27-‐11-‐14
Inhoud
Improving Mental Health by Sharing Knowledge
Wat je doet is wie je bent? Activiteiten en welbevinden bij mensen met dementie Annie Tuinenberg Claire Wessel
• • • • •
De bedoeling van vanmiddag Het belang van activiteiten Wat zijn activiteiten eigenlijk? Toepassing in de praktijk: MWD3 Aanknopingspunten voor activiteiten
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
2
De bedoeling • Lessen uit de Monitor Woonvormen Dementie • Weetjes uit de praktijk
Waarom zijn activiteiten belangrijk vinden jullie?
Maar ook: het delen van ervaringen en goede voorbeelden!
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
3
24 november 2014
Moderne Dementiezorg
4
Belang activiteiten
Het belang van activiteiten Resultaten uit de Monitor Woonvormen Dementie
Positief effect op kwaliteit van leven
• Betrokkenheid in activiteiten belangrijke voorspeller van kwaliteit van leven • Activiteiten à Welbevinden
Wat doen activiteiten met het welbevinden? • Werkzaam tegen depressie (Verkaik, 2009) • Werkzaam tegen agitatie (Cohen-Mansfield, 2010) • Bepalend voor zelfbeeld en voorkomt achteruitgang? (Kitwood, 1997)
• Betere zorgrelatie van de bewoner met het verzorgend personeel • Iets om handen hebben • Meer sociale relaties • Minder sociale isolatie • Meer positief affect
Qualidem
Geen effect op: Negatief affect, Positief zelfbeeld, Rusteloos gedrag, Zich thuis voelen
• Positief voor welbevinden (Smit, 2014)
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
5
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
6
1
27-‐11-‐14
MWD3: Observaties verzorgenden
Kleinschalige zorg en activiteiten
Per locatie hebben: • Twee verzorgenden • Twee bewoners geobserveerd • Gedurende drie diensten
• Bewoners in zorginstellingen die meer kleinschalige zorg bieden, zijn meer betrokken in activiteiten, al dan niet van hun voorkeur • Er is veel ruimte voor verbetering, omdat:
• Elk uur genoteerd:
• bewoners slechts zeer beperkt in activiteiten worden betrokken • het feit dat bewoner karakteristieken een grote rol spelen in de mate waarin zij in activiteiten worden betrokken Moderne Dementiezorg
24 november 2014
– Wat de bewoner op dat moment deed – Hoe aandachtig de bewoner bezig was – Hoe het welbevinden was
7
Resultaat: Hoog, laag of passief
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
8
Variatie: Hoge betrokkenheid
Hoge betrokkenheid: 76% • Activiteiten als huishoudelijke activiteiten, reminisceren of tv kijken
% hoge betrokkenheid per instelling 100% 90% 80%
Lage betrokkenheid: 19%
70%
• Knikkebollen, slapen, teruggetrokken, geen antwoord
60% 50% 40% 30% 20%
Passieve betrokkenheid: 5%
10%
• Aandachtig rondkijken Moderne Dementiezorg
0%
24 november 2014
9
Variatie: Lage betrokkenheid
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
10
Variatie: Passieve betrokkenheid
% lage betrokkenheid per instelling
% passieve betrokkenheid per instelling
100% 100%
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
11
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
12
2
27-‐11-‐14
Het zijn de kleine dingen
Een activiteit is een activiteit als…
We denken vaak aan relatief ‘grote’ activiteiten, met duidelijk begin en eind - Kerstmarkt - Uitjes - Knutselen
• Terwijl de kleine dingen overdag het meest belangrijk zijn – Voor veel bewoners geschikt – In veel dingen schuilt een activiteit!
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
13
Moderne Dementiezorg
Creatieve activiteiten Reminisceren Intellectuele activiteiten Plezier maken, bezig met iets luchtigs Huishoudelijke activiteiten
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
14
Voorkomen activiteiten MWD3
Activiteiten positief effect welbevinden • • • • •
24 november 2014
Veelvoorkomend • Praten: 21% • Eten: 23% Weinig voorkomend • Sportieve activiteit: 1% • Religieuze activiteit: 1% • Reminisceren: 3% • Creatieve activiteit: 3% • Huishoudelijke karweitjes: 4%
15
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
16
Oorsprong Wat zijn aanknopingspunten voor activiteiten?
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
17
Bron gedachtengoed van Anneke van der Plaats Samenwerking ‘Breincollectief’ 2010 Methodiek voor medewerkers ontwikkeld Ingewikkelde hersenkundige inzichten begrijpbaar • Kennis ‘hoe het brein functioneerde’ • Afstemmen op emotionele brein • Methodiek omgevingszorg op eigen kracht uitgerold • • • •
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
18
3
27-‐11-‐14
Inzicht Coaches Omgevingszorg observeerde op de huiskamers Hoe ziet de dag er nou echt uit. Kleinschalige locaties ook De dag verdeeld in blokken Beter afstemmen op breinniveau Medewerkers bewust eigen gedrag Erkenning teveel of weinig prikkels ongunstige factor welbevinden • Nieuwe missie: nieuwe balans prikkels, verveling te lijf • • • • • • •
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
19
Belemmerende overtuigingen • • • • • • •
We doen al zoveel Het hoort niet bij mijn rol Ik heb andere taken Afstemmen, ja ja dat kost te veel tijd Hoe moet ik dat eigenlijk doen? Al die stomme veranderingen We doen het altijd zo
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
• • • • •
21
24 november 2014
24 november 2014
20
De weg naar zinvolle dagbesteding
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
22
Positieve kijk
Activiteiten aanbod aangepast aan niveau brein Aanbod afgestemd op de bewoner en/of groep Aansluiten en meegaan in de belevingswereld Betrekken van familie en vrijwilligers Invulling leegtemomenten, activiteiten box, dagbestedingsprogramma ‘zo zijn onze manieren’, inspelen op een gunstige omgeving Belevingshoeken op de gang Aandachtvelders ‘verveling te lijf’ geschoold Proeftuin op somatiek Voortgang observaties, borging Moderne Dementiezorg
Moderne Dementiezorg
• Coaches omgevingszorg opgeleid en medewerkers geschoold • Observeren & beeldverslagen • Terugkoppeling in teams, kernteam, coaches overleg • Commitment management, arts, psycholoog • Juiste prikkel op het juiste moment • Leegtemomenten ’oh jee verveling’. • Meer rapportage rondom dagbesteding • Inzicht in eigen handelen ‘gezond brein’.
Concreet • • • • •
Hoe kijken jullie tegen zinvolle dagbesteding aan?
23
• Iedereen draag bij, niet alleen de activiteitenbegeleiders • Wij moeten meelopen met de bewoners en niet anders om • Durf jezelf te laten zien • Neem er de tijd voor en alles gaat beter • Het gewone wordt bijzonder • Welzijn is onderdeel van werk • Prachtige momenten vastgelegd in observaties • Creatief handelen kunnen magisch momenten worden
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
24
4
27-‐11-‐14
Bedankt voor de aandacht! Vragen?
Moderne Dementiezorg
24 november 2014
25
5
