Nieuwsbrief Nr. 9 Juni 2014 Jaargang 5
Voorwoord
2
Als INNOVO eens Rijnlands zou organiseren
2
De financiële staat
4
Kort nieuws
5
Het geheim achter de excellente BS De Lindegaerd 6 De schooltijd van...
7
Een dag uit het leven van ...
8
Aanbevolen
9
Pittige vragen aan ...
10
Voortschrijdend inzicht
11
BS De Lindegaerd:
“Wij hebben er enorm veel lol in”
6
INNOVO: een goed rapport Op weg naar een welverdiende zomervakantie zal iedereen ook even terugblikken op het afgelopen schooljaar. In mijn schooltijd – toch al weer een halve eeuw geleden – was ‘een goed rapport’ maatstaf voor de plek in de klas: bij het raam, in het midden of aan de gangzijde en uiteraard op een jongensschool. Differentiëren in aanbod werd letterlijk over de hoofden uitgestort en ook fysiek via de plek in de klas tot uitdrukking gebracht. Een enkeling op de laatste rij achter in de klas viel ‘bevorderd wegens leeftijd’ ten deel en daarmee een overgang naar een hoger jaar op weg naar het verlaten van de lagere school uiterlijk met 14 jaar. Aan de andere kant was er ook een klein groepje, dat extra-lessen taal, rekenen en Frans kreeg en na de vijfde klas de overstap naar de VK (voorbereidingsklas) maakte. Al met al een systemische benadering met duidelijke opvattingen over waar een leerling gezien zijn herkomst en cognitieve kwaliteit terecht kon en mocht komen. Passend Onderwijs gaat op 1 augustus 2014 van start en beoogt onderwijs op maat naar de mogelijkheden van ieder kind. Scholen hebben hun educatief arsenaal in kaart gebracht inclusief hun pedagogisch-didactische kwaliteiten en vakspecialismen. Binnen INNOVO is enorm veel expertise aanwezig en nog mooier is, dat deze kennis, kunde en ervaring meer en meer wordt gedeeld. Vakspecialisten komen samen in netwerken, directeuren en IB-ers gaan in gesprek met de inspectie en alle gedragsspecialisten hebben samen een studiedag over psychiatrie in de klas. Initiatieven die wij als CvB zeer belangrijk vinden en ook van harte ondersteunen. Ook rondom de ontwikkeling van het beroep hebben wij samen stappen gezet. Opleiden in de School is een vaste waarde. In 2014-2015 gaan opnieuw CoL’s en CoP’s van start; in de professionele leercommunities staan onderwerpen centraal als: omgaan met verschillen, opbrengstgericht werken, ouderparticipatie, pesten en begeleiding jonge leraren. Leren in het beroep van en door professionals is de beste manier om goed onderwijs voor de leerling, voor de leerkracht en voor de omgeving daadwerkelijk gestalte te geven. In onze Rijnlandse ontmoetingen gaan wij daar dieper op in met onze directeuren in de verwachting, dat het gesprek wordt verder gezet in de school, in het team en met de ouders en met de leerlingen: wie het weet, mag het zeggen. INNOVO als geheel heeft een goed rapport; onderwijskwaliteit, tevredenheid medewerkers, ouders en leerlingen, opbrengsten, financiën zijn allemaal op orde. Natuurlijk is er nog ruimte voor groei en verbetering, maar er speelt ook een fundamentele kwestie. Wanneer wij het kind zien als subject van onderwijs, die zijn eigen groei en ontwikkeling regisseert en tegelijkertijd vinden, dat ons onderwijs recht moet doen aan de verschillen tussen kinderen, dan is ook de vraag aan de orde of wij ons onderwijs niet anders moeten gaan organiseren. Een vraag waarmee wij als INNOVO-gemeenschap graag samen in het nieuwe schooljaar aan de slag gaan.
INNIEUWS 9 | JUNI 2014 | JAARGANG 5
Mede namens Joan van Zomeren dank voor ieders bijdrage aan goed onderwijs dit schooljaar en graag een fijne en zonnige vakantie gewenst.
22
Kan deze manier van denken, organiseren, werken en keuzes maken ‘de professional in de frontlinie’(lees: de leerkracht in de klas) helpen om de regie over zijn of haar eigen werk meer in eigen hand te nemen? Trainer Jaap Peters, wijdde zo’n 40 INNOVO-directeuren, sommigen van hen gesecondeerd door IB-ers en/of adjunct-directeuren, in drie dagen tijd in in het Rijnlands organiseren. Hij zegt dat deze organisatievorm - die al in 1806 als zodanig beschreven is - redelijk wetenschappelijk is bewezen. Stof tot nadenken: wat heb jij als leerkracht nodig van je directeur en van INNOVO om je werk goed te doen?
Weg met die hark Grote kans dat als jij een organisatie(vorm) visualiseert, dat je uitkomt bij een Angelsaksische vorm, oftewel de hark: directie bovenaan en daar onder de afdelingen/sectoren/divisies/ scholen. Kort door de bocht gezegd: boven bepaalt, onder voert uit. Grote kans dat ook jij in je dagelijks werk in een aardig stevig stramien zit. Want: dat zegt de methode. Want: zo doen we dat al jaren. Want: dat wil de Inspectie. Want: we moeten hoge Citoscores halen. Want: vul verder zelf maar in. Grote kans dat bij jou op school de directeur de agenda van de teamvergadering maakt. Grote kans dat je vindt dat je te veel met bijzaken bezig bent waardoor je te weinig tijd en energie kunt steken in dat waar het om draait: maatwerk bieden voor elke leerling. Bij de deelnemers aan de driedaagse training Rijnlands organiseren, waren deze voorbeelden heel herkenbaar. Nee, de directeuren en andere afgevaardigden gaan na hun drie dagen training niet naar huis met dé oplossing uitgewerkt op een A4-tje. Maar wel met een hoofd vol inspiratie. Anders gaan denken, loskomen van wat gangbaar en standaard is, vereist energie en tijd om het te laten bezinken. Vertrouwde zaken loslaten en in het diepe springen, daar heb je moed voor nodig.
“Wees creatief! Als je durft!”
Bert Nelissen voorzitter College van Bestuur
Sanne Bisscheroux, IB-er in Jabeek, Bingelrade én Eys noemt een paar voorbeelden die haar zijn bijgebleven: “Steeds meer kinderen die naar groep 3 gaan, kunnen al lezen. Vaak deden die gewoon met de rest van de klas mee en begonnen weer met ‘a’ en ‘e’ en ‘u’. Waarom zouden we dat willen? Kunnen we deze kinderen niet iets anders bieden? De oplossing: zet de leerkrachten van groep drie bij elkaar en bedenk een alternatief.” De les hieruit? “Durf standaard eens los te laten, wees creatief,” ze moest lachen om de term ‘intelligent ongehoorzaam’. Dat spreekt haar enorm aan, maar tegelijkertijd zegt ze eerlijk dat het voor haar nog een zoektocht is: “Hoe vind ik de juiste balans tussen creatief durven zijn én mijn behoefte aan structuur en controle.”
“Vertrouw op vakmanschap leerkracht” Op de scholen in Jabeek en Bingelrade heeft Jos Bertrand de leerkrachten al een filmpje over Rijnlands denken laten zien. Ook heeft hij de lijst met tig kenmerkende verschillen tussen Rijnlands organiseren en de meer vertrouwde Angelsaksische organisatievorm (‘de hark’ met al zijn normeringen) uitgedeeld: “Op mijn scholen zijn de leerkrachten goed in staat om hun behoefte aan ondersteuning helder onder woorden te brengen. Wat wij – bestuur, directie, ik zelf – gaan doen, is duidelijk maken dat er ruimte is voor nieuwe initiatieven. Dat doe je door te laten merken dat je vertrouwen hebt in het vakmanschap van je leerkrachten, maar ook door mogelijkheden te scheppen om hun initiatieven te helpen realiseren.”
EN ALS WE INNOVO NU EENS RIJNLANDS ZOUDEN ORGANISEREN… Boven bepaalt, onder voert uit.
Hoe nu verder? Rijnlands organiseren. Die term ga je nog vaker horen. Er is nu een voorzichtig begin mee gemaakt. Het College van Bestuur gaat evalueren of deze eerste kennismaking voldoende aanleiding geeft voor een vervolg en hoe dat er uit zou kunnen zien. Of en hoe Rijnlands organiseren voet aan de grond krijgt binnen INNOVO is voor een groot deel afhankelijk van de groep pioniers die drie dagen doorbrachten in Vaals. Pikken zij het op? Geven zij het door? Maken ze hun team nieuwsgierig? Eerst maar eens even laten bezinken, zo wordt duidelijk. Jos Bertrand eindigt met: “We zijn pas net begonnen”. Sanne rondt af met: “Het is een groeiproces.” Uitsmijter van de dag komt van Jaap Peters: “Er moet nog veel water door de Rijn …”
Eyeopener!
Uit de Inleiding van het Regeerakkoord Rutte II, ‘Bruggen Slaan’, 29 oktober 2012:
Neem eens dat ene kind voor ogen. Ga rustig zitten en zoek naar oplossingen voor zijn of haar probleem. Tien tegen een dat je al snel vervalt in lesmethodes, patronen en gewoontes. Diep in je hart weet je heus wel dat dit kind niet bij een standaardoplossing gebaat is. Dan nu even naar de ideale wereld: alles kan, je hebt tijd zat, je krijgt volledige steun van de directie. Hoe los je het probleem dan op? ‘Ja maar…’ kost alleen maar energie. ‘Ja en…’ biedt openingen, mogelijkheden, betere oplossingen… Het is een klein voorbeeld, maar wel eentje dat we allemaal herkennen en begrijpen.
Een sterke economie heeft baat bij een hoge kwaliteit van dienstverlening door de overheid. Dat kan alleen als we vakmanschap meer ruimte en waardering geven. Mensen in de voorste linie van het onderwijs, in de zorg en bij de politie moeten trots kunnen zijn op hun werk en zich gesteund weten door hun leidinggevenden. Vertrouwen, ruimte en voldoende tijd zijn daarbij belangrijke randvoorwaarden. Niet toegeven aan de reflex om op elk incident te reageren met nieuwe regelgeving. Bewezen vakmanschap belonen met minder verantwoording en controle. … Zie: www.rijksoverheid.nl/regering/regeerakkoord/inleiding
Wie moet op training?
Wat is Rijnlands organiseren?’
Op de laatste trainingsdag ontstond er een leuke discussie, vertelt trainer Jaap Peters: “Hadden de leerkrachten hier niet moeten zitten?” Peters schreef verschillende boeken over het organiseren van organisaties in het algemeen en over de Rijnlandse aanpak in het bijzonder. Hij schreef ook het kader hiernaast. ‘Wat is Rijnlands organiseren?’ Stad en land reist hij af, zowel organisaties in het onderwijs, de politie, gemeentes en de gezondheidszorg als het bedrijfs- leven hebben wel oren naar ‘Werken in de geest van de wet en niet naar de letter van de wet’.
Door: Jaap Peters De organisatiekunde kent twee vormen van organiseren: Rijnlands en Angelsaksisch. Ze zijn respectievelijk de Europese en Amerikaanse manier van inrichten van organisaties. Amerikanen noemen die variant ‘managen’. McDonald’s is een voorbeeld: een restaurant zonder koks en veel ongeschoolde tijdelijke arbeidskrachten in de frontlinie. Dan moet je alles van A t/m Z vastleggen in regels, normen en overzichtelijke taken. Eigen initiatief zou tot problemen kunnen leiden. Gevolg is een strakke top-down organisatie waarbij managers de werkvloer aansturen met behulp van stafdiensten. In de Europese variant, in het stroomgebied van de Rijn, werkt men van oudsher (gildewezen) in de frontlinie met vakmensen die een beroepsopleiding hebben. In de Rijnlandse school heeft de onderwijzer (v/m) voldoende professionele ruimte om naar eigen inzicht haar/zijn taak in te vullen en zo maatwerk richting leerlingen te leveren. Doen wat nodig is! De leidinggevenden en de ondersteunende diensten faciliteren daarbij de onderwijzers. De realiteit is uitgangspunt van het handelen!
33
INNIEUWS 9 | JUNI 2014 | JAARGANG 5
Grotere klassen, boventallige leerkrachten, niet sluitende begrotingen en Passend Onderwijs: in onze organisatie klinken in toenemende mate geluiden dat de werkdruk op alle fronten toeneemt. Dit leidt ertoe dat over het financiële reilen en zeilen van INNOVO vele verhalen de ronde doen. Om deze signalen in de juiste (financiële) context te plaatsen, geven we in dit artikel achtergrondinformatie over hoe de vork in de steel zit. Vanuit een historisch perspectief schetsen we de huidige en toekomstige ontwikkelingen op financieel gebied.
4
DE FINANCIËLE STAAT VAN INNOVO Jaarresultaten In de jaren 2008-2010 had INNOVO grote financiële tekorten. In overeenstemming met het landelijke beeld was er in 2011 nog slechts sprake van een klein tekort. Vervolgens was het INNOVO-resultaat in 2012 voor het eerst sinds jaren (licht) positief. Ook 2013 is met een (ruim) positief resultaat afgesloten. Voor 2014 is echter weer sprake van een begrotingstekort. Op de langere termijn worden positieve resultaten verwacht.
Aan de structurele toekenning van deze extra middelen zijn diverse (politieke) voorbehouden verbonden. Daarom heeft INNOVO deze middelen voorzichtigheidshalve meerjarig nog niet volledig ingeboekt. De stijging van de loonkosten werkt echter wel reeds meerjarig door.
In overeenstemming met de wettelijke richtlijnen, worden de resultaten jaarlijks toegevoegd respectievelijk onttrokken aan de reserves.
Begroting schooljaar 2014/2015
Reserves Een bepaalde minimale reserveomvang is nodig als buffer, om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen. Anderzijds moeten er ook niet te veel reserves op de plank te liggen, die in het onderwijs ingezet hadden kunnen worden. Daarom heeft het Ministerie van OCW (Inspectie) niet alleen een ondergrens, maar ook een bovengrens geformuleerd voor de omvang van de reserves per schoolbestuur. De actuele reserveomvang van INNOVO bevindt zich ‘keurig’ in het midden van deze bandbreedte.
Loonkosten Door forse premieverhogingen voor met name Vervangingsfonds, Participatiefonds en pensioenen zijn de loonkosten (VVP) vanaf schooljaar 2013/2014 aanmerkelijk gestegen. Hier staat vanuit OCW nauwelijks compensatie in de lumpsum tegenover. De premiestijgingen van het Vervangingsfonds en Participatiefonds worden veroorzaakt, doordat de aangesloten schoolbesturen in toenemende mate gebruik maken van deze regelingen voor respectievelijk ziektevervanging en ontslaguitkeringen. Uiteindelijk, via de premieverhoging, betalen we dit toenemend declaratiegedrag uit eigen beurs. Hierdoor ontstaat weer meer druk op de begroting, wat weer kan weer leiden tot hoger verzuim. De PO-raad heeft daarom bij het Ministerie aangedrongen op maatregelen om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Ook onderzoekt INNOVO of het uit het Vervangingsfonds kan stappen en eigen risicodrager voor ziektevervanging kan worden.
Herfstakkoord en nationaal onderwijsakkoord Vanuit het Herfstakkoord en Nationaal Onderwijsakkoord zijn er in december 2013 wel eenmalig extra middelen door het kabinet beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn volgens de boekhoudregels geheel ten gunste van kalenderjaar 2013 geboekt. Dit heeft in de jaarrekening 2013 een zeer positief (vertekend) resultaat opgeleverd. De stijging van de loonkosten heeft daarentegen betrekking op het hele schooljaar 2013/2014.
Het is voor vele scholen mede daarom geen eenvoudige opgave geweest om een sluitende begroting 2014/2015 op te leveren. Een aantal directeuren heeft verzocht om (een gedeelte van) de beschikbare schoolreserves in te zetten. Het College van Bestuur heeft deze verzoeken gehonoreerd, als ‘overbruggingsjaar’ naar 2015/2016. Grotere klassen, toenemende werkbelasting en de ontwikkelingen Passend Onderwijs houden ons immers allen bezig. Het College van Bestuur doet er alles aan om dit via de PO-raad voortdurend bij de politiek onder de aandacht te brengen.
Meerjarendoorkijk Indien de structurele middelen uit het Herfstakkoord definitief worden, ontstaat er vanaf 2015/2016 naar verwachting weer een beetje meer lucht. Daarbij moet er wel rekening mee worden gehouden, dat de huidige prestatiebox-middelen dan eindigen. Zoals reeds aangegeven, zitten aan de toekenning echter nog de nodige (politieke) mitsen en maren. In andere dossiers, o.a. CAO-onderhandelingen, moeten eerst vorderingen zijn gemaakt om definitief tot afspraken te kunnen komen. Het College van Bestuur houdt daarbij vast aan de toezegging, om extra middelen in te zetten in het onderwijs, wanneer daar voldoende zekerheid over bestaat. Tegenover deze mogelijke beperkte extra baten, staan naar verwachting in komende jaren verder stijgende loonkosten. Dit wordt veroorzaakt door toenemende vergrijzing en een hausse aan BAPO-aanvragen.
Roadshows Passend onderwijs op scholen van INNOVO Overheadkosten De omvang van de ondersteunende functies moet in verhouding staanmet de omvang van het primaire proces (onderwijs). Een te grote overhead werkt bureaucratisering en ondoelmatigheid in de hand. Een te kleine overhead daarentegen leidt veelal tot een organisatie met gebrekkige aansturing en ondersteuning. INNOVO laat een extern bureau regelmatig een onderzoek uitvoeren naar de kosten van ondersteunende functies, zowel op school als op het servicebureau. Uit deze onderzoeken blijkt, dat de overheadkosten van INNOVO vergelijkbaar zijn met het gemiddelde bij andere primaire onderwijsinstellingen van soortgelijke omvang. Door krimp van het leerlingaantal wordt de afdracht van de scholen aan het servicebureau jaarlijks minder. Daarom werkt ook het servicebureau voortdurend aan kostenreductie, bij op zijn minst gelijkblijvende kwaliteit van de dienstverlening. Het resultaat hiervan is dat dit schooljaar voldaan is aan de extra bezuinigingstaakstelling. Komend schooljaar is een sluitende begroting opgeleverd.
Samenvatting Er is alle begrip en oog voor de op vele fronten toenemende druk op de scholen. Zoals in dit artikel nader uiteengezet, kunnen we dit tijdelijk ten dele opvangen, doordat de financiële positie van INNOVO solide is. Door regelmatig wijzigende overheidssubsidies en/of bezuinigingen en (loon) kosten-ontwikkelingen, blijft het wel jaarlijks van belang om overal in de organisatie de tering naar de nering te zetten. We zullen in alle opzichten “op de kleintjes” moeten blijven letten.
MET VERSTAND TUSSEN DE LIJNTJES KLEUREN
Inspirerende bijeenkomst in Auberge de Rousch, directeuren en IB’ers van INNOVO ontmoeten de inspecteur Rinus van Herpt en de heer Ton van Rijn van ‘Onderwijs gewoon doen’.
FIETSPROJECT ZONNEWIJZER
De eerste fiets voor bureau handhaving Maastricht gemaakt door de leerlingen van de Zonnewijzer in kader van het klusen fietsproject.
OPENING ‘GROENE’ SPEELPLAATS BASISSCHOOL KLAVERTJE VIER IN EYS
5
HET GEHEIM ACHTER EXCELLENTE BASISSCHOOL DE LINDEGAERD?
INNIEUWS 9 | JUNI 2014 | JAARGANG 5
“We hebben er enorm veel lol in”
6
De Lindegaerd in Rothem-Meerssen is één van de slechts 35 basisscholen in Nederland die de eretitel ‘Excellente School’ mag dragen. Dat is zo bijzonder, dat premier Marc Rutte persoonlijk de bordjes naast de voordeur kwam schroeven. De lijst met factoren die in Meerssen samen hebben geleid tot ‘excellent’ is lang (zie het kader). Maar volgens directrice Margreet van Hall en Tiny Schouten, locatiecoördinator en leerkracht van groep 3/4, onderscheidt De Lindegaerd zich juist door excellentie in de breedte. Natuurlijk zijn ze trots op het predicaat, maar nuchter zijn ze daar in Meerssen ook: “We doen het niet voor de titel, maar voor de kinderen.”
Waarom wil je graag een excellente school zijn? Margreet: “Ronduit gezegd? Om onze marktpositie te verstevigen. Veiligheid staat bij ons met stip op één, we doen het goed in de basisvakken én we bieden een breed aanbod met themagericht onderwijs, waardoor je kinderen motiveert om te werken. Als je dat kunt laten zien, en ook bewijzen, dan kun je je onderscheiden.” Tiny: “We hebben begin 2014 een flyer gemaakt om iedereen in de omgeving te laten weten dat wij een ‘excellente school’ zijn. Dat hebben we voor een groot deel door de kinderen laten vertellen. Daar hebben we heel leuke reacties op gehad.”
Hoe word je excellente school? Tiny: “Dat is een proces van vele jaren. We zijn niet opeens zaken anders gaan doen, puur en alleen om dat predicaat te behalen.” Margreet: “Toen ik zag aan welke criteria je moest voldoen om excellente school te worden, was het voor mij duidelijk: zo werkten wij al. Ons hechte team is de basis, hier werken intelligente leerkrachten, die zich voortdurend blijven ontwikkelen. Je hoort hier vrijwel nooit ‘ja, maar’, de instelling is meer van ‘kom maar op’, ‘dat ga ik uitzoeken’. Zo hebben we ook ons onderwijs georganiseerd. Schoolbreed bieden we vijf modules aan met een gezamenlijk thema, vanuit onze ontwikkelingsgerichte visie. Daarbij maken we gebruik van de methodes ‘Alles-in-1’, VLL en Schatkist. De modules zijn we blijven aanvullen en verbeteren, we willen immers zoveel mogelijk uit onze kinderen halen. Vandaar ook dat we ontwikkelingsgericht onderwijs verzorgen. Dat we een kleine school zijn met combiklassen maakt ons flexibel.”
Feiten en cijfers BS De Lindegaerd: • 115 leerlingen • 4 combigroepen • 12 medewerkers
Wat heeft het predicaat jullie gebracht? Margreet: “Wat mij het eerste te binnen schiet: veel meer zelfvertrouwen binnen ons team. Het lijkt wel alsof het pas doordringt dat je goed bezig bent als anderen – die er ook nog eens verstand van hebben – bevestigen dat je je werk goed doet.” Tiny: “Nu zeggen we wel eens tegen elkaar: ‘we doen het zo slecht nog niet’. Dat deden we voorheen nooit, toen hadden we veel meer twijfels.”
Hoe blijf je een excellente school? Tiny: “Gewoon doorgaan zoals we nu bezig zijn en dat vervolmaken. Dat betekent dat je je blijft ontwikkelen, dat je nieuwe dingen blijft proberen. Een volgende stap zal zijn dat we het aanbod voor de hoogbegaafde kinderen in het nieuwe schooljaar helemaal binnen de klas houden.” Margreet: “Het behouden van het predicaat excellente school is voor ons geen doel op zich. Wij willen zo goed mogelijk onderwijs voor elk kind geven en blijven geven. Natuurlijk ligt de lat hoog. Maar die lag al hoog voordat we excellente school werden. Dat zit gewoon in ons zelf.” Uren kunnen Margreet en Tiny hierover praten. Dit artikel is slechts een samenvatting van hun enthousiaste verhaal. Op www.excellentescholen.nl vind je meer informatie en het juryrapport van De Lindegaerd (met plussen voor de categorieën ‘resultaten in de kernvakken’, ‘maatwerk’ en ’leraren en resultaten’). Voor degenen die nog meer willen weten, staat de deur in Meerssen altijd open.
12x Typisch Basisschool De Lindegaerd 1. W e zijn breed goed: ondanks de combiklassen die nu eenmaal horen bij een kleine school hebben we hoge opbrengsten, weinig uitval, heel weinig D en E bij de CITO. 2. Tegelijkertijd is er veel aandacht voor het sociaal emotionele (PAD). We scholen ons volgend jaar verder met KIVA, een Finse methode voor de hogere groepen, als de kinderen op een leeftijd komen dat er groepsvorming ontstaat. 3. Elk teamlid heeft z’n specialiteit. Die neemt daarin de lead en deelt kennis en kunde. 4. We hebben zelf modules samengesteld voor ontwikkelingsgericht onderwijs; die blijven we verbeteren. 5. De sterkte zit bij ons in de onderbouw. In groep 1,2 wordt meteen gekeken: wat moeten we dit kind aanbieden? En dat kind krijgt dan ook wat het nodig heeft. Zo voorkom je uitval op latere leeftijd, zowel aan de onderkant, als aan de bovenkant. 6. Er wordt veel nagekeken, veel nabesproken. 7. Wij zijn van de structuur, de discipline en de rust. 8. In de ochtenduren hebben we de basisvakken, dan wordt geconcentreerd gewerkt. 9. ’s Middags werken we met de thema’s, dan is er wat meer vrijheid. 10. We werken vanuit vijf schoolbrede thema’s per jaar 11. De meeste thema’s komen slechts eens per vier jaar terug. 12. Leren leren zit er bij ons standaard in (mindmaps, leren samenvattingen te maken, powerpoint presentaties, leren presenteren, boeken maken enzovoort). Niet alleen voor de hoogbegaafde kinderen, zoals je vaak ziet, maar voor iedereen.
De schooltijd van...
Gerry Haagmans – Schuren Gerry Haagmans – Schuren werkt momenteel in de groepen 1-2 op basisschool Triangel in Linne. Gerry is geboren en getogen in Linne en ging zelf als 4-jarige in 1962 naar de kleuterschool in het dorp. “Het toeval wil dat mjin juf toen ook Gerrie heette”. Op de kleuterschool zaten zowel meisjes als jongens. Gerry startte in 1964 op de lagere school, de Mariaschool en daar zaten alleen meisjes. “Het was een sport om ’s morgens zo snel mogelijk bij het huis van de juf te zijn, diegene die er als eerste was mocht de tas van de juf dragen! Dat zal je vandaag de dag niet snel meer zien”.
Mooie herinneringen “Een dierbare herinnering aan mijn lagere schooltijd is zuster Brunilda uit de 2e klas. Het was een lieve juf en het liefst gaf zij muziek”. Ook een mooie herinnering was het communiefeest. Een traditionele happening in Linne zoals in veel Limburgse dorpen. Elke schooldag begon op de Katholieke Mariaschool met een gebed. “Als Moeder Overste binnenkwam gingen we meteen naast de stoelen staan en zeiden dan bonjour Bonne Mère”. In de zesde klas werden de kinderen ingedeeld in 3 niveaus als voorbereiding voor het voortgezet onderwijs. “Je kon zelfs na schooltijd bijles krijgen voor het vak Frans. Er was dus al sprake van een vorm van “internationaliseren” waar we vandaag de dag vaak mee bezig zijn”. In het ouderlijk huis van Gerry zat een jonge leerkracht uit Maastricht op kamers die op school startte als leerkracht. Jaren later werden ze collega’s op de Martinusschool in Linne.
Reünie Vijf jaar geleden is er een reünie geweest waarbij naast de meisjes van de meisjesschool ook de jongens van de jongensschool aanwezig waren. Er werden veel herinneringen opgehaald. Gerry heeft nu nog contact met een meisje uit haar klas van toen. Geboren en getogen in Linne kent Gerry natuurlijk veel mensen in Linne en heeft ze nu ook de kinderen van oud-leerlingen in haar eigen kleutergroep. Gerry heeft een aantal jaren geleden de overstap gemaakt binnen de school in Linne naar de kleutergroepen en is nu op basisschool Triangel de specialist LB Jonge Kind. Steeds op zoek naar uitdagingen binnen het onderwijs vak. Gerry wil graag nog jaren door op school en is op dit moment bezig met een nieuwe uitdaging: de opleiding managementondersteuner.
Frank Feron
7
n Bij school op het plein speel ik met mijn vriende Zie ik ganzen en ganzenkuikens Bij school op het plein hoor ik de eenden kwaken Zie ik de kleuren overal om mij heen n Bij school op het plein speel ik met mijn vriende Bolster in Nuth Leerling basisschool de
Een dag uit het leven van...
Juf Samira vervangster, flexibel en mama
INNIEUWS 9 | JUNI 2014 | JAARGANG 5
Het is maandagochtend, half zeven, de wekker gaat. Het is voor het eerst sinds lange tijd dat ik niet weet óf ik vandaag moet werken en waar ik naar toe moet. Sinds het nieuwe systeem Clooser is ingevoerd zijn vrijwel al mijn beschikbare dagen gevuld met vervangingen, veelal op een en dezelfde school.
8
Iets na half acht word ik gebeld, ik zie al dat het de planner is van INNOVO. Stiekem verdenk ik haar ervan dat ik bij haar onder de ‘speeddial-toets’ sta. Onze gesprekken zijn altijd kort, ze weet precies wat ik wil horen: welke school, welke klas en hoe lang de vervanging duurt. De overige gegevens zie ik vanzelf wel terug in Clooser. Ik overleg kort met mijn man, wie brengt onze dochter naar opa of oma? Gelukkig zijn alle betrokkenen even flexibel als deze vervangster, anders zou het vervangen terwijl je moeder bent haast onmogelijk worden. De planner geeft door aan de school dat het kan zijn dat ik ietsje later aanwezig ben, omdat ik mijn dochtertje nog moet wegbrengen. In totaal verwacht ik zo’n drie kwartier onderweg te zijn, maar het verkeer is me gunstig gestemd deze ochtend.
Op school kijken ze me verbaasd aan als ik kom binnen wandelen. De directrice vraagt of ik heb gevlogen, want ze hadden me pas rond half negen verwacht. Nadat zij me het lokaal heeft gewezen, stuurt ze een kleuterjuf op me af. Vandaag vervang ik bij de kleuters, die heb ik al een tijdje niet meer gehad. Mijn collega van vandaag neemt de dagplanning met me door en wijst me op het foto-overzicht en de vaste plaatsen in de kring. Fijn, in deze klas is alles goed geregeld en makkelijk terug te vinden! De kinderen komen binnen en kijken een beetje verbaasd naar mij, een nieuwe juf? Ik stel me kort voor, ook aan de ouders, en vertel dat we er samen een leuke en leerzame dag van wil maken. Na de gymles, het fruittussendoortje, rekenactiviteiten en het keuzewerk, is de ochtend al voorbij. In de koffiekamer maak ik een praatje met de andere juffen en meesters en beantwoord de standaardvragen: hoe lang ben je al afgestudeerd, heb je al veel vervangen, hoe regel jij het met de opvang van je dochter? Als ik zeg dat ik sinds 2008 ben afgestudeerd, vallen bij een aantal collega’s de mond een klein beetje open. De volgende reactie verbaast mij al niet meer, ik vertel dat ik in één schooljaar al op meer dan dertig scholen en dito klassen ben geweest. Inmiddels hangen de monden wagenwijd open van verbazing. Ze vragen hoe het mogelijk is dat ik in al die tijd nog geen benoeming heb gekregen, of een langdurige vervanging. Ik heb wel (langdurig) vervangen, maar steeds net te weinig dagen om een beoordeling te kunnen krijgen. Dit schooljaar heb ik meer geluk, want ik heb een ‘eigen’ groepje en sinds kort
Op school met m Als ik kijk zie ik Op school met m
ijn vrienden leer blije kinderen
ik dat iedereen a
nders kan zijn
ijn vrienden
Als ik hoor en ru
ik, ruik ik fijne
Op school met m
ijn vrienden leer
Leerling
basissc
hool de
geuren ik dat op de wer
eld iedereen ander
Gansbe
s is
ek in Me
erssen
AANBEVOLEN
BOEKEN mijn eerste beoordeling! We hebben het nog even over de flexibiliteit van mijzelf, maar ook van mijn man, mijn ouders én mijn dochtertje en het respect dat men daarvoor heeft. Daarna gaan we weer aan het werk, de middagpauze is voorbij. Omdat het lekker weer is buiten, besluiten de andere kleuterjuf en ik na de taalactiviteit nog even naar buiten te gaan met de kinderen. Ik geniet van de spelende kinderen, ze komen me bloemetjes brengen en ik moet wel tien zandtaartjes proeven. Er worden snotneusjes gepoetst, pleisters geplakt, tranen weggetoverd, fietsjes gewisseld en ruzies opgelost, maar wat is het heerlijk, het is net alsof de kinderen en ik elkaar al jaren kennen! Aan het einde van de dag krijg ik van iedereen een dikke knuffel en blikken we samen terug op een mooie dag. Als de kinderen weg zijn, schrijf ik een verslagje over de gebeurtenissen van vandaag in de dagplanning, ruim het lokaal netjes op en ga nog even langs mijn collega en de directrice. Zij zegt dat ze tevreden is en dit zal doorgeven aan het bestuur. In de auto op weg naar huis vraag ik me af hoeveel losse dagen ik nog zal vervangen, voordat ik eindelijk een echte eigen groep krijg. Want daar doe je, en met mij nog eens zo’n 500 anderen, het toch voor?
Overleef de onderwijsinspectie! Auteurs: Tijs Radersma & Henk van der Weijden ISBN: 9789089531636 Uitgever: Boom Jaar: 2013 Pagina’s: 232 Prijs: € 18,40 Thijs Radersma is onderwijsadviseur en oud-schoolbegeleider. Dr. Henk van der Weijden is onderwijspedagoog en oud- inspecteur van het onderwijs. Door je goed voor te bereiden kan het inspectiebezoek een inspirerende dag worden. Met dit boek wordt die voorbereiding een stuk gemakkelijker.
Ik ben toch té gek! Een positieve kijk op passend onderwijs. Met dit boek doet de auteur een oproep aan begeleiders in het onderwijs om de focus te verbreden. Diagnosticeren op basis van kansen, van wat er wel is en op basis van wat je wél wilt. Auteur: Ivo Mijland ISBN: 9789079596263 Uitgeverij: Quirijn, Oirschot Prijs: € 16,95 Op PLAZA, intranet van INNOVO, zijn twee filmpjes te zien over Passend onderwijs in de praktijk van onze scholen: Ummer Clumme in Klimmen en St. Theresia in Ransdaal. Terug te vinden in de digitale boekenkast, Passend onderwijs, meest recente informatie.
Film over SEO
Film over de plusklas
9
PITTIGE VRAGEN AAN...
Groep 8 leerlingen van bs De kleine Wereld
INNIEUWS 9 | JUNI 2014 | JAARGANG 5
r We w illen mee doen, en nn ku s fje proe technieken /of zelf ro uitp beren en n re te presen
10
1. Wat is er nu zo leuk aan school? De sfeer op school is goed, er wordt bijna niet gepest, in onze groep helemaal niet. De juffen en meesters zijn lief en aardig. Ik kan altijd bij iemand terecht en we beleven veel avonturen tijdens onze (buitenschoolse)activiteiten. Het activiteitenplein is een aanwinst, nu kunnen we in de pauze ook hier spelen. 2. Hoe kunnen de lessen leuker gemaakt worden? En als je iets zou mogen veranderen, wat zou dat zijn? Het is saai om alleen te werken in boeken en werkboeken. We willen meer proefjes kunnen doen, technieken uitproberen en/of zelf presenteren. Kookles krijgen en het kweken van eigen groenten en fruit zouden een mooie aanvulling zijn. Werken in een andere leeromgeving dan de klas zoals bijvoorbeeld in de zitkuil of in het bos is wenselijk. Het zou ook fijn zijn als de lokalen beter geïsoleerd zijn, want we horen de andere klas en het verkeer op straat. Het is ook vaak te warm in de klas, een airco of een tropisch zwembad met glijbanen zorgen voor een goede verkoeling. 3. Wat of welke gebeurtenis heeft de meeste indruk op je gemaakt? “Ik kan op al mijn klasgenoten rekenen, iedereen is aardig; Ik heb van de meesters en juffen geleerd hoe ik voor mezelf op kan komen; Toen ik op school kwam voelde ik me meteen thuis, iedereen was aardig voor me; We letten op elkaar, we zorgen voor elkaar, ook toen mijn moeder stierf”.
4. Landelijk is er veel aandacht voor meer meesters voor de klas. Moeten er inderdaad meer meesters komen? Wat is het grootste verschil tussen meesters en juffen? Het is fijn als er even veel meesters als juffen zijn, want ‘het bevalt dat meesters niet kunnen bevallen’. Unaniem stelt groep 8: juffen zijn strenger en meesters maken meer grapjes. Juffen helpen beter met het oplossen van meidenproblemen en praten meer over gevoelens. Meesters praten vaker over de actualiteit en sport. Of je nu een juf of meester bent je moet ons kunnen motiveren, goed kunnen uitleggen en weten wat we wel en niet kunnen en kennen. Je mag streng zijn, maar je moet wel rechtvaardig zijn. Het is ook mooi als je fijne verhalen kunt vertellen en weet wat wij leuk vinden. Het belangrijkste is echter een meester of juf moet zelf plezier hebben in lesgeven! 5. Wat vinden jullie ervan dat de Eindtoets (Cito) later in het schooljaar is? Dan moet je te lang wachten en dat zorgt voor extra stress. Je hebt wel langer de tijd om te leren. Het wordt lastiger met aanmelden op de goede vo school want je krijgt de uitslag pas later, ook heb je minder tijd om de eindmusical te oefenen. Kortom groep 8 vindt het geen goed idee. 6. Tenslotte terugkijkend op alle basisschooljaren, hoe omschrijf je die? We vonden het een fijne tijd, we hebben mooie dingen gedaan en het was altijd gezellig!
r e c h te kste is et zelf ij r g n el a f mo Het b r of ju sgeven! e e s te e een m ebben in l h r ie z ple
Juffen helpen beter met het oplossen van meidenprobl emen en pr aten meer over gevoelens. Meester s pr at en vaker over de ac tual iteit en spor t.
Cijferaars gaan het winnen van het gezonde verstand en deskundigheid.
Voortschrijdend inzicht Als ik de school mocht kleuren koos ik voor de kleur groen Omdat het mijn lievelingskleur is De kleur groen van de bomen op het schoolplein Het groen van de stift waarmee ik kleur De kleuren in mijn hart van vrolijkheid en blijdschap Het groen van de appels die ik eet Groen van het plusboekje waar ik met plezier in werk Het groen van boosheid en blijdschap Leerling basisschool ’t Kirkeveldsje in Schimmert
Bij mij in de klas leer ik wat iedereen moet wete n Ik zie mijn vrienden om mij heen Bij mij in de klas schre euwen we van blijdschap Kan ik iedereen vertrouwe n Bij mij in de klas leer ik wat iedereen moet wete n Omdat je niet zonder ka n leven Leerling ba
sisschool de
Bolster in N
uth
Binnenkort wordt de Wet Passend Onderwijs van kracht. Die wet regelt dat steeds minder kinderen met een beperking in het speciaal onderwijs (so) terecht mogen komen. Ze zullen dus (weer) een plekje binnen het regulier onderwijs moeten krijgen. Of dat goed is? Ik moest onwillekeurig denken aan mijn tandarts die onlangs tegen mij zei dat ik mijn gebit verkeerd poetste. In het vervolg niet meer met een handborsteltje, maar elektrisch. En daarna flossen flossen. Dus mijn oude borsteltje voldoet niet meer vroeg ik een tikkeltje argeloos? ‘Nee’, zei ze resoluut. ‘Weg met dat ding, te veel tandsteen ontwikkeling. Het nieuwe poetsen komt voort uit het voortschrijdende inzicht in de tandheelkunde.” Ik geloof mijn tandarts graag. Zij is een deskundige. Voortschrijdend inzicht dat voortkomt uit jarenlange ervaring. In het onderwijs is er in de loop der jaren ook een schat aan ervaring opgedaan. Ook in het speciaal onderwijs. Dertig jaar geleden in het leven geroepen om zorgleerlingen te geven waar ze recht op hebben. Voldoende aandacht en goed, voor hen op maat gesneden onderwijs in kleine groepen. Het functioneert. Even voor de goede orde. Volgens het kabinet verdwijnen er te veel zorgleerlingen naar het speciale onderwijs. Explosieve groei die pakken met geld kost volgens de beleidsmakers. Waar komt overigens die ongebreidelde groei vandaan? Hoe dan ook: leerlingen met stoornissen en leer- en gedragsproblemen zitten binnenkort weer gewoon in de reguliere groep. Spijker de juffen bij met een extra cursusje, plak wat pleisters door intensivering (zakje geld) van de zogenoemde samenwerkingsverbanden en klaar is Kees hoor je de cijferfetisjisten bijna hardop denken. Target gehaald. Dat de klassen nog voller worden en de druk op de docenten nog nijpender, tja wie staat daar bij stil behalve een paar politieke partijen die dit vanuit de oppositiebankjes knarsetandend zien gebeuren. Zou het onderwijsvolk dat allemaal gelaten over zich heen laten komen. Of komt er straks weer een ‘fel’ protest in de vorm van een ludieke actie met T-shirts, fluitjes en vrolijke ballonnetjes ergens in een centraal gelegen voetbalstadion? Ach joh! Over tot de orde van de dag. Cijferaars gaan het winnen van het gezonde verstand en deskundigheid. Bezuinigen op verkeerde plekken getuigt allerminst van voortschrijdend inzicht. Immers het Passend Onderwijs dat op 1 augustus ingaat is een stelselwijziging met ongewisse afloop die ook leerlingen gaat raken. Daar is niemand mee gediend, behalve de staatsruif. Mijn oude tandenborstel behoud ik nog even voor het geval mijn nieuw elektrisch hulpje de geest geeft.
Peter Heusschen
COLOFON Redactie: Erik Heijdendael (hoofdredacteur) Hélène Bessems (eindredacteur) Frank Feron Danielle Kamphuisen Vivian Spapens Larissa Smeets
Concept, Vormgeving: Infour marketing + communicatie
Fotografie: INNOVO Sergé Technau/Peter Bastings
Copy: Co meander
Druk: Sync
Oplage: 1.600 Reageren:
[email protected] 11
veilig ij m ik el vo as kl de in l oo h Op sc nderen leren Zie ik de ki de klas Op school inkastjes vallen Hoor ik de geur van de klas Ruik ik de de klas Op school in prettig en veilig Voel ik mij lster in Nuth
sschool de Bo
Leerling basi
Fijne Zomervakantie! Oefenen voor het schoolkamp BS de Spil Bingelrade
