werkboek Loopbaan Oriëntatie Training

werkboek

Loopbaan Oriëntatie Training

met talent

omdat ze op reis ging kreeg ze een rugzak die wonderwel paste dat het zo ver zou zijn was niet waar ze als kind van droomde nog altijd moet haar tong aan vreemde klanken wennen maar op een dag deed ze de rugzak langzaam open en leerde ze de namen van alles wat zich toonde

Gerdine Smit

Werkboek Loopbaan Oriëntatie Training

2

Dit werkboek is van: ____________________________

Aftekenlijst opdrachten paraaf trainer

datum

huiswerk nr.

Gedaan paraaf deelnemer

1 pag. 18 2 pag. 35 3 pag. 57 4 pag. 60 5 pag. 70 6 pag. 76 7 pag. 78 presentatie


3

Inhoudsopgave bladzijde

Aftekenlijst opdrachten Voorwoord Inleiding Het contract

3 6 7 8

Hoofdstuk 1 1.1 1.2 1.3

Wat zou ik willen? Wat wil de arbeidsmarkt? Functie-eisen

11 14 15

Hoofdstuk 2 2.1 Wie ben ik? 2.2 Wat kan ik? 2.3 Portfolio

18 27 35

Hoofdstuk 3 3.1 Beroepen en competenties 3.2 Interesse 3.4 Curriculum vitae

48 53 55

Hoofdstuk 4 4.1 Lastige woorden 4.2 Vacatures

57 59


4

Hoofdstuk 5 5.1 Hoe ga je kiezen? 5.2 Wat heb je nodig? 5.3 Telefonisch informatie vragen 5.4 Waar kun je de informatie halen?

60 63 64 65

Hoofdstuk 6 6.1 Welke beroepen kies ik? 6.2 Het onderwijssysteem in Nederland

70 74

Hoofdstuk 7 7.1 Actieplan

77

Hoofdstuk 8 8.1 Presentatie 8.2 Evaluatie

79 81

Bijlagen Portfolio Actieplan

82 91


5

Voorwoord Dit werkboek is gemaakt met subsidie van het ESF Equal project. Het is een onderdeel van Met Talent, een project van: • • • • •

ROC Midden Nederland CWI, UWV, Gemeente Amersfoort afd. Arbeidsintegratie Gewest Eemland

Een onderdeel van het project Met Talent was de ontwikkeling van een Loopbaan Orientatie Training, met een trainershandleiding en een werkboek voor de deelnemers. De ontwikkeling en uitgave van deze methode is mede mogelijk gemaakt door subsidie van het Europees Sociaal Fonds

Amersfoort, december 2007

Aan deze methodiek werkten mee: Projectleiding: AnneMarie Buschers, ROCMN Coördinatie: Marijke Germeraad, ROCMN Helga Meun, gemeente Amersfoort afdeling AI Magda Stevens, gemeente Amersfoort afdeling AI Willem Adams, CWI Marie-Annet Groothoff, ROCMN Gerdine Smit, ROCMN


6

Inleiding Loopbaan Oriëntatie Training In deze cursus ga je een plan maken over wat jij in de toekomst wilt gaan doen. Oriënteren gaat over de twee vragen: waar ben ik nu en wat ga ik doen? Wie ben je, zoals je nu bent? Ga je straks werken of wil je thuis blijven? Wat wil je voor werk en waar? Of is het misschien goed voor jou om een opleiding te volgen en kan dat dan? Om je hierbij te helpen gaan we vragen stellen: • Wat wil je en wat wil de arbeidsmarkt? • Wie ben je en wat kun je? • Wat zijn de eisen van de arbeidsmarkt in Nederland? • Wat ga je kiezen en hoe doe je dat, kiezen? • Klopt het ook wat je kiest? • Wat is nu jouw doel? • En welke stappen ga je zetten om je doel te bereiken? In de laatste bijeenkomst houd je voor de groep een presentatie waarin je kort over jezelf vertelt. Wie ben je, wat heb je gedaan in je leven en wat is je plan voor de toekomst? Het is de bedoeling dat je aan het einde van de cursus een cv, een portfolio en een actieplan hebt. Wat dat allemaal is, vertellen we later. We maken ook samen een contract: afspraken over wat de trainer doet en wat jij gaat doen. We hopen dat je straks goed werk vindt, hier in Nederland. Deze training kan een eerste stap zijn. Veel plezier en succes!


7

Wat gaan we samen doen?

het contract

We beginnen met enkele vragen. Wat kom je in deze lessen doen? __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ Wat wil je dat de trainer doet? __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ Wat ga jij doen? __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ Wat wil trainer van jou? •

Dat je het vraagt, wanneer iets niet begrijpt, ook als je niet weet, wat je niet begrijpt.

•

Dat je het zegt, wanneer dingen niet lukken. Dan kunnen we overleggen.

•

Dat je het huiswerk maakt. Dat is nodig voor het tempo van de training en het samenwerken met de andere deelnemers.

•

Dat je aan het einde van de lessen een presentatie houdt.

•

Dat je aan het einde van de training je cv, portfolio en actieplan hebt gemaakt.


8

Wat biedt de trainer jou? •

Inleiding en uitleg bij het lesmateriaal;

•

Antwoord geven op jouw vragen;

•

Bij problemen samen naar een oplossing zoeken.

Wat doen we wanneer deze afspraken niet lukken? __________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________ Deelnemer en trainer gaan akkoord met deze afspraak.

Datum:

_________________

Handtekening deelnemer:

_________________

Handtekening trainer:

_________________


9


10

Hoofdstuk 1 1.1 Wat zou ik willen?

Opdracht 1

De ballon

Schrijf hieronder de beelden die je zag. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Welke dingen zijn dus belangrijk voor jou in je werk? _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________


11

Opdracht 2

Mijn motivatie

Wil je werken?

_____________________________________________________

Waarom?

_____________________________________________________

_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________

In Nederland zijn veel dingen anders. Denk eens aan werken in Nederland en aan werken in het land waar je vandaan komt. Wat vind jij anders?

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

Wat vind jij hetzelfde? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________


12

Is het moeilijk om in Nederland te werken? Waarom?

_______________________________________________________

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

Moet je werken?

_____________________________________________________

Waarom?

_____________________________________________________

_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________

Kun je werken?

_____________________________________________________

Waarom?

_____________________________________________________

_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________


13

1.2 Wat wil de arbeidsmarkt?

Opdracht 3

Appels kopen op de markt

Je gaat naar de markt om appels te kopen. Waar let je dan op?

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

Jij hebt een eigen bedrijf in Nederland. Jij zoekt personeel. Waar let je dan op? Wat vind jij belangrijk?

___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________


14

1.3 Functie-eisen De woorden functie en beroep lopen soms door elkaar heen. Een beroep is een vak dat je hebt geleerd. Een functie is de naam die dat beroep krijgt op de werkplek. Bijvoorbeeld: Mijn beroep is timmerman. Mijn functie is meubelmaker of timmerman Nieuwbouw of houtbewerker. Mijn beroep is verkoper. Mijn functie is eerste verkoopster dameskleding, marktkoopman.

Bij elke functie horen eisen. Die noemen we functie-eisen. Bijvoorbeeld: een taxichauffeur moet een rijbewijs hebben. Hij moet goed met klanten kunnen omgaan. Hij moet ook de omgeving goed kennen.

Beroep Buschauffeur

functie-eis groot rijbewijs hebben ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________


15

Medewerker tuincentrum

kennis van bloemen en planten hebben ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________

Bejaardenverzorgster

goed met mensen kunnen omgaan ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________

Verkoper op de markt

goed kunnen rekenen met geld ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________

Medewerker supermarkt

op onregelmatige tijden willen werken ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________


16

Opdracht 4

Functie-eisen

Schrijf een aantal beroepen op met de functie-eisen.

Beroep

functie-eisen

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

______________________

______________________________

Huiswerk 1:

zoek thuis zoveel mogelijk betekenissen op van de woorden van opdracht 5


17

Hoofdstuk 2 2.1 Wie ben ik? Wanneer je de woorden kent, om over jezelf te vertellen dan weet je meer bewust welk werk bij je past. Ook kun je dan beter over jezelf vertellen bij een uitzendbureau, het CWI of op een sollicitatiegesprek. De oefeningen hieronder zijn bedoeld om deze woorden te vinden. Soms lopen de woorden over wie je bent of wat je kunt door elkaar.

Opdracht 5

mijn karaktereigenschappen

Op de volgende bladzijden staan allerlei woorden die met karaktereigenschappen te maken hebben. Schrijf de betekenis van de woorden in het Nederlands of in je eigen taal erachter. Zet een pijl voor de stip, wanneer je vindt dat die eigenschap bij jou past. Aan het einde kies je acht eigenschappen die het meest bij jou passen. Ook noem je een eigenschap van jezelf die niet positief is, een lastige eigenschap. Let op: Je bent nu in Nederland misschien onzekerder dan je in je eigen land zou zijn, waar je je eigen taal kunt spreken. Geef de antwoorden alsof je in je eigen taalomgeving en cultuur bent. contact •

Ik ben meer een denker dan een prater __________________

•

Ik leg makkelijk contact met mensen ____________________

•

Ik leg niet zo makkelijk contact met mensen _____________


18

•

Ik ben wat gereserveerd/afstandelijk ___________________

•

Ik ben communicatief

•

Ik ben spontaan ______________________________________

•

Ik ben introvert ______________________________________

•

Ik ben extravert ______________________________________

•

Ik kan goed luisteren _________________________________

•

Ik heb een goed inlevingsvermogen ____________________ empathie

•

Ik ben respectvol _____________________________________

________________________________

bereiken •

Ik ben ambitieus ____________________________________

•

Ik ben doelgericht ___________________________________

•

Ik ben ijverig _______________________________________

•

Ik ben gedisciplineerd _______________________________

•

Ik ben ongedisciplineerd _____________________________

•

Ik ben moedig _______________________________________

•

Ik ben onvoorzichtig __________________________________

•

Ik ben lui ___________________________________________


19

•

Ik ben fanatiek ______________________________________

•

Ik vind het lastig dingen af te maken ___________________

•

Ik ben serieus _______________________________________

besluiten •

Ik kan goed beslissen ________________________________

•

Ik twijfel vaak ______________________________________

denken •

Ik ben intelligent ____________________________________

•

Ik ben bedachtzaam _________________________________

•

Ik kan goed analyseren _______________________________

•

Ik heb technisch inzicht ______________________________

•

Ik heb ruimtlijk inzicht _______________________________

doen •

Ik ben praktisch _____________________________________

•

Ik ben handig _______________________________________

•

Ik ben onhandig ______________________________________


20

•

Ik ben leergierig _____________________________________

dromen •

Ik ben dromerig ______________________________________

•

Ik heb veel fantasie ____________________________________

•

Ik ben heel nuchter ____________________________________

•

Ik ben creatief _______________________________________

geven •

Ik geef graag ________________________________________

•

Ik ben zuinig ________________________________________

•

Ik ben gastvrij _______________________________________

•

Ik ben een goede gastheer of gastvrouw _________________

helpen •

Ik ben hulpvaardig ___________________________________

•

Ik ben zorgzaam _____________________________________

orde •

Ik ben gestructureerd _________________________________


21

•

Ik ben heel netjes / nauwkeurig ________________________

•

Ik ben precies _______________________________________

•

Ik ben soms wat rommelig ____________________________

•

Ik ben slordig _______________________________________

•

Ik functioneer goed in een chaotische omgeving _________

•

Ik houd van een levendige omgeving ___________________

•

Ik ben flexibel _______________________________________

•

Ik ben chaotisch _____________________________________

•

Ik kan goed organiseren ______________________________

regels •

Ik houd van regels ___________________________________

•

Ik houd er niet van als alles teveel geregeld is ____________

•

Ik kan er niet tegen als mijn baas autoritair is ____________

•

Ik ben onderdanig ___________________________________

•

Ik ben bazig _________________________________________

rustig •

Ik ben kalm / rustig __________________________________


22

•

Ik ben soms onrustig _________________________________

•

Ik ben soms nerveus / zenuwachtig ____________________

•

Ik ben geduldig ______________________________________

•

Ik ben ongeduldig ___________________________________

•

Ik ben stressbestendig ________________________________

samenwerken •

Ik werk graag samen _________________________________

•

Ik werk graag alleen __________________________________

•

Ik kan niet goed nee zeggen ___________________________

•

Ik ben altijd op tijd ___________________________________

•

Ik stel dingen uit _____________________________________ uitstellen

•

Ik ben betrouwbaar __________________________________

•

Ik neem graag initiatief _______________________________

•

Ik ben afwachtend ___________________________________

•

Ik ben een bemiddelaar _______________________________

•

Ik ben verantwoordelijk ______________________________

•

Ik ben een organisator ________________________________


23

•

Ik ben leidinggevend _________________________________

•

Ik ben zelfstandig ____________________________________

•

Ik ben onzelfstandig __________________________________

•

Ik ben eerlijk ________________________________________

•

Ik ben direct _________________________________________

•

Ik vind het belangrijk dat men mij met respect behandelt __

vrolijk zijn / humeurig zijn •

Ik ben vrolijk/opgewekt ______________________________

•

Ik ben soms wat somber ______________________________

•

Ik ben lichtgeraakt ___________________________________

•

Ik ben driftig ________________________________________

•

Ik ben kortaf ________________________________________

•

Ik ben optimistisch ___________________________________

•

Ik ben een pessimist __________________________________

•

Ik ben enthousiast ____________________________________

•

Ik ben humoristisch __________________________________

•

Ik ben avontuurlijk ___________________________________


24

•

Ik ben nieuwsgierig __________________________________

•

Ik ben levendig ______________________________________

•

Ik ben een genieter ___________________________________

zeker zijn •

Ik ben zeker van mijzelf / zelfverzekerd ________________

•

Ik heb zelfvertrouwen ________________________________

•

Ik ben onzeker _______________________________________

•

Ik ben verlegen ______________________________________

•

Ik ben assertief ______________________________________

•

Ik kan goed voor mijzelf opkomen _____________________

•

Ik ben kritisch _______________________________________

•

Ik ben veelzijdig _____________________________________

•

Ik ben macho ________________________________________

•

Ik ben stoer _________________________________________

•

Ik ben arrogant ______________________________________

•

Ik kan mijzelf goed presenteren ________________________

•

Ik ben representatief __________________________________


25

Opdracht 6

Ik ben ...

De acht eigenschapen die het meest bij mij passen zijn:

1.

___

2.

___

3.

___

4.

___

5.

___

6.

___

7.

___

8.

___

Een lastige eigenschap van mij is: __________________________________________________________________ __________________________________________________________________


26

2.1 Wat kan ik?

Opdracht 7

Ik kan goed

Hieronder komen vier lijsten waarin je kunt invullen of je iets goed kunt. Wees eerlijk. Het is geen examen, maar een oriëntatie. Zet een kruisje onder de kolom van Ja, Een beetje of Nee

Ik kan goed

ja

een beetje

nee

Basisvaardigheden snel werken ( werktempo) netjes/ordelijk werken vertellen wat ik bedoel luisteren beleefd zijn mezelf aanpassen aan situaties en mensen met anderen overleggen mezelf goed verzorgen aannemen als iemand mij vertelt dat iets beter kan


27

Ik kan goed

ja

een beetje

nee

Werken in een organisatie

uitleggen wat ik bedoel

luisteren naar anderen

afspraken nakomen

doen wat de baas wil

anderen bij iets helpen

voor mezelf opkomen

met anderen samenwerken

dingen regelen


28

Ik kan goed

ja

een beetje

nee

Zelfstandig werken

wat ik wil, voor elkaar krijgen

mijn afspraken nakomen

de taken die ik moet doen, op tijd uitvoeren alleen werken

uit mezelf dingen doen

snel werken

lang achter elkaar doorwerken

tegen drukte


29

Ik kan goed

ja

een beetje

nee

Samenwerken

luisteren naar anderen

beleefd zijn

anderen bij iets helpen

afspraken nakomen

mezelf verzorgen

rekening houden met anderen

overleggen

me aanpassen aan een situatie


30

Ik kan goed

ja

een beetje

nee

Lichamelijke belastbaarheid

zwaar werk doen

met mijn handen werken

lang staan

klimmen en klauteren

tillen, trekken en duwen

in vochtige ruimtes werken

in warme ruimtes werken

buiten werken

binnen werken


31

Opdracht 8

Ik kan goed

Schrijf hieronder waar je een kruisje hebt gezet onder Ja Ik kan goed


32

Opdracht 9

Ik kan goed ____ omdat _____

Ga elkaar interviewen. Stel elkaar de volgende vragen: • • • •

Noem 1 ding uit de lijst waar je goed in bent. Noem 1 voorbeeld erbij. Schrijf dat voorbeeld dan hieronder. Doe dat 4 keer.

Het doel van de oefening is: dat je straks kunt uitleggen, waarom je goed in iets bent. Twee voorbeelden:

1

Wat ik goed kan: Voorbeeld:

Ik kan heel netjes werken. Als ik een klus in huis doe, zorg ik altijd dat ik mijn gereedschap goed opruim.

Wat ik goed kan: Voorbeeld:

Ik kan goed luisteren. Vrienden komen vaak naar me toe als ze over iets willen praten.

Wat ik goed kan:

_________________________________________

Situatie:

_________________________________________

Wat deed jij? Wat was het resultaat?

_________________________________________ _________________________________________


33

2

Wat ik goed kan:

_________________________________________

Situatie:

_________________________________________

Wat deed jij?

3

_________________________________________

Wat was het resultaat?

_________________________________________

Wat ik goed kan:

_________________________________________

Situatie:

_________________________________________

Wat deed jij?

4

_________________________________________

Wat was het resultaat?

_________________________________________

Wat ik goed kan:

_________________________________________

Situatie:

_________________________________________

Wat deed jij? Wat was het resultaat?

_________________________________________ _________________________________________

Huiswerk 2: 1

Vraag of iemand die jou goed kent, de 5 lijsten ‘ik kan goed’ in wil vullen.

2

Vertel de volgende bijeenkomst of er verschil was tussen wat jij invulde en wat die ander invulde.

3

Vul thuis de lijsten van je portfolio in, opdracht 10


34

2.3 Het portfolio Een portfolio is een map waarin je belangrijke gegevens over jezelf bewaart. Het is een beschrijving van wie jij bent en alle ervaring die je hebt met werken, opleiding en vrije tijd. Het is een soort presentatie document. Wat zit er in een portfolio? • Je persoonlijke gegevens. • Welke opleiding je hebt. • Wat en waar je gewerkt hebt (vroeger en nu). • Wat je goed kunt (werk of hobby’s). • Je diploma’s of certificaten of andere bewijzen van deelname. • Een foto van jezelf die iets zegt over wie jij bent en wat je doet. Al die ervaringen kun je bewijzen door bijvoorbeeld diploma’s, foto’s, afbeeldingen en getuigschriften die je hebt, toe te voegen. Als je het portfolio helemaal invult, dan kun je ook laten zien wat jouw kwaliteiten zijn.

-

Je kunt je portfolio meenemen naar: een opleiding de gemeente, sociale dienst het Centrum Werk en Inkomen een uitzendbureau werkgevers stageplaats

Opdracht 10

Voorbereiding op je portfolio

Vul onderstaande lijsten in. Dit kun je beter eerst met potlood doen.


35

Persoonlijke gegevens naam

:

adres

:

postcode en plaats

:

telefoonnummer

:

mobiel nummer

:

e-mailadres

:

geboortedatum

:

geboorteplaats en land geslacht

:

burgelijke staat

:

nationaliteit

:

:


36

Schoolperiode 1

Basisschool, van .... tot ..... waar

: :

: diploma

ja / nee

Middelbare school welke soort van .... tot .... waar

: : :

Vakken middelbare school

:

Wat kon ik goed:

:

Wat vond ik moeilijk:

:

Extra activiteiten ( bijvoorbeeld meespelen in een musical, sportdagen enz)

:


37

Schoolperiode 2

Hoger onderwijs, van .... tot ..... waar

: :

: diploma

ja / nee

Vakken

:

Wat kon ik goed:

:

Wat vond ik moeilijk:

:

Extra activiteiten

:


38

Werkervaring 1

Bedrijf

:

Beroep

:

: Taken die ik moest uitvoeren

Omstandigheden/ omgeving waarin ik moest werken

:

Wat kon ik goed

:

Wat vond ik moeilijk

:

Wat vond ik interessant/leuk

:

Wat vond ik niet interessant/leuk

:

Wat heb ik geleerd

:


39

Werkervaring 2

Bedrijf

:

Beroep

:



:

Wat kon ik goed

:


:


:


:

Wat heb ik geleerd

:


40

: Vrijwilligerswerk 1

Beroep

:



:

Wat kon ik goed

:


:


:


:

: Wat heb ik geleerd


41

Vrijwilligerswerk 2

:

Beroep

:



:

Wat kon ik goed

:


:


:

Wat vond ik niet interessant / leuk

:

Wat heb ik geleerd

:


42

Overige activiteiten Hieronder kun je dingen opnoemen die je gedaan hebt bij verenigingen en clubs, of iets wat je in je vrije tijd doet/gedaan hebt. Bijvoorbeeld: iets georganiseerd in je buurt, vrijwilligerswerk, hulpouder op school enz.

Activiteit 1

:

Wat kon ik goed

:


:

Wat heb ik geleerd

:

Activiteit 2

:

Wat kon ik goed

:


:

Wat heb ik geleerd

:

Activiteit 3

:

Wat kon ik goed

:


:

Wat heb ik geleerd

:


43

Werken in huis

Doe ik

Vind ik leuk

Kan ik goed

Taken:

Administratie thuis gas water en licht betalen: rekeningen betalen uitkering aanvragen geldproblemen oplossen geldzaken van anderen regelen belasting invullen kinderbijslagregelen ......

Schoonmaakwerk afwassen kleding wassen en strijken het huis schoonhouden ramen zemen stofzuigen stof afnemen bedden opmaken ......


44

Werken in huis

Doe ik

Vind ik leuk

Kan ik goed

Klussen in en om het huis deuren of muren verven de tuin onderhouden fietsband plakken lekke kraan maken een gat in de muur boren kleding naaien ...... ......

Organiseren en regelen een dagje uit met het gezin familie of vrienden bezoeken tolk zijn voor anderen school van de kinderen bellen sociale dienst bellen vriendinnen helpen vakanties organiseren kinderopvang organiseren feesten organiseren ...... ......


45

Werken in huis

Doe ik

Vind ik leuk

Kan ik goed

Werken in de keuken Eten koken Nieuwe recepten verzinnen Taarten en koekjes bakken Feestmaaltijd koken voor veel mensen Afwassen en de keuken schoonmaken ....... Opvoeding en verzorging Spelletjes doen met de kinderen Helpen om ruzies goed te maken Kinderen helpen met huiswerk Kinderen helpen met problemen Met de kinderen naar de dokter gaan Kinderen voorlezen Kinderen leren dat ze zich netjes gedragen Kinderen naar school brengen en halen Kinderen in bad doen Haren knippen van kinderen Ouderavond bezoeken op school Mee doen op school met activiteiten Zorgen voor zieke familieleden ....


46

Opdracht 11 Wil ik blijven doen Kies 5 dingen uit de lijsten van opdracht 10, blz. 35, die je in je nieuwe werk wilt blijven doen. n r 1

Kan ik goed

2 3 4 5

Opdracht 12 Vergelijken Lees de antwoorden nog eens van opdracht 8, blz. 32 • Is er verschil met opdracht 11? • Misschien wil je nu iets veranderen in de lijst van 5 belangrijkste dingen. • Vul opnieuw de lijst hieronder in. n r 1

Kan ik goed en wil ik blijven doen in mijn nieuwe werk

2 3 4 5


47

Hoofdstuk 3 3.1 Beroepen en competenties

Beroep:

landmeter

Waar:

natuurbeheer spoorwegen bouwbedrijf wegen en bruggenbouw

Taken:

voorbereiden metingen meten tekeningen maken advies geven aan de projectleider

Competenties:

kan goed rekenen heeft technisch en wiskundig inzicht kan nauwkeurig en zelfstandig werken heeft goede contactuele eigenschappen


48

Beroep:

_______________________________________

Waar:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Taken:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Competenties:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________


49

Beroep:

_______________________________________

Waar:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Taken:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________

Competenties:

________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________


50

Opdracht 13

Competenties en het portfolio

Je weet nu wat een competentie is. Kijk nog eens naar je antwoorden van opdracht 6, blz. 26 opdracht 9, blz. 33 opdracht 12, blz. 47

Welke competenties heb jij dan?

1.

___

2.

___

3.

___

4.

___

5.

___

6.

___

Schrijf deze competenties in je portfolio achterin.


51

Opdracht 14

Hoeveel beroepen ken ik?

Een kleine wedstrijd Schrijf hieronder in 5 minuten zoveel mogelijk beroepen op! Schrijf in ieder vakje 1 beroep.


52

3.2 Interesse

Opdracht 15

Waar ligt je interesse?

Zet een kruisje bij wat je leuk lijkt om te gaan doen. •

Iets met voeding, eten

•

iets met kleding

•

iets met zieken

•

iets met gehandicapten

•

iets met bejaarden

•

iets met kinderen

•

iets met dieren

•

iets met planten of bloemen

•

iets met techniek

•

iets met apparaten

•

iets met computers

•

iets met gebouwen

•

iets met sport

•

iets met muziek

•

iets in een winkel

•

iets met transport

•

iets anders

_______________________________________


53

Opdracht 16

Interesse en Ervaring

Je hebt aangekruist waar je interesse ligt. Heb je daar ervaring mee? __________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

__________________________

ja

nee

Opdracht 17

Interesse en het portfolio

Welke interesses neem je mee naar je portfolio? Schrijf je interesses in het portfolio achter in je werkboek.


54

3.3 Het curriculum vitae - cv ‘Curriculum’ betekent ‘het lopen’. Vitae betekent ‘van het leven’. Deze woorden komen uit het Latijn, een oude taal, die ze vroeger in Italië en andere delen van Europa spraken. Curriculum vitae betekent dus ‘het lopen van het leven’. Omdat het zo’n lang en moeilijk woord is, noemt men het meestal een cv. Een cv is een papier waarop heel kort een aantal dingen uit jouw leven staan. Je hebt in hoofdstuk 2 heel veel dingen opgeschreven over jezelf voor je portfolio. Veel van deze gegevens kun je gebruiken om een cv te maken. Een cv maak je op de computer. Op de volgende bladzijde staat een voorbeeld van een leeg cv. Waarom heb je nu een porfolio en een cv nodig? Een portfolio is een soort mapje waar heel veel in zit. Je cv is maar 1 of 2 blaadjes. Hierop staan alleen je persoonlijke gegevens, je opleiding, je ervaring en je kwaliteiten. Op je cv staat niet wat je actieplannen zijn en waar je interesses liggen. Op je cv kan iedereen heel snel zien wat jij gedaan hebt en soms vragen ze of je jouw cv wil opsturen via de computer. Je cv doe je ook in je portfolio

Opdracht 18

Het curriculum vitae

Maak op de computer je cv. Wanneer je niet zo handig bent met de computer, vraag dan iemand om hulp. Zorg dat je je cv digitaal bewaard. Op Internet kun je ook voorbeelden vinden van hoe je een cv maakt.


55

curriculum vitae Persoonlijke gegevens naam:(gebruik hier een Tab) ..... ....... adres: telefoon: e-mail: geboortedatum: geboorteplaats: geslacht: burgerlijke staat: nationaliteit:

Opleiding 2007 – 2008

opleiding tot ........

1880 – 1886

basis onderwijs in ......

Ervaring 2003 – 2004

schoonmaker Clean BV in Amsterdam - schoonhouden van kantoorruimtes

Talenkennis Hobby’s/interesses

(alleen noemen als je meerdere talen spreekt) (alleen noemen als ze interessant zijn voor het werk dat je wilt )

Kwaliteiten en vaardigheden:

Huiswerk 3:

Maak opdracht 18 af


56

Hoofdstuk 4 4.1 Lastige woorden Je bent al veel woorden tegengekomen die te maken hebben met beroepen en functies. Hieronder staan ze op een rij. Schrijf de betekenis erachter.

Aanleg:

__________________________________________

Arbeid:

__________________________________________

Arbeidsmarkt:

__________________________________________

Beroep:

__________________________________________

Competentie:

__________________________________________

Eigenschap:

__________________________________________

Ervaring:

__________________________________________

Functie:

__________________________________________

Functie-eisen:

__________________________________________


57

Gedrag

__________________________________________

Heeft kennis van: __________________________________________

Karakter:

__________________________________________

Kwaliteit:

__________________________________________

Taak:

__________________________________________

Talent:

__________________________________________

Vaardigheid:

__________________________________________

1 = Waarmee je wordt geboren: aanleg, talent, karakter 2 = Wat je hebt geleerd: kennis, ervaring, vaardigheden 1+2

competentie


gedrag

58

4.2

Vacatures

Vacatures: Het woord vacature komt van het woord vacant en dat betekent: een lege plaats. Wanneer een bedrijf een lege plaats heeft, zetten ze vaak een vacature in de krant of op het internet. Door vacatures te lezen, kom je erachter wat de arbeidsmarkt zoekt. Wanneer je straks gaat solliciteren, dan ga je ook op zoek naar vacatures, naar lege plaatsen. Omdat je in deze lessen gaat kiezen wat je straks wilt, moet je ook weten wat de arbeidsmarkt wil. Kies je straks een beroep, waar weinig vraag naar is, dan is dat niet zo slim. Je moet dus een balans zoeken tussen wat jij graag wilt en kunt en wat de arbeidsmarkt wil. Waar is vraag naar en vind ik dat leuk en kan ik dat? Jouw wensen en de wensen van de arbeidsmarkt moeten gaan passen. In opdracht 13, blz. 53, heb je opgeschreven waar jouw interesse ligt. Nu ga je kijken of hier ook vraag naar is. En als er vraag naar is, wat zijn dan de functie eisen? Wat vragen ze aan kwaliteiten, ervaring en opleiding?

Opdracht 19

Een vacature vinden

Zoek 1 of 2 vacatures en neem deze mee naar de les. Kies wel een vacature van een beroep waar je belangstelling voor hebt. Schrijf bij die vacature:

1 2 3 4

waarom je die gekozen hebt waarom je geschikt bent voor die baan welke dingen jij al kunt voor die baan welke dingen jij nog niet kunt voor die baan.

De volgende bijeenkomst vertel je over deze vacatures en het antwoord op de vier vragen.

Huiswerk 4:

Maak opdracht 19


59

Hoofdstuk 5 5.1 Hoe ga je kiezen? Wat hebben we gedaan? • • • • • •

Woorden geven aan jouw kwaliteiten en vaardigheden. Wie ben je en wat kun je? Een deel van je portfolio gemaakt. Een cv gemaakt met daarin je opleiding en ervaring. Je weet meer over de arbeidsmarkt en de beroepen in Nederland. Je weet wat jouw interesses zijn.

Nu moet je de stap maken dat je gaat kiezen voor een, twee of drie beroepen. Je gaat plan A, B en C maken, maar ....


60

Hoe ga je dat doen?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


61

Opdracht 20

Hoe koop ik een broek

Je gaat een broek kopen waar let je dan op? Denk aan het verhaal met de appels! Schrijf 5 zaken op waar je op let. Ik denk aan de volgende dingen: 1

_________________________

2

_________________________

3

_________________________

4

_________________________

5

_________________________

Je gaat een beroep kiezen waar let je dan op? Schrijf 5 zaken op waar je op let. Ik denk aan de volgende dingen: 1

_________________________

2

_________________________

3

_________________________

4

_________________________

5

_________________________


62

5.2 Wat heb je nodig? 1

Je moet informatie hebben over de beroepen die je belangstelling hebben.

Je moet weten: •

Wat is de naam van het beroep?

•

Welke kwaliteiten vragen ze?

•

Welke opleiding vragen ze?

•

Welke ervaring vragen ze?

•

Wat is het niveau van het Nederlands dat nodig is voor dit beroep?

•

________________________

•

________________________

•

________________________

2

Vergelijk jouw opleiding en ervaring met de functie-eisen.

3

Wat heb je nog nodig om aan de functie-eisen te voldoen?

4

Is dat haalbaar en betaalbaar?

_______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________


63

5.3 telefonisch informatie vragen Waneer je informatie nodig hebt, kun je dat soms via de telefoon vragen. Het is dan belangrijk dat je eerst de vragen opschrijft. Ook is het belangrijk dat je op een beleefde, formele manier het gesprek begint.

Begin van een telefoongesprek, informatie vragen. _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Schrijf hieronder de vragen die je gaat stellen: _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


64

5.4 Waar kun je de informatie halen?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


65

Opdracht 21

Beroepen waar ik meer van wil weten:

Vul onderstaand schema in nr

Beroepen waar ik meer van wil weten

Waar ga ik de informatie halen

1

2

3

4

5


66

Wat ga ik vragen?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________


67

Opdracht 22

Gevonden informatie

Ga de informatie, onder de rechterkolom van opdracht 21, halen en vul hieronder in wat je hebt gevonden. nr 1

Beroep

Functie-eisen taken:

kwaliteiten:

opleiding nodig:

2

taken:

kwaliteiten:

opleiding nodig:

3

taken:

kwaliteiten:

opleiding nodig:


68

nr

Beroep

4

Functie-eisen taken:

kwaliteiten:

opleiding nodig:

5

taken:

kwaliteiten:

opleiding nodig:

Huiswerk 5:

Maak opdracht 22.


69

Hoofdstuk 6 6.1 Welke beroepen kies ik?

Opdracht 23

Welke ga ik kiezen

Werk met iemand samen en vertel elkaar wat je hebt opgeschreven bij opdracht 22. Stel elkaar de volgende vragen: • Welk beroep zou je als nummer 1 kiezen en waarom? • Doe hetzelfde met beroep nummer 2 enzovoorts. • Schrijf dit in de tabel hieronder.

nr

Beroepen in volgorde van keuze

Waarom

1

2

3

4

5

Maak ook samen opdracht 24


70

Opdracht 24

Klopt het?

Neem beroep nummer 1 en de functie-eisen • • •

Ik ben Vertel elkaar wat jij hebt opgeschreven bij opdracht 6, blz. 26. Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

• • •

Ik kan Doe hetzelfde met opdracht 12, blz. 47 Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

• • •

Ik wil Doe hetzelfde met opdracht 15, blz. 53 Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

•

Wanneer je nu kijkt naar je opleiding en ervaring, klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________


71

Neem nu beroep nummer 2 en de functie-eisen • • •

Ik ben Vertel elkaar wat jij hebt opgeschreven bij opdracht 6, blz. 26. Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

• • •

Ik kan Doe hetzelfde met opdracht 12, blz. 47. Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

• • •

Ik wil Doe hetzelfde met opdracht 15, blz. 53. Klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

•

Wanneer je nu kijkt naar je opleiding en ervaring, klopt dit met de functie-eisen?

•

Ja, omdat

•

Nee, omdat _____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________

_____________________________


72

Wat heb je nog nodig voor beroep nummer 1? ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

Wat heb je nog nodig voor beroep nummer 2? ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________


73

6.2 Het onderwijssysteem in Nederland

arbeidsmarkt

WO

HBO

MBO

HAVO

VMBO

VWO

basisonderwijs

peuterspeelzaal

Opdracht 25

Welke vakken kun je rechtstreeks verbinden? Zet de pijlen tussen de verschillende onderdelen.


74

Uitleg van de afkortingen: VMBO

Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs

HAVO

Hoger Algemeen Vormend Onderwijs

VWO

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs

MBO

Middelbaar Beroeps Onderwijs

HBO

Hoger Beroeps Onderwijs

WO

Wetenschappelijk Onderwijs

Het MBO geeft opleidingen op 4 niveaus •

niveau 1

assistent-opleiding; geen eisen aan vooropleiding

•

niveau 2

basisberoepsopleiding; vooropleiding vmbo

•

niveau 3

vakopleiding; vooropleiding vmbo

•

niveau 4

middenkaderopleiding

Met alleen niveau 1 kun je meestal geen baan vinden. Daarom heeft niet elke opleiding een opleiding op niveau 1.


75

Er zijn twee leerwegen: •

BOL

Beroeps Opleidende Leerweg

Deze noemen ze ook wel ‘School en stage’. Deelnemers gaan vier dagen per week naar school en lopen een dag stage. Wanneer je jonger dan 30 bent dan heb je recht op studiefinanciering.

•

BBL

Beroeps Begeleidende Leerweg

Deze noemen ze ook wel ‘Werken en leren’. Deelnemers werken vier dagen per week in een erkend leerbedrijf en gaan een dag per week naar school.

Verder zijn er ook nog de •

GT

Geïntegreerde trajecten

Het gaat daarbij om een combinatie van taalonderwijs en beroepsonderwijs en extra ondersteuning bij studie en stages.

Huiswerk 6:

Maak opdracht 26


76

Hoofdstuk 7 7.1 Actieplan Opdracht 26

Maak jouw actieplan en geef of stuur een kopie aan de trainer

Naam

:

Ik denk aan beroep

:

Ik denk aan opleiding

:

Wat wil ik nog weten of wat heb ik nog nodig voor ik aan het werk kan: 1 Afspraak maken met mijn verwijzer.

Hoe ga ik dat doen: Acties

Wanneer ga ik dat doen/datum:

2

3

4

5

6


77

Opdracht 27

Bespreken van je actieplan

Maak een afspraak met je verwijzer om je actieplan te bespreken.

Opdracht 28

Portfolio maken

Ga naar het OLC en maak je cv, portfolio en actieplan af. Wanneer dit af is kun je je presentatie voorbereiden.

Huiswerk 7

1

Maak opdracht 27 + 28 af

2

Bereid je presentatie voor.


78

Hoofdstuk 8 8.1 Presentatie

Opdracht 29

De presentatie

In de laatste bijeenkomst houdt iedere deelnemer een presentatie voor de groep. In deze presentatie vertel je over: •

Je jeugd en daarna. Uit wat voor een gezin kom je? Wat was het beroep van je ouders? In wat voor een omgeving ben je opgegroeid? Hoe lang woonde je in je thuisland? Wat heb je daar allemaal gedaan? Wanneer ben je naar Nederland gekomen en waarom? Wat heb je in Nederland allemaal gedaan?

•

Je opleidingen en misschien heb je nog leuke cursussen gevolgd.

•

Je werkervaring en andere ervaring.

•

Je kwaliteiten Wie ben jij als persoon en wat kun jij goed?

•

Je interesses

•

Het beroep dat je hebt gekozen en waarom jij geschikt bent voor dat beroep.

•

Jouw actieplan en wanneer je dat gaat doen.

•

Jouw wens/droom voor de toekomst.


79

Zo’n presentatie lijkt een beetje op solliciteren. Je laat jezelf aan anderen zien en je vertelt over wie je bent en wat je kunt. Bij een presentatie is de non-verbale taal heel belangrijk. Non-verbale taal is de taal van het lichaam, alles wat je vertelt met je lijf. Hieronder enkele tips: •

Ga in de actieve houding zitten. Bij een actieve houding zit je rechtop, je billen tegen de onderkant van de rugleuning, je benen naast elkaar en je voeten zijn helemaal op de grond. Je schouders kun je dan ietsje naar voren buigen.

•

Ga in de open houding zitten. Bij een open houding is het gebied rond je hart vrij. Wanneer je je armen voor je borst kruist geef je non-verbaal het signaal: de geheimen van mijn hart, mijn gevoel, vertel ik niet aan jou. Je maakt zo een gesloten indruk. Je kunt je handen losjes op je benen leggen.

•

Kijk iedereen kort aan onder het spreken. Het is belangrijk dat je oogcontact maakt met de mensen tegen wie je spreekt. De ander heeft dan het gevoel dat je ook tegen hem of haar spreekt en vindt het dan leuker om naar je te luisteren.

•

Eerlijkheid roept altijd respect op. Maak je vehaal niet meer, maar vooral ook niet minder dan het is.

•

Geniet van alle vriendelijke aandacht die je krijgt.

Waarom deze presentatie? • Het is een mooie afsluiting van de training. • Het stimuleert je alles af te ronden. • Je leert van elkaars verhaal • Het is ook vast een oefening voor als je straks gaat solliciteren. Succes!


80

8.2 Evaluatie

Opdracht 30

Evaluatie

Wij willen graag weten hoe de training voor jou was. Daar kunnen wij weer van leren. Wil je daarom antwoord geven op de vragen hieronder? Dankjewel alvast. Naam: (hoeft niet)

Datum:

Wat heb je geleerd?

Wat heb je gemist?

Wat vond je goed?

Wat vond je minder goed?

Hoe vond je de begeleiding?

Wat wil je nog zeggen?


81

Portfolio van


82

Persoonlijke gegevens

Naam:

.

Roepnaam:

.

Adres:

.

Postcode Woonplaats:

.

Telefoonnummer:

.

Mobiel nummer:

.

E-mail adres:

.

Geboorteplaats en land:

.

Geboortedatum:

.

Man /vrouw

.

Burgerlijke staat:

.

Nationaliteit:

.

In Nederland sinds:

.


83

Opleiding

Basisonderwijs hoeveel jaar waar Middelbaar onderwijs welk + naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Hoger onderwijs welk + naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat NT-2 onderwijs waar wanneer NT2-niveau omcirkel of onderstreep jouw niveau

spreken: luisteren: lezen: schrijven:

A1 A1 A1 A1

A2 A2 A2 A2

B1 B1 B1 B1

B2 B2 B2 B2

C1 C1 C1 C1

Inburgering


84

Vervolg opleiding

Andere opleiding of cursus:

naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Andere opleiding of cursus: naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Andere opleiding of cursus: naam hoeveel jaar waar diploma of certificaat Rijbewijs Nederlands rijbewijs:


85

Werkervaring in en om het huis

• Werken in de keuken

• Opvoeding en verzorging

• Organiseren en regelen

• Klussen in en om het huis


86

Werkervaring buitenshuis, vroeger en nu functie naam bedrijf

betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode

van

tot

plaats, land taken

functie naam bedrijf

betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode

van

tot

plaats, land taken


87

Vervolg werkervaring buitenshuis, vroeger en nu functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land

van

tot

taken

functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land

van

tot

taken

functie naam bedrijf betaald werk / vrijwilligers werk / stage periode plaats, land

van

tot

taken


88

Wie ben ik

Mijn interesse:

Mijn competenties:

Mijn hobby’s:


89

Mijn fotopagina

Waarom ik deze foto of dit plaatje gekozen heb:


90

Actieplan Naam

:

Ik denk aan beroep

:

Ik denk aan opleiding

:

Wat wil ik nog weten of wat heb ik nog nodig voor ik aan het werk kan: 1 Afspraak maken met mijn verwijzer.

Hoe ga ik dat doen: Acties

Wanneer ga ik dat doen/datum:

2

3

4

5

6


91

werkboek Loopbaan Oriëntatie Training

Recommend Documents