Welstandscommissie Oostzaan

1

Jaarverslag 2014 Welstandscommissie Oostzaan

Colofon Auteur: Ingrid Langenhoff Met bijdragen van: Jef Mühren, Dana Ponec Uitgave: WZNH Alkmaar, juni 2015

2

Basisontwerp DesignArbeid Implementatie Flores Automatisering

Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de welstandscommissie Oostzaan. Deze commissie heeft opdracht gekregen van het gemeentebestuur van de gemeente Oostzaan om mee te werken en bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving. Ieder jaar doet de commissie verslag van de uitvoering van deze opdracht. Niet alleen omdat dit op grond van de woningwet wordt verlangd, maar ook en vooral omdat het de kans biedt deze culturele opdracht in een jaaroverzicht nog eens nader te belichten. De gemeenteraad en andere betrokkenen kunnen zo kennis nemen van de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan het ruimtelijk- en cultureel historisch kwaliteitsbeleid van de gemeente. In het jaarverslag wordt in het eerste hoofdstuk aandacht besteed aan een aantal algemene ontwikkelingen op het terrein van ruimtelijke kwaliteit. In hoofdstuk twee worden voorbeelden getoond van plannen waaraan een bijdrage is geleverd om zo zicht te bieden op het effect van het gemeentelijk beleid en op de ambities van de inwoners van de gemeente.

In het jaarverslag is verder de samenstelling en werkwijze van de commissie beschreven. Tot slot zijn enkele conclusies en aanbevelingen geformuleerd. In de bijlagen is een overzicht met statistische gegevens opgenomen en een verslag van het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouder.

Mocht de gemeenteraad hieraan behoefte hebben dan is de commissie bereid het jaarverslag mondeling toe te lichten. De commissie heeft dit jaarverslag met plezier geschreven en hoopt dat u het met interesse zult lezen. Intussen verheugen wij ons op voortzetting van onze adviestaak in 2015. drs. ing. Jef Mühren voorzitter Commissie Oostzaan en directeur WZNH

3

Voorwoord

Naast dit jaarverslag bestaat de mogelijkheid om de openbare vergadering van de commissie bij te wonen. Dit is wellicht de beste manier om inzicht te krijgen in het advieswerk. Met aanvragers aan tafel worden plannen in alle openheid besproken en niet zelden gaan bezoekers tevreden en met een beter plan naar huis.


Niet alleen bouwplannen die zich door hun omvang of publieke betekenis onderscheiden, maar ook minder prominente bouwplannen kunnen rekenen op de aandacht van de commissie. In de voorbeelden die in dit jaarverslag voorbij komen wordt vooral aandacht besteed aan die plannen waarbij de commissie in staat is gebleken een constructieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het plan.

De meer dan 60 adviseurs die namens WZNH in ca. 40 gemeenten in Noord-Holland opereren, handelen vanuit onze statutaire doelstelling: het bevorderen van de ruimtelijke en cultuurhistorische kwaliteit van de gebouwde omgeving in de provincie Noord-Holland. www.wznh.nu Is 2014 het jaar van economisch herstel, zij het broos? Afgemeten aan het aantal en type nieuwe bouwaanvragen in het westelijk deel van het land in elk geval wel. Na een jarenlange daling van de aantallen verleende bouwvergunningen is er nu in veel gemeenten weer sprake van een toename. Ook in Oostzaan is het aantal nieuwe vergunningaanvragen gegroeid, met name in de categorieën individuele woningen. De commissie vindt het verheugend te merken dat dit samen gaat met een op veel plekken weer toenemende belangstelling voor de kwaliteit van de bouwopgave. Juist in een periode waarin groei niet meer vanzelfsprekend is, de economie en de waarde van vastgoed onder druk staan, kan ruimtelijke kwaliteit de doorslag geven. Door ruimtelijke kwaliteit in een vroeg stadium agendapunt te maken kan het veel eenvoudiger bij de planontwikkeling worden meegenomen.

Economisch belang

Deregulering Deregulering is hierbij geen doel op zich maar een middel om processen vlotter te laten verlopen zonder alle zicht op zekerheden onnodig te verliezen. De wet biedt sinds 2003 de mogelijkheid van het aanwijzen van welstandsvrije gebieden. In het begin werd hier niet of slechts mondjesmaat gebruik van gemaakt. De laatste jaren zijn er verschillende gemeenten die een of meer welstandsvrije gebieden binnen de gemeentegrenzen hebben aangewezen. In Noord Holland is alleen de gemeente Beverwijk geheel welstandsvrij. Gemeenten als Castricum en Hollands Kroon hebben delen van de naoorlogse woningvoorraad en bedrijventerreinen welstandsluw of welstandsvrij gemaakt. In Zaanstad loopt een proef met vier welstandsvrije wijken. Bij deze gemeente worden de effecten hiervan de komende jaren heel nauwkeurig gevolgd. De meeste gemeenteraden kiezen er echter bewust voor via bestemmingsplannen, monumentenbeleid en welstandsnota actief te blijven sturen op kwaliteit. Het laatste jaar lijkt er zelfs sprake van een ommekeer. Er zijn gemeenten die experimenteren met andere vormen van welstandsbeleid (bijvoorbeeld bewonerswelstand in Eindhoven) er zijn ook gemeenten die op hun schreden terugkeren en welstandsbeleid weer invoeren (bijvoorbeeld Vlissingen).

4

1. Inleiding

Ruimtelijke cultuurhistorische kwaliteit is van groot economisch belang: de waarde van bouwwerken wordt bepaald door de kwaliteit van het gebouw en van de omgeving ervan; bedrijven vestigen zich niet alleen op basis van logistieke voorkeuren, maar ook waar het personeel graag wil wonen. Een aantrekkelijke en goed verzorgde leefomgeving is van belang voor het welbevinden van de inwoners. De kwaliteitsstandaard in de kernen en het landschap is hoog. Dit is niet vanzelf zo gekomen maar is de resultante van langjarig zorgvuldig bouwen en inrichten. Daar krijgt de Nederlandse stedenbouwkundige en architectonische traditie internationale erkenning voor en daar kunnen we best trots op zijn. De gemeenten hebben in de afgelopen decennia hierbij steeds het voortouw genomen. De komende tijd ligt het accent naar alle waarschijnlijkheid meer bij de initiatiefnemer zelf en dat is een goede zaak. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat echter niet vanzelf en is niet slechts de optelsom van individuele belangen. Bij het organiseren van het publieke belang kan de lokale overheid niet om haar regierol heen. Die regierol zal echter minder sturend en toetsend en meer begeleidend en faciliterend zijn.

Ook in Oostzaan bestaat de wens om de welstandsnota te herzien en welstandsvrije gebieden aan te wijzen. Veel gemeenteraden in Noord Holland hebben de afgelopen periode brede discussies gevoerd over de noodzaak om beleid te voeren op het terrein van ruimtelijke kwaliteit. Geruststellend is dat de meeste gemeenten veel belang blijken te hechten aan goede ruimtelijke kwaliteit en heel bewust en zelfbewust beleid hierover vaststellen. Vanaf november 2014 heeft de rijksoverheid de mogelijkheden voor vergunningvrij bouwen verruimd. Meer dan de helft van de kleinere bouwinitiatieven als dakkapellen, aanbouwen en bijgebouwen naast en achter de woning zijn inmiddels zonder vergunning van de gemeente te realiseren. Kanttekening is dat het zowel voor burgers als voor de gemeente niet eenvoudiger is geworden om te achterhalen wanneer er nog wel vergunning nodig is.

5

Het wetsvoorstel Omgevingswet is eind 2014 door de Tweede Kamer behandeld. Niet minder dan een revolutie in de ruimtelijke ordening is op handen. Hoewel invoering van de wet pas wordt verwacht in 2018 wekt het wetsvoorstel nu al de nodige beroering. WZNH draagt actief bij aan de nieuwe ontwikkeling, zowel door actief bij te dragen aan de totstandkoming van de wet, als door actieve informatievoorziening naar de gemeenten die bij ons zijn aangesloten. De nieuwe omgevingswet is erop gericht al het omgevingsgerelateerde recht te bundelen in één wet. De Omgevingswet integreert de gebiedsgerichte onderdelen van de huidige wetten in één wet met één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures. Dit moet leiden tot betere mogelijkheden voor integraal beleid, tot een betere bruikbaarheid en substantiële vereenvoudiging van het omgevingsrecht. De welstandsnota en de bestemmingsplannen zullen als aparte instrumenten (en weigeringsgronden) verdwijnen. Daarvoor in de plaats komt het ‘Omgevingsplan’ waarin de bestaande instrumenten op een moderne manier worden ondergebracht. De nieuwe instrumenten voor ruimtelijke kwaliteit moeten bijdragen aan een goede inrichting van onze leefomgeving. Niet door deze met regels dicht te timmeren, maar door initiatieven vanuit de samenleving actief en constructief te faciliteren. Uitnodigingsplanologie wordt dat genoemd. Het nieuwe kernbegrip in de omgevingswet luidt ‘goede omgevingskwaliteit’. De nieuwe regels zullen niet meer in allerlei plannen, beleidsnota’s en – regels worden vastgelegd in papieren documenten, maar zullen in een digitale kaartstructuur op kadastraal perceelsniveau raadpleegbaar worden gemaakt. Gemeenten zullen, hiertoe ondersteund door de rijksoverheid, voorbereidingen moeten treffen om voor digitaliseringsoperatie klaar te zijn. De wetswijziging betekent ook een cultuurverandering van een regelende en gebiedende overheid, naar een servicegerichte en kader scheppende overheid die initiatiefnemers ondersteunt waar het kan. WZNH onderschrijft de noodzaak van flexibiliteit en meer bestuurlijke afwegingsruimte. Het wetsvoorstel voor de Omgevingswet lijkt die ruimte voor maatwerk te bieden, hoewel er bij de implementatie nog flink gezocht moet worden naar de goede balans tussen vrijheid en rechtsbescherming. Gemeenten krijgen meer afwegingsruimte om maatwerk te faciliteren. Meer lokale afwegingsruimte betekent echter ook een grotere onzekerheid voor burgers. Een overheid die aan de ene burger ruimte biedt zal ook aan de andere burger moeten uitleggen dat diezelfde vrijheid niet altijd ook voor hem of haar is weggelegd. Grotere vrijheid voor de een, geringere rechtszekerheid voor de ander, dat kan bijna niet anders. In dat speelveld zal het (ook voor burgers) steeds belangrijker worden dat besluiten deugdelijk en belangeloos worden gemotiveerd en publieke en private belangen zorgvuldig op elkaar worden afgestemd. Voor die toekomstige taak staan onze organisatie en commissieleden klaar.


De nieuwe Omgevingswet

Planologie en stedenbouw Uitnodigingsplanologie betekent niet dat de overheid geen rol meer heeft. Bij uitnodigingsplanologie komt het accent meer te liggen op vooroverleg en vroegtijdige begeleiding van particuliere initiatiefnemers. Bij uitnodigingsplanologie is begeleiding en beoordeling van een initiatief door een neutraal (dat wil zeggen niet eenzijdig aan initiatiefnemer of bestuurslichaam gebonden) en multidisciplinair team van deskundigen (uw adviescommissie!), een onmisbaar element. Deze schakel van ‘deskundig gezond verstand’ kan de planvorming efficiënter en samenhangender maken en soms eenvoudigere en betere oplossingen opleveren waar de partijen zelf niet aan denken. Begeleiding en advisering is met name van belang bij afwijkingsactiviteiten, maatwerkconstructies en plannen met grote betekenis voor de omgevingskwaliteit (en dat kunnen soms ook kleine ingrepen zijn). De multidisciplinaire advisering verhoogt de kwaliteit van de besluitvorming en schept draagvlak, doordat het de basis legt voor bestuurlijke afweging en de motivering van besluiten. Het ministerie propageert dat, vooruitlopend op de nieuwe wet, gemeenten nu al ‘eenvoudig beter’ kunnen gaan werken onder andere door gemeentelijke instrumenten als structuurvisie, beleidsplannen, bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid meer op elkaar af te stemmen.

Ambtelijke afhandeling kleine plannen Sinds begin 2013 is in het Besluit omgevingsrecht (Bor) opgenomen dat het college van B&W mag bepalen voor welke advisering de door de raad benoemde onafhankelijke adviescommissie wordt ingeschakeld. In de meeste gemeenten worden de minder omstreden kleine bouwplannen voor zover ze geen twijfel, discussie of precedentvorming oproepen afgehandeld door een daartoe aangewezen ambtenaar. De ‘Kan-bepaling’ is in Oostzaan nog niet ingevoerd.

Gemeentelijk ruimtelijk beleid en erfgoedbeleid

6

De structuurvisie 2025 van Oostzaan is inmiddels vastgesteld, een integrale en gebiedsgerichte ruimtelijke vertaling van bestaand beleid en ambities voor de toekomst. In de visie op hoofdlijnen staat een aantal richtinggevende principes waaraan het ruimtelijk kwaliteitsbeleid en het welstandsbeleid een bijdrage kunnen leveren. Hoofdopgaven uit de structuurvisie zijn:  De woon- en werkomgeving in Oostzaan is uniek en kent de zogeheten Oostzaanse maat, schaal en sfeer. Oostzaan is een uiterst aantrekkelijke woongemeente met een dorps karakter.  Een duurzame woon- en werkomgeving betekent ook een hoge kwaliteit van de openbare ruimte. De toekomstige nieuwbouw sluit voor wat betreft beeldkwaliteit, kleinschaligheid en diversiteit aan bij de specifieke dorpse omgevingskwaliteiten.  Voorzien is in het terugbrengen van de relatie tussen de woonomgeving en het omliggende landschap. Dit door doorzichten te creëren en te versterken en anderzijds door de dorpsranden te verbinden met het omliggende buitengebied.  Binnen Oostzaan zijn relatief veel cultuurhistorisch waardevolle elementen bewaard gebleven. Om die reden staat bescherming, versterking en benutting van aanwezige cultuurhistorische elementen voorop. Om het historisch besef te vergroten en daarmee de waardering voor Oostzaan, wordt het (mede)gebruik van historische bebouwing gestimuleerd en wordt gestreefd naar het beter zichtbaar maken en ontsluiten van historische waarden. Dit kan zowel in de vorm van de bebouwde omgeving, als bestaande cultuurhistorische structuren in het gebied. WZNH wil graag met de gemeente Oostzaan meedenken over de wijze van het vertalen van deze visie en ambitie in de geactualiseerde welstandsnota of een meer op de opgave en toekomst toegesneden nota ruimtelijke kwaliteit of omgevingsnota.

Met foto’s en beeldmateriaal geven we inzicht in het diverse werk van de commissie en presenteren we een aantal interessante plannen en ontwerpen in de gemeente Oostzaan. Winkelcentrum Klaverweide

Aangepast ontwerp met transparante gevelpuien

In de uitwerking vraagt de commissie om een geïntegreerde reclameoplossingen uit te werken, om vanuit het oogpunt van sociale veiligheid en de leefbaarheid te voorkomen dat de transparante winkelpuien worden dichtgezet en om het mee-ontwerpen van de inrichting van het openbare terrein. In het aangepaste plan is op alle punten overtuigend gereageerd.


Eerste ontwerp met dichte gevelpuien

7

2. Beleid en adviezen

Het winkelcentrum Klaverweide wordt op de begane grond aan de voorzijde uitgebreid, door de gevel op begane grond naar voren te plaatsen, nieuwe puien in de gevel aan te brengen en de borstwering te vernieuwen. De twee vrijstaande trappenhuizen worden verplaatst naar de kopgevels, dichtgezet met een open lamellenhekwerk en voorzien van een entree met postkasten. De commissie heeft waardering voor de hoofdopzet in lijn met de bestaande structuur van het gebouw en waarbij het aanzicht en de sociale veiligheid verbeteren.

Met name de toepassing van meer en volledig transparante winkelpuien en het ontwerp van de inrichting van de openbare ruimte zorgen voor een vriendelijkere uitstraling van het winkelcentrum.

De Haal 78 sloop/nieuwbouw schuren en herbouw kaakberg

Bestaande situatie, bron ‘google maps’

De commissie heeft op hoofdlijnen waardering voor de ontwikkeling aan De Haal 78. Weliswaar worden de oude stallen gesloopt maar uitgangspunt voor de nieuw te bouwen woningen is het terugbrengen van de oorspronkelijke volumes in originele staat. De kaakberg die ooit op dit kavel heeft gestaan (zie foto oorspronkelijke bebouwing) komt terug. Aandacht wordt gevraagd om ook in de uitwerking van het ontwerp zoveel mogelijk aan te sluiten bij het historische beeld en uitstraling van de gebouwen.

8

Het goedgekeurde ontwerp De Haal 78

Foto oorspronkelijke bebouwing

Klein Twiske in aanbouw

In het vorige jaarverslag hebben we de positieve inbreng van supervisor Dana Ponec op de ruimtelijke kwaliteit van de nieuwe wijk Klein Twiske toegelicht. Genoemd zijn bijvoorbeeld de ruimte voor eigen inbreng van toekomstige bewoners op het ontwerp van hun eigen woning en leefomgeving, de bewaking van de uitgangspunten uit het beeldkwaliteitplan en de kwaliteit van het geheel en de samenhang in het gebied, ook ten aanzien van de inrichting van de openbare ruimte.

9

Eerste schetsontwerp ‘kavel 69’


Klein Twiske

Het eerste ontwerp van de woning op ‘kavel 69’ reageert naar de mening van de supervisor onvoldoende op de specifieke locatie en de vormgeving van de woningen in de rest van het gebied. Het uiteindelijke ontwerp laat zien hoe inzet van een goede ontwerper kan leiden tot een optimale hedendaagse oplossing voor locatie, opdrachtgeverswensen en streekeigen karakteristiek.

Gewijzigd schetsontwerp NUNC-architecten

Goedgekeurde definitieve ontwerp woning ‘Kavel 69’

10

Ook betekende de proactieve werkwijze en het betrekken van de supervisor zo vroeg in het ontwerpproces voor de gemeente een soepele en snelle procedure. Inmiddels wordt de nieuwe wijk bewoond en is gestart met de ontwikkeling van fase 2, waarbij deze werkwijze met inzet van een supervisor zal worden voortgezet.

Na verplaatsing van het gebouw en het aanbrengen van een groenstrook aan de zijde van Meyn adviseert de supervisor positief over het AH- Pick Up Point en het aangrenzende tankstation. De commissie vraagt om het aantal reclame-uitingen en de hoogte van de vlaggenmasten te beperken en in overeenstemming te brengen met het beeldkwaliteitplan. Ook de boven de dakrand uitstekende reclame past niet in het beleid. Het aangepaste plan voldoet aan het beleid; de reclamebebording op de hekwerken is verminderd, de vlaggenmasten zijn in hoogte beperkt en de reclame op het dak is vervallen en aangebracht op de gevel, in losse letters. Het valt de commissie op dat de kwaliteitsambities op bedrijventerrein Bombraak enigszins naar beneden zijn bijgesteld. Het beeldkwaliteitplan is inmiddels daarop aangepast.

11

AH Pick Up Point gerealiseerd


Bedrijventerrein BOMBRAAK; AH Pick Up Point en tankstation

In dit hoofdstuk gaan wij in op:  Samenstelling van de commissie  Werkwijze  Openbaarheid

Samenstelling van de commissie De commissie was in 2014 als volgt samengesteld:  Drs. ing. Jef Mühren, sociaal geograaf en planoloog, voorzitter  Ir. Dana Ponec, architect  Henk Spreeuwenberg, architect Supervisierollen:  Ir. Dana Ponec; Klein Twiske  Onno Vlaanderen; Bedrijventerrein Skoon en Bombraak De commissie werd ondersteund door:  Drs. Ingrid Langenhoff, beleidscoördinator (WZNH)  Ing. Sjaak Schavemaker, plantoelichter (OVER-gemeenten)

Werkwijze De vergaderingen werden gehouden op dinsdagmiddag in de oneven weken van het jaar, in het Stadhuis van Zaanstad, aan het Stadhuisplein in Zaandam. In totaal hebben er in 2014 voor de gemeente Oostzaan 80 planbehandelingen plaatsgevonden, t.o.v. 75 in 2013. Het aantal nieuwe aanvragen was 59, eveneens een stijging ten opzichte van 2013 met 52 nieuwe plannen. Gelijk aan vorig jaar kreeg het grootste deel van de aanvragen bij de eerste behandeling een positief advies 75 of 72 % (resp. 36 of 71 % in 2013) . Onder verantwoordelijkheid van de commissie werden 29 (36 %) adviezen uitgebracht door de gemachtigde architect tezamen met de plantoelichter van de gemeente. Henk Spreeuwenberg is de vaste gemachtigde architect van de welstandscommissie Oostzaan. Voorafgaand aan de vergadering van de voltallige adviescommissie beoordeelt hij de plannen die daarvoor in aanmerking komen, uiteraard altijd op basis van het vastgestelde beleid van de gemeente zoals dat is verwoord in de gemeentelijke welstandsnota. De gemachtigd architect legt altijd verantwoording af aan de voltallige commissie en een negatief advies wordt alsnog door de hele commissie beoordeeld. Ook in geval van twijfel zal de gemachtigd architect de commissie raadplegen. Meer cijfers treft u aan in bijlage 1. Op 3 juli 2014 vond het jaarlijkse evaluatiegesprek met de portefeuillehouder plaats. Het verslag van het gesprek is opgenomen als bijlage 2.

Openbaarheid De vergaderingen van de commissie zijn openbaar. Er is een ‘publieke tribune’ voor toehoorders en belangstellenden. Planindieners kunnen een afspraak maken om een toelichting te geven op hun plan; in sommige gevallen vraagt de commissie daar ook expliciet om. In 2014 heeft de

12

3. Organisatie en werkwijze

De welstandscommissie Oostzaan is een van de 36 commissies die in Noord-Holland werkzaam zijn onder verantwoordelijkheid van WZNH. De leden van de commissie zijn benoemd door de gemeenteraad.

13


commissie bij 17 planbehandelingen de planindiener en/of de architect aan tafel mogen ontvangen. De commissie juicht openbaarheid van commissievergaderingen toe omdat hierdoor enerzijds veelal een effectievere planbehandeling plaats vindt en anderzijds het inzicht bij de burger in de werkwijze van de commissie wordt vergroot. Ook de leden van de gemeenteraad zijn uiteraard altijd welkom een vergadering geheel of gedeeltelijk bij te wonen.

De commissie concludeert dat ze haar grootste meerwaarde heeft in die gevallen waarin publieke en private belangen botsen en het voeren van constructieve gesprekken aanvragers noodzakelijk is om de belangen bij elkaar te brengen. Het grootste rendement ontstaat als niet aan het eind wordt getoetst maar als we als commissie in staat worden gesteld een planproces vanaf een vroeg moment goed te begeleiden, samen met de lokale ambtelijk specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw en erfgoed. De ervaringen en inzichten die in 2014 zijn opgedaan brengt de commissie tot enkele beleidsaanbevelingen. • De commissie wordt steeds vaker ingeschakeld voor de moeilijke situaties. Gevallen waarbij de gemeente maatwerk wil of moet organiseren. De advisering die daarbij gevraagd wordt is over het algemeen meer gericht op integrale afweging, stedenbouw, erfgoed, inrichting openbare ruimte enzovoort. De commissie is in die gevallen dan ook eerder een adviescommissie voor ruimtelijke kwaliteit dan sec een welstandscommissie. De commissie adviseert deze bredere adviestaak te formaliseren en de naam van de commissie te veranderen in adviescommissie voor ruimtelijke kwaliteit (of omgevingskwaliteit). • In het licht van de naderende omgevingswet adviseert de commissie de komende jaren de gemeentelijke beleidsregels in bestemmingsplannen, welstandsnota’s en het monumenten- of erfgoedbeleid op elkaar af te stemmen. Dit vooruitlopend op de integratie van deze beleidsdocumenten in het nieuwe omgevingsplan. • Met de omgevingswet worden gemeenten ook geacht de omgevingsplannen op kavelniveau te digitaliseren. Ook voor beleidsregels die nu nog onder de welstandsnota vallen wordt dat naar alle waarschijnlijkheid binnen enkele jaren verplicht. Het is raadzaam bij herziening van het beleid hiermee rekening te houden.

14

4. Conclusies en aanbevelingen

De welstandscommissie Oostzaan werkt vanuit de overtuiging dat een constructieve opstelling om te werken aan een mooier Nederland op brede steun kan rekenen, niet alleen onder professionals in de ruimtelijke ordening, maar vooral in de samenleving.

Planbehandelingen In 2014 heeft de Welstandscommissie Oostzaan 63 vergunningaanvragen behandeld, waarvan 4 betrekking hadden op aanvragen van voorgaande jaren. In verband met herhalingen was het totaal aantal planbehandelingen 80. Deze zijn als volgt verdeeld:

soort aanvraag

aantal aanvragen

aantal behandelingen

percentage herhalingen t.o.v. de aanvragen

57

73

28 %

Omgevingsvergunning waarvan nieuwbouw

25

34

36 %

waarvan verbouwing

32

39

22 %

Preadvies*

2

3

50 %

Adviesaanvraag handhaving

2

2

0%

Overige vergaderonderwerpen

2

2

0%

63

80

27 %

Totaal

* Dit zijn de preadviezen waarvoor nog geen omgevingsvergunning is ontvangen.

In vergelijking met de voorgaande jaren ontstaat het volgende beeld: 2014

Nieuwe aanvragen

2012

59

74 %

52

69 %

48

75 %

4

5%

3

4%

5

8%

Herhalingen

17

21 %

20

27 %

11

17 %

Totaal behandelingen

80

100 %

75

100 %

64

100 %

Aanvragen van voorgaande jaren

waarvan handhaving

2

3%

3

4%

1

2%

Verdeeld over de soorten bouwwerken ontstaat het volgende beeld: soort bouwwerk Individuele woningen

2014

2013

2012

46

73 %

37

67 %

31

58 %

Woningcomplexen

3

5%

2

4%

1

2%

Bedrijfsgebouwen

7

11 %

5

9%

9

17 %

Agrarische gebouwen

2

3%

1

2%

2

4%

Openbare en bijzondere bouwwerken

4

6%

6

11 %

5

9%

Overige plannen

1

2%

0

0%

3

6%

Totaal aanvragen

63

100 %

55

100 %

53

100 %

Bezoek Er hebben dit jaar 17 behandelingen plaatsgevonden in aanwezigheid van architecten en/of de planindieners. Dit is 21% van het totaal aantal behandelingen.

15

Bijlage 1: Cijfers

2013


soort aanvraag

Adviezen De adviezen over het totaal aantal planbehandelingen zijn als volgt verdeeld: adviezen aan B&W Akkoord

2014

2013

2012

50

63 %

52

69 %

45

70 %

Akkoord op hoofdlijnen

7

9%

1

1%

3

5%

Niet akkoord, tenzij

6

8%

6

8%

6

9%

Niet akkoord, nader overleg

2

3%

4

5%

1

2%

Niet akkoord

9

11 %

9

12 %

4

6%

Aanhouden

4

5%

3

4%

2

3%

Beleidsadviezen

2

3%

0

0%

3

5%

80

100 %

75

100 %

64

100 %

Totaal

Akkoord wil zeggen: het plan voldoet op basis van de welstandscriteria aan redelijke eisen van welstand; het wordt met positief advies aan het college van B&W voorgelegd. Bij ‘niet akkoord tenzij‘ wordt een duidelijk omschreven voorwaarde geformuleerd.

Hoe vaak behandeld? In 2014 werden 57 nieuwe aanvragen* beoordeeld. Het aantal keren dat deze aanvragen behandeld werden tot een eindadvies is als volgt: adviezen aan B&W Bij eerste behandeling akkoord (geen interventie van de commissie)

2014

2013

2012

35

61 %

35

67 %

31

65 %

Bij eerste behandeling niet akkoord tenzij (kleine aanpassing nodig)

6

11 %

3

6%

6

13 %

Bij tweede behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

7

12 %

7

13 %

7

15 %

Bij derde behandeling akkoord (of niet akkoord tenzij)

1

2%

4

8%

0

0%

Nog in behandeling of definitief niet akkoord of aanvraag ingetrokken

3

5%

2

4%

2

4%

Plan wel akkoord op hoofdlijnen maar nog geen aanvraag voor vergunning

5

9%

1

2%

2

4%

57

100 %

52

100 %

48

100 %

* Dit zijn alle nieuwe aanvragen exclusief beleidsadviesaanvragen en handhaving aanvragen.

Het aantal keren dat een nieuwe aanvraag ´terug´ komt bij de welstandscommissie geeft een indicatie van het effect van het gemeentelijke welstandsbeleid op de bouwproductie. Het is een indicatie; de preventieve werking (het anticiperen op het beleid vóór de aanvraag wordt ingediend) wordt hiermee bijvoorbeeld niet zichtbaar gemaakt.

Adviezen namens de commissie Van het totaal van 80 planbehandelingen in 2014 werden er 29 door één commissielid uitgevoerd, daartoe door de commissie gemachtigd. Dat is 36% van het aantal planbehandelingen. Het commissielid adviseert onder verantwoordelijkheid van de commissie op basis van de welstandsnota en legt hierover steeds verantwoording af aan de commissie. Het betreft aanvragen, waarbij het oordeel van de commissie op basis van de welstandscriteria bekend mag worden verondersteld. Een negatief

16

Totaal nieuwe aanvragen*

eindadvies of een advies afwijkend van de welstandscriteria, dan wel een aanvraag die alleen op de algemene welstandscriteria kan worden beoordeeld, wordt meestal voorgelegd aan de gehele commissie.

Gebruik welstandscriteria De aanvragen worden steeds beoordeeld op grond van vastgestelde welstandscriteria, welke in een welstandsnota of in aanvullingen in de vorm van beeldkwaliteitplannen zijn opgenomen. Voor de gemeente Oostzaan is het gebruik van de verschillende soorten criteria als volgt: welstandscriteria

2014

Gebiedsgerichte criteria

50

63 %

Sneltoetscriteria / Criteria voor kleine bouwwerken

3

4%

Algemene welstandscriteria

1

1%

24

30 %

2

3%

80

100 %

Beeldkwaliteitplan en andere bouwregels Anders.. Totaal

Bestemmingsplannen

bestemmingsplannen

2014 43

68 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan binnenplanse afwijking

8

13 %

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan buitenplanse afwijking

4

6%

Voldoet niet aan bestemmingsplan, maar gemeente werkt mee aan een afwijking op basis van een uitgebreide procedure of partiële herziening van het bestemmingsplan

1

2%

Voldoet niet aan bestemmingsplan, over afwijking wordt beslist na advies van de welstandscommissie

1

2%

Anders

6

10 %

Totaal

63

100 %

17

Voldoet aan bestemmingsplan


De aanvragen worden meestal voorafgaande aan de welstandsvergadering getoetst aan het vigerende bestemmingsplan. Indien de aanvraag niet voldoet aan de bestemmingsplanbepalingen wordt vaak een afwijking (ontheffing) verleend. Soms is de afwijking mede afhankelijk van een positief welstandsadvies. Dit is het geval indien de ruimtelijke kwaliteit als argument voor het verlenen van een ontheffing in het bestemmingsplan genoemd wordt. De plannen voorgelegd aan de commissie hadden wat betreft bestemmingsplan de volgende status:

Aanwezig:  Namens de gemeente: De heer drs. J. Klinkhamer (wethouder Leefomgeving), de heer ing. S. Schavemaker (plantoelichter Bouw- en Woningtoezicht) en mevrouw L. Schipper (beleidsmedewerker ruimtelijke ordening)  Namens de welstandscommissie: mevrouw ir. Dana Ponec, architect en lid commissie Oostzaan  Namens de organisatie WZNH: drs. ing. Jef Mühren, voorzitter van de commissie Zaanstreek en directeur van WZNH.

Opening, kennismaking en vaststellen agenda Het college is recent benoemd, het gesprek van vandaag is vooral een kennismaking en gedachtenuitwisseling.

Coalitieakkoord en ruimtelijke kwaliteit Er is geen specifiek ruimtelijk kwaliteitsbeleid benoemd in het coalitieakkoord, er staat wel een aantal onderwerpen genoemd die raken aan ruimtelijke kwaliteit:  karakteristieken lint en lintbebouwing behouden  niet buiten BBG (bestaand bebouwd gebied) bouwen  In het buitengebied alleen bouwen binnen de bestaande voetafdruk en contour van bestaande bebouwing, herbestemmen wel toestaan.

Jaarverslag 2013 en aanbevelingen Gesproken wordt over het belang van vooroverleg en het vroegtijdig betrekken van de commissie bij complexe ruimtelijke “gevallen” als onderdeel van de afweging en besluitvorming bij planologisch maatwerk (afwijkingen van bestemmingsplan). De mogelijkheid voor vooroverleg/vroegtijdig consult zal bij de aanvragers en accounthouders meer onder de aandacht gebracht worden. De commissie wil niet alleen vroeger meedenken maar ook meer vanuit een constructieve rol het gesprek voeren in plaats vanuit de toetsing van de regels (meerwaardegesprekken).

Bijzondere plannen en adviezen in 2013 en 2014 Naar aanleiding van de ervaringen bij de planontwikkeling Klein Twiske: WZNH adviseert om in de toekomst de kwaliteit van het ontwerp van de Openbare Ruimte beter te borgen. Het gaat niet zozeer om budget maar om ontwerpkwaliteit en aandacht ervoor in het proces. De supervisor zou ook de regie voor de openbare ruimte moeten hebben. Dat gebeurt nu uit eigen initiatief maar heeft geen status.

Actuele ontwikkelingen in de gemeente Oostzaan De gemeente wil de welstandsnota herzien. Er is een initiatief om welstandsvrije gebieden in te voeren (vogel- en vissenbuurt). Het kan handig zijn het welstandsbeleid alvast voor te bereiden op de aankomende omgevingswet en daarmee op integraal ruimtelijk beleid. Het is aan te bevelen de nota vooral als motivatie en inspiratie te gaan gebruiken en de burgers te betrekken bij de discussie, tenslotte gaat het om hun leefomgeving.

Rondvraag en sluiting De heer Klinkhamer dankt allen voor het prettige gesprek en afgesproken wordt in het voorjaar een afspraak te maken voor een evaluatiegesprek op basis van het concept jaarverslag 2014.

18

Bijlage 2: Verslag evaluatiegesprek

Verslag evaluatiegesprek van de welstandscommissie Oostzaan met de wethouder van Oostzaan, gehouden op 3-7-2014 in het gemeentehuis van Oostzaan

Drs. Ing. Jef Mühren, voorzitter Studeerde planologie HBO te Tilburg (diploma) en Sociale Geografie aan de Universiteit van Utrecht (diploma) en 5 jaar aan de academie voor bouwkunst te Rotterdam. Werkervaring: vanaf 1991 werkzaam als stedenbouwkundig ontwerper/adviseur, vanaf 1994 als compagnon in de maatschap SAS architecten te Rotterdam, vanaf 2001 tot heden ontwerpen projectadviesbureau MUD. Sinds 2003 tevens verbonden aan WZNH, tot 2009 als voorzitter van de commissie monumenten en welstand Hoorn en voorzitter van de Themacommissie. Vanaf begin 2010 is Jef Mühren tevens directeur WZNH.

Studeerde in 1988 met een eervolle vermelding af aan de TU Delft. Ze was een aantal jaren werkzaam in Barcelona (Jose Lluis Mateo 1988-89) en Noordwijk (Hans van Egmond 1989-90), om vervolgens weer bij haar oude stage adres terecht te komen (Sjoerd Soeters), met wie ze 16 jaar samenwerkte. Achtereenvolgend als medewerker, projectarchitect en partner/mede-eigenaar. In januari 2007 scheidden hun wegen en ontstond Dana Ponec architecten. Het bureau houdt zich bezig met de leefomgeving in al zijn aspecten en alle schaalniveaus: van verbouwingen voor particulieren tot en met herstructureringsplannen met een grote diversiteit aan functie. Het bureau heeft veel opdrachten met een complexe context (beschermd stadsgezicht, ingewikkelde fysieke randvoorwaarden, veel partijen met tegenstrijdig belang) en heeft de ruimte in de gebouwen net zo hoog in het vaandel staan als de ruimte tussen de gebouwen. Dana Ponec heeft zitting in de Creative Board van de Academie voor Informatie en Management in Amsterdam. Dana Ponec is sinds 2010 verbonden aan WZNH. Naast regulier commissiewerk is ze namens WZNH ook betrokken bij diverse supervisietrajecten.

Studeerde in 1976 af aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Van 1976 tot 1984 werkzaam bij Architectengroep 69. Sinds 1984 werkzaam als architect-directeur van Spreeuwenberg architektenburo bna. Dit is een ontwerpen bouwmanagementbureau gespecialiseerd in middelgrote opdrachten nieuwbouw en restauratie. Naast zijn ontwerppraktijk is Henk Spreeuwenberg ook actief geweest als docent op de Academie van Bouwkunst, lid van de Amsterdamse Raad voor de stedebouw en heeft hij een ervaring in welstandsadvisering in Alkmaar. Tevens heeft Henk Spreeuwenberg een atelier beeldende kunst en heeft diverse kunstwerken in de openbare ruimte gerealiseerd. Hij is sinds 2004 verbonden aan WZNH.

Onno Vlaanderen, architect Studeerde in 1985 cum laude af aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Vanaf 1987 is hij werkzaam als zelfstandig architect onder de naam Onno Vlaanderen Architecten. Naast Onno Vlaanderen als eindverantwoordelijk architect, bestaat het bureau uit een vaste kern van ervaren bouwkundige medewerkers. De projecten waaraan wordt gewerkt zijn zeer divers, variërend van stedenbouwkundige plannen tot interieurontwerpen. Naast zijn ontwerppraktijk is Onno Vlaanderen ook steeds actief geweest als docent op de Academie van Bouwkunst en de TU en heeft hij een zeer ruime ervaring in welstandsadvisering o.a. in Laren, Zaanstad, Almere, Den Helder en Haarlemmermeer. Hij is voorzitter van de Second-Opinions Commissie van WZNH. De laatste jaren ligt de nadruk vooral op supervisiewerkzaamheden zoals in, Oostzaan, Zaanstad Centrum, Zaanstad Zaan - Y en Den Helder. Daarnaast was Onno Vlaanderen van 2006 - 2011 lid van de Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling.


Henk Spreeuwenberg, architect

19

Bijlage 3: Curricula

Ir. Dana Ponec, architect

Welstandscommissie Oostzaan

Recommend Documents