Veiliger werken met gevaarlijke stoffen Clare Out Consultant Arbeidshygiëne ArboNed/Keurcompany Seminar REACH/GHS 30 september 2010
[email protected] Tel. 0251 261 559
Inhoud 1. Beoordelen blootstelling - Arbobesluit Hfst 4 2. Beoordelen blootstelling - REACH • Veiligheidinformatieblad + Exposure Scenario
3. Wat moet ik doen?
Vraag Wat is het grootste risico met gevaarlijke stoffen in uw bedrijf?
Beoordelen blootstelling aan gevaarlijke stoffen RISICO
=
KANS X EFFECT
• Effect
=
schadelijke gevolgen; 1. Stofeigenschappen
• Kans
=
waarschijnlijkheid van blootstelling; 2. Werkplekfactoren
We r
s n i k e kpl
t r a a ek i t c tru
Stofeigenschappen
rt a a k e i c h em
t e n r e t In
Et i k e t
Werkplekfactoren
Werkplekfactoren • (jaar)verbruik • lay-out werkplek • open/gesloten systeem • werkplekhandelingen, inclusief storing-, onderhoud- en reinigingshandelingen • frequentie / duur blootstelling • beheersmaatregelen (aanwezige afzuiging/ventilatie, gedragen PBM)
Risico beoordelen Stapsgewijs stap 1. globaal stap 2. semi-kwantitatief (‘schatten’) stap 3. kwantitatief: meten Voorbeeld: Reinigen materialen met aceton in kleine, beperkt geventileerde ruimte
Beheersmaatregelen Volgens Arbeidshygiënische Strategie: 1. Bronbestrijding stof wegnemen, vervangen, proces aanpassen, proces isoleren 2. Ventilatie en/of aanpassen omgeving Lokale of ruimteafzuiging 3. Scheiding van mens en bron Bedieningsruimte, automatiseren, beperken blootgestelden en/of blootstellingsduur, scheiden activiteiten 4. Persoonlijke beschermingsmiddelen Als andere maatregelen niet haalbaar blijken
Prioriteren: Risico score Blootstellingscore op
basis van werkplekfactoren
T
Toxiciteitscore
op basis van R zinnen
B
1
2
4
8
20
0,5
0,5
1
2
4
10
1
1
2
4
8
20
2
2
4
6
16
40
4
4
8
16
32
80
Prioriteit laag Prioriteit middel Prioriteit hoog
Beoordelen blootstelling REACH Veiligheidsinformatieblad en Exposure scenario
REACH bijlage II Belangrijke wijzigingen in VIB • Voorschriften ipv richtsnoeren • Geïdentificeerde toepassingen/niet geadviseerde toepassingen H1 • Nieuwe GHS criteria voor indeling H2 • Specifiekere informatie over risicobeheersmaatregelen H7/8 • Meer info over (eco)toxiciteit in H8/11/12 • Info over authorisatie of restrictie H15 • Bijlage met Exposure scenario’s
Voorbeeld: informatie in VIB over Handbescherming
NIET DUIDELIJK: – ‘Gebruik
geschikte handschoenen’ – ‘Vraag uw handschoenenleverancier..’ GOED (REACH):
Chemische bestendige handschoenen dragen. Geschikte materialen: Neopreen (0,43) doorbraaktijd > 4 uur. Nitril (0,46) doorbraaktijd > 8 uur. Latex (0,20-0,61) doorbraaktijd > 1 uur.
Wat is een Exposure scenario 1. Geldig voor:
Stof, gebruik (SU, PC, PROC)
Activiteiten, proces
2. Werkplekomstandigheden: fase (g,l,s), concentratie, hoeveelheid, gebruiksfrequentie • Werknemer, milieu 3. Beheersmaatregelen • Werknemer, milieu 4. Beoordelen blootstelling; schatten • Werknemer, milieu 5. Aandachtspunten/aanvullingen voor beheerst gebruik
VIB + ES = E-SDS
extended-
safety data sheet
Omvang nieuw VIB met bijlagen: • Huidig VIB: 4 à 12 pagina’s • Bijlage: – stel gemiddeld 10 ES’s per VIB; – stel gemiddeld 2 à 4 pagina’s per ES; – 20 à 40 pagina’s
• Totaal: 4 à 12 + 20 à 40 = 24 à 52 pagina’s
Gebruiker en VIB+ES Ik ontvang VIB+ES, wat moet ik doen? • Eigen gebruik vermeld? (Use descriptor model) • Maatregelen en gebruiksvoorwaarden uit VIB+ES toegepast? • Binnen 12 maanden na ontvangst VIB+ES – Niet-opgenomen gebruik ‘regelen’ – Beoordeling uitvoeren
Use descriptor model •
SU Sector of use – SU16 Manufacture of computer, electronic and optical products, electrical equipment
•
PC Chemical product category – PC25 Metal working fluids
•
PROC Process category – PROC 10 Roller application or brushing – PROC 15 Use as laboratory reagent
• •
ERC Environmental release catergory AC Article category
Vervolgstappen bij niet opgenomen gebruik 1. Neem contact op met leverancier: meld eigen gebruik 2. Zoek andere leverancier die dit gebruik wel geïdentificeerd heeft 3. Zoek ander product 4. Gebruiker mag gebruik zelf veilig verklaren: zelf chemisch veiligheidsrapport opstellen; melden bij ECHA (binnen 6 mnd) en dossier beschikbaar voor inspectie ! voor gebruik van > 1 ton
Mengsels en VIB + ES •
REACH: ES alleen verplicht voor enkelvoudige stoffen (producent, importeur)
•
Communiceren blootstellingscenario’s door formuleerder, leverancier mengsel Voorbeelden: 1. Gebruiksvoorwaarden en beheersmaatregelen uit alle ES’s componenten opnemen in VIB 2. Alle ES’s van componenten toevoegen in bijlage VIB 3. Zelf geintegreerde ES’s opstellen voor geidentifeerde gebruiken in bijlage VIB
Wat kan ik doen? • Inventariseer stoffen; kritische stoffen • Leg gebruik vast; eventueel met Use Descriptor Model; Leg werkplekfactoren vast • Beoordeel blootstelling • Leg beheersmaatregelen vast • Wacht op de e-SDS
Veiliger werken
Extra aandachtspunten naast REACH VIB+ES Prioriteren 2013 en 2018 stoffen Stoffen waarvan gebruik < 1 ton Mengsels Specifieke handelingen: Schoonmaken, onderhoud, reparatie • Risicogroepen: b.v. zwangeren, jongeren • Combinatie van risico’s • Geef geen aanleiding voor problemen met inspectie; zaken voor elkaar! • • • • •
