Wft voor de verzekeringsbranche
Wft voor de verzekeringsbranche A QUICK REFERENCE GUIDE
Ester Nederlof-Wouters van den Oudenweijer (tevens redactie) Sjoerd van den Ende Frits van der Woude (redactie)
2013 Berghauser Pont Publishing, Amsterdam
Wft voor de verzekeringsbranche 1e druk: 2013 ISBN 978-94-91073-90-8 NUR 823 Copyright © 2013 Berghauser Pont Publishing, Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of opgeslagen op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de uitgever. De bij toepassing van art. 16B en 17 Auteurswet 1912 wettelijk verschuldigde vergoedingen wegens fotokopiëren, dienen te worden voldaan aan de Stichting Reprorecht, Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp. Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken op grond van art. 16 Auteurswet 1912 dient men zich tevoren te wenden tot: Berghauser Pont Publishing, Postbus 14580, 1001 LB Amsterdam. Hoewel uiterste zorg is besteed aan de inhoud van dit handboek, aanvaarden de uitgever, de auteurs en Kennedy van der Laan N.V. geen aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid of voor gevolgen daarvan. Uitgever: Berghauser Pont Publishing/drs. R.D. Berghauser Pont Grafisch vormgeving: Zedline
Voorwoord
Voorwoord De Wet op het financieel toezicht en de daaraan gelieerde regelgeving bevat de meest uiteenlopende regels die op diverse soorten financiële ondernemingen van toepassing zijn. Voor u, werkzaam in de verzekeringsbranche, zijn niet al die regels even relevant. Zo zult u wellicht minder geïnteresseerd zijn in vraagstukken over zogeheten ‘entiteiten voor risico-acceptatie’ en ‘wisselinstellingen’. Ook zult u zich waarschijnlijk niet dagelijks behoeven te verdiepen in het ‘aanbieden van effecten’ of het ‘exploiteren van een gereglementeerde markt’. Daarom bedacht ik mij dat het wel zo handig zou zijn als u zou kunnen beschikken over alleen de voor de verzekeringsbranche relevante regels. Dus zonder de ‘ballast’ van de voor u op dat moment irrelevante regels. Keurig gebundeld, bij voorkeur in een niet al te groot formaat. Omdat de hoeveelheid financiële wetgeving in de loop der tijd alleen maar toenam, nam ook mijn wens toe om de toezichtwetgeving voor de verzekeringsbranche in een naslagwerk te bundelen. Dit heeft geresulteerd in dit boekje ‘Wft voor de verzekeringsbranche’. Bedoeld als ‘quick reference guide’ voor - in het bijzonder - niet-juristen die werkzaam zijn bij verzekeraars, assurantietussenpersonen en gevolmachtigden. Omdat ook zij er niet aan ontkomen zich af en toe in de Wft te verdiepen. Een boekje waarin aan de ene kant aan de hand van praktijkvoorbeelden uw raakvlakken met de Wft wordt uitgelegd. En aan de andere kant toezichtwetgeving is opgenomen die specifiek voor uw branche van belang is. Let op! Voor de goede orde wijs ik erop dat dit boekje niet beoogt een volledige weergave van alle voor de verzekeringsbranche relevante toezichtwetgeving te geven. Het betreft een door mij gemaakte selectie van toezichtwetgeving die bij het uitoefenen van het bedrijf van levensverzekeraar, schadeverzekeraar of natura-uitvaartverzekeraar, het bemiddelen c.q. adviseren over levensverzekeringen, schadeverzekeringen of naturauitvaartverzekeringen of het optreden als (onder)gevolmachtigde agent doorgaans de revue zal passeren. Dit betekent dat in deze editie niet alle in de wetgeving opgenomen definities zijn overgenomen en dat geen regels zijn opgenomen die te maken hebben met herverzekeringen en pensioenen of met levensverzekeraars, pensioenfondsen of premiepensioeninstellingen als institutionele beleggers. Ook de regels van prudentieel toezicht zijn niet volledig opgenomen, terwijl u bovendien geen regels zult aantreffen over het herstelplan (artikel 3:132 Wft e.v.), het beperken door DNB van de vrije beschikking door een verzekeraar over zijn waarde (artikel 3:135 e.v. Wft), het saneringsplan (artikel 3:136 Wft), de opvangregeling voor levensverzekeraars (artikel 3:149 Wft e.v.), het overdrachtsplan (artikel 3:159a Wft e.v.), de noodregeling, saneringsmaatregelen, liquidatieprocedures naar buitenlands recht (artikel 3:159ai Wft e.v.), en bijzondere maatregelen betreffende de stabiliteit van het financieel stelsel (artikel 6:1 Wft e.v.).
Wetgeving Wft voor de verzekeringsbranche
v
Voorwoord
Dit, omdat ik aanneem dat in die situaties begeleiding door specialisten voor de hand zal liggen. Ten slotte nog een open deur. De Nederlandse toezichtwetgeving is voortdurend aan verandering onderhevig. U zult dus niet alleen voor een volledige weergave van de wettelijke regelingen, maar ook voor een accurate weergave daarvan altijd www.wetten.nl moeten raadplegen. Op deze plaats past nog een bijzonder woord van dank aan Mark Wisse, die als advocaat-stagiair bij Kennedy Van der Laan een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de inhoud en totstandkoming van dit boek. Ester Nederlof-Wouters van den Oudenweijer
vi
Wetgeving Wft voor de verzekeringsbranche
Inhoudsoverzicht
Inhoudsoverzicht Voorwoordv Deel 1 Quick reference guide 1 De toezichthouder 1 1.1 Inleiding 1 1.2 Praktijkvoorbeeld 1 1.3 Kader Wft 1 1.3.1 Inlichtingenbevoegdheid 1 1.3.2 Onderzoek ter plaatse 2 1.3.3 De last onder dwangsom en de aanwijzing 2 1.3.4 Andere reparatoire sancties 2 1.3.5 Bestuurlijke boete 3 1.3.6 Vooraf horen 3 1.3.7 Publicatie 3 1.3.8 Strafrecht 3 1.3.9 Informele handhaving 4 2 De samenwerkingsovereenkomst 5 2.1 Inleiding 5 2.2 Praktijkvoorbeeld 5 2.3 Welke wettelijke bepalingen op de rechtsverhouding tussen de verzekeraar en de tussenpersoon van toepassing zijn, en welke nu juist niet?5 2.4 De samenwerkingsovereenkomst in het BW 6 2.5 De samenwerkingsovereenkomst in de Wft 7 2.6 Welke onderwerpen zouden onder andere moeten worden geregeld in de samenwerkingsovereenkomst?7 3 Bemiddelen 10 3.1 Inleiding 10 3.2 Praktijkvoorbeeld 10 3.3 Kader Wft 10 3.4 Wanneer bent u aan het bemiddelen en wanneer niet? 12 3.5 Wanneer geldt de vergunningsplicht niet? 13 4 Adviseren 16 4.1 Inleiding 16 4.2 Praktijkvoorbeeld 16 4.3 Kader Wft 16 4.4 Wanneer bent u aan het adviseren en wanneer niet? 17 4.5 Wanneer geldt de vergunningsplicht niet? 18 5 Provisies 20 5.1 Inleiding 20 5.2 Praktijkvoorbeeld 20 5.3 Kader Wft 20 5.4 Wat mag wel en wat mag niet? 21 Wetgeving Wft voor de verzekeringsbranche
vii
Inhoudsoverzicht
6 Commissies 24 6.1 Inleiding 24 6.2 Voorbeeld 24 6.3 Kader Wft 24 6.4 Wat mag wel en wat mag niet? 25 6.5 Wanneer doet commissie geen afbreuk aan de verplichting van de aanbieder, gevolmachtigde agent of ondergevolmachtigde agent om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt? 25 7 Vakbekwaamheid 28 7.1 Inleiding 28 7.2 Praktijkvoorbeeld 28 7.3 Kader Wft/Bgfo tot en met 31 december 2013 28 7.3.1 Uitzonderingen 30 7.4 Kader Wft/Bgfo per 1 januari 2014 30 7.4.1 Eisen van permanente educatie per 1 januari 2014 33 7.4.2 Overgangsregeling 33 8 De overeenkomst op afstand 35 8.1 Inleiding 35 8.2 Praktijkvoorbeeld 35 8.3 Wettelijk kader: wat is een ‘overeenkomst op afstand’? 35 8.4 Wettelijk kader Wft: verplichtingen van de verzekeraar 36 8.5 Wettelijk kader Wft: ontbindingsrecht van de consument 37 8.6 Tot slot 38 Deel 2 Relevante wetgeving Wet op het financieel toezicht Besluit Reikwijdtebepalingen Wft Besluit Markttoegang financiële ondernemingen Wft Besluit prudentiële regels Wft Uitvoeringsregeling Wft Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft Regeling toetstermen voor permanente educatie financiële dienstverlening Wft 2008–2009 Regeling beheerst beloningsbeleid Wft 2011 Nadere Regeling gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft Beleidsregel geschiktheid 2012 Toelichting Beleidsregel Geschiktheid 2012 Beleidsregel betrouwbaarheidstoetsing
viii
45 125 133 159 183 187 229 231 237 255 263 289
Wetgeving Wft voor de verzekeringsbranche
