welbevinden h(g)eeft zin! 1

welbevinden h(g)eeft zin!

WOS-gids 2013

1

2



Deze vernieuwde WOS-gids brengt alle organisaties die op dit ogenblik deel uitmaken van het Samenwerkingsverband ‘Welbevinden op School’ beknopt in beeld. De bedoeling is dat scholen via deze gids vlot de weg vinden naar bekende en minder bekende (zorg-) deskundigen, vormingsorganisaties of instanties die zich achter de WOS-visie scharen. Alle partners van dit samenwerkingsverband kiezen voor een loyale samenwerking, werken vraaggestuurd en plaatsen hun aanbod binnen het WOS-preventiekader. De preventiepiramide van J. Deklerck geldt als rode draad binnen de WOS-werking. Met dit kader kunnen scholen hun actuele werking onder de loep nemen en nieuwe doelen formuleren. Zo kan de schoolwerking stapsgewijs worden versterkt en groeien scholen in welbevinden.

3

4 welbevinden h(g)eeft zin! Wat is de preventiepiramide ? De preventiepiramide werd ontwikkeld door Johan Deklerck (K.U.Leuven). Dit preventiekader omvat vijf niveaus (van 0 tot 4). Niveau 0 omvat de ruime context waarbinnen een school opereert. De andere vier niveaus zijn actieniveaus. Samen omvatten ze de hele werking van de school. Dit inzichtelijke en makkelijk hanteerbare model vervult drie functies. Ten eerste biedt het scholen de mogelijkheid om alle reeds genomen preventieve initiatieven te inventariseren. In tweede instantie zoekt het model naar samenhang tussen de reeds genomen maatregelen of initiatieven. Ten derde zet de piramide scholen er toe aan om de blik te verruimen, zich te oriënteren op positieve doelen en van daaruit keuzes te maken. Preventie is immers geen doel op zich maar wil bijdragen tot de kwaliteit van leren, werken en omgaan binnen de school. De preventiepiramide doet scholen beseffen dat ‘problemen terugdringen’ en ‘groeien in welbevinden’ in elkaars verlengde liggen. Duurzame en effectieve veranderingen zijn het resultaat van een goede analyse, een volgehouden inspanning en een doordacht samenspel tussen diverse maatregelen of initiatieven.


5

de preventiepiramide

Niveau 2 Algemene preventie

Niveau 1 Leefklimaatbevordering

Niveau 0 Brede, maatschappelijke context (politiek, sociaal, cultureel, ecologisch)

ATTITUDEVORMING

STRUCTURELE AANPAK

probleemgerichte aanpak

Niveau 3 Specifieke preventie

Niet -probleemgerichte aanpak

Niveau 4 Probleemaanpak

context

context

Niet -probleemgerichte aanpak

probleemgerichte aanpak

(Johan Deklerck)

6


Provincie Limburg Provinciaal Steunpunt Onderwijs

Het Provinciaal Steunpunt Onderwijs ondersteunt alle Limburgse scholen bij het realiseren van hun onderwijsopdracht, rekening houdend met hun noden en wensen. Het steunpunt wil bruggen bouwen tussen onderwijs en maatschappelijke sectoren (welzijn, tewerkstelling, milieu, ...). WOS stimuleert en ondersteunt scholen in het werken aan fundamentele preventie, m.a.w. de school als optimale leef- en leeromgeving voor elk kind, elke jongere. Ook via vorming rond gevoelige thema’s krijgen begeleiders de kans kennis op te doen en vaardigheden te trainen. Op deze manier zijn ze beter voorbereid op onverwachte gebeurtenissen en crisismomenten. De preventiepiramide biedt ook hier inzicht in de waarde van het evenwicht in alle niveaus. Meer info op www.limburg.be/welbevinden

welbevinden h(g)eeft werk zin! van7 De Provincie Limburg maakt zeer actief een educatief aanbod op allerlei gebieden. Het Provinciaal Steunpunt Onderwijs is de draaischijf voor communicatie en ondersteuning.

educatief Centrum www.limburg.be/educatiefcentrum In het Educatief Centrum kan je terecht voor het gratis lenen van educatieve materialen en methodieken, voor informatie en begeleiding voor gebruik ervan. lim-o-zine www.limburg.be/limozine Lim-O-Zine is dé provinciale nieuwsbrief voor onderwijs in Limburg. Inschrijven via de website.

8 welbevinden h(g)eeft zin! Organisaties met ondersteuningsaanbod gesitueerd binnen de preventiepiramide

>>


9

CEGO Centrum voor

ervaringsgericht onderwijs

Het CEGO (K.U.Leuven) bundelt, ontwikkelt en deelt kennis over het ervaringsgericht onderwijs. Die methode is er op gericht om het leren bij o.m. kinderen te versterken door hen tot hogere vormen van betrokkenheid en welbevinden te brengen. Een krachtige leeromgeving is de meest vruchtbare bodem voor ontwikkeling en leren. Kinderen worden daarin gepast aangesproken, uitgedaagd en opgetild naar hun zone van ontwikkeling. Via een ervaringsgerichte basishouding stemt de leerkracht zich af op de ervaring van kinderen om op maat van elk kind de krachtigste leer- en groeihefbomen te vinden en aan te spreken. focus ervaringsgerichte leerkrachtstijl, krachtige leeromgevingen creëren, talentontwikkeling, diversiteit, communicatie met ouders, kwaliteitszorg, ervaringsgericht remediëren, preventie met aandacht voor welbevinden en verbondenheid doelgroep kinderopvang, basisonderwijs, secundair onderwijs, ouderenzorg niveau(s) preventiepiramide het CEGO- aanbod bestrijkt de vier actieniveaus website www.cego.be

10


CGG SUÏCIDEPREVENTIEWERKING Deskundigheidsbevordering aan professionelen

Ook scholen krijgen te maken met depressieve en suïcidale kinderen en jongeren. De opvang van suïcidepogers en nabestaanden is bovendien van cruciaal belang. CGG Suïcidepreventiewerking biedt een driedaagse vorming aan voor zorgcoördinatoren, leerlingenbegeleiders, CLB-medewerkers, directies en jongerenhulpverleners. Hier vergaren ze de nodige kennis en vaardigheden om vroegtijdig signalen te herkennen, het risico in te schatten en gepaste hulp op gang te brengen. Verder biedt het CGG ondersteuning en tips voor het opstellen van een suïcide-preventiebeleid. focus deskundigheidsbevordering, signaaldetectie, risico-inschatting, crisisinterventie, gesprekstechnieken, suïcidepreventiebeleid op school doelgroep iedereen die werkt met jongeren (scholen, CLB, CGG,…) niveau(s) preventiepiramide Niveau 3 en 4 website www.vlasplimburg.be


11

daniëlle daniëls cover consult verlinden Navormer leesbevordering en taalvaardigheid

Lezen is van wezenlijk belang om goed te kunnen functioneren in de hedendaagse informatiemaatschappij. Wie de basisschool verlaat, wordt verondersteld vlot te kunnen lezen. Kansarme en anderstalige kinderen zijn kwetsbaar om onvoldoende geletterd de basisschool te verlaten. Het bestrijden van onderwijsachterstand kan hand in hand gaan met leesbevorderende activiteiten zoals voorlezen. Lezen is immers onzichtbaar leren. Als een kind leesplezier ervaart, maakt het meer kans om te slagen op school, succes te hebben in het latere beroepsleven en te stijgen op de sociale ladder. Daniëlle Daniëls bekijkt samen met de school welke uitdagingen er liggen om het voorlees- en leesbeleid uit te werken of te versterken. Met het schoolteam bekijkt ze welke uitdagingen er liggen in de school om een voorlees- en leesbeleid uit te werken. focus inspireren, reflecteren, verdiepen, innoveren, transfer maken doelgroep kleuteronderwijs, lager onderwijs, buitengewoon onderwijs, studenten, ouders, … niveau(s) preventiepiramide er kan gewerkt worden op de 4 niveaus e-mail [email protected]

12


Els Daemen

Zelfstandig vormingswerker

Welbevinden ervaren of realiseren gebeurt vanuit een sterke verbondenheid met zichzelf en met anderen. Ook leerkrachten(-teams) hebben hier nood aan. Els Daemen begeleidt, coacht en traint intermediairen individueel of in groep in thema’s als communicatie, lichaamsbeleving, relaties en seksualiteit. Via vorming, training en advies stimuleert ze processen van bewustwording en helpt ze mensen inzichtelijk en qua vaardigheden groeien in communicatie en relationeel omgaan. focus proces van bewustwording stimuleren, inzicht in relationele patronen vergroten, vaardigheden ontwikkelen doelgroep directies, leerkrachten en opvoeders niveau(s) preventiepiramide het aanbod bestrijkt vooral de niveaus 1 en 2 e-mail [email protected]


13

Erwin Vermesen

Conflictbemiddeling en team coaching

Kinderen kunnen zelf ook bijdragen in het versterken van het welbevinden op school. Erwin Vermesen maakt leerkrachten vertrouwd met de principes en technieken van conflictbemiddeling en peermediation. Hij coacht schoolteams zodat ze sterker worden in het vroegtijdig (h)erkennen en hanteren van conflicten. focus constructieve conflictbemiddeling, leerlingenparticipatie, team coaching doelgroep leerkrachten en intermediairen lager en secundair onderwijs niveau(s) preventiepiramide het aanbod situeert zich vnl. op niveau 3 en 4 van de preventiepiramide e-mail [email protected]

14


Esclarmonde Waarden-vol onderwijs School-Cultuur-Transformatie Esclarmonde begeleidt scholen bij het creëren van waardenvol en kwaliteitsvol onderwijs. Missie, visie en kernwaarden vormen de fundamenten voor een inspirerende schoolcultuur waar leerkrachten authentiek in hun kracht kunnen staan en leerlingen kunnen stralen. Welbevinden kan dan centraal staan. Waarden komen tot leven, worden zichtbaar en tastbaar in de hele school. Samen investeren in je eigen schoolcultuur is een proces van cultuur-transformatie. Esclarmonde verzorgt naast procesbegeleiding pedagogische studiedagen en personeelsvergaderingen. focus waarden als hefboom; missie, visie en kernwaarden; kernkwadranten; leiderschap doelgroep alle scholen (basisscholen, secundair onderwijs, hogescholen, universiteiten), leidinggevenden (directeurs, graadcoördinatoren, zorgcoördinatoren,...) niveau(s) preventiepiramide niveau 1: dit aanbod mikt vnl. op het waardegedreven bevorderen of versterken van een positief leefklimaat website www.cultuurtransformatie.com


15

faresa

Zorgen voor welzijn Faresa biedt o.a. trainingen en coaching aan voor leerkrachten en leerlingen van het basis-, secundair en hoger onderwijs. Vanuit een gedragstherapeutische visie pakken hulpverleners (kinderpsychologen, pedagogen, logopedisten) problemen aan als faalangst, assertiviteit, depressiviteit, gedragsproblemen (pesten, agressie), alsook leer-, spraak- en taalproblemen. Het FARESA for you (FFY)-aanbod komt tegemoet aan een brede waaier van individuele vragen terwijl het FARESA @ SCHOOL-aanbod zich richt tot alle doelgroepen binnen de schoolomgeving. Directies en zorgteams kunnen ondersteuning krijgen bij het opstellen van het schoolbeleid of bij het organiseren van schoolinterne trainingen (vb. faalangst). focus gedragstherapie, training, faalangst, angst, gedragsproblemen doelgroep leerlingen, scholieren, studenten en hun omgeving niveau(s) preventiepiramide niveau 2, 3 en 4 website www.faresa.be

16


Gie Deboutte Pedconsult verbindend omgaan met pesten en geweld op school Niets is zo belangrijk als een deugddoende, leerrijke en enthousiasmerende schooltijd. Kinderen en jongeren hebben recht op een leeromgeving die het beste in hen naar boven haalt en zo een fundament legt voor hun ontwikkeling en toekomst. …. Inzetten op welbevinden en verbondenheid is hierbij essentieel, zeker wanneer kinderen en schoolteams in de knoop geraken (pesten, agressie en storend gedrag, depressie en afhaakgedrag). Gie Deboutte adviseert, coacht en vormt directies, leerkrachten, pedagogische begeleiders en CLBmedewerkers in acute zorgsituaties en bij het uittekenen, uitwerken, evalueren en bijsturen van het schooleigen beleid. focus verbindend werken, teamgericht, preventie en curatie, beleidsvoerend vermogen, zorg op maat doelgroep directies, schoolteams, leerkrachten, CLB-medewerkers, pedagogische begeleiding niveau(s) preventiepiramide dit vormings- en ondersteuningsaanbod bestrijkt alle niveaus van de preventieipiramide e-mail [email protected]


17

kreakatau vzw

Yoga in de klas en op school (en daarbuiten)

Kreakatau vormt een brug tussen de wereld van yoga en die van creativiteit: yoga als toegangspoort naar de sprankelende, innerlijke bron van creativiteit. Kreakatau is gespecialiseerd in bijscholingen voor leerkrachten, opvoeders, e.d. om yogamomenten te integreren in het klas- en schoolgebeuren. Yogatechnieken kunnen helpen om het zelfbeeld van kinderen te versterken, faalangst terug te dringen en op die manier hun zelfontplooiing en leerproces te versterken. Daarnaast voorziet Kreakatau in een opleiding tot kinderyogadocent en is het open yoga-aanbod voor jong en oud. focus bijscholingen, stressbeheer(sing) (op school), faalangst, zelfontplooiing, yoga doelgroep leerkrachten/opvoeders, scholen (kleuter-, lager- en secundair), ouders en kinderen niveau(s) preventiepiramide dit aanbod werkt op alle 4 niveaus van de preventiepiramide website www.kreakatau.be

18


leefsleutels vzw Leefsleutels richt zich als netoverschrijdende nascholingsorganisatie naar het basis- en secundair onderwijs door het ontwikkelen van educatief materiaal, het organiseren van vormingen en het begeleiden van schoolteams en leerkrachten. Het versterken van het welbevinden van kinderen, jongeren en hun leerkrachten en het uitbouwen van de school tot een veilige leeF- en leeRplek voor leerlingen én leerkrachten staan hierbij centraal. Hierbij baseert Leefsleutels zich op drie pijlers: een positief groepsklimaat in de klas, het actief leren van de leerlingen en een gepaste begeleidersstijl als leerkracht om een veilig en ondersteunend leefklimaat te creëren. Als algemeen kader hanteert Leefsleutels de preventiepiramide van Johan Deklerck. focus trainen, ontwikkelen, ondersteunen, begeleiden doelgroep leerkrachten basis- en secundair onderwijs, zorgbegeleiders,

CLB-medewerkers niveau(s) preventiepiramide het aanbod spreidt zich over de vier actie-

niveaus van de preventiepiramide en focust het sterkst op niveau 2 en 1 website www.leefsleutels.be


19

levensklasse

Levensklasse: bewust in verandering

Levensklasse begeleidt veranderingsprocessen waarbij individuele personen of groepen/teams bewust op zoek gaan naar kwaliteit-vol samenleven en leren. De klimaatsverandering, de bevolkingstoename en andere demografische verschuivingen vragen om een bewuste, andere levenswijze. Levensklasse zet ook leerkrachten en schoolteams op weg om eerlijk te kijken naar hoe ze communiceren, omgaan met cultuurverschillen en uiteenlopende opvoedingspatronen en - vooral - hoe ze omspringen met hun voorbeeldfunctie. Levensklasse kijkt samen met leerkrachten en schoolteams naar wat zich afspeelt binnen het team-, klas- en schoolgebeuren en maakt de noodzakelijke veranderingen helder. Stapsgewijs wordt toegewerkt naar een sterk en warm team dat alle belangrijke verwachtingen die het ten aanzien van kinderen koestert, ook zelf voorleeft. Door te bouwen aan een gedeelde visie, capaciteiten te bundelen en werk te maken van een concreet actieplan, wordt er voor gezorgd dat iedereen de school mee-maakt, leeft en leert in een kwaliteitsvolle ‘klas(se)’! focus bewustwording, duurzame communicatie, gedeelde visie, voorleven, bewust veranderen doelgroep leerkrachten en directie basisonderwijs niveau(s) preventiepiramide afhankelijk van de noodzakelijke veranderingen wordt er op alle niveaus gewerkt website www.levensklasse.be

20


PRH écht zijn! De PRH-vorming brengt mensen (opnieuw) in contact met hun levenskracht, geeft hen meer zelfvertrouwen, leert hen hun eigen reacties en emoties beter begrijpen en sturen, leert hen zichzelf zijn in relaties, verhoogt hun creativiteit en efficiëntie en zorgt er voor dat ze meer voldoening en geluk ervaren. Leerkrachten en schoolteams kunnen putten uit het ruime aanbod aan vormingsthema’s om hun deskundigheid en levenskwaliteit te verhogen. Door aan zichzelf te werken kunnen leerkrachten kinderen en jongeren beter begeleiden in hun groeiproces, hun studiekeuze en levensrichting. De mensopbouwende aanpak is de beste preventie tegen ‘misgroei’ op alle vlakken. focus “leef aanstekelijk” doet “aanstekelijk leven” doelgroep alle volwassenen die hun menselijke capaciteiten en

hun drive willen exploreren en vanuit die ervaring kinderen kunnen begeleiden in hun groei, hun studiekeuze en hun levensrichting niveau(s) preventiepiramide dit aanbod situeert zich vnl. op niveau 2 maar kan ook worden ingezet op de niveaus 3 en 4 website www.prh.be


21

school zonder pesten vzw School Zonder Pesten vzw biedt kinderen en leerkrachten in het basisonderwijs interactieve schoolvoorstellingen (‘Victor en zijn Goedgevoel Machine’ & ‘Bram en de OK-Brigade’) en educatief materiaal (o.a. ‘de Victor Handpop’, ‘het Victor Handpop boekje’, ‘het Goedgevoel Boekje’) om in groep stil te staan bij ‘leuke en minder leuke gevoelens’, ‘omgaan met elkaar’ en ‘het voorkomen van pestgedrag’. De eenvoud en de symboliek van de kleuren groen en rood loopt als een ‘groenrode’ draad door het aanbod. Het algemeen doel van de preventieve activiteiten is het verbeteren van de sfeer in de groep en het verminderen van pestgedrag door het bespreekbaar te maken in de groep. speerpunten schoolvoorstelling, preventie, pesten, gevoelens, educatief materiaal doelgroep leerkrachten en kinderen uit het kleuter- en lager onderwijs van het gewoon en het buitengewoon onderwijs niveau(s) preventiepiramide de expertise van School Zonder Pesten situeert zich voornamelijk op de niveaus 2 en 3 van de preventiepiramide, sommige elementen bieden aansluitmogelijkheden op niveau 1 en 4 website www.schoolzonderpesten.be

22


Buiten de in deze gids vermelde organisaties zijn er nog heel wat andere organisaties die een belangrijke rol kunnen spelen bij het werken aan welbevinden op school. Centra voor LeerlingBegeleiding (CLB’s) Netgebonden begeleiding Ouderverenigingswerk

colofon Uitgegeven in opdracht van de deputatie van de provincieraad van Limburg: Herman Reynders, gouverneur-voorzitter; Marc Vandeput, Ludwig Vandenhove, Igor Philtjens, Frank Smeets, Jean-Paul Peuskens, Inge Moors, gedeputeerden Renata Camps, provinciegriffier samenstelling redactie ielde Van der Sypt, Directie Mens, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt Gie Deboutte, Pedconsult vormgeving Hilde Winters, Grafische Producties, Informatie en Communicatie, provincie Limburg D/2013/5857/026


23

24


Welbevinden h(g)eeft zin!

onderwijs

WOS samenwerken

ouders

limburg.be

schoolteam

maatwerk

provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT

integrale aanpak kinderen

netwerk

welbevinden h(g)eeft zin! 1

Recommend Documents