r ai im pr
Werk en inkomen rw de on s ij
Flexwerken in het primair onderwijs In het onderwijs wordt onderscheid
In vaste dienst, tenzij …
gemaakt tussen vast werk (onbepaalde
Volgens de cao primair onderwijs (po) is een
tijd) en tijdelijk werk (bepaalde tijd).
arbeidscontract in principe altijd in vaste
De laatste jaren wordt er ook steeds
dienst, dus voor onbepaalde tijd. Er wordt dus
vaker tijdelijk werk in de vorm van
uitgegaan van het uitgangspunt ‘vast, tenzij’.
‘flexwerk’ aangeboden. In plaats van een
Er staat echter een aantal redenen in de cao
onderwijsorganisatie is een uitzendbureau
waarom een arbeidscontract toch tijdelijk kan
of payrollorganisatie dan jouw werkgever.
zijn. Redenen voor een tijdelijk arbeidscontract
Het is belangrijk om alert te zijn welk soort
zijn bijvoorbeeld:
werk je aangeboden krijgt en wie jouw
• Een eerste indiensttreding waarbij een
werkgever wordt. Dit maakt namelijk uit
uitzicht op een vast dienstverband wordt
voor je arbeidsvoorwaarden, rechtspositie,
gegeven. De tijdelijke aanstelling is dan
pensioenopbouw en bijvoorbeeld
bij wijze van proef voor maximaal twaalf
doorbetaling bij ziekte.
maanden. • Als voorziening in een tijdelijke vacature.
• Vervanging van een tijdelijk afwezige
niet-onderwijswerkgever, bijvoorbeeld
werknemer, bijvoorbeeld wegens ziekte of
via uitzendconstructies of via payroll. We
zwangerschap.
noemen dit flexcontracten. De cao po is bij
• Werkzaamheden in het kader van projecten
deze contracten niet van toepassing, je hebt
waarvoor extra geld ter beschikking is
dan ook mindere faciliteiten en rechten op
gesteld.
bijvoorbeeld uitkeringen en pensioen dan conform de cao po.
Vast werk waar de school en het schoolbestuur voor bekostigd wordt, hoort via een vast contract bezet te worden. Dat staat in de
Een tijdelijk contract met als werkgever het schoolbestuur
cao po. Soms kunnen werkzaamheden echter tijdelijk opgepakt worden. Zo is het
1. De cao po is van toepassing
bijvoorbeeld vrij gebruikelijk dat via een
Voor werknemers met een tijdelijk contract
tijdelijke benoeming wordt gekeken of een
met een schoolbestuur geldt dezelfde cao
nieuwe werknemer geschikt is en of werkgever
als voor werknemers in vaste dienst. Er
en werknemer bij elkaar passen. Daar is
moeten dus ook volgens de normjaartaak
niets mis mee. Maar in beginsel moet er wel
vergaderingen en cursusdagen worden
perspectief zijn op doorstroom naar vast.
bijgewoond. Ook bouw je pensioen op en telt de gewerkte tijd mee voor de sociale
Soorten tijdelijke arbeidscontracten
zekerheidsuitkeringen (bijvoorbeeld de
De verschillen tussen soorten tijdelijke
wordt bepaald door de functie waarin
contracten zijn groot. Het grootste verschil
je wordt aangesteld. Wat betreft de
is wie de werkgever is. Als je werkgever tot
arbeidsvoorwaarden maakt het dus weinig uit
het openbaar onderwijs hoort, krijg je een
of je een tijdelijk of vast dienstverband hebt.
‘akte van aanstelling’. Je hoeft dan zelf geen
De hoogte van het salaris moet ook worden
contract te tekenen, maar wordt aangesteld.
vastgesteld zoals beschreven in de cao po.
ww). Het salaris waar je recht op hebt,
Als je werkgever tot het bijzonder onderwijs
akte van benoeming. Als je een tijdelijk of
2. Eindigen van een tijdelijk contract (behalve tijdelijk met uitzicht op vast)
vast contract hebt met een schoolbestuur
Een arbeidscontract voor bepaalde tijd eindigt
als werkgever, dan geldt de cao po. Er zijn
op enig moment ‘van rechtswege’. Dit
ook tijdelijke contracten mogelijk via een
betekent dat het contract automatisch eindigt
hoort, krijg je een ‘akte van benoeming’. De werkgever en jij tekenen dan beide de
2
dienst, nog een tijdelijke aanstelling of geen nieuw dienstverband. Ook bij het opzeggen van een verlengde tijdelijke aanstelling waarbij geen sprake is van vervanging, zijn er speciale regels. De werkgever kan dan alleen het dienstverband opzeggen met inachtneming van de regels en opzegtermijnen in de cao.
4. 36 maanden in tijdelijke dienst In de cao po is bepaald dat iemand die gedurende een periode van 36 maanden in tijdelijke dienst is geweest bij dezelfde werkgever, zonder daarin een op de laatste dag van de overeengekomen
onderbreking van meer dan 3 maanden,
periode of overeengekomen situatie. De
na deze 36 maanden recht heeft op een
werkgever hoeft dus niet op te zeggen of een
vaste aanstelling. Dit mogen meerdere
andere handeling te verrichten. Contracten in
onderbrekingen zijn (bijvoorbeeld 2 maal
verband met ziektevervanging hebben vaak
de zomervakantie), maar elke onderbreking
nog een extra bepaling. Daarin staat dan
mag niet meer dan 3 maanden geduurd
bijvoorbeeld dat de aanstelling of benoeming
hebben. De vaste aanstelling geldt voor de
uiterlijk duurt tot een bepaalde datum, maar
betrekkingsomvang van de op dat moment
ook eerder kan eindigen wanneer degene die
geldende arbeidsovereenkomst. Let wel, de
vervangen wordt weer aan het werk gaat.
termijn van 36 maanden moet overschreden worden. Het is daarbij niet erg om gedurende
3. Opzeggen van een tijdelijk met uitzicht op vast dienstverband
de 36 maanden op verschillende scholen te
Voor het opzeggen van een tijdelijk
onderwijswerkgever (zelfde schoolbestuur/
arbeidscontract met uitzicht op een vast
gemeente) was.
hebben gewerkt, mits dat telkens bij dezelfde
dienstverband dat minimaal twaalf maanden opzeggen. De werkgever moet in dit geval ten
5. Tussentijdse opzegging van een tijdelijk contract
minste twee maanden voor het einde van de
Het uitgangspunt is dat een contract voor
arbeidsovereenkomst schriftelijk laten weten
bepaalde tijd niet tussentijds mag worden
wat er gaat gebeuren: aanstelling in vaste
opgezegd. Er zijn echter in de cao po
heeft geduurd, gelden andere regels voor het
3
enkele redenen opgenomen op grond
payroll of uitzendwerk. Bij flexwerk wordt
waarvan de arbeidsovereenkomst wel
het arbeidscontract niet gesloten met het
tussentijds beëindigd of opgezegd kan
schoolbestuur, maar met een uitzendbureau
worden. Bijvoorbeeld wanneer de aow-
of een payrollorganisatie. Dit betekent dat
pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt of
de cao po niet van toepassing is op deze
de werknemer overlijdt. Ook plichtsverzuim,
contracten. In 2011 werkte 12% van de
onbekwaamheid of ongeschiktheid voor de
werknemers in het po met een flexibel
functie en het opheffen van de school of de
contract, volgens cijfers van het Sectorbestuur
functie kunnen geldige redenen zijn.
Onderwijs Arbeidsmarkt (2011). Waarschijnlijk ligt het percentage nu een stuk hoger.
6. Niet eens met een tussentijdse opzegging
2. Bedrijfsrisico verkleinen
Wanneer je het niet eens bent met
Steeds meer werkgevers, zeker in
een tussentijdse opzegging van het
krimpgebieden, bieden tijdelijke banen
dienstverband, kun je als werknemer in
voor vast werk alleen nog maar aan
het bijzonder onderwijs in enkele gevallen
via uitzendconstructies. Zij creëren een
beroep instellen. Dit moet binnen zes
zogeheten flexibele schil door 15% of 20%
weken bij de Commissie van Beroep waar
van de structureel vrijgekomen banen
de werkgever bij aangesloten is. Wanneer
in te vullen via uitzendbanen. Hiermee
dat mogelijk is, staat in de cao. Als je in het
willen ze het werkgeverschap uitsluiten
openbaar onderwijs werkt, moet je binnen
en het ‘bedrijfsrisico’ verkleinen. Immers,
zes weken bezwaar maken bij je werkgever.
werknemers met een uitzendconstructie
Na de bezwaarprocedure is nog beroep
zijn makkelijker en goedkoper te ontslaan.
mogelijk (ook weer binnen zes weken) bij de
En je bent zelf niet de werkgever maar het
rechtbank.
uitzendbureau of de payrollonderneming is juridisch de werkgever.
Een tijdelijk contract bij een niet-onderwijswerkgever
3. Flexibele schil is een dure schil De Algemene Onderwijsbond is niet tegen
4
1. De cao po is niet van toepassing
flexcontracten bij tijdelijk werk zoals bij
De laatste jaren is het flexcontract in opmars
tijdelijke ziekte, zwangerschapsverlof of
in het onderwijs. Veel voorkomende vormen
projectwerk. Maar de AOb vindt het niet
van flexwerk zijn tijdelijke contracten in
juist dat een flexcontract ook voor vast werk
verband met vervanging en oproep, via
wordt afgesloten. Ten eerste omdat deze
uitzendconstructies te gebruiken voor vast werk. Dit mag namelijk alleen bij: • v ervanging wegens ziekte of buitengewoon verlof • a ctiviteiten van kennelijk tijdelijke aard, bijvoorbeeld een apart onderwijskundig project • k ennelijk onvoorziene omstandigheden, bijvoorbeeld onverwachts vertrekt de directeur en er is snel een nieuwe directeur nodig.
van de rechten van de werknemers. De
4. Liever direct contract met de onderwijswerkgever
cao po is namelijk altijd gunstiger voor de
Wanneer er géén sprake is van een van deze
leerkracht. Daarnaast vergissen werkgevers
drie redenen, dan moet je een tijdelijke
zich: een flexibele schil is een dure schil. Een
aanstelling van de onderwijswerkgever
uitzendconstructie is namelijk heel kostbaar.
krijgen. Vraag altijd of er sprake is van
Werkgevers vergeten dat het uitzendbureau
uitzendwerk en of het mogelijk is om
een opslag van minimaal 60% rekent en dat
toch een direct contract te krijgen via de
er ook 21% btw betaald moet worden. Vaak
onderwijswerkgever. Dit laatste is namelijk
moet de school nog een vergoeding betalen
altijd gunstiger, omdat dan de cao po geldt.
als zij de werknemer rechtstreeks in dienst
Veel werknemers weten echter niet dat ze in
wil nemen. De AOb wil dat geld voor vast
dienst komen van een uitzendbureau of een
werk besteed wordt aan onderwijs en niet
payrollonderneming. Dit komt omdat in de
aan uitzendbureaus. Ook blijkt uit de praktijk
vacature niet de juridische werkgever vermeld
dat schoolteams het als belastend ervaren dat
wordt. Als in de vacature niet wordt verwezen
de flexwerkers ieder keer ingewerkt moeten
naar de cao po, kan dit een signaal zijn dat
worden. Dit verhoogt de werkdruk. Dit wordt
het om flexwerk gaat. Vraag dus altijd of je
versterkt door het feit dat flexwerkers vaak
onder de cao po valt en laat dit schriftelijk
andere scholing krijgen via het uitzendbureau
bevestigen.
vorm van arbeidscontracten ten koste gaat
dan het schoolteam zelf. Ten slotte is het op basis van de cao po helemaal niet toegestaan om
5
5. Zorg voor duidelijkheid
pedagogisch en onderwijsinhoudelijk in de
Er zitten dus behoorlijk wat nadelen aan
volle breedte te ontwikkelen binnen teams
flexwerk, maar je hebt het soms niet voor het
waar zij flexwerk verrichten.
kiezen. Zeker niet in krimpregio’s waar steeds vaker flexcontracten worden aangeboden.
Instemming pgmr vereist
Bereid je in ieder geval goed voor bij
Indien een schoolbestuur structureel
een sollicitatiegesprek door de vacature
van uitzendwerk of payroll gebruik wil
goed te lezen. En vraag of je contract met
maken dient ze op grond van de wet
het schoolbestuur, payrollorganisatie of
medezeggenschap scholen (wms) instemming
uitzendbureau is, als dit niet duidelijk is in de
te vragen aan de p(g)mr inzake werving
vacature of in het gesprek. Laat afspraken over
en/of selectiebeleid. De AOb adviseert een
het soort contract door het schoolbestuur
p(g)mr hier niet mee in te stemmen, omdat
schriftelijk vastleggen in een e-mail en wacht
zo’n constructie veel extra kosten met zich
niet op het contract. Je kunt zelf ook per
meebrengt. Dit geld kan beter aan onderwijs
e-mail de afspraken bevestigen. En als het
besteed worden. Verder adviseert de AOb op
gaat om payroll of uitzendwerk, vraag dan in
te letten of de cao po goed wordt toegepast
ieder geval welke cao van toepassing is.
en of het dus wel is toegestaan om gebruik te
Let wel op, want als je vanuit een ww situatie
maken van uitzendwerk of payroll.
op deze wijze wel aan werk kunt komen, mag je dit werk niet zomaar weigeren. Het
Wat is uitzendwerk?
uwv kan anders een sanctie opleggen, omdat
Bij uitzendwerk geeft een schoolbestuur de
je aangeboden werk weigert. Het is dan
opdracht aan een uitzendbureau om een
verstandig om toch te kiezen voor de baan.
medewerker te zoeken voor een bepaalde vacature. De medewerker wordt eerst door
6
6. Voordelen van flexwerk
het uitzendbureau geselecteerd en komt, na
De nadelen van flexcontracten zijn vooral
een gesprek met de schooldirecteur in dienst
arbeidsvoorwaardelijk. Voordelen zijn er
bij de uitzendorganisatie, zoals bijvoorbeeld
natuurlijk ook. Zo bouw je via flexcontracten
Randstad. Randstad is dan de juridische
een divers onderwijsnetwerk op. Daarnaast
werkgever en sluit een contract met de
leer je door de verschillende ervaringen welk
medewerker, die vervolgens wordt uitgeleend
schooltype bij jou past. Een nadeel aan de
aan de school.
soms kortdurende contracten wordt genoemd
De meeste uitzendorganisaties hanteren een
in het SBO-onderzoek uit 2011. Flexwerkers
eigen cao, de zogenaamde abu–cao. Deze cao
stellen dat zij het lastig vinden om zich
is behoorlijk anders dan de cao po en kan op
verschillende fronten nadelig uitpakken. Zo
werknemer sluit het contract echter met een
gelden bijvoorbeeld heel andere perioden en
payrollorganisatie. Dit staat niet altijd duidelijk
een andere optelsom van contracten voordat
in de vacature aangeven en regelmatig
je een vast contract krijgt. Bovendien krijg je
wordt de werknemer pas laat geïnformeerd
dat vaste contract via het uitzendbureau en
dat zijn daadwerkelijke werkgever niet het
niet bij de school. Bij uitzendwerk wordt een
schoolbestuur is maar een payrollwerkgever.
zogeheten uitzendbeding opgenomen in je
Bekende payrollwerkgevers in het primair
contract. Dit betekent dat je arbeidscontract
onderwijs zijn Driessen en De IJsselgroep,
eindigt als je ziek bent. Ook is er een
p-flex (randstad), Start en Loyalis. Een echt
andere pensioenregeling dan het ABP-
payroll bedrijf is lid van de VPO (Vereniging
pensioen en start je pas na 26 weken met
Payroll Ondernemingen). Je kunt deze
pensioenopbouw. Vaak is het zo dat je andere
bedrijven vinden via www.vpo.nl
scholing krijgt dan de rest van het schoolteam of het schoolbestuur. Deze scholing is soms
Er is geen aparte cao voor payroll-
ook niet onderwijsgericht. Vaste medewerkers,
ondernemingen, al wordt vaak de uitzendcao
je collega’s dus, vinden dit vaak lastig
abu gebruikt. Deze werkgevers kunnen de
omdat de flexwerkers weer op de werkvloer
arbeidsvoorwaarden zelf bepalen. Zij moeten
bijgepraat of nageschoold moeten worden.
zich in ieder geval strikt houden aan het
Met een contract via een uitzendbureau
Burgerlijk Wetboek. Dit kan bijvoorbeeld
kom je niet in aanmerking voor een extra
betekenen dat je bij ziekte de eerste twee
werkloosheidsuitkering die geldt conform
dagen niet krijgt uitbetaald. Bij payroll is het
de cao po. Hetzelfde geldt voor de speciale
ook maar de vraag of je pensioen opbouwt.
extra ziekte-uitkeringen. Overigens geldt wel
En als er een pensioenregeling is, is die anders
dat het uitzendbureau zich moet houden aan
dan het ABP-pensioen. Ook volg je net als bij
gelijke beloning als in de cao po is geregeld.
werk via het uizendbureau vaak een ander
Het taakbeleid en het pauzerooster zijn dan
scholingstraject dan de andere leraren op je
ook hetzelfde als die van collega’s die onder
school. Collega’s zitten vaak niet te wachten
de cao po vallen.
om weer een nieuwe payroll medewerker in te werken. Bovendien ontvang je ook in dit geval
Wat is payroll?
geen extra werkloosheidsuitkering, ziekte-
Bij payroll doet het schoolbestuur zelf
uitkering of arbeidsongeschiktheidsuitkering.
de werving en de selectie. Ook bepaalt zij het rooster, het aantal te werken uren en de tijdsduur van het contract. De
7
(Nieuw) tijdelijk contract vanaf 2015? Let op! Door de Wet Werk en Zekerheid wijzigt de regelgeving rondom tijdelijke contracten. De
mag je werkgever geen proeftijd meer opnemen. Deze maatregel gaat in op 1 januari 2015. •G een concurrentiebeding
wijzigingen treden op verschillende
Ook mag per 1 januari 2015 in een tijdelijk
momenten in werking. Hieronder staan de
contract geen concurrentiebeding meer
belangrijkste onderdelen uit de wet die ingaan
worden opgenomen. Uitzondering is als de
op 1 januari 2015.
werkgever een zogenaamd ‘zwaarwegend bedrijfsbelang’ heeft. Wees hier dus alert op
• Aanzegtermijn bij tijdelijk contract
en vraag de AOb bij twijfel om advies.
Vanaf 1 januari 2015 moet je werkgever je uiterlijk een maand voor de
Meer informatie
overeengekomen einddatum schriftelijk
In deze uitgave wordt een beeld geschetst van
laten weten of je contract wordt voortgezet
allerlei soorten tijdelijke contracten en in grote
en zo ja, onder welke voorwaarden. Deze
lijnen worden de verschillen aangegeven.
aanzegtermijn geldt niet voor contracten
Toch blijft advisering maatwerk, omdat er
korter dan zes maanden.
verschillende cao’s kunnen gelden. In
De aanzegplicht geldt voor contracten
sommige gevallen is er zelfs geen cao van
aangegaan op of na 1 januari 2015. Ook
toepassing. Daarom kun je met je vragen altijd
geldt de aanzegplicht voor contracten die
terecht bij de AOb.
voor 1 januari 2015 zijn aangegaan en die na 1 februari 2015 eindigen.
Wil je meer weten over arbeidsvoorwaarden,
Verzuimt je werkgever (tijdig) aan te zeggen
kijk dan in de cao po die je kunt
dan eindigt het contract alsnog op de
downloaden op www.aob.nl. Of
overeengekomen einddatum maar dan is je
download specifieke onderwerpen op
werkgever wel een boete verschuldigd. De
www.aob.nl/caokaarten. Studenten en
boete is maximaal een maandsalaris.
starters ga naar www.straksvoordeklas.nl.
Een vordering tot betaling van de boete moet binnen twee maanden bij de
Voor meer informatie kun je ook het
kantonrechter worden ingediend dus neem
Informatie & Advies Centrum van de AOb
zo snel mogelijk contact op met de AOb.
bellen op 0900-4636262 (5 cent per
• Geen proeftijd
minuut) van 8.30 tot 17.00 uur.
In een contract van 6 maanden of korter
dec 2014
