Plattelandsparlement 14-11-2015
Werkconferentie Zon op Erf
1500 vrijkomende agrarische gebouwen – 750x asbest saneren en slopen -750 zonne-erven - 750 MW
Inleiding door Guus Ydema, AGEM
2 november 2015
Aanleiding Zon op Erf • Tot 2030 zullen zo’n 1500 agrariërs in de Achterhoek stoppen • Op 750 erven zullen schuren met asbest blijven staan • Achterhoekse coulisselandschap verrommelt hierdoor
Vooruitzicht: Een verrommeld erf
De urgente agenda’s Deltaplan voor de asbestverwijdering Deltaplan voor de asbestverwijdering Volkskrant zaterdag 31-10 • Volkskrant Landelijk afgelopen75zaterdag mln. uitgetrokken terwijl de kosten EUR 3 miljardterwijl zijn. de kosten EUR 3 miljard • Landelijk 75 mln. uitgetrokken zijn.
De andere urgente agenda Klimaatverandering tegengaan. Urgenda-uitspraak: • De staat moet stappen zetten • iedereen moet stappen zetten! (wij allemaal)
Plan en ambitie • • • • •
Een groot decentraal zonnenetwerk van 750 MW Gebouwen slopen / asbest saneren Fraai in het landschap ingepaste zonneboerderijen Levert naar schatting 350 mensjaren werk op Per erf circa 1 ha. tot 1 MW = 4000 zonnepanelen Tot de HELFT van het huidige Achterhoekse stroomverbruik !!
Modelcase Samengevat • Agrariër uit Achterhoek moet stoppen (financieel en leeftijd) • Wil in woonhuis op ’t erf blijven wonen • 1.250 m2 aan bedrijfsgebouwen te slopen • 900 m2 asbestbeplating aanwezig • Totale erf 1 hectare • 10 hectare landbouwgrond in zijn bezit (verkoop alleen tegen eerlijke prijs), waarvan een deel aan bouwblok grenst • Erf ligt 200 meter van trafohuisje • Agrariër wil (voor een deel) zelf investeren bij niet al te lange terugverdientijd • Zonnepanelen moeten landschappelijk goed ingepast worden
De grote vragen • Waarom erven benutten, waarom niet op het dak? – Er is niet genoeg dak: We moeten ook andere grote oppervlakken benutten. – Zonder erven wekken we 750 MW minder zonnestroom op => er zijn dan 100 grote windmolens van 3 MW extra nodig – Alle daken moeten uiteraard ook benut worden!
• Kan het financieel wel uit? – Ja, net, maar dit is vooral ook een maatschappelijke case zoals: • Deltawerken, • Ombouw kolen naar gas in de zestiger jaren
• Waarom in de Achterhoek: Smart Sun City. – Koploper en mooi voorbeeldgebied voor Nederland
Voorbeeld Zuidopstelling
Voorbeeld op betonplaten
Voorbeeld op gras
Voorbeeld Oost-West opstelling
Landschappelijke inpassing
Hoe willen we dat het er uit ziet? • Belangrijke vraag – het “Achterhoeks landschap” is waardevol
• Ruimtelijk effect is beperkt – agrarisch bouwvlak – zonnepanelen in plaats van bouwwerken
• Welke inpassing vraagt dit? – Impressies door visualisaties
Een leeg erf (Visualisatie door ROM3d)
Erf met zonnepanelen Zuidopstelling
Erf met zonnepanelen Oost-West opstelling
Erfinpassing (1)
Erfinpassing (2)
Landschappelijke inpassing • Conclusie – nieuw element in het landschap – inpasbaar – inpassing afstemmen op de locatie
• Keuze-mogelijkheden • uitvoering (hoogte, opstelling panelen) • afscherming (hekwerk, haag, losse groenelementen)
Bestemmingswijziging • Het voorbeeld is: bedrijf stopt. • bestemming “agrarisch” past niet meer • nieuwe bestemming: bedrijf voor energieopwekking met zonnepanelen • te regelen met projectafwijking • later opnemen in nieuw bestemmingsplan
• Ander voorbeeld: bedrijf gaat deels verder • bestemming kan agrarisch blijven • afwijken van bestemmingsplan voor zonnepanelen als nevenfunctie
Fiscaal/economisch
“De” Business-case Een business-case gaat over het belang en het rendement van de investeerder. In dit geval is er ook een maatschappelijke case. De opbrengsten (of vermeden kosten) zijn: • Gezondheid • Kwaliteit landschap, toerisme • Sloopkosten • Minder opwarming van de aarde (hiervoor SDE+subsidie) Maatschappelijke baten kunnen worden gekwantificeerd. Dat kan met een MKBA (maatschappelijke kosten-baten analyse).
De financiële case Business-case op basis van – Rijkssubsidie SDE+ – Subsidies/belastingvoordelen: KIA, VAMIL, ‘Asbest eraf, zon erop’, ‘Business Case EMT’ – een additionele subsidie garanties van leveranciers/ontwikkelaars, – onderhoudscontracten, – stroomleveringscontract (PPA): stroomverkoop via openbaar net – eventuele garantie van gemeente of provincie Aanvullend: vergoeding van sloopkosten opgenomen van Provincie of Rijk van 70.000 euro. Dit komt overeen met de extra kosten die de sloop en sanering van asbest met zich meebrengen
Als boerderijen vervallen en boer failliet gaat, is de maatschappelijke schade veel groter en het asbest moet toch worden opgeruimd.
De case voor de agrariër Variant 1: agrariër investeert zelf Variant 2: agrariër verhuurt zijn grond
De fiscale gevolgen voor de boer kunnen gunstig of ongunstig uitpakken. De uitkomst is sterk individueel bepaald. Afhankelijk van o.a. bedrijfsvorm, balanspositie, eigen arbeidsinbreng. Door o.a. stille reserves, landbouwvrijstelling, al dan niet voortzetten als onderneming. Terugverdientijd vanaf 7 jaar denkbaar, sterk afhankelijk van specifieke situatie.
Structurering Financiering onderbrengen in één financieringsvehicle voor (groot) aantal projecten samen. Start met 10 projecten: totaal EUR 5 – 10 mln. Banken zien dit als minimum. Boeren verenigen in een zonnecoöperatie? Meest kansrijke projecten om mee te beginnen: • Agrariër, familie of kennis brengt eigen vermogen in • Aanvullend fiscaal voordeel aanwezig
Financiering • Eigen vermogen ca. 20% • Eigen vermogen of achtergesteld vreemd vermogen: PPM Oost; • Vreemd vermogen van de bank (Triodos?, Rabobank?, BNG?, …) • Eventueel aanvullend: crowd-funding.
Wensen voor beleid Fonds voor vergoeding sloopkosten: maatschappelijke baten zijn aantoonbaar en kosten komen anders ook ten laste van maatschappij als we blijven afwachten. SDE+-subsidie: dit is nu een jaarlijkse loterij, gunstig voor goedkopere windenergie en biomassa-bijstook in kolencentrales. Kans zonnestroom kan moeilijk worden benut. Wens: combinatie-regeling voor boerenerven: SDE+ en sloopkosten. Fiscaal gunstige behandeling van de boer die zijn bedrijf voortzet als (part-time-) zonneboer. (moet nog uitgewerkt worden).
Financiering voor de voorbereiding van 10 kansrijke projecten in de Achterhoek in 2016, tegelijk kennisopbouw en voortrekkersrol.
Pilot-projecten in voorbereiding Uitvoering • Achterhoek samen met Provincie en AGEM • Achterhoekse manier: kleinschalig, mooi ingepast in het landschap & innovatief • Expertise bundelen en voor financiering arrangementen aanbieden • Boer wordt ondersteund door team van deskundigen
Coöperatie ZOEF • Eigenaren: de boeren • Ondersteunend team van: – – – – – – –
projectontwikkelaars, accountants, banken, gemeenten provincie agrariërs/LTO juridische ondersteuning
• Uniformeren – Structuur – Contracten (aanleg, onderhoud, verzekeringen, financiering) – Ontwerp
• Programmamanagement (AGEM)
Gefaseerde aanpak Stappen: 1. De eerste initiatieven doorrekenen 2. Eerste tranche (pilot) van ca. tien projecten uitvoeren 3. Tweede tranche van 40 projecten 4. Volgende tranche(s)
Planning en investeringen Zon op Erf - horizon Planning • 2016 t/m 2018 worden 50 zonneboerderijen ingericht • 2019 – 2024: 700 overige Investering • Eerste tranche: 10 pilotprojecten, EUR 11 mln. (2016) • Tweede tranche: 40 projecten € 44 mln tot 2019, • daarna ca. € 700 mln.
Bedankt voor uw komst!
