We laten Haïti niet los Ondertussen in Gaza Belangrijke campagnedata

December 2014 · Januari · Februari 2015 { Afgiftekantoor Brussel X · P3A9185 } nr. 21

VOOR WIE PLANNEN VAN HET ZUIDEN STEUNT

We laten Haïti niet los ■ Ondertussen in Gaza ■ Belangrijke campagnedata ■

www.broederlijkdelen.be

EditO

Er is een berg werk verzet, maar de uitdaging blijft immens Op 12 januari 2010 verloren in Haïti meer dan tweehonderdduizend mensen het leven op enkele minuten tijd. Men zegt dat het noodlot blind is. Dat is onjuist. Arme mensen zijn altijd de eerste of zwaarst getroffen slachtoffers van rampen. Dat heet een dubbele straf. Pakkende reportages brachten wereldwijd een brede golf van solidariteit op gang. In België werd alles samen zo’n € 35 miljoen aan giften ingezameld, waarvan € 24 miljoen voor ‘Haïti Lavi 12-12’ (1). Dat was natuurlijk een peulschil, vergeleken bij de tien miljard dollar beloofd door de internationale gemeenschap. Zeer snel groeiden de verwachtingen onder de Haïtianen, maar ook bij de hulporganisaties. Iedereen dacht dat met zulke budgetten ook de volledige wederopbouw gefinancierd kon worden. Misschien kon er zelfs een impuls gegeven worden aan structurele ontwikkeling! Een jaar later waren wij ter plaatse getuige van ontgoocheling en woede onder de bevolking. Woede tegen staten en internationale instellingen die hun beloften – nog – niet nagekomen waren. Woede tegen de eigen regering vanwege gebrek aan leiderschap in de aanpak van crisis en wederopbouw. Woede rond hulpprogramma’s die opgezet zouden zijn zonder voldoende betrokkenheid van de bevolking.

2

Vijf jaar later is er letterlijk en figuurlijk een berg werk verzet: de tien miljoen m² puin is geruimd (2). Er ‘overleven’ nog 150.000 mensen in kampen, maar de rest van de anderhalf miljoen daklozen is opnieuw gehuisvest. Inkomens- en

onderwijsniveau staan nauwelijks hoger, maar de gezondheidsindex is lichtjes gestegen mede dankzij de medische hulpprogramma’s na de aardbeving en de strijd tegen de cholera. De ergste nood is dus gelenigd, maar de (hoge) verwachtingen zijn niet echt ingelost. Kwaliteit en resultaat van de hulpverlening worden echter beïnvloed door de omstandigheden waarin ze verleend wordt, zoals de omvang van de ramp, de overrompeling door duizend hulporganismen waarvan velen zonder ervaring, en het ontbreken van een geloofwaardige staat en van een beleid en cultuur van algemeen belang. Voor duurzame ontwikkeling moeten we hopen op een socioculturele en politieke aardverschuiving in Haïti, op een ‘société civile’ die de krachten bundelt en op internationale solidariteit om de Haïtianen te ondersteunen bij deze immense uitdaging.

Erik Todts Directeur Consortium 12-12 (1) Ook wederopbouwprogramma’s van Broederlijk Delen werden dankzij deze gemeenschappelijke campagne deels gefinancierd. (2) Doorstaat best de vergelijking met het ruimen in goed 3 jaar van 15 miljoen m³, na de aardbeving in Kobe (1995), een moderne Japanse havenstad.

INHOUD Dossier Haïti

4

Legaten

8

Ondertussen in Gaza

9

België in actie

10

Prijspuzzel

14

Inspiratie

15

Groeten uit Burkina

16

nieuwtjes RUBRIEK

16 Vlaamse jongeren brengen kerstvakantie door in Peru De 16 uitverkorenen komen uit 4 vooraf gekozen scholen uit West- en Oost-Vlaanderen. Het is dit jaar de zesde keer dat Broederlijk Delen en VIA Don Bosco zo’n inleefreis organiseren. De jongeren volgden een intensief voorbereidingstraject om zich klaar te stomen voor het bezoek aan en samenleven met leeftijdsgenoten in Peru. Hun belevenissen en unieke kijk op de situatie in Peru kan je volgen op hun facebookpagina www.facebook.com/vamosaperuinleefreis2014. Een jonge cameraman die meereist in hun kielzog zal enkele filmpjes posten op www.youtube.com/BroederlijkDelen

Zalig Kerstfeest en Gelukkig 2015! Feliz Navidad y Próspero Año Nuevo 2015! Merry Christmas and Happy New Year 2015! Joyeux Noël et Bonne Année 2015!

(Ver)koop narcissen ten voordele van Broederlijk Delen Narcissen, of paaslelies, kondigen de lente aan. De bloemen zijn daarom ideaal om tijdens onze vastencampagne te verkopen. De narcissenverkoop is dus de perfecte actie voor groepen die houden van een uitdaging. Bestel de narcissen (minimum 200 exemplaren) via onze website. Wij leveren ze op woensdag 18 maart bij jou in de buurt. En dan is het aan jullie om ze allemaal te verkopen. Vind je 200 plantjes wat veel? Onze regionale medewerkers begeleiden jullie om een goed plan uit te werken en staan je bij met raad en daad. Ze geven je alvast deze tips mee: • • •

Werk samen met scholen of verenigingen in de buurt. Organiseer de verkoop op niveau van de federatie of het decanaat. Spreek een lokale bloemist aan en organiseer zelf een narcissenverkoop op kleine schaal. Op winkel.broederlijkdelen.be kan je steekkaartjes bestellen om van jullie narcissen echte Broederlijk Delennarcissen te maken.

Meer weten: www.broederlijkdelen.be/narcissen

3

Dossier HaÏti

We laten Haïti niet los Op 12 januari 2010 hield een aardbeving met een kracht van 7.0 op de schaal van Richter lelijk huis in Haïti. Die natuurramp duwde de bevolking, die al aan het vechten was om te overleven, nog verder de miserie in. Ze herleidde de hoofdstad Port-auPrince en verschillende kleinere steden in de omgeving tot puin. Er vielen minstens 220.000 doden. Ruim 1,5 miljoen Haïtianen werden dakloos.

Haïti 5 jaar later en de rol van Broederlijk Delen Nu, bijna 5 jaar later, is de situatie enigszins verbeterd. De infrastructuur en instellingen zijn deels heropgebouwd. Toch leven nog meer dan 2,5 miljoen Haïtianen (24 % van de totale bevolking) onder de extreme armoedegrens van één dollar per dag. Haïti is ook het land met het meeste ongelijkheid op het Amerikaanse continent.

4

Sinds enkele maanden trekt het grootste deel van de hulpverleners en grote donoren zich terug. Vele beloofde investeringen werden echter niet gerealiseerd. Niet alleen moeten de gebouwen verder opgericht worden. De hele economie moet weer op gang komen. En bij die structurele, duurzame samenwerking neemt Broederlijk Delen zijn rol op.

Uitdagingen vandaag Groeiende verstedelijking, verstoorde sociale structuur, overbevolking en onveiligheid, schendingen van mensenrechten, stijgende migratie en een chronische voedselcrisis zijn maar enkele aspecten van het leven in Haïti van alledag. De mensen krijgen te maken met nieuwe rampen (epidemieën, klimaatverandering) en sociale problemen: hogere werkloosheid vooral bij de jongeren -, ongecontroleerde milieuvervuiling en snelle ontbossing. Sinds oktober 2014 stijgt ook de spanning onder de bevolking als gevolg van vertragingen in het houden van parlements- en gemeenteraadsverkiezingen.

Dossier HaÏti

Mensenrechten en landbouwontwikkeling In het nieuwe programma 2014-2016 van Broederlijk Delen werken we intensief samen met 10 lokale organisaties. Prioritaire thema’s zijn mensenrechten en landbouwontwikkeling gekoppeld aan duurzaam milieubeheer. We ondersteunen drie nationale mensenrechtenorganisaties om in de gewijzigde context van het land samen te werken vanuit een gedeelde en vernieuwde visie en missie. Met de partnerorganisaties op het platteland wordt verder ingezet op agroecologische landbouw, milieubeheer, voedselproductie en organisatieversterking. Daarnaast ondersteunen we Kiwo (de Chiro in Haïti). Zij werken met kinderen uit alle lagen van de bevolking en geven hoop aan jongeren die sinds de aardbeving aan zichzelf zijn overgeleverd. Begin 2012 lanceerde de Haïtiaanse regering een ambitieus hongerbestrijdingsplan, ‘Aba Grangou’. Daarmee wilde de overheid de controle herwinnen op de initiatieven en middelen die voor de heropbouw het land waren binnengekomen na de aardbeving. Dat biedt voor Broederlijk Delen en zijn partnerorganisaties een kader om meer lokale en internationale steun te eisen voor duurzame, lokale en familiale landbouw als voornaamste producent van voedingsgewassen.

Pieter Thys, onze kersverse medewerker in Port-au-Prince, aan het woord

12 januari … Wanneer Haïtianen over de aardbeving van 2010 spreken, verwijzen ze vaak enkel naar de datum waarop de ramp plaatsvond. 12 januari heeft voor elke Haïtiaan immers een eigen betekenis, die het woord ‘aardbeving’ onvoldoende tot uiting brengt. 12 januari was een dag van persoonlijk verlies, van de gedeelde pijn van een gans volk, van angst voor de toekomst, van woede ook dat de menselijke en materiële schade zo hoog moest oplopen. Zelf maakte ik pas voor het eerst kennis met Haïti toen ik eind september 2014 van het vliegtuig stapte in de hoofdstad Port-au-Prince om er aan mijn opdracht voor Broederlijk Delen te beginnen. Binnen het kader van het programma van Broederlijk Delen zal ik voor twee jaar samenwerken met nationale mensenrechtenorganisaties die strijden voor meer respect voor mensenrechten in het land.

Dirk Vermeyen, onze coöperant voor het noordoosten van Haïti in een lokaal waar de vrouwenorganisatie van het dorp Carice de landbouwproducten verwerkt.

Op het vlak van politieke werking is Broederlijk Delen actief lid van de Coördinatie Europa-Haïti, een Europees platform dat via gericht lobbywerk Haïti op de agenda houdt van de verschillende Europese instanties. Ten slotte is Broederlijk Delen van in het begin betrokken bij de educatieve werking rond Haïti in België. Die kreeg concreet vorm in het Vlaams Haïti Overleg en de Waalse tegenhanger Plateforme Haïti.

5

Dossier HaÏti

Impact op levens Een eerste kennismaking met Port-au-Prince geeft meteen ook een eerste beeld van de impact die de aardbeving heeft gehad. Enerzijds zijn er de zichtbare sporen van de aardbeving: de leegte waar ooit het presidentieel paleis stond, het puin dat je nog op vele plaatsen ziet, resten van gebouwen die nog niet volledig afgebroken werden, tentenkampen waar nog steeds ruim honderdduizend mensen wonen, … Anderzijds zijn er ook de minder zichtbare gevolgen van de aardbeving. Je merkt dat mensen aarzelen om over de ramp te praten, want dat brengt pijnlijke herinneringen met zich mee. Mensen die een fysieke beperking aan de ramp overhielden, verkiezen vaak om binnenskamers te blijven, verlegen om in het openbaar te verschijnen. Kinderen die een groot deel van hun jeugd in de kampen doorbrachten vertonen gedragsmoeilijkheden wanneer ze terug naar een reguliere school gaan. Want ze zijn het gewoon geworden voor hun plaats te moeten vechten … Het is duidelijk dat de impact van de ramp nog lang zal doorleven.

Onmacht en solidariteit Binnen de mensenrechtenorganisaties waar ik mee samenwerk verwijst 12 januari naast de aardbeving zelf ook naar alles wat zich in de nasleep van de ramp in het land afspeelde. Er was de onmacht van de Haïtiaanse overheid om de problemen het hoofd te bieden, maar ook de enorme solidariteit waarmee de gewone Haïtianen in de eerste uren na de ramp hulp boden aan wie het nodig had. Er was de nooit eerder geziene internationale steun die na de ramp op gang kwam, maar ook de twijfelachtige wijze waarop de hulp gedirigeerd werd door internationale agentschappen met te weinig consultatie en participatie van de Haïtiaanse overheid en het maatschappelijk middenveld. En er was de vraag of er een beter Haïti kan worden gebouwd op het puin dat de aardbeving naliet.

Bouwen aan een beter Haïti

6

De vraag naar een beter Haïti houdt de partnerorganisaties van Broederlijk Delen in Haïti nog elke dag bezig. Meer dan ooit wil men een duurzame ontwikkeling voor het land, gedragen door de Haïtianen en met respect voor de rechten en noden van de Haïtiaanse bevolking. De aardbeving toonde aan hoe kwetsbaar het land was en hoe weinig het kon wegen op de inter-

venties die in de nasleep van de ramp zijn gebeurd. De eerste weken in Haïti maakten me duidelijk hoe sterk de wil is van het maatschappelijk middenveld om een beter Haïti op te bouwen.

Samen opkomen voor mensenrechten: POHDH

POHDH is een platform van 7 Haïtiaanse mensenrechtenorganisaties die samen opkomen voor de basisrechten van de Haïtiaanse bevolking. Het platform deed al bijna 20 jaar voor de aardbeving onderzoek en lobbywerk rond de mensenrechtensituatie in Haïti. De organisatie was zich dan ook goed bewust van de kwetsbare positie waarin het land zich op de vooravond van de ramp bevond. Na de aardbeving stuurde POHDH met steun van Broederlijk Delen haar activiteiten bij om het hoofd te bieden aan nieuwe mensenrechtenproblemen die de aardbeving met zich meebracht. Felix Roosevelt, medewerker van POHDH: “In een project dat we samen met Broederlijk Delen uitwerkten, zijn we erin geslaagd om in verschillende tentenkampen mensenrechtencomités op te richten. Deze comités waakten erover dat mensen vorming kregen rond mensenrechten en dat er systemen waren om gevallen van rechtenschendingen te melden. Op die manier bouwden we aan een veiliger klimaat in de kampen. Een direct gevolg van dit werk was dat het aantal gevallen van geweldpleging in de kampen waar we werkten daalde en dat de activiteiten van ngo’s beter werden gecontroleerd en beter tegemoet kwamen aan de noden van de mensen. Bovendien konden kampbewoners zich beter organiseren tegen gedwongen uitwijzingen en hun recht op huisvesting verdedigen bij de autoriteiten.”

Dossier HaÏti

Roosevelt Felix betreurt echter dat 5 jaar na de aardbeving er nog steeds mensen zijn die in kampen moeten overleven:

“We kunnen stellen dat de overheid geen concreet en duurzaam plan heeft uitgewerkt voor de herhuisvesting van de honderdduizenden mensen die in kampen verbleven. De overheid beschouwt elke familie die een tentenkamp verlaat als geherhuisvest. Maar in veel gevallen gaat het om families die met geweld uit de kampen zijn ontzet, of die een bedrag ontvingen om hun plek te ontruimen. Vaak komen zij in leefomstandigheden terecht die niet beter zijn dan deze in de kampen. Succesvolle herhuisvesting kunnen we dit niet noemen.” De strijd voor de mensenrechten in Haïti blijft voor partnerorganisatie POHDH vijf jaar na de aardbeving dan ook nog lang niet gestreden. Onderwijs, medische zorgen en tewerkstelling: het zijn allemaal rechten die nog onvoldoende vervuld zijn. Het werk van mensenrechtenorganisaties is meer dan ooit nodig om een rechtvaardigere samenleving op te bouwen.

Werken aan een veiliger en rechtvaardiger klimaat: JILAP JILAP werkt via 310 parochiale commissies over het hele land rond mensenrechteneducatie, conflictbemiddeling en observatie van mensenrechtenschendingen. Op die manier bouwt de organisatie aan een veiliger en rechtvaardiger klimaat in het land en lobbyt bij de overheid voor meer respect voor mensenrechten. Sinds de aardbeving van januari 2010 integreert JILAP ook het recht op een gezond leefmilieu in haar groepsvormingen van boeren, vrouwen, arbeiders en

jongeren en in haar eisen naar de overheid toe. Julien J ea n - P i e r re, medewerker van JILAP, legt uit waarom ze voor deze aanpak kozen:

“De aardbeving van 2010 heeft onze ogen geopend voor de noodzaak om binnen onze organisatie meer concreet te werken rond het recht op een gezond leefmilieu. Het gebrek aan bewustzijn over de manier waarop we met het leefmilieu omgaan en het gebrek aan regelgeving en controle door de overheid, zorgen ervoor dat natuurfenomenen zoals de aardbeving van 2010 of orkaan Sandy van 2012 in Haïti zo veel schade aanrichtten.” Tijdens de vormingen van JILAP analyseren de deelnemers de problemen met het leefmilieu in hun eigen gemeenschappen en zoeken samen naar oplossingen of zetten acties op touw. Veel voorkomende problemen zijn illegale houtkap, slecht beheer van het afval, vervuiling van het water en grondconflicten. JILAP is via lokale afdelingen aanwezig tot in de meest afgelegen parochies. Zij gebruiken hun kennis van op het terrein om mensenrechtenschendingen aan te kaarten bij de overheid en de internationale gemeen(DDW, GS, PT, PV, DV, BW) schap. ■

7

Broederlijk Delen in uw testament Laat het Zuiden verder leven Met een gift in uw testament zorgt u ervoor dat we ook morgen de eigen plannen van mensen in het Zuiden kunnen steunen. Uw voordelen : 1. Uw nalatenschap krijgt een bijzondere bestemming. 2. U bent gerustgesteld dat alles goed geregeld is. 3. Uw begunstigden genieten van een fiscaal voordeel.  JA, ik wens - vrijblijvend en vertrouwelijk - een gratis infomap over de mogelijkheid om via een testament een toekomst te geven aan de eigen plannen van het Zuiden. Naam ............................................................................................................................................................................... Postcode …………...........……… Gemeente .................................................................................................................... Telefoon ....................................................... E-mail......................................................................................................... Stuur deze coupon naar de verantwoordelijke legaten Marc Vertommen, Broederlijk Delen, Huidevettersstraat 165, 8

1000 Brussel. (mail [email protected] of bel naar 02 213 04 39).

www.broederlijkdelen.be/steun/legaten

VERDRAAID DEC14

Straat en nr. .....................................................................................................................................................................

Ondertussen RUBRIEK in Gaza

Met nieuwe, positieve energie op de planken Van 1 tot 17 oktober verbleven twaalf jonge medewerkers van onze partnerorganisatie Theatre Day Productions (TDP) in België voor de campagne van Zuiddag, ‘Work for Change’. Ze gaven presentaties en theatervoorstellingen in 75 secundaire scholen. Vol indrukken keerden ze terug naar Gaza. Hoe gaat het nu met hen?

Het werk van TDP is dan ook emotioneel zwaar. De kinderen spelen ongelooflijke, hartverscheurende verhalen die ze zelf hebben meegemaakt. Het zijn prachtige stukken waarin emoties van hulpeloosheid en angst tot hoop en humor verweven zijn. Een aantal jongeren van TDP voelt daardoor nu plots de klap van de oorlog. “Als team moeten we dus ook goed voor elkaar zorgen”, zegt Jan Willems, oprichter van TDP. “We blijven improviseren, fantaseren, lachen en huilen.”

Theatre Day Productions (TDP) biedt jongeren in de Gazastrook via theater een uitlaatklep en helpt bij het verwerken van hun trauma’s. Via theater leren jongeren vreedzaam communiceren en problemen oplossen. TDP brengt voorstellingen voor kinderen, geeft workshops aan tieners en biedt een professionele drama-opleiding aan.

© Zuiddag / Theatre Day Productions

Mohammed Al Afifi heeft zijn familie nog nauwelijks kunnen zien sinds hij terug is uit België. Zo druk heeft hij het met het geven van workshops. Die drukte valt hem soms zwaar. “In België hadden we ook een vol programma, maar daar sliep ik goed omdat het zo rustig en stil was; iets zeldzaams in Gaza. De gastfamilie zorgde goed voor ons. Ze vroegen ons steeds of alles goed was. Dat mis ik hier nu soms.”

Vanuit de drukte en chaos in Gaza kijken de jongeren veelal positief terug op hun verblijf in België. Hassan Al Akhrass: “Het project met Broederlijk Delen en Zuiddag was erg sterk. Dat voelde je. De pers was overal aanwezig. Weinig jongeren wisten iets over Gaza. Het was belangrijk om ons verhaal te vertellen. Na afloop van de voorstellingen kwamen veel jongeren het podium op om ons te omarmen.” Rana Murtaja: “Mensen waren echt geïnteresseerd in ons en onze cultuur. We hebben nog contact met jongeren in België via Facebook. Sommigen zeggen dat ze ons willen bezoeken, en chocolade uit België brengen.” De positieve energie nemen ze mee in hun werk. Jan: “We koesteren de herinneringen. Het is belangrijk voor ons geweest om Gaza uit te kunnen, andere lucht in te ademen en daarmee anderen hier in Gaza weer te (MW) kunnen inspireren!” ■

© Zuiddag / Theatre Day Productions

Terug in Gaza beleven de jongeren van TDP drukke dagen met de voorbereiding van het jaarlijkse theaterfestival. Ze geven 25 workshops van telkens drie weken aan 300 kinderen van twaalf tot vijftien jaar oud. De voorstellingen zullen gepresenteerd worden op het festival. Via de workshops en het festival wil TDP zoveel mogelijk kinderen ontspanning en ‘herstel’ kunnen geven. Na de 51 dagen oorlog in Gaza deze zomer zijn de kinderen daar hard aan toe.

9

België in actie RUBRIEK

Campagne 2015: Marco is een boer en wil dat blijven Activiteiten in jouw regio MAART Di 10: Film ‘Altiplano’, met getuigenis van één van de Peruviaanse gasten, uitgenodigd in het kader van de campagne. In Studioscoop, Sint-Annaplein 63, 9000 Gent om 20.00 u. Voorstelling in het kader van Belmundo (www.belmundo.org) Zo 15: Water uit Mol, een themadag met een maaltijd, een geleide wandeling langs de Molse zandwinning en toelichting bij (en de link met) de campagne van Broederlijk Delen, in Domein De Maat, De Maat 4, 2400 Mol vanaf 11.30 u. Woe 18: Debatavond ‘Recht op Water’ met Riccardo Petrella, Marc Despiegelaere en Wies Willems, beleidsmedewerker van Broederlijk Delen. In Watertoren Bilzen, Hasseltsestraat 34, 3740 Bilzen om 20.00 u. Inschrijven via hasselt@broederlijkdelen .be. Inkom gratis. I.s.m. Protos, Greenpeace Limburg, Universiteit van het Algemeen Belang (UAB), Universiteit van het Maatschappelijk Belang (UMB), de Watergroep, Aquafin en Vormingplus. Vr 20: Creatieve en informatieve workshop over water en mijnbouw in het kader van Wereldwaterdag@School. In de kantoren van Broederlijk Delen, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel van 9.00 u. tot 11.00 u. Voor leerlingen van de 2de en 3de graad secundair onderwijs. Vanaf 12.00 u. slotevenement met o.a. een groepsuitdaging in het Warandepark. Inschrijven en meer informatie via www.wereldwaterdag atschool.be of [email protected]. I.s.m. Protos, Goodplanet, Solidagro, MOS en Kleur Bekennen

APRIL Vr 3: Picknick Plein Public, een duurzame picknick met animatie. Op Theaterplein, 2000 Antwerpen van 12.00 u. tot 14.00 u. I.s.m. Studio Globo en Oxfam Wereldwinkels Antwerpen Za 25: ‘Dansen voor …’, een interculturele fuif met extra’s. In Planeet Mars, Land van Waaslaan 78, 9040 Gent vanaf 20.00 u. I.s.m. Welzijnszorg en Welzijnsschakels

JAN tot MEI 10

Di 20/01, do 05/02, do 05/03, woe 11/03, ma 27/04 en di 05/05: Praktijkdag grondstofwijzer.

Olie, metalen, water, grond, … We ‘consumeren’ een hoop natuurlijke grondstoffen. Waar komen die vandaan? Wie verdient eraan, wie ondervindt de nadelen en zijn er alternatieven? Praktijkdag voor leerkrachten van het secundair onderwijs. Meer info over de praktijkdag en de locaties op www.grondstofwijzer.blogspot.be. Inschrijven verplicht (gratis).

Lanceermomenten Een voormiddag of avond waarop elke verantwoordelijke van een lokale Broederlijk Delengroep, leerkracht, student en medewerker van een organisatie heel wat informatie, tips en ideeën vindt om de Broederlijk Delencampagne vorm te geven. • In Limburg: Za 10 jan (van 9.00 u. tot 12.00 u.) in Humaniora Kindsheid Jesu, Kempische Steenweg 400, Hasselt • In West-Vlaanderen: Ma 12 jan (van 19.30 u. tot 22.00 u.) in CC De Spil, Spilleboutdreef 1, Roeselare • In Oost-Vlaanderen: Woe 14 jan (van 18.30 u. tot 21.30 u.) in Ontmoetingscentrum Oostakker, Pijphoekstraat 30, Oostakker (Gent) • In Antwerpen: Za 17 jan (van 9.00 u. tot 13.00  u.) in Provinciaal Vormingscentrum, Smekensstraat 61, Malle • In Brussel: Za 17 jan (van 10.00 u. tot 13.00 u.) in de kantoren van Broederlijk Delen, Huidevettersstraat 165, Brussel • In Vlaams-Brabant: Woe 21 jan (van 19.00 u. tot 22.00 u.) in Provinciehuis, Provincieplein 1, Leuven Aparte lanceringen voor leerkrachten In Limburg Lanceerdag Secundair Onderwijs: do 15 jan (van 19.30 u. tot 22.00 u.) in PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt Lanceerdagen Basisonderwijs: ma 26, di 27 en woe 28 jan (telkens van 13.30 u. tot 16.00 u.) in PCS, Tulpinstraat 75, Hasselt Lanceerdag BuSo: woe 28 jan, samen met basisonderwijs In Vlaams-Brabant Lanceerdag Basis- en Secundair Onderwijs: do 22 jan (van 18.30 u. tot 20.30 u.) in Provinciehuis Leuven, Provincieplein 1, Leuven

België in actie

“Duidelijke grenzen en bindende regels voor bedrijven zijn noodzakelijk” (Wies Willems)

Even voorstellen: Wies Willems, onze nieuwe beleidsmedewerker In september 2014 ging Wies Willems aan de slag als beleidsmedewerker. Hij zal zich toeleggen op het thema ‘natuurlijke hulpbronnen’, hulpbronnen die in de natuur worden gevonden en onmisbaar zijn voor de mens. Met focus op Latijns-Amerika. Daar leggen grote grondstoffenbedrijven steeds meer beslag op het leefgebied van de plattelandsbevolking. Wie is Wies? En wat kunnen we van hem verwachten?

Focus op Latijns-Amerika Latijns-Amerika ligt Wies nauw aan het hart. Ook het thema is hem niet vreemd. In het kader van zijn master na master ‘Conflict and Development’ voerde hij in Guatemala thesisonderzoek uit naar de impact van mijnbouw op de rechten van de lokale bevolking. Verder was hij als vrijwilliger actief in Noord-Peru. Daar werkte hij samen met een milieuorganisatie die families op het platteland ondersteunt wanneer er conflicten ontstaan met mijnbouw- of oliebedrijven. Hij kreeg deze interesse ook van thuis uit mee: beide ouders hebben als vrijwilliger in Latijns-Amerika gewerkt.

Streven naar het respecteren van mensenrechten Wies is heel erg begaan met mensenrechten. Deze lopen als een rode draad door zijn werk. Hij vindt het dan ook belangrijk dat de collectieve rechten van de lokale bevolking in Latijns-Amerika, zoals het

recht op inspraak, op internationaal niveau verdedigd worden. Hij erkent dat ontginning van grondstoffen noodzakelijk is, maar benadrukt dat de activiteiten van bedrijven niet ten koste van de mensenrechten of milieu en klimaat mogen gaan. Vandaag is dit al te vaak het geval. Daardoor ontstaan conflicten. Daarnaast is Wies ervan overtuigd dat ontginning van grondstoffen duurzaam en rechtvaardig kan gebeuren als er gewerkt wordt met alternatieven, zoals recyclage van metalen en minder schadelijke mijnbouw. Ook de nieuwe handelsakkoorden tussen de Europese Unie en Latijns-Amerika zullen gemonitord worden op vlak van mensenrechten. Door deze handelsakkoorden zal de export van grondstoffen uit Latijns-Amerika naar de Europese Unie toenemen. Latijns-Amerika en grondstoffenontginning moeten dan ook meer op de politieke agenda komen te staan. Ten slotte streeft Wies naar een bredere sensibilisering. Naast het lobbyen naar Belgische en Europese beleidsmakers toe, is het volgens hem belangrijk om een breder draagvlak bij het publiek te creëren. Het komt erop neer dat we onze krachten moeten bundelen om zo overheden en grote bedrijven effectief tot verandering te brengen. Wies is ervan overtuigd dat ngo’s zoals Broederlijk Delen, in samenwerking met internationale netwerken, belangrijke verandering teweeg kunnen brengen. We wensen Wies alvast veel succes in zijn nieuwe job! ■

(WW, JDK)

11

België in actie

Quiz je quick Quizzen is leuk, quizzen is gezellig en quizzen is spannend. Bovendien is een quiz een toffe manier om anderen te informeren. Over het werk van Broederlijk Delen bijvoorbeeld. Of kan je geld inzamelen om de plannen van mensen in het Zuiden te steunen. Daarom lanceert Broederlijk Delen een kant-en-klare Broederlijk Delenquiz, inclusief handleiding, draaiboek en antwoordbladen. Vrijwilligers en quizexperten Fred Vanderpoorten en Marc Suykerbuyk staken de kant-en-klare quiz in elkaar. De vragen zijn opgesteld op het niveau van een doorsnee volwassen quizpubliek. Uitdagend dus, maar zeker niet onhaalbaar. De quiz bestaat uit 10 vragenrondes met telkens 1 Broederlijk Delenvraag en 9 algemene kennisvragen. De Broederlijk Delenvragen zijn gebaseerd op de campagnefilm. Die toon je in het begin van de quiz. Wat je zelf nog moet doen? Een locatie reserveren waar de quiz kan plaatsvinden, de quiz aankondigen en … helpende handen mobiliseren. Die heb je vooral nodig tijdens de uitvoering van de quiz: een presentator, een jury, verzamelaars van antwoordbladen, bar, …

12

Het gaat hier gelukkig om zeer afgebakende taken waarvoor je diverse mensen kan aanspreken.

Kidsquiz?

Quiz op school?

Voor kinderen tussen 10 en 14 jaar werkte de Federatie Mariakerke (Oostende) een aparte quiz uit. Daarmee kan je een exclusieve kidsquiznamiddag inrichten. Een leuke prijs maakt het voor kinderen helemaal af.

De kant-en-klare Broederlijk Delen(kids)quiz kan ook op school worden georganiseerd. Laat de leerlingen zelf de quiz spelen tijdens de lesuren. Of organiseer samen met de leerlingen een quiz voor ouders, vrienden en sympathisanten.

Zin om zelf een Broederlijk Delenquiz te organiseren of deel te nemen aan een quiz in jouw buurt? Neem dan (TG) zeker een kijkje op www.broederlijkdelen.be/doe-mee/noord-zuid-quiz. ■

België in actie

GLK Grondwerken steunt strijd tegen erosie in Senegal. Een perfecte match! GLK Grondwerken is gespecialiseerd in het uitvoeren van grond- en afbraakwerken. Geert Lippens en Els Vandekerckhove, de zaakvoerders van GLK Grondwerken, engageren zich drie jaar lang om een project van Broederlijk Delen in Senegal te steunen. Lokale partnerorganisatie ADT-Gert wil er samen met de lokale bevolking van zes dorpen de strijd aangaan tegen erosie en land terugwinnen op de woestijn. Een interview met Els over deze perfecte match.

Hoe kennen jullie Broederlijk Delen? De prilste herinnering zijn de acties die op de lagere school werden georganiseerd voor Broederlijk Delen. De meest ingrijpende kennismaking met Broederlijk Delen was mijn bezoek aan projecten in Burkina Faso, nu zo’n tien jaar geleden.

Wat spreekt je aan in het werk van Broederlijk Delen? De inzet voor mensen in het Zuiden. En het geloof en de doorzetting dat met beperkte middelen veel verandering blijvend teweeg gebracht kan worden.

Wat spreekt jullie aan in het project? We wilden een project steunen waarbij we ons betrokken voelden zodat we ondersteuning kunnen bie-

den vanuit onze ondernemerskennis en -ervaring. Gedeeltelijke inspraak in de ontwikkeling van het project, om het op deze manier nog meer kansen op slagen te bieden, vonden we ook belangrijk. Broederlijk Delen heeft daar goed op ingespeeld en ons een project aangeboden dat ons kon prikkelen. Ondertussen ontvingen we het eerste tussentijdse rapport. De gezette stappen gaan de juiste richting uit!

Wat betekent duurzaam ondernemen voor een bedrijf als GLK Grondwerken? Duurzaam ondernemen is de toekomst. Het betekent dat wat je doet moet kunnen blijven duren. Een eerste vereiste is als bedrijf financieel gezond zijn, zodat je medewerkers correct kan vergoeden en tijdig kan investeren in kwalitatief materiaal en de ontwikkeling van je mensen . Duurzaam ondernemen vraagt ook om een correcte en menselijke aanpak. Niet alleen met je eigen medewerkers, maar met alle stakeholders. Wij zoeken naar de talenten in onze mensen en naar manieren om samen te werken met anderen. En we kijken uit naar mogelijkheden, op lange termijn.

Welke gelijkenissen zie je tussen Broederlijk Delen en jullie eigen bedrijf? Bewust ondernemen. Net als een bedrijf moet Broederlijk Delen heel bewust omgaan met de financiële middelen en het menselijk kapitaal dat ze ter beschikking hebben. Mensen kansen bieden. Bij ons gaat dit vooral om onze eigen mensen. Bij Broederlijk Delen ligt de klemtoon op het bieden van kansen aan de mensen in het Zuiden. Maar ook: respect voor mens en natuur. Enkel dan kan je op lange termijn ‘bergen’ verzetten. En doorzetten. Dat is iets wat wij van thuis uit hebben meegekregen en waarin Broederlijk Delen (EV) zeker een toonbeeld is. ■

13

SPEL

Prijspuzzel

Plaats het antwoord op onderstaande vragen in de kruiswoordpuzzel. De letters in de grijze vakjes vormen samen een oproep. Stuur de oplossing voor 31 januari 2015 naar verdraaid@broederlijkdelen. be en maak kans op een handgeschilderde kapstok of magneet uit Haïti.

2 28

1

22

7

4

6

6

19

30

7

13

2

3 3

8

11

-

17

29

5

8

25

?

27

en 15

9

23 18

17 12 20

10 21

13 14

14 31

12

26

-

9

5

11

4

16

1

18 24

19 16

15

1

1

2

3

10

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

Wat wordt de regionale focus van onze nieuwe beleidsmedewerker Wies Willems?

Delen voor de periode 2014-2016 in Haïti? te financieren?

3

20

2

21

22

23

24

in 2012 lanceerde.

8

7

6

28

11

9

Waarvoor staat de afkorting TDP?

12

Wat is de hoofdstad van Haïti?

richtte na de aardbeving in Haïti een orgaan op in de verschillende tentenkampen. Welk? Wat is er leuk, gezellig en spannend? 19

5

Geef de vier

Inwoner van Burkina Faso

10

Op welk

Geef een voorbeeld van één van de collectieve rechten van

de lokale bevolking in Latijns-Amerika die verdedigd moeten worden. Recht op …

Synoniem voor narcis

31

Wat zijn de twee prioritaire thema’s van Broederlijk

steunt een project van onze Senegalese partnerorganisatie ADT-Gert. Wat is het thema? De strijd tegen ... 16

30

Naam van het ambitieuze hongerbestrijdingsplan dat de Haïtiaanse regering

Welke vraag stelt Welzijnszorg zich in zijn nieuwe campagne?

zomer. (schrijf de getallen in letters)

29

Op welke facebookpagina zullen de 16 jongeren die in de kerstvakantie

thema zal onze nieuwe beleidsmedewerker Wies Willems zich toeleggen?

18

27

Welke datum (dag en maand) staat in elk Haïtiaans geheugen gegrift? (schrijf de getallen in letters)

4

op inleefreis gaan naar Peru hun belevenissen posten?

Somers deel?

26

Hoe heette de gemeenschappelijke Belgische campagne om de wederopbouw van Haïti

doelgroepen van partnerorganisatie JILAP: boeren, vrouwen, …

14

25

17

15

14

13

GLK Grondwerken

Partnerorganisatie POHDH

Aantal dagen oorlog in Gaza de voorbije

Aan welke activiteit van Broederlijk Delen nam Hendrik

Inspiratie

Iedereen beschermd tegen armoede? België is een rijk land, Vlaanderen is zelfs een van de allerrijkste plekken op de hele wereld. Wie het moeilijk heeft, kan in ons land rekenen op sociale bescherming. Die grote paraplu moet iedereen beschermen tegen sociale uitsluiting. Een uitkering als je ziek bent en niet kan gaan werken of als je je werk verliest. Een pensioen eens je te oud bent om te werken. En toch leeft één op zeven mensen hier in armoede. Hoe komt dat? Waar zitten dan de gaten in die grote paraplu die iedereen zou moeten beschermen? Niemand zou in armoede mogen leven. Iedereen heeft recht op een goed leven. Op een goede baan, onderwijs, een huis, een gezond leven, ontspanning en vrije tijd. Dat staat zelfs in de grondwet. Armoedebestrijding gaat over het (terug)geven van rechten aan mensen. Met de campagne “Iedereen beschermd tegen armoede?” wil Welzijnszorg dat opnieuw heel duidelijk zeggen. Meer info op www.welzijnszorg.be

De kerstperiode zit vol symbolen: groeiend licht, warmte, pakjes onder de kerstboom. Ze roepen voor vele mensen momenten op van gezelligheid en samenhorigheid. Wie arm is en geen rechten heeft, staat aan de kant, in de kou, in het donker en alleen. Wie uit de boot valt en in de marge belandt, voelt zich kwetsbaar, verlaten en uitgesloten. De kwaliteit van een samenleving laat zich aflezen aan wat ze doet voor de meest kwetsbaren. Solidariteit is het cement van onze samenleving. Hoe zullen we dit jaar Kerstmis vieren? (Door Mia Verbanck, Tekstenboekje Spoor ZeS ‘Weer of geen weer…’)

Contact Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel tel. 02 502 57 00, fax 02 502 81 01 [email protected] Werkten mee aan dit nummer Gert-Jan Bakx, Muriel Burgers, Judith De Kerpel, Davy De Witte, Ann Fransen, Terri Grootjans, Marja Hermans, Peter Ketelers, Siska Kockelbergh, Greet Schaumans, Hendrik Somers, Maaike Spanhove, Pieter Thys, Erik Todts, Els Vandekerckhove, Patricia Verbauwhede, Dirk Vermeyen, Bénédicte Willemart, Wies Willems, Marleen Willemsen Grafische vormgeving Marine De Keyzer Wettelijk depotnummer D/2014/5.556/0 Foto’s Fotoarchief Broederlijk Delen, Thomas De Boever, Benedicte Willemart, Zuiddag / Theatre Day Productions Verantwoordelijke uitgever Lieve Herijgers Huidevettersstraat 165 1000 Brussel Drukkerij Impressa, gedrukt op gerecycleerd FSCpapier. De folie is 100% biologisch afbreekbaar.

0,;

3DSLHUYDQ YHUDQWZRRUGH KHUNRPVW

&

Broederlijk Delen Broederlijk Delen laat groepen mensen in het Zuiden hun eigen plannen uitvoeren. Dat geeft de beste resultaten in de strijd tegen armoede en onrecht. Want alleen de eigen plannen zijn aangepast aan de lokale situatie en worden gedragen door de plaatselijke bevolking. Steun Broederlijk Delen met een gift op IBAN BE12 0000 0000 9292. Giften zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 40 euro per jaar. Meer info op www.broederlijkdelen.be Ben je verhuisd of wens je Verdraaid elektronisch te ontvangen? Mail dan naar [email protected]

15

RUBRIEK

GROETEN UIT BURKINA WIE Hendrik Somers DEED MEE AAN Dwars door Burkina, een tiendaagse mountainbiketocht georganiseerd door Broederlijk Delen. Elke deelnemer gaat een dubbele uitdaging aan: het land doorkruisen op de fiets én geld inzamelen voor Broederlijk Delen.

24/10/2014 Mijn eerste reis naar Afrika. Tien dagen fietsen door een onbekend land, ver van drukke wegen. Met een dubbel doel: het land en zijn bewoners ontdekken en de projecten bezoeken waarvoor wij geld inzamelden.

2/11/2014 29/10/2014 In de hoofdstad Ouagadougou eisen de Burkinabé dat hun president opstapt. Met succes, blijkt later. De Burkinabé volgen met grote aandacht het nieuws. Ik krijg het moeilijk wanneer wij langs een veld rijden waar twee jongetjes met zweetdruppels op het hoofd katoen aan het plukken zijn. Ik zal nooit nog iets van katoen dragen zonder aan hen te denken.

26/10/2014 Onze eerste fietsdag: 102 hete kilometers wachten. Al vlug brengt de gps ons naar zeer rustige wegen. Verplicht nummer is het handjeklap bij de kinderen. Ik krijg het gevoel door een film te fietsen. En dan denk ik terug aan onze steun aan de Burkinabé. Wij die even halt houden en de Burkinabé helpen om hun zware lasten over een heuvel te dragen. Zwart en wit verenigd om die moeilijke passage door te komen. Bekroning is de dankbare lach.

Onze laatste fietsdag. Ik besluit vals te spelen en de rit wat in te korten. Vandaag bezoeken we de partnerorganisaties van Broederlijk Delen. Wij zien hoe zelfbewuste vrouwen met weinig middelen een toekomst proberen op te bouwen. Dankzij de steun en de onderlinge solidariteit kan een raadpleging bij de dokter betaald worden zonder daarvoor eerst een dier te moeten verkopen. En dan de aankomst in Bourzanga: honderden dorpelingen staan ons op te wachten. Ondanks een temperatuur van ruim boven de 40 graden krijg ik kippenvel wanneer ik mijn fiets tegen een muur plaats. De rest is pure emotie …

5/11/2014 Wij zijn veilig thuis geraakt. Ik ga onder de douche staan en stel vast dat het water uit de douchekop spuit. In Burkina drupte het water uit de kraan in het hotel. Kinderen en vrouwen lopen er kilometers om water te halen in een kom op het hoofd. Wanneer ik even later naar de bakker fiets, wil ik een onbekende begroeten. Net op het moment dat ik voorbij rijd, kijkt hij de andere kant op. Ça va? Nee, ik ben terug thuis. Ik mis de Burkinabé …