#FTF3
Welkom bij Fund The Future III
Financieringsestafe9e voor ondernemers 27 november 2013
Sponsoren
Organisa@epartners
Het financiële ecosysteem in Twente, knelpunten en kansen
Kees Eijkel, directeur Kennispark Twente
Context
• Onderzoek (door BMBD) naar de financiële component in het Twentse ecosysteem rondom innovatie (huidige situatie, best en next practises, concrete stappen voor verbetering) • Vanuit ecosysteem gedachte is het onmogelijk om het financiële component te zien als een geïsoleerde marktplaats van alleen vraag en aanbod tussen ondernemers en investeerders • Vraag en aanbod van kapitaal zijn sterk afhankelijk van fase en sector, we richten ons op Innovatie kapitaal: de totale scope van financieringen en bijbehorende partijen tijdens de levenscyclus van een innovatie • Voor nu: introductie van pijnpunten uit onderzoek en oplossingsrichting vanuit facetten ecosysteem
Verbeterpunten en oplossingsrichting
Leaders
Stakeholders
Frameworks
Systeem is gefragmenteerd en gesloten
Resources
Activities
Engagement
Role models
- Organiseer verbinding - Versterk bestaande externe kanalen (denk aan service providers, vervolginvesteerders, etc.) - Windowdressing
- Ambassadeurs - Presenteer track record ecosysteem
Infrastructure, capability & community
- Coördinerende taak vormgeven - Gedeelde, open agenda - Maak flow van innovatiekapitaal ‘aansluitend’ - Definieer technologische speerpunten - Definieer kracht van Twents ecosysteem
Culture
- Dynamische en open netwerken
Verbeterpunten en oplossingsrichting
Leaders
Stakeholders
Frameworks
Ad hoc financieringsstrategie
Resources
Activities
Engagement
- Mentoren, serial entrepreneurs mobiliseren
- Opleiding - Training - On the job support
Infrastructure, capability & community
Role models
Culture
Verbeterpunten en oplossingsrichting
Leaders
Stakeholders
Resources
Frameworks
Kwaliteit van proposities
Activities
Engagement
Role models
Sterke band met UT is positief voor technologische kracht van de propositie.
Infrastructure, capability & community
Business development expertise is in de regio onvoldoende van kwaliteit. Zowel binnen grote als kleine bedrijven is deze expertise onderontwikkeld. Een expertise centrum, toolkits, etc. op dit gebied, welke zich richten op opleiding, training en on the job support, kan hier een oplossing bieden.
Culture
- Ondernemers sneller naar buiten, customer development in plaats van product development - Eerder op zoek naar contacten (ook investeerders) buiten de regio. - Pay it forward mentaliteit (elkaar helpen om het beste te realiseren) - Dynamische en open netwerk
Verbeterpunten en oplossingsrichting
Leaders
Stakeholders
Definieer voortrekkers om VC’s naar Twente te trekken en/ of proposities daarbuiten te introduceren
Frameworks
Ondervertegenwoordiging bij VC’s buiten Twente
Resources
Engagement - Zorg voor aanspreekpunt
Activities
investeerders, geef inzicht in proposities - Structurele interactie met VC’s buiten de regio - Organiseer doelgerichte verbinding, passend bij behoefte investeerders - Presenteer kwaliteit naar buiten toe
Infrastructure, capability & community
- Toon investeerders de kwaliteit van het ecosysteem
Role models
- Ambassadeurs - Presenteer track record ecosysteem
Culture
- Sneller link buiten regionaal netwerk leggen - ‘Natuurlijke’ selectie op kwaliteit van proposities - Buit technologische kwaliteit in propositie uit
Het financiële ecosysteem in Twente, knelpunten en kansen
Kees Eijkel, directeur Kennispark Twente
Sponsoren
Organisa@epartners
Financieringsestafe6e 0 = Pre-‐Seed
– TOP-‐regeling – Twents MKB InnovaAekredieten
• 1 = Seed
– Symbid Crowdfunding – Energiefonds Overijssel
• 2 = Start
– InnovaAefonds Overijssel – Meesters van de Toekomst – One Planet Crowd
Financieringsestafe6e (2) • 3 = Groei – Newion Investment – VEGA Fonds – Energiefonds II – Tiin Capital B.V.
• 4 = Mature – Horizon 2020
#FTF3
TOP-‐regeling
Sander Nijenhuis Erwin Holtland
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Sander Nijenhuis (Fortes Solutions) Commissielid TOP-regeling & Oud-TOPper
Fortes Solutions & TOP
Inhoudsopgave
15
Facts & Figures TOP
- Start: 1984 - Pre-seed lening (€40k) - Ondersteunde bedrijven: 387 - Gegenereerde arbeidsplaatsen: 2902 (gemiddeld 7,5) - Support op het gebied van: businessplan, financieel, accountancy, coaching, juridisch, huisvesting, communicatie, netwerk, samenwerking met kennisinstituut
Inhoudsopgave
16
#FTF3
Twents MKB InnovaAekredieten
Jantsje op de Hoek
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Twents MKB Innovatiekredieten
Criteria Innovatiekredieten
Selectiecriteria:
Extra punten voor:
• MKB’er, < 50 medewerkers
• samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen uit Twente
• gevestigd (of binnen 1 jaar) in Twente • sectoren duurzaamheid, veiligheid of zorg
• eerste klant in de regio heeft • cofinanciering
• innovatie binnen 2 jaar geïntroduceerd op de markt • positieve business case Inhoudsopgave
19
#FTF3
Symbid Crowdfunding
Robin Slakhorst
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Crowdfunding November 27 2013 Robin Slakhorst
Lesson 5 Proven equity gap in The Netherlands by EIM for companies with a capital requirement between €50k
FRIENDS & FAMILY
EQUITY GAP
30K
and €350k
INFORMAL INVESTORS
150K
VENTURE CAPITALIST
500K
PRIVATE EQUITY
2.5M
€ 1 Billion vs € 75 Million
Lesson 7A
Good to know
‘The Dutch’ hold over € 330 Billion in savings
CBS, 2013
Stockmarket investors hold over € 100 Billion in direct shares (with nega@ve returns or over more than 10 years on average)
Alex belegginsbank 2011
#FTF3
Energiefonds Overijssel
Coenraad de Vries
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Energiefonds Overijssel Participaties in energieprojecten en innovatieve bedrijven 27 november 2013
Pagina 25
Voorbeeld investeringen
Pagina 26
Zonne-boiler
Biogas
PV installaties
Biomassa
Definities Innovatieve bedrijven Een onderneming die een nieuw ontwikkelde technologie, proces, product en/of business model commercieel kan toepassen voor het realiseren van energieopwekking, energiebesparing en/of energietransitie. Het kan hierbij ook gaan om het toepassen van bestaande technologieën in een nieuwe samenstelling en/of business model. Energieprojecten Projecten die direct energie opwekken uit hernieuwbare bronnen of energie besparen Hernieuwbare energiebronnen Zonne-energie, geothermische energie, golfenergie, getijdenenergie, waterkrachtinstallaties, biomassa, stortgas, rioolwaterzuiveringsgas en biogas Pagina 27
Portfolio Totaal beschikbaar • Innovatieve bedrijven • Energieprojecten
EUR 50 mln. EUR 15 mln. EUR 35 mln.
10 investeringen 30 investeringen
Kapitaalvormen • Seed kapitaal - Voor het opzetten en ontwikkelen van een initieel concept
• Aanloopkapitaal - Voor productontwikkeling en marktintroductie
• Expansiekapitaal - Voor extra productiecapaciteit, markt-of productontwikkeling of werkkapitaal
Pagina 28
Voorwaarden • Starters, kleine en middelgrote ondernemingen en projecten - <250 werknemers, omzet. max 50 mln. of balanstotaal max. 43 mln. - Beperking op zeggenschap overheid of openbare lichamen van 25% binnen de onderneming
• Investering: Euro 100.000 – 1,5 mln. per jaar • Co-financier voor 50% • Uitsluitingen: wind- en kernenergie, kolenindustrie, exportsteun, bedrijven in moeilijkheden • Commercieel sterke propositie en exit strategie
Pagina 29
#FTF3
InnovaAefonds Overijssel
Tom Paffen
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Pagina 30
ROM’s (PPM) meest actieve investeerders Nederland
Innovatiefonds
Doel Vanuit Overijssel € 42 mio en Twente € 15 mio om bestaande technologisch-innovatieve MKB-bedrijven met groeimogelijkheden en samenwerkingsverbanden met betrokkenheid van innovatief MKB, groter bedrijfsleven en kennisinstellingen te ondersteunen. Doelgroep MKB bedrijven in topsectoren High Tech Systemen en Materialen, Health/Lifesciences en Kunststoffen/Chemie. Daarbij cross-overs met de sectoren Agrofood, Vrijetijdseconomie, Energie en Bouw. Verwachting wordt realiteit (Perrit Casus) Via leningen en participaties worden kansrijke business cases ondersteund, die moeten leiden tot sterkere ondernemingen met meer exportwaarde en werkgelegenheid.
#FTF3
Meesters van de Toekomst
Radboud Dood Eric Nijkamp (NyStaete Group)
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Meesters van de Toekomst
Intermediairs Ondernemers intake advies workshops matching
Investeerders intake advies workshops matching
Intermediairs
Onafhankelijk, faciliteren van kwalitatief goede deal flow -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Sinds eind jaren ‘90 acAef Informal én Formal investeerders in het netwerk Meer syndicaten: samenwerkende investeerders Met name groei-‐ en doorgroeifinanciering Matchingsbijeenkomsten en 1-‐op-‐1 doorgeleiding
Over NyStaete Group ∼ Ruim 20 jaar ervaring ∼ NyStaete: ∼ Real Estate ∼ Participations ∼ Communications
∼ Investeringscriteria ∼ Onderneming met groeipotentie ∼ Onderscheidende propositie ∼ Goed management ∼ Coachbaar ∼ Investering van min. 50k tot 1,5 milj.
#FTF3
Newion Investment
Greetje van Ek
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
#FTF3
VEGA Fonds
Jurrien PenAnga Robert Tissing
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
40
VEGA helpt innovaAeve ondernemingen de stap naar markAntroducAe te realiseren VEGA: Voorfinanciering (Eerste) Gecontracteerde Afname
Fund the Future, 27 november 2013
VEGA Fonds in oprichAng, doel is introducAe in Q1 2014
VEGA helpt innovaAeve ondernemingen de stap naar markAntroducAe te realiseren • Onderneming is in gesprek met klant voor eerste order nieuw ontwikkeld product, maar… • • •
Voor het produceren van de order is geld nodig (materialen, diensten van derden…) Banken financieren alleen ‘proven concepts’, onderneming heee geen track record Aandeelhouders vinden dat het bedrijf nu geld moet gaan verdienen, er is immers al een klant
• VEGA Fonds biedt financiering voor de producAecyclus van een gecontracteerde order •
Financiering in de vorm van een lening, geen aandelenbelang
•
Aflossing uit opbrengst van uitlevering van gefinancierde order
•
korte doorloopAjd van aanvraag
• Bedoeld om innovaAeve ondernemingen te ondersteunen bij het betreden van de markt en financieel en operaAoneel track record op te bouwen •
Doel is zelfstandige bancaire financierbaarheid voor vervolgorders
•
Naast financiering biedt VEGA ondersteuning bij professionalisering van (financiële) bedrijfsvoering
• Sleutelbegrippen: Gecontracteerde Afname en ProducAeproces. Fund the Future, 27 november 2013
VEGA Fonds in oprichAng, doel is introducAe in Q1 2014
#FTF3
Horizon 2020
MarAjn Lammers
0 = Pre-‐Seed
1 = Seed
2 = Start
3 = Groei 4 = Mature
Europees geld: Horizon 2020 en Eurostars
44
Sponsoren
Organisa@epartners
Parallel programma • Breakoutsessie Europese R&D Development – Zaal: Reactor
• Fasen Pre-‐Seed, Seed en Start – Grand Café
• Fasen Groei en Mature – Zaal: Erlenmeyer
Europese R&D Development Aanwezige par@jen: • AgentschapNL • Saxion • Universiteit Twente
Sessie fasen Pre-‐Seed, Seed en start Aanwezige par@jen:
• TOP-‐regeling: Erwin Holtland • Twents MKB kredieten: Jantsje op de Hoek • Symbid Crowdfunding: Robin Slakhorst • Energiefonds Overijssel: Coenraad de Vries • InnovaAefonds Overijssel: Tom Paffen • One Planet Crowd: Maarten de Jong
Sessie fasen Groei en Mature Aanwezige par@jen: • Newion Investment: Greetje van Ek • VEGA Fonds: Jurrien PenAnga, Robert Tissing • Tiin Capital: Willem van den Berg
#FTF3
WE ZIEN U GRAAG TERUG VOOR DE PLENAIRE TERUGKOPPELING OM 17.30
Sponsoren
Organisa@epartners
#FTF3
Conclusies uit de Breakoutsessies
Vervolg programma • Walking Dinner in restaurant • Speeddates met financiers
Bedankt voor uw komst • PresentaAes worden beschikbaar gesteld op www.fund-‐the-‐future.nl • Vergeet niet het evaluaAeformulier in te vullen
Sponsoren
Organisa@epartners