Vijfjarenprogramma Veilig
Gemeente Rotterdam
Werken aan een veiliger Rotterdam Geen woorden maar daden
Een veiliger Rotterdam, kan dat? Rotterdam moet veiliger worden. Daar is het iedereen het over eens. En daar gaat nu met volle kracht aan gewerkt worden. De hele gemeenteraad heeft ja gezegd tegen de plannen om van Rotterdam een veiliger stad te maken. Die plannen zijn gebundeld in het vijfjarenprogramma ‘Versterking veiligheid Rotterdam’. Centrale thema’s daarin: Een wijkgerichte aanpak van de veiligheid en een stedelijke aanpak van drie thema’s: jeugd en veiligheid, drugs en geweld. In Rotterdam werken we al sinds ’93 aan het veiligheidsbeleid. Terugkijkend constateert het gemeentestuur dat de aanpak van de afgelopen jaren niet het beoogde resultaat heeft opgeleverd. Er is wel hard gewerkt, maar het doel is niet bereikt.
Integendeel, in de stad is sprake van een toenemend gevoel van onveiligheid. Bewoners protesteren steeds luider tegen onveiligheid en onleefbaarheid in hun wijk. Van de overheid worden geen woorden maar daden verwacht om de stad veiliger te maken. Mensen willen nu eindelijk resultaten zien.
omhoog gaan en de verloedering omlaag. Daar mogen de Rotterdammers hun gemeentebestuur op afrekenen.
Is daar kans op, met het nieuwe vijfjarenprogramma? Ja, zegt het gemeentebestuur volmondig. Dit programma
Het belangrijkste verschil met de plannen uit het verleden
betekent een omslag in de aanpak van de veiligheid. Een
zit ‘m in de aanpak die nu gekozen is. Die is samen te
omslag die resultaten op moet gaan leveren. Resultaten die
vatten als: systematisch, structureel en integraal. Er is
snel voor de burgers zichtbaar worden. De leefbaarheid zal
geen sprake meer van een project hier en een actie daar.
2
Veiligheid is topprioriteit nummer 1 en een gezamenlijke
Alle activiteiten van diensten, organisaties en instellingen die
opdracht voor iedereen. Niet alleen justitie en politie.
van invloed zijn op veiligheid en leefbaarheid moeten elkaar
Zij zijn - en blijven - belangrijke partners in wat de
versterken. Daarvoor is samenwerking en afstemming nodig,
‘veiligheids-keten’ heet, maar er zijn nog vele anderen.
onder een strakke regie.
Die regie komt te liggen bij de deelgemeenten. Zij worden de spil in het nieuwe beleid, zij staan immers het dichtst bij de bewoners. De deelgemeenten gaan samen met bewoners en met alle anderen die betrokken zijn bij veiligheid, werken aan veilige wijken en daarmee aan een veiliger Rotterdam.
Dat is de opdracht en de uitdaging voor de komende jaren. Rotterdam moet weer veilig worden. Iedereen gaat daar aan werken. En iedereen zal dat merken. Hoe, dat wordt kort in deze brochure verteld.
De leefbaarheid omhoog en de verloedering omlaag
Om zeker te zijn van snelle resultaten heeft het gemeentebestuur extra geld beschikbaar gesteld, jaarlijks circa € 6 miljoen (13 miljoen gulden). Het grootste deel van dit extra geld gaat naar de deelgemeenten. Daarmee kunnen zij hun plannen zo snel mogelijk uitvoeren.
We hopen dat u als bewoner, winkelier, werknemer, ondernemer, opbouwwerker of ambtenaar, kortom als Rotterdammer met hart voor de stad, mee gaat werken aan Zoals de gemeentelijke diensten. De RET, de GGD, de
het verbeteren van de veiligheid. Veiligheid is immers een
dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting, de dienst Sociale
zaak van ons allemaal, en niet alleen van de overheid. Daarom: Neem uw verantwoordelijkheid, doe mee aan het
Zaken en Werkgelegenheid, de ROTEB en de dienst
uitwerken en uitvoeren van de plannen en let erop of het
Stedelijk Onderwijs, om enkele belangrijke te noemen.
ook resultaat oplevert. Er gaat iets veranderen, dat is zeker.
Verder bedrijven en maatschappelijke organisaties.
Maar daar zijn alle Rotterdammers bij nodig.
Veiligheid moet voortaan bovenaan hun agenda staan.
U ook.
3
De wijk centraal Verbetering van de veiligheid in de wijken en in
Hillesluis, Tussendijken, Nieuwe Westen en de Tarwewijk.
de stad. Dat is waar het om gaat in het nieuwe
Hillesluis had als eerste zo’n wijkveiligheidsplan. Dat kan als
vijfjarenprogramma ‘ Versterking Veiligheid
voorbeeld voor de andere dienen. In de wijkveiligheidsplan-
Rotterdam’.
nen wordt vastgelegd wat voor prestaties zullen worden
Een veiliger Rotterdam vereist een allesom-
geleverd om de veiligheid te verbeteren. Door deelgemeente,
vattende en geen versnipperde aanpak. En
gemeentelijke diensten, politie en justitie, woningbouwcorpo-
een gezamenlijke inzet van iedereen die bij
raties, hulpverlenings- en welzijnsinstellingen. Dat zijn geen
het verbeteren van de veiligheid is betrokken:
vrijblijvende afspraken. Alle betrokkenen hebben afgesproken
stadsbestuur, deelgemeenten, stedelijke
prioriteit te geven aan het verbeteren van veiligheid en leef-
diensten, politie, justitie, bedrijven, maatschap-
baarheid. Het gemeentebestuur mag hen daarop aanspreken.
pelijke organisaties. En natuurlijk de bewoners van Rotterdam.
Nog een verandering met vroeger is dat over de aanpak elke vier maanden moet worden gerapporteerd. Dat betekent
Veiligheid wordt op wijkniveau aangepakt, dat is het meest
dat deelgemeenten en gemeentebestuur de vinger aan de
effectief. Bovendien is de wijkgerichte aanpak volgens het
pols houden. Loopt er iets niet zoals het zou moeten, dan
gemeentebestuur de beste garantie dat bewoners en onder-
kan snel worden bijgestuurd.
nemers meedoen. Alle deelgemeenten praten regelmatig met bewoners en ondernemers in de wijken over veiligheid
Eind 2003 moet voor alle Rotterdamse wijken de veiligheids-
en leefbaarheid. Er gebeurt al veel. Daar moet op worden
aanpak nieuwe stijl gereed zijn.
aangesloten. Belangrijk bij de totstandkoming van de wijkveiligheidsplanDe deelgemeenten gaan wijkveiligheidsplannen maken.
nen is de rol van de bewoners. Om hen gaat het immers, om
Daarin staat wat er de komende jaren wordt gedaan om
de manier waarop zij de veiligheid beleven. Daarom doet de
de veiligheid in de wijk te verbeteren. Daarbij gaat het om
gemeente een nadrukkelijk beroep op alle inwoners van
de toestand van de woningen, beheer en onderhoud van
Rotterdam, autochtoon en allochtoon, om niet aan de kant
de buitenruimte, meer toezicht, het voorkomen en aanpakken
te blijven staan maar mee te doen.
van jeugdoverlast en geweld en bestrijding van drugsover-
Waarom?
last. Voor elke wijk van Rotterdam wordt een wijkveiligheids-
Omdat iedereen mede verantwoordelijk is voor de veiligheid.
plan opgesteld. Begonnen wordt met een aantal wijken waar de beste kansen zijn om snel tot zo’n plan te komen:
4
Stedelijke aanpak De wijk staat dus centraal in het nieuwe veiligheidsbeleid. Daarnaast is gekozen voor een stedelijke aanpak van drie thema’s die in heel Rotterdam spelen. Het gaat om: jeugd & veiligheid, drugs & overlast en geweld. Op elk van deze drie stedelijke veiligheidsthema’s gaan we hierna kort in.
Jeugd & veiligheid Wat kunt u doen?
Eerst iets over jeugd en veiligheid. Gelukkig gaat het met de meeste jongeren in Rotterdam
• Bespreek met andere bewoners wat er
gewoon goed. Dat weten we uit de jaarlijkse onderzoeken
in uw straat kan verbeteren
die door de GGD onder de (school)jeugd worden gehou-
• Leg het plan voor aan de deelgemeente
den. Zo wordt de ‘staat van de jeugd’ in beeld gebracht. Maar voor risico- of probleemjongeren zijn maatregelen
• Sluit u, om sterker te staan, eventueel
nodig. Om problemen te voorkomen of om corrigerend op
aan bij een bewonersorganisatie
te kunnen treden.
• Doe mee aan de uitvoering van het plan, Bestrijding van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten -
bijvoorbeeld door Opzoomeracties
vaak het begin van overlast en jeugdcriminaliteit - is een
• Kom met goede, eigen ideeën en kijk of
van die maatregelen. Intensieve begeleiding van risico-
daarvoor geld te krijgen is bij de deelgemeente
jongeren en jongeren met problemen en de aanpak van jeugdbendes een andere.
Kortom, mogelijkheden genoeg. Deelgemeenten krijgen ook op het gebied van jeugd en veiligheid een sleutelrol. Per deelgemeente wordt een ‘jeugd- en veiligheidskaart’ opgesteld. Daarin worden de jeugdproblemen in de wijken geïnventariseerd. Daarmee ontstaat een scherp beeld van de aard en omvang van de jongerenoverlast.
5
Drugs & overlast Op grond van de gegevens in de jeugd- en veiligheidskaart worden concrete maatregelen opgenomen in de wijkveiligheidsplannen die alle deelgemeenten gaan maken.
De ‘top 700’ van overlastgevende verslaafden wordt hard aangepakt
Zo kan de jeugdcriminaliteit in buurt en wijk gericht worden aangepakt.
Een aantal scholen in Rotterdam heeft te maken met toenemende onveiligheid. Om daar iets aan te doen is een methode ontwikkeld om veiligheid en onveiligheid in en om de school in kaart te brengen. ‘Veilig op school’ heet die methode. Scholen kunnen er mee werken aan het verbeteren van de veiligheid in en rond hun school. Dat komt dan te staan in een veiligheidsplan dat elke school gaat maken. Een aantal scholen voor voortgezet onderwijs is er al druk mee bezig. Bekeken wordt of deze aanpak ook voor de basisscholen nuttig is.
Ook op andere gebieden gebeurt er al veel. Zo wordt in de deelgemeente Noord geëxperimenteerd met een brede aanpak van de jeugdproblematiek zodat kinderen en jonge-
Vooral de oude wijken in Rotterdam hebben te maken met
ren op een veilige en gezonde manier kunnen opgroeien.
overlast als gevolg van alcohol- en drugsgebruik. Het nieu-
Volgend jaar gaan twee andere deelgemeenten met deze
we veiligheidsbeleid gaat de overlast gericht aanpakken en
aanpak aan de slag.
iets doen aan de concentratie van drugsproblemen op bepaalde plaatsen in de stad, zoals in Charlois en Delfshaven.
Groepen jongeren die problemen of overlast veroorzaken, zoals hooligans, Marokkaanse of Antilliaanse jongeren en minderjarige asielzoekers, worden gericht aangepakt. In
Om effectief te kunnen optreden is in de eerste plaats
Katendrecht gebeurt dat al, in het project Lus di Trafico
goede informatie nodig over de drugsmarkt (waar gebeurt
gericht op overlastgevende Antilliaanse jongeren.
het?) en de drugsverslaafden (wie zijn ze?).
6
Er zijn in Rotterdam ongeveer 700 verslaafden die van geen
Geweld
hulp willen weten. Vaak zijn zij het die voor de meeste overlast zorgen. Zij worden nu geregistreerd. Verder worden overlastgevende panden in kaart gebracht. En wordt de
Geweld vormt een ernstige bedreiging van de veiligheid,
informatie-uitwisseling tussen politie, justitie, Belastingdienst
stelt het College van B en W in het vijfjarenprogramma
en sociale dienst over dealers, runners en eigenaars van
‘Veilig’. Zichtbaar geweld op straat tast onmiddellijk het
dealpanden verbeterd.
veiligheidsgevoel van mensen aan. En het wordt steeds
Doordat er regelmatig overleg plaatsvindt tussen hulpver-
erger. De zwaarte van de geweldsmisdrijven neemt toe,
leners, ambtenaren van de deelgemeenten, politie en justitie
de daders worden steeds jonger.
krijgen alle partijen actuele informatie over de drugsproblemen in de stad. Zo ontstaat er een steeds beter beeld van
Zichtbaar geweld op straat tast onmiddellijk het veiligheidsgevoel van mensen aan…
de drugsscene in Rotterdam.
Dat is één ding. Daarnaast wordt het drugsprobleem zelf stevig aangepakt. Dealers en runners krijgen het steeds moeilijker. Evenals malafide huiseigenaren. De gemeente gaat werk maken van misstanden ‘achter de voordeur’ en in illegale logementen. De ‘top 700’ van overlastgevende verslaafden wordt man voor man en vrouw voor vrouw aangepakt. Zonodig onder dwang worden ze van de straat gehaald. De politie krijgt de mogelijkheid om overlastgevende verslaafden voor veertien dagen de toegang tot een wijk of buurt te ontzeggen. En overlastgevende panden worden gesloten.
In buurten waar teveel dealpanden en gebruikersruimten zijn
De aanpak van geweld richt zich op incidenten met vuur-
- en daarmee grote overlast - wordt hard ingegrepen. Handel
wapens, geweld op en rond scholen, op straat en in het
wordt van de straat geweerd en de algemene politieverorde-
openbaar vervoer. Afspraken hierover komen te staan in
ning wordt zonder mankeren toegepast.
de wijkveiligheidsplannen van de deelgemeenten.
Ook komt er een betere spreiding van gebruikersruimten en van de hulpverlening over de stad. Elke buurt moet alleen te
Er komt een meldplicht voor instanties en een centrale
maken krijgen met de ‘eigen’ verslaafden.
registratie van daders.
7
Daarnaast wordt de deskundigheid van hulpverleners op
In het openbaar vervoer komen tourniquets in de metro en
het onderkennen van geweld vergroot. Instanties als jeugd-
conducteurs op de tram. De tramlijnen waarop vaak iets
hulpverlening, GGD, politie en horeca gaan op het gebied
gebeurt krijgen extra toezicht. Justitie gaat geweldplegers
van geweld beter met elkaar samenwerken.
met voorrang vervolgen. Metrostations worden veiliger ge-
Geweld op straat wordt aangepakt door extra politie-inzet,
maakt om de kans op geweld te verminderen. Geweld kan
speciale straatroofteams van de politie (onder meer in het
alleen maar uitgebannen worden door ander gedrag. Daar-
centrum en de deelgemeente Noord) en cameratoezicht.
om zal de gemeente veel aandacht geven aan preventie, het
In de uitgaansbuurten gaat de politie extra surveilleren.
voorkomen van geweld. De inspanningen richten zich vooral op de jeugd omdat geweld vooral onder jongeren voorkomt.
De tramlijnen waarop vaak iets gebeurt krijgen extra toezicht
Informatie is belangrijk om de stad veiliger te maken
Kenniscentrum
komt er een speciaal kenniscentrum. Dit kenniscentrum gaat met regelmaat aan het gemeentebestuur rapporteren over
Informatie is belangrijk om de stad veiliger te maken.
de veiligheid. Ook worden ervaringen en goede voorbeelden
Informatie over waar zich bijvoorbeeld drugshandel voordoet
op het gebied van veiligheid verzameld en doorgegeven aan
en wie de overlastgevende verslaafden zijn. Maar ook infor-
anderen.
matie-uitwisseling tussen instanties die met de veiligheid te maken hebben, zoals politie, justitie, GGD, hulpverlening,
De deelgemeenten kunnen zich door het kenniscentrum
sociale dienst, onderwijs en volkshuisvesting. En informatie
laten ondersteunen. Zo kan het centrum helpen bij het uit-
over de voortgang in de aanpak, met het oordeel daarbij van
voeren van analyses voor de wijkveiligheidsplannen. Het
bewoners en ondernemers.
kenniscentrum gaat werken in opdracht van het gemeente-
Om de informatievoorziening op het gebied van veiligheid te
bestuur en de deelgemeenten. Het wordt voorlopig onder-
verbeteren en het uitwisselen van informatie te bevorderen
gebracht op het stadhuis, bij het Programmabureau Veilig.
9
Het oordeel van de Rotterdammers wordt gevoegd bij andere, feitelijke gegevens over de wijk. Die komen van de gemeente, politie, justitie en hulpverlening. Daar komt dan een cijfer uit rollen.
AEX-index voor de
Het cijfer geeft aan of de veiligheid in een bepaalde wijk hoger of lager is dan in andere wijken, de deelgemeente
veiligheid
of de stad als geheel. Elk half jaar worden de cijfers bekendgemaakt.
Duidelijk is geworden, dat de gemeente er alles aan is
Op die manier ontstaat een goed beeld van de veiligheid
gelegen om het nieuwe veiligheidsbeleid tot een succes
in de stad.
te maken. Het gemeentebestuur is ervan overtuigd dat de
En voor de bewoners is zo’n veiligheidsindex een prima
tijd ervoor rijp is.
handvat om hun deelgemeente aan te spreken. Waarom
Nog nooit zijn de uitgangspunten voor een geslaagd
gaat het in een andere wijk beter dan hier? Wat gaat u
veiligheidsbeleid beter geweest. Iedereen is doordrongen
daaraan doen? Hoe kan ik daarbij helpen?
van de noodzaak en er is geld om de plannen te realiseren. Deelgemeenten krijgen de mogelijkheden om samen met bewoners aan de slag te gaan. Het moet daarom lukken, vindt het gemeentebestuur.
Om vast te stellen of Rotterdam met de veiligheidsaanpak op de goede weg is worden de resultaten gemeten. Er komt een soort AEX-index voor de veiligheid. Die index moet inzicht geven in de toestand van de stad.
Voortaan worden de Rotterdammers twee keer per jaar ondervraagd. Ongeveer zo:
• Wat vindt u van de veiligheid en onveiligheid in uw wijk? • Wat zijn de ernstigste problemen? • Bent u misschien zelf slachtoffer van geweld of een misdrijf geworden?
Op de goede weg met de veiligheidsaanpak?
• Hebt u aangifte gedaan? • Hebt u verhuisplannen, of wilt u in uw wijk blijven wonen?
10
U kunt erop wachten
Want dat heeft de deelgemeente dan afgesproken met de dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting.
Wat merkt de Rotterdammer nu in de praktijk van de
En zo staat het ook in het wijkveiligheidsplan.
nieuwe aanpak? Hoe snel gaat er iets veranderen? U kunt erop wachten, als het ware. Een paar voorbeelden: Bewoners zullen niet meer jarenlang tegen dichtgetimmerde panden aan hoeven te kijken. Er zal snel worden gesloopt.
P.S.
En als er, in afwachting van nieuwbouw, ergens een stuk grond braak ligt, zal dat daar niet jarenlang ongebruikt
Met deze brochure hebben we u willen informeren over het
blijven liggen, overwoekerd door onkruid.
nieuwe veiligheidsbeleid van de Gemeente Rotterdam. Het is
Het stuk grond zal, zo snel als maar kan, als speelveldje
vastgelegd in het vijfjarenprogramma ‘Versterking Veiligheid
worden ingericht.
Rotterdam’. De gemeenteraad heeft er op 1 november 2001 zijn goedkeuring aan gehecht.
Wilt u meer weten, dan kunt het programma opvragen bij het secretariaat van het Programmabureau Veilig, Stadskantoor kamer 522 Rode Zand 18 3011 AN Rotterdam, tel. 417.3603 U kunt daar ook terecht met uw reacties of suggesties.
Deze in opdracht van het Programmabu reau Veilig gesch reven b ro chure is een publieksversie van het door de gemeenteraad vastgestelde vijfjarenprogramma ‘Versterking veiligheid Rotterdam’. Tekst: Eindredactie: Vormgeving: Fotografie: Oplage: Druk: Datum:
11
Louis Weltens Henny Strooij Grafisch Bureau DUS, Linda Zoon Rick Keus, Joop Reyngoud 5.000 exemplaren Edauw & Johannissen december 2001
Geen woorden maar daden
De tekst van dit boekje over het veiligheidsbeleid in Rotterdam is ook beschikbaar in het Marokkaans, Turks en Engels. U kunt een exemplaar aanvragen bij het secretariaat van het Programmabureau Veilig: tel. 010 - 417.3603. The text of this booklet on the safety policy in Rotterdam is also available in Turkish, Moroccan and English. You can obtain a copy from the Programma Veilig secretariat, tel: 010 - 417.3603. Rotterdam’da Güvenlikle ilgili bu kitapçi¤›n metni ‹ngilizce, Türkçe ve Fasça olarak temin edilebilir. Ad› geçen kitab›, ayn› zamanda Programma Veilig sekreterli¤inden isteyebilirsiniz. Telefon: 010 - 417.3603
