Duurzame Energieagenda 2014-2017 Gemeente Oostzaan
Milieudienst Waterland Januari 2014
3
4
Inhoud Inleiding ................................................................................................................................... 6 Hoofdstuk 1: Een beter klimaat ............................................................................................ 13 Hoofdstuk 2: Samen met inwoners en plaatselijke bedrijven ............................................. 18 Hoofdstuk 3: Gemeente als voorbeeld .................................................................................. 25 Bijlage 1: Bijdrage Servicepunt Duurzame Energie ............................................................ 28 Bijlage 2: Planning, uitvoering en financiele middelen 2014-2017....................................29 Bijlage 3: Werkzaamheden milieudienst Waterland ........................................................... 31
5
Inleiding Klimaat Met het aflopen van de Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK) eind 2012 is een einde gekomen aan de ondersteuning door de rijksoverheid van het gemeentelijk klimaatbeleid. Voor 2013 en verder heeft de rijksoverheid geen nieuwe financiële middelen beschikbaar gesteld. Gemeenten zullen voornamelijk met eigen middelen aan klimaatbeleid invulling moeten geven. In deze tijd van krapte van financiële middelen betekent dit veelal ook een inkrimping van mogelijkheden die de gemeente heeft. Gemeenten staan echter niet met lege handen. Gemeentelijk beleid kan bijvoorbeeld de kaders voor duurzame energie, energieneutrale nieuwbouw en na-isolatie van bestaande woningen verbeteren. Zeker ook voor de eigen gemeentelijke organisatie zijn bij de stijgende energieprijzen energiebesparende maatregelen eerder terugverdiend. Bovendien heeft provincie NoordHolland voor de periode 2012 – 2016 alsnog financiële middelen gevonden om subsidie te geven voor energiebesparing en duurzame energie voor inwoners met een eigen woning. Verder zal Milieudienst Waterland het project Route du Soleil voortzetten waarmee de aanschaf van zonnepanelen door gemeenten, bedrijven en inwoners wordt gestimuleerd. Intentieverklaring Energie Afspraak Noord- Holland In september 2012 heeft de gemeente Oostzaan samen met de provincie de Intentieverklaring Energie Afspraak Noord – Holland ondertekend. Deze intentieverklaring omvat afspraken voor uitvoering van klimaatprojecten door gemeenten, met ondersteuning door provincie Noord-Holland. De ondersteuning door de provincie vindt plaats met de Uitvoeringsregeling subsidie duurzame energie maatregelen bestaande bouw Noord-Holland 2012, en met informatie en deskundigheid vanuit het Servicepunt duurzame energie. Dit servicepunt wordt op dit moment uitgevoerd door adviesbureau DWA. De Intentieverklaring omvat ook een afspraak om een Duurzame Energieagenda op te stellen voor de periode tot en met 2016. Deze Duurzame Energieagenda biedt de gemeenten de mogelijkheid om daarin haar klimaatbeleid te benoemen, een uitvoeringsprogramma op te nemen en op deze wijze ook ondersteuning vanuit het servicepunt duurzame energie voor het uitvoeringsprogramma te verkrijgen. Minimaal dient de Duurzame Energieagenda een project te omvatten uit één van de volgende thema’s:
Verduurzamen bestaande bouw
Energieneutrale nieuwbouw 6
Lokale energieproductie
Energieneutrale regio
7
Duurzame Energieagenda In deze agenda worden door de gemeente een project voor het thema Lokale Energieproductie en een project voor het thema Verduurzamen bestaande bouw opgenomen.
Route du Soleil
Subsidieregeling duurzame energie voor inwoners met een eigen woning
Met deze twee projecten voldoet de Duurzame Energieagenda aan de door de provincie gestelde eisen. Gemeenten kunnen naar eigen ambitie deze agenda aanvullen. De gemeente Oostzaan heeft er voor gekozen projecten gericht op onderwijs, eigen gebouwen en voorlichting in deze Duurzame Energieagenda op te nemen. Naast de opgenomen projecten in deze Duurzame Energieagenda houdt Milieudienst Waterland via haar netwerken zicht op de op de ontwikkelingen voor de eerder benoemde thema’s van de Intentieverklaring Energieafspraak voor gemeente Oostzaan. Dit gaat om nieuwe initiatieven als het ‘Duurzame Bouwloket’, elektrisch rijden, duurzaam bouwen in het algemeen, lokale energieproductie, ‘Zon op Nederland’ en mogelijke stimulering door middel van subsidie (bijvoorbeeld ‘asbestdaken eraf, zonnepanelen erop’). Milieudienst brengt medewerkers en portefeuillehouder van ontwikkelingen op de hoogte zodat hier, naast de projecten opgenomen in de Duurzame Energieagenda, op ingespeeld kan worden. Oostzaan energieneutraal In 2012 is een motie aangenomen door de gemeenteraad van Oostzaan waarin de ambitie wordt uitgesproken om van Oostzaan en energieneutrale gemeente te maken. Er zijn drie mogelijkheden om energieneutraal te worden: •
door energie te besparen
•
door het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen
•
door de eigen productie van duurzame energie te vergroten
Energieneutraal word je niet van vandaag op morgen. Het vraagt over het algemeen om een lange realisatieperiode. Om energieneutraliteit te bereiken zijn zeer forse inspanningen nodig, en het vraagt forse investeringen van alle partijen binnen Oostzaan. Om energieneutraliteit te bereiken zijn veel maatregelen nodig. Een groot deel is nu al kosteneffectief. Om volledig energieneutraal te worden zijn echter ook duurdere maatregelen nodig.
8
Voor bovenstaande mogelijkheden zijn verschillende acties geformuleerd, deze zijn opgenomen in de Duurzame Energieagenda 2014-2017 van de gemeente Oostzaan. Dit is een eerste stap om die gewenste energieneutraliteit te bereiken.
9
Integrale aanpak Het landelijk beleid stuurt steeds meer aan op een integrale benadering van de milieuproblematiek, met als doel een verdere verbetering van de milieu- en leefomgevingkwaliteit. Het gaat daarbij dus niet alleen om een integrale aanpak van de milieucompartimenten door de Milieudienst, maar ook om veiligheid en gezondheid en om een integrale benadering vanuit alle betrokken gemeentelijke disciplines, zodat men vanaf het eerste moment betrokken is bij de planontwikkeling en een ieder zich bewust is van elkaars belangen en prioriteiten en alle partijen streven naar een evenwichtige belangenafweging. Niet toetsen achteraf, maar actief meedenken en sturen voordat de kaarten zijn geschud. Bij ruimtelijke ontwikkeling, bijvoorbeeld het opstellen van bestemmingsplannen en het uitwerken van bouwplannen, worden de belangen ingebracht. Milieu is daarin één van de aandachtspunten. Daarbij gaat het voor milieu voor een deel om randvoorwaarden, vanwege wettelijke normen of eerder vastgesteld beleid, en voor het overige om ambities, als het benutten van kansen, het verbeteren van situaties en voorbeeldprojecten. Energieakkoord Op 6 september 2013 zette Nederland een belangrijke stap op weg naar een schone toekomst. Ruim veertig organisaties, waaronder de overheid, werkgevers, vakbeweging, natuur- en milieuorganisaties, andere maatschappelijke organisaties en financiële instellingen, verbinden zich aan het Energieakkoord voor duurzame groei. Kern van het akkoord zijn breed gedragen afspraken over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid. Uitvoering van de afspraken moet resulteren in een betaalbare en schone energievoorziening, werkgelegenheid en kansen voor Nederland in de schone technologiemarkten. Nederland heeft een Energieakkoord voor duurzame groei nodig. De SociaalEconomische Raad heeft gefaciliteert om tot zo'n akkoord te komen. Bindende afspraken over energiebesparing, schone energietechnologieën en klimaatbeleid zijn onderdeel van dit akkoord. Tegelijkertijd moet het aanzetten tot duurzame groei en groene werkgelegenheid. Naast een lagere energierekening voor bedrijven, instellingen, (scholen, ziekenhuizen, woningcorporaties) en burgers en milieuwinst levert dit ook nieuwe banen op in de bouw en aanverwante sectoren. Energieakkoord impuls voor lokale duurzame energie Het energieakkoord biedt kansen voor gemeenten en hun inwoners voor lokale duurzame energieopwekking. Door de lagere energiebelasting op zonne-energie en afspraken over salderen kunnen in alle gemeenten buurtcentrales ontstaan op daken, voormalige vuilstorten en andere locaties. Huizenbezitters konden het teveel aan zelf opgewekte 10
duurzame energie al terugleveren aan het net en verrekenen met het eigen gebruik (het zogenaamde salderen). Dit is door het akkoord nu ook mogelijk voor energiecoöperaties en voor eigenaren van appartementen.
11
-Stimulans voor energieke samenleving Met het energieakkoord krijgt de 'energieke samenleving' een positieve stimulans. Lokale overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers kunnen samen werken aan een duurzame energievoorziening en energiebesparing in de (bestaande) bouw. -Ondersteuningsprogramma energiebesparing: maatregelen voor de gebouwde omgeving De VNG zal de komende maanden het voortouw nemen om een ondersteuningsprogramma te ontwikkelen om gemeenten actief te helpen bij energiebesparing in de bestaande woningvoorraad en lokale en regionale energiebesparing en -opwekking. Het programma richt zich onder meer op energiebesparing bij eigenaar-bewoners, maatschappelijk vastgoed (schoolgebouwen) en samenwerking met de huursector.
Deze duurzame Energieagenda is verdeeld in drie hoofdstukken: -Hoofdstuk 1: Een beter klimaat -Hoofdstuk 2: Samen met inwoners en bedrijven -Hoofdstuk 3: Gemeente als voorbeeld In de bijlagen vindt u de planning, uitvoering en de financiele middelen. De werkzaamheden uit te voeren door de milieudienst Waterland en de bijdrage van het Servicepunt Duurzame Energie.
12
Hoofdstuk 1: Een beter klimaat Route du Soleil De markt voor zonnepanelen is volop in ontwikkeling. Prijzen zijn gedaald en daardoor kan sinds kort, in een aantal situaties, een investering in een zonnestroom systeem zonder subsidie financieel gunstig zijn. Er zijn vele aanbieders: groot en klein, fysiek of alleen op internet. Route du Soleil richt zich op inwoners, gemeenten, bedrijven en medewerkers van gemeenten en bedrijven. Zonnepanelen voor inwoners en informatie inloop avond Inwoners (maar ook bedrijven) kunnen momenteel gebruik maken van de website www.routedusoleil.nl . Op deze website staat alle relevante informatie voor inwoners. De gemeente Oostzaan geeft ondersteuning aan publiciteit voor Route du Soleil. Tevens zorgt de milieudienst zelfstandig voor een aantal advertenties in de regionale kranten. De inwoners van de gemeente Oostzaan zijn in mei 2013 uitgenodigd voor een informatie inloopavond welke plaats heeft gevonden in het gemeentehuis te Oostzaan. De inloopavond was zeer succesvol met een opkomst van circa 80 inwoners. In de komende periode zal er opnieuw een inloopavond ‘Route du Soleil’in het gemeentehuis van Oostzaan plaatsvinden. Inwoners van Oostzaan kunnen op deze avond alles te weten komen over zonnepanelen en de aanschaf ervan. Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
Inloopavond en communicatie (advertenties e.d.) route du soleil
Informeren over zonnepanelen
2014/201 5
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
kosten Pm
resultaat Zonnepanel en op particuliere woningen
Zonnepanelen op de Noorderschool Voorstel is om op de nog te bouwen, nieuwe Noorderschool, zonnepanelen te plaatsen. In combinatie met het lespakket voor scholen over duurzame energie en zonnepanelen omvat dit een mooi geheel en goed voorbeeld vanuit de gemeente. De milieudienst biedt de school een concreet aanbod m.b.t. de organisatie en de uitvoering. De school dient enkel zorg te dragen voor de toegankelijkheid van de school m.b.t. de schouw en de installatie van de panelen. In onderstaande tabel wordt een indicactie gegeven van de kosten en opbrengsten van de panelen. 13
20 panelen
Opbrengst: ca. 4000 € 8.700,-, incl. montage, kWh/jaar, 4600 monitoringsdisplay en Wattpiek BTW
De kosten zijn berekend inclusief schouw, montage, elektrische installatie en btw. En inclusief monitoringsdisplay. Via een monitoringsdiplay kunnen alle ouders en kinderen ook daadwerkelijk zien wat de panelen opleveren. De gelden hiervoor zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden. Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
Zonnepanelen nieuwe Noorderschoo l
Zonnepanelen op de nieuw te bouwen Noorderschool
2015/201 6
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
€ 8.700,-
Voorbeeld functie scholen en gemeente en energiebespari ng
Zonnepanelen voor medewerkers van de gemeente De aanschaf van zonnepanelen is een investering die je door een besparing op de jaarlijkse energierekening vaak binnen 6 tot 9 jaar terugverdient. Toch ervaart men het hoge aanschafbedrag van zonnepanelen vaak als drempel om over te stappen op zonneenergie. Werkgevers kunnen deze drempel wegnemen voor hun medewerkers en raadsleden via het PV-privéproject. Medewerkers en raadsleden kunnen bijvoorbeeld de mogelijkheid krijgen om de zonnepanelen te betalen met een voorschot op het loon of op het vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Milieudienst Waterland biedt haar medewerkers deze mogelijkheid al. De eerste zonnepanelen zijn inmiddels geplaatst via deze regeling. Rekenvoorbeeld: Budget voor vóórfinanciering zonnepanelen voor gemeentemedewerker, PV-privé (terugbetaling via inhouding op het netto salaris). 160 medewerkers, 20% belangstelling, 10% daarvan vraagt lening voor circa 6 panelen systeem: € 12.000,- . Dit geld keert terug naar de gemeente. Alleen rentederving als echte kosten, is € 600,- per jaar bij 5% volledig uitgeleend. Ruim gerekend 5 jaar aflossing, Kosten: € 3000,-. De gemeente Oostzaan zal uitzoeken of het interessant is om dit aan te bieden aan zijn medewerkers. De gemeente zal hiervoor nog budget vrij moeten maken.
Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
PV-Prive voor medewerkers
Onderzoek lening voor
2014/201
Milieudienst
Kostenplaats gemeente en
PM
Aanschaf zonnepanele
14
zonnepanelen voor medewerkers gemeente
5
en gemeente
15
milieudienst
n medewerker s
Zonnepanelen voor bedrijven De milieudienst brengt de mogelijkheden onder de aandacht van bedrijven. Met name voor winstgevende bedrijven met een laag energiegebruik kan een investering in een systeem voor zonnestroom lucratief zijn als gebruik gemaakt wordt van de energie-investeringsaftrek en de kleinschaligheidsaftrek. Bedrijven in Oostzaan zullen benaderd worden door middel van een mailing, telefoontje, bezoek, Contactgroep bedrijven Oostzaan of via een artikel in het plaatselijk krantje. Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
Zonnepanelen voor bedrijven
Onder de aandacht brengen, informeren
2014-201 6
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
-
Bedrijven voorzien van zonnepanele n
16
Energieke Samenleving Er waait een nieuwe wind door de Nederlandse samenleving. Bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties wachten niet meer af tot de overheid het voor ze regelt. Ze nemen zelf het initiatief om hun woon- en werkomgeving te verbeteren en maken gebruik van de creativiteit, kennis en energie die in de samenleving te vinden is: de Energieke Samenleving. Veel van deze initiatieven ontstaan op gebieden die vallen binnen het brede begrip duurzaamheid. Denk aan duurzaam (ver)bouwen, het opwekken van duurzame energie en groen in de leefomgeving. Bezuinigingen bij gemeenten en nieuwe visies op de gemeentelijke kerntaken zorgen voor een toenemende aandacht voor deze Energieke Samenleving. Lokale energiecooperatie Een groeiend aantal consumenten vraagt om groene stroom en groen gas en burgers en bedrijven kiezen er steeds vaker voor om zelf en samen energie op te wekken. De toekomst voor lokale energieopwekking is dus veelbelovend. In steeds meer steden en dorpen komen initiatieven om zelf groene energie te gaan opwekken. Een prima plan, waarmee vaak zowel het milieu als de eigen financiën gebaat zijn. Het is duurzaam en een aanzet voor een regionale economie. Zonnepanelen zijn vaak de snelste en eenvoudigste vorm om dit te doen. Maar niet iedereen heeft een dak dat geschikt is voor zonne-energie en de investeringen kunnen voor sommige mensen best hoog zijn. En wat als je wilt verhuizen terwijl de panelen nog niet zijn afgeschreven? Samen investeren in een energie productie coöperatie is dan de uitkomst. De gemeente wil dit soort initiatieven ondersteunen. Om goed in te kunnen spelen op duurzame initiatieven uit de samenleving is het voor gemeenten belangrijk om, wanneer dat kan, als netwerkpartner op te treden in plaats van bepalende partij. Door deze netwerkbenadering zijn bewoners en gemeenten gelijkwaardige partners en kan er samenwerking plaatsvinden waar beide partijen wat aan hebben. Deze benadering zorgt er ook voor dat de valkuil waarbij de gemeente toch veel werk naar zich toetrekt, of bewoners verwachten dat de gemeente veel doet, wordt voorkomen.
Project
Omschrijving
Lokale energiecoörperat ie
Netwerkpartner voor burgerpaticipatie en energiecooperati es
Plannin g continu
Wie
Uren
kosten
resultaat
Milieudienst en gemeente / gebouwbeheer
Kostenplaats milieudienst
-
Stimuleri ng burger initiatiev en
17
Hoofdstuk 2: Samen met inwoners en plaatselijke bedrijven De gemeente Oostzaan werkt voor haar inwoners en bedrijven. De gemeente ondersteunt duurzame initiatieven van inwoners en organisaties die bijdragen aan milieubewustwording en een beter milieu. Daarnaast informeert de gemeente inwoners over verschillende milieuonderwerpen via de gemeentepagina in de krant en de website. De inwoners zijn belangrijk voor het behalen van de milieudoelstellingen, bijvoorbeeld op het gebied van energiebesparing of afvalscheiding. Duurzame Energie Subsidie en maatregelen lijst Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben met het besluit van 19 juni 2012, nr. 2012-28394 tot vaststelling van de ‘Uitvoeringsregeling subsidie duurzame energie maatregelen bestaande bouw Noord-Holland 2012’ besloten door te gaan met de subsidie op energiebesparende maatregelen en installaties voor duurzame energie voor de eigen woning van inwoners. Er is een budget beschikbaar voor de komende vier jaar van € 22.129,-. Het bedrag is ineens aangevraagd (voorschotsubsidie van 80%) en toegekend. De resterende 20% wordt uitgekeerd na vaststelling van de subsidie door de provincie Noord-Holland. De subsidie is niet voor organisatiekosten, maar uitsluitend voor materialen. De hoogte van de subsidie op maatregelen bedraagt maximaal 15% van de subsidiabele kosten. De activiteiten voor de besteding van de subsidiegelden moet voltooid zijn vóór 1 december 2016, maar mag ook in een kortere periode. Daarna, of eerder bij eerdere afronding van de activiteiten, vindt vaststelling van de subsidie plaats. Het subsidieplafond bedraagt € 22.129,-. Maatregelen waarvoor inwoners van de gemeente Oostzaan met een eigen woning hun aanvragen voor kunnen indienen zijn: Installatietechnisch 1 PV-systeem 2 Zonneboiler 3 LT-verwarming 4 (Combi)warmtepomp 5 Douchewater-wtw Bouwkundig 1 Dakisolatie Rc ≥ 2,5 m2 K/W 18
2 Vloerisolatie Rc ≥ 2,5 m2 K/W 3 Spouwmuurisolatie Rc ≥ 1,3 m2 K/W 4 Paneelisolatie Rc ≥ 2,5 m2 K/W 5 Isolatie massieve muur Rc ≥ 2,5 m2 K/W 6 HR++-glas U-glas ≤ 1,2 W/m2K of spouw 15 mm De gemeente Oostzaan kiest ervoor om doe-het-zelf isolatiemateriaal niet in aanmerking te laten komen voor subsidie in verband met de controleerbaarheid. De milieudienst zorgt in samenwerking met de gemeente voor de opstelling, publicatie en uitvoering van de subsidieregeling.
Duurzaamheidslening SVn Het klimaat verandert in rap tempo. Om dit tegen te gaan wil Nederland in 2020 30% minder CO2 uitstoten. Om dit te bereiken dienen forse stappen genomen te worden. SVN biedt een duurzame oplossing. De Duurzaamheidslening is een aantrekkelijke lening met een lage rente voor particuliere woningbezitters. De duurzaamheidslening kan worden ingezet om klimaatdoelstellingen te verwezenlijken en de bestaande woningvoorraad energiezuiniger te maken. Het SVn staat voor Stimuleringsfonds Volkhuisvesting Nederlandse gemeenten en betreft een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk. Het SVn ontwikkelt financieringsinstrumenten voor onder meer gemeenten om doelstellingen op het gebied van wonen te realiseren. Hiertoe beheert het SVn revolverende fondsen waaruit laagrentende leningen worden verstrekt. De duurzaamheidslening is hier een voorbeeld van. De gemeente Oostzaan zal een extra stimulans geven aan inwoners door financiering mogelijk te maken voor particuliere eigenaren van woningen met behulp van deze duurzaamheidslening. De gelden voor bovengenoemd project zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden.
19
Lesprogramma duurzame energie voor basisscholen Er komt een lesprogramma over duurzame energie, welke momenteel ontwikkeld wordt door de milieudienst. Het zal waarschijnlijk gaan om een les die wordt gegeven door een medewerker van de milieudienst of bijvoorbeeld de wethouder. De les is bedoeld voor leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs (groep 5/6/7/8). Voorbeeld invulling les: Klassikaal:Nut en noodzaak duurzame energie, vervolgens individueel of in groepjes invullen opdrachten boekje, en afsluitend knutselen de kinderen een zonnepaneeltje op een zonnebloem, welke dan kan draaien. De kosten hiervoor bedragen ca. € 5,- per kind.
Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
Lesprogramm a
Lesprogramma duurzame energie voor basisscholen
2014/201 5
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
Pm, € 5,per deelnemen d kind
Kennis duurzame energie
De gelden voor bovengenoemd project zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden.
20
Duurzame gebouwen Energiebesparing in de bestaande bouw en duurzame nieuwbouw heeft vele voordelen:
Energiebesparing levert een verlaging van de woonlasten
En goed geïsoleerd gebouw is comfortabel
Energiebesparing en duurzaam bouwen levert een belangrijke bijdrage aan duurzame ontwikkeling.
Naast de kosten voor huur of hypotheek vormen de energielasten het grootste deel van de woonlasten. De verwachting is dat die energielasten de komende jaren alleen maar stijgen. Bij een bedrijf lopen de energielasten soms op tot één of meer fte’s. De gemeente wil het gebruik van energie in haar gemeente naar beneden brengen in samenwerking met haar bewoners en bedrijven. Woningbouwcorporaties kunnen voor de huurwoningen hier ook een rol in spelen, daar waar ze dat niet al doen. Een actief programma met projecten waarbij burgers en ondernemers minder energie gaan consumeren is belangrijk. Duurzaam bouwen Duurzaam bouwen is het op zodanige manier bouwen dat gedurende de gehele levensloop van het gebouw en de gebouwde omgeving zo min mogelijk (milieu-)belasting ontstaat. Aandacht voor duurzaamheid betekent expliciete aandacht voor een gezond, leefbaar binnenmilieu van de woningen, beperkingen van de negatieve gevolgen voor mens en milieu en beperkingen van de woonlasten op termijn (energierekening). Het werkprogramma van Schoon en Zuinig (VROM, 2007) beschrijft hoe Nederland in 2020 30 procent minder broeikasgassen wil uitstoten ten opzichte van 1990. Op basis hiervan hebben het Rijk en de gemeenten in 2007 het Klimaatakkoord ondertekend. Aan energiebesparing en duurzame energie is een belangrijke rol toegekend. Nederland heeft in het Energierapport 2008 (EZ, 2008) de doelstelling voor energiebesparing opgehoogd van 1,5 naar 2 procent per jaar in 2020. Onder duurzame energiebronnen worden hernieuwbare energiebronnen verstaan. Dit wil zeggen bruikbare energie uit waterkracht, windenergie, zonne-energie, omgevingsenergie en biomassa. Duurzame energie speelt in Nederland nog een beperkte rol. De Nederlandse overheid streeft naar 20 procent duurzame energie in 2020 (VROM, 2007). Het kabinet Rutte II hanteert het aandeel duurzame energie van 16 procent in 2020. Om resultaten te boeken en om innovatie te stimuleren is de energieprestatie-coëfficiënt voor nieuwe woningen in het Bouwbesluit (wettelijk kader) in 2011 aangescherpt van 0,8 naar 0,6 en wordt deze in 2015 verder verlaagd naar 0,4. De gemeente Oostzaan toets bouwplannen op het bereiken van dat wettelijk niveau. De gemeente Oostzaan zal bij nieuw- of verbouw van openbare gebouwen alle mogelijke duurzaamheidsmaatrgelen onderzoeken en, indien haalbaar, ook treffen.
21
GPR Gebouw Het instrument voor het maken van duurzaamheidskeuzes bij nieuwbouw en renovatie van woningen, kantoren, scholen en bedrijfsgebouwen. GPR Gebouw is een gebruiksvriendelijk softwarepakket om de kwaliteit en duurzaamheid van een gebouw te meten. Bij de beoordeling wordt gekeken naar de thema’s energie, milieu (bijv. materiaal- gebruik), gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Voor elk thema wordt een kwaliteitsscore gegeven van 1-10. Hoe hoger de kwaliteit, of hoe lager de milieubelasting, hoe hoger de score. De Milieudienst IJmond is licentiebeheerder. Zij nodigt projectontwikkelaars, architecten, bouwbedrijven en woningcorporaties uit om als gastgebruiker de berekeningen zelf uit te voeren. Aangezien de aanscherping van het beleid voor duurzaam bouwen een dynamisch traject is, dienen bouwinitiatieven getoetst te worden aan het op dat moment geldend beleid. De projectontwikkelaar/architect is hierna aan zet om in samenwerking met de gemeente en Milieudienst Waterland de ambitie te realiseren. Duurzame gebouwen leveren een economisch voordeel en meer comfort op in de toekomst. De ambitie van de gemeente Oostzaan is minimaal een 8.0 te scoren op het thema energie en gemiddeld een 8.0 voor de thema’s milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Duurzame gebouwen leveren een economisch voordeel en meer comfort op in de toekomst. Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
GPR gebouw
Gebruik maken van de softwaretool GPR om ambitie inzichtelijk te maken
Continu
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
-
Duurzam e gebouwen met een gemiddeld e score van 8.0.
22
Milieubarometer voor Oostzaanze bedrijven De milieubarometer voor de Oostzaanse bedrijven is positief ontvagen door de de ondernemersvereniging en de portefeuillehouder. De gemeente Oostzaan onderzoekt of het mogelijk is de milieubarameter aan te bieden aan Oostzaanse bedrijven. De Milieubarometer maakt de milieuprestatie CO2-footprint en bijbehorende kosten van een bedrijf of instelling eenvoudig en snel zichtbaar. Een bedrijf vult gegevens over energie, water, afval, emissies, transport en papierverbruik in. Een bedrijf krijgt dan de volgende grafieken:
23
De Milieubarometer biedt ook: •
Een selectietool met de besparingsmaatregelen voor de betreffende branche.
•
Benchmarks waarmee een ondernemer zijn bedrijf kunt vergelijken met het branchegemiddelde.
•
De mogelijkheid om een MVO-balans te maken.
Dit biedt bedrijven Inzicht in milieuprestatie en kosten van een bedrijf ten opzichte van branche gerelateerde bedrijven. Hierdoor worden ondernemers gestimuleerd duurzame maatregelen te nemen. Project
Omschrijving
Plannin g
Wie
Uren
kosten
resultaat
Milieubaromet er
Aanbieden milieubaromete r aan Oostzaanse bedrijven
2014-20 17
MDW
Kostenplaat s gemeente en milieudienst
Pm
Inzicht in milieupresta tie en kosten van een bedrijf ten opzichte van branche gerelateerde bedrijven
Energiebesparing bedrijven Wet milieubeheer Wanneer blijkt dat bij een bedrijf de jaarverbruikcijfers de norm worden overschreden (jaarverbruik van 50.000-200.000 kWh elektriciteit en/of 25.000-75.000 m³ gas) moeten de bedrijven op grond van artikel 2.15, eerste lid uit het Activiteitenbesluit aangeven op welke wijze zij gaan voldoen aan de Best Beschikbare Techniek. Voorwaarde hierbij is dat er een terugverdientijd van minder dan vijf jaar is. Tijdens de milieucontroles door de milieudienst wordt hierop geadviseerd en gecontroleerd.
24
Hoofdstuk 3: Gemeente als voorbeeld Het is aan de gemeente om een voorbeeld te stellen over hoe het kan en moet. Wij spannen ons gezamenlijk in om een klimaatvriendelijke omgeving te realiseren met een gezonde leefomgeving en gevarieerd groen, in goede balans met economische en maatschappelijke functies. We zijn samen verantwoordelijk voor het gebruik van grondstoffen, afvalstoffen, energie en het bewust gezamenlijk gebruik van leefomgeving. Daarbij is belangrijk dat we rekening houden met alle belangen, voor de korte en lange termijn. Zonnepanelen voor gemeenten Gemeenten hebben panden in hun bezit die geschikt zijn voor zonnepanelen. Voor een aantal panden kan een investering in zonnepanelen een financieel gunstige investering zijn. Bij representatieve gemeentelijke panden kan de gemeente met een systeem zonnestroom het goede voorbeeld uitdragen. De milieudienst zal samen met de gemeenten en gebouwbeheer een inventarisatie maken voor geschikte panden en kosten en baten in kaart brengen. Onderstaand vindt u hiervoor een eerste aanzet tot het onderzoek. Zonnepanelen op de gemeentewerf •
Op de gemeentewerf is een oppervlakte van 12 x 35 meter beschikbaar. Als er vanuit wordt gegaan dat de helft van het dak kan worden benut is een investering nodig van € 47.000,-. Dit met een terugverdientijd van ongeveer 16 jaar. Als rekening wordt gehouden met een jaarlijkse stijging van de energieprijs van 6% is de terugverdientijd ruim 7 jaar.
Dit zal in overleg en samenwerking tussen de gemeente, gebouwenbeheerder en milieudienst uitgevoerd worden.
Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
Zonnepanelen gemeentelijke gebouwen
Zonnepanelen op de gemeentewerf
2014-201 7
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
€ 47.000,-
Voorbeeld functie gemeente en energiebespari ng
De gelden voor bovengenoemd project zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden. Zonnepanelen op gebouwdeel E (Voormalig dorpshuis ‘De Greep’)
25
Gebouwdeel E, op het moment dat dit geheel in eigendom is van de gemeente. Er wordt ca. 36.000 kWh energie verbruikt. Op het dak van de sporthal is een oppervlakte van ca. 20 x 50 m beschikbaar. Als veiligheidshalve de helft van dit oppervlak zou worden benut voor zonnepanelen vergt dit een investering van ca. € 112.000,- die na ongeveer 16 jaar is terugverdiend. Als rekening wordt gehouden met een jaarlijkse stijging van de energieprijs van 6% is de terugverdientijd ruim 7 jaar.
Uiteraard moet ook rekening gehouden met de dakconstructie van de geschikte gebouwen maar die lijkt toereikend om er zonnepanelen op te kunnen plaatsen. Omdat de levensduur van de panelen ca. 25 jaar bedraagt vloeien na de terugverdientijd de opbrengsten terug in de gemeentekas. Project
Omschrijving
Planning
Wie
Uren
kosten
resultaat
Zonnepanelen gemeentelijke gebouwen
Zonnepanelen op gebouwdeel E
2014-201 7
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
€ 112.000,-
Voorbeeld functie gemeente en energiebespari ng
De gelden voor bovengenoemd project zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden. Woning corporaties Als maatschappelijke organisatie willen de woningbouwcorporaties verantwoord omgaan met energie en grondstoffen. De corporatiesector als geheel streeft ernaar om tot 2025 een vermindering van 20% van het energieverbruik in de woningen te realiseren. De gemeente Oostzaan streeft naar afspraken met corporaties om dit doel te realiseren. Project
Omschrijving
Plannin g
Wie
Uren
Woning corporaties
In gesprek blijven met woningcorporatie s over gezamenlijke doelen op het gebied van duurzaamheid
continu
Milieudienst en gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
kosten
-
resultaat
Samenwerking met woningcorporati es, ook op het gebied van duurzaamheid
E-laadpaal De gemeente Oostzaan heeft aangegeven mee te doen met de aanbesteding van de Metropool Regio Amsterdam (MRA) voor vier laadpalen. De kosten voor de gemeente 26
bedragen hiervoor € 1000,- per laadpaal. Voorwaarde hiervoor zijn o.a. dat de aanvragen van inwoners komen en dat de gelden in 2014 zijn besteed. Project
Omschrijving
Plannin g
Wie
Uren
kosten
resultaat
E-laadpaal
In samenwerking met de MRA laten plaatsen van vier elaadpalen
2014
Gemeente
Kostenplaats gemeente en milieudienst
€ 4000,- uit de Luchtkwaliteitsgel den van de Provincie N-H.
Netwerk van Elaadpalen in Oostzaan
27
Bijlage 1: Bijdrage Servicepunt Duurzame Energie Servicepunt Duurzame Energie De provincie biedt de eerder genoemde subsidieregeling en het Servicepunt Duurzame Energie (voorheen CO₂ servicepunt) aan. Het college van GS spant zich in voor de instandhouding van het Servicepunt Duurzame Energie gedurende de periode 1 januari 2012 tot en met minimaal 31 december 2015. Het Servicepunt Duurzame Energie biedt, afhankelijk van de ambities en activiteiten van het college van B&W, ondersteuning bij het opstellen van de Lokale Duurzame Energieagenda. De omvang van deze ondersteuning is gekoppeld aan de prioriteit en inzet die het college van B&W zelf geeft aan de uitvoering van de Lokale Duurzame Energieagenda. Deze ondersteuning bestaat uit: • het mondeling en schriftelijk geven van informatie en advies; • het optreden als sparringpartner voor de energie- en milieuambtenaar bij het opstellen van het duurzame energiebeleid; • het organiseren van workshops over thema’s die meerdere gemeenten betreffen; • het organiseren van netwerkversterkende activiteiten; • het opzetten van (collectieve) projecten ter ondersteuning van de uitvoering van gemeentelijk beleid; • het informeren over en assisteren bij het aanvragen van provinciale subsidies; • het assisteren bij het aanvragen van subsidies bij Agentschap NL en andere subsidie verlenende instanties; • het provincie breed inzichtelijk maken van de door de gemeenten behaalde resultaten. Aan de inzet van het Servicepunt zijn geen kosten verbonden.
28
Bijlage 2: Planning, uitvoering en financiele middelen 2014-2017 Project Route du soleil:
Uitgave
Tijdpad
Trekker MDW
Zonnepanelen voor inwoners, communicatiebu dget voor advertenties. Zonnepanelen voor de nieuwe Noorderschool
Pm
2014-2017
MDW/ Gemeente
Subsidie vanuit de gemeente € 1000,per school. Keer 6 scholen: € 7800,Pm
2014-2017
MDW
2014-2015
MDW
-
2014-2017
MDW
-
2014-2017
MDW
Pm
2014-2017
MDW
Pm. € 5,- per deelnemend kind
2014/2015
MDW
2014-2017 2014-2017 2014-2017
MDW MDW MDW
2014-2017
MDW
Jaarlijks
Gemeente
2014
Gemeente
2014-2017
MDW/ Gemeente
PV-Prive voor medewerkers Zonnepanelen voor bedrijven Netwerkpartner voor burgerinitiatieve n Duurzaamheidsl ening SvN Lesprogramma duurzame energie GPR gebouw Milieubarometer
Pm Zonnepanelen op € 47.000,de gebouwen van de gemeentewerf. Zonnepanelen op € 112.000,gebouwdeel E Woning corporaties E-laadpalen € 4000,- Vanuit luchtkwaliteitsgelde n € 22.129,- DE gelden Uitvoering vanuit de Provincie subsidieregeli ng Toelichting op de tabel:
29
•
€ 22.129,- vanuit de Provincie Noord-Holland. Bestemd voor de subsidieregeling duurzame energie en energiebesparende maatregelen voor inwoners met een eigen woning.
•
€ 4000,- vanuit de Luchtkwaliteitsgelden van de Provincie Noord-Holland.
•
De gelden voor de overige bovengenoemde projecten zullen door de gemeente Oostzaan nog vrij gemaakt moeten worden.
30
Bijlage 3: Werkzaamheden milieudienst Waterland -
Ondersteuning bij het opstellen van de Duurzame Energieagenda welke de gemeente gaat uitvoeren.
-
Opstellen van een subsidieregeling voor inwoners van gemeente Oostzaan voor de juiste besteding van de provinciale subsidie voor energiebesparende maatregelen voor inwoners met een eigen woning.
-
Administratie voeren voor de subsidieverlening, gemeente adviseren over toekenning of afwijzing van subsidieaanvragen, financiële en inhoudelijke verslaglegging naar de provincie, loket functie voor vragen van particulieren over de subsidie.
-
Verdere uitrol van Route du Soleil, goede PV-systemen tegen een scherpe prijs,. Route du Soleil is voor de doelgroepen:
-
o
Inwoners. Loketfunctie voor vragen over Route du Soleil door inwoners van de gemeente, waarbij ondersteuning van de gemeente in communicatie en publiciteit.
o
Gemeentelijke gebouwen. Gemeente ondersteunen gebruik maken van bestaande mogelijkheden voor zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen en het openen van nieuwe mogelijkheden.
o
PV-privé. Betreft een aanbod van de gemeente aan haar medewerkers voor een PV-systeem waarbij de gemeente de aankoop uit het toekomstige salaris /vakantieuitkering voorfinanciert. Dit kan uitgebreid worden naar bedrijven.
o
Bedrijven. De fiscale mogelijkheden voor PV-systemen onder de aandacht brengen van bedrijven.
Milieudienst Waterland houdt via haar netwerken zicht op de op de ontwikkelingen voor de eerder benoemde thema’s van de Intentieverklaring Energieafspraak voor gemeente Oostzaan. Dit gaat om nieuwe initiatieven als het “Duurzame Bouwloket”, elektrisch rijden, duurzaambouwen in het algemeen, lokale energieproductie, “Zon op Nederland” en mogelijke stimulering door middel van subsidie (bijvoorbeeld asbestdaken eraf, zonnepanelen erop). Milieudienst brengt medewerkers en portefeuillehouder van ontwikkelingen op de hoogte. Tevens wordt jaarlijks begroot en verantwoord in het milieuwerkprogramma en het milieujaarverslag.
31
32
33
