WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee? Mirjam Hack – namens consortium 26 juni 2014
www.waterwijzer.nl
WaterWijzer Landbouw: wat is het en wat kun je ermee?
§ Wat is het? § Waarom actualisatie nodig? § Wat kan je straks met de WaterWijzer Landbouw? § Wat is wenselijk voor zoutschade? § Bruikbaar voor het waterbeheer?
WaterWijzer Landbouw: wat is het? WaterWijzer Landbouw = vervanging HELP-tabellen of ‘actualisatie schadefuncties landbouw’
§ HELP = Herziening Evaluatie Landinrichtingsplannen § uit 1987 § doel: berekening effecten van waterhuishoudkundige maatregelen op landbouw in de vorm van opbrengstdepressie
§ relatie grondwaterstanden - % opbrengst
WaterWijzer Landbouw Voorbeeld HELP-tabel (1987)
• Gebaseerd op meteorologische condities van 1951-1980 • Langjarig gemiddelde schades
Gebruik HELP-tabellen
§ bij waterschappen, provincies, TCGB/ACSG, RWS, adviesbureaus e.a.
§ voor ● Verkrijgen inzicht in effecten van maatregelen ● Afstemmen inrichting en beheer op verschillende belangen
● Berekenen schadevergoedingen ● Inzicht in kosten en baten voor Nederlandse landbouw (bijv. nabewerking NHI)
Waarom actualisatie nodig?
HELP-tabellen: Meer droogte
én meer piekbuien
• Gebaseerd op achterhaalde modellen • Niet reproduceerbaar • Natschade: expert kennis vanuit destijds geldende landbouwpraktijk • Droogteschade: gebaseerd op verouderde meteorologische condities (1951-1980) • Geen zoutschade à Ongeschikt voor huidige klimaat • Natschade: empirische relaties • Langjarig gemiddeld, geen extremen à Ongeschikt voor toekomstige klimaat
Recent wateroverlast Drenthe 6
WaterWijzer Landbouw: wat kan je straks? Doel van het totale project: uniform en breed gedragen systeem voor
● bepalen van klimaatbestendige relaties ● tussen waterhuishoudkundige condities en
gewasopbrengsten (droogte-, nat- en zoutschade),
● ter vervanging van de huidige beschikbare systemen (HELP, TCGB, Agricom)
2014: oplevering getoetst modelinstrumentarium SWAP-WOFOST
WaterWijzer Landbouw: wat kan je straks? Doelstelling project: Makkelijk toepasbare (online) tool voor bepalen van droogteschade, natschade en zoutschade bij huidige meteorologische condities en klimaatscenario’s. N.B. meerdere verschijningsvormen: -tabelvorm (zoals HELP of TCGB) -afleesbare grafiek -software (excel) -etc.
WaterWijzer Landbouw: wat kan je straks? Doelstelling + Operationele modellen
- voor hydrologie en gewasgroei SWAP-WOFOST - voor het berekenen van gewasopbrengsten in relatie tot droogte, zuurstoftekort en zout,
- voor berekenen van agrarische bedrijfseconomische resultaten en indirecte effecten
- geschikt voor gebruik door deskundigen en
belangstellenden; beschikbaar voor maatwerk.
WaterWijzer Landbouw: wat kan je straks? Zoutschade (bij beregening)
§ in SWAP dynamische berekening zoutconcentratie in wortelzone
§ daaraan gerelateerde opbrengstreductie op basis van proeven (experimenten Maas en Hoffman)
● Zouttolerantieklassen – indeling gewassen ● Zoutschadedrempel en –gevoeligheid
§ mogelijkheid van overberegening
Voorbeeldberekening zoutstress relatieve Transpiratie 1 0.8 0.6
0.4
1971-‐2000
0.2
1976
0 0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
Chloride-‐concentatie (g/l) van beregeningswater Fig 24 Transpiratie-‐reductie bij aardappelen bij oplopende zoutconcentraties van het irrigatiewater
Voorbeeldlocatie Roswinkel Parameters zoutschadedrempel 1,2 g/l en –gevoeligheid 20% per g/l
WaterWijzer Landbouw: voorbeeldberekeningen Rusthoeve Aardappel, beregening alleen in eerste helft groeiseizoen Relatieve transpiratie
WaterWijzer Landbouw: voorbeeldberekeningen Rusthoeve Aardappel, beregening alleen in tweede helft groeiseizoen Relatieve transpiratie
WaterWijzer Landbouw: wat is wenselijk voor zoutschade?
§ Aanvullende varianten zoutschade ? ● Meer praktijkkennis beschikbaar: deels onbenut ● Gezamenlijke effect droogtestress en zoutstress ● Andere zouttolerantie van gewassen? ● Osmotische potentiaal; reactie van plantenwortels ● Toevoegen toxische effecten van zout? (Van der Zee, Van Dam, De Jong van Lier)
§ Inbouwen in WaterWijzer Landbouw pas als kennis en methoden voldoende zijn uitontwikkeld.
WaterWijzer Landbouw: bruikbaar voor waterbeheer? Gebruik bij waterschappen, provincies, TCGB/ACSG, RWS, adviesbureaus e.a. WaterWijzer Landbouw betekent verbeteringen voor droogteschade, natschade en zoutschade
● Verkrijgen inzicht in effecten van maatregelen ● Afstemmen inrichting en beheer op verschillende belangen
● Berekenen schadevergoedingen ● Inzicht in kosten en baten voor Nederlandse landbouw (bijv. nabewerking NHI)
WaterWijzer Landbouw: bruikbaar voor waterbeheer? Maar wel: -reproduceerbaar -zoveel mogelijk gebaseerd op proceskennis -toepasbaar voor huidig weer klimaatscenario’s extreme weersomstandigheden onderscheid droogte-, zuurstof- en zoutstress
Dank voor uw aandacht Met dank aan collega’s: Joop Kroes Ruud Bartholomeus Jan van Bakel Jos van Dam e.a.
