Werken in de olie- en gasindustrie
Beste gastdocent, Dit lespakket biedt u de handvatten om een leuke en leerzame gastles te kunnen geven in de groepen 6 t/m 8 van het basisonderwijs. Het bestaat uit kant-en-klaar lesmateriaal, waarbij veel ruimte is voor eigen inbreng. Op deze manier kunt u iedere les gemakkelijk toespitsen op uw eigen bedrijf, vakgebied en vakkennis terwijl u de aansluiting behoudt met de belevingswereld van de kinderen. Het enige wat u voor de les nodig heeft, is deze handleiding en een digibord met internetverbinding. Met de les laat u kinderen ontdekken in hoeveel aspecten van hun leven techniek een rol speelt. Daarbij kunt u een verbinding leggen met olie en gas en de kinderen met deze industrie kennis laten maken. Daarnaast krijgen ze een beter beeld van de mogelijkheden en de diversiteit van het werken in de techniek. Het uiteindelijke doel van de gastles is kinderen al op jonge leeftijd enthousiast te maken voor techniek. Het lesmateriaal voor deze gastles bestaat uit twee digitale schoolplaten, twee filmpjes, een werkblad en deze handleiding. Op de volgende pagina’s staat de les uitgeschreven. Leest u de opzet ter voorbereiding goed door en bekijk de schoolplaten daarbij. U kunt eventueel zelf bepalen welke delen van de les wel of niet aansluiten bij het verhaal dat u zelf wilt vertellen. U vindt de digitale schoolplaten met de filmpjes op de website www.werkenindewereldvanolieengas.nl onder het kopje ‘lespakketten’. Veel succes!
1
Ter voorbereiding Op de volgende pagina’s hebben we uw gastles stap voor stap uitgeschreven. Hierdoor is de handleiding ook goed te gebruiken als geheugensteuntje tijdens de les. Wij raden u aan de les vooraf goed door te nemen en de schoolplaten hierbij te bekijken. U vindt de platen op www.werkenindewereldvanolieengas.nl. Voorkennis kinderen Basisschoolleerlingen hebben over het algemeen een beperkt beeld van wat techniek is. Ze realiseren zich vaak niet dat achter hun eigen leefwereld veel techniek schuilgaat. Bovendien hebben ze weinig tot geen kennis van de verschillende beroepen die er in de techniek te vinden zijn. De leerlingen zullen daarnaast weinig weten over waar olie en gas vandaan komt en waarvoor deze worden gebruikt. Met deze les spelen we hierop in. Lesopzet Duur: +/- 1 uur Doelgroep: groep 6, 7, 8 Materiaal: twee digitale schoolplaten, twee filmpjes, werkblad en deze handleiding Benodigdheden: digibord met internetverbinding (wij raden u aan om vooraf bij de school te informeren of deze aanwezig is) De aangeraden lesopzet is als volgt: • Voorstellen: wie bent u en wat gaat u deze les doen. • Schoolplaat 1 – inleiding: welke vormen van techniek vinden kinderen in hun eigen leefomgeving. • Schoolplaat 2 – verdieping olie en gas: wat is het verband tussen uw bedrijf en de leefomgeving van de kinderen. • Afsluiting: terugblik op wat de kinderen gedurende de les hebben geleerd. Digitale schoolplaten Er zijn twee digitale schoolplaten gemaakt die uw verhaal tijdens de les ondersteunen. De eerste schoolplaat laat alle techniek in en om het huis zien. Deze dient ter inleiding. De tweede schoolplaat laat een offshore situatie zien, waarin verschillende aspecten van de olie- en gasindustrie terug te vinden zijn. Deze plaat geeft niet alleen meer informatie over de olie- en gaswinning, maar biedt tevens verschillende aanknopingspunten voor uw eigen verhaal. In de lesuitwerking geven we hiervoor een aantal suggesties. Op de volgende pagina’s staat uitgewerkt hoe u de platen kunt bespreken. Beide schoolplaten hebben onderliggende afbeeldingen, waarmee u verdieping aanbrengt in de les. U vindt deze afbeeldingen door op de schoolplaat op de afbeeldingen binnen de cirkels te klikken.
2
Filmpjes Op de tweede schoolplaat ‘Olie- en gaswinning’ vindt u twee filmpjes. Het eerste filmpje (klik op het productieplatform) laat de kinderen zien hoe gas wordt gewonnen en hoe het bij hun thuis terechtkomt. Het tweede filmpje (klik op de kraan op het schip) gaat over de bouw van een pijpenlegsysteem en geeft kinderen een indruk van de diversiteit van beroepen in de techniek. Mogelijk hebt u zelf nog een filmpje of beeldmateriaal dat u ook wilt laten zien. Dit is als vanzelfsprekend mogelijk. Werkblad Om kinderen bewust te maken dat eigenlijk alles om hen heen techniek is, kunt u gebruik maken van het werkblad ‘In en om het huis’.
In en om het huis
Werkblad
Werkblad ‘In en om het huis’
3
De gastles
Inleiding Open de schoolplaat ‘In en om het huis’ op het digibord. Start de les door uzelf voor te stellen en te vertellen wat u vandaag met de kinderen zal bespreken.
Digitale schoolplaat 1: In en om het huis
Bekijk vervolgens samen met de kinderen de plaat ‘In en om het huis’. Deel het werkblad uit. Laat de kinderen vervolgens de dingen aankruisen waarvan zij denken dat het techniek is (geef ze hier 2 à 3 minuten de tijd voor).
Vragen die u kunt stellen: • Wat valt jullie op aan de plaat? • Wat is er allemaal aan techniek te vinden? • Voor welke dingen op deze plaat heb je energie nodig? Bespreek met de kinderen wat ze hebben aangekruist op het werkblad en waarom ze dat hebben gedaan. Vertel ze dat eigenlijk alles wat ze hier zien, en dus ook thuis, een technische achtergrond heeft.
Verdieping U kunt de les nu verdiepen door achtereenvolgens op de 1. fiets, 2. gympen en 3. tablet te klikken.
1.
3.
2.
4
Klik op de fiets. Fiets Leerdoel: Kinderen leren dat een technisch product vaak uit verschillende onderdelen bestaat, waar ook weer allerlei vormen van techniek achter zitten. Aan de hand van deze afbeelding kunt u de kinderen uitleggen dat een technisch product uit meerdere onderdelen bestaat. Deze onderdelen worden vaak apart ontworpen en zo gemaakt dat ze op een later moment in elkaar kunnen worden gezet. Voor één product kunnen onderdelen uit wel 50 verschillende fabrieken komen. Vertel, indien van toepassing, welke producten uw bedrijf maakt en voor welk(e) eindproduct(en) deze worden gebruikt. Klik op ‘vorige’ en klik daarna op de gympen. Gympen Leerdoel: Kinderen leren dat het productieproces van een product vaak plaatsvindt op verschillende plekken op de wereld. Hierdoor kan het voorkomen dat je veel moet reizen of tijdelijk in een ander land moet wonen wanneer je meewerkt aan het product. Bespreek de stappen in het productieproces van de gympen. • Een nieuw model gympen wordt ontworpen in de Verenigde Staten. • De ontwerpen gaan naar bedrijven in Taiwan. Daar kiezen ze van welk materiaal de schoen wordt gemaakt, bijvoorbeeld kunststof. Ze geven de opdracht de schoenen te laten maken in verschillende fabrieken in de wereld. Zo kan het dat de veters uit Indonesië komen en de zolen uit Maleisië. • Alle onderdelen worden in China in elkaar gezet. • Als de schoenen klaar zijn, worden ze verpakt en in containers gedaan. Vanuit China worden ze over de hele wereld verspreid. Vanuit de havens worden ze naar winkels vervoerd. • De distributie (verspreiding) wordt geregeld vanuit het hoofdkantoor in de Verenigde Staten. Vertel, indien van toepassing, in het kort welke rol uw bedrijf heeft binnen een dergelijk productieproces en hoe dit in zijn werk gaat.
5
Klik op ‘vorige’ en klik op de tablet. Tablet Leerdoel: Kinderen leren dat mensen met uiteenlopende beroepen en opleidingsniveaus betrokken kunnen zijn bij de totstandkoming van een technisch product. Vertel de kinderen dat aan het ontwerpen en produceren van een tablet, mensen met verschillende beroepen en opleidingsniveaus meewerken. • Voor het kunnen ontwerpen van de tablet en het ontwikkelen van de hardware (computerapparatuur) heb je vaak een universitaire studie nodig. • Mensen die het product in elkaar zetten of de apps ontwikkelen waarmee wij bijvoorbeeld berichten kunnen versturen, hebben vaak een vakopleiding gedaan. • Het in elkaar zetten van bepaalde onderdelen kan worden uitgevoerd door medewerkers die hiervoor geen specifieke opleiding hebben gedaan. • Voor het verkopen van de tablet heb je niet of nauwelijks technische kennis nodig. Met deze illustratie worden de volgende beroepen als voorbeeld gegeven: • • • • • •
Ontwerper Applicatieontwikkelaar Productiemedewerker Bedrijfsleider Logistiek medewerker Electrotechnicus
Vertel, indien van toepassing, welke uiteenlopende beroepen er binnen uw bedrijf zijn en welke vooropleidingen hiervoor nodig zijn. Klik op ‘vorige’. Bekijk met de leerlingen de leidingen onder de grond die afgebeeld zijn onderaan de schoolplaat. Vragen die u kunt stellen: • Welke leidingen en buizen liggen er onder de grond? • Waar zijn de leidingen en buizen voor nodig? Geef aan dat er leidingen en buizen zijn voor het aan- en afvoeren van verschillende dingen die je in huis gebruikt. Onder andere voor elektriciteit, gas, het riool en kabels voor telefoon, televisie en internet.
6
Bespreek met de kinderen dat er voor het verwarmen van een huis energie nodig is. In het geval van de verwarming wordt er gebruik gemaakt van gas en elektriciteit. Bespreek dat deze middels leidingen onder de grond naar het huis worden vervoerd. Maar waar komt het gas en de elektriciteit vandaan? Vertel de kinderen dat hier een hele wereld achter zit. Open de plaat over de olie- en gaswinning. Klik op de leidingen onder de grond. Dit is de link naar de plaat ‘Olie- en gaswinning’ Verdieping olie- en gasindustrie Bekijk met de kinderen de afbeelding over olieen gaswinning. Op deze plaat ziet u:
Digitale schoolplaat 2: Olie en gaswinning
• • • • • • • •
Windmolenpark Containerschip Olietanker Installatieschip Productieplatform Pijpleidingen Bodemlagen en -structuur Helikopter
Vraag de kinderen wat ze hier zien. Vertel de kinderen dat er veel werk moet worden verricht om er uiteindelijk voor te zorgen dat er energie bij hun thuis terechtkomt. Weetjes die u kunt noemen: • Windmolens op zee worden iedere dag onderhouden door een monteur. De monteur gaat met een boot naar de windmolens toe en klimt vervolgens gezekerd met een trap naar boven. Je moet als monteur geen hoogtevrees hebben, want de windmolens kunnen wel meer dan 80 meter hoog zijn. • Olietanker Seawise Giant was de grootste boot ooit, deze was wel 458 meter lang. Dat is ongeveer net zo lang als 4 voetbalvelden achter elkaar
7
Klik op het productieplatform. Productieplatform Filmpje van 6 minuten Leerdoel: Kinderen leren hoe gas in onze huizen terechtkomt Kinderen zijn in huis aan het koken en ruiken gas. Naar aanleiding hiervan gaan ze op onderzoek uit naar hoe gas ontstaat. Er wordt onder andere ingegaan op het feit dat gas geurloos is en dat schepen niet te dicht bij de platforms mogen komen. Weetje dat u kunt noemen: Op grote productieplatforms kunnen wel 300 mensen werken. Klik op vorige en daarna op het cirkeltje met de aardlagen onderaan de schoolplaat Aardlagen Leerdoel: Kinderen leren waar olie en gas vandaan komt. In het filmpje hebben de kinderen gezien hoe olie wordt gewonnen uit de zeebodem. Leg aan de hand van de afbeelding uit hoe olie en gas ontstaan: 1. Planten en vissen in de zee gaan dood en vormen een laag op de zeebodem. 2. Deze laag wordt steeds dikker en door het zand drukken de lagen op elkaar. 3. Door de druk en de temperatuur die in de loop der jaren oploopt, wordt gas en olie gevormd. 4. Met behulp van een boorplatform kunnen deze fossiele brandstoffen (brandstoffen die ontstaan uit resten van planten en dieren) uit de grond worden gehaald. Olie en gas wordt uit de zeebodem gehaald, maar ook op land wordt naar olie en gas geboord. In Nederland wordt zelfs het overgrote deel van de geproduceerde olie en gas gewonnen op het land. Vertel welke rol uw bedrijf speelt binnen de olie- en gasindustrie. Hierbij kunt u ook bespreken welke beroepen er zijn binnen uw bedrijf.
Afsluiting Bespreek dat er nog veel meer beroepen zijn. Ter illustratie kunt u het volgende filmpje laten zien.
8
Klik op de kraan op het schip. Kraan op het schip Filmpje van 4 minuten. Leerdoel: Kinderen leren dat er veel verschillende mensen met verschillende beroepen betrokken zijn bij de bouw van een pijpenlegsysteem. Kinderen maken kennis met de verschillende beroepen die komen kijken bij het bouwen van een pijpenlegsysteem. Hier komen ontwerper, technisch tekenaar, magazijnmedewerker en lasser aan bod. Weetje dat u kunt noemen: Om productieplatforms te bouwen, heb je grote kranen op een schip nodig. De grootste kraan is wel 110 meter hoog en kan 1500 ton tillen. Dat is ongeveer het gewicht van 300 olifanten! Sluit de les af.
© 2014, Stichting Kik’r Concept en realisatie Tante Yo De gastles Werken in de olie- en gasindustrie is een initiatief van IRO en Nogepa en kwam tot stand in samenwerking met Stichting Kik’r. www.werkenindewereldvanolieengas.nl
9
