o vo
Werk en inkomen g rt
rw
de on et ez
s ij
Flexwerken in het Voortgezet Onderwijs In het onderwijs wordt onderscheid
In vaste dienst, tenzij …
gemaakt tussen vast werk (voor
Volgens de cao voortgezet onderwijs (vo) is
onbepaalde tijd) en tijdelijk werk (bepaalde
een dienstverband in principe vast, dus voor
tijd). De laatste jaren wordt er ook steeds
onbepaalde tijd. Het uitgangspunt is dus ‘vast,
vaker tijdelijk werk in de vorm van
tenzij’. Er staat echter een aantal redenen in
‘flexwerk’ aangeboden. In plaats van een
de cao waarom een dienstverband toch
onderwijsorganisatie is een uitzendbureau
tijdelijk kan zijn. Redenen voor een tijdelijk
of payrollorganisatie dan jouw werkgever.
dienstverband zijn bijvoorbeeld:
Het is belangrijk om alert te zijn welk soort
• Een eerste indiensttreding waarbij een
werk je aangeboden krijgt en wie jouw
uitzicht op een vast dienstverband wordt
werkgever wordt. Dit maakt namelijk uit
gegeven. Het tijdelijk dienstverband is dan
voor je arbeidsvoorwaarden, rechtspositie,
bij wijze van proef voor maximaal twaalf
pensioenopbouw en bijvoorbeeld
maanden.
doorbetaling bij ziekte.
• Als voorziening in een tijdelijke vacature. • Vervanging van een tijdelijk afwezige
werknemer, bijvoorbeeld wegens ziekte of zwangerschap. • Werkzaamheden in het kader van projecten waarvoor extra geld ter beschikking is gesteld. Vast werk waar de school en het schoolbestuur voor bekostigd wordt, hoort via een vast dienstverband bezet te worden. Dat staat in de cao vo. Soms kunnen werkzaamheden echter tijdelijk opgepakt worden. Zo is het bijvoorbeeld vrij gebruikelijk dat via een tijdelijk dienstverband wordt gekeken of een nieuwe werknemer geschikt is en of werkgever en werknemer bij elkaar passen. Daar is niets
noemen dit flexcontracten. De cao vo is bij
mis mee. Maar in beginsel moet er wel
deze contracten niet van toepassing, je hebt
perspectief zijn op doorstroom naar vast.
dan ook mindere faciliteiten en rechten op bijvoorbeeld uitkeringen en pensioen dan
Soorten tijdelijke dienstverbanden
conform de cao vo.
De verschillen tussen soorten tijdelijke
Een tijdelijk dienstverband met als werkgever het schoolbestuur
dienstverbanden zijn groot. Het grootste verschil is wie de werkgever is. Als je
2
werkgever tot het openbaar onderwijs hoort,
1. De cao vo is van toepassing
krijg je een “akte van aanstelling”. Je hoeft
Voor werknemers in tijdelijke dienst bij een
dan zelf geen contract te tekenen, maar wordt
schoolbestuur geldt dezelfde cao als voor
aangesteld. Als je werkgever tot het bijzonder
werknemers in vaste dienst. Er moeten dus
onderwijs hoort, krijg je een “akte van
ook volgens de normjaartaak vergaderingen
benoeming” of arbeidsovereenkomst. De
en cursusdagen worden bijgewoond. Ook
werkgever en jij tekenen dan beide. Als je een
bouw je pensioen op en telt de gewerkte tijd
tijdelijk of vast dienstverband hebt met een
mee voor de sociale zekerheidsuitkeringen
schoolbestuur als werkgever, dan geldt de cao
(bijvoorbeeld de WW). Het salaris waar je
vo. Er zijn ook tijdelijke contracten mogelijk
recht op hebt, wordt bepaald door de functie
via een niet-onderwijswerkgever, bijvoorbeeld
waarin je wordt aangesteld. Wat betreft de
via uitzendconstructies of via payroll. We
arbeidsvoorwaarden maakt het dus weinig uit
of je een tijdelijk of vast dienstverband hebt.
een schooljaar in tijdelijke dienst en is
De hoogte van het salaris moet ook worden
schriftelijk vastgelegd dat je uitzicht hebt op
vastgesteld zoals beschreven in de cao vo.
een vast dienstverband dan moet de werkgever tenminste twee maanden voor het
2. Eindigen van een tijdelijk dienstverband
einde van het dienstverband laten weten wat
Uitgangspunt is dat een dienstverband voor
dienstverband, het tijdelijk dienstverband
bepaalde tijd op enig moment eindigt ‘van
wordt nog een keer verlengd of het
rechtswege’. Dit betekent dat het
dienstverband eindigt. De werkgever moet dit
dienstverband automatisch eindigt op de
schriftelijk laten weten. Gebeurt dit niet of te
laatste dag van de overeengekomen periode.
laat dan wordt het dienstverband automatisch
Dat is in de regel een bepaalde datum maar
nog een keer verlengd voor dezelfde duur en
een tijdelijk dienstverband in verband met
met dezelfde voorwaarden.
er gaat gebeuren: je krijgt een vast
vervanging kan ook eerder eindigen als degene die vervangen wordt weer aan het
5. 36 maanden in tijdelijke dienst
werk gaat. De werkgever hoeft dus niet op te
In het voortgezet onderwijs geldt geen
zeggen of een andere handeling te verrichten.
maximum aantal tijdelijke dienstverbanden.
Op dit uitgangspunt zijn een paar
Wel is in de cao vo bepaald dat een vast
uitzonderingen.
dienstverband ontstaat op het moment dat je meer dan 36 maanden in dienst bent van
3. Eindigen van een verlengd tijdelijk dienstverband
dezelfde werkgever. De 36 maanden mogen
In het bijzonder onderwijs geldt dat een
(bijvoorbeeld twee maal de zomervakantie)
tweede of volgend tijdelijk dienstverband wel
mits iedere onderbreking niet meer is dan 3
opgezegd moet worden behalve als het gaat
maanden. De onderbrekingen tellen mee voor
om een vervanging. Voor de opzegging
de 36 maanden. Het vast dienstverband heeft
gelden specifieke regels. De werknemer kan
de betrekkingsomvang die geldt op het
tegen het besluit tot beëindiging van het
moment dat de 36 maanden worden
verlengd tijdelijk dienstverband binnen zes
overschreden. Het maakt niet uit als je binnen
weken beroep in stellen bij de commissie van
hetzelfde schoolbestuur gewerkt hebt op
beroep waar de werkgever aangesloten is.
verschillende scholen. Heb je meer dan 36
een of meerdere keren onderbroken worden
maanden hetzelfde werk gedaan en ben je
4. Eindigen van een tijdelijk dienstverband met uitzicht op vast
alleen op papier afwisselend in dienst geweest
Ben je voor de duur van een kalenderjaar of
schoolbestuur afgewisseld met een
van verschillende werkgevers, bijvoorbeeld het
3
rechtswege, automatisch dus. In bijzondere gevallen kan het dienstverband ten hoogste nog twee keer met een jaar worden verlengd. Onmiddellijk na het behalen van de wettelijke onderwijsbevoegdheid moet je voor onbepaalde tijd worden benoemd of aangesteld.
Een tijdelijk contract bij een niet-onderwijswerkgever 1. De cao vo is niet van toepassing De laatste jaren is het flexcontract in opmars in het onderwijs. Veel voorkomende vormen van flexwerk zijn tijdelijke contracten in uitzendbureau (dit noemen we ook wel de
verband met vervanging en oproep, via
zogenaamde draaideurconstructie), dan kun je
payroll of uitzendwerk. Bij flexwerk wordt het
mogelijk ook recht hebben op een vast
arbeidscontract niet gesloten met het
dienstverband.
schoolbestuur, maar met een uitzendbureau of een payrollorganisatie. Dit betekent dat de
6. Dienstverband onbevoegde leraar
cao vo niet van toepassing is op deze
Wanneer je geen enkele wettelijke
werknemers in het vo met een flexibel
onderwijsbevoegdheid hebt voor voortgezet
contract, volgens cijfers van het sectorbestuur
onderwijs dan kun je niet in vaste dienst
Onderwijs Arbeidsmarkt (2011). Waarschijnlijk
komen. Uitgangspunt is dat je in dat geval
ligt het percentage nu een stuk hoger.
contracten. In 2011 werkte 17% van de
voor ten hoogste twee jaar kunt worden
4
benoemd of aangesteld. De werkgever moet
2. Bedrijfsrisico verkleinen
in overleg met jou een studieplan opstellen
Steeds meer werkgevers, zeker in
dat leidt tot het behalen van de
krimpgebieden, bieden tijdelijke banen voor
onderwijsbevoegdheid binnen twee jaar.
vast werk alleen nog maar aan via
Daarbij worden afspraken gemaakt over
uitzendconstructies. Zij creëren een zogeheten
facilitering in tijd en geld. Heb je de wettelijke
flexibele schil door 15% of 20% van de
onderwijsbevoegdheid na twee jaar niet
structureel vrijgekomen banen in te vullen via
behaald dan eindigt het dienstverband van
uitzendbanen. Hiermee willen ze het
werkgeverschap uitsluiten en het
op een bepaald moment wil hij toch graag
‘bedrijfsrisico’ verkleinen. Immers, werknemers
een vaste baan.
met een uitzendconstructie zijn makkelijker en
Ten slotte is het op basis van de cao vo
goedkoper te ontslaan en je bent zelf niet de
helemaal niet toegestaan om
werkgever maar het uitzendbureau of de
uitzendconstructies te gebruiken voor vast
payrollonderneming is juridisch de werkgever.
werk. Dit mag namelijk alleen bij: • vervanging wegens ziekte of buitengewoon
3. Flexibele schil is een dure schil De Algemene Onderwijsbond is niet tegen flexcontracten bij tijdelijk werk zoals bij tijdelijke ziekte, zwangerschapsverlof of
verlof • activiteiten van kennelijk tijdelijke aard , bijvoorbeeld een apart onderwijskundig project
projectwerk. Maar de AOb vindt het niet juist
• kennelijk onvoorziene omstandigheden,
dat een flexcontract ook voor vast werk wordt
bijvoorbeeld onverwachts vertrekt de
afgesloten. Ten eerste omdat deze vorm van
directeur en er is snel een nieuwe directeur
arbeidscontracten ten koste gaat van de
nodig.
rechten van de werknemers. De cao vo is Daarnaast vergissen werkgevers zich: een
4. Liever direct contract met de onderwijswerkgever
flexibele schil is een dure schil. Een
Wanneer er géén sprake is van een van deze
uitzendconstructie is namelijk heel kostbaar.
drie redenen, dan moet je een tijdelijke
Werkgevers vergeten dat het uitzendbureau
benoeming of aanstelling van de
een opslag van minimaal 60% rekent en dat
onderwijswerkgever krijgen. Vraag altijd of er
er ook 21% btw betaald moet worden. Vaak
sprake is van uitzendwerk en of het mogelijk is
moet de school ook nog een vergoeding
om toch direct in dienst te komen bij de
betalen als zij de werknemer rechtstreeks in
onderwijswerkgever. Dit laatste is namelijk
dienst wil nemen. De AOb wil dat geld voor
altijd gunstiger, omdat dan de cao vo geldt.
vast werk besteed wordt aan onderwijs en niet
Veel werknemers weten echter niet dat ze in
aan uitzendbureaus. Ook blijkt uit de praktijk
dienst komen van een uitzendbureau of een
dat schoolteams het als belastend ervaren dat
payrollonderneming. Dit komt omdat in de
de flexwerkers ieder keer ingewerkt moeten
vacature niet de juridische werkgever vermeld
worden. Dit verhoogt de werkdruk. Dit wordt
wordt. Als in de vacature niet wordt verwezen
versterkt door het feit dat flexwerkers vaak
naar de cao vo, kan dit een signaal zijn dat het
andere scholing krijgen of hebben via het
om flexwerk gaat. Vraag dus altijd of je onder
uitzendbureau dan het schoolteam zelf. Ook
de cao vo valt en laat dit schriftelijk
voor de flexwerker is deze situatie belastend;
bevestigen.
namelijk altijd gunstiger voor de leerkracht.
5
5. Zorg voor duidelijkheid
pedagogisch en onderwijsinhoudelijk in de
Er zitten dus behoorlijk wat nadelen aan
volle breedte te ontwikkelen binnen teams
flexwerk, maar je hebt het soms niet voor het
waar zij flexwerk verrichten. Verder vindt de
kiezen. Zeker niet in krimpregio’s waar steeds
flexwerker de financiële onzekerheid en de
vaker flexcontracten worden aangeboden.
onzekerheid of hij wel of niet langer kan
Bereid je in ieder geval goed voor bij een
blijven een groot nadeel.
sollicitatiegesprek door de vacature goed te lezen. En vraag of je contract met het
Instemming PGMR vereist
schoolbestuur, payrollorganisatie of
Indien een schoolbestuur structureel van
uitzendbureau is, als dit niet duidelijk wordt
uitzendwerk of payroll gebruik wil maken
gesteld in de vacature of in het gesprek. Laat
dient ze op grond van de Wet
afspraken over het soort contract door het
Medezeggenschap Scholen (WMS)
schoolbestuur schriftelijk vastleggen in een
instemming te vragen aan de P(G)MR inzake
e-mail en wacht niet op het contract. Je kunt
werving en/of selectiebeleid. De AOb
zelf ook per e-mail de afspraken bevestigen.
adviseert een P(G)MR hier niet mee in te
En als het gaat om payroll of uitzendwerk,
stemmen, omdat zo’n constructie veel extra
vraag dan in ieder geval welke cao van
kosten met zich meebrengt. Dit geld kan
toepassing is.
beter aan onderwijs besteed worden. Verder
Let wel op want als je vanuit een WW situatie
adviseert de AOb op te letten of de cao vo
op deze wijze wel aan werk kunt komen, mag
goed wordt toegepast en of het dus wel is
je dit werk niet zomaar weigeren. Het UWV
toegestaan om gebruik te maken van
kan anders een sanctie opleggen omdat je
uitzendwerk of payroll.
aangeboden werk weigert. Het is dan verstandig om toch te kiezen voor de baan.
Wat is uitzendwerk? Bij uitzendwerk geeft een schoolbestuur de
6
6. Voor- en nadelen van flexwerk
opdracht aan een uitzendbureau om een
De nadelen van flexcontracten zijn vooral
medewerker te zoeken voor een bepaalde
arbeidsvoorwaardelijk. Voordelen zijn er ook.
vacature. De medewerker wordt eerst door
Zo bouw je via flexcontracten een divers
het uitzendbureau geselecteerd en komt, na
onderwijsnetwerk op. Daarnaast leer je door
een gesprek met de schooldirecteur in dienst
de verschillende ervaringen welk schooltype
bij de uitzendorganisatie, zoals bijvoorbeeld
bij jou past. Een nadeel aan de soms
Randstad. Randstad is dan de juridische
kortdurende contracten wordt genoemd in
werkgever en sluit een contract met de
het SBO-onderzoek uit 2011. Flexwerkers
medewerker, die vervolgens wordt uitgeleend
stellen dat zij het lastig vinden om zich
aan de school.
bijgepraat of nageschoold moeten worden. Voor de uitzendkracht zelf is dit ook belastend. Met een contract via een uitzendbureau kom je niet in aanmerking voor een extra werkloosheidsuitkering die geldt conform de cao vo. Het zelfde geldt voor de speciale extra ziekte-uitkeringen. Overigens geldt wel dat het uitzendbureau zich moet houden aan gelijke beloning inclusief toeslagen als in de cao vo is geregeld. Het taakbeleid en het pauzerooster zijn ook hetzelfde als die van collega’s die onder de cao vo vallen.
Wat is payroll? Bij payroll doet het schoolbestuur zelf de werving en de selectie. Ook bepaalt zij het Er zijn twee uitzendcao’s. De meest bekende is
rooster, het aantal te werken uren en de
de ABU–cao. Deze cao is behoorlijk anders
tijdsduur van het contract. De werknemer sluit
dan de cao vo en kan op verschillende fronten
het contract echter met een
nadelig uitpakken. Zo gelden bijvoorbeeld
payrollorganisatie. Dit staat niet altijd duidelijk
heel andere perioden voordat je een vast
in de vacature aangeven en regelmatig wordt
contract krijgt. Bovendien krijg je dat vaste
de werknemer pas laat geïnformeerd dat zijn
contract via het uitzendbureau en niet bij de
daadwerkelijke werkgever niet het
school. Bij uitzendwerk wordt een zogeheten
schoolbestuur is maar een payrollorganisatie.
uitzendbeding opgenomen in je contract. Dit betekent dat je arbeidscontract eindigt als je
Er is geen aparte cao voor
ziek bent. Ook is er een andere
payrollondernemingen, al wordt vaak de
pensioenregeling dan het ABP-pensioen en
uitzendcao ABU gebruikt. Deze werkgevers
start je pas na 26 weken met
kunnen de arbeidsvoorwaarden zelf bepalen
pensioenopbouw. Vaak is het zo dat je andere
waarbij zij zich wel moeten houden aan het
scholing krijgt dan de rest van het schoolteam
Burgerlijk Wetboek. Dit kan bijvoorbeeld
of het schoolbestuur. Deze scholing is soms
betekenen dat je bij ziekte de eerste twee
ook niet onderwijsgericht. Vaste medewerkers,
dagen niet krijgt uitbetaald. Bij payroll is het
je collega’s dus, vinden dit vaak lastig omdat
ook maar de vraag of je pensioen opbouwt.
de flexwerkers weer op de werkvloer
En als er een pensioenregeling is, is die anders
7
dan het ABP-pensioen. Ook volg je net als bij werk via het uitzendbureau vaak een ander scholingstraject dan de andere leraren op je
kantonrechter worden ingediend dus neem zo snel mogelijk contact op met de AOb. • Geen proeftijd
school. Bovendien ontvang je ook in dit geval
In een contract van 6 maanden of korter
geen extra werkloosheidsuitkering, ziekte-
mag je werkgever geen proeftijd meer
uitkering of arbeidsongeschiktheidsuitkering.
opnemen. Deze maatregel gaat in op 1 januari 2015.
(Nieuw) tijdelijk contract vanaf 2015? Let op!
• Geen concurrentiebeding Ook mag per 1 januari 2015 in een tijdelijk
Door de Wet Werk en Zekerheid wijzigt de
contract geen concurrentiebeding meer
regelgeving rondom tijdelijke contracten. De
worden opgenomen. Uitzondering is als de
wijzigingen treden op verschillende
werkgever een zogenaamd ‘zwaarwegend
momenten in werking. Hieronder staan de
bedrijfsbelang’ heeft. Wees hier dus alert op
belangrijkste onderdelen uit de wet die ingaan
en vraag de AOb bij twijfel om advies.
op 1 januari 2015.
Meer informatie • Aanzegtermijn bij tijdelijk contract
In deze uitgave wordt een beeld geschetst van
Vanaf 1 januari 2015 moet je werkgever je
allerlei soorten tijdelijke contracten en in grote
uiterlijk een maand voor de
lijnen worden de verschillen aangegeven. Toch
overeengekomen einddatum schriftelijk laten
blijft advisering maatwerk, omdat er
weten of je contract wordt voortgezet en zo
verschillende cao’s kunnen gelden. In
ja, onder welke voorwaarden. Deze
sommige gevallen is er zelfs geen cao van
aanzegtermijn geldt niet voor contracten
toepassing. Daarom kun je met je vragen altijd
korter dan zes maanden.
terecht bij de AOb.
De aanzegplicht geldt voor contracten aangegaan op of na 1 januari 2015. Ook
Wil je meer weten over arbeidsvoorwaarden,
geldt de aanzegplicht voor contracten die
kijk dan in de cao vo die je kunt downloaden
voor 1 januari 2015 zijn aangegaan en die
op www.aob.nl. Of download specifieke
na 1 februari 2015 eindigen.
onderwerpen op www.aob.nl/caokaarten.
Verzuimt je werkgever (tijdig) aan te zeggen
Studenten en starters ga naar:
dan eindigt het contract alsnog op de
www.straksvoordeklas.nl.
overeengekomen einddatum maar dan is je werkgever wel een boete verschuldigd. De
Voor meer informatie kun je ook het
boete is maximaal een maandsalaris.
Informatie & Advies Centrum van de AOb
Een vordering tot betaling van de boete
bellen op 0900-4636262 (5 cent per
moet binnen twee maanden bij de
minuut) van 8.30 tot 17.00 uur.
2 dec 2014
