Wat doet 5 jaar crisis met de markt voor fusies en overnames? M&A transacties in de praktijk: waar stopt het proces en begint gezond verstand?

De Bedrijfsjurist M&A transacties in de praktijk Het NGB in 2013

Wat doet 5 jaar crisis met de markt voor fusies en overnames?

Het nieuwe ontslagrecht: maakt het de belofte waar?

M&A transacties in de praktijk: waar stopt het proces en begint gezond verstand? waar niet op dezelfde manier rijst wordt bereid en gegeten. Het resultaat: Philips maakt nu zeven verschillende rijstkokers, die het stuk voor stuk goed doen in India. Aan de juristen de taak ervoor te zorgen dat niet alle markten het wiel opnieuw hoeven uit te vinden. Er zijn 175 juristen, waarvan 45 in Nederland, die rouleren tussen de sectoren, de markten, de groep en andere functies. Op groepsniveau zijn de specialisten te vinden: de Compliance groep bestaat uit specialisten op het gebied van mededingingsrecht, Export Controls, Privacy en General Business Principles; verder is er de gecombineerde groep Corporate & Financial Law en M&A Legal, de afdeling die Thierry leidt.

Michiel Thierry, Head of Legal M&A bij Philips International BV, gaf tijdens het NGB seminar in het Rosarium in Amsterdam op 23 januari jl. een presentatie over M&A. Hij lichtte aan de hand van voorbeelden en anekdotes de praktijk bij Philips toe en belichtte de rol van de bedrijfsjurist, ook op niet-juridisch gebied. Voorafgaand aan zijn presentatie werd hij in de ledenvergadering benoemd tot bestuurslid van het NGB. Philips heeft drie sectoren: Healthcare, Lighting en Consumer Lifestyle, en is wereldwijd actief in een honderdtal markten met ongeveer 115.000 werknemers. De omzet is rond de 25 miljard euro. De Aziatische markt wordt steeds groter voor Philips en sinds kort heeft Philips ook de blik op Afrika laten vallen. De focus ligt op groei, zowel organisch als via acquisities. De rol van de markten wordt groter, hetgeen Thierry verduidelijkt met een voorbeeld. Een in Nederland ontwikkelde rijstkoker werd in India maar niet verkocht. Totdat de Indiase marktorganisatie ernaar keek en duidelijk maakte dat India uit veel verschillende gebieden bestaat,

Rusland Vanaf eind jaren negentig startte Philips weer voorzichtig met acquisities van bedrijven en bedrijfsonderdelen. Sinds 2007 nam dit een grote vlucht. “Elke acquisitie moet voldoen aan drie basiscriteria”, vertelt Thierry. “Het bedrijf of bedrijfsonderdeel moet passen in onze strategie, het moet betaalbaar zijn, en te koop zijn. Die laatste twee gaan vaak samen, maar niet altijd.” Philips koopt vooral in het buitenland. De afdeling Corporate M&A leidt het proces, met ondersteuning van andere functies zoals Legal, fiscal, F&A, HR. In de beginjaren verliep een en ander niet altijd vlekkeloos, zo vertelt Thierry. Philips heeft belangrijke lessen geleerd uit opgedane ervaringen, zoals in Rusland, waar het bedrijf in de jaren negentig een fabriek voor beeldhuizen overnam, inspelend op de daar groeiende consumentenmarkt voor luxe-goederen. Ondanks de betrokkenheid van specialisten, de beschikbare middelen en de grote plannen liep het project op een mislukking uit. “Het zou een profijtelijke transactie zijn voor iedereen, dachten we. Een voorbeeld: de fabriek verbruikte veel energie omdat er glasovens nodig zijn voor het maken van beeldbuizen. Binnen drie maanden verminderden wij het energieverbruik met 75%. De maand daarop verhoogde de energiemaatschappij de prijzen zodanig, dat we op hetzelfde kostenniveau bleven. “Een ander voorbeeld: “Philips reduceerde het

De Bedrijfsjurist uitgave van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen

maart 2014 – nummer 2 | 1

>

aantal bewakers van 120 tot 40. Kort daarna werd de complete voorraad platina, nodig voor de glasovens voor de productie van de beeldschermen, gestolen. Geen van de bewakers had iets gemerkt… Uiteindelijk hebben we daar niet één televisie geproduceerd. Het was een dure les.” Concreet leerde Philips ervan dat de due diligence verbeterd moest worden, net als de integratieplannen en het inzicht in de kosten en synergiën. Op basis van de resultaten moeten tijdens het acquisitieproces conclusies worden getrokken, niet pas erna. Voor het proces betekent dat een centrale afstemming plaatsvindt om bevindingen te laten samenkomen, en dat een template is ontwikkeld voor de rapportage van de due diligence-resultaten per functie/onderdeel. De betrokkenheid van Legal werd groter. Bedrijfsjuristen zijn nu bij alle due diligence updates aanwezig en werken nauwer samen met andere ‘workstreams’. Het acquisitie proces Een andere les werd geleerd in de Verenigde Staten, toen Philips in 2000 een bedrijf overnam dat actief was op de medische markt terwijl een ander Philips-team in vergaande onderhandelingen was met een ander bedrijf. Het andere bedrijf pikte het niet, begon een procedure en kreeg in 2003 van een Amerikaanse rechtbank een miljoenenclaim toegewezen. Sindsdien gelden strakke processen voor M&A: Group M&A is betrokken bij elke transactie, alle M&A projecten worden centraal bijgehouden, inclusief wat in de pijplijn zit; alle functies worden op de hoogte gehouden, de M&A processen worden centraal aangestuurd door een projectleider, en er is duidelijke afstemming met de Raad van Bestuur. Het M&A proces, van het allereerste contact tot en met de closing, is in een heldere procedure gevat, waarvan niet wordt afgeweken. Het acquisitie proces begint met een Project Intake Form (PIF). Toestemming is nodig van betrokken onderdelen van de Sector en tenslotte van het M&A Committee, dat bestaat uit een deel van de Raad van Bestuur, aangevuld met functionele specialisten. “Dat proces volgen wij alsof het een bijbel is”, zegt Thierry. Voordat een non-binding offer wordt gedaan zijn er uitgebreide spreadsheets gemaakt met informatie, die gebaseerd is op bevindingen en ook veronderstellingen. Legal is vanaf het begin betrokken in het kader van due diligence, ook bij de verificatie van die aannames. Na het non-binding offer volgt de uitgebreide due diligence procedure. Ook de resultaten van dat proces zijn vervat in een template. Bij het afstoten van bedrijven volgt Philips een spiegelbeeldig proces, dat meer uitvoerend is omdat er uiteraard minder onzekerheid bestaat over de wens van het Philips management het betrokken onderdeel af vervreemden. Bedrijfsjuristen moeten zich realiseren dat de business de nek uitsteekt bij een M&A traject, en dat elke traject anders is. Een M&A traject gaat vaak gepaard met spanning en onzekerheid. Dat vraagt om meedenken en meevoelen met mensen die beslissingen nemen op terreinen waar nog niet veel ervaring is opgedaan. De business neigt ertoe de eigen situatie uniek te vinden, maar toch is het van belang de templates te volgen, omdat die nu eenmaal beproefd zijn en goed werken, in elk M&A traject. Het oogt misschien rigide en bureaucratisch, maar het werkt en voorkomt fouten, aldus Thierry. Risico’s Dat er stringente procedures gelden wil natuurlijk niet zeggen dat Legal niet flexibel moet blijven in

2 | maart 2014 – nummer 2

de aanpak van zaken. Het is van belang om scherp te blijven en goed te luisteren. De vaak enorme hoeveelheid informatie moet worden teruggebracht tot wat echt relevant is. Bedrijfsjuristen moeten zich ook realiseren dat het interne proces veel tijd kost, en dat het nodig is die tijd te investeren. “Als niet alle betrokkenen alle stappen in het proces begrijpen, stuit je onherroepelijk op weerstand”, aldus Thierry. “Het interne proces kost vaak meer tijd dan de externe onderhandelingen.” De rol van Legal is breder dan alleen bedrijfsjuridisch. De toege voegde waarde van ervaring is groot. Zo kan Legal zich ook verdiepen in wat het doel van de acquisitie is en hoe dat bereikt kan worden. In het kader van de efficiency van het juridische proces kunnen standaard contracten goede diensten bewijzen, net als terugkerende Representatons & Warranties. Nu bij Philips de rol van de markten toeneemt, zie het eerder genoemde voorbeeld van de Indiase rijstkokers, moet kennis meer en meer internationaal worden gedeeld. Verder is voortdurende afstemming nodig met andere functies, juridische en andere. Nieuwe ontwikkelingen, zoals GBP (General Business Principles) compliance, moeten in de processen worden opgenomen. Bij het inschatten van risico’s moet je vaak verder kijken dan concrete antwoorden die worden gegeven. “Soms antwoordt een bedrijf ontkennend op een vraag of men compliant is op een bepaald gebied, , terwijl het in de praktijk keurig alle regels volgt, alleen is men zich er niet van bewust”, vertelt Thierry. Bij risico-inschatting rijst vaak de vraag hoe ver je moet zoeken als je geen afwijkingen vindt. Zijn de risico’s waar je alert op bent in dat geval niet aanwezig, of heb je niet goed genoeg gezocht? Dat zijn afwegingen die van geval tot geval gemaakt worden. De consequentie van onvoldoende onderzoek kan zijn dat je strafrechtelijke aansprakelijkheid aan boord haalt. Een andere mogelijke consequentie is dat bepaalde gedragingen niet meer worden toegestaan, omdat ze als ongeoorloofd worden beschouwd, maar dat de omzet daarop zodanig daalt dat de transactie niet interessant meer is. “Gezond verstand blijft belangrijk”, benadrukt Thierry. Zijn conclusie luidt dat veel in procedures kan worden ondervangen, maar dat er geen proces is om een gebrek aan gezond verstand te corrigeren. M&A legal staat in het centrum van een zeer dynamisch proces. Tenslotte: interne communicatie is cruciaal om tot een succesvolle transactie te komen.

Wat doet vijf jaar crisis met de markt voor fusies en overnames? gemaakt, in verschillende regio’s en sectoren”, vertelt Laseur. Trend of toeval? Laseur neigt naar het eerste. Na vijf à zes magere jaren zal weer een aantal vette jaren volgen, verwacht hij. Dat hangt samen met het beursherstel, de lage rente, de rol van private equity en ook van activistische aandeelhouders. Die hebben impact op de koersbeweging van een bedrijf. Het afgelopen jaar stegen voor het eerst niet alleen de koersen van de overgenomen bedrijven, maar ook van de overnemende bedrijven. “Zij zien de dag na de overname gemiddeld een koersstijging van 4%.” Herstel In 2013 herstelden de beurzen zich. De AEX steeg met 17% en kwam daarmee weer boven de 400 punten uit. S&P 500 steeg met 30% en Nikkei zelfs met 56%. Laseur noemt een aantal opvallende overnames: China nam een Amerikaans vlees verwerkingsbedrijf over voor $ 7 miljard in de hoop iets te doen aan de voedselveiligheidsproblemen, en Summly, een door een tiener opgericht bedrijfje dat automatisch nieuwsberichten samenvat voor smartphones, werd door Yahoo overgenomen voor 30 miljoen dollar. Maar opvallender zijn de deals die níet doorgingen. Laseur noemt het gerucht dat Facebook een blauwtje heeft gelopen van 3 miljard. In Nederland was het in 2013 minder druk qua overnames, door erfenissen uit het verleden, zoals SNS en Imtech. Laseur meent dat dat dit jaar verandert, “vooral als Warner Bros Eyeworks zou overnemen voor 200 miljoen dollar.” Paul Laseur, financieel journalist en commentator economie bij BNR Nieuwsradio, ging tijdens het NGB seminar op 23 januari jl. in op de markt voor fusies en overnames. Na vijf jaar crisis zijn er wereldwijd tekenen van economisch herstel. De beurzen lieten sterke koersstijgingen zien en er waren belangrijke overnames en beursgangen. De vraag is of het herstel zich dit jaar doorzet. Na vijf jaar crisis mag er weer gelachen worden, signaleert Paul Laseur, waarbij hij verwijst naar de act van Gerrit (‘Priscilla’) Zalm op de nieuwjaarsreceptie van ABN Amro. “Zalm trad al jaren in travestie op, maar dit jaar besloot de bank er de publiciteit mee te zoeken. Het filmpje heeft de wereldpers gehaald. Bij de beursgang zal men het zich nog wel herinneren.” Laseur signaleert een opleving op de markt voor M&A en IPO’s (initial public offer). Framing speelt een grote rol bij overnames: overnemen is ‘cool’, overgenomen worden niet. Op bedrijfsniveau is het een soort spel, waarbij men liever jager dan prooi is. Waren Nederlandse bedrijven vroeger actief op de overnamemarkt, tegenwoordig draaien de rollen enigszins en worden Nederlandse bedrijven vaker doelwit in plaats van jager op de markt. Nog een manier van framing: overnameactiviteiten worden als een soort natuurlijk gegeven beschouwd. Laseur: “Zoals eb en vloed; golven die komen en gaan.” Nu de M&A markt jarenlang op een laag pitje stond praat men over fusies en overnames die eigenlijk zouden moeten gebeuren; er lijkt een soort ‘prop’ te zitten die los moet komen. “En dat gebeurde op Merger Monday, de derde maandag in januari, toen bijna 100 miljard dollar aan overnames bekend werd

De Bric-landen, een begrip dat Goldman Sachs ooit lanceerde om het investeren in nieuw opkomende economieën aantrekkelijk te presenteren, spelen mee in de wereldeconomie. Volgens Laseur is het voor de Britten moeilijk te verteren dat voormalige kolonie India nu Britse bedrijven overneemt, zoals Jaguar Landrover en British Steel. Ook in Zuidoost Azië zijn snel groeiende landen, zoals Vietnam, Thailand en Indonesië. Toch gaat de groei er anders uitzien het komende jaar: deze komt weer wat meer van Amerikaanse en Europese bedrijven en niet zozeer van het Zuidelijk halfrond. De Wereldbank gaat uit van een groei van 3,2%. Een belangrijk thema is het terugdraaien van tapering, de kunstmatige geldcreatie in de VS, als de economie weer voldoende draagkracht heeft. Laseur: “Minister Kamp van Optimistische Zaken vindt dat Nederland wel terug kan naar een groei van 1,5% per jaar. Critici wijzen op de enorme vergrijzing en andere problemen.” Op regionaal niveau zijn er verschillen: in Europa gaat het herstel traag, in de USA bescheiden, en de emerging markets hebben te maken met groeivertraging. De werkloosheid steeg vorig jaar in Nederland naar 8,5% en het aantal faillissementen bereikte een recordhoogte van 12.000. Sommige failliete bedrijven lukte het een doorstart te maken. De levenscyclus van bedrijven lijkt korter te worden, aldus Laseur, maar er komen volop nieuwe bedrijven. In januari zijn er vijftig nieuwkomers op de Chinese beurs gepland. Ook in Nederland neemt het aantal beurs gangen toe, zoals Ziggo en binnenkort ING. Laseur ziet 2014 al met al als een kansrijk jaar voor fusies, overnames en beursgangen. “Happy M&A 2014!”, zo besluit hij.



Het NGB in 2013: ledengroei evenaart recordjaar 2011 Ledenbestand Het aantal leden van het NGB blijft groeien. In 2013 steeg het aantal leden (netto) met 101 tot bijna 1.500, een stijging van 7%. Hiermee werd de procentuele stijging van het recordjaar 2011 geëvenaard; in absolute aantallen is de stijging in 2013 zelfs groter. Een mooie en veelbelovende ontwikkeling. Nog mooier zou het zijn als het NGB-lidmaatschap voor iedere bedrijfsjurist een automatisme zou zijn, en NGB-leden nog meer dan nu gebruik zouden maken van, en participeren in, de talrijke door het NGB georganiseerde bijeenkomsten. Dat blijft ons streven en die gedachte draagt het bestuur zoveel mogelijk uit. Dit jaar onder andere ook door een interview met het blad Mr. en door de ruchtbaarheid die onze sectie advocaat in dienstbetrekking in verschillende fora heeft gegeven aan de uitspraak van de Hoge Raad over het verschoningsrecht.

NGB Extra werd in 2012 in gang gezet en blijft een groot succes. Het zijn - gratis - verdiepingsseminars over actuele juridische onderwerpen, zowel updates als actualiteiten, die exclusief voor leden in samenwerking met het NGB worden verzorgd door en plaatsvinden bij advocatenkantoren. De bijeenkomsten vinden aan het begin of het eind van de dag plaats. In 2013 vonden 9 NGB Extra’s plaats. De NGB Extra’s zijn over het algemeen ook als webinar te volgen ( live, of achteraf on demand beschikbaar). Ieder jaar nodigt het NGB daarvoor twee andere advocatenkantoren uit. In 2013 waren dat De Brauw Blackstone Westbroek en Ploum Lodder Princen. De populariteit van de webinars ten opzichte van de fysieke bijeenkomsten nam in 2013 toe: gemiddeld waren bij een fysieke bijeenkomst 31 leden aanwezig en namen 43 leden deel aan een webinar. We zijn blij dat we in 2014 de NGB Extra’s met Nauta Dutilh en CMS Derks Star Busmann kunnen voortzetten.

Opleidingsactiviteiten Het afgelopen jaar vonden 24 door het NGB georganiseerde opleidingsbijeenkomsten plaats in de vorm van NGB Seminars, NGB Extra’s en Sectiebijeenkomsten. Voor leden die advocaat in dienstbetrekking zijn vielen daarmee in totaal maar liefst 50 opleidingspunten te behalen. Steeds vaker vragen ook leden die geen advocaat in dienstbetrekking zijn om een deelnamebewijs om ten opzichte van hun werkgever hun deelname aan een opleiding aan te kunnen tonen. Daarnaast organiseerden we drie NGB Ronde Tafels en organiseerde Dialogue in opdracht van het NGB vijf verschillende workshops, die elk drie maal werden aangeboden. Behoudens de workshops waren alle bijeenkomsten gratis toegankelijk voor de leden, bij een nog steeds lage jaarlijkse contributie van € 95.

NGB Sectie bijeenkomsten worden door de secties zelf georganiseerd over onderwerpen op het specifieke rechtsgebied van de secties. Het afgelopen jaar vonden in totaal 11 Sectie bijeenkomsten plaats. Het bestuur is verheugd over de gestage toename van het aantal bijeenkomsten over de afgelopen drie jaar: van zes in 2010, acht in 2011, negen in 2012 naar elf in 2013. Het secretariaat stimuleert de sectiebesturen om Sectie bijeenkomsten een half jaar van te voren te plannen en vast te leggen zodat ze kunnen worden opgenomen in de opleidingsagenda. Ook die stimulans heeft bijgedragen aan de toename. Gemiddeld namen 23 leden deel aan sectiebijeenkomsten (waarbij voor sommige bijeenkomsten een – overtekend – maximum aantal deelnemers gold).

Sinds de Orde van Advocaten in 2012 de erkenningsregeling voor erkende opleidingsinstellingen wijzigde mogen die instellingen de onder ketenverantwoordelijkheid van derden georganiseerde cursussen en workshops niet langer als door hen zelf verstrekte opleidingen aanmerken. Zoals bekend is het NGB een door de Orde erkende opleidingsinstelling. Maar het NGB mag in communicatie uitingen niet langer vermelden dat voor de in samenwerking met Dialogue georganiseerde workshops opleidingspunten kunnen worden verkregen (Dialogue is net als het NGB door de Orde als erkende opleidingsinstelling aangewezen). In totaal werden in 2013 door leden 445 opleidingspunten behaald met NGB-opleidingen (exclusief de NGB-workshops). Met ingang van 2013 wordt twee maal per jaar de opleidingsagenda aan de leden toegestuurd, waarin voor het komende halfjaar per maand staat vermeld welke NGBopleidingsmogelijkheden worden geboden. Het overzicht is ook op de website te vinden. Via de website vindt ook de aanmelding plaats. Circa drie maal per maand worden de leden via een digitale nieuwsbrief herinnerd aan de opleidingen in de eerstkomende maand. Deze benadering is een succes en wordt door de leden erg op prijs gesteld. Tevens leidt dit tot een hogere deelname aan de diverse opleidingen.


NGB Seminar is sinds september van het afgelopen jaar de nieuwe naam voor “NGB ledenbijeenkomst”. Het bestuur meent dat die naam beter aansluit bij het karakter van deze bijeenkomsten. Het afgelopen jaar liep het aantal deelnemers aan de NGB Seminars terug. Het bestuur beraadt zich over de Seminars en de vraag of die in hun huidige vorm en frequentie moeten worden voortgezet, naast de vele andere bijeenkomsten die door het NGB worden georganiseerd. Het afgelopen jaar was voor het eerst een NGB Seminar als webinar te volgen. Besloten is om dat in 2014 zoveel mogelijk voort te zetten. De NGB Workshops waren wederom een succes. Ieder jaar wordt een aantal succesvolle workshops uit het voorgaande jaar herhaald en worden nieuwe workshops toegevoegd. Voor de workshops geldt een maximum van 12 en een minimum van 8 deelnemers. In overleg met het NGB kan daarvan door Dialogue worden afgeweken. Het gemiddelde aantal deelnemers in het afgelopen jaar was 11. Symposia Met een NGB symposium ter ere van het 5e SBB lustrum werd het afgelopen jaar het 25 jarig bestaan van de Stichting Beroepsopleiding Bedrijfsjuristen op grootse wijze gevierd. Het symposium met actuele juridische thema’s in de middag gevolgd door een geanimeerde borrel, vond plaats in Eye

in Amsterdam en was een groot succes. Het evenement trok maar liefst 150 bezoekers en leverde veel enthousiaste reacties op van leden. Zowel inhoud en locatie als in belangrijke mate ook de uitgebreide gelegenheid om te netwerken werden zeer gewaardeerd. De Bedrijfsjuristen Monitor 2013, het jaarlijkse symposium voor bedrijfsjuristen, werd afgelopen jaar voor de zesde keer georganiseerd door Houthoff Buruma in samenwerking met het NGB, ditmaal in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Met o.a.internationale sprekers uit China, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten werd ook deze keer het symposium weer tot een unieke gebeurtenis. Er hadden zich zo’n 450 mensen ingeschreven. De onderwerpen die bij de bovenstaande opleidingen en symposia aan de orde kwamen staan vermeld onder “Onderwerpen opleidingen en symposia”. Website Begin 2013 is de NGB-website ingrijpend vernieuwd om de informatie toegankelijker en overzichtelijker te maken. Jaarlijks overleg NOvA In het jaarlijkse overleg met de NOvA werd kennis gemaakt met de nieuwe deken van de Orde. Gesproken werd onder meer over de ervaringen met het nieuwe erkenningssysteem van de Orde, over de uitspraak in de Delta zaak (verschoningsrecht van de advocaat in dienstbetrekking), de derdengelden rekening van het NGB en de NGB Stichting Derdengelden. Verschoningsrecht Op 15 maart 2013 deed de Hoge Raad uitspraak in de Deltazaak. Delta had sprongcassatie ingesteld tegen de uitspraak van de Rechtbank Groningen die had geoordeeld dat aan een advocaat in dienstbetrekking voor wat betreft zijn communicatie met zijn cliënt - het bedrijf waar hij werkt - niet het privilege van het verschoningsrecht toekomt. De Hoge Raad vernietigde de uitspraak van de Rechtbank en oordeelde dat er geen grond is om aan een advocaat het verschoningsrecht te ontzeggen op grond van het enkele feit dat hij in dienstbetrekking werkt. Dit gezien de Nederlandse praktijk en de waarborgen die in Nederland over de manier van praktijkuitoefening van advocaten in dienstbetrekking bestaan. NGB-reeks In 2013 verscheen als proef het eerste deel in de NGB-reeks. Doel van de reeks is het theoretisch juridisch kader van een bepaald onderwerp en de praktijk met elkaar te verbinden. De inhoud van de boekjes wordt telkens verzorgd door een ander advocatenkantoor. Het eerste boekje “Privacy, Tips & tricks voor de praktijk van de bedrijfsjurist” is verzorgd door Houthoff Buruma. Het boekje werd enthousiast ontvangen omdat het kort en bondig is en de tips en tricks goed aansluiten bij de dagelijkse praktijk van de bedrijfsjurist. Het tweede boekje zal worden verzorgd door Clifford Chance. Het bestuur hoopt dat op deze manier een voor de leden nuttige reeks tot stand zal komen. Ronde Tafels Het NGB organiseerde afgelopen jaar bij wijze van pilot drie regionale NGB Ronde Tafelbijeenkomsten, in Amsterdam, Utrecht en Zwolle. Tijdens een diner spraken ongeveer tien

bedrijfsjuristen over risk management, managing outside counsel, en de bedrijfsjuridische carrière. De drie bijeenkomsten werden geleid door een externe gespreksleider. Ook was telkens een bestuurslid aanwezig. De deelnemers werden at random uit de ledenlijst uitgenodigd, waarbij alleen geselecteerd werd op regio en ervaring, advocaat in dienstbetrekking of niet, man/ vrouw, klein/ groot bedrijf om tot een evenwichtige groepssamenstelling te komen. Aanleiding waren de ronde tafel diners die in 2012 zijn gehouden ter voorbereiding op de Bedrijfsjuristen Monitor 2012 over actuele thema’s voor bedrijfsjuristen. Het NGB bestuur wilde onderzoeken of bij de leden behoefte bestaat aan zo’n manier van gedachtenuitwisseling, met het idee dat dit niet alleen voor de deelnemers van nut kan zijn in hun dagelijkse praktijk, maar dat het ook bedrijfsjuristen dichter bij elkaar zal brengen. De bijeenkomsten werden door de deelnemers zeer gewaardeerd. Het bestuur heeft besloten de Ronde Tafels in 2014 voort te zetten. Inbreng leden Ons streven is activiteiten te organiseren die aansluiten bij de huidige behoefte van allerlei soorten bedrijfsjuristen en een hoge opkomst van leden bij die activiteiten. Ook het afgelopen jaar hebben wij gelukkig weer veel enthousiaste reacties ontvangen. Wij hopen dat de opkomst nog verder omhoog zal gaan. Het bestuur blijft op zoek naar initiatieven om nog meer leden bij alle activiteiten te betrekken. Het bestuur roept dan ook graag de leden op om ideeën voor nieuwe activiteiten of sprekers of aanpassing van bestaande activiteiten aan te dragen en om mee te werken aan de organisatie van activiteiten. Uiteindelijk zijn het altijd de leden die zelf het beste weten waar ze behoefte aan hebben. Kortom: leden laat u horen. Het bestuur ziet met vertrouwen een inspirerend en leerzaam 2014 tegemoet. Hieronder vindt u een kort overzicht van de voornaamste gegevens en activiteiten van 2013. Jean Schreurs, Voorzitter

NGB in cijfers Het totaal aantal leden per 31 december 2013 was 1485 (2012: 1397). In 2013 kwamen er 209 (2012: 149) nieuwe leden bij en 119 (2012: 73) leden beëindigden hun lidmaatschap. Het buitengewoon lidmaatschap werd opgezegd door 4 leden. Dat bracht het totaal aantal buitengewone leden op 30 (2012: 34). Het aantal advocaten in dienstbetrekking bedroeg 335 (2012: 318), daarvan zijn er 279 (2012: 269) deelnemer in de Stichting Derdengelden Advocaten NGB. De ledenaantallen van de secties per 31 december waren als volgt: Sectie advocaat in dienstbetrekking 215 (2012: 166) Sectie arbeidsrecht 270 (2012: 226) Sectie burgerlijk recht 594 (2012: 487) Sectie directiesecretarissen 150 (2012: 124) Sectie intellectuele eigendom 305 (2012: 237) Sectie Informaticarecht 191 (2012: 154) Sectie mededingingsrecht 305 (2012: 258) Sectie milieu en ruimtelijke ordening 92 (2012: 79) Sectie vennootschapsrecht 595 (2012: 513) De contributie bedroeg € 95,- (2012: € 75,-) excl. BTW.



>

NGB bestuurlijk Samenstelling NGB-bestuur en belangrijkste vergaderonderwerpen In de ledenvergadering van 7 februari werden Carola Beaumont, Suzanne Drion (secretaris/penningmeester) en Martijn Haks herbenoemd als bestuurslid. Per 31 december telde het bestuur 9 leden. Het bestuur vergaderde in 2013 negen keer, waarvan vier keer telefonisch. De verhoging van de contributie is uitgebreid besproken. De contributie was al tien jaar onveranderd € 75,-, terwijl het aantal activiteiten dat het NGB haar leden biedt fors is uitgebreid. Naast de NGB seminars zijn er nu ook NGB Extra’s en NGB Workshops en NGB Ronde Tafelbijeenkomsten. De Bedrijfsjurist verving het ledenbulletin, het eerste deel van de NGB-reeks verscheen, de website is vernieuwd en het NGB participeert sinds vijf jaar met Houthoff Buruma in de Bedrijfsjuristen Monitor. Verder is het NGB begonnen met webinars van de seminars. Ook onder de nieuwe regels is het NGB een NOvA-opleidingsinstituut en kan dus opleidingspunten verstrekken. Door het toegenomen aantal leden die advocaat in dienstbetrekking zijn (en gebruikmaken van de Stichting Derdengelden) en het toegenomen aantal opleidingen waarvoor opleidingspunten kunnen worden behaald, zijn de daarmee samenhangende werkzaamheden van het secreta riaat navenant verhoogd. Om die activiteiten te kunnen organiseren en ruimte te hebben voor nieuwe initiatieven is in 2012 de bezetting van het secretariaat uitgebreid. Vanwege al deze uitbreidingen heeft het bestuur de ledenvergadering in 2013 voorgesteld de contributie te verhogen tot € 95. Het bestuur heeft besloten vooralsnog een uniforme contributie voor te stellen en geen onderscheid te maken in contributie tussen leden die geen en leden die wel advocaat in dienstbetrekking zijn. De ledenvergadering heeft de verhoging goedgekeurd. Voorts kwamen aan de orde de opzet en onderwerpen van de NGB Ronde Tafels, de webinars en de onderwerpen voor de NGB-reeks alsmede de NGB seminars en NGB-Extra’s. Voor de NGB-Extra’s werd besloten welke kantoren worden uitgenodigd voor 2014 en vervolgens werden in samenspraak met die kantoren de onderwerpen vastgesteld. Ook werd uitgebreid overlegd over de onderwerpen voor de NGB seminars en de daarvoor uit te nodigen sprekers. De evaluaties van de diverse bijeenkomsten in 2013 werden in het bestuur besproken. Belangrijk doel van het bestuur is de communicatie met de leden verder te verbeteren. De vernieuwde website is daar een onderdeel van evenals de halfjaarlijkse opleidingsagenda en de nieuwsbrieven waarin de diverse activiteiten onder de aandacht van de leden worden gebracht. Besproken is of de ledenlijst in de huidige gedrukte vorm zal worden voortgezet. Vooralsnog is daartoe besloten. Voorts kwamen aan de orde lidmaatschapsaanvragen, het functioneren van de secties en het benoemen van voorzitters en secretarissen van diverse secties. Samenstelling College van Discipline De Commissie van Discipline bestaat uit vijf leden die voor een periode van drie jaar door het bestuur worden benoemd. Het NGB-bestuur herbenoemde op 7 februari mr. A.W. Nauta, prof. mr. M.J.C. Raaijmakers en mr. P.L.Folmer tot lid van de Commissie van Discipline voor een periode van 3 jaar.


Stichting Beroepsopleiding Bedrijfsjuristen Het bestuur van het NGB heeft Suzanne Drion herbenoemd als lid van het bestuur van de Stichting. Sectie Mededingingsrecht Het bestuur heeft Helene Millenaar benoemd als voorzitter van de sectie op met ingang van januari 2013 als opvolger van Jasper de Gou. Het bestuur heeft Joep Hendriks benoemd als secretaris van de sectie op met ingang van juni 2013 als opvolger van Paul de Groot. Met ingang van december 2013 heeft het bestuur Sebastiaan ter Wee benoemt als secretaris van de sectie. Sectie advocaat in dienstbetrekking Het bestuur heeft Simone Davina benoemd als secretaris van de sectie met ingang van januari 2013 als opvolger van Fred van der Drift. Sectie Burgerlijk Recht Het bestuur heeft Elke Grattan-Meinardi benoemd als voorzitter van de sectie op met ingang van juni 2013 als opvolger van Uco Joustra.

Onderwerpen opleidingen en symposia NGB Seminars Er vonden in 2012 vier NGB Seminars plaats inclusief de zomerbijeenkomst. Per NGB Seminar werden 2 inleidingen gehouden. Aan de orde kwamen: ·· De zonnige kant van dispute management door mr. M. Ynzonides ·· Bescherming van persoonsgegevens: een nieuwe horizon door mw. mr. M.M. de Vries ·· Arbeidsrecht en faillissementsrecht in tijden van crisis door mr. E. Boerma ·· Verstandig omgaan met insolventierisico’s door mr. M. Windt en mw. mr. E. Otto ·· Managing export controls in een organisatie door N. Bouwen ·· Ontwikkelingen in het intellectuele eigendomsrecht door prof. mr. D. J.G. Visser Voor de zomerbijeenkomst was het NGB te gast bij NXP Semi conductors in Nijmegen. De bijeenkomst was zeer druk bezocht en een groot succes. Akzo Nobel en NS traden bij een regulier NGB Seminar als gastheer op. Daarmee werd ook het afgelopen jaar weer benadrukt dat het NGB een genootschap van bedrijfsjuristen is. Het NGB is alle genoemde bedrijven zeer veel dank verschuldigd. NGB-symposium ter gelegenheid van het lustrum van de SBB Ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de Stichting Beroepsopleiding Bedrijfsjuristen vond in het najaar een NGB-symposium plaats in Eye, het filmmuseum aan het IJ in Amsterdam. Zo’n 150 bedrijfsjuristen en oud-cursisten namen deel. Aan de orde kwamen: ·· Oprichting en geschiedenis van de Beroepsopleiding bedrijfsjuristen door prof. mr. S.C.J.J. Kortmann ·· Actualiteiten ondernemingsrecht in het licht van 25 jaar SBB door prof. mr. H.J. de Kluiver ·· Hoe heeft het aansprakelijkheidsrecht zich ontwikkeld? door prof. mr. T. Hartlief

Bedrijfsjuristen Monitor 2013 Voor de zesde keer presenteerden het NGB en Houthoff Buruma de Bedrijfsjuristen Monitor, dit keer met als onderwerp: Bribery: the many shades of grey. Voor de bijeenkomst, die in december plaats vond in Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam, hadden zich 450 mensen ingeschreven. Aan de orde kwamen: ·· Bribery, many shades of grey door J. Brooks ·· Defense offsets door C. Hoyos ·· Bribery & corruption: UK and US perspectives door J. Kelly ·· Anti-commercial bribery law & compliance door X. Bai ·· Bribery encountered in the low countries door A. Verbruggen ·· Corruptie valkuilen vanuit het perspectief van een bedrijfsjurist door J. Wiebenga ·· The ethics of business door M. Kaptein Sectiebijeenkomsten Onderstaande secties organiseerden een of meerdere bijeenkomsten. Sectie Advocaat in Dienstbetrekking ·· Verschoningsrecht van de advocaat in dienstbetrekking door mr. F. Vermeulen en mr. J. Italianer Sectie Arbeidsrecht ·· Het ontslagrecht op de schop door mw. mr. dr. M.M. Koevoets ·· De zieke werknemer in 2013 door mw. mr. C.S. Kehrer-Bot ·· Actualiteiten arbeidsrecht door prof. mr. F. Grapperhaus en mw. mr. V. Swane Sectie Burgerlijk Recht ·· Bedrijfsjurist tussen inkoop en verkoop door prof. mr. G.W. A. van de Meent ·· Het maken en beoordelen van garanties door prof. mr. R.J. Tjittes Sectie Intellectuele Eigendom ·· Actualiteiten IE door mw.mr. I. Jansen Sectie Mededingingsrecht ·· Van NMa naar ACM door mr. K. Hellingman, mw. mr. M. J. van Heijningen en mr. E. Oude Elferink Sectie Vennootschapsrecht ·· De reparatiewet bestuur en toezicht door mr. M. M. van Broeckhuijsen en mr. J.L. Leutscher

··

··

Internationale koop- en samenwerkingsovereenkomsten en het belang van een goede voorbereiding in de planning van joint ventures door mr. T. Alexander en mr. D. Griston 403-verklaring en andere garanties door mr. F. Leijten en mr. M. Coenraads

NGB workshops De volgende workshops konden - uitsluitend door NGB-leden worden gevolgd: ·· Effectief overtuigen en beïnvloeden ·· Number crunchen voor bedrijfsjuristen ·· Projectmanagement, de rol van de bedrijfsjurist ·· Riskmanagement en legal awareness ·· Adviesvaardigheden voor bedrijfsjuristen NGB Extra’s De NGB Extra’s hadden de volgende onderwerpen: ·· Bestuur en vertegenwoordiging door mr. J.K. de Pree ·· Outsourcing: een zorg minder? door mr. Th.P. ten Brink en mw. mr. drs. G.M. Top-Sarneel ·· Social media – de juridische do’s and don’ts door prof. mr. T. Cohen Jehoram ·· Internet communicatie en privacy: gevaren en voordelen van social media voor uw bedrijf door mr. Q. Tjeenk Willink en mr. F. van de Bult ·· Tips & tricks om u te wapenen tegen bestuurdersaansprakelijkheid door mr. M.H.S. Verhoeven en mr. N. Vloemans ·· Cookies and behavioural targeting: doet de regelgeving de praktijk de das om? door mw. prof. mr. L. Moerel en mr. A. van der Wolk ·· Aanbestedingswet 2012: wat zijn uw eerste ervaringen? door mr. D. B. Zieren en mr. N. Kolthof ·· Duurrelaties en beëindiging daarvan door mr. D. Beenders ·· Wat voor impact heeft de nieuwe Wet Bestuur en Toezicht voor u? door mr. D. Lodder en mr. P. de Waal SBB opleiding Op 18 juni 2013 vonden examens plaats van de opleiding aangevangen in 2012. Hieraan deden in totaal 24 deelnemers mee, die allen slaagden, waarvan 1 cum laude. Op 10 december 2013 vonden examens plaats van de begin 2013 aangevangen opleiding. Het aantal deelnemers aan het examen bedroeg 23. Zij slaagden allemaal. 1 deelnemer legde geen examen af, maar ontving een bewijs van deelname. Twee deelnemers leggen het examen in 2014 af.

UIT DE LEDENVERGADERING van 23 januari 2014 Jean Schreurs opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. Hij blikt kort terug op het afgelopen jaar, dat wederom heel succesvol was. Het aantal leden is met zeven procent toegenomen tot bijna 1500. In totaal waren er 24 NGB-bijeenkomsten, waarvoor 50 NOvA-opleidingspunten te behalen waren. De website is

vernieuwd en het NGB biedt nu ook webinars aan. Het verslag van de ledenvergadering van 11 juni 2013 zoals gepubliceerd in De Bedrijfsjurist van september 2013 (nr 4) wordt goedgekeurd. Prof. mr. dr. drs. Frits-Joost Beekhoven van den Boezem en prof. mr. dr. Marnix J. van Ginneken verlaten het bestuur.


In hun plaats worden mr. Arnold B. Brakel en mr. Michiel H. Thierry benoemd voor een periode van drie jaar. Mr. J.A. Moolenburgh wordt herbenoemd als lid van het College van Beroep voor een periode van drie jaar. De contributie wordt niet verhoogd en wederom vastgesteld op € 95,- per jaar.


Het nieuwe ontslagrecht; maakt het de belofte waar? mr. Wilco Nieuwenhuis Nysingh advocaten-notarissen

Begin december 2013 heeft minister Asscher het wetsvoorstel Wet Werk en Zekerheid ingediend bij de Tweede Kamer. Volgens de regeling leidt het voorstel tot een sneller, goedkoper en eerlijker ontslagrecht, wordt de rechtspositie van flexwerkers versterkt en wordt de WW er meer op gericht om mensen weer snel aan het werk te krijgen. Het wetsvoorstel beoogt een nieuw evenwicht tussen vaste en flexibele arbeidsovereenkomsten: door vast minder vast te maken, kan flex minder flex zijn. Althans, dat is het idee. Want in hoeverre maakt het de beloften waar? Preventieve ontslagtoets Eerst een korte schets van het ontslagrecht tot 2014. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de zogenaamde preventieve ontslagtoets geïntroduceerd. Tot die tijd kon een werkgever zonder toestemming een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd opzeggen. Sindsdien heeft hij daarvoor voorafgaande goedkeuring nodig. Daardoor werden arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd voor werkgevers interessanter. Creatieve werkgevers gebruikten de zogenaamde draaideurconstructie, waarbij een werknemer steeds hetzelfde werk bleef doen maar hij afwisselend bij de werkgever en een uitzendbureau in dienst was. En een bijkomend effect van die preventieve ontslagtoets was dat de ontbindingsprocedure alsmaar meer in zwang raakte. Zolang de preventieve ontslagtoets bestaat wordt al gepleit voor het afschaffen ervan. Flex en zekerheid De laatste herziening van het ontslagrecht dateert alweer van bijna 15 jaar geleden: de Wet Flexibiliteit en Zekerheid. Ook toen bleef de preventieve ontslagtoets intact, werd het gebruik van tijdelijke contracten duidelijker gereguleerd en werd de positie van oproepkrachten versterkt. Werkgevers zijn naar mogelijkheden voor optimale flexibiliteit blijven zoeken, met als gevolg dat bijvoorbeeld het aantal zzp’ers gestaag is gegroeid en payrolling populair is geworden. Maar zóveel flexibiliteit is kennelijk niet de bedoeling: er is een afzonderlijke wet in de maak die zzp’ers recht geeft op een minimumloon en de Hoge Raad heeft onlangs geoordeeld dat een opdrachtgever onder omstandigheden aansprakelijk


is voor de schade die de zzp’er oploopt bij de uitvoering van de opdracht. Daarnaast zetten steeds meer rechters een streep door payrollconstructies. Werk en Zekerheid Maar wat verandert er nu in de praktijk met het wetsvoorstel Wet Werk en Zekerheid? En wat gebeurt er met die preventieve ontslagtoets? De belangrijkste punten uit het voorstel kunnen als volgt worden samengevat: Ontslagrecht ·· Er komt een vast voorgeschreven route voor ontslag: ontslag om bedrijfseconomische redenen gaat via het UWV en ontslag om andere (persoonlijke) redenen gaat via de kantonrechter. ·· Alle werknemers krijgen vanaf twee dienstjaren recht op een transitievergoeding bij ontslag. Deze bedraagt eenderde maandsalaris per dienstjaar en vanaf het tiende dienstjaar een half maandsalaris per dienstjaar. Voor werknemers ouder dan 50 jaar wordt een tijdelijke overgangsregeling geïntroduceerd. ·· De wet kent geen transitievergoeding toe bij een beëindiging met wederzijds goedvinden. ·· De transitievergoeding is niet verschuldigd bij ernstige verwijtbaarheid aan de zijde van de werknemer. ·· Naast de transitievergoeding kan de rechter een vergoeding naar billijkheid toekennen, namelijk als sprake is van ernstige verwijtbaarheid aan de zijde van de werkgever. ·· Er kan hoger beroep en cassatie worden ingesteld van een beslissing van de kantonrechter omtrent ontslag en de transitievergoeding.

met het oog g op... p Flexwerkers ·· Werknemers met een flexibel arbeidscontract kunnen na twee jaar aanspraak maken op een vast contract in plaats van na drie jaar. ·· De periode die nodig is om een keten te doorbreken wordt verlengd van drie naar zes maanden. ·· Oneigenlijk gebruik van 0-urencontracten wordt onmogelijk gemaakt en in de zorg zelfs helemaal verboden. WW ·· Werknemers die langer dan een half jaar in de WW zitten, worden verplicht al het beschikbare werk te accepteren. Een nieuw systeem van inkomensverrekening zorgt ervoor dat niemand minder gaat verdienen dan de hoogte van de WW-uitkering. ·· De maximale duur van een WWuitkering wordt verkort van 38 naar 24 maanden. Een langere duur mag worden afgesproken in een CAO, maar wordt dan door de werkgever zelf betaald. Sneller, goedkoper, eerlijker? De grote vraag is nu, of het ontslagrecht werkelijk sneller, goedkoper en eerlijker wordt. Dat wordt door arbeidsrechtgeleerden betwijfeld. En ik ben het met ze eens. Eerst het – in mijn ogen – goede nieuws: 1. er komt een duidelijke rolverdeling komt tussen UWV en kantonrechter. Deze rolverdeling sluit aan op de bestaande praktijk, die wat mij betreft zijn waarde heeft bewezen; 2. de beide ontslagroutes leiden voortaan tot in beginsel dezelfde transitievergoeding, die bovendien lager is dan de huidige kantonrechtersformule. Maar er is ook minder goed nieuws. De beide genoemde verbeteringen in het systeem leiden er volgens mij niet toe dat het ontslagrecht eenvoudiger wordt. In tegenstelling tot eerdere plannen blijft de preventieve ontslagtoets opnieuw gehandhaafd. Bovendien wordt het ontslagrecht zo gedetailleerd in de wet geregeld, dat eerder meer dan minder discussie zal ontstaan. Dat wordt duidelijker als ik op enkele onderdelen inzoom. Procedures Nieuw is dat het mogelijk wordt om het oordeel van UWV aan de kantonrechter

voor te leggen. De uitspraak van de kantonrechter is vervolgens vatbaar voor hoger beroep en cassatie. Dat geldt ook voor een ontbindingsbeschikking van de kantonrechter. Hoewel dat de eenheid in de rechtspraak zeker ten goede zal komen, kan het in individuele gevallen tot gevolg hebben dat een eindoordeel lang op zich laat wachten. Het is dan maar de vraag of de transitievergoeding (die lager is dan de huidige kanton rechtersformule) het ontslag uiteindelijk goedkoper maakt als er veel juridische kosten worden gemaakt. Overigens schorst een hoger beroep de tenuitvoerlegging van de uitspraak van de kantonrechter niet. Ernstige verwijtbaarheid In geval van ernstige verwijtbaarheid aan de ene of de andere zijde, kan de transitievergoeding naar beneden worden bijgesteld of heeft de werknemer recht op een additionele vergoeding. Maar wanneer is sprake van ernstige verwijtbaarheid? Het wetsvoorstel geeft enkele voor de hand liggende voorbeelden, maar het zal in de praktijk gaan om de invulling van het grote grijze gebied. Dat wordt uitdrukkelijk aan de rechters overgelaten. En als dan sprake is van ernstige verwijtbaarheid, hoeveel vergoeding moet er dan bij of af? Daarover geeft het wetsvoorstel geen helderheid. Bedenktijd voor werknemer En wat te denken van de mogelijkheid voor de werknemer om uiterlijk na 14 dagen terug te komen op een beëindigingsovereenkomst? Deze bedenktijd kan een behoorlijk obstakel opleveren in de onderhandelingen over een beëindigingsovereenkomst. Het is voor de werknemer niet moeilijk de beëindigingsovereenkomst te herroepen: partijen kunnen die mogelijkheid niet contractueel uitsluiten en de werknemer hoeft geen reden op te geven. Gelukkig is het wetsvoorstel inmiddels zodanig gerepareerd dat een werknemer slechts een keer per zes maanden het bedenkrecht mag inroepen. Een aardige noviteit is wel dat als de werknemer ermee instemt dat de werkgever de arbeidsovereenkomst opzegt, die werkgever geen voorafgaande toestemming van UWV of kantonrechter nodig heeft. Een werknemer die


genoegen neemt met het wettelijke recht op transitievergoeding en tegen zijn ontslag geen bezwaar heeft, kan zijn werkgever een procedure besparen. Overigens is ook deze instemming onderhevig aan de mogelijkheid voor de werknemer om erop terug te komen. Flexwerkers Ook valt te bezien of de positie van de flexwerker daadwerkelijk wordt verstevigd. Weliswaar zal nu eerder een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd ontstaan, maar een werkgever die onder het huidige recht best nog een derde jaar met de flexwerker in zee wil, ziet daar straks misschien van af. Ter verdere bescherming van de flexwerker regelt het wetsvoorstel dat de werkgever voortaan verplicht is om een werknemer met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van langer dan zes maanden, uiterlijk een maand voor het einde schriftelijk te laten weten of verlenging plaatsvindt of niet. Doet de werkgever dat niet of te laat, dan is hij een vergoeding van maximaal één maandsalaris verschuldigd. Invoering Vanuit de arbeidsrechtelijke praktijk kan dus de nodige kritiek op het wetsvoorstel worden geleverd. Die kritiek heeft vooralsnog niet tot wezenlijke aanpassingen in het wetsvoorstel geleid. Het voorstel kan rekenen op draagvlak in de Tweede Kamer en bij de sociale partners. Als de Tweede en Eerste kamer akkoord gaan met dit wetsvoorstel kunnen de maatregelen voor flexwerkers ingaan vanaf 1 juli 2014 en de maatregelen met betrekking tot het ontslagrecht en de WW vanaf 1 juli 2015. Belofte Van één ding ben ik zeker: de arbeidsrechtpraktijk zal nog jarenlang zoekende zijn naar de juiste toepassing van de het nieuwe ontslagrecht. Dat belooft veel goeds voor juristen, maar de belofte van een sneller, goedkoper en eerlijker ontslagrecht wordt maar gedeeltelijk ingelost.


‘Connecting people en sharing knowledge’ de juridische bedreigingen zijn. Vervolgens een meeting over productontwikkeling, bijvoorbeeld hoe wij de digitalisering in het Retail segment kunnen benutten voor de zakelijke markt. En tenslotte een managementoverleg over de strategie van de juridische functie. Mijn eerste taak is het runnen van deze afdeling waarbij ‘strategic partner to the business’ de driver is. Mijn tweede taak is een netwerkfunctie: One Bank Legal verder gestalte geven en mede bepalen hoeveel juridisch risico CB bereid is wereldwijd te nemen. Je definieert de ‘global legal risk appetite’ door beleid en minimum standaarden vast te stellen voor producten en daarbij optimaal gebruik te maken van de juridische kennis van de juristen in het netwerk. Traditioneel zijn de belangrijkste rechtsgebieden voor ons goederenrecht, faillissementsrecht, verbintenissenrecht en ondernemingsrecht. Maar sinds de afgelopen jaren ook steeds meer toezicht en regelgeving. Ik vind het uitermate boeiend. Naast mijn werk ben ik graag buiten. Met vrouw en dochter woon ik niet ver van de kust. Een half uurtje fietsen door de bollenvelden en de duinen en je bent op het strand.”

Arnold Brakel, Global Head CB (commercial banking) Legal bij ING, is sinds januari jl. toegetreden tot het NGB bestuur. Hij ziet voor de vereniging een belangrijke rol weggelegd in connecting people en sharing knowledge. “In 1995 ben ik bij ING gaan werken, op het terrein van scheepsfinancieringen. Daarvóór, vanaf 1989, werkte ik bij de Nederlandsche Scheepshypotheekbank in Rotterdam. Ik had wel wat met scheepvaart, misschien omdat ik in Den Helder ben geboren. Het is leuk om op de kade te staan en te kunnen aanwijzen welke schepen jij financiert. Ik deed in die tijd veel zaken met ING samen en zo ben ik tot de overstap gekomen. De bank was toen nog niet zo groot. Financieringen van veertig, vijftig miljoen vonden we heel wat. Tegenwoordig is dat wel anders. Ik heb altijd in het zakelijk segment gewerkt waardoor ik de veranderingen in complexiteit en omvang van dichtbij heb gezien. Van scheepsvaartfinancieringen heb ik mij verbreed naar andere commercial banking producten zoals projecten overnamefinancieringen. Commercial Banking is actief in veertig landen, met 15.000 medewerkers. Het werk is bijna altijd grensoverschrijdend; dat maakt het interessant, veelzijdig en uitdagend. Het internationale aspect zie je ook duidelijk terug in het grote aantal medewerkers met verschillende nationaliteiten op het hoofdkantoor. In veel van die veertig landen zitten ook juridische teams, met wie wij regelmatig contact hebben. De strategie is: One Bank Legal. Dat wil zeggen dat wij wereldwijd als één juridische afdeling opereren. Wij op het hoofdkantoor fungeren als expertisecentrum van waaruit grotere projecten worden begeleid en daarbij doen wij veel aan uitwisselen van kennis en best practices en uitwisselingen van juristen.” Netwerkfunctie “Sinds 2011 ben ik hoofd van de afdeling geworden. Een hele leuke job, met een breed werkterrein. Een voorbeeld van een werkdag? Je komt binnen, wordt rechtstreeks betrokken bij een transactie waar iets speelt; hands on, je neemt een beslissing. Even later zit je in een overleg over wat in 2014


Verbinden “Connecting people en sharing knowledge heb ik hoog in het vaandel staan. Het zijn ook de termen die ik zou gebruiken om het NGB in een paar woorden te vatten. In mijn ogen gaat het erom dat het NGB bedrijfsjuristen in de gelegenheid stelt elkaar te ontmoeten, en kennis en ervaring te delen. Dat is de kracht van de vereniging. Het met elkaar verbinden van bedrijfsjuristen kun je op verschillende manieren doen. Natuurlijk op de NGB Seminars; grote get-togethers hebben een belangrijke netwerkfunctie. Maar daarnaast in kleinere groepen, zoals de secties. Een mooie ontwikkeling vind ik de Ronde Tafels, waarmee vorig jaar een pilot is gedaan. In zo’n setting spreek je elkaar intensief en kun je veel met elkaar delen. Er zijn zó veel onderwerpen waarover je met elkaar van gedachten kunt wisselen. Ik denk dat de zogenaamde gift en entertainment policies, maar ook privacy en mededinging bij veel bedrijven hoog op de agenda staan. Deze onderwerpen staan in de schijnwerpers en de boetes zijn potentieel substantieel. De juridische wereld wordt snel complexer. Hoe ga je als bedrijfsjurist om met al die (extra-territoriale) weten regel geving, hoe maak je de nodige risicoafwegingen en maak je een praktische vertaalslag? Dat zijn onderwerpen waaraan het NGB een stevige bijdrage levert.”

NGB Webinars Was u niet in de gelegenheid naar het NGB seminar te komen op 23 januari jl.? U kunt de presentaties over M&A van Paul Laseur en Michiel Thierry bekijken op www.ngb.nl via de button ‘NGB WEBINARS’ aan de rechterkant. Daarnaast zijn verschillende andere webinars beschikbaar, onder meer van de NGB Extra’s.

column IN DE SCHIJNWERPER Naam: Sebastiaan ter Wee Leeftijd: 29 Bedrijf: Aegon N.V. Functie: Advocaat – Legal Counsel

Wanneer en hoe ben je bij Aegon gekomen en wat waren je vorige functies Na bijna drieënhalf jaar als mededingingsadvocaat bij Simmons & Simmons LLP in Brussel werkzaam te zijn geweest ben ik in de zomer van 2012 als advocaat bij Aegon N.V. begonnen. Na eerst enkele jaren in Brussel en vervolgens in Antwerpen te hebben gewoond besloten mijn vrouw en ik weer terug te gaan naar Nederland en ging ik opzoek naar een nieuwe uitdaging. Het moest een uitdaging zijn buiten de kantooradvocatuur met een praktischer, dynamischer, algemener en bovenal veel internatio naler karakter. Aegon had op dat moment de ideale vacature. Met activiteiten in meer dan 20 landen op 4 continenten zit het met dat internationale karakter wel goed. Ook ondergaat de financiële sector de grootste transitie in jaren en is een praktische aanpak vereist. Kortom; Aegon bood de uitdaging waarnaar ik opzoek was.

niet dagelijks te maken met het verzekeringsrecht. Naast het verantwoordelijk zijn voor de beleidsvorming van Aegon, biedt de holding ondersteuning aan onze landen units. Deze juridische ondersteuning loopt daarbij uiteen van het begeleiden bij overnames en financiële transacties tot bescherming van Aegon’s intellectueel eigendom, de privacy van onze klanten en compliancy met het mededingingsrecht. Het is precies de diversiteit aan ondersteunende en adviserende taken binnen internationaal verband dat mij zo aanspreekt. Graag licht ik er ook één mijn aandachtsgebieden uit. Als bankverzekeraar beschikt Aegon over zeer veel klantinformatie, variërend van NAW-gegevens tot medische informatie. Aegon hecht veel waarde aan de bescherming van deze data. Ik draag er o.a. zorg voor dat in de tijd waarin nagenoeg alles elektronisch kan, de privacy van zowel onze klanten als medewerkers zoveel mogelijk gewaarborgd blijft.

Waar moest je dan het meest aan wennen in je nieuwe rol? De overstap van advocaat binnen een advocatenkantoor naar advocaat binnen Aegon is mij zeer meegevallen. Ook tijdens mijn periode in Brussel probeerde ik al mijn adviezen zo praktisch mogelijk te houden om zo een snelle en commerciële implementatie mogelijk te maken. De mede dingingspraktijk vereist een dergelijke aanpak. Waar ik uiteindelijk als in house advocaat het meest aan moest wennen, is dat de klant vaak bijzonder dichtbij is. Dit zorgt voor een interessante dynamiek. Daarnaast is het aantal ballen dat ik in de lucht moet houden nog nooit zo groot geweest en wordt een “ad-hoc” antwoord meer dan ooit op prijs gesteld. En als het even kan, graag met een duidelijk “Ja dat kan” of “Nee, dit moeten we toch echt niet doen”. Op een dergelijke wijze adviseren is veelal mogelijk omdat het gevraagde advies niet op zich zelf staat maar past binnen de algemenere bedrijfsvoering en de strategie.

Als je iets in het Nederlandse recht zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn? In een recent wetsvoorstel maakt Minister Schippers van Volksgezondheid het nagenoeg onmogelijk om nieuwe medicijnen en behandelmethoden op kinderen met bijvoorbeeld kanker te testen. Volgens Schippers zijn kinderen kwetsbaar en moeten zij daarom beschermd worden. Dit zorgt er echter voor dat kinderen verstoken blijven van die medicatie die wellicht in de toekomst uitkomst (voor ze) kan bieden. Zowel aan de ouders alsook aan de kinderen wordt de kans ontnomen om zelf te beslissen of ze mee doen aan een onderzoek of een nieuwe behandeling. Een dergelijke keuze zou echter bij de ouders en de kinderen zelf moeten liggen, de overheid zou hier enkel een adviserende rol moetenspelen. Geen wetgevende.

Wat is je specifieke aandachtsgebied en wat vind het leukste aan je werk? In mijn functie als advocaat bij de topholding van Aegon heb ik – in tegenstelling tot wat een enkeling wellicht denkt - zeker

Wat is je rol bij het NGB? Per januari van dit jaar ben ik secretaris van de NGB-sectie Mededingingsrecht. Dit is een leuke en praktische manier om actief betrokken te blijven bij de laatste ontwikkelingen op mededingingsrechtelijk gebied. De sectie organiseert halfjaarlijks kennis sessies waarbij actuele onderwerpen vanuit een praktische hoek worden belicht. Ook voor diegenen die niet of nauwelijks in aanraking komen met het mededingingsrecht bieden de kennissessies food for thought mede omdat de sprekers veelal focussen op die sectoren waarin de deel nemers werkzaam zijn.


Wie zet je de volgende keer in de Schijnwerper? Annemarie Vervoordeldonk


AGENDA NGB Extra Dinsdag 11 maart 2014 Locatie: NautaDutilh in Amsterdam Programma: 15.15 - 15.45 uur, ontvangst 15.45 - 18.00 uur, presentaties Borrel na afloop Presentaties: Hoe adviseer ik mijn bestuur en mijn Raad van Commissarissen? Spreker: Geert Raaijmakers, advocaat en partner NautaDutilh Een bedrijfsinval, wat nu? Sprekers: Paul Olden/ Herman Speyart Dezelfde presentatie wordt op 13 mei in Amersfoort gegeven.

NGB Seminar Seminar

18 maart 2014 Tijdens het seminar wordt het tweede deel van de NGB-reeks met als onderwerp “Een praktische leidraad in het doolhof van de internationale financiële weten regelgeving” gepresenteerd. Het programma van deze middag wordt verzorgd door Clifford Chance. De sprekers gaan in op enkele onderwerpen die in het boekje aan de orde komen. Programma: 14.30 - 15.00 uur, Ontvangst 15.00 - 15.15 uur, Presentatie 2e deel van de NGB Reeks, Tips & Tricks voor de praktijk van de bedrijfsjurist, getiteld Een praktische leidraad in het doolhof van de internationale financiële weten regelgeving, door Frank Graaf 15.15 - 15.45 uur, Regulatory & compliance issues in de dagelijkse praktijk van de bedrijfsjurist, door Marian Scheele 15.45 - 16.15 uur, Lessons learned uit jurisprudentie/toezicht op het gebied van anti-corruptie en compliance, door Bas Boris Visser en Simone Peek 16.15 - 17.15 uur, Paneldiscussie onder leiding van Jeroen Ouwehand, over de wijze waarop bedrijven gevoelige compliance thema’s, zoals corruptie, in de praktijk managen 17.15 - 18.30 uur, Borrel

NGB Extra Donderdag 3 april Locatie: CMS Derks Star Busmann in Utrecht Programma: 7.30 - 8.00 uur, ontvangst met ontbijt 8.00 - 10.00 uur, presentatie Bedrijfsprocessen in de cloud: juridische mist of rationeel alternatief? Spreker: Hendrik Struik, partner CMS Voor verdere informatie over het programma zie NGB Extra op de website.

SAVE the DATE!!NGB Zomerbijeenkomst Vrijdag 13 juni Locatie: Feyenoord, Rotterdam

COLOFON De Bedrijfsjurist is een uitgave van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen, no.2 – maart 2014, 30e jaargang. De bijdragen in De Bedrijfsjurist weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van het NGB. Voor het overnemen van artikelen en foto’s is schriftelijke toestemming van het NGB secretariaat nodig. De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het overnemen van rechten op teksten en foto’s. Degene die meent toch aanspraken te kunnen doen gelden wordt verzocht contact op te nemen met het NGB secretariaat. Het lidmaatschap kan worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van vier weken. De contributie blijft voor het gehele boekjaar verschuldigd. NGB

Postbus 93002

Redactie

Vormgeving A10plus

Adreswijzigingen via de website

2509 AA ’s-Gravenhage

mr. Suzanne Drion

Beeld Vrouwe Justitia

www.ngb.nl.

T 070 349 04 10

mr. Henriette van Wermeskerken

© 2000 Elselien van der Graaf

F 070 349 04 17

mr. Betty Weijenborg-Meiss

Drukwerk Drukkerij Van Werkhoven

E [email protected] www.ngb.nl


Wat doet 5 jaar crisis met de markt voor fusies en overnames? M&A transacties in de praktijk: waar stopt het proces en begint gezond verstand?

Recommend Documents