Water en economie Koninklijke Militaire Academie Breda Jan Blomme 19 november 2009
Overzicht presentatie • 9 9
Maritiem transport: “driver” internationale handel: groeiversnelling als gevolg globalisering globalisering steunt op containerisering
•
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk?
•
De haven: bron van welvaart voor nationale economie
•
Maritieme bereikbaarheid havens is vitaal
•
Achterlandtransport: sleutelfunctie voor waterwegen?
90% intercontinentale wereldhandel is maritiem. Maritiem vervoer stijgt exponentieel!
Economische « hotspots »
A II - 4
Main container trade lanes (in mill. TEU, 2007) China: motor wereldindustriële productie en handel
transpacific
Transatl.
6.3
transpacific
Eur- N-Am-0.5 Lat.Am Afr
22.6 N-Am – 0.5 SE Asia/Aust
2.9
AsiaSE Asia/Aust Eur-Far East
31.8
3.9 N-AmLat.Am
4.8
2.6 Eur-Afr
2.7 Afr-Asia
3.1
22.6
N-AmSE Asia/Aust
0.5 2.9
AsiaLat.Am
AsiaLat.Am
Eur – SE Asia/Aust
0.7 5
Oost-Weststromen en intra-Aziëstromen vormen 2/3 van de containertrade in de wereld
2007: 480 miljoen teu containeroverslag Aandeel Azië stijgt van 18% tot 53% Aandeel Europa daalt van 37% tot 20% Aandeel N-Amerika daalt van 35% tot 10%
Zwaartepunt havens verschuift naar Verre Oosten
In GDP (in US$) zal de Chinese economie in 2007 groter zijn dan de Duitse, in 2015 groter dan de Japanese en in 2039 groter dan de Amerikaanse
Bron: Goldman Sachs, Global Economics Paper No: 99, 2003 Dreaming With BRICs: The Path to 2050
Effecten globalisering op internationale handel zijn uniek in historisch perspectief! Globalisation: yearly growth and relation between trade and GDP industrialised world in historical perspective 10
9
8
7
6
Globalisation ef fect
5
GDP Trade
%
Trade/GDP
4
3
2
1
0 1820-70
1870-1913
1913-50
1950-73
1973-79
1979-89
1989-99
1999-2008
Overzicht presentatie • 9 9
• • • •
Maritiem transport: “driver” internationale handel: groeiversnelling als gevolg globalisering Globalisering steunt op containerisering
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? De haven: bron van welvaart voor nationale economie Maritieme bereikbaarheid havens is vitaal Achterlandtransport: sleutelfunctie voor waterwegen?
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? – Heeft
de recessie een V, W, U of L vorm?
– Economisten dachten tot september 2008 overwegend aan V-scenario; vandaag twijfelt men tussen U of L scenario
– Crisis is uitzonderlijk zwaar (ernstiger dan deze van de Grote Depressie van de jaren 1930!) Maar wel misschien minder lang! En ook meer sociale correcties!
De ineenstorting van de internationale handel (nominaal) is nooit voorheen gezien!
Bron: S. Araujo & J.O. Martins OECD, MSIT database
De crisis in de maritieme sector is een duidelijke structuurbreuk – Wereldhandelsvolume met 15% gedaald tijdens eerste helft van 2009! – De ineenstorting van 2008-2009 van de wereldhandel is uniek, zoals blijkt uit databank OECD (531 maanden tussen 1965-2009): –De ernst van de crisis wordt toegeschreven aan “trade synchronisation”, dit versterkt de terugval – Elasticiteit tussen reële wereldhandel (in volume) t.o.v. reëel wereldinkomen nam toe: – jaren 1960 en 1970: factor 2 – jaren 1990: factor 3,4 – Na 2000: factor 3,7 na 2000 (in Oost-Azië zelfs 4,5!). – Cf. Financiële wereld! – Oorzaak: globalisering wereldeconomie en fragmentatie van productie in de wereld (vertikale specialisatie)
Terugval containertrafieken Wereldregio's: de US en Europa zwaarste verliezers Terugval containeroverslag per regio, in % (okt 08 - aug 09) North America 0,00%
-5,00%
-10,00%
-15,00%
-20,00%
-25,00%
Far East USA
South East Asia North Europe Mid-East
Latin America
South Asia Mediterranean
China (excl. HK) Total Selection
De maritieme sector: extra zwaar getroffen? – De terugval in de rederijsector is extra zwaar omdat de terugval in vraag (volumes) wordt gecombineerd met een bijzonder grote toename van het vervoersaanbod (nieuwbouw containerscheepscapaciteit + 25% in periode 2009 - 2011)! – “Lemminggedrag” reders – Stouwerijsector ook hard getroffen maar meer gespreide investeringsportefeuilles en minder grote verschuivingen onevenwicht vraag en aanbod (terminals breiden niet elk jaar uit)
Vooruitzichten herstel? – Prognoses maken is geen wetenschap (beurskoersen voorspellen ook niet)! – Meeste analisten voorspellen lichte verbetering eind 2009 (“false recovery”?), een “mager” herstel in 2010 en pas eind 2011 terugkeer naar niveau 2008! – Maar wel sprake van structuurbreuk: geen terugkeer naar groeivoeten van “gouden decennium”!
Overzicht presentatie • 9 9
• • • •
Maritiem transport: “driver” internationale handel: groeiversnelling als gevolg globalisering Globalisering steunt op containerisering
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? De haven: bron van welvaart voor nationale economie Maritieme bereikbaarheid havens is vitaal Achterlandtransport: sleutelfunctie voor waterwegen?
De missie van het havenbedrijf: micro- en macroeconomisch aspect •
• •
“Het gemeentelijk havenbedrijf Antwerpen tracht de toegevoegde waarde die de Antwerpse haven voor de stad en de regio genereert, op een duurzame wijze te optimaliseren” Onderscheid maken tussen microniveau, de eigen bedrijfswerking en macroniveau, de gebiedsbeheerder en verdediger algemeen eonomisch belang Duurzaam: niet alleen milieu, maar ook economisch en sociaal!
Belang van de Haven van Antwerpen in het BBP in Vlaanderen (2007) 6%
12%
Jaarlijkse groei directe TW: gem. 7 % in periode 2002-2007 !
88%
94% Haven Antwerpen Direct
Rest Vlaanderen
Haven Antwerpen Dir. + Indir.
Haven van Antwerpen direct: Haven van Antwerpen dir. + indir. Vlaanderen: België:
Vlaanderen
9.884,3 mln € 20.486,9 mln € 172.624,6 mln € 297.900,3 mln €
Belang van de Haven van Antwerpen in de tewerkstelling in Vlaanderen (2007) 2%
7%
93%
98% Haven van Antwerpen Direct
Vlaanderen
Haven van Antwerpen Dir. + Indir.
Haven van Antwerpen direct: Haven van Antwerpen dir. + indir.: Vlaanderen: België:
Vlaanderen
64.870 VTE 183.106 VTE 2.678.000 VTE 4.385.000 VTE K I.2- 1
Toegevoegde waarde ontwikkeling: in vergelijking met de haven van Rotterdam 10.000 9.000
Million Euro
8.000 7.000
2002 2003 2004 2005 2006 2007
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Antwerp € 54 / ton (2007)
Rotterdam € 24 / ton (2007)
Tewerkstelling: ontwikkeling in vergelijking met de haven van Rotterdam 80.000 70.000 60.000 2002 2003 2004 2005 2006 2007
50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Antwerp
Rotterdam
Overzicht presentatie • 9 9
• • • •
Maritiem transport: “driver” internationale handel: groeiversnelling als gevolg globalisering Globalisering steunt op containerisering
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? De haven: bron van welvaart voor nationale economie Maritieme bereikbaarheid havens is vitaal Achterlandtransport: sleutelfunctie voor waterwegen?
Sterke schaalvergroting containerschepen sinds 1995! Einde schaalvergroting? De afbeelding k an niet worden weergegev en. Het is mogelijk dat er onv oldoende geheugen beschik baar is op de computer om de afbeelding te openen of dat de afbeelding beschadigd is. Start de computer opnieuw op en open het bestand opnieuw. A ls de afbeelding nog steeds wordt v oorgesteld door een rode X, k unt u de afbeelding v erwijderen en opnieuw inv oegen.
Emma Maersk MSC Daniella Hanjin Fuzhou MSC sola OOCL Shenzen MSC Pamela Maersk Kune Sovereign Maersk
Sealand Florida APL China Right River Jay Matadi Bilbao Express
Een betere toegankelijkheid: alleen drempels worden verruimd, dit is ca. 2% van de rivieroppervlakte
De vaargeul: huidige situatie
De vaargeul: mogelijk “ideale(re)” situatie Veiliger: - betere spreiding scheepvaartverkeer - minder korte bochten
Overzicht presentatie • 9 9
• • • •
Maritiem transport: “driver” internationale handel: groeiversnelling als gevolg globalisering Globalisering steunt op containerisering
De crisis: conjunctuurrimpel of structuurbreuk? De haven: bron van welvaart voor nationale economie Maritieme bereikbaarheid havens is vitaal Achterlandtransport: sleutelfunctie voor waterwegen?
Een nachtopname van de “Blauwe Banaan”
A II - 5
Het Europese “distributiehartland”
Antwerp
Healy & Baker : european distribution report
99H002
De Hamburg-Le Havre range: een gezamenlijk en competitief achterland Jadeweserport 2013?
Xeres Second Maasvlakte: 2013? Flushing? FCT
DGD2006
Port 2000
2
Modal split containervervoer (2008)
Weg Antwerpen
Rotterdam
Hamburg
Le Havre Bron: NWEP
Binnenvaart
Spoor
56%
33%
48%
11%
39%
62%
3%
87%
13%
35%
7% 6%
Modal-split Haven van Antwerpen, in miljoen ton (2004) Excl. pijpleiding: Binnenvaart: 48%
250
Spoor: Weg:
14% 38%
200 82
38%
23
11%
44
21%
56
31 3 39 9
65
30%
Maritiem
Industrieel
Totaal
150 100
51 20
50
5
0
Binnenvaart Spoor Pijpleiding Weg
Dank u VRAGEN?
