is!hartstikke!lastig.! Als!het!over!tastbare!dingen!gaat,!dan!lukt!het!nog!wel!maar!voor!gedrag,!pfff.! ! ! ! ! ! !

10

!

WWW.VISSERSHR.NL

88

! Het niveau van het gesprek ! Om! een! technisch! goed! gesprek! te! kunnen! voeren! moet! je! over! een! aantal! technieken! beschikken.! Je! moeten! kunnen! doorvragen,! samenvatten,! luisteren,! feedback! geven,! adviseren! en! uitleggen.! Het! gebeurt! maar! al! te! vaak! dat! (beginnende)! managers! in! het! diepe! worden! gegooid! wanneer! ze! de! beoordelingsgesprekken!moeten!gaan!voeren.!Zonder!dat!ze!getraind!zijn!in!hoe! ze! die! gesprekken! eigenlijk! zouden! moeten! voeren.! Hierdoor! wordt! er! lang! niet! altijd! uit! het! gesprek! gehaald! wat! mogelijk! zou! zijn,! puur! en! alleen! omdat! de! manager!niet!goed!weet!hoe!hij!zo’n!gesprek!moet!voeren.! !

11

Know when to Coach and when to Teach !

Voordat je lekker aan de slag gaat met het ontwikkelen van de skills van je medewerkers is het belangrijk dat je de situatie even analyseert en een aanpak kiest die daarop aansluit. Heb je bijvoorbeeld te maken met een medewerker die onervaren is of een medewerker die zijn werk direct moet verbeteren? In dat geval ga je voor een rechtstreekse aanpak en instrueer je (Teach). Je laat zien wat iemand moet doen, je vertelt wat iemand moet doen, je geeft duidelijke instructies en je beantwoord vragen. In andere gevallen ben je waarschijnlijk beter af met een ondersteunende aanpak (Coach). Je gaat een medewerker coachen door het stellen van vragen die aanzetten tot nadenken en probleem oplossen. Dit heeft echt de voorkeur boven het zomaar rondstrooien van advies. Wanneer je iemand coached dan vraag je meer dan dat je vertelt. Ga uit van een ratio van ongeveer 4:1. Als je ratio omdraait dan ben je aan het lesgeven.

!

12

! Gebrek aan vertrouwen ! !

Zolang!in!beoordelingsgesprekken!geen!ruimte!is!om!de!waarheid!te!zeggen,!kun! je!het!net!zo!goed!niet!doen.!Je!medewerker!moet!er!op!kunnen!vertrouwen!dat! je!met!een!eerlijk!oordeel!komt!en!dat!je!je!richt!op!het!beter!maken.!En!jij!moet! erop! kunnen! vertrouwen! en! de! ruimte! hiervoor! geven! dat! de! medewerker! zich! kan!en!wil!uitspreken.!! !

WWW.VISSERSHR.NL

89

Het verhaal van de dierenschool. Op een dag kwamen alle dieren uit het bos bij elkaar en zeiden: "We moeten een school stichten. Een school voor dieren waar ze leren om Echt Dier te worden." Ze vroegen aan een klein groepje dieren of zij in een commissie wilden plaatsnemen en een leerplan wilden opstellen. De commissie ging meteen aan het werk. Het konijn stond erop dat "hardlopen" in het programma werd opgenomen. De torenvalk vond "kunstig vliegen" het belangrijkste. De karper vond dat "geruisloos zwemmen" er echt bij hoorde en de eekhoorn maakte zich hard voor "klimmen in hoge bomen". Alle onderdelen werden opgenomen in het leerplan en de school ging open. Ze hadden met elkaar afgesproken dat de dieren zich op alle onderdelen moesten bekwamen wilden ze "Echt dier" worden. En toen ging het verschrikkelijk fout. Het konijn was wereldkampioen hardlopen en er was geen dier dat dat zo snel kon wegsprinten en haken slaan als hij. Maar omdat het konijn zich op alle onderdelen moest bekwamen, vond de schoolleiding dat hij ook moest leren vliegen. Ze zetten het konijn boven in een boom en riepen: "Vlieg konijntje, vlieg!" Het konijn sprong. En viel keihard op de grond en brak zijn achterpootje. Hij kon niet vliegen. Maar hij kon ook niet meer hardlopen en kreeg een 6 in plaats van de 10 die hij altijd kreeg. Maar voor het vliegen kreeg hij wel een 3 en geen 1. Hij had het tenslotte maar mooi geprobeerd! De schoolleiding was heel tevreden. De torenvalk was aan de beurt en imponeerde eerst alle dieren met zijn vliegkunsten. Maar er was bepaald dat het voor hem van grote waarde was als hij holen kon graven in de grond. De torenvalk probeerde het, echt. Maar hij brak zijn snavel en kneusde zijn vleugels. Omdat hij niet goed meer kon vliegen kreeg hij maar een 5 terwijl hij eerder altijd een 10 scoorde. Maar voor het graven kreeg hij wel een 4 en niet een 1. Ook hij had het geprobeerd en dat moest wel beloond worden. En zo verging het alle dieren. Uiteindelijk was er 1 dier dat de hoogste cijfers behaalde. De hersenloze kwal. Zwabberend en zwabberend, en zonder iets te breken omdat hij geen botten had, wist hij alle proeven redelijk te doorstaan. Hij werd uitgeroepen tot de beste van de klas..... ! !

WWW.VISSERSHR.NL

90

360 GRADEN FEEDBACK !

Omdat! beoordelen! op! de! ‘ouderwetse! manier’! steeds! meer! aan! kritiek! onderhevig!is,!zoekt!men!naar!manieren!om!de!makkes!uit!de!huidige!manier!van! beoordelen! beter! te! maken.! Een! van! deze! manieren! is! de! 360°! feedback! methode.!Deze!manier!van!beoordelen!heeft!de!afgelopen!een!behoorlijke!vlucht! genomen! qua! populariteit.! Wat! je! doet! is! dat! je! niet! alleen! de! manager! de! medewerker! wat! laat! zeggen! over! het! functioneren! van! een! medewerker! maar! ook! zijn! omgeving.! Collega’s,! klanten! en! relaties.! Met! hierbij! als! grote! voordeel! dat! er! meerdere! invalshoeken! zijn! voor! iemand! zijn! performance! en! je! zo! een! beter! beeld! krijgt.! Maar! er! zitten! een! aantal! hele! grote! nadelen! aan! het! toepassen!van!360°!feedback!als!je!het!niet!goed!toepast.!En!jammer!genoeg!zie! je!dat!het!bij!veel!bedrijven!niet!goed!wordt!toegepast.! ! One Size Fits All ! We! hebben! het! al! een! paar! keer! eerder! gezien.! Bedrijven! ontwikkelen! een! systematiek! en! die! moet! voor! iedereen! werken.! Er! wordt! bijvoorbeeld! bepaald! dat!drie!collega’s!feedback!moeten!ontvangen!van!minimaal!5!klanten.!Op!deze! manier!wordt!de!input!als!belangrijkste!voorwaarde!gesteld.!Maar!als!je!nou!geen! 5! klanten! hebt! die! iets! zinnigs! over! jou! te! zeggen! hebben?! Of! die! het! niks! kan! schelen! hoe! jij! beoordeeld! wordt?! Je! kan! heel! goede! resultaten! krijgen! als! je! andere!partijen!betrekt!bij!een!beoordeling,!maar!dan!moet!je!het!wel!maatwerk! maken!!Zoek!naar!goede!partijen!die!iets!kunnen!melden!over!het!functioneren.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

1

!

WWW.VISSERSHR.NL

91

Ik! kan! me! nog! goed! herinneren! dat! ik! zelf! de! rol! van! manager! toebedeeld! had! gekregen! en! mijn! team! moest! beoordelen.! En! omdat! ik! zelf! op! HR! zat! moest! ik! natuurlijk! wel! het! goede! voorbeeld! geven! en! de! beoordelingsronde! zo! goed! mogelijk! zien! door! te! komen.! Waar! ik! op! sommige! punten! elke! keer! weer! jammerlijk!in!faalde…!Een!van!de!allergrootste!frustraties!voor!mij!was!altijd!het! formulier.!Daar!zat!je!dan.!Allebei!goed!voorbereid,!klaar!voor!een!goed!gesprek.! Dat!al!in!de!kiem!werd!gesmoord!voordat!het!goed!en!wel!begonnen!was.!Door! het!formulier.!Doordat!alles!wat!je!besprak!op!dat!formulier!moest!komen.!Maar! voor! sommige! dingen! was! geen! plek.! En! andere! dingen! die! wel! moesten! waren! volstrekt! niet! relevant.! En! als! kers! op! de! taart! moest! je! punten! geven.! En! percentage.! En! deze! delen,! vermenigvuldigen! optellen! en! aftrekken.! Net! zolang! tot!elke!inspiratie!uit!het!gesprek!om!zeep!was!geholpen!tot!alinea’s!tekst!in!veel! te!kleine!hokjes.!Met!een!eindscore.!Zodat!we!allemaal!weer!volop!zin!hadden!in! de!uitdagingen!van!het!nieuwe!jaar…! ! ! Te veel en te snel ! Heb!je!wel!eens!een!formulier!ontvangen!waarin!je!gevraagd!werd!om!feedback! op! iemand! te! geven?! Ik! heb! dit! een! paar! keer! mogen! meemaken.! Nu! heeft! het! me!altijd!ongelofelijk!verbaasd!dat!ik!daar!een!formulier!voor!toegestuurd!kreeg.! Vind!je!het!niet!belangrijk!genoeg!om!over!in!gesprek!te!gaan?!Tuurlijk!wel,!alleen! vast! geen! tijd…..! De! hoeveelheid! vragen! is! vaak! overweldigend! en! gaat! over! allerlei!onderwerpen!die!is!als!buitenstaander!helemaal!niet!kan!beoordelen.!En! wat!ga!je!dan!doen?!Gokken.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

2

!

WWW.VISSERSHR.NL

92

3

! !

Slechte planning Je!moet!van!te!voren!nadenken!over!de!mogelijkheden!die!je!je!medewerkers!wilt! bieden! om! zich! te! kunnen! ontwikkelen.! Wanneer! je! aan! de! omgeving! van! de! medewerker!vragen!stelt!over!zijn!functioneren!en!er!komt!uit!het!onderzoek!dat! er! best! veel! ruimte! voor! verbetering! is,! dan! zal! je! de! medewerker! ook! mogelijkheden! moeten! bieden! om! zich! te! gaan! verbeteren.! Anders! haal! je! iemand!alleen!maar!naar!beneden.!En!dat!is!precies!het!tegenovergestelde!effect! van!wat!je!zou!moeten!willen!bereiken.! ! ! Irrelevante onderwerpen Vragen! stellen! die! niets! met! het! functioneren! van! de! medewerker! te! maken! hebben,!slaat!nergens!op.!Vragen!naar!iemands!vermogen!zich!aan!te!passen!aan! externe! factoren! of! leervermogen! kan! heel! moeilijk! beoordeeld! worden.! De! vragen! moet! tenminste! SMART! opgesteld! zijn.! ! En! zoals! we! hiervoor! al! gelezen! hebben! is! dat! nog! helemaal! niet! zo! makkelijk.! Maar! als! je! de! vraag! die! je! wilt! stellen!niet!SMART!kan!maken,!hoe!je!hem!ook!niet!te!stellen.!Dan!kan!je!namelijk! toch!niks!met!de!uitkomsten.! ! ! Geen betrokkenheid Wanneer!je!360!graden!feedback!gaat!toepassen!moet!iedereen!hier!achterstaan.! En!moeten!de!managers!die!proces!goed!begeleiden.!Medewerkers!moet!geleerd! worden! hoe! ze! feedback! moeten! geven,! met! relaties! en! klanten! moet! worden! afgestemd! worden! wat! het! doel! is! en! er! moet! heel! strak! worden! gelet! op! de! toepassing!van!het!systeem.!Zodra!het!ook!maar!de!indruk!wekt!van!belonen!of! straffen,!ben!je!weg.!Het!kan!en!mag!uitsluitend!gaan!over!het!ontwikkelen!van! een!medewerker.!! ! ! ! ! ! !

4

5

!

WWW.VISSERSHR.NL

93

! Wat doe je met de uitkomsten Je!ziet!vaak!dat!er!is!nadacht!over!het!systeem!van!360!graden!beoordelen!tot!het! moment!dat!de!manager!het!formulier!terug!heeft.!Maar!daarna?!Hoe!verwerk!je! alle!input?!Wat!doe!je!als!je!heel!veel!verschillende!aandachtspunten!terugkrijgt,! je!kan!niet!alles!in!1x!aanpakken.!En!wat!doe!wanneer!er!tegengestelde!meningen! zijn?!Dat!is!nog!helemaal!niet!makkelijk!om!goed!te!regelen!en!op!een!goede!en! faire!manier!bij!de!medewerker!terug!te!krijgen.! (Bron:'Reed'Business'DR.'Wendell'Williams)! ! Laat! ik! voorop! stellen! dat! het! enorm! waardevol! kan! zijn! om! de! meningen! en! inzichten!toe!te!voegen!aan!de!beoordeling!van!je!mensen!omdat!dat!inderdaad! kan! bijdragen! aan! het! verbreden! en! verdiepen! van! het! beeld! over! het! functioneren! van! je! mensen.! Maar! denk! er! van! te! voren! goed! over! na! aan! de! hand!van!de!punten!die!ik!je!hierboven!heb!aangedragen.!En!het!klopt,!dat!kost! heel!veel!tijd.!En!als!je!dat!teveel!tijd!vind!kosten!wees!dan!eerlijk!naar!jezelf!en! medewerkers!en!doe!het!niet.!Wil!je!die!tijd!en!moeite!wel!investeren?!Dan!heb! je!een!instrument!in!handen!dat!jou!en!zeker!je!mensen!heel!veel!kan!opleveren.! !

6

!

!' ! !

WWW.VISSERSHR.NL

94

MAAR WAT DAN WEL? !

Goed.!Nu!weet!je!wat!er!allemaal!niet!werkt.!En!je!weet!ook!hoe!dat!komt.!En!je! zal!er!ongetwijfeld!al!veel!van!geweten!hebben!of!op!zijn!minst!een!vermoeden.! ! Maar! wat! dan! wel?! Het! blijft! tenslotte! megabelangrijk! om! tijd! en! energie! te! steken!in!het!functioneren!en!de!ontwikkeling!van!je!medewerkers.!En!het!is!voor! je!mensen!ook!belangrijk!om!regelmatig!te!horen!hoe!ze!het!doen.!! ! Het!probleem!is!dat!op!een!andere!manier!gaan!beoordelen!niet!veel!zin!heeft.! De!basis!blijft!hetzelfde!en!het!grootste!probleem!blijft!overeind;!de!manager!velt! het!eindoordeel.!En!dat!belemmerd!het!hele!proces.! ! In!de!tijd!van!nu!werken!we!steeds!minder!samen!op!basis!van!fysieke!contracten! maar! gaan! we! steeds! meer! met! elkaar! opzoek! naar! psychologische! contracten.! De! bestaande! hiërarchieën! brokkelen! steeds! meer! af! en! de! manager! begint! steeds!vaker!te!voelen!dat!het!slim!zou!zijn!als!hij!van!zijn!voetstuk!kwam.!En!hier! ligt!gelijk!een!deel!van!de!!oplossing.! ! Mensen!willen!in!toenemende!mate!hun!passie!en!talenten!kwijt!in!hun!werk!en! meedenken! over! de! richting! die! de! organisatie! op! gaat.! Er! is! meer! maatwerk! nodig!om!aan!te!kunnen!sluiten!op!de!specifieke!behoeften!van!de!medewerkers.! Dit!vraagt!om!meer!autonomie!en!vertrouwen!waarbij!de!regie!steeds!meer!bij!de! medewerkers! komt! te! liggen! en! de! leidinggevende! een! faciliterende! rol! vervult.! Voor! de! medewerker! staan! ontwikkeling,! eigen! verantwoordelijkheid! en! ‘maatwerk’!voorop.!! ! In! dit! proces! voert! de! medewerker! de! regierol! én! is! grotendeels! zelf! verantwoordelijk!voor!het!formuleren!van!doelen,!de!inrichting!van!het!werk!en! bijbehorende! uitdagingen! en! het! verzamelen! van! de! ‘bewijsvoering’! voor! de! eigen! beoordeling.! De! leidinggevende! vervult! in! dit! proces! een! meer! kritisch! toetsende!en!faciliterende!rol.! !

En!dat!dit!betekent!dat!de!huidige!manier!van!beoordelen!over!een!paar!jaar!niet! meer!bestaat.!Ja,!dat!klopt.!En!gelukkig!maar!! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

95

HET VOEREN VAN EEN GOED GESPREK Welke! manier! je! uiteindelijk! ook! kiest! om! je! mensen! mee! te! beoordelen,! de! kwaliteit!van!het!gesprek!is!uiteindelijk!alles!bepalend.! ! Je!hebt!de!manier!gevonden!waarop!je!je!mensen!wilt!gaan!beoordelen.!En!dan! wordt!het!tijd!voor!het!gesprek.!Waar!moet!je!nu!rekening!mee!houden!om!het! gesprek!ook!een!goed!gesprek!te!laten!zijn?! ! ! Bereid je goed voor ! Lijkt!me!duidelijk!toch?!Je!kan!niet!een!goed!gesprek!voeren!wanneer!je!je!niet! goed! hebt! voorbereid.! Denk! na! over! wat! je! wilt! zeggen,! over! wat! je! wilt! dat! de! uitkomst! van! het! gesprek! is! en! over! wat! je! van! de! ander! wilt! weten.! En! geef! je! medewerker!ook!de!kans!om!zich!goed!voor!te!bereiden!! ! ! Begin op tijd ! Het!is!zo!verleidelijk!om!het!uit!te!stellen!maar!ook!zo!onhandig.!Wat!je!het!beste! kan! doen! is! dat! je! voor! elke! medewerker! die! je! aanstuurt! een! boekje! bijhoudt! waarin! je! het! hele! jaar! de! hoogteE! en! dieptepunten! noteert! met! opvallende! voorbeelden!en!gebeurtenissen.!Op!deze!manier!hoef!je!ter!voorbereiding!op!je! gesprek!alleen!maar!je!boekje!erbij!te!halen!en!na!te!denken!over!wat!je!wilt!dat! je!boodschap!is.!! ! ! Zorg dat je het begrijpt ! Werk!je!bij!een!bedrijf!dat!een!beoordelingssysteem!heeft,!zorg!er!dan!voor!dat!je! alle!onderdelen!van!het!systeem!goed!begrijpt.!Heeft!jouw!bedrijf!dat!niet,!zorg! er!dan!voor!dat!je!goed!helder!hebt!wat!je!wilt!en!wat!je!verwacht.!Dat!je!begrijpt! hoe! je! goede! afspraken! moet! maken! en! dat! je! duidelijk! hebt! wat! je! verstaat! en! bedoelt!met!gedrag/competenties!die!je!graag!wilt!zien.! ! ! ! ! ! !

1

2

3

!

WWW.VISSERSHR.NL

96

4

! Verzamel concrete voorbeelden en feitelijke informatie

Beoordelen! op! basis! van! meningen! en! aannames! dragen! helemaal! niets! bij.! Je! moet! met! concrete! voorbeelden! komen! om! te! illustreren! wat! je! bedoelt.! En! daarbij!geef!je!aan!wat!je!wilt!dat!iemand!wel!doet.!Je!zegt!dus!niet!dat!iemand! veel!te!vaak!te!laat!is!gekomen!en!dat!je!dat!niet!meer!wilt.!Je!zegt!dat!iemand!53! keer! te! laat! is! gekomen! en! dat! je! dat! 50! keer! teveel! vind.! Je! geeft! aan! dat! de! werktijden!liggen!van!….!tot!…..!en!dat!je!verwacht!dat!iemand!er!dan!is.!Mocht! hij! toch! te! laat! komen! dan! krijgt! hij! na! drie! keer! een! vrije! kaart.! Als! hij! voor! de! vierde!keer!te!laat!is!geef!je!aan!wat!de!consequentie!is.!Om!maar!even!een!flauw! voorbeeld!te!noemen.!(Het!zou!natuurlijk!nog!veel!beter!zijn!om!te!kijken!naar!de! oorzaken!van!het!te!laat!komen!en!daar!creatief!op!te!anticiperen!maar!dat!doe!ik! nu!niet.!Anders!komt!dit!boek!nooit!af!!).! ! Wil!je!meer!weten!over!hoe!je!het!beste!feedback!kan!geven?!! Neem!dan!even!een!kijkje!op!de!site!!

www.vissershr.nl! ! ! Lees de beoordelingen van het afgelopen jaar ! Is!iemand!al!langer!in!dienst!dan!jij!of!heb!je!het!niet!helemaal!scherp!meer,!lees! dan!altijd!even!terug!wat!er!het!jaar!daarvoor!is!afgesproken.!Zodat!je!iemand!wel! gaat! beoordelen! op! wat! er! toen! is! afgesproken! en! er! niet! van! alles! bijhaalt! dat! niet!relevant!is.!Tenzij!de!afspraken!natuurlijk!gedurende!het!jaar!zijn!aangepast! of!veranderd.! ! ! Regel de praktische zaken goed ! Zorg!er!voor!dat!je!een!plek!hebt!waar!je!ongestoord!kan!praten,!zorg!ervoor!dat! je!agenda!leeg!is.!Zet!je!telefoon!uit.!Zorg!voor!pen!en!papier.!Het!lijken!open! deuren!maar!geloof!me!dat!dit!heel!vaak!niet!gebeurt.!Ik!had!ooit!zelf!een! manager!die!altijd!zijn!mail!tussendoor!ging!checken.!Helemaal!gestoord!werd!je! daarvan.!

5

6

!

WWW.VISSERSHR.NL

97

! Voer een technisch goed gesprek ! Zorg! ervoor! dat! je! weet! hoe! je! moet! samenvatten,! doorvragen,! luisteren,! beïnvloeden,!coachen,!adviseren,!instrueren!en!slecht!nieuws!vertellen.!!Weet!je! niet!goed!hoe!dat!moet!en!doe!ja!altijd!maar!wat,!laat!je!dan!vooral!trainen!!Het! feit! dat! je! nog! nooit! klachten! hebt! gehad! komt! Misschien! niet! omdat! je! zo’n! briljante!gesprekspartner!bent!maar!omdat!je!de!baast!bent!!.! ! ! Laat het nooit een verassing zijn ! Wanneer! je! met! je! medewerker! in! gesprek! bent! en! een! medewerker! geeft! aan! dat!hij!zich!verrast!voelt!of!dat!hij!iets!niet!aan!zag!komen,!dan!is!er!iets!in!het!jaar! voorafgaand! aan! het! gesprek! niet! goed! helemaal! goed! gegaan.! Wat! je! in! het! beoordelingsgesprek! bespreekt! mag! nooit! een! verassing! voor! de! medewerker! zijn.!Het!zou!toch!raar!zijn!dat!je!in!april!iets!gedaan!hebt!waar!je!manager!niet! tevreden!over!is!en!dat!je!manager!dit!pas!in!december!tegen!je!vertelt.!Daar!kan! je!dan!toch!helemaal!niks!meer!mee?!Maar!het!gebeurt.! !

7

8

!

!

! Sluit het gesprek goed af ! Geef!de!medewerker!altijd!de!ruimte!om!nog!iets!toe!te!voegen.!Zorg!ervoor!dat! het!voor!alle!partijen!goed!duidelijk!is!welke!afspraken!jullie!gemaakt!hebben!en! zorg!ervoor!dat!jullie!oké!met!elkaar!zijn!op!relationeel!gebied.!

9

!

WWW.VISSERSHR.NL

98

! ! SLA GELIJK EEN BLOEDNEUS !! ! Heb! je! slecht! nieuws! te! melden?! Ga! niet! uitstellen,! vermijden,! rechtvaardigen! of! compenseren!maar!sla!gelijk!die!bloedneus!! ! !! Sla gelijk een bloedneus ! Breng!slecht!nieuws!zo!snel!en!duidelijk!mogelijk!met!een!korte!aankondiging! ! "!ik!heb!slecht!nieuws!voor!je".! ! Probeer!de!boodschap!niet!in!te!pakken!in!verzachtende!omstandigheden,!dit!zorgt!alleen! ! maar! voor! onduidelijkheid.! Begin! niet! eerst! over! koetjes! en! kalfjes,! de! ander! zal! zich! hierdoor! op! het! verkeerde! been! gezet! voelen.!Het! spreekwoord! dat! zachte! heelmeesters! ! stinkende! wonden! maken! is! op! deze! situatie! uitstekend! van! toepassing.! Breng! de! ! boodschap!daarom!zonder!omwegen!!! ! Om!de!boodschap!duidelijk!en!helder!te!kunnen!brengen!is!het!uiteraard!van!belang!dat!je! ! je!goed!voorbereid!op!het!gesprek.!Zorg!dat!je!de!te!brengen!boodschap!voor!jezelf!goed! helder!hebt.! ! Laat het even bloeden Geef! de! ander! even! de! tijd! om! het! nieuws! te! verwerken.! En! geef! jezelf! de! ruimte! om! te! kijken!wat!de!reactie!van!de!ander!is!zodat!je!daar!straks!zo!goed!mogelijk!op!kan!reageren.! Mensen!vaak!niet!voorbereid!op!het!slecht!nieuws!dat!ze!te!horen!krijgen!en!het!is!niet!te! voorspellen!hoe!iemand!gaat!reageren.!Beweeg!me!in!de!reactie!van!de!ander,!zolang!je!je! nooit,! maar! dan! ook! nooit! laat! verleiden! tot! een! tegenaanval!! Wanneer! iemand! slecht! nieuws!te!verwerken!krijgt!reageert!hij!altijd!vanuit!zijn!emotie!en!niet!vanuit!de!ratio.!Help! de!ander!daarom!zijn!gevoelens!te!uiten!en!om!verhaal!te!komen.!Argumenten!en!adviezen! hebben! in! dit! stadium! geen! enkele! zin! en! laat! deze! daarom! achterwege.! Geef! alleen! toelichting! als! de! ander! daar! specifiek! om! vraagt.! Zorg! er! in! ieder! geval! voor! dat! je! voldoende! tijd! hebt! voor! het! gesprek! zodat! er! ruimte! is! voor! iemand! om! zijn! emoties! te! uiten.! ! Bied een zakdoek Wanneer! de! eerste! scherpe! kantjes! eraf! zijn! kan! de! ander! openstaan! voor! eventuele! mogelijkheden.!Wanneer! de! ander!signalen! afgeeft! als! "hoe!moet!het!nu! verder?",!kan!je! samen!gaan!kijken!naar!mogelijke!oplossingen.!Maar!wanneer!je!merkt!dat!de!emoties!de! boventoon!blijven!voeren!maak!dan!een!eind!aan!het!gesprek.!Plan!een!vervolggesprek!in! om! met! elkaar! verder! te! praten.! Is! een! slechtEnieuwsgesprek! onvermijdelijk! geworden! ga! deze! dan! niet! langer! uit! weg!! Vergeet! na! afloop! van! het! gesprek! overigens! niet! een! gespreksverslag! en!de! gemaakte! afspraken! even! op! papier!te! zetten.! Laat! je! medewerker! deze!tekenen!voor!gezien!(voor!akkoord!mag!natuurlijk!ook!maar!dan!moet!je!medewerker! het!volledig!eens!zijn!met!de!inhoud).!Doe!hier!een!kopietje!van!in!het!personeelsdossier.! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

99

DO’S AND DONT’S ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

Stel!de!medewerker!op!zijn!gemak!voordat!je! gaat!beginnen!

Stel! geen! suggestieve! vragen! om! het! antwoord! mee!te!sturen!

!

!

Vertel! slecht! nieuws! direct! en! draai! er! niet! omheen!

Oordeel! niet! te! snel! op! basis! van! een! enkele! indicatie!

!

!

Benoem! de! consequenties! die! een! (negatieve)!beoordeling!tot!gevolg!hebben!

Beoordeel! niet! op! basis! van! interpretaties! en! aannames!

!

!

Geef! concrete! voorbeelden! als! je! iets! wilt! illustreren!

Vertel!niet!alleen!dat!iemand!iets!niet!goed!heeft! gedaan,!vertel!ook!waarom!iets!wel!of!niet!goed! is!

!

Benoem!en!constateer!feiten!

!

!

Benoem! voorbeelden! uit! het! hele! voorafgaande! jaar! en! niet! alleen! van! de! afgelopen!weken! ! Heeft! de! medewerker! een! punt! waardoor! je! vind! dat! je! de! beoordeling! moet! bijstellen?! Doe!dit!dan!! !

Bemerk!je!emoties?!Reflecteer!deze!dan! !

Bemerk!je!stress:?!Vraag!door!! Wees! altijd! flexibel! en! creatief! met! oplossingen! !

Als! er! een! conflict! is! of! het! loopt! niet! lekker! tussen! jullie,! benoem! dit! dan! vooral.! Wees! niet! bang! om! te! confronteren! zodat! de! medewerker! ook! echt! wat! met! zijn! beoordeling!kan!!

Speel! de! beoordeling! niet! op! de! persoon.! Het! gaat!om!iemand!zijn!functioneren! !

Maak! iemand! geen! verwijten! en! wees! niet! vooringenomen! !

Wordt!niet!kwaad! !

Geef! de! beoordeling! niet! teveel! emotionele! lading! !

Blijf! niet! vaag! in! je! verwachtingen! maar! spreek! deze!duidelijk!uit! !

Doe!geen!toezeggingen!of!beloftes!die!je!niet!na! kan!komen! !

Dreig! ook! niet! met! maatregelen! die! je! niet! gaat! komen! !

Ga!niet!zinloos!discussiëren!

!

WWW.VISSERSHR.NL

100

SAMENGEVAT !

Waarom het huidige systeem van beoordelen niet werkt:

" De!gesprekken!zijn!niet!frequent!genoeg! " Feedback!is!gelimiteerd! " Ze!helpen!de!ontwikkeling!niet! " Ze!zijn!schurend! " Er!is!onvoldoende!zicht!op!de!prestaties! " De!beoordeling!is!gekoppeld!aan!de!beloning! " Er!is!een!verkeerde!focus! " Ze!zijn!eenzijdig! " De!verkeerde!is!teveel!aan!het!woord! " Het!niveau!van!het!gesprek!is!onder!de!maat! " SMART!afspraken!maken!is!moeilijk! " Er!is!een!gebrek!aan!vertrouwen!

!

! WWW.VISSERSHR.NL

101

! ! ! ! !

!

7

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

! ! !

Afscheid nemen bestaat niet ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

De!jaren!dat!we!bij!een!werkgever!bleven!tot!het!moment! van!het!goede!horloge!voor!alle!trouwe!dienstjaren!hebben! we!ver!achter!ons!gelaten.!Maar!wat!is!eigenlijk!de!impact! van! mensen! die! je! bedrijf! verlaten?! En! hoe! kan! je! ongewenst!verloop!voorkomen?!Je!leest!het!hier.!!

!

WWW.VISSERSHR.NL

102

SHOULD I STAY OR SHOULD I GO? ! Mensen!blijven!niet!meer!hun!hele!leven!bij!één!werkgever.!Sterker!nog,!mensen! kiezen!tegenwoordig!niet!meer!zozeer!voor!een!werkgever.!Ze!kiezen!in!de!eerste! plaats!voor!hun!eigen!carrière.!En!op!het!moment!dat!een!werkgever!niet!meer! kan!bieden!wat!ze!zoeken!gaan!ze!weg.!! ! Wat!je!jammer!genoeg!nog!steeds!ziet!gebeuren!is!dat!werkgevers!alles!behalve! relaxed!reageren!op!het!vertrek!van!een!medewerker.!Zeker!wanneer!ze!dit!niet! hebben! aan! zien! komen.! Nou! ja,! niet! aan! hebben! willen! zien! komen….! Wat! de! signalen!dat!iemand!niet!meer!bij!je!wilt!blijven!zijn!bijna!altijd!zichtbaar.!Maar!je! moet!dan!wel!willen!kijken.!Ook!als!je!het!liever!niet!ziet.!Er!gaat!altijd!een!proces! aan!vooraf!waarin!de!medewerker!begint!met!afwegen!om!al!dan!niet!te!blijven! of!te!vertrekken.!Dat!iemand!dat!proces!ingaat!kan!je!niet!altijd!voorkomen!maar! je!kan!er!wel!voor!zorgen!dat!dit!proces!goed!doorlopen!wordt!en!dat!je!invloed! uitoefent!op!de!momenten!dat!dat!zin!kan!hebben.! ! Voor!de!goede!orde:!medewerkers!die!uit!dienst!gaan!noemen!we!“verloop”.!! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

DE KOSTEN VAN VERLOOP Wat!kost!het!eigenlijk!als!iemand!uit!dienst!gaat?!Daar!staan!we!eigenlijk!nooit!zo! bij!stil!omdat!we!wel!wat!anders!aan!ons!hoofd!hebben….!Gelukkig!zijn!er! onderzoekers!geweest!(Boushey!&!Glynn)!die!hier!wel!naar!gekeken!hebben.! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

103

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

!

WWW.VISSERSHR.NL

104

WAAROM MENSEN WEGGAAN Mensen!gaan!nooit!van!de!ene!op!de!andere!dag!weg.!Daar!gaat!een!heel!proces! aan!vooraf.!Dat!proces!bestaat!uit!een!aantal!stappen.!Ik!wil!hier!nog!wel!even!bij! vermelden! dat! dit! natuurlijk! niet! voor! iedereen! op! deze! manier! verloopt,! er! is! altijd! sprake! van! individuele! verschillen.! Maar! deze! stappen! geven! een! mooi! beeld!van!hoe!het!proces!kan!verlopen.! !

Het disengagement proces Er!komt!een!moment!waarop!een!medewerker!na!gaat!denken!over!het!zoeken! naar!iets!anders.!Dit!is!een!heel!proces!waar!een!medewerker!doorheen!gaat.!! ! Van!engagement!naar!vertrek!in!13!stappen! 1. !! Je!begint!vol!enthousiasme!aan!je!nieuwe!baan! 2. !!! Je!vraagt!je!af!of!je!wel!de!goede!keuze!hebt!gemaakt! 3. !! Je!denkt!serieus!na!over!opstappen! 4. !!! Je!probeert!dit!te!veranderen!omdat!je!toch!wilt!blijven! 5. !!! Je!besluit!om!te!vertrekken! 6. !!! Je!denkt!na!over!de!consequenties!van!je!besluit! 7. !!! Je!gaat!een!beetje!om!je!heen!kijken! 8. !!! Je!bereid!je!voor!op!het!actief!zoeken!naar!een!nieuwe!baan! 9. !!! Je!gaat!actief!op!zoek! 10. Je!krijgt!een!nieuwe!baan!aangeboden;! 11. !! Je!zegt!je!huidige!baan!op!en!begint!aan!je!nieuwe!baan!of;! 12. Je!zegt!je!huidige!baan!op!zonder!dat!je!iets!anders!hebt!of;! 13. Je!besluit!toch!te!blijven….! ! Wat! opvallend! is,! is! dat! uit! onderzoek! blijkt! dat! een! groot! deel! van! de! medewerkers! in! dit! disengagement! proces! zijn! terechtgekomen! door! een! specifieke! gebeurtenis! die! ze! op! een! of! andere! manier! geschokt! heeft.! En! dat! gebeurt!in!stap!2!uit!de!stappen!hierboven.!!! ! (bron;'vliegwielmodel'J.J.'Philips)'

! ! ! ! ! ! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

105

REDENEN VOOR VERLOOP Er!zijn!talloze!redenen!waarom!mensen!vertrekken.!Maar!er!zijn!een!aantal! steeds!weer!terugkerende!redenen!die!voor!mensen!blijkbaar!een!echte!trigger! zijn!om!te!vertrekken.!Het!is!dan!ook!slim!om!hier!binnen!je!bedrijf!aandacht!aan! te!!besteden!! ! De!volgende!redenen!zijn!de!belangrijkste!redenen!voor!vertrek:! (in!willekeurige!volgorde)! ! De!baan!of!de!werkplek!zijn!niet!zoals!verwacht! de!medewerker!krijgt!te!weinig!coaching!en!feedback! er!is!geen!vertrouwen!meer!in!de!leidinggevende! er!is!stress!door!een!slechte!workElife!balans! er!zijn!niet!genoeg!groei!en!carrière!mogelijkheden!!

! ! !

er!is!geen!match!tussen!de!functie!en!de!medewerkers!(en!de!werving!&! selectie!is!dus!niet!goed!gegaan).! !

(bron; Lodi Planting)

!

WWW.VISSERSHR.NL

106

TEGENGAAN VAN VERLOOP ! Laat! ik! er! even! vanuit! gaan! dat! je! te! maken! hebt! met! verloop! dat! je! liever! niet! wilt.! Je! bent! blij! met! je! medewerker! en! je! wilt! graag! lekker! met! hem! blijven! samenwerken.! ! Wil!je!meer!weten!over!het!ontslaan!van!medewerkers!waarvan!je!ze!graag!ziet!gaan?! Neem!dan!even!een!kijkje!op!de!site!!

www.vissershr.nl! ! ! Stel gewoon de vraag ! Het!blijft!fascinerend!om!te!zien!hoe!weinig!vragen!we!elkaar!rechtstreeks!stellen.! We!zien!iemand!bepaald!gedag!vertonen,!we!maken!vervolgens!allerlei!aannames! en!met!een!beetje!pech!ga!je!geloven!dat!je!aannames!waar!zijn.!Wanneer!ik!met! ondernemers!in!gesprek!ben!over!hun!mensen!stel!ik!regelmatig!de!vraag!“Wat! zei! hij! hier! zelf! over?”.! En! het! antwoord! is! schrikbarend! vaak! “Weet! ik! niet,! dat! heb! ik! niet! gevraagd”.! Natuurlijk! kan! ik! me! best! voorstellen! dat! het! eng! is! om! sommige!vragen!te!stellen.!Je!wilt!geen!slapende!honden!wakker!maken.!Je!weet! niet!of!je!wel!wat!kan!(of!wil)!met!het!antwoord!of!misschien!heb!je!er!gewoon! geen!tijd!voor!of!zin!in.!Die!strategie!kan!je!natuurlijk!blijven!handhaven!maar!de! kans!dat!je!dan!zelf!een!keer!het!rekensommetje!moet!maken!over!de!kosten!van! het!verloop!in!jou!bedrijf!wordt!dan!wel!levensgroot.! ! ! ! Geef echte aandacht aan de introductie van een nieuwe medewerker ! In!Hoofdstuk!4!hebben!we!het!hier!al!uitgebreid!over!gehad,!het!belang!van!een! goede! introductie.! Zorg! ervoor! dat! de! verwachtingen! tussen! jullie! zo! helder! mogelijk!gemaakt!worden!en!zorg!ervoor!dat!iemand!zich!zo!snel!mogelijk!thuis! voelt.!Het!tegengaan!van!verloop!begint!dus!al!aan!het!begin!! ! !

1

2

!

WWW.VISSERSHR.NL

107

! ! Zorg voor duidelijke ambities en plannen ! Ook!hier!geldt!dat!je!verloop!kan!voorkomen!voordat!iemand!zijn!disengagement! proces!inschiet.!Maak!mensen!duidelijk!waar!je!bedrijf!naar!toe!gaat!en!maak!ze! duidelijk! op! welke! manier! zij! daar! een! echte! bijdrage! aan! kunnen! leveren.! Dat! motiveert!! ! ! Maak feedback mogelijk en wenselijk ! Vertel!wat!je!er!in!je!omgaat.!En!laat!de!rest!van!de!mensen!dat!ook!doen.!En!dan! natuurlijk! niet! achteruit! je! strot! gaan! op! het! moment! dat! je! het! zat! bent.! Maar! vertel! je! mensen! wat! je! ze! goed.! En! waarom! je! vind! dat! ze! dat! goed! doen.! En! vertel! waar! je! niet! blij! mee! bent! en! hoe! ze! dat! kunnen! verbeteren.! En! laat! je! mensen!dat!ook!tegen!jou!vertellen!!Geef!ze!hiervoor!de!ruimte,!luister!naar!de! opEen!aanmerkingen!en!doe!er!ook!iets!mee!! ! ! Geef je mensen de juiste tools ! Zowel! de! organisatie! als! de! medewerker! zelf! zijn! volledig! verantwoordelijk! voor! de!ontwikkeling!van!de!medewerkers.!En!vergeet!niet!dat!ontwikkeling!een!echte! noodzaak!is!en!geen!luxe.!En!ontwikkeling!is!daarmee!de!belangrijkste!tool!voor!je! mensen!om!hun!werk!te!kunnen!doen.! ! Het!zal!je!niet!ontgaan!zijn!maar!het!voorkomen!van!verloop!die!tijdens!iemand! zijn! dienstverband.! En! niet! aan! het! einde.! Ik! sprak! pas! een! ondernemer! die! me! vertelde!dat!hij!iemand!mooi!binnen!had!weten!te!houden!die!had!aangegeven! weg! te! willen.! Hij! had! extra! geld! gegeven! en! ze! ging! blijven.! Joepie.! Maar! niet! heus.!Dat!geld!had!hij!beter!in!een!put!kunnen!gooien!want!het!is!een!kwestie!van! tijd! voordat! ze! alsnog! gaat.! En! als! hij! de! tijd! nu! nuttig! zou! besteden! om! vast! te! zoeken!naar!een!vervanger!dan!was!het!nog!een!goede!keuze!geweest.!Wat!hij! nu! gecreëerd! heeft! is! een! medewerker! die! alleen! blijft! voor! geld,! met! één! al! buiten!staat!en!wacht!op!een!betere!kans.!En!mat!soort!medewerkers!ga!je!niet! groot!worden.!Soms!is!het!gewoon!tijd!om!iemand!te!laten!gaan.!Je!bent!te!laat! geweest! met! het! proces! van! disengagement! om! te! buigen.! Of! misschien! is! iemand!gewoon!klaar!om!verder!te!gaan.!! !

3

4

5

Bron: Fleurbaay van Businesswise !

WWW.VISSERSHR.NL

108

EXIT GESPREK Het!bestaat!al!jaren!en!wordt!met!wisselend!succes!toegepast;!het!exitgesprek.!In! dit! gesprek! gaat! iemand! van! het! bedrijf! nog! één! keer! met! de! vertrekkende! of! vertrokken! medewerker! is! gesprek.! Het! doel! van! dit! gesprek! zou! tweeledig! moeten!zijn.!Aan!de!ene!kant!krijgt!de!medewerker!nog!de!gelegenheid!om!zijn! hart! te! luchten! en! aan! de! andere! kant! wordt! de! werkgever! in! de! gelegenheid! gesteld!om!te!leren!van!waar!het!niet!goed!is!gegaan.!De!praktijk!laat!alleen!vaak! zien!dat!het!niet!zo!werkt.!Om!de!medewerker!de!kans!te!geven!even!heerlijk!te! vertellen!hoe!het!zit!is!het!slim!om!dit!gesprek!te!laten!voeren!door!iemand!die! niet! direct! bij! de! samenwerking! betrokken! is! geweest.! En! niet! door! de! eigen! manager….!En!het!gesprek!is!ook!niet!bedoelt!om!volop!met!elkaar!in!discussie!te! gaan!over!of!iets!wel!zo!is!of!niet.!!Wanneer!je!het!exitgesprek!inzet!als!een!open! gesprek! waarin! iedereen! iets! van! elkaar! kan! opsteken! kan! het! een! schat! aan! waardevolle!informatie!opleveren.!!

AMBASSADEURS Gelukkig! zien! steeds! meer! ondernemers! het! belang! van! op! een! goede! manier! afscheid!nemen!van!elkaar.!Er!is!meestal!ook!geen!enkele!steekhoudende!reden! om!dit!niet!op!een!nette!manier!te!doen.!Tenzij!je!een!gekwetst!ego!een!goede! reden! vind! natuurlijk! !.! Mensen! die! bij! je! weg! gaan! verdwijnen! niet! van! de! aardbodem.!Ze!komen!bij!nieuwe!bazen,!op!events,!op!verjaardagen!en!ze!zijn!op! Social!Media.!En!wat!wil!je!liever;!dat!ze!vol!lof!over!jou!en!je!bedrijf!praten!of!dat! ze!je!uitkotsten!tegenover!hun!netwerk?! !

!

! ! !

WWW.VISSERSHR.NL

109

SAMENGEVAT !

Waarom medewerkers bij je weggaan.

" de!baan!of!de!werkplek!zijn!niet!zoals!verwacht! " de!medewerker!krijgt!te!weinig!coaching!en!feedback! " er!is!geen!vertrouwen!meer!in!de!leidinggevende! " er!is!stress!door!een!slechte!workElife!balans! " er!zijn!niet!genoeg!groei!en!carrière!mogelijkheden!! " er!is!geen!match!tussen!de!functie!en!de!medewerkers!(en!de! werving!&!selectie!is!dus!niet!goed!gegaan).! !

!

! WWW.VISSERSHR.NL

110

!

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

TOT SLOT

!

WWW.VISSERSHR.NL

111

I COULD GO ON AND ON AND ON…. Maar!we!gaan!ermee!stoppen!voor!dit!moment.!Ik!ga!niets!meer!zeggen!over!de! hiërarchische! structuren! binnen! bedrijven! die! zo! passé! zijn,! over! de! nieuwe! onderwijssystemen! die! volop! in! ontwikkeling! zijn! waardoor! onze! kinderen! gelukkig!beter!worden!voorbereid!op!de!totaal!veranderende!wereld!waar!we!in! leven.!Ik!ga!me!nu!niet!uitlaten!over!de!rol!van!digitalisering!op!de!arbeidsmarkt.!!! Ik!ga!niets!vertellen!over!die!eeuwige!heilige!huisjes!die!we!met!elkaar!gecreëerd! hebben!maar!waarvan!we!allang!weten!dat!die!in!de!toekomst!onhoudbaar!zullen! zijn.! En! ik! ga! ook! niet! meer! zeggen! over! mijn! verwondering! aan! het! angstvallig! vasthouden! van! systemen! en! methodieken! uit! de! vorige! eeuw,! toen! de! productieomgevingen!hoogtij!vierden.!Bewaar!ik!allemaal!voor!mijn!volgende!eE book.! ! Als!laatste!wil!ik!graag!nog!1!ding!met!jullie!delen.!Een!gedicht!dat!komt!uit!een! boekje! dat! ik! van! mijn! ouders! heb! gekregen! in! mijn! eerste! dagen! op! de! arbeidsmarkt.!Ik!draag!het!altijd!bij!me.!! ! ! ! ! ! Zonder gevoel van verplichting ! Maar gevoed door je innerlijk weten waarheen ! ! Zonder vrees ! maar met passie ! ! Zonder afhankelijkheid ! ! maar in overgave en verbondenheid ! ! Zonder getekende contracten ! Maar met persoonlijk commitment ! ! Zonder gezwoeg ! Maar met plezier en productiviteit ! ! ! Jezelf zijn ! In verbondenheid met elkaar en onze omgeving !

Meedoen

!

WWW.VISSERSHR.NL

112

!

! WWW.VISSERSHR.NL

113