Werkschrift Versie: september 2010

Werkschrift

Versie: september 2010

Werkschrift

Het Diploma Veilig Internet en het intellectueel eigendom Het lesmateriaal van het Diploma Veilig Internet kan gratis worden gedownload vanaf de website: www.diplomaveiliginternet.nl. Dit betekent echter niet dat het materiaal helemaal rechtenvrij is geworden. Het lesmateriaal wordt vrijgegeven door middel van een zogenaamde Creative Commons licentie. Er zijn verschillende licenties die de gebruiker verschillende rechten geven. Voor het Diploma Veilig Internet is gekozen voor de licentie: Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken. Dit betekent dat de gebruiker het werk onbeperkt mag kopiëren, verspreiden, tonen en open uitvoeren. Maar de gebruiker mag het werk niet voor commerciële doeleinden gebruiken en de gebruiker mag het werk ook niet bewerken. De voorwaarden staan hieronder vermeld. De volledige tekst van de licentie is te vinden op www.creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/nl/legalcode.

Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.5 Nederland De gebruiker mag: • het werk kopiëren, verspreiden, tonen en open uitvoeren • Onder de volgende voorwaarden:

Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de door de maker of de licentiegever aangegeven naam te vermelden.

Niet-commercieel. De gebruiker mag het werk niet voor commerciële doeleinden gebruiken.

Geen Afgeleide werken. De gebruiker mag het werk niet bewerken.

• Bij hergebruik of verspreiding dient de gebruiker de licentievoorwaarden van dit werk kenbaar te maken aan derden. • De gebruiker mag uitsluitend afstand doen van een of meerdere van deze voorwaarden met voorafgaande toestemming van de rechthebbende. Het voorgaande laat de wettelijke beperkingen op de intellectuele eigendomsrechten onverlet. Dit is de vereenvoudigde (human-readable) versie van de volledige licentie.

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Ik surf veilig Opdracht 1 Opdracht 2 Opdracht 3 Opdracht 4

Wie, wat, waar, waarom Gewone e-mail of niet Nepper Internet overal

Hoofdstuk 2 Is alles waar? Opdracht 5 Opdracht 6 Opdracht 7 Opdracht 8

Reclame Gratis ringtones Welk dier is echt? Toestemming

Hoofdstuk 3 Speurneuzen Opdracht 9 Opdracht 10 Opdracht 11

Zoek Gevonden? Wat ze moeten weten!

Hoofdstuk 4 Wie ben jij? Opdracht 12 Opdracht 13 Opdracht 14 Opdracht 15 Opdracht 16 Opdracht 17

Privégegevens Nickname Profiel Op zoek naar jezelf Verzin een goed wachtwoord Cammen

Hoofdstuk 5 Digitaal pesten Opdracht 18 Opdracht 19 Opdracht 20 Opdracht 21 Opdracht 22

Wat is pesten en wat niet? Is digitaal pesten anders dan gewoon pesten? Pesten in de klas Bewijs verzamelen Actieplan

Hoofdstuk 6 Internet respect! Opdracht 23 Opdracht 24 Opdracht 25

Internet Respect! Als ik de baas van internet was Internet Speurtocht

Je bent nu hier: Werkschrift bladzijde 3 (versie: september 2010)

4 4 5 6 7

8 8 9 10 11

12 12 14 16

17 17 18 19 20 22 23

24 24 26 27 28 29

30 30 31 32

Diploma Veilig Internet - Werkschrift

Hoofdstuk 1 Ik surf veilig

Opdracht 1

Wie, wat, waar, waarom

Heb je een eigen e-mailadres? Bedenk aan wie je je e-mailadres de afgelopen week hebt doorgegeven. Heb je je adres aan een persoon doorgegeven? • Wie is die persoon? • Waar ken je die persoon van? • Waarom heb je die persoon je e-mailadres gegeven? Heb je je adres op een website doorgegeven? • Welke website? • Waarom heeft de website je e-mailadres nodig? • Wat kan de eigenaar van de website met jouw gegevens? Heb je je adres zichtbaar op een website achtergelaten? • Welke website? • Wie wilde je e-mailadres hebben? • Waarvoor had de ander je e-mailadres nodig? • Waarom heb je dat gedaan?

Je bent nu hier: Werkschrift hoofdstuk 1 bladzijde 4 (versie: september 2010)

Ik surf veilig

Opdracht 2

Gewone e-mail of niet

Surf naar www.diplomaveiliginternet.nl Klik op Ik doe mee Klik op Gewone e-mail Nienke, Sem, Shanti en Erik laten je een e-mail zien die ze gekregen hebben. Vind je dit een gewone e-mail of niet? E-mail die Erik kreeg

E-mail die Shanti kreeg

m gewone e-mail m spam (reclame) m hoax (nepbericht) m virus


E-mail die Sem kreeg

E-mail die Nienke kreeg



Hoe kom je van spamberichten af? Wat denk jij? Hoe zou je de spamberichten kunnen tegenhouden? Waar zou je op moeten letten?

Hoe kom je van nepberichten af? Wat denk jij? Hoe zou je de nepberichten kunnen tegenhouden? Waar zou je op moeten letten?



Opdracht 3

Nepper

Op de website www.nepwaarschuwing.nl staan alle nepberichten (hoaxes) die via e-mail en bijvoorbeeld op Hyves worden verstuurd. Hoe heet de hoax van 29 januari 2009?

Lees het bericht. Hoe kan volgens het bericht je computer of hyves gehackt worden?

Hoe heet de hoax van 31 december 2008?

Lees het bericht. Wat gaat Hotmail volgens het bericht binnen 48 uur doen?

Bekijk de beide berichten. Hoe kun je zien dat deze berichten een hoax zijn?


Ik surf veilig

Opdracht 4

Internet overal

Je komt internet overal tegen. Niet alleen via de computer. Denk maar eens aan reclame op de radio, tv, posters. Als je om je heen kijkt, zie je overal internetadressen. Let maar eens op! Schrijf de komende week eens op welke internetadressen je ziet of hoort! Welke internetadressen heb je gezien of gehoord? En waar heb je ze gezien of gehoord?

Internetadres

gezien/gehoord op/in/bij



Hoofdstuk 2 Is alles waar?

Opdracht 5

Reclame

Surf samen met klasgenoten naar jullie favoriete websites. Bekijk de websites eens goed. Welke reclame staat er eigenlijk op kinderwebsites? Ken jij websites waar veel reclame of pop-ups op staan?

Wat vind je ervan dat er reclame op websites staat?

Waarom denk jij dat er reclame op websites staat?


Is alles waar?

Opdracht 6

Gratis ringtones

Dit is een voorbeeld van een bestelling van een ringtone. Nienke wil graag deze ringtone op haar mobiel, maar heeft geen interesse in andere ringtones. Mag Nienke de ringtone bestellen? (Hoe oud moet je zijn om een ringtone te mogen bestellen op deze website?)

Wat ontvangt Nienke als ze deze ringtone toch bestelt?

Wat kost het abonnement?

Wat kosten de ringtone en de funvideo per stuk?



Opdracht 7

Welk dier is echt?

Hieronder zie je vier foto’s van dieren met daaronder hun namen. Als je de namen en foto’s bekijkt, welk dier bestaat volgens jou niet?

Zoek via Google welk dier niet bestaat.

Klipdas

Opdracht 8

Axolotl

Hoefijzerneus

Geelkopraaf

Toestemming

Surf naar www.hyves.nl/privacy Hier staan de privacyregels van Hyves. Zoek naar ‘Gebruik door derden’. Kan Hyves je aanbiedingen sturen van andere bedrijven zonder jouw toestemming?


Is alles waar?



Hoofdstuk 3 Speurneuzen

Opdracht 9

Zoek

Zoek het antwoord op de volgende vragen. Gebruik twee verschillende zoekmachines of zoekmanieren om het antwoord te vinden. Probeer minstens twee websites te zoeken waar het antwoord op staat. Schrijf op hoe je gezocht hebt.

tip! Zoek naar een woord op een webpagina. Klik in de werkbalk op Bewerk > Zoeken op deze pagina > typ het woord in

Hoeveel tenen heeft een struisvogel aan iedere poot? Zoekmachine:

Zoekwoorden:

Startpagina:

Anders gezocht:

Op welke websites heb je het antwoord gevonden?

Het antwoord op de vraag is:


Speurneuzen

Hoeveel nekwervels heeft een giraffe? Zoekmachine:

Zoekwoorden:

Startpagina:

Anders gezocht:



Bedenk zelf een vraag. Geef deze vraag aan een klasgenoot. Kan je klasgenoot het antwoord vinden? Zoekmachine:

Zoekwoorden:

Startpagina:

Anders gezocht:





Weetjes vragen Welke beer is de grootste carnivoor? Welke muis is de kleinste muis ter wereld? Van welke olifant zijn de slagtanden het grootst? Welke walvis is het grootst? Wat is het kleinste hondenras ter wereld?

Wat is een ‘Paedocypris progenetica’ ? Wat is een ‘paradisaea rudolphi’? Wat is een ‘buteo buteo’? Wat is een ‘coccinellidae’? Wat is een ‘araneus diadematus’?

Opdracht 10

Gevonden?

Hoe kan een leerkracht erachter komen of je een werkstuk van internet hebt gehaald? Probeer het maar eens uit. Je ziet hieronder een zin die in een werkstuk stond. Op hoeveel websites komt die zin voor? ‘Een vulkaan is een berg, die opgebouwd is uit lava en as.‘ Gevonden op

websites.

websites.

‘Hamsters zijn gemakkelijke eters.’ Gevonden op


Speurneuzen

Zoek op internet op wat plagiaat precies betekent. Plagiaat betekent:

Op zoek Zoek nu zelf een spreekbeurt op internet op. Surf naar Google en gebruik de zoekwoorden ‘spreekbeurt’ en ‘werkstuk’. • Zoek een spreekbeurt die je leuk lijkt. • Selecteer één zin uit de spreekbeurt. • Kopieer de zin. • Plak de zin in de zoekregel van Google.

En... kan Google de spreekbeurt terugvinden?

Geef elkaar een zin uit een werkstuk om op te zoeken via Google.

En... kan de ander de spreekbeurt terugvinden?

Zo zie je maar! Als jij de spreekbeurt kunt terugvinden, dan kan de juf of meester dat natuurlijk ook!



Opdracht 11

Wat ze moeten weten!

Zoeken op internet is soms niet eenvoudig. Wat zou jij de kinderen uit groep 5 en 6 willen leren over zoeken op internet? Geef hun 10 tips hoe ze het beste kunnen zoeken op internet. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.


Wie ben jij?

Hoofdstuk 4 Wie ben jij?

Opdracht 12

Privé gegevens

Bedenk wat je wel en wat je niet online zou plaatsen. Bespreek in de klas wat iedereen heeft opgeschreven en maak een ‘Top Vijf Wel’ en ‘Top Vijf Niet’. Top Vijf Wel 1. 2. 3. 4. 5.

Top Vijf Niet 1. 2. 3. 4. 5.

Tip! Bekijk op internet een aantal profielpagina’s van andere kinderen. Schrijven zij iets online wat ze beter niet kunnen doen?

Wat kom je tegen?



Opdracht 13

Nickname

Surf naar www.diplomaveiliginternet.nl Klik op Ik doe mee Klik op Nickname

Je ziet hier een rijtje nicknames staan. Sommige nicknames kun je maar beter niet gebruiken, omdat anderen dan misschien denken dat je veel ouder bent. Of ze denken dat je iets anders wilt dan alleen maar chatten.

Welke namen zijn volgens jou een goede nickname?


Wie ben jij?

Opdracht 14

Profiel

Maak een profiel van jezelf. Vul de lijst hieronder in. Gebruik daarvoor een groot vel papier. Neem een foto van jezelf mee. Mijn profiel: Naam (+ foto): Geboortedatum: Adres: Plaats: Telefoon: Mobiel: E-mailadres: Msn: Website: School: Adres school:

Groep: Broers / zussen Verkering met: Favoriete eten: Favoriete drinken: Favoriete tv-series: Favoriete muziek: Favoriete sport: Favoriete vakantie:



Vrije tijd:

Hekel aan:

Wat ga je vanavond doen:

Wat ga je zaterdag doen:

Wie is je favoriete leerkracht:

Berichten van anderen:

Hang dit profiel in de hal op school op of voor het raam! Wil je dat iedereen deze informatie kan lezen?

Opdracht 15

Op zoek naar jezelf

Weet jij hoe vaak jouw naam op internet voorkomt? Weet jij wat er allemaal over jou te vinden is op internet? Probeer het maar eens uit. • Surf naar www.google.nl • Typ je naam in tussen aanhalingstekens

‘je naam’


Wie ben jij?

Schrijf eens op, op welke sites je naam staat:

Zijn er webpagina’s bij waarvan je niet wist dat je daar op stond?

Zoeken op nickname Wist je dat je ook op je nickname of gebruikte nickname gevonden kan worden? Gebruik je voor verschillende websites dezelfde naam? Dan kan je die ook vinden via google.nl.

Gevonden websites

Zoeken naar foto’s Zoek eens naar foto’s van jezelf. • Surf naar www.google.nl • Klik op ‘Afbeeldingen’ • Typ je naam in het zoekscherm

En… worden er foto’s van jou gevonden?

Ken je de foto’s die je gevonden hebt?



Opdracht 16

Verzin een goed wachtwoord

Iedereen uit de groep gaat een wachtwoord voor zichzelf verzinnen. Je kunt het wachtwoord ergens opschrijven, maar pas op dat niemand het ziet. Iedereen moet het wachtwoord natuurlijk geheimhouden. Je hebt tot de volgende les de tijd om de wachtwoorden van alle andere kinderen te kraken. Probeer erachter te komen wat het wachtwoord van de andere kinderen is. Denk je dat je een wachtwoord weet? Schrijf het dan ergens op. Maar zorg ervoor dat niemand anders het wachtwoord te pakken krijgt.

De opdracht hieronder vul je de volgende les in.

Heeft iemand jouw wachtwoord gekraakt?

m Ja m Nee Nee? Dan heb je een goed wachtwoord verzonnen. En je hebt het geheim weten te houden.

Ja? Hoe kan dat?

Verbeter het wachtwoord zodat het niet nog eens geraden kan worden.


Wie ben jij?

Opdracht 17

Cammen

Nienke is aan het chatten met allemaal vreemden en ze heeft verteld dat ze 15 jaar is. Dat is ze natuurlijk nog niet. Ze chat privé met iemand die zegt een jongen van 16 te zijn. Hij zegt dat hij wel wil cammen met Nienke. Wat zal ze doen? Surf naar www.diplomaveiliginternet.nl • Klik op ‘Ik doe mee’ • Klik op ‘Cammen’



Hoofdstuk 5 Digitaal pesten

Opdracht 18 Wat is pesten en wat niet?

Sem, Nienke, Erik en Shanti hebben een e-mail gekregen. In welke e-mail vind jij dat er gepest wordt en in welke niet? Zet een kruisje voor het antwoord, waarvan jij denkt dat dat het goede antwoord is. Schrijf daaronder waarom je het wel of geen pesten vindt.

Sem krijgt dit bericht:

Van:

Klasgenoot

Aan:

Sem

CC: Onderwerp: Semmie, wat ben jij dom! Semmie, wat ben jij dom. Als ik je morgen op school zie ga ik je lekker pesten. Ik pak je baseballcap af en gooi ʻm op het dak.

m pesten m ik weet het niet zeker m niet pesten


Digitaal pesten

Nienke krijgt dit bericht:

Van:

Klasgenoot

Aan:

Nienke

CC: Onderwerp: Hé rooie Hé rooie. Je bent net een stoplicht. Je staat altijd op rood. hahahahaha, :-p


Erik krijgt dit bericht:

Van:

Klasgenoot

Aan:

Erik

CC: Onderwerp: Mister Wizzy Mister Wizzy. Zo slim ben je niet. Ik kan je computer zo kraken. Ik weet lekker je wachtwoord voor MSN. Wie ik ben? Ha, kom daar maar eens achter.




Shanti krijgt dit bericht:

Van:

Klasgenoot

Aan:

Shanti

CC: Onderwerp: Hé lekker ding Hé lekker ding. Misschien zie ik je woensdag. Geef je me dan je mp3 speler? Anders pak ik ʻm toch wel van je af.


Opdracht 19 Is digitaal pesten anders dan gewoon pesten?

Surf eerst met klasgenoten naar www.diplomaveiliginternet.nl • Klik op Ik doe mee • Klik op Links Je ziet daar een aantal links naar websites over pesten. Kijk eens naar de informatie die op deze websites staat.


Digitaal pesten

Hieronder staan twee vragen. Praat er over in jouw groepje.

Wat denk jij? Waarom is pesten via e-mail, msn, Hyves of andere sites anders dan gewoon pesten?

Hoe zou je het pesten via internet kunnen stoppen?

Opdracht 20

Pesten in de klas

Wordt er gepest in jullie klas? Pesten kinderen uit de klas elkaar op internet? Doe de enquête en kom er achter of er in jullie klas gepest wordt.

Wat vind jij er van dat kinderen uit jouw klas gepest worden op internet?

Hoe kun je er samen met hen voor zorgen dat ze niet meer gepest worden op internet?



Opdracht 21

Bewijs verzamelen

Sem, Nienke, Erik en Shanti hebben op elkaars hyve krabbels gezet. Krabbels kunnen weggehaald worden door de persoon die ze geplaatst heeft én door de persoon op wiens hyve ze staan. Als je wilt bewijzen dat iemand je pest, moet je dus heel snel zijn met het opslaan van je bewijsmateriaal. Kun jij bij Sem, Nienke, Erik of Shanti pestkrabbels ontdekken die je wilt bewaren als bewijsmateriaal? Hoe bewaar je zo’n krabbel? • Zoek de krabbel op • Zorg dat de krabbel in beeld is (dus niet dat er een ander venster overheen open staat) • Druk op het toetsenbord op prt scr of print screen • Open het programma Word of Paint • Druk op het toetsenbord tegelijk op CTRL en V (= plakken) • Sla de afbeelding op Verzamel bewijsmateriaal van pestgedrag Kun je nog meer bewijsmateriaal van pesten vinden en opslaan?

Tip! Een foto opslaan. • Klik met rechtermuistoets op de afbeelding. • Klik op Opslaan als • Sla de afbeelding op


Digitaal pesten

Opdracht 22

Actieplan

Stop digitaal pesten Maak met de hele klas een Actieplan ‘Stop digitaal pesten’. Onderdelen van het actieplan zijn: Een Tip Top Tien. • Tien beste tips als je te maken hebt met digitaal pesten. Presentatie: Dit doen wij tegen digitaal pesten! • Houd een presentatie hoe jullie als klas of school optreden tegen digitaal pesten. Interview. • Houd interviews met kinderen en volwassenen over digitaal pesten. • Wat weten ze van digitaal pesten? • Hebben ze het meegemaakt? • Wat zijn volgens hen de beste manieren om digitaal pesten tegen te gaan? Maak filmpjes van de interviews. • Deze kunnen in de presentatie verwerkt worden. Zo gaan wij met elkaar om. • Maak een top vijf hoe jullie met elkaar willen omgaan op school. • Hang deze lijst in alle klassen en bij alle computerhoeken op school.



Hoofdstuk 6 Internet respect!

Opdracht 23

Internet Respect!

Voorbeelden van internet gedragsregels kun je vinden op www.diplomaveiliginternet.nl op info kinderen.

Deze keer vertellen de volwassenen niet wat wel of niet mag. Nu mogen jullie vertellen wat jullie vinden. Jullie gaan een start maken met de internetgedragsregels voor school. Maak groepjes van twee of vier. • Je hebt een groot vel nodig. In het midden teken je één vak. • Daaromheen verdeel je het vel in nog vier vakken. • Schrijf in één van de vakken jouw mening. Schrijf op • Wat vind je dat wel moet mogen op school? • Wat vind je dat niet moet mogen op school? • Aan welke regels moeten leerlingen zich houden? • Als iemand zich niet aan de regels houdt, wat is dan de straf? Je hebt een blad vol regeltjes. • Overleg in de groep, welke tien regels jullie het belangrijkste vinden. • De tien regels schrijf je in het middenvak op het blad. • De belangrijkste zet je bovenaan. • Onderaan schrijf je wat de straf is als iemand zich niet aan de regels houdt.


Internet respect

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Als je je niet aan de regels houdt, dan

Opdracht 24

Als ik de baas van internet was

Schrijf een stukje voor de schoolkrant, de nieuwsbrief of voor de website van school. De titel van het verhaal is: Als ik de baas van internet was! Wat zou jij doen als je de baas van internet was? Je mag van alles bedenken.



Opdracht 25

Internet Speurtocht

Je hebt nu geleerd hoe je moet zoeken op internet en waar je op moet letten. Je kunt nu je eigen internetspeurtocht maken. Kies een onderwerp waar jij een speurtocht over zou willen maken. Hoe maak je een internetspeurtocht? Over welk onderwerp wil je een speurtocht maken? Je kunt een speurtocht maken over je hobby, over een sport, over iets waar je zelf meer over wilt weten. Alles is mogelijk.

Mijn speurtocht gaat over:

Zoek 5 websites die met het onderwerp te maken hebben:

Kijk goed welke informatie op de websites staat. Nu moet je gaan bedenken welke vraag je gaat stellen


Internet respect

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Website:

De vraag:

Het antwoord:

Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je de antwoorden weggeeft. Schrijf daarom op een apart blad de websites en de vraag die erbij hoort. Geef je speurtocht aan iemand anders en laat de ander testen of de speurtocht klopt. De ander moet de antwoorden kunnen vinden op de websites.



Voor wie maak je een internetspeurtocht? • voor vrienden / vriendinnen • als wedstrijd onder klasgenoten • als opdracht voor school • voor de nieuwsbrief van school (bijvoorbeeld over een thema waar je op school les over krijgt) • voor je spreekbeurt • voor je ouders, zodat ze goed leren zoeken op internet Waar moet je op letten als je een internetspeurtocht maakt? Informatie op een website kan veranderen. De ene dag staat het nog online en de andere dag is het verdwenen. Let er dus op dat het informatie is die lang op de website blijft staan. Je moet dan bijvoorbeeld geen nieuwtjes gebruiken, want die verdwijnen weer. Let erop dat de websites die je gebruikt bedoeld zijn voor kinderen. Maak je een speurtocht voor volwassenen, hou er dan rekening mee dat het leuke websites zijn. Zoals je nu weet zijn er ook websites die volwassenen helemaal niet leuk vinden. Laat iemand anders de speurtocht uitproberen. Jij vindt de speurtocht misschien makkelijk. Dat komt omdat je ‘m zelf gemaakt hebt. Een ander kan het wel eens moeilijk vinden. Of misschien is de vraag niet helemaal duidelijk. Als de ander de speurtocht heeft getest, kun je ‘m nog iets aanpassen en is hij klaar. Let erop dat de ander niet al te lang moet zoeken. Als iemand lang moet zoeken naar een antwoord, dan is het niet leuk meer. Een moeilijke internetspeurtocht maken Je kunt de speurtocht nog moeilijker maken. Je hebt nu een speurtocht gemaakt waarbij je van te voren vertelt op welke website het antwoord te vinden is. Je kunt het moeilijker maken door niet te vertellen op welke website het antwoord staat. Net zoals opdracht 1 in dit werkschrift. Je moet dan wel heel goed controleren of iemand de antwoorden kan vinden. Dat moet via een zoekmachine kunnen of via startpagina’s. Bedenk een vraag en ga zelf zoeken op internet of je het antwoord kunt vinden. Schrijf voor jezelf bij het antwoord op welke website je het antwoord gevonden hebt. Dan kun je het zelf altijd weer terugvinden.


Internet respect

Schrijf op een apart blad

De vraag

Het antwoord

Test de moeilijke speurtocht net zo uit als de andere speurtocht die je gemaakt hebt.

Heel veel succes!


Colofon Stichting Kennisnet

Stichting Technika 10 Nederland

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Vormgeving: GOfor Design Auteur lesboek: S. de Ruiter, Stichting Technika 10 Nederland Auteur werkschrift: S. de Ruiter, Stichting Technika 10 Nederland Auteurs docentenhandleiding: S. de Ruiter, Stichting Technika 10 Nederland Eindredactie: B. Bloem, Stichting Technika 10 Nederland Met dank aan: Ivo Wouters, Bureau C&I

De auteurs van het lesmateriaal hebben hun uiterste best gedaan om websites in dit lesmateriaal te vermelden die gedurende lange tijd beschikbaar zijn. Het team is niet verantwoordelijk en aansprakelijk voor externe websites die niet langer bestaan, evenals voor de inhoud van deze websites hoewel deze voor publicatie van dit boek zorgvuldig gescreend zijn.

Werkschrift Versie: september 2010

Recommend Documents