Wingerd EENVOUD IN DE OUDERENZORG. Taoïsme

ERKENNINGSNUMMER P708430 Afgiftekantoor Leuven 1 BELGIE-BELGIQUE

W ingerdstraat 14, 3000 Leuven Tel. Tel. 016/28.47.90 — Fax. 016/20.44.45

V.U.: P. P. Coosemans, Schoolbergenstraat 165, 3010 Kessel-Lo

PB Leuven 1 2/2444

In deze editie:

Wingerd

Edito: Eenvoud in de ouderenzorg 20 jaar huiskrant: deel 1, een moeizame start Lokaal Dienstencentrum: agenda Preekstoel: Geloven in deze tijd... EXPO: Marcel Boon Verenigingsleven: agenda In Beeld: Feest voor de vrijwilligers Poëzie Van Lichtmis en Pannenkoeken In Beeld: boekenbeurs MEMOrabel: nieuwe website Er was eens: de vertelnamiddag Praatcafés dementie: agenda Personeelsnieuws Colofon

Driemaandelijkse huiskrant van het Woon- en Zorgcentrum De Wingerd ¤ Kleinschalige groepswoningen voor dementerende ouderen ¤ Zorgflats voor echtparen ¤ Centra voor Dagverzorging & Kortverblijf ¤ Lokaal Dienstencentrum Wijnveld ¤ Expertisecentrum Dementie Vlaams Brabant — MEMO

1 2 2 3 3 3 4 5 5 6 6 7 7 8 8

EENVOUD IN DE OUDERENZORG Het boek zet me aan om op zoek te gaan naar waarden en inzichten die eenvoud nastreven in zorg voor ouderen. Hierover met elkaar communiceren scherpt onze aandacht en doet ons meer gepast handelen en reageren op ouderen. De ouderenzorg staat bol van begrippen die verwijzen naar soorten zorg thuis of elders: gezinszorg, thuiszorg, verpleegkundige zorg, oppasdienst, dagverzorging, kort verblijf, complexe zorg, meervoudige zorg, palliatieve zorg, advanced care, belevingsgerichte zorg, comfortzorg, nazorg, revaliderende zorg, mantelzorg, vrijwilligerszorg, residentiële zorg, rusthuiszorg, zorg op maat, O-, A-, B- en Czorgprofiel, zorgtraject, ambulante zorg en eerstelijnszorg.

EENVOUD IS GOUD, wijsheid rondom bijbel en abdij (2010, Uitgeverij Den Bosch, Mechelen & De Kovel, Leuven) is een boek dat mij inspireert tot het schrijven van dit artikel. De auteurs, Luc Devisscher en Dirk Hanssens, vinden geen 'geen betere gids en leefkader dan die van Bijbel en abdijen om te ontdekken dat eenvoud goud waard is.'

Naarmate de leeftijd stijgt, neemt de behoefte aan zorg toe. De nood aan zorgverleners en de afhankelijkheid van de ouderen groeien. Door dit proces wordt de 'mens uit één stuk' bedreigd en moet er veel gecoördineerd worden om zorg op maat te waarborgen. In deze knooppunten van zorg zoekt de ouder wordende mens betekenis en als eerste reflex wenst hij zichzelf te overleven. Velen verlangen ernaar thuis te blijven, anderen verlaten hun huis en gaan wonen in een residentiële voorziening. Velen wensen oud te worden, maar wensen niet oud te zijn.

De monastieke eenvoud die in het boek wordt beschreven is op bijbelse leest geschoeid en verwijst naar ongekunsteld gedrag, integere levenswandel, onverdeeld engagement, innerlijke vrede en soberheid. Eenvoud is door de eeuwen heen met waarheid, goedheid en schoonheid geassocieerd, en met geluk.

De consumptiemaatschappij onderstreept dit verlangen door het ouder worden enkel te associëren met vrije tijd, met reizen en voltijds genieten. Over oud worden met uitzicht op zorgafhankelijk-heid, hangen er in deze competitieve samenleving geen affiches in het straatbeeld...

Dat we deze waarden en belevingsrituelen gemakkelijk associëren met de bijbel en met abdijen, is ook voor mij en waarschijnlijk voor U een open deur in trappen. Maar lees ik in het boek dat deze inzichten verschrompelen als ze niet gedeeld worden. Bijbels gezegd: “ijzer wordt met ijzer gescherpt; zo wordt een mens gescherpt door zijn medemens (Spreuken 27,17).”

Na het dwingerende verlangen, om zo lang mogelijk te leven en te overleven, volgt er een fase van loutering waarin dit verlangen overgaat in aanvaarding van de levensfinaliteit. Al wie in deze fase met de ouder wordende mens in contact komt, zal dit met eenvoud moeten doen.

20 ste jaargang, nr. nr. 1 — maart 2010

“Eenvoud is het kenmerk van het ware”, zegt een oud gezegde en met deze ingesteldheid kunnen we pas écht en authentiek luisteren naar het levensverhaal van ouderen. In dit verhaal kunnen de grote momenten van het leven ter sprake komen, waarin eenvoud de mens siert. Dan is er ruimte voor stilte en bezinning, voor blijdschap en droefheid over wat kon en niet kon. Onze houding bij het geven van zorg aan ouderen moet altijd gekenmerkt zijn door eenvoud. Eenvoud is een natuurlijke reflex. We kwetsen zorgafhankelijke ouderen door ze af te scheiden van ons leven, waardoor hun bestaan complexer wordt. We kunnen het leven van ouderen op vele manieren eenvoudiger maken: frequent bezoek, meeleven met hun pijn en emoties,... Ook als zij residentiële zorg nodig hebben, moeten wij hen met eenvoud tegemoet treden: eenvoudige taal gebruiken, een huiselijke sfeer creëren, het alledaagse beleven… Het leven in een residentiële voorziening verkleint tot een leven in zijn éénvoudigste, pure vorm. Alle franjes vallen weg. Het belangrijkste wat we kunnen doen voor deze ouderen is: naast hen blijven staan, met hen meegaan tot het leven volledig geleefd is...

Rudiger De Belie directeur

Taoïsme Wie probeert te stralen, verzwakt zijn eigen licht [...] Ik heb slechts drie dingen te leren: eenvoud, geduld en medeleven. Deze drie dingen zijn je grootste schatten. ( I Tjing, § 24 en § 67 )

e-post: [email protected]

1.

Internet: www.wingerd.info www.wingerd.info

20 JAAR HUISKRANT: DEEL 1, EEN MOEIZAME START 't Was in de warme nazomer van '90, in de vorige eeuw dus. We zaten samen met Yvonne en andere bewoners en familieleden in de tuin naast De Berk. Een jongedame van het personeel, - was het nu Katelijne of Dominique? - bood ons een abonnement aan op hun nieuwe huiskrantje-in-wording met de hoogst originele, maar voorlopige naam HUISKRANT. 150 frank voor 5, jawel vijf nummers per jaar! Eind november '90 lag het allereerste nummer van 'HUISKRANT' in onze brievenbus. We waren blij verrast dat de inbreng van de toenmalige bewoners zo groot was: Michel, Clémentine, Maurice, Philomène en Antje vormden de redactieraad, de kaft was een idee van Jozef en het voorwoord was met de hand geschreven door Maria! De artikels werden wel uitgetikt door Chantal, Katia en Katelijne en tot een brochure bewerkt door de ergo's Veerle Heeren en Hilde Machiels, die vermoedelijk heel de zaak hadden uitgebroed.

Opmerkelijk zijn ook de Hartewensen uit De Wilg, het optreden van Jan Theys met "De tijd van toen", de praktische wenken van tuinman Eugène, een lekker cakerecept van bakker Achille en… veel puzzelplezier.

In 1991 ontvingen de abonnees drie nummers. De eerste twee, in januari en april, droegen nog de naam HUISKRANT, maar in augustus ontvingen wij een brochure met rode kaft met als titel 'DE BEZELAAR' . dit zou een andere, Westvlaamse naam zijn voor wingerd, wellicht bedacht door Dominique.

Het volgende nummer verschijnt pas in… augustus '92. Maggy Geens, de nieuwe ergo, is verantwoordelijk uitgever. Vanaf nu wordt de vormgeving verzorgd door An Leblicq, de creatieve kleindochter van Elise .Gedaan met de te kleine lettertjes uit de ouderwetse schrijfmachine, de fotokopies en de zwarte-vekkenfoto's: het computer-tijdperk doet zijn intrede! Wat staat er, nu duidelijk leesbaar, in? 'n Voorwoord van de directeur, napraten over vader- en moederdag, over de SAKADO-show, over de dansclub met Philippe Stroobants, over een modeshow, een bezoek aan de brouwerij van Hoegaarden, over uitstappen naar zee en naar Scherpenheuvel, over het optreden van La Esterella, de vrijwilligerswerking, het afscheid van bewoner Henri en … de aankondiging van het grote bouwproject: de rusthuisflats, de dagverzorging en het kort verblijf. SAKADO -sac à dos, snap je?- was het leuke groepje met Sandra, Katia en Dominique, die met sukses korte sketches en meezingliedjes brachten voor hun collega's en voor de bewoners. Alle waardering voor de werkers van het eerste uur en vooral voor de oude getrouwen: Chantal, Dominique, Katelijne, Katia en Sandra die twintig jaar later nog steeds werkzaam zijn in De Wingerd.

Wat stond in dit eerste nummer? Wel, een artikel over dementie door dr. Erik Triau, een stuk uitvaartliturgie door de aalmoezenier Piet De Bruyn, de activiteitenkalender voor november en december '90, 'n verslag van het optreden van Bob Benny en vooral van de platina huwelijksjubilee van Jules en Wiske. Op de redactieraad mochten de reeds vernoemde bewoners op sappige wijze vertellen over hoe men vroeger zo'n feest vierde: reminiscentie avant la lettre! Verder nog personeels- en bewonersnieuws, een oproep om een deftige, definitieve naam te verzinnen voor het krantje en… mopjes!

In dit nummer dankt directeur R. De Belie in zijn voorwoord de familieleden voor de geslaagde 'Dag van het Personeel' van 21 mei. Alle personeelsleden kregen er als aandenken een mooi ceramiekje dat de gevel van De Wingerd symboliseert. Ook de teksten van de toespraken staan er volledig in.

In het zevende nummer van november '92 staan artikels van dr. Triau en van Nele Gaeremynck, een bijdrage van mevr. Claes over omgaan met dementerenden, over uitstappen naar Hoeilaart en Averbode en over de hartewensen van Wilg en Plataan, maar… in zijn voorwoord doet de directeur een dringende oproep om het zieltogende krantje te redden…

LOKAAL DIENSTENCENTRUM WIJNVELD Activiteiten ¤ Ma 08/03: 09u - 12u Bloemschikken, Zaal 1 14u - 17u De wegcode heropgefrist, Zaal 2 ¤ Vr 12/03: 14u - 16u Kaart- en spelnamiddag, Grand Café 19u - 20u 19u-20u Kinderkoor Nootzaak, Zaal 2 ¤ Ma 15/03: 14u - 16u Praatgroep actualiteit, Grand Café 14u - 17u De wegcode heropgefrist, Zaal 2 ¤ Do 18/03: 10u - 12u Boodschappen Colruyt ¤ Vr 19/03: 14u - 16u Voordracht: doolhof van tegemoetkomingen en uitkeringen door Dhr. H. Van Hellemont, Zaal 2 14u - 16u Kaart- en spelnamiddag, Grand Café 19u - 20u 19u-20u Kinderkoor Nootzaak, Zaal 2 ¤ Ma 22/03: 14u - 17u De wegcode heropgefrist, Zaal 2 ¤ Wo 24/03: 10u - 12u Wandeling ¤ Vr 26/03: 14u - 16u Kaart- en spelnamiddag, Grand Café 19u - 20u 19u-20u Kinderkoor Nootzaa,k Zaal 2

µ Praatgroep actualiteit Voor mensen die graag met anderen een gesprek voeren rond actualiteit, politiek, samenleving,…

µ Kaart- en spelnamiddag In het Grand Café kan u samen met andere mensen een kaartje leggen of een gezelschapsspel (Rummikub, scrabble, schaak,…) spelen.

µ Info en inschrijven Liesbet Volders Telefonisch via 016/28.49.50 E-post: [email protected]

Stof genoeg voor een goed gevulde volgende aflevering...

Paul Coosemans

2.

µ

GELOVEN IN DEZE TIJD...

EXPO

Onze nieuwe aartsbisschop - nog geen kardinaal - luistert naar de naam André Mutien Léonard. Zijn bisschopsnaam wordt André-Joseph! Wat heeft die man al bakken kritiek gekregen zeg: hij zou ultraconservatief zijn en homofoob. Van bij het begin krijgt hij verwijten en beledigingen naar zijn hoofd.

Het énige wat ik spijtig vind is dat noch paus noch bisschoppen door het volk worden gekozen. De benoemingen worden vanuit 'den hoge' gedropt en wij hebben hier hoegenaamd niets in de pap te brokken. Moest de kerk van vandaag wat democratischer zijn, dan zou bijvoorbeeld Mgr. De Kesel nu aartsbisschop zijn, maar 'soit', ik wil eerst iets zeggen over het programma van Annemie Struyf 'In Godsnaam' over de verschillende wereldgodsdiensten en daarna nog even dromen van de frisse wind die in de jaren zestig door de kerk waaide met het 2de Vaticaans Concilie en met de Vaderfiguur van Paus Johannes de 23ste. Annemie Struyf heeft telkens gedurende een week geleefd in één of andere gemeenschap van gelovigen. Bij de Islam, in een Boeddhistenklooster, bij de Hara Krischna, in een Joodse gemeenschap, bij de Hindoes, in SintAntonius Brecht bij de Trappistinnen van de abdij Nazareth. Over de Islam is zij uiterst verwonderd dat hun houding tegenover homo's, hun onderwerping van de vrouw, hun onheilspellende dreiging met 'het branden in de hel' enz. door niemand van ons wordt bekritiseerd uit schrik dat wij als racist zouden worden gebrandmerkt. Annemie zegt o.a. dat Mgr. Léonard hiermede vergeleken haast een aandoenlijke softie is. Moest Léonard een Iman zijn, dan zou zijn leven een stuk gemakkelijker zijn. Wij willen hem althans krediet geven.

Marcel Boon werd geboren in Leuven, 1938; woonde en werkte er; sinds oktober 2009 resident van het woon- en zorgcentrum De Wingerd. Hij genoot een kunstopleiding aan de Academie Royale des Beaux Arts de Bruxelles en vervolmaakte zijn pedagogische studies aan de Rijks Normaalschool in Gent. Hoe wereldvreemd is ze niet? Onze lieve Heer moet zich al duizend keer in zijn graf hebben omgedraaid. Oh ja, 't is waar, Hij is verrezen, alleluia! Hij wel, maar waar blijven wij? Al die jaren heb ik niet opgehouden de eenvoud van ons geloof te verkondigen. Jezus heeft gezegd dat God 'onze Vader' is; Hijzelf noemde Hem 'Abba' (d.w.z. 'vadertje'); deze Vader bemint ieder van ons (= alle mensen zonder onderscheid) uitermate. Zijn geliefde Zoon, die op een kruis gestorven is uit Liefde voor ons allen, stond drie dagen later levend tussen zijn leerlingen. Zo werd Jezus onze oudste broer. Samen met Hem vormen wij één grote familie: de kinderen van dezelfde Vader, levend in Zijn Geest van Liefde en Vrede!

Als tekenaar, graficus en schilder exposeerde hij tussen 1959 en 1971 meermaals in binnen- en buitenland. Het Prentenkabinet van de Koninklijke Bibliotheek Albert I in Brussel heeft een reeks van zijn tekeningen in bezit. Van 1968 tot 1996 was hij directeur van het Instituut Beeldende Kunst van de Vlaamse Gemeenschap in Brussel.

“

Na een intensieve loopbaan in het kunstonderwijs en kunstbeleid ben ik in 2004, na een pauze van ruim 35 jaar, zelf weer actief begonnen met tekenen en schilderen.

“

Anderzijds is hij geknipt voor België: hij is tweetalig, sociaal aangelegd, vriendelijk! Ik zou hem toch een kans geven te meer omdat hij gezegd heeft dat de mensen hem (nog) niet goed kennen.

Van maart tot mei worden tekeningen, schilderijen en recent werk van Marcel Boon tentoongesteld in het lokaal dienstencentrum Wijnveld.

En dan mogen wij met Mgr. Suenens, zaliger, zeggen: "De Kerk? Dat zijn wij!" Allemaal verschillend van hart en gezicht, maar allemaal geliefde kinderen van de Vader! Zoals Jezus niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen, zo zal ook de paus de 'servus servorum' (dienaar der dienaren) zijn, zo zullen bisschoppen en alle christenen in de eerste plaats dienend in de wereld staan! Eerlijk gezegd: dit Kerkbeeld wordt heel zichtbaar bij ons in 'De Wingerd' en daarvoor ben ik heel dankbaar dat ik er pastor mag zijn. Pater Piet

Feit is dat de katholieke kerk zélf afbreuk heeft gedaan aan de nieuwe Geest die waaide in de jaren zestig! Stel u voor: bijna 50 jaar ligt alles stil. In wat voor een verroeste kerk leven wij?

Dagelijks te bezoeken, toegang via het Grand Café, open van 12u tot 17u30. Meer informatie over de tentoon gestelde werken via: Marie-José Balm, Herbert Hooverplein 24 A4 - 3000 LEUVEN

VERENIGINGSLEVEN De wekelijkse Eucharistievieringen gaan door op zaterdag, om 16u30 in de polyvalente zaal. Tenzij anders vermeld, gaan onderstaande activiteiten door in het Grand Café. Dinsdag 9 februari LUISTEREN VAN UIT JE LEUNSTOEL Donderdag 11 maart VERWENNAMIDDAG Maandag 15 maart SAMENZANG Dinsdag 16 maart WAFELBAK IN WONING 5 tot 8 Dinsdag 23 maart GEZELSCHAPSSPELEN Donderdag 25 maart NAGERECHTENNAMIDDAG Donderdag 25 maart CITERMUZIEK IN DE WONINGEN 1-8 Dinsdag 30 maart REMENISCENTIEMOMENT ROND FILM


Dinsdag 16 maart MODESHOW firma Mode Eddy Vanaf 14u in lokaal 2 modeshow door firma “Mode Eddy” Zij showen dameskledij en bieden dames- en herenkledij te koop aan. (Het gaat om een lente seniorencollectie zonder aanpassingen voor rolstoelgebruikers) Donderdag 18 maart PIANOCONCERT Om 15u komt de Zwitserse Elisabeth Sombart een pianoconcert brengen in lokaal 1 en 2. Zij is de stichteres van de Fondation Résonnance, Zij gaf reeds concerten in Parijs, New York , Londen, Amsterdam en Tokyo. Een aanrader voor iedereen. Meer details vind je terug in de maandelijkse agenda of online via www.wingerd.info


3.


IN BEELD: FEEST VOOR DE VRIJWILLIGERS Op de avond van 21 januari is het verzamelen geblazen in het Grand Café. De vrijwilligers van De Wingerd en Wijnveld zijn samen uitgenodigd om het nieuwe jaar in te zetten. Bubbels in de glazen verwoorden het bruisende van de avond; een nieuw jaar, een nieuw begin. De gesprekken verlopen geanimeerd want (bijna) iedereen kent (bijna) iedereen. Er wordt gekust dat het een lieve lust is en nieuwjaarswensen vliegen heen en weer. Natuurlijk hoopt iedereen dat dit jaar goed wordt. De vrijwilligers zijn alvast bereid om er ook nu weer hun schouders onder te zetten.

waarna lange rijen gaan aanschuiven om zich te laten bedienen door… het personeel van De Wingerd. Ook dat is fijn: te weten dat ondanks de veeleisende job en de welverdiende rust op vrijdagavond, mensen bereid zijn dit extraatje erbij te nemen om hun waardering te uiten voor al wat de vrijwilligers gedurende het jaar presteren. Het eten wordt er des te lekkerder door.

Directeur De Belie spreekt een dankwoordje uit voor de inzet van zovelen en dat vinden zijn toehoorders best fijn. Vrijwilligerswerk is uiteraard vrijwillig en vraagt niet om beloningen, maar het doet wel deugd te weten dat de overvloed aan energie die hier gul gegeven wordt ook dankbaar in ontvangst genomen wordt. Eerst wordt duivel-doet-al Johan Willems gevierd voo 15 jaar inzet, meer bepaald als 'hulpje' in het secretariaat.

ondergetekende vernomen heeft dat de scholen van Paridaens in Port-au-Prince zeer zwaar getroffen zijn. Dus dóet hij er iets aan. Een omhaling met ergens zo maar een hoed brengt bijna 400 € op. Waarvoor onze dank!

Daarna worden Paul en Anny Coosemans daarbij extra in de bloemetjes gezet: zij draaien al twee decennia mee in de cafetaria, nu Grand Café, en hij als einddredacteur van het krantje, informatiebron voor al wie met vragen zit, gelegenheidsspreker, ex-voorzitter van de bewonersadviesraad, verslaggever, quizmaster, entertainer. Je kan het zo gek niet bedenken of Paul en Anny hebben eraan meegewerkt. Als speciale attractie van de avond heeft Mia gezorgd voor een mini-luchtballon. Het is een vernuftig systeem, blijkbaar geïmporteerd uit China, of wat had u anders gedacht? Met een boel wensen en groeten op zijne frak geschreven, wordt het witte ding de lucht in gejaagd en onder luid gejuich van de toehoorders drijft het weg, heel hoog en ver, oostwaarts. Het blijft nog lang zichtbaar door zijn lichtgevende vlam, die tevens zijn drijfkracht is. De meest hongerigen onder ons hebben stiekem al een oogje gegooid naar de mooi gedekte tafels en vooral naar het rijk gevulde banket in een hoek van de ruimte. Iedereen zoekt zich een plaatsje

4.

En dan schiet Paul Coosemans in actie. We zegden toch al dat hij een duiveltjedoet-al is. De aardbeving in Haiti laat hem niet onberoerd, temeer daar hij van

Maar laten we niet té lang té ernstig blijven. Er is gezorgd voor een heuse dj, die vol animo het gezelschap op de dansvloer noodt. Een lange serpentine van vrolijke gasten kronkelt zich tussen de tafels en de ambiance stijgt. Quick step, tango, slooow, rock… laten we dansen, de harten hoog. En heffen we het glas op De Wingerd en Wijnveld, de bewoners en bezoekers, het personeel, de directie en …alle vrijwilligers. Zum Wohl! M. Soens

VAN LICHTMIS EN PANNENKOEKEN Reeds van vroeg na de middag, was het een drukte van jewelste in het Grand Café. Veel vrijwilligers en veel familie van de bewoners,terwijl er van achter de toog steevast een lekkere geur kwam aanwaaien. "Pannenkoeken" dacht iedereen, de datum van 2 februari indachtig, en terecht, want die dag is het Lichtmis en dat is onlosmakelijk verbonden met pannenkoeken. Al vrij vlug zag men de eerste bewoners in het Grand Café toekomen. Daarvoor stonden de vrijwilligers paraat. Zij brachten de goed ingeduffelde bewoners van de woning naar het Grand Café. Ook de rolstoelgebruikers werden door de vrijwilligers ter plaatse gebracht. Buiten was het bar slecht weer, maar binnen was het warm en gezellig en het rook er heerlijk...

POËZIERUBRIEK De betekenis van Lichtmis is de moderne mens wat ontgaan, maar vroeger speelde Lichtmis een belangrijke rol in het kerkelijk ritueel. Er kwamen veel kaarsen bij te pas en er gingen zelfs lichtprocessies uit,voor, na of tijdens de mis. Lichtmis refereert echter vooral naar de wet van Mozes, die voorschreef dat een vrouw die een kind had gebaard een bepaalde tijd nadien naar de tempel moest gaan. Een soort reinigingsritueel blijkbaar. Ook Maria ging met Jesus naar de tempel, veertig dagen na zijn geboorte, zoals de wet het voorschreef.

In deze 20-ste jaargang van onze huiskrant wordt de poëzierubriek verzorgd door pater Dirk Hanssens, benedictijn, essayist, libretto-schrijver, recensent én poëziekenner bij uitstek. Dirk werd geboren in Menen, is 47 jaar en sinds 1994 prior van de abdij Keizersberg. Hij kent De Wingerd al lang en heel grondig. Toen we in 2001 het twintig jarig bestaan van De Wingerd wilden vieren met een poëtisch fotoboek, was Dirk Hanssens de aangewezen persoon om bij de aangrijpende foto's van Rik Daze en de sfeervolle bindteksten van Jaak Dreesen de gepaste gedichten te selecteren. "Tot dit moment" werd een boeiend samenspel van beeld en poëzie en bood een andere, ongewone kijk op het respectvol omgaan met dementerende medemensen in dit huis. Terecht oogstte dit mooie boek veel sukses, ook nu nog. Prinses Mathilde mocht het eerste exemplaar in ontvangst nemen op de feestzitting van 20 april 2001 in de Promotiezaal van de K.U.L. Wij laten ons graag verrassen door de keuze van Dirk! P.C.

POËZIE HUIS Getekend en gedrukt op ‘s hemels handpapier, is het een zuivere zetter op die heuvel gelukt: een huis, zo onverbiddelijk af als een Plantijnse letter. De toegekomen gasten kregen onverwijld enkele smakelijk uitziende pannenkoeken voor de neus gezet. Het duurde niet lang of iedereen verkeerde in de beste stemming. En of er gesmuld werd van die lekkere pannenkoeken, liefst met een flink pak suiker er op en waarvan men bovendien ook nog de kleur mocht kiezen!. Bakker Herman had alle moeite om het bakken bij te houden. Het bleef immers niet bij één pannenkoek, want de meesten hadden blijkbaar trek in meer. We zagen alleen maar blije en lachende gezichten van de bewoners die aan tafel zaten, de meesten dan zelfs nog in gezelschap van de bezoekende familie. En of ik ook wist waarom dat pannenkoeken eten nu perse op Lichtmis moest gebeuren, vroeg iemand mij. Neen, dat wist ik niet precies, maar ik wist wel dat het waarschijnlijk al een eeuwenoude traditie moest zijn. En ook, dat zelfs de armste stakker in vroegere tijden ook pannenkoeken at op Lichtmis. Vandaar het gezegde "geen vrouwke nog zo arm, of zij maakt op Lichtmis haar panneke warm".

Geen punt te veel of vetter, geharnast in zijn zwier, een open koningsgraf om eeuwig in te wonen, want eeuwig is geen straf maar tijdeloos plezier, herhaling nu en hier: het werk bij dag, ‘t gewone, en ‘s avonds een brevier. In onze kindertijd was het nog altijd een christelijke gewoonte, dat de vrouw die het jaar voordien een kind had gekregen, op Lichtmis haar "kerkgang" moest doen.

Getekend en gedrukt op ‘s hemels handpapier, een huis, als een Plantijnse letter, zo onverbiddelijk af.

Maar Lichtmis heeft ook veel te maken met licht en verwijst in die zin ook naar de natuur die na de koude winter weer tot leven komt. "Met Lichtmis legt de ekster haar eerste balk", zei mijn grootmoeder altijd. Maar die pannenkoeken dan? Wel als de natuur weer op gang komt, verschijnt de zon aan de hemel. En laat nu de goudgebakken pannenkoek ook geel zijn en een ronde vorm hebben znet als de zon… Vandaar… Hoe dan ook, onze bewoners konden er maar wel bij varen. Zij beleefden op 2 februari in het Grand Café weer een heerlijke en deugddoende namiddag, Lichtmis en de pannenkoeken ter ere.

Roger Cappelle



5.


IN BEELD: 1 FEBRUARI 2010 - BOEKENBEURS

MEMORABEL Nieuwe gebruiksvriendelijke website: Er heerst een gezellige drukte op onze allereerste boekenbeurs.

www.omgaanmetdementie.be

We maken kennis met de Daisy luisterboeken van luisterpunt BIB. Het Expertisecentrum Memo toont de nieuwste boeken rond dementie. Bewoners, familie, medewerkers komen boeken kiezen, een hele mand vol, voor de boekenkast in de eigen woning. Marieke Verbiest

HET LEVEN ZOALS HET IS: EEN WOENSDAGNAMIDDAG IN WONING 11 Als de voordeur van Woning 11 na mijn belletje openzwaait, staat mama al onderzoekend te kijken wie er zal binnenkomen. Hoe zou 't toch komen dat ze altijd al rond de voordeur is als ik aanbel? Zou ze onbewust blijven verlangen naar geliefd bezoek en is de voordeur daartoe de beste pleisterplek? Vandaag is mama niet alleen. Sinds Kerstmis heeft ze een onafscheidelijke vriendin, Paula. Arm in arm wandelen ze in de gang, bezoeken ze elkaars kamer, praten ze met elkaar zonder elkaar echt te verstaan, warmen ze elkaars koude handen of zitten ze stilletjes naast elkaar. Paula lijkt als twee druppels water op een dierbare vriendin van onze familie. Zou die gelijkenis mama's sympathie hebben opgewekt? Of is 't het vriendelijke, open, lachend gezicht van Paula dat mama aantrekt? Hoe dan ook, Paula's vriendschap is voor mama een waar geschenk uit de hemel! "Aan alles zijn goede en slechte kanten", zegt Paula herhaaldelijk. "En aan ons ook!" voegt ze er steevast met guitige pretlichtjes in haar ogen aan toe. " We moeten het leven nemen zoals het komt!"

Paula's levenswijsheid zet me altijd weer met beide voeten op de grond. Ja, het leven heeft zon- en schaduwzijden. Laten we het maar van zijn beste kant bekijken. "Vandaag heb ik een verrassing mee!" kondig ik beide dames aan, en mama kijkt me vragend aan. Ik toon haar het kooitje, een zak met graantjes en een klein kartonnen doosje waarin iets krabbelt en piept. Samen zetten we alles op de grote tafel in de woonkamer. Heel voorzichtig maken we het kooitje klaar, zand op de bodem, water en graantjes in de bakjes, een schelp tussen de spijltjes.

6.

Jarenlang hadden we thuis een kanarievogel, tot grote vreugde van mama. Toegewijd zorgde ze voor het beestje en zij was de enige die het in haar handen durfde nemen om voorzichtig zijn nageltjes te knippen. Daarvoor hadden we als kinderen een grenzeloze bewondering.

hoe precies ze haar gevoelens nu kan verwoorden.

Nu ziet mama het verband niet meer tussen het kooitje en wat in het kleine doosje schichtig piept. Tot we samen de inhoud in het kooitje laten ontsnappen. Een felgeel vinnig kanarievogeltje springt onmiddellijk gezwind van het ene naar het andere stokje.

Over de tafel heen vraagt Monique, Emiels grootmoeder, me: "Wat zou er in het hoofdje van Emiel omgaan, nu hij het middelpunt van zoveel belangstelling is?", en ik antwoord: "En wat zou er omgaan in het hoofd van al deze aandachtige, blije toeschouwsters?"… De sprankelende alchemie tussen een kind en een dementerende oudere is een ontroerend mysterie.

"Hij komt van een goede kweker", had de verkoper me verzekerd. "Het is een Mechelse waterslager, een prima zangvogel!" Nu zie ik in mama's ogen tekenen van herkenning en voorzichtige vreugde. "Het is uw vogeltje, mama", zeg ik zacht. "We zullen er samen voor zorgen". Niet lang daarna komen Mathieu en Monique binnen. Het is woensdag en ze hebben hun kleinkindje Emiel mee om samen Oma Jetje te bezoeken. Emiel is een stralend kind van 9

maanden met rossige krullen dat pardoes midden op de tafel wordt gezet en zijn fruitpapje krijgt. Dat is pas echt spektakel! Ik haal er gauw Paula, Flavie en Marèse bij. De tafel lijkt wel een schouwtoneel, en daaromheen op stoelen en in rolstoelen een uiterst geamuseerd publiek. Emiel eet flink zijn fruitpapje, klapt van vreugde in zijn handjes, lacht voluit naar elke toeschouwster, krabbelt recht en probeert zijn eerste stapjes. De dames rond de tafel kunnen hun ogen niet van het kind afhouden. Op hun lippen een intense lach, in hun ogen vreugdelichtjes. "Hiervan geniet ik nu echt!", zegt mama, en ik kijk verwonderd op

Een vogel, ja … maar veel meer nog een kind slaagt erin het hart van de bewoners ècht te raken!

Het wordt stilaan avond. Silvia en Joris, verzorgers van dienst, hebben ongemerkt boterhammetjes, shakes en medicamenten voor iedere bewoner klaargezet. Vele trouwe familieleden sijpelen binnen om met het avondeten te helpen. Ik vraag Jolande hoe 't nu met haar mama is, die al geruime tijd bedlegerig is. Jan en Simonne slaan geen dag over om hun 96-jarige mama bij het avondeten gezelschap te houden. Tegelijk groeten ze elke bewoner met een vriendelijk woord, geven hen een trosje druiven of een peperkoek. Tussen de familieleden onderling groeit een hechte vriendschapsband, een grote solidariteit. We helpen elkaars zorgbehoevend familielid waar we kunnen, dragen hetzelfde leed, delen ook elkaars vreugde. Zo raakt het ons allemaal als we zien hoe gelukkig 70-jarige Emiel is met de komst van zijn vrouw. Het is een wonder hoe Emiel zich dan opricht, smakelijk eet, lacht, en zich de warme liefde van zijn vrouw laat welgevallen. Het is voor ons allen een beeld van troost en hoop. "Aan alles zijn goede en slechte kanten", hoor ik Paula zeggen. "We moeten het leven nemen zoals het komt". Vandaag was het een mooie dag in De Wingerd. Door kleine en grote Emiel, door de felgele kanarievogel, door de stille betrokkenheid van verpleegsters en familieleden, door de vriendschap van Paula, maar vooral door de vreugde in de ogen van de bewoners. Anne Dewaele

Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen lanceert, in samenwerking met Memo, een nieuwe website met videogetuigenissen van personen met dementie, families en hulpverleners, praktische omgangstips, nuttig advies en informatie. U vindt ze terug op het internet via bovenstaand adres. Nieuw voor deze site is dat men is afgestapt van de klassieke wijze waarop men mensen informeert over dementie. De website schenkt onder meer belangrijke aandacht aan de fase waarin men voelt dat er iets niet pluis is en dat de omgeving vindt dat er iets aan de hand is, nog voor er sprake is van dementie. Herkenbaarheid staat centraal. Niet alleen professionele hulpverleners geven hun kijk op de ziekte, maar ook familieleden en - bijzonder - personen met dementie zelf getuigen. Verder is er een grote korf omgangstips en links naar meer informatie. De website is laagdrempelig en werkt volgens het senseo-principe: drie knoppen, makkelijk te bedienen voor de oudere bezoeker die amper met het internet vertrouwd is. Hiertoe werd bij de ontwikkeling ervan een gebruikerspanel geraadpleegd.

Bijkomend wordt de website ook in het Frans aangeboden. Hiermee wil het Expertisecentrum Dementie aangeven dat dementie een taalgrensoverschrijdend probleem is dat een gezamenlijke aanpak vergt. Eén op de drie Belgen wordt vandaag immers met de problematiek geconfronteerd.

De consulenten van ECD MEMO beantwoorden graag uw verdere vragen over dementie.

ER WAS EENS... Elke tweede dinsdag van de maand staat hij op het programma van het verenigingsleven in De Wingerd. Het vijfkoppig vertelteam (Piet Debruyn, Denise Dictus, Mieke Soens, Rudi Thomassen en Hein van den Brempt) leeft zich dan uit in verhalen en gedichten. Rudi zorgt af en toe voor een streepje gitaarmuziek. De bewoners en de bezoekers van het dagcentrum komen telkens in groten getale opdagen en hangen aan de lippen van verteller en voordrager. Het is verbazend welke concentratie onze mensen daarvoor kunnen opbrengen!

Soms zijn er mensen in het publiek die heel enthousiast meeleven. Zij herhalen soms luidop wat er vooraan gezegd wordt, of bevestigen met een 'Ja!' of een luide kreet. Sommige bewoners zijn daar dan kwaad op en manen met een 'Sjjjjjjt!' tot stilte aan. Maar de meesten laten zich daar niet door storen en volgen zeer aandachtig het verhaal of het gedicht.

We proberen even mee te volgen hoe dit beleefd wordt door één van de toehoorders.

Het uurtje is altijd snel om, want we worden enorm geboeid door wat de woordkunstenaars daar ten beste geven. Tevreden gaan we terug naar De Bezelaer, waar we dan met de andere bezoekers van Kessel-Lo terug naar huis worden gebracht. Niet iedereen kan zeggen dat Tijl Uilenspiegel zijn chauffeur is!

Hein van den Brempt

Soms brengen de mooie gitaarklanken van Rudi wat afwisseling. Dat is zeer welkom, want het vraagt toch wel veel van onze aandacht, al die verhalen en gedichten na elkaar.

PRAATCAFÉ DEMENTIE LEUVEN Wat? Een praatcafé dementie is een tweemaandelijkse bijeenkomst voor familieleden van personen met dementie en andere geïnteresseerden. Het heeft voor een deel de gemoedelijkheid zoals we die van een gewoon café kennen. In het praatcafé wordt telkens een gastdeskundige geïnterviewd over bepaalde aspecten van dementie. Na elke uiteenzetting Kunnen de aanwezigen vragen stellen. Voor wie? Het praatcafé dementie wil iedereen bijeenbrengen die met dementie geconfronteerd wordt. Familieleden van personen met dementie, die thuis wonen of in een rusthuis verblijven. Ook dementerende personen zelf, kennissen, vrijwilligers, professionelen,… zijn van harte welkom. Voor professionelen worden geen vormingattesten uitgereikt, gezien de nadruk ligt op ontmoeting en uitwisseling van informatie en ervaringen. REGIO LEUVEN Donderdag 22 april, 19u30 “Alles wordt anders. Gedragsveranderingen bij personen met dementie.” Door Dr. D. Liessens, psychiater. In WZC Ter Meeren, Wolfshaegen 186, 3040 Neerijse.

RUDI: “ER KRUIPT VEEL ENERGIE IN, MAAR IK KRIJG HET HONDERDVOUDIGE TERUG !”

DE VERTELNAMIDDAG

Donderdag 6 mei, 13u30 “Workshops rond omgangsvormen met personen met dementie: Een doenamiddag voor familieleden.” In WZC Kapucijnenhof, Campus Booghuys, Vlamingenstraat 3, 3000 Leuven.

'Is het straks groepsgesprek?' vraag ik aan de chauffeur van het busje van 'De Wijnstok', waarmee hij ons naar het dagcentrum brengt. 'Je bedoelt zeker de vertelnamiddag, Ivan?' zegt hij, 'Ja, om half drie, kom je ook luisteren?'

Donderdag 3 juni, 19u30 “Juridische en financiële aspecten bij dementie”. Door Dhr. H. Van Hellemont, OCMW Leuven. In WZC Betlehem, Wilselsesteenweg 70, 3020 Herent.

'Ja Hein, ik kom zeker!'. Hein is een van de vertellers daar. We gaan daar vanuit het dagcentrum 'De Bezelaer' naartoe. Simonneke, Jef, Marcel en ik zijn steeds van de partij. Het zit altijd goed vol in Zaal 2 van het Grand Café. Veel mensen die wat moeilijk te been zijn, maar dat wordt opgelost met rolstoelen, rollators en stokken, en vooral met de hulp van de verzorgers en de vrijwilligers. Als we binnenkomen, zitten de vertellers al klaar, naast de piano. Een lessenaar wacht hen op. De namiddag draait altijd rond een thema, zoals 'Winter' of 'Valentijn'. Elke verteller of voordrager brengt ons op zijn eigen manier een grote variatie aan verhalen en gedichten. Piet is altijd heel enthousiast en brengt het verhaal tot leven met zijn brede gebaren en vinnige ogen. Bij Denise en Mieke valt de verzorgde uitspraak op, waardoor we echt genieten van hun verhalen en gedichten. Rudi is specialist in de prachtige verhalen van Godfried Bomans, en Hein hangt dikwijls de clown uit, zoals toen hij als Tijl Uilenspiegel in de gordijnen hing.


“Je ziet sommigen echt opleven door de verhalen”, zegt Denise. Elke maand leest ze samen met enkele andere vrijwilligers voor in De Wingerd. “Ik vind het leuk om verhalen en gedichten rond een bepaald thema te sprokkelen. Met verhalen kan je positieve en leuke herinneringen aan vroeger ophalen. Ik merk dat de bewoners dat prettig vinden. Ze genieten weer van de kermis van vroeger, van het sinterklaasfeest van toen, voelen weer de kou bijten zoals ‘in de tijd dat er nog echte winters waren’. Dat motiveert me om het steeds opnieuw te doen.”

© De Vlaamse Brabander: magazine van de provincie Vlaams-Brabant, februari 2010, nr. 33

De agenda met de praatcafé die gehouden worden in Asse, Diest, Dilbeek, Grimbergen, Haacht, Heikruis, Tienen, Wolvertem en Zaventem, kan je steeds terugvinden op de webstek van MEMO.

Expertisecentrum Dementie Vlaams-Brabant Wingerdstraat 14 3000 Leuven

memo

Tel: 016 / 50.29.06 E-post: [email protected] Internet: www.ecdmemo.be


7.


PERSONEELSNIEUWS

IN CIJFERS

De zorg in de kleinschalig genormaliseerde woningen 5 t.e.m. 8 wordt sinds december gecoördineerd door Nansie Daems, wij heten haar hartelijk welkom. Enkele weken geleden is Isabelle Santy het administratieve team komen versterken. Naast haar inzet voor de beide dagcentra, zal zij van nu af aan de personeelsdienst waarnemen voor De Wingerd.

We verwelkomen 7 nieuwe bewoners:

Tijdens het jaarlijkse personeelsfeest, werden een aantal medewerkers in de bloemetjes gezet.

in woning 7; mvr. Vander Gucht, in woning 5; mvr. Beeckelaers,

Van de firma Sodexo (keuken):

mvr.

Dejaeger, in woning 11; echtpaar DomsDe Maeyer, in de zorgflats.

¤ Herwig Dedoncker

Mvr. Crispeels verhuisde van de zorgflats

10 jaar in dienst:

naar woning 6. We wensen hen vanaf nu een gezellige

¤ Stien Claus ¤ Isabelle Santy ¤ Anne Vanderveren

woonst en een aangenaam verblijf toe ! We namen afscheid van 7 bewoners en

20 jaar in dienst: ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤ ¤

dhr. De Coster, in woning 4; dhr. Baudé,

deelden in het verlies van de families:

Christiane Reniers Rita Passchyn Marleen Romain Katia Janssens Gerda Eggerickx Sandra Gijsegom Anne-Marie Loos

Beullens, Gacoms, Haine, Igo, Malfroid, Van Stappen en Vlayen.

Woon- en Zorgcentrum De Wingerd een huis aan de rand van de stad waar personen met dementie omringd zijn met elkaar op weg zijn zoekend naar vormen van levenskwaliteit vanuit ieders belevingswereld en levensverhaal we doen dit door

25 jaar in dienst: ¤ Chantal Vlayen ¤ Anita Buysmans ¤ Johan Kayenbergh

te leven van dag tot dag samen en vanuit je eigen plek met behoud van familierelaties met en tussen mensen die zorg dragen en je bijstaan met je verleden en je heden te leren steeds weer opnieuw met het oor naar elkaar met het oog op de wereld van bewoners en bezoekers zoeken welke weg medewerkers kunnen gaan om zelf overeind te blijven en anderen te helpen in betrokkenheid te zorgen dat we elkaar verplichten te doen wat we zeggen en te zeggen wat we doen steeds te kiezen voor de kwetsbare mens dat doet ervaren dat warme zorg en solidariteit bestaan. Deze “Missie en Visie” van De Wingerd is geïnspireerd op de opdrachtsverklaring van de Utrechtse Dom.

WOON-

EN

ZORGCENTRUM DE WINGERD

Wingerdstraat 14 - 3000 LEUVEN T: 016 28 47 90 F: 016 20 44 45 E: [email protected] Centra voor Dagverzorging De Bezelaer en De Wijnstok Centrum voor Kortverblijf De Druivelaar T: 016 28 48 00 E: [email protected] Kleinschalig Genormaliseerd Wonen Zorgflats voor echtparen De Wingerd Sociale Dienst De Wingerd T: 016 28 47 93 E: [email protected] Lokaal Dienstencentrum Wijnveld T: 016 28 49 50 E: [email protected] Meer informatie over dementie: Expertisecentrum Dementie Vlaams-Brabant MEMO T: 016/50.29.06 E: [email protected]

8.

WERKTEN MEE AAN DEZE EDITIE Marie-José Balm, Roger Cappelle, Paul Coosemans, Rudiger De Belie, Mia De Brabander, Piet Debruyn, Anne Dewaele, Annemie Janssens, Mieke Soens, Dirk Hanssens, Hein van den Brempt, Marieke Verbiest. Foto’s:

ergo’s & vrijwilligers

Grafische vormgeving: Stijn Paemelaere Eindredactie: P. Coosemans tel. 016/25.45.64 Gedrukt bij Acco Leuven. Reageren op de inhoud via: [email protected] Jaarabonnement: € 12,00 Steunabonnement: € 50,00 Betalen op rek.: 230-0046309-60

SPONSORS Architectenburo Archi-i BVBA

ArjoHuntleigh NV

Distrac NV

BNP Paribas Fortis

Blijveldstraat 14 3320 Hoegaarden

Warandeberg 3 1000 Brussel

KBC Bank Ortec NV & Verzekeringen Sint-Jacobsplein 32 Interleuvenlaan 60 3000 Leuven 3001 Heverlee

PRS BVBA

Pues Begrafenissen Eikestraat 2 3020 Winksele

Uitvaartcentrum Thyssen Krupp De Meerleire -Tossyn

Verzekeringskantoor Vanden Eynde-Tuyls

Viridee NV

‘s Hertogenlaan 42 3000 Leuven

W. Degreefstraat 10a 1560 Hoeilaart

Lambermontplaats 32 Evenbroekveld 16

2000 Antwerpen

Brusselsestraat 61 3000 Leuven

Thuiszorgwinkel Vivantia K.Leopold I-straat 34 3000 Leuven

9420 Erpe-Mere

Av. metrologie 10 1130 Brussel

Wingepark 53 3110 Rotselaar

Wingerd EENVOUD IN DE OUDERENZORG. Taoïsme

Recommend Documents