Werkdossier Algemene theorie Joris Killian 0835262
V2b
Semester 4
Algemene Theorie
Opdracht 6
Foto museum
Christian Boltanski Vanaf 22 januari is Christian Boltanski’s werk Chance te zien in het fotomuseum te Rotterdam. Christian Boltanski is al lang bekend als kunstenaar. Begin jaren ’70 had hij al veel invloed op de kunstwereld. Zijn oudere werken waren bijna altijd installaties. Thema’s als de Holocaust is zijn werk vrijwel nooit vrolijk te noemen. Licht is een essentieel element in zijn oudere werk. De duistere thema’s die Boltanski hanteert zijn het gevolg van zijn obsessie met de dood. Boltanski is zijn gehele leven tot nu toe bezig met onderzoek naar de dood. Hij verzamelt hartslagen, foto’s, herinneringen, animeert objecten en laat ze vervolgens weer dood lijken. Boltanski zei in een interview met Kunstbeeld dat we meerdere malen sterven. Elke keer als we iets nieuws bereiken en daarvoor iets ouds achter laten gaat dat stukje dood. Vaak gaan mensen in de puberteit dood, hun kind sterft en ze worden een jong volwassene. Dat de dood ook in chance speelt is niet verwonderlijk, vanaf het eerste werk wat hij maakte waarvoor hij uit aarde opgebouwde figuren animeerde door ze van een gebouw te laten vallen gaan zijn werken zelden ergens anders over. Het werk Chance bestaat uit een lopende band van foto’s. De foto’s worden stop gezet als een bezoeker op de rode knop voor een groot scherm drukt. Een combinatie van verschillende delen van gezichten word gevormd waarna de lopende band weer verder draait. Aan beide kanten van dit scherm zijn scorebordachtige installaties opgezet. De linker installatie houdt in groene letters een groter getal bij dan de rode letters van de rechter installatie. De foto’s die in dit werk gebruikt zijn heeft Boltanski zelf verzameld. In een Zwitserse krant worden elke dag foto’s gedrukt van overleden mensen. In een Poolse krant vond Boltanski elke dag nieuwe foto’s van pas geboren kinderen, soms nog zonder naam. De rode cijfers stellen sterfgevallen voor, de groene cijfers de geboren kinderen. Chance heeft te maken met de dood. In het specifiek met Abortus. Elke keer als een bezoeker op de rode knop drukt word een combinatie gevormd. Een combinatie is dan uitverkoren. Dit kan echter in positieve zin evengoed als negatieve zin zijn. Niet alle kinderen die worden geselecteerd halen het leven, niet allemaal zijn ze gezond of gewild. In het fotomuseum is het werk te zien in een donkere ruimte. Het werk is zwakjes belicht. Dit geeft een negatieve uitstraling aan het beeld terwijl het beeld dat niet hoeft te hebben. Er worden meer mensen geboren dan er dood gaan. De lopende band is opgesteld in een cirkel. De foto’s maken een hoekig rondje om dan weer terug bij het begin van de rit te komen. Als bezoeker kun je hier tussendoor lopen. Vanaf het entree gezien licht de kamer met het scherm links, de installaties met de cijfers staan op de achtergrond. Dit is een opmerkelijke keuze. Het werk was namelijk eerder te zien in Venetië. In Venetië was het werk opgesteld in een hoge met licht overgoten ruimte. De foto’s volgde een heel circuit van lopende banden tot en schoten aan alle kanten langs je, boven je over en onder je door. Dit gaf een gehele extra dementie aan het werk. Vanaf het entree was direct recht vooruit de rode knop met het scherm erachter te zien. Dit deed het geheel een beetje denken aan een tempel. Er was een pad recht door de installatie naar deze kamer toe die veel weg had van een reis. Het proces waar je later mee aan zou helpen zag je al ontstaan in de gevormde babigezichten zodra je naar binnen stapte. Vanaf het midden van de stellage kon je ook links of rechts af gaan om de ‘scores’ te kunnen zien. Deze ruimtes waren redelijk geïsoleerd wat een mooi contrast gaf met de herrie van de stellages. Rust en bezinning.
In het fotomuseum komt het prachtige nieuwe werk van Boltanski niet volledig tot zijn recht. De tempelachtige uitstraling die in Venetië was bereikt en waardoor het werk een bijna verheven lading kreeg heeft plaats gemaakt voor een duistere belichting. De duisternis zoals die bereikt is in het fotomuseum kleurt de inhoud van het werk beter maar compenseert niet voor de ruimtelijkheid die ze moet inleveren. Het is een jammer dat het scherm wegvalt uit de compositie. De gemiddelde museumbezoeker heeft in het fotomuseum het grotere deel van de stellage al bekeken als de rest van de installatie pas naar voren komt. Dit gaat ten koste van de impact. In mijn conclusie kan ik er niet om heen dat dit een topwerk is. Een werk de moeite waard om te zien hoe en waar het ook neer word gezet. In het fotomuseum is het alleen lang niet zo sterk in zijn beeldtaal als in Venetië, wat een gemiste kans is.
Algemene Theorie
Opdracht 7
IFFR
Excitement of Stealing Excitement of Stealing is een collectie van korte films onder de thema’s Japan en misdaad. Als introductie speelt een animatie genaamd Dreams van Aihara Nobuhiro, deze duurt 6 minuten. De films drie films die erna komen duren tussen de 23 minuten en 42 minuten per stuk. De korte animatie waarmee de avond wordt ingeleid heet Dreams. Het is een film uit 2011 van Aihara Nobuhiro en duurt 6 minuten. Het is jammer te stellen dat al vrij snel duidelijk werd dat dit een teleurstelling was. Surrealistische animaties werden in loopjes afgespeeld en na een aantal keren vervangen door een andere animatie. Omdat de animaties net niet helemaal aan leken te sluiten had de voorstelling wat weg van zelfgemaakte bewegende .gif bestanden. De muziek staat hard en lijkt niet samen te vallen met de film. De muziek is inhoudelijk ook niet heel ingewikkeld geweest om te maken. Deze teleurstelling wordt na een kleine minuut aan vertoning al hardop bevestigd door het publiek. De tweede film begint. Het is een 30 minuten lang durende film genaamd Kyojima 3rd St., Sumida City. De verwachtingen over deze film stijgen als de eerste schots een duidelijk contrast met Dreams laat zien. De film gaat over een Japans meisje. Haar vriendin heeft een relatie en is daarom in het meisjes ogen dichter bij volwassenheid. De vriendin is in bezit van een schattig make-up doosje, het meisje is op slag jaloers. Haar moeder belt of ze gasflessen meeneemt onderweg naar huis. Als ze in de winkel is ziet ze het zelfde make-up doosje liggen, het is €20. Ze besluit het te stelen maar word door de duf ogende winkeleigenaar gepakt. Hij leert haar hoe slecht stelen kan zijn. Bij het avond eten kan het meisje de emoties niet meer onderdrukken en barst in huilen uit, ze besluit het makeup doosje terug te brengen. Maar is het echt zo makkelijk om je excuus aan te bieden na zo’n situatie? Hoe ga je er mee om? Wat zo ingrijpend is aan deze film is het realisme erachter. De karakters in de film, de omgevingen en manier van spreken komen sterk overeen met de reële situatie in Japan. De film is echt, waar op een manier die ik niet eerder ben tegen gekomen in Japanse films. Als de camerabeelden van een minder vloeiende kwaliteit zouden zijn geweest had ik gedacht dat deze film zelf was gemaakt door studenten. En daar gaat deze film ook over; de problemen die meisjes in Japan tegen kunnen komen en de benauwde sfeer van stelen. Het liefst had ik Kyojima 3rd St., Sumida City gezien als een losse film. De film heeft tijd nodig om verwerkt te worden, om herinnerd te worden en om vergeten te worden. Het is jammer de laatste films van deze avond zich in de schaduw bevonden van de film over het stelende meisje. De volgende film is het 23 minuten durende werk van Shoji Hiroshi. Ken en Kazu is een film over twee drugs dealers. Binnen het thema van de Japanse maffia zijn er problemen in de praktijk. Er verdwijnt geld, klanten zijn ontevreden omdat ze te weinig drugs ontvangen en de baas word er niet blij van. Karakters zijn goed vormgegeven. Een van de drugsdealers is al gelijk verdachte voor de kijker, hij heeft een verleden, een zieke moeder en gedraagt zich dubieus. De tweede drugsdealer is rechttoe rechtaan, heeft een kort lontje en word als eerst op het matje geroepen bij de baas. De baas breekt door deze bedrukkende sfeer heen met veel gelach en een sadistisch gevoel voor humor. Tijd loopt door elkaar, veel flashbacks en persoonlijke belevingen lopen tot een conclusie. De baas heeft de onschuldige man ontvoerd, en de schuldigen voor een dilemma gezet. Zijn vriend verraden of niet? Hij kiest voor de vriend en vermoord ook nog eens de baas. De ongelofelijk mooie beelden, het uitstekende camera werk en de nette bewerking doen denken aan een miljoenenproductie, maar de lengte van de film kort dat beeld in tot een scene uit een. Het thema over de morele kwestie van het kiezen voor je vrienden, niet voor je carrière levert hier een mooi contrast tegenover.
Disturbing the peace Disturbing the peace is een van de films die beeldend kunstenaar Ai Weiwei uit China heeft weten te smokkelen. De films zijn in China verboden. Ai Weiwei is een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars van het moment. In 2011 had hij de kunstwereld in zijn greep. Veel landen nemen een voorbeeld van hem nu er veel vraag is naar politiek geëngageerde kunst. In de films die bij het IFFR van hem getoond werden staat de corruptie in China centraal. Disturbing the peace is van al zijn films misschien wel het meest directe voorbeeld van dit onderwerp. Deze film is een documentatie van een conflict met de Chinese politie. Er zijn geen acteurs gebruikt voor deze film en de beelden zijn niet in scene gezet. Het is real time gefilmd. Het materiaal is gefilmd met een handcamera en is op weinig punten bewerkt. Een groot deel van de film ontbreekt het zelfs aan achtergrond muziek. De beelden zijn redelijk scherp maar het bewegende beeld als de cameraman loopt is wel iets om aan te wennen. De film zelf kan dan ook gezien worden als een beeldend kunstwerk. Met het krachtige onderwerp tegenover de minimale bewerking en de marginale camerabeelden is duidelijk dat het werk conceptueel sterker is dan visueel. Veel sterker. Als we dit kunstwerk zouden beschouwen als een film is de volgende conclusie onvermijdelijk; Het medium doet onder aan de interessante inhoud. L ‘L’ is een Griekse absurdistische film. Dat ze in de film Grieks praten en door de rustige natuurrijke omgevingen van Griekenland rijden is alleen van positieve invloed op de bizarre elementen erin. De film is overduidelijk in al haar elementen en kenmerken een absurdistische film. De onbegrijpelijke wereld die deze film schetst begint bij de hoofdpersoon. Met een typisch Grieks uiterlijk maakt hij een tekenende indruk in het eerste shot van de film. Deze man, ogende als ouder dan 40 jaar, leeft in een auto. Hij word wakker in zijn auto en als hij s’avonds zijn schoenen keurig buiten zijn auto neerzet om te gaan slapen is hij zijn auto niet uitgeweest. En zo gaat het vermoedelijk al jaren zijn gangetje. In het eerste deel van de film zien we verscheidene handelingen uit zijn dagelijks leven. In het weekend ziet hij voor een dagje zijn kinderen, rijd een paar rondjes met ze en levert ze s’avonds weer af, en met zijn verjaardag zitten alle 6 de gasten in het busje om een taart heen. Het geluid van de film blijft zolang hij in een auto zit omhult in een auto-akoestiek versterkt door snelweggeluiden. De paar muziekstukken die in de film spelen worden veelal gedraaid in de auto of gezongen door de man zelf. Het geluid dient meer als sfeer beeld en ter ondersteuning van de gezongen stukken die op de lege achtergrond emotioneel aanklinken. De man heeft ook een baan. Voor zijn werk vervoerd hij honing van een dealer naar zijn baas, een maffia-achtig figuur, aan de andere kant van Griekenland. Als op een dag hij voor een kleine 5 minuten word opgehouden onderweg door een verongelijkte motorrijder staat zijn baan en leven op het spel. De concurrent-atuomobilist had deze 5 minuten voorsprong goed gebruikt en was een klein ogenblik eerder bij de baas gearriveerd dan onze hoofdpersoon. Rijdende in zijn auto, hoe kan het ook anders, schreeuwt hij het uit. Zijn baan is hij kwijt en hij weet niet wat te doen. Ook hier valt het weer op wat een mooie camera standen er in de film gehanteerd worden. De camera’s volgen het beeld mee en doen er alles aan de auto zo benauwd mogelijk weer te geven. Nog afgezien van het verhaal is het een nachtmerrie op 4 wielen. Als hij weer rondrijd, voor zich uitstarend en zonder doel, lijkt het soms niet duidelijk of hij nog wel bestaat. Hij heeft geen functie, hij is zijn machine en zijn functie is verloren. Als enige uitweg doet hij het onmogelijke, hij wordt wat hij altijd haatte, hij word een motorrijder.
Na een ritueel hoort hij bij een groep motorrijders. Hier valt het op hoe de steunpilaar van de absurdistische film, de herhaling, keurig verwerkt is in deze film. Alle handelingen van het schoenen uit doen voor het slapen tot het lied van zijn ziel komen terug met een kleine aanpassing. Zijn vrouw wil hem zo niet eens meer zien en na een tijd is hij dit ook zat. Zijn volgende professie volgt snel; hij helpt zijn beste vriend beren kolonies te infiltreren. Hij doet een beer na om zo bevriend te raken, de honing te stelen en te verdwijnen voor de beren het door hebben. Aan het eind van de film is hij schipper. De film eindigt met een maf lied wat gezongen word op de boot.
Algemene Theorie
Opdracht 8
Tijdsbeeld en bewegingsbeeld
Basquiat
1996 Julian Schnabel
De film basquiat gaat over de jonge kunstenaar Jean-Michel Basquiat. Hij word gezien als een van de eerste hedendaagse kunstenaars en de voorvader van de streetart en graffiti art. Zijn werken zijn grafisch zeer strak. Hij overleed op 27 jarige leeftijd aan een heroïne overdosis. De film begint als basquiat ongeveer 20 jaar oud is. In het eerste shot van de film word hij wakker in zijn kartonnen doos in een achterwijk van New York. In een restaurant waar hij uit word gegooid vanwege de zwerverachtige indruk die hij achter laat, ontmoet hij zijn toekomstige vriendin. Een paar scenes later wonen ze al samen. Basquiat is DJ en muzikant van beroep, in zijn vrije tijd tekent hij. Als hij Andy Warholl tegenkomt verkoopt hij gelijk een paar van zijn tekeningen. Een paar weken later komt hij een kunstcriticus tegen, die hem aan zijn eerste tentoonstelling helpt. Van een opdrachtgever krijgt hij een atelier te leen. Met zijn roem stijgt ook zijn verslaving explosief. Hij gaat bijna dood aan een cocaïne shot. Zijn roem brengt hem in nog meer problemen als enkele goede vrienden hem verlaten vanwege zijn sociale verplaatsing naar exclusievere milieus. Zijn vriend en mentor Andy Warholl gaat echter eerder dood dan hij zelf. Uit depressie sluit hij zich op in zijn huis. Hij probeert zijn zieke moeder uit het verzorgingstehuis te slepen maar zelfs daarin word hij tegengehouden. In de laatste scènes struint hij in een pyjama door de straten. Realiteit en werkelijkheid lopen door elkaar. Hij wordt gewekt door een vriend die hem had verlaten. Na een paar gelukkige momenten met die vriend vertelt hij over een droom, een visie. Als deze droom afgelopen is verschijnt in beeld de datum waarop Basquiat overleed aan een heroïne overdosis. Uitleg film basquiat Bewegingsbeeld (Bijna) Elke film zit vol bewegingsbeelden. De camera maakt de raarste hoeken in de film om wandelingen of penseelstreken van Basquiat en de andere personages vast te leggen. Het bewegingsbeeld kan op 3 manieren tot stand komen. Een gefilmd object kan bewegen in het kader van de camera. Ook kan een camera bewegen rond een object. In dit geval kan de camera het object volgen, er om heen draaien of op het object inzoomen. Van het laatste soort bewegingsbeeld is in de Basquiat de meeste spraken. Het is een beweging die niet alleen word gesuggereerd door de camera, maar ook door montage. Door verschillende filmbeelden met die samen een associatie delen achter elkaar te zetten kan de illusie van een beweging worden gewekt terwijl de stukken film op geheel andere dagen, maanden of jaren kunnen zijn geschoten. Een mooi voorbeeld daarvan laat zich al zien in een van de eerste scènes van de film. Na een kleine 4 en een halve minuut film zien we hoe Basquiat een gedicht op een muur zet. Hij is net wakker geworden en is onderweg naar een café. We zien 4 korte stukjes film waarin hij een lijn van een van de woorden uit de zin schildert. Jean Michel had een zeer specifiek handschrift. Het is goed voor te stellen dat de acteur die hem speelt de grafische vaardigheden om dit handschrift na te maken niet bezit. We denken dat de acteur de hele zin in dit handschrift schrijft terwijl we daar niets van zien. Het is waarschijnlijker dat een andere medewerker van de filmset de zin verder heeft geschreven elke keer als de acteur een lijn af had. Door de stukjes film in de goede volgorde achter elkaar te zetten word gesuggereerd dat de acteur de hele zin schrijft.
Een vergelijkbaar voorbeeld vinden we na 21 minuten en 55 seconden film als een goede vriend van Jean Michel een basketball werpt. We zien in losse shots hoe hij een aanloop neemt, de bal werpt, en hoe de bal in de basket verdwijnt. Het is onwaarschijnlijk dat de camera snel genoeg een heel andere positie en hoek aan kan nemen om al deze bewegingen in een ander kader op te nemen. Door de beelden in de zelfde volgorde te monteren als de daad in werkelijkheid uitgevoerd zou worden, lijkt het net of de vriend de bal ook in de basket weet te gooien in een vloeiende beweging.
Het mooiste voorbeeld komt echter later in de film, als Jean Michel langs een park fietst. Shots van hem terwijl hij fietst en de omgeving worden in rap tempo omgewisseld. Het lijkt alsof Jean Michel een rit door de stad maakt, in de achtergrond zijn echter steeds dezelfde mensen en objecten te herkennen.
Tijdsbeeld Een tijdsbeeld is een punt in de film waarop verschillende realiteiten door elkaar of naast elkaar spelen en bestaan. Voorbeelden hiervan zijn illusies, waanvoorstellingen, dromen of illustraties bij gedachten. Deze tijdsbeelden staan buiten de normale chronologische volgorde van het verhaal. In de film Basquiat zijn 3 duidelijk aanwijsbare tijdsbeelden. Op drie punten in de film kruist het verloop van de film een andere werkelijkheid. Elk van deze tijdbeelden hebben betrekking of Jean Michel Basquiat. De eerste van deze scenes die we tegen komen is als Jean Michel onder invloed van cocaïne in zijn woonkamer zit. Hij staart naar een leeg kleed. Tussen de fragmenten van een langzame onderuitzakkende beweging in, is op het kleedje een groeiende stapel banden te zien, een boompje met een sjaal of niets. Het zou kunnen dat Jean Michel al deze objecten daar neer heeft gezet en weer weg heeft gehaalt, maar de onderuitzakkende beweging ontkracht deze conclusie. Waarschijnlijk verviel hij in zijn eigen gedachten zoals in de film vaker zal gebeuren en waren de auto banden, het boompje en de sjaal hallucinaties veroorzaakt door de drug die hij nam.
Een mooier voorbeeld van een tijdsbeeld komt rond het eind van de film in zicht. Basquiat loopt hier over de straat. Hij is levensmoe van de drugs, en zelfs het lopen gaat hem niet goed af. In iets dat lijkt op een pyjama en klompen in plaats van schoenen strompelt Jean Michel over de stoep. Een kind komt huppelend aan. Basquiat werd altijd zelf gezien als een puur kind. Hij verwierf zijn belangrijke status als kunstenaar al op een leeftijd van 23 jaar. Een belangrijke documentaire over Basquiat is ook getiteld ‘Basquiat; the radiant child’. In deze film wordt door enkele mensen uit zijn omgeving naar hem verwezen als naar een ‘Genius child’. Het is dus mogelijk dat deze scene aanduid dat Basquiat zichzelf ziet. Het moment dat het kind Jean Michel passeert verdwijnt hij. Basquiat blijft dan staan. Hij lijkt niet meer in staat verder te lopen. Dat het kind verdwijnt versterkt het idee dat het enkel om een illusie of gedachte gaat. Daarbij is een wel gekleed kind dat huppelt in een buurt zoals die afgebeeld word in de film een onwaarschijnlijke vertoning.
Op het eind van de film is een laatste duidelijk tijdsbeeld. Alhoewel het overbodig is deze te noemen, vind ik het lastig een beeld van dergelijke schoonheid te negeren. Op het eind van de film, een handje vol minuten na het vorige tijdsbeeld, is Basquiat opgepikt uit de goot door een vriend. Als aan het eind van zijn leven zie je hoe hij een paar gelukkige dagen beleefd. In de laatste scene waarin hij te zien is loopt hij over straat met deze zelfde vriend. Hij begint te vertellen over een droom. Als hij begint uit te leggen over de droom verandert het beeld in een andere werkelijkheid. Je ziet een prins in een gevangenis die zijn kroon tegen de tralis slaat. De droom gaat verder maar waarneer deze afgelopen is word duidelijk dat het zelfde niet opgaat voor de film. De naam en sterfdatum van Basquiat verschijnen in beeld en de aftiteling begint.
Algemene Theorie
Opdracht 9
Lebensraum van Jakop Ahlbom
Het decor is een kamer. De kamer is net iets kleiner dan het podium maar de restruimte is zorgvuldig verduisterd. Twee mannen staan op en de lichten gaan aan. De kamer is ingericht als de jaren ’50 of ervoor. De mannen hebben een simpel pak aan. Verder dragen ze extra witte schmink om ze bij het decor te laten passen. Er is nauwelijks kleur in de kamer. Er begint muziek te spelen. Tot verbazing van het publiek is het geen klassiek stuk maar eerder een jaren 60 klinkend melodietje, vrolijk en rustig. Het wordt gespeeld door 2 mannen, waarvan er een zingt. De mannen zijn verkleed als het behang. De voorstelling begint als een kijk op de mannen hun dagelijks leven. Ze leven echter op een aan elkaar gewaagde manier. Voor elk denkbaar vergrijp hebben ze ingewikkelde oplossingen en al gouw is de huiskamer omgetoverd tot een spektakel van heen en weer vliegende objecten. Ingewikkelde acties met katrollen en ontbijt accessoires verlopen vlot en soepel wat een mooie illusie geeft van een jaren lange band tussen deze mannen die zo leven. Na het de dag te zijn begonnen, aangekleed te zijn, ontbeten te hebben en uitgerekt te zijn, is het tijd om te werken. De mannen halen een tweetal labjassen te voorschijn. De verwachting in de zaal wordt groot ‘Wat kunnen deze mannen als professie hebben waarvoor labjassen het uniform vormen?’. Deze verwachting wordt doorgetrokken als de mannen een been te voorschijn halen om met het naaimachine vast te zetten. De mannen lopen via de vreemdste wegen door het huis. Terwijl er een verdwijnt in de koelkast, komt de ander uit een bank geklommen. Terwijl ik de kamer nog eens nader bekijk waarbij ik tientallen andere mogelijkheden voor bizarre trucjes zie weten de mannen ons gelijk weer te verassen door verder verstopte doorgangen te gebruiken. Het tweetal komt tot rust als er een pop het toneel op komt. Het is een vrouwelijke pop, ze is kleurrijk gekleed. Een nieuw nummer speelt, een nummer voller van spanning dan de voorgaande nummers. De muziek verandert echter vrij snel op hilarische wijze in een harpachtig stuk. Nog voor de zaal aan deze nieuwe benadering van de gitaar kan wennen is het nummer alweer terug gebracht naar de oude spannende melodie, er is namelijk ruzie om de pop. De mannen zijn jaloers geworden om de bloedschone gedaante van de felgekleurde pop. Uit woede gaan de mannen uit elkaar en verlaten de kamer. Onder een zoekend piano muziekstukje komt de pop tot leven. Tot dit moment is ondanks allemaal ingewikkelde bewegingen de pop zo goed gespeeld dat er geluiden van verbazing uit het publiek opstijgingen als de pop haar ware gedaante toont. De pop wil weg uit het huis, ze wil op verkenning uit. De spanning die de pop met haar meebrengt word nog vastgehouden als de pop nog moeite heeft met lopen en andere moeilijke bewegingen. Ze verandert de hele ordening van het stuk als ze interactie met de muziekanten begint. De mannen komen nu om ste beurten binnen om de pop te versieren. Hopeloos, herkenbaar, toch absurd en bovenal hilarisch dansen ze door de kamer en breken ze de kamer af. Alles draait erom het publiek te slim af te zijn, verwachtingen worden constant doorbroken. Een van de mannen gaat snel zitten op het toilet terwijl het publiek afgeleid is om begeleid door het verhaal voorzichtig en verlegen op te staan. Waspoeder zorgt voor schuim in de koelkast en er wordt door een schilderij heen gesprongen terwijl aan de andere kant van de muur een kastje in de weg zit. Het is logisch dat het kastje opzij geschoven word buiten het zicht, maar de trucjes volgen elkaar te snel op om erbij stil te staan. De mannen beginnen genoeg te krijgen van de pop die hun ordelijke leven in chaos brengt en besluiten haar weg te doen. Volgens alle denkbare weggetjes duikt ze toch overal weer op.
De muziek word expirimenteler, het heeft wat weg van samples, maar een paar maten later is het weer Japansachtig van thema. Als de vrouw eindelijk overmeesterd lijkt door de mannen wordt er gelijk in geknipt. Een origineel gebruik van dummie spelers is het zeker. Het door het meisje gecreëerde drama word uit het niets stopgezet als een rij mannen de kamer binnenkomt. Ze zijn ritueel gekleed. De muziek bestaat nu enkel nog uit met de gitaar gemaakte geluidseffecten. De mannen hebben allemaal het zelfde haar en een zelfde kleur pak als het meisje. De enige van de twee mannen die nog aanwezig was in het huisje herkend zijn huisgenoot tussen de ritueel geklede mannen. Die antwoord daarop met een ontsnappende sprong door een van de ritueel geklede mannen. De achterste muur van het huisje veranderd in een bos door te worden omgedraaid. De belichting verandert in een groene gloed om het beeld van het bos te versterken. Het enige directe licht is van een kaarsje op de tafel, die onrealistisch langzaam uit gaat. De voorstelling is afgelopen. Dit is een stuk van amusement, in de trant van absurdistisch theater. Stukken verhaal lijken te ontbreken maar zeker kan de toeschouwer zijn van de bizarre logica die in de kamer geld. Het werk is materieel georiënteerd, de vele trucjes en manieren om het verwachtingspatroon van de kijker een hele avond lang te doorbreken zijn voor een groot deel mogelijk door de vele hoeken en gaten die het decor kent. De inhoud van het werk lijkt minder kritisch. Een levensles die eruit spreekt is er een van het behouden van een vriendschap. Laat je leven waar je zo gehecht aan bent niet kapot maken door een liefde. Een maatschappelijk kritische bootschap zit er niet in. Des al niet te min staat Lebensraum garant voor amusement van hoge kwaliteit.
Algemene Theorie
Opdracht 10
HYPERISH van ISH
De voorstelling begint met een mistig podium, het is benauwd in de zaal. Een 5 tal verhogingen van verschillende grote vormt het decor. Nog alvorens de dansers aanwezig zijn begint er muziek te spelen. De muziek is modern en zal later verwisselend tussen verschillende moderne genres. Op het podium is het donker, de enige belichting komt van onderen. Samen met de rook zorgt het voor een gevoel van hoogte. Onder begeleiding van een remix van de Doors’ ‘the end’ balanceren de dansers moeilijk over de verhogingen. Slechts soms dansen ze synchrone maar ze dansen elk met de maat van de muziek mee. Als de muziek waarop ze dansen ophoud vallen ze ook direct van het podium. De dansers stellen zich op achter de verhogingen en beginnen een talkshow. In de vorm van een spel proberen ze erachter te komen wie ze zijn. Iedereen lijkt last te hebben van een identiteit crisis. Op deze manier worden effectief karakters aan de spelers toegekend. Deze talkshow blijkt aanleiding te zijn voor een nieuw stukje dans met het zelfde thema als sommige dansers beginnen te springen of te verstoppen. Het licht is gefocust. De snelle bewegingen die de spots maken geven een sterk sfeerbeeld van snelheid. De bewegingen zijn vlotter dan eerst. Ze gaan scherp met de muziek mee. De dans is zo thematisch dat het sterk bepaalde associaties oproept. Bewegingen van om elkaar draaien staan voor liefde, elkaar weg duwen staat voor te veel aandacht vragen of verstoppen staat voor sociale angst. De betekenis van de dans is voor iedereen begrijpbaar. Een derde sketch begint. De dans is verdeeld in korte stukjes. Na elk stukje dans is een sketch, een kort fragment theater. In deze stukjes word een probleem besproken waar veel jongeren mee zitten. Door elke danser er anders op in te laten gaan worden de karakters van de dansers steeds specifieker gevormd. Als het onderwerp over woede besproken is begint de vierde dans waarbij de dansers de verhogingen gebruiken als kooien. Voor deze dans zijn de belichtingen aan de onderkant van de kooien aangezet. Met wat extra mist en pastelblauw licht krijgt het podium een wetenschappelijke sfeer. De muziek die op de achtergrond speelt is nog altijd niet veranderd; modern en populair, dubstep in dit geval. De dans is afgelopen en om een van de meisjes onopvallender van het podium te krijgen word ze al dansend begeleid door een jongen. Van costumering is weinig spraken in dit stuk, de kleding ziek eruit als wat de dansers in hun vrije tijd ook zouden dragen. Met thema’s als ongeschooldheid, liefde, sociale afsluiting en kansen betrekt Ish veel jongeren tot hun stuk. Het publiek zit vol jongeren van verschillende leeftijden, niveaus en milieus. Het is boeiend te zien hoe ze hun publiek zo enthousiast hebben weten te maken. Het stuk is opgebouwd uit stukjes van 5 tot 10 minuten, zo word de spanning onder de jongeren effectief vastgehouden. Inhoudelijk is het stuk minder sterk, er is weinig verhaal of diepere boodschap. De symboliek in de dans is heel duidelijk en verder draait de dans voornamelijk om de lastige bewegingen. Na een ander vertoon van vaardigheid komen de dansers op een punt waar ze over de verhogingen wankelen tot de muziek ophoudt, ze vallen eraf en het stuk is afgelopen.
Algemene theorie
Opdracht 11
Modern Het kantoorgebouw ‘Willemswerf’ is een modern gebouw. Uit het gebouw spreekt één duidelijke vorm. Het gebouw is functioneel gebouwd. Er is geen decoratie zichtbaar. De vorm is vernieuwend en kenmerkt zich door de aflopende inham. Willemswerf is voor een groot deel gebouwd uit industriële materialen, zo zijn grote wanden gevult met grote glazen en platen. Het grote oppervlak dat gereserveerd is voor reclame doet echter denken aan de mediawereld. Hoewel dit doet suggereren dat het gebouw toebehoord aan het postmoderne reken ik het liever tot het moderne vanwege het grote gebrek aan decoratie. De Boompjes kade reken ik in tegenstelling tot restaurant Mecanoo tot het modernisme. De kade kent geen versiering of decoratie. Hoewel een kade geen zuiver functioneel doel kent is er ook weinig aan gedaan de bezoeker in een rustige omgeving te laten wandelen. Doorslaggevender vind ik echter de sterk toekomst gerichte blik die de kade werpt. De grote die ze omvat is buitgewoon, genoeg mensen om de ruimte te vullen zullen er moeilijk tegelijk treffen. Dit vind ik veel weghebben van een vorm van Utopisch denken. Zoals de futuristen en later ook de architecten die voor Hitler werkten overdreven grote leegtes schetste die later gevult zouden worden met mensen, zo is hier veel ruimte toegekent aan een mogelijke toekomst. Ook tot het moderne reken ik de parkflat gelegen aan de Westzeedijk. Het gebouw heeft een sterk functioneel karakter. Er is weinig decoratie te bekennen. Het gebouw kent twee liften, een dakterras en meer luxe onderdelen. Aan het gebouw zijn van de buitenkant weinig onderdelen op te merken die origineel zijn en niet makkelijk te massaproduceren zijn. Met maximaal 4 wooningen per verdieping is het een luxe om te wonen in de flat. Dit is een vrij positieve en vooruitstrevende gedachte voor een gebouw dat niet lang na de oorlog gebouwd is.
De tefefooncel op de binenplaats ban het Boijmans van Beuningen is een ander mooi voorbeeld van moderne bouw. Het is een ontwerp voor een telefooncel. Allereerst valt op hoe het object puur functioneel gebouwd is. Het stalen frame is bedoeld om de constructie staande te houden en kent geen decoraties of ontoepasbare onderdelen. Verder is het object duidelijk gericht op het massaproduceren ervan. Het stalen frame, de glazen wanden, het is de bedoeling dat er veel van gemaakt kunnen worden in een korte tijd. Ook typerend voor de moderne bouw is het woonhuis Sonneveld. Het gebouw is ontworpen om de functie optimaal uit te kunnen voeren. Veel onderdelen van het interieur zijn voor meerdere delen handig. Muren kunnen verschuiven, kamers leiden altijd tot een balkon of buitenruimte en zelfs de bekleding van het meubulair sluit aan op het functionele thema van dit gebouw. Het gebouw is ontworpen voor een nieuwe wereld, voor de toekomst. Het gaat uit van multifunctionaliteit en perfectie in een design. Hieruit spreekt een sterk utopisch gevoel. Het gebouw is ook ontworpen om snel en efficient geproduceerd te kunnen worden. Tot slot reken ik de uitbreiding van museum Boijmans van Beuningen ook tot het moderne. Hoewel de uitbreiding vrij recent gebouwd is gaat het helemaal niet in op de omgeving. De grote muren van glas en panelen gaan zelfs recht tegen de omgeving in. Met deze vorm kunnen de verschillende functies die in de nieuwbouw vestigen wel een mooie plaats krijgen. De panelen lijken , form follows function, geen decoraties, design gaat tegen omgeving in. Grote glazen en panelen indrustrieel, massa productie,
Postmodern Het restaurant Mecanoo, gelegen aan Boompjes, zou ik graag tot het postmoderne rekenen. Het restaurant kent veel details en versiering. Er is veel denkkracht in gestoken het design zo mooi mogelijk te maken. Het dak is decoratief, de golven van de rivier komen erin terug. Ook doet het dak denken aan Gaudi. Het terugkijken en gebruiken van andere stromingen in een gebouw is iets typisch voor het postmodernisme. De palen die de voorkant van het gebouw tekenen doen denken aan stijgers. Het zijn er meer dan nodig. Samen met het dak verbeeld het de haven, door allerlei elementen van haar visuele kracht samen te voegen. De centrale bibliotheek
van Rotterdam is vrij toonaangevend voor de postmoderne bouwkunst. Uit het werk spreekt humor. De tekst die bevestigd is van Erasmus ‘Heel de wereld is mijn vaderland’, geeft een mooi contrast met Lucebert’s uitspraak ‘Alles van waarde is weerloos’. Verder is de stijl van het gebouw zeer sterk gekopieërd van het Parijse Centre Pomidou. Het is typisch voor het postmodernisme om stijlen te ‘kopieëren’ en samen te voegen of verwerken in andere onderdelen. Het mueseumpark kent evenzeer een aantal Postmoderne elementen. Het park is niet sterk vernieuwend. Dergelijke parken zijn vaker aangelegd. Het park is verre van functioneel, het geeft de mogelijkheid te genieten van mooie beetjes natuur en kent veel mooie uitzichten. Het park is geconstrueerd van allerlei delen bij elkaar. Het park kent verschillende delen, waarvan de stijl sterk verschilt. Het is dus een verzameling, een collectie van allerlei stijlen en manieren om tegen een park aan te kijken. Niet ver van Museum park verwijderd vinden we v illa Dijkzicht. Dit was oorspronkelijk een woonvilla in
neo-classisistische stijl. Hier is een bijbouw aan toegevoegd. Deze bijbouw bestaat uit glas en beton. Dit is een ongebruikelijke samenvoeging. Het gebouw als eenheid is hierdoor interdiciplinair geworden. Het kent niet alleen het neo-classisisme, maar ook het glazen deel. Het gebouw is niet sterk vernieuwend. Gebouwen van glas en beton zien we vaker in grote steden opkomen, en ook neo-classisistische gebouwen waren er al een groot aantal van. Het Nederlands Architectuur Instituut reken is de het volgende postmoderne gebouw. Het gebouw is opgedeeld in drie delen met elk een zeer eigen sfeer en uiterlijk. De delen hebben ook allen een andere functie. Er zijn verschillende architectonische elementen samengebracht als een verzameling. Het gebouw kent ook haar decoratieve aspecten. De zuilen die bedoelt zijn om het gebogen deel van het gebouw te ondersteunen geven s’avonds allen een andere kleur licht. De extra punten en pilaren rond de ingang zijn ook bedoeld als decoratie. Tot slot wil ik de skatebaan op de Blaak tot het postmodernisme rekenen. De skatebaan is ontworpen door een aantal jongeren die samen met architecten de beste onderdelen hebben verzonnen. Het ontwerp is dus samengesteld uit vele ontwerpen. Deze manier van samenstellen kwam niet veel voor in de moderne bouwkunst. De baan kenmerkt zich verder door mooie, strakke kleurtjes in het asphalt. Een mooi decoratief detail waar misschien minder snel voor was gekozen in de moderne bouwkunst.
Algemene Theorie opdracht 12 Werkt tv als een eenheidsstichtende factor of juist niet? Voor deze vraag lijkt me het een goed idee Gianni Vattimo te noemen. In tegenstelling tot Adorno en Benjamin kwam hij tot de conclusie dat de televisie helemaal geen homogeniserende werking zou hebben op de samenleving. Hij ontdekte dat er geen metavertelling meer was, de televisie gaf elke kijker zijn eigen soort beeld. Als er van een idee of leefstijl genoeg aanhangers zijn is het een commercieel aantrekkelijke beslissing een televisie zender voor deze groep te maken. Zo zorgt de marktwerking er voor dat ieder soort mens zijn eigen kanaal krijgt, er is dus geen grote waarheid waar alle mensen te gelijk op focussen. Er zijn veel meer realiteiten gekomen dan de ene overige realiteit die een metavertelling biedt. Mensen zijn allemaal anders. Maar in grote groepen mensen zul je daar weinig van merken. Mensen zijn van nature vrijwel nooit eerlijk in persoon. Een welbekende uitspraak luidt dan ook ‘Geef een man een masker en hij zal je de waarheid vertellen’. Behalve het masker zijn er meerdere manieren om een mens zover te krijgen zijn ware zelf te zijn. Als een persoon een krant koopt moet hij een keuze maken. In Nederland heb je het NRC, de Trouw, het Algemeen Dagblad, de metro, de telegraaf en nog een aantal kranten. Doordat hij wordt gedwongen een keuze te maken zal hij een keuze maken die niet meer overeen komt met de mening van de massa, maar dichter bij zijn eigen keuze ligt. Het zelfde gebeurt als een persoon de televisie aan zet. Hij moet kiezen, hij moet een kanaal kiezen, een programma. Dat programma is waarschijnlijk gekoppeld aan een leefstijl, mening, groepering, zelfs een minderheid is mogelijk. Op het internet is de mens nog eerlijker. Op het internet kan iedereen zowel informatie geven als nemen. Een bericht is even snel geplaatst als gelezen. Voor ieder soort mens is dus een keuzemogelijkheid. Hierdoor komen mensen bijzonder dicht tot hun werkelijke zelf. Een stap verder is een anoniem netwerk op bijvoorbeeld het internet. Niet alleen is hier alles te vinden als keuze mogelijkheid, er zijn geen andere partijen die op enig denkbare wijze jou kunnen beperken in je keuzevrijheid. Aangezien alle mensen anders zijn zorgt elke keuze er dus voor dat mensen dichter bij zichzelf komen. De televisie werkt dus niet eenheidsstichtend. Het medium dwingt mensen dichter bij zichzelf te komen dan ze op straat zouden doen. De fysieke eenheidsstichting wil ik graag ook opnemen in dit verslag. Men kan pleiten dat de televisie voor als nog zorgt dat mensen tegelijk op de bank het zelfde programma zitten te kijken, en zich door dezelfde beelden laten leiden. Dit is echter maar een kleine fractie van alle situaties die we in het dagelijks leven tegenkomen waar hetzelfde gebeurd. Als we samen sporten, deel nemen aan het verkeer of op school zitten hebben we het zelfde effect maar voor een langere tijd en in een grotere omvang. De invloed van de televisie als eenheidsstichtende factor is te verwaarlozen.
Is de invloed van tv afgenomen door de introductie van internet? Jean Baudrillard sprak over het hyperreële. Hij stelde dat de digitale wereld beelden laat zien die met de zelfde beeldentaal zijn gemaakt als die we kennen als ‘echt’. Als wij op de televisie een man zien lopen is dat het zelfde soort beeld als waarneer wij een man in het echt zien lopen. Op de televisie is de lopende man echter verder van de werkelijke realiteit verwijderd dan in het echt.
Wat wij via digitale media aanschouwen zijn dus eigenlijk leugens. Het zijn leugens die vertelt worden met echt lijkende beelden. Dit zie ik als de eerste stap in de verklaring waarom de invloed van de televisie relatief is afgenomen door de introductie van het internet. Als tweede stap zou ik willen aanduiden dat het internet een sneller medium is. Het internet is namelijk een sneller medium omdat het gerichter is. Als ik op televisie een film kijk over Vincent van Gogh begint de film waarschijnlijk met uit te leggen wat het impressionisme is, vervolgens vertelt ze waarneer Van Gogh geboren is, en hoe hij getogen was. Dit is omdat er veel mensen mee kijken die anders informatie te kort komen. Het internet bevat gerichtere informatie. Op het internet kan ik direct door grote lappen tekst heen scrollen, filmpjes doorspoelen en verslagen googlen door handige trefwoorden om snel te komen bij het punt waar ik weer toegevoegde waarde ervaar. Het internet hoeft zich niet aan te passen aan de kijker en is daarom een sneller medium. De behoefte om te leren is een menselijke eigenschap. Niemand kan zich uitstekend voelen zonder de drang nieuwe informatie tot zich te nemen. Amusementen televisie leert de kijker ook wat. Want wie er ruzie heeft gekregen in een soap is niet minder sterk informatie dan enig wetenschappelijk artiekel. De laatste stap ligt voor de hand. Wat nou als je meer kan leren, gerichter kan leren in minder tijd? Het internet is sucessvoller in gebruikt dan de televisie. Een van de belangrijkste eigenschappen van de nieuwe media is dat het een hyper realiteit creëert. Dat is een andere, subjectievere realiteit. Die realiteit heeft sterke invloed op je, want het is subjectief en wordt gezien als waarhied. Op het internet kun je dus meer beinvloed worden in minder tijd. Het internet is dus groter en efficienter gegroeit dan de televisie.
Welk soort programma’s doen het beter op tv dan op internet? De televisie kent twee punten waarop het succesvoller is dan het internet. De programma’s die deze eigenschappen hebben zijn succesvoller op de televisie dan op het internet De eerste eigenschap die de televisie aan het visuele materiaal toe kan voegen is de gezelschaps situatie. Deze is zeer belangrijk voor voetbal en gezelschaps tv zoals talkshows. De andere eigenschap is die van het zappen. De kijker wil zich in dit geval laten leiden door de televisie. De kijker wil dan niet zelf een programma uitzoeken maar de televisie een aanzet te laten geven. Behalve gewoon het zappen zijn ook programma’s die veel verschillend materiaal bij elkaar aanbieden geschikt om deze functie te vervullen. Veel goede vervanging hiervoor is nog niet te vinden op het internet.
4. Hoe zie jij de toekomst van de tv? In de toekomst verwacht ik de televisie terug te zien als een functie van het internet. De televisie is dan een ‘verras me’-knop. Mensen gebruiken het om te zappen, om niet te hoeven kiezen. De programma’s gaan gestreamed worden. Je kunt ze online bekijken in hoge kwaliteit. Als de nood zich voordoet zullen internetverbindingen worden verbeterd waardoor de kwaliteit geen probleem word om over te brengen. Het verschil komt er in grote en kleine computers. Een verschuiving van laptop naar tablet is nu al zichtbaar. Dit zal verder versterkt worden tot alles wat mobiliteit nastreeft op zak formaat is. Dit word de gebruikelijke computer. De grote computer neemt de functie van de televisie over. Deze soort computer kan met een groot beeldscherm thuis worden gehangen, in cafees of op peronnen. Verschil in grote en kleine computers
