was ik maar... Het tijdschrift van Wallonië en Brussel Toerisme Verken de mooiste Waalse steden en provincies

Oooh !

4

was ik maar ... Het tijdschrift van Wallonië en Brussel

Toerisme

Verken de mooiste Waalse steden en provincies Gastronomie

Ontdek de verhalen achter Belgische brouwers en andere boeiende bierweetjes Girls in the city

Een weekend eropuit met je vriendinnen Ontdekking | Gastronomie | Cultuur | Beleving | Natuur | Actie

Welkom!

4 6 8 9 10 11 © CERNIX - P. Pauquay

8

© WBT - J. P. Rémy

OOOH’s in Wallonië-Brussel

4

2

12

40

Cultuur voor de kids De virtuele gids Girls in the city Werelderfgoed in België Gastronomie Steden Provincies Kwaliteitstoerisme Herinneringen aan ’14 – ‘18 Ontdek de culturele hoofdstad Dwars door de Condroz

42

Wist je dat?

14 16 18 20 22 26

We zijn blij, en ook wel een beetje trots, om jou de vierde editie van dit magazine over Wallonië en Brussel te mogen presenteren. Je vraagt je misschien af: is dat wel nodig, zo’n jaarlijkse uitgave over ons zuidelijk landsdeel? Want we hoeven Wallonië en Brussel ongetwijfeld niet meer voor te stellen. Maar net omdat Vlamingen zo’n trouwe vakantiegangers zijn in deze regio, willen we je helpen om er ook echt alles uit te halen wat er inzit. Want de Ardennen zijn dan misschien alom gekend, maar wat weet je precies over de Waalse steden? Of wist je al dat je dan weer niet noodzakelijk in deze steden moet zijn om trendy winkeltjes aan te treffen? En Brussel als ideale bestemming voor een meidenweekend, had je daar al van gehoord? Hoogst originele logeeradresjes zoals een woonwagen of een tipi, tips voor kindvriendelijke musea en nog veel meer nuttige weetjes en leuke ideeën vind je allemaal in dit magazine.

Wij wensen je veel leesplezier en een goede reis!

Een uitgave van Wallonië-Brussel Toerisme vzw. Coördinatie: WBT / Sonia Vyvermans, Sandrine Vanden Eynden - Concept en prepress: www.helloagency.com De informatie in deze brochure werd met de grootste zorg samengesteld. De uitgever is niet verantwoordelijk voor eventuele wijzigingen die zich zouden voordoen tussen het verzamelen van de gegevens en de verschijningsdatum van deze brochure. Verantwoordelijke uitgever: V. Jacobs, Wallonië-Brussel Toerisme, Sint-Bernardusstraat 30, 1060 Brussel. Gedrukt in België (11/2013). Coverfoto: © OT Tournai - Jan D’Hondt

39

© Saskia Dendooven

37 38 39

© WBT - E. Mathez

22

Ons eigen zuiden, vlakbij en toch zo anders

32

© WBT - A. Petrosino

11

De fietsgidsen van Pierre Pauquay Fietsbestemmingen Greeters Dierenplezier Vallées des Eaux Vives Pays des Collines Logeren

Zin in een vakantie in Wallonië? Zin in een bezoek aan Brussel? Zin in een groepsuitstap in Wallonië of Brussel? Zin in een meeting of incentive in Wallonië of Brussel? Wij staan klaar om je te helpen! Schrijf ons: Sint-Bernardusstraat 30, 1060 Brussel Bel ons: 02 509 24 34 - Fax ons: 02 509 24 62 Mail ons: [email protected] Surf naar www.belgie-toerisme.be of volg ons op Facebook: www.facebook.com/EchteArdennenEnVeelMeer of op onze Twitteraccount: twitter.com/ooohbelgie


© WBT - G. Batistini

inhoud

3

© CERNIX - P. Pauquay

De fietsgidsen van Pierre Pauquay Pierre, dáár willen we meer over weten!



4

Journalist en Ardennees Pierre Pauquay heeft een toffe job – als je tenminste van fietsen houdt. Als kenner van al het moois in ZuidBelgië stelt Pierre fietsgidsen samen in opdracht van toeristische diensten. Zijn nieuwste wapenfeit is een reeks van dertig gedetailleerde routes, die ook in het Nederlands verscheen. Pierres tochten nemen je mee over de nieuwste RAVeL-routes én voeren je ook terug naar je startpunt. Aha, lusrijden op het RAVeL-netwerk? Dat is nieuw.

Zorg je ook voor routemarkeringen? “Nee, maar dat is ook niet nodig. Mijn roadbooks geven je een overzicht van alle kruispunten en afslagen en bieden telkens ook een beknopte beschrijving. Daarnaast maak ik ook zelf de routekaarten. Ik ben er vorige winter mee begonnen en ik mik op tien routes per thema, dus dertig in het totaal, gemiddeld elk zo’n veertig kilometer lang. Ik mik op het brede publiek: gezinnen met kinderen, die Wallonië op een gemakkelijke, veilige en vooral mooie manier willen verkennen met de fiets. De hoogteverschillen zijn ook niet te groot, zeker op de RAVeL-routes zelf heb je nooit meer stijging dan 3 à 4 procent. En de zijroutes zijn allemaal uitgezocht op landschappelijke schoonheid en op pittoreske dorpjes waar je ook leuke streekrestaurantjes en cafés vindt.”

Wat zijn je eigen favoriete routes uit je boek? “De route rond Martelange is heel mooi. Ze volgt de vallei van de Haute Sûre langs de grens met het Groothertogdom. Langs de rustige oevers van het riviertje komen nog otters voor. Het is niet overal asfalt, maar met gewone stadsbanden kom je er wel door.”

Fietsen in het land van de otter Martelange ligt niet bij de deur, maar los van de vele tankstations op de grens met het Groothertogdom, is dit een heerlijk rustige uithoek van de Luxemburgse Ardennen. Eens je de drukke N4 verlaat (stop even bij het indrukwekkende bronzen everzwijn, een oorlogsmonument ter ere van de stoere Ardense Jagers), wacht je er fietsroute nr. 5 ‘Langs het water’, een ongeschonden fietsparadijs langs de oevers van de Haute Sûre. Hobbelig is het er af en toe wel, dus zorg voor lekbestendige banden op je stalen ros. In het Groothertogdom heet het riviertje de Sauer en vormt er de grens met Duitsland, maar het ontspringt op de hoogplateaus van het Woud van Anlier. De tweetalige opschriften en de witte huizen van de dorpjes voelen aan als grensgebied. Je vindt in het Natuurpark van de Haute Sûre heel wat zeldzame fauna en flora, vooral verscholen in de valleien van de Sûre en de Strange die het plateau diep insnijden. Verlaat je de dorpskom van Martelange aan het Maison du Parc Naturel, dan fiets je op deze route al meteen het platteland in met leuke grensdorpjes als Grumelange en Tintange. Je peddelt rustig door dichte bossen afgewisseld met mooie weiden over de gravelweg (een vrijwel vlak parcours) die beide dorpen verbindt. Tussen Tintange en Hollange steek je de N4 over. Nu kom je op de voorlopig nog ongeasfalteerde (pre-)RAVeL-lijn 618 Villeroux-Martelange. Je fietst (op een kleine onderbreking na, waar de RAVeL nog niet af is, en je even de gewone weg op moet) heerlijk tussen de graanvelden, maar vooral het ongerepte riviervalleitje van de Strange naar Strinchamps is bijzonder, want hier hebben otters hun biotoop weten te behouden. Wij weten er natuurlijk weer geen te spotten, maar niet getreurd: richting Bodange wordt het nog mooier en kijk je vanop de heuvelflanken uit over de afgelegen vallei van de Sûre. Zouden er geen reuzenevers vanuit het Woud van Anlier de weg hier naartoe gevonden hebben? Vast wel … Omdat de RAVeL op dit stuk nog niet af is, krijgen we warempel even een offroadgevoel: het terrein ligt er af toe heel wat rotsachtiger bij dan je van een RAVeL zou verwachten. Dat verbetert snel weer na Wisembach, want hier rijd je via Radelange en zijn hippe nieuwe fietsers- en voetgangersbrug weer over een volwaardige, lekker biljartlakenvlakke RAVeL tot aan je startpunt in Martelange.

De RAVeL-roadbooks van Pierre Pauquay zijn beschikbaar via www.wallonie-toerisme.be (afdeling brochures). Je kan ze gratis downloaden.

Fietstocht nr. 5: ‘Langs het water’ •R AVeL-lijn 618 •W ij hielden van: het

grensgevoel tussen Grumelange en Tintange, de oevers van de Sûre en Strange, de uitgestrekte bossen tussen Strinchamps en Bodange • Lengte: 49 km • Geschatte duur: 4 uur

Tekst: Wieland De Hoon

Om alles te weten over de RAVeL: http://ravel.wallonie.be



“Je fietstochten worden nog leuker met het nieuwe RAVeLroadbook”

“Elk jaar komen er stukken RAVeL bij, want in onbruik geraakte spoorbeddingen vind je volop in Wallonië. Mijn roadbooks stellen je al die RAVeL-routes voor op basis van drie thema’s: ten eerste wouden – vooral de Ardennen en mijn geliefde Oostkantons. Langsheen waterlopen is het tweede thema, en het derde platteland en leuke dorpjes. In de Ardennen alleen al zijn er heel wat minder bekende nieuwe RAVeL-routes die toch stuk voor stuk de moeite waard zijn. Probeer de route van Daverdisse naar Porcheresse bijvoorbeeld maar eens uit.”

Route nr. 5 ‘Langs het water’


“Het RAVeL-netwerk van ‘trage’ wegen in Wallonië is ideaal voor lange fietstochten. Een roadbook is handig, want een RAVeL is geen knooppuntenroute: je gaat in rechte lijn van punt A naar punt B. In mijn routebeschrijvingen kies ik de leukste weggetjes waarmee je over niet al te grote afstanden toch een lus kunt maken – terug naar je vertrekpunt.”

5

Bienvenue Vélo-Fiets Welkom-verblijven zijn fietsvriendelijke gastenverblijven in de Naamse Condroz (www.valleesdessaveurs.be). Ook drie heerlijke restaurants verwelkomen er jou en je fietshonger. Alle aangesloten partners hebben een fietsherstellingset en een verbandtrommel voor je in huis, een overdekte en beveiligde stalling, schoonmaakmateriaal en toeristische informatie en fietskaarten.

7

P. Pauquay © CERNIX -

Stijgend e-bikeplezier

> Waals Picardië Westelijk Henegouwen wordt ook La Wallonie Picarde genoemd en is een prachtige, weinig bekende streek van heuvelende weiden en bossen. Voorlopig kan je er al fietsen over de RV6 van Tournai (Doornik) naar Soignies, maar er is ook een kersvers knooppuntennetwerk in de maak, dat tegen 2014 klaar zal zijn. Hou onze updates in het oog! (www.visitwapi.be)

in Luik

> E-bikes huren in de provincie Luik Elektrische fietsen of e-bikes zijn hot in de provincie Luik. Leuk, want je vindt er een schitterende landschappelijke variatie die nu nog toegankelijker wordt: gaat het bergop (en dat gaat het vaak), dan kan een elektrische fiets soelaas bieden. De Luikse e-bikes worden op 6 provinciale toeristische sites verhuurd: het Museum van het Waalse Leven (centrum Luik), het Provinciaal Domein van Wégimont (Soumagne), Blegny-Mijn, het Domein van Palogne (Ferrières), het Kasteel van Harzé en het Huis van het Natuurpark Hoge Venen - Eifel (Robertville). Huur je er een fiets, dan krijg je ook een beschrijving mee van een of meer van de 16 lusvormige routes die vanop de verschillende sites vertrekken (www.ftpl.be).

> Ontdek de Oostkantons met Movelo

Het steeds vollediger uitgebouwde fietsknooppuntensysteem van de Oostkantons met zijn nu al 850 kilometer fietsroutes (www.eastbelgium.com) behoort tot de mooiste in Wallonië. Eindeloze fietstochten over de Venen, langs de Warche, doorheen de weidenlandschappen van Rocherath … en soms is het er zelfs verrassend vlak! De gezellige, kraakhelder witte Duitstalige dorpjes met hun uitnodigende terrassen bieden je een ietwat on-Belgische ervaring.

Vooral in onze Duitstalige Oostkantons behoren e-bikes al een tijdje tot het straatbeeld. Op de mooie fietsroutes werd er een netwerk uitgebouwd van 24 stations waar je e-bikes kan huren. In 16 stations kan je ook terecht om je batterij op te laden.. Het Movelo-netwerk helpt je graag het zadel in van april tot begin oktober (www.eastbelgium.com). nmart © WBT - J. Jea


© WBT - J. Jeanmart

©Anne Stelen

© WBT - J. L. Flémal

> Famenne

> Oostkantons


nne

Hotel Quartier Latin

in Wallonië

In de Famenne kan je prachtig peddelen, zeker dankzij het gloednieuwe 350 km lange terreinfietsroutenetwerk tussen Rochefort en Durbuy (www.famenne-a-velo.be). Er vallen ook leuke thematochten te maken, zoals de heuvelkammen of de megalieten. Onderweg vind je in verschillende dorpen fietsverhuur- en herstelpunten. Je blijft er graag even uitblazen, want het zijn stuk voor stuk aangename pleisterplaatsen in dit heuvelende land. Tijdens je tocht lokaliseer je je positie via je smartphone dankzij digitale bakens langsheen de routes.

© Maison du Tourisme Condroz-Fame

Fietsknooppunten Tekst: Wieland De Hoon

© CERNIX - P.

Een heerlijk verblijf in het ultrafietsvriendelijke cycling hotel Quartier Latin in Marche-en-Famenne is een extra stimulans om je tweewieler doorheen deze mooie streek aan de voet van de Ardennen te sturen. In het zadel leef je je helemaal uit en na afloop van een stevige dag op de trappers bieden medefietsfanaten je een warm welkom in dit prima verblijf. Quartier Latin biedt je het arrangement Escale Cycling aan, met één overnachting, een uitgebreid ontbijtbuffet en het gebruik van een Garmin gps-systeem waarmee je de mooiste routes van de regio ontdekt. Je huurt er ook racefietsen, hybrides, mountainbikes of e-bikes. Démarrage! (www.ardenne-cycling-hotel.be)

Pauquay

> Fietshotel Quartier Latin

© Quartier Latin - Niki Frank


> De Condroz verwelkomt fietsers

Wallonië steekt een tandje bij als fietsbestemming, en dat valt stilaan te merken. Naast de langeafstandsroutes (www.randovelo.org en http://ravel.wallonie.be) biedt ook het snel uitbreidende fietsknooppuntennetwerk je nu net als in Vlaanderen sportieve uitdagingen op maat. Het terrein varieert van pannenkoekplat tot bergachtig: je vindt heuse cols in Wallonië! Maar geen nood, je huurt net zo vlot een elektrische fiets als je er heuvels mee beklimt. Enkele nieuwigheden op een rijtje.


6

© Anne Stelen

Fietsbestemmingen

> Heuvelend Herve en grillig Gileppe In het noorden van de provincie Luik vind je het glooiende Land van Herve, waar het Maison du Tourisme du Pays de Herve je met de glimlach elektrische fietsen verhuurt (www.paysdeherve.be). Ook aan het mooie stuwmeer van de Gileppe huur je e-bikes (www.gileppe.com). De 16 kilometer lange rondrit rond het meer zigzagt op de grillig ingesneden oevers, stijgt lichtjes tot het gehucht Herbiester om dan weer te dalen tot aan het vertrekpunt via een kort stukje over de hoofdweg.

8

Wie zijn de Greeters eigenlijk? “Het idee ontstond in New York in 1992. Het Belgische Greetersnetwerk is er sinds 2010 en er zijn een honderdtal Greeters actief. ‘Vrijwilligers’ kun je hen eigenlijk niet noemen. Het zijn gewoon mensen die spontaan hun passie met je willen delen en culturele uitwisseling leuk vinden. We hebben Greeters van alle leeftijden, ook dertigers met een drukke baan! Het is iets wat je persoonlijk verrijkt. Een ‘greet’ kan drie uur duren, of een hele dag. Daar is geen regel voor.”

Wie vindt de weg naar de Greeters? “We verwelkomen veel buitenlandse gasten: Fransen, Russen, Spanjaarden, Brazilianen, Iraniërs … maar ook Vlamingen vinden het interessant om pakweg Brussel eens van een andere kant te leren kennen. Verder hebben we Greeters in de regio Namen, in Bergen en de Borinage, en in Charleroi en Thuin. Verviers is onze nieuwste ‘bestemming’. Onze Greeters staan voor duurzaam toerisme: ze nemen samen met jou het openbaar vervoer, de fiets of gaan te voet. Daarbij stimuleren ze de lokale economie door bepaalde winkels of horecazaken aan te bevelen.”

De favoriete Brusselse pl ekjes van Greeter Emilie

“Elsene is heel tof. Het Flageyplein, de Vijvers … Ten Bosch is een heerlijk parkje, een echte stadsoase voor gezi nnen of om gewoon eens een luchtje te scheppen. De tweedehan dswinkeltjes zijn een must, zoals Le Temps des Cerises. Het Libanese eethuis Au Liban vind ik geweldig en Au Volle Gas is een heerlijk Belgisch restaurant. Gewoon zelf komen ontdekken!” www.tourisme-autrem ent.be www.brusselgreeters.b e

Brussels Bruxelles Brussel

Voor welke bezoeken zou je een Greeter inschakelen? “Ga eens op verkenning buiten de Brusselse Vijfhoek. We hebben een Greeter die al tachtig jaar in Oudergem woont, zijn vader was er mandenmaker in wat toen nog een dorp was. Een bron van kennis en een rasverteller! De markt van Jette is ook boeiend om het echte Brussel te leren kennen. Sint-Gillis is de moeite waard voor de art-nouveauhuizen, maar ook voor de leuke cafeetjes, de Spaanse tapasbars, Griekse restaurantjes …”

9

> Ezeltje strekje Ezels staan erom bekend koppig te zijn en zich geen twee keer aan dezelfde steen te stoten. Maar houdt jouw kennis over deze schattige dieren die je vermoedelijk kent van op de kinderboederij daar ook op? Jammer, want ezels hebben heel wat in hun mars. Zo kan je bij L’Asinerie de L’O in Habay (www.asinerie.be) terecht voor een wandeling met een ezel en dan zal je snel merken dat het heel aangename dieren zijn. Ook als je graag tochten maakt met een ezelsspan of naast de ezel, die je bagage op zijn rug vervoert, zijn er talrijke mogelijkheden in Wallonië. En wist je dat van ezelinnenmelk ook zeep wordt gemaakt?

Grasduin gerust eens op

www.belgie-toerisme.be Vertel eens enkele Greeter-anekdotes? “Een van onze gasten was een Canadese politieman, die wilde door een andere politieman rondgeleid worden in Brussel. We brachten met hem een bezoekje aan het politiekantoor op de Kolenmarkt waar hij vervolgens penningen uitwisselde met de agenten. Blij dat hij was! En een andere toerist stuurde als bedankje ambachtelijke kaas op naar ‘zijn’ Greeter. Met de post… tja (lacht).” www.greeters.be



© WBT - M. Vander Linden

beestjes Allemaal (leuke)

© OPT - J.L. Flemal

Tekst: Liesbet Cornelissens


Emilie: Héél erg welkom, want onze Greeters vinden het keileuk om bezoekers op sleeptouw te nemen. Tegelijk weten ze vaak erg veel over hun stad, waardoor je heel wat opsteekt van je bezoek. Het zijn ook altijd echt bewoners van hun regio of wijk. Meestal trekken ze zich wel uit de slag in een andere taal, maar ze zijn vooral erg enthousiast.”

Je kent paarden alleen van de jumpingwedstrijden op tv? En van ezels weet je alleen welk geluid ze maken? Dan is het dringend tijd voor een nadere kennismaking. Met de dieren, maar ook met Wallonië.


met een echte Waal of Brusselaar

Wie kent een stad beter dan wie er woont? Greeters vzw is een netwerk van bewoners die je met plezier gratis hun stad of regio leren kennen: Latijnse gastvrijheid op maat van jouw belangstelling. We vroegen projectcoördinator Emilie Herssens hoe welkom jouw Greeter je precies zal doen voelen.

© FTPN


Op pad

Dierenplezier


Greeters

en je zal versteld staan!

> Paardenplezier

> Bizons en schapen

Nog zo’n dier dat interessant is in veel opzichten is het paard. Uiteraard kan je met paarden tochten gaan maken in velden en bossen, en dat zowel op hun rug voor een goed panoramisch uitzicht van de streek, als extra comfortabel in een paardenkar, huifkar of span. Wil je eens wat anders, dan is een bezoek aan de boerderij van La Comogne in Beauraing (www.fermedelacomogne.be) een aanrader. Daar worden niet enkel merries gefokt, maar je kan er ook zien hoe paardenmelk wordt gewonnen. En misschien nog leuker: je ontdekt er hoe zeep en cosmetische producten op basis van paardenmelk worden gemaakt. Keitof om nadien een souvenir mee te brengen!

Nog een bijzonder dier, dat je meteen terugbrengt naar het tijdperk van het Wilde Westen, is de bizon. Ben je benieuwd naar wilde bizons, naar hun ongehoorde en toch vredige kracht? Neem dan plaats in een wagen die je naar het hart van de kudde brengt in La Ferme des Bisons in Bastogne (www.fermedesbisons.be). Extra weetjes over cultuur, tradities en ambachten kan je vergaren in het bijbehorende museum. Heel wat kleiner en bekender zijn schapen, maar Barbara en Peter zijn een van de weinige melkschapenhouders van België. Ze hebben een kudde Belgische melkschapen, een met uitsterven bedreigde inheemse diersoort, waarvan de melk wordt verwerkt tot yoghurt, ijs, kaas etc. Een rondleiding of proeverij in de schaapskooi van Acremont is dan ook een unieke ervaring. En een lekkere bovendien! www.bergerie-acremont.be


© Grottes de Neptune - Y. Bernard

en > Grotteneneenn alsgrdeill Grot van

r natuurfenom De kalkondergrond zorgt voo onder. in Han, maar wél net zo bijz er bro Neptunus. Kleiner dan grote mooi, er me der zon is gen (!) grottengan Het boottochtje door smalle logisch geo k leu zo’n Nog al. ma nog alle en betaalbaar is het hier ook doline: des Chiens, een zogenaamde dry Fon lige gril de is el ijns versch geven om r hie ook , een karstfenom een behoorlijk spectaculair door mooi kalkgrasland.

© Saskia Dendooven

© Saskia Dendooven © Saskia Dendooven © Saskia Dendooven


De riviertjes Eau Noire en Eau Blanche vormen samen de Viroin – zowat het meest onderschatte riviertje van Wallonië. Deze streek waar de landelijke Fagne, de kalkrijke Calestienne en de dichtbeboste Ardennen samenkomen, vormt een uniek landschap van beboste ronde heuvels met kalkgraslanden vol orchideeën en andere exotische flora. Het Parc Naturel ViroinHermeton is dan ook een pareltje, want het ene verrassende uitzicht volgt er het andere op.

> Echte stoomtreinen Eigentijdse museumpjes die je een leuke inkijk bieden in de regio vind je hier bij de vleet. Het Stoomtreinmuseum van de 3 Valleien is de vaandeldrager. De lijn tussen Mariembourg en Treignes biedt je geen toeristentreintje, wel echte puffende en sissende stoomtreinen. De geschiedenis hier staat bol van de verhalen over grensarbeid en staalindustrie.

Betoverde heuvels en

r o m u h e t r a w z

> Actie, outdoor … en gezondheid!

11

> Heuvels en natuur? Goed eten en heerlijk slapen!

Wielertoeristen en amateurcoureurs zullen het je bevestigen: het Pays des Collines (www.paysdescollines.be) is heuvelachtig! En goed nieuws: aan een knooppuntenroute en een RAVeLtraject wordt gewerkt. Je bent hier in het heerlijk landelijke Parc Naturel du Pays des Collines dat zich over 23 000 hectare verspreidt. Groen en duurzaam toerisme is het stopwoord, want je vindt er tientallen karaktervolle gastenverblijven, herbergen en eetgelegenheden met streekgerechten en -bieren. In het Ecomuseum (L’Ecomusée du Pays des Collines) vang je een glimp op van het authentieke landelijke leven uit vervlogen tijden. De Gouw van de Hobbit? Zelfs een heuse artisanale zwaardenmakerij (http://lebtryusforge.blogspot.be) ontbreekt niet.

> Museumpjes met liefde Treignes is trouwens een echt museumdorp, want je vindt er nog andere musea zoals het Espace Arthur Masson en het Ecomuseum van de Viroin. Ook elders in de streek zijn kleine, interessante musea te vinden, zoals de Hitlerbunker in Brûly-de-Pesche of het pas vernieuwde streekmuseum Musée de la vie rurale des Brûlys, des Rièzes et des Sarts in Cul-des-Sarts.

Het Maison du Pays des Collines is als streekmuseum het logische startpunt van je verkenning, al was het maar om het audiovisuele ontdekkingsparcours (4 euro) dat je meeneemt op een duivels verrassende reis langsheen legenden en vreemde praktijken. Ellezelles en omstreken staan bekend als heksendorp sinds er in het duistere jaar 1610 vijf heksen op de brandstapel belandden, waarvan de plassende Quintine de beruchtste geweest moet zijn.

Ellezelles > Watkyne,kendeen bovToennlkatuienurlijkevatoenstanden zijn hier het

Magische praktij Vandewattyne of er en beeldhouwer Jacques handelsmerk dankzij vertell eimzinnigheid, geh e creëerde het pad der Watkyne. De baardige Watkyn len, heksen, trol je rop delparcours waa een zes kilometer lang wan de heksensabbat Blood-volk ontmoet. En ook weerwolven en ander True ag van juni biedt zijn brein: de laatste zaterd van Ellezelles ontsproot aan van zou worden! m war r de Zwarte Madam je een vurig spektakel waa geschiedenis en van is bas op universum Watkyne creëerde een heel Tolkien ook al. lding spreekt, dat wist J.R.R. folklore. Dat dat tot de verbee www.watkyne.be

www.paysdescollines.be


© Fondry des Chiens - J.V. Biron

> Land van orchideetjes

Actiefreaks komen aan hun trekken bij de Karting des Fagnes op een professioneel circuit. En natuurlijk liggen ook de Lacs de l’Eau d’Heure met al hun water- en outdoorattracties hier maar een boogscheut vandaan. Kajakken op de Viroin kan ook. Hou je van streekgastronomie, dan raden we je de koud opgediende escavèche van paling (lekker met frietjes en sla) aan, in een duo met een lekker dorstlessend Super des Fagnes-biertje uit de lokale Brasserie des Fagnes.

www.valleesdeseauxvives.be

Of we wisten dat ze in Ellezelles ook een plassende heks hebben? Achter het bakstenen Maison du Pays des Collines vind je haar: de heks Quintine de la Clisserie, die voor 50 cent haar ding doet met een krachtige waterstraal, gericht op de argeloze bezoeker. Pas dus maar op dat je geen nat pak haalt. Of verliefd wordt op dit bevreemdende stukje Picardisch Wallonië, waar niets is wat het lijkt.

© Saskia Dendooven

10

Pays des Collines

> Hekserij en vreemde praktijken



Wallonië van haar meest gastvrije kant, die indruk krijg je wel in de groene Naamse zuidwesthoek. De Vallées des Eaux Vives beslaan het gebied van Couvin tot Viroinval. Alles is er net iets kleinschaliger en gezelliger, de schitterende natuur zal je bekoren en ook qua attracties en bezienswaardigheden valt hier heel wat te beleven.

Wallo, n, ie in een vallei © WBT - J. L. Flémal


Al het vriendelijke van ..

© Saskia Dendooven


Vallées des Eaux Vives

Logeren

Met andere woorden, het is niet alleen de originele binnenkant die telt maar ook het feit dat het logement ‘reizen in eigen land’ een leuke invulling geeft (bijvoorbeeld een afgelegen joert op een heuveltop), dat het goed past in de omgeving (bijvoorbeeld hutjes op palen aan de rand van een bos) of dat het iets unieks is (zoals slapen in een groot houten paard).

Ook heel belangrijk is dat de logeerplaatsen deel uitmaken van het landschap, zodat niemand er aanstoot aan neemt en dat ze het landschap niet visueel vervuilen. Nog een laatste leuk weetje: heel wat van de speciale logies gebruiken vernieuwende en natuurlijke materialen, die perfect kaderen in het duurzaam toerisme dat al heel wat jaren in de mode is. En gelukkig maar ...

> Slapen in een tipi tussen velden en wouden

in Wallonië

Wie speelde in zijn kindertijd niet regelmatig cowboy en indiaan en wilde dan liefst in een tipi slapen? Iedereen, toch! Je kinderdroom wordt eindelijk werkelijkheid in de Boerderij A Yaaz, die omgeven is door weiden en velden en aan de rand van het uitgestrekte en donkere woud van Anlier ligt, in het kleine dorp Heinstert. Je slaapt in een typische indianentent die langs de oever van een beekje ligt en prima geïsoleerd is. Slapen doe je op een veldbed en al het nodige om te koken is aanwezig. De tipi staat op een steenworp van de boerderij waar je terecht kan voor douche, toilet etc. Ook brandhout wordt voorzien zodat je bij de tipi een heus kampvuur kan maken, ideaal om verhalen te vertellen over cowboys en indianen! Verder kan je op de Boerderij A Yaaz ook terecht voor allerlei natuurgerichte activiteiten, onder leiding van gastvrouw en gediplomeerde gids ‘Milieu en Natuur’ Elvire. Wat dacht je van een originele wandeling of een ontdekking van het woud en de dieren op een paardenkar getrokken door een Ardens trekpaard? Ook als je wil leren paardrijden ben je hier aan het goede adres.

12

La ferme d’A Yaaz, Route de l’Ermittage 344, 6717 Heinstert - Tel.: 0479/30 73 59



Origineel logeren

Speciale logies, een woordje uitleg

Ongewone logies zou je kunnen definiëren als exotische, atypische, originele of ludieke verblijfplaatsen, die de bezoeker zo veel mogelijk willen laten dromen. En dat doen ze door de bijzondere architectuur binnenin, door de opvallende tegenstelling tussen de buitenkant en de binnenkant of door de ongewone plaats waar je logeert.

13

www.balade-en-foret.be

> Woonwagen uit de jaren 50 © Les Alisiers - L. Gillon

Aan de oever van de Semois, in Vresse-sur-Semois, staat op een heel rustige plek een kleurrijke oude woonwagen uit de jaren 50. Die werd recent gerestaureerd en biedt alle nodige comfort: een tv, een kitchenette met koelkast, vaatwasser en Senseo, wifi vlakbij, een aangrenzende mooie badkamer met een inloopdouche. Ideaal voor een romantisch, ongewoon weekend met je geliefde. Koken kan je doen in het keukentje of je kan ook eten bestellen en dat opwarmen. Zo kan je extra hard profiteren van de woonwagen met zijn leuke details en de omgeving. Uiteraard nodigt de meanderende Semois in de zomer uit tot een frisse duik in het water of een kajaktocht, maar vanuit het charmante dorpje Vresse-sur-Semois kan je ook vertrekken voor wandelingen in de beboste heuvels rondom. Verder vind je er ook enkele indrukwekkende monolieten en oude tabaksdrogerijen. Sportievelingen kunnen in de zomer kiezen voor mountainbike of vissen en in de winter voor langlaufen. Vanuit deze gezellige woonwagen ontdek je de mooie Ardennen in stijl!

Hotelkamers beu? En kan zelfs een doorsnee Bed&Breakfast je niet meer bekoren? Dan heeft Wallonië ook een pak speciale logies in petto. Een tipi, een woonwagen, een boomhut, een joert ... De keuze is groot en het plezier des te groter !

Sous le charme de Philomène, Rue d’en Bas, 5550 Vresse-sur-Semois - Tel.: 061/50 00 01

© Camping Canada

www.les-alisiers.be


: Meer ideeën

oerisme.be

www.belgie-t

usea M voor kinderen van vandaag … Museum Tchantchès

Meer ideeën op onze website www.belgie-toerisme.be

en kinderen van

14 © WBT - S. Brison

Belgisch Stripcentrum

© Espace Arthur Masson




© WBT - Th. Blairon

Gaan jouw kinderen liever naar de tandarts dan naar een museum? Dan kies je misschien gewoon de verkeerde musea. Wallonië en Brussel hebben tal van kindvriendelijke musea, waar jong en oud zich zullen amuseren. Ook wie nostalgisch is naar zijn eigen kindertijd, komt ruimschoots aan zijn trekken. Wij zetten onze favorieten op een rij.

vroeger

15

>Natuurlijk Museahebben vanwevroeger het allemaal wel eens

> Met de kids eropuit Dat Wallonië en Brussel tal van kindvriendelijke attracties hebben is een open deur intrappen. Maar dat er ook heel wat leuke én kindvriendelijke musea zijn, is misschien heel wat minder bekend. In Wallonië kan je voor een interessant en afwisselend bezoek terecht in Het Pass in Frameries, een wetenschappelijk avonturenpark voor het hele gezin. Als je op een leuke manier alles te weten wil komen over (zoet) water, kom je aan je trekken in het Ontdekkingscentrum Bronwater Source O Rama in Chaudfontaine. Twee andere musea rond water en het leven erin zijn Riveo in Hotton en het Aquariummuseum van Luik. Ook het Museum voor de Natuurgeschiedenis en het Vivarium in Doornik zijn aanraders. Laat je verrassen

Museum voor Natuurwetenschappen

door allerlei bijzondere muziekinstrumenten in het Huis van de Patafonie in Dinant of word je bewust van de waarden van het kind zijn en ontdek een massa dingen in recreatiepark Houtopia in Houffalize. Vergeet ook zeker geen bezoek te brengen aan het Speelgoedmuseum in Ferrières en aan het Hergé Museum in Louvain-la-Neuve. Keuzes maken wordt moeilijk! Ook Brussel hoeft niet onder te doen qua kindvriendelijke musea. Wat dacht je bijvoorbeeld van het Aquarium van Brussel in Koekelberg of het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel-Centrum? Of ben je een stripliefhebber? Dan is het Belgisch Stripcentrum een absolute aanrader, een museum dat trouwens is ondergebracht in een van de art-nouveaugebouwen van Victor Horta.

Er recht tegenover is trouwens het Neromuseum te vinden, voor als je maar niet genoeg krijgt van stripverhalen. Weer iets heel anders is het Kindermuseum in Elsene waar kinderen leren begrijpen hoe ze opgroeien richting volwassenheid. Ook in het Speelgoedmuseum zullen kinderen zich rot amuseren, of breng je liever een bezoekje aan Mini-Europa op de Heizel? Amusement verzekerd!

> Ook leuk in Wallonië Wil je een ‘gewoon’ museum extra interessant maken voor de kinderen? Kijk dan eens op www.marmaille.be. Je kan er terecht voor ludieke bezoeken aan musea, ideaal voor kinderen. Wat dacht je van een kaartspel? Een ontdekkingstocht? Een schattenzoektocht? Alles is mogelijk en en passant ontdekken je kinderen een interessant museum.

Espace Arthur Masson

Saint-Hubert. Nog in dezelfde sfeer zijn het Landbouwmuseum (AgriMusée) in Rochehaut en de Espace Arthur Masson over het Ardense plattelandsleven in de jaren ’30 tot ’60 dat zich in Treignes bevindt. Hier ontdek je op originele wijze het werk van Arthur Masson en zijn tijdgenoten. Groepen kunnen zich een uur lang in de School van Vroeger, een klas uit 1932, wanen. Leerlingen ervaren er de harde discipline uit die tijd met leien, schrijfveren en inktpotten. In Flostoy kan je dan weer gratis een bezoek brengen aan het Monopolimuseum, waar je onder meer mechanische muziekinstrumenten, maquettes van boten, koetsen en oude caféspelletjes vindt. Autoliefhebbers zullen hun hart ophalen in het Automobielmuseum Mahymobiles in Leuze. Dat bezit een van de meest gevarieerde collecties in de wereld met zo’n 300 auto’s uit verschillende landen en decennia. Een must-see!

Monopolimuseum

© Damien Hubaut

Het Pass

over “vroeger, toen we jong(er) waren”. Dat dat zinnetje niet per definitie gevolgd wordt door “toen alles beter was” mag duidelijk wezen. Maar misschien ben je af en toe eens in een nostalgische bui? Kies dan voor een van deze musea die je weer even terugbrengen naar de “tijd van toen”. Het Galerijmuseum Le Petit Chapitre in Fosses-la-Ville heeft niet minder dan 650 folkloristische poppen in zijn collectie, uniek in België. Rond een gelijkaardig thema draait de collectie van het Folkloremuseum La Maison Tournaisienne in Doornik, dat zich uitstrekt over een grote oppervlakte vol interessante collectiestukken. Nog leuk is het Museum Tchantchès in Luik, met zijn beroemde Luikse marionetten. Van een veel groter formaat zijn de reuzen in het Huis der Reuzen in Ath. Geïnteresseerden in het plattelandsleven hebben keuze uit niet minder dan drie musea: het Museum van het Plattelandsleven in Huissignies, het Huis van het Plattelandsleven en de Vergane Ambachten in Han-sur-Lesse en het Museum voor Landelijk Leven (Fourneau Saint Michel) in Wallonië in


© OT Liège - M. Verpoorten

Cultuur voor de kids

de website Alle musea zijn te vinden op e: van Wallonië-Brussel Toerism .be risme www.belgie-toe is te bezoeken ea grat Daar lees je ook welke mus n de maand. zijn op de eerste zondag va

appvoor elke uitstap

© TagTagCity


> TagTagCity: jouw stadservaring op maat Stel je even voor: je loopt door Brussel en bent op zoek naar dat ene jasje of die hippe sjaal. Je loopt voorbij een trendy boetiek en … krijgt op je smartphone te zien dat daar precies ligt wat je zoekt! Of je hebt stevige trek en wandelt met vrienden door een leuke buurt in het centrum. Kiezen lastig? TagTagCity helpt je een handje, want op je phone verschijnt het menu van de leukste bistro net om de hoek. Het Belgische bedrijfje TagTagCity sleepte in 2012 de European ICT Awards in de wacht. TagTagCity biedt een platform waarop winkel-, café- of hoteluitbaters en culturele instellingen hun eigen mobiele website creëren. Al die mobiele ‘sites’ zijn toegankelijk voor jou via een QR-code die je scant met je smartphone of tablet. Dat is niet enkel goed nieuws voor de horeca-eigenaars die op TagTagCity registreren, maar ook voor jou, want dankzij geolokalisatie geven winkels, hotels, restaurants en cafés je in real time hun aanbod en promotieacties mee. Je ontdekt bovendien vlotjes de culturele en toeristische trekpleisters in de buurt waar je je bevindt. TagTagCity is verbonden met Facebook, dus aanbevelingen van je vrienden krijg je er bovenop. Happy tagging!

16

> Handig, handiger, handigst

www.tagtagcity.com

Boordevol attracties: de brochure/website 365.be is nu ook als app via iTunes beschikbaar voor iPhone en iPad. Je doorzoekt het aanbod op thema, plaats of geolocatie en je vindt info over openingsuren en tarieven. De app Visit Dinant bundelt alle praktische toeristische informatie van de streek. Dankzij geolokalisatie kom je meteen alles te weten over de plek waar je je bevindt. Het Spook van Dinant is dan weer een spelletje dat je naar tien interessante spots in de stad leidt – en je een uitdagend raadsel voorschotelt. Terwijl je stapt doorheen het Land van Herve (www.paysdeherve.be) krijg je via je smartphone allerlei weetjes over je wandeling via de QR-codes op de bordjes aan de start van de bijna 60 uitgestippelde wandelingen. Je ontvangt een korte beschrijving van de route en informatie over duur, lengte en toegankelijkheid voor buggy’s, interessante bezienswaardigheden onderweg … Voor sommige wandelingen is er zelfs een volledige routebeschrijving op Google Maps. De Lessevallei is een echte evergreen: al sinds jaar en dag een van de hoogtepunten van natuurlijk Wallonië en de echte Ardennen. Explore Val de Lesse (via www.valdelesse.be) is een nieuwe gratis app waarmee je tientallen GPS-routes kunt downloaden. Je scant de QR-code met je smartphone of tablet en gaat op ontdekkingstocht door de Lessevallei. Voor grensoverschrijdende routes in de Belgische en Franse Ardennen is er binnenkort www.visitardenne/all-access waarmee je mooie doorgaande trajecten uitstippelt in de Maas- en Semoisvallei. Via www.tourismegps.be upload je dan weer gratis meer dan honderd routes (fietsen, wandelen, moutainbike, auto en te paard) in de vijf Waalse provincies.

Nog meer favoriete apps … zoals de w.belgie-toerisme.be, ne of tablet vind je via ww pho art es voor sm je enc r Urg voo s L BE app , er adt Nog me r gratis wifi downlo voo ts spo hot of alle je ee en esjes in ons eig zuiden Free Wi-Fi Finder waarm Resto.be voor leuke eetadr rij, een op ers mm dnu alle Belgische noo e menukaart. vertaling van je Franstalig Culinair Frans A-Z voor de die je vervolgens offline steden, streken en landen van n rte kaa je ad nlo kosten) en met Geolives Met CityMaps2Go dow tieapp via GPS (dus geen iga nav tis gra tituut een is ee raadpleegt. NavFr Nationaal Geografisch Ins e wandelkaarten van het erd ille ) en ook eta ing ged je opp ad (sh nlo day Belgium dow Visitbrussels, Styleto zijn er nog leuke apps als l sse Bru r Voo . gië Bel van keerplaatsen). Go-Park Belgium (vrije par


Een

© TagTagCity

Apps voor toerisme en reizen zijn in trek, dus het aanbod blijft groeien. Voor iPhone, Android of tablet komen er ook voor Wallonië en Brussel voortdurend gratis wandel-, fietsen verblijfsapps bij. Je maakt er je bezoek aan ons eigen zuiden vast nog leuker mee, want je vindt vast de app die geknipt is voor jouw uitstap.

© TagTagCity


© Shutterstock

De virtuele gids

17

Natuurlijk is een bezoek aan de hoofdstad niet compleet zonder ook eens over de Grote Markt te slenteren. Het stadhuis en de fraaie gildenhuizen maken het tot een prachtig geheel, dat door de Unesco op de Werelderfgoedlijst werd gezet. Ga ook even wrijven over het gouden beeld van Everard ’t Serclaes voor een jaar geluk in de liefde! En uiteraard moet je ook even langs hét uithangbord van de stad, Manneken Pis, wandelen.

17u * Shoppen en aperitieven in de Dansaertstraat

Vanaf de Grote Markt trek je naar de trendy Dansaertstraat voor een shoppingtocht langs de vele boetieks. Ondermeer heel wat Vlaamse couturiers zijn er gevestigd maar je vindt er ook hippe decoratiespullen en heerlijke delicatessen. Ook leuke eet- en drankadresjes hebben hier onderdak gevonden. Ideaal is om hier het aperitief te nemen of te genieten van jazzmuziek in L’Archiduc.

20u * Diner Chez Rachel

© WBT - J.P. Rémy

de Zavel

Een korte wandeling brengt je op de Zavel, een buurt waar leuke interieurwinkels afwisselen met exclusieve chocoladeboutieks, zoals die van Pierre Marcolini. Je kan hier ook terecht voor een heerlijke lunch, bijvoorbeeld bij Le Pain Quotidien met zijn heerlijke broodjes en gebak.

14u * Verrassende fietstocht 19u30 * Diner en sauna Eten kan je vanavond in restaurant Olivia, deel van het hotel, waar je een heerlijke steak of een van de visspecialiteiten kan proeven. Om het weekend rustig te beginnen kan je daarna afsluiten in de sauna en de hammam. Kwestie van helemaal relaxed te zijn voor de 2 volgende ‘relaxed’ dagen...

Via de Rollebeekstraat, een gezellig straatje met tallozen kunstgalerijen en antiekwinkels, kom je in de Marollenwijk. Daar kan je om 14u je elektrische fiets ophalen voor een rondleiding met Once Upon a Time in Brussels. Zij laten je de stad op een heel andere manier zien. Alle info vind je op www.belgie-toerisme.be © WBT - Th. Blairon

Op www.belgie-toerisme.be kan je dit viersterrenhotel al reserveren vanaf 69 euro per persoon per nacht.

10u * Zuidmarkt

Na een verkwikkende nachtrust neem je vlakbij je hotel de metro naar het Zuidstation, waar elke zondag de wekelijkse markt plaatsheeft. Groenten, fruit, kruiden, exotische producten... heel leuk om eens rond te slenteren en misschien wat voorraad in te slaan.

11u30 * Rondsnuisteren en lunchen op


Afsluiten kan met een van de heerlijke bagels of burgers bij Chez Rachel, vlakbij de Grote Markt. Nadien kan je dan ook nog even het fraai verlichte plein bewonderen en terugkeren naar het hotel voor een welverdiende nachtrust.

© WBT - J.P. Rémy

15u * Cultuur opsnuiven op en rond de Grote Markt

18u30 * Terugkeer naar huis

Je maakt je op voor de terugkeer naar huis na 48 bijzonder boeiende, verrassende, leuke, sportieve en lekkere uren in Brussel. Wedden dat je snel terugkomt?


Na deze portie cultuur kan je voor wat lekkers terecht in de indrukwekkende SintHubertusgalerijen. In de drie in elkaar overlopende en met glas bedekte galerijen wisselen boetieks af met gezellige koffiehuizen, patissiers en chocolatiers. Ideaal voor een zoete stop onderweg!

rijdag Dit hotel, aan het Rogierplein, ligt vlakbij het Noordstation en de Nieuwstraat en is dus een ideale uitvalsbasis voor een weekendje Brussel.


14u * Koffie en lekkers in de Sint-Hubertusgalerijen

Meer ideeën op onze website be www.belgie-toerisme. rs Afdeling Brussel - weekends en parcou

Hilton Brussels City Hotel

ondag

Zorg dat je om iets voor 12u aan de Koninklijke Muntschouwburg bent, voor een bezoek achter de schermen van de Koninklijke Opera (elke zaterdag van september tot juni om stipt 12u). Hier brak de Belgische Revolutie uit maar de Koninklijke Muntschouwburg staat nog steeds bekend om zijn hoogwaardige (opera) opvoeringen en andere artistieke initiatieven.


18u30 * Inchecken in

© WBT - J.P. Rémy


12u * De Munt achter de schermen

© WBT - J.P. Rémy

18

Is Brussel enkel geschikt voor busladingen Japanse toeristen? Of voor romantische koppels? Think again! Het is de ideale stad om met vriendinnen te ontdekken. Je trekt er van de ene hippe bar naar de volgende leuke shop, kan er allerlei bezienswaardigheden ontdekken, lekker eten en in betaalbare, goed gelegen hotels overnachten. Een weekendje voor jou en je vriendinnen uitgestippeld...

10u * Shoppen in de Nieuwstraat

Na een heerlijk, uitgebreid ontbijt is het tijd voor een korte shoppingtrip in de Nieuwstraat, waar je zowat alles kan vinden wat je hartje begeert.



Brussel

aterdag


irls weekend in


Girls in the city

19

..

© News Agency-Wu Wei Xinhua

Sinds 1972 worden wereldwijd gebouwen en natuurgebieden beschermd door Unesco. Minder bekend is dat sinds 2003 ook sommige evenementen de status genieten van UnescoWerelderfgoed. Zo zijn er de folkloristische marsen van de regio Entre-Sambre-et-Meuse, de processie van de Ath-reuzen, het carnaval van Binche en het gevecht tegen de draak in Mons.

20

Tekst: Miet Waes

> Carnaval van Binche Deze authentieke traditie met sacrale rituelen is hét familiefeest van het jaar. Iedereen kent ze wel: de gebochelde ersatzGilles op klompen, die meestappen in menige carnavalstoet. Minder bekend is dat de echte Gilles, met hun imponerende struisvogelveren, gebonden zijn aan heel wat regeltjes. Om deze eretitel te verkrijgen moet je in Binche geboren en opgegroeid zijn, je sociaal engageren en trachten nuchter te blijven in je kostuum, ook al stroomt de champagne rijkelijk. Bovendien mogen ze nooit hun geboortestad verlaten. De eerste teksten over het carnaval van Binche dateren van 1394, maar de geschiedenis gaat veel verder terug. De muziek waarop de Gilles dansen heeft immers iets primitiefs, te vergelijken met het tamtamgeroffel van de Afrikanen. Ze is zo meeslepend dat iedereen, zelfs de grootste sceptici, zullen meegevoerd worden door het ietwat aparte binaire ritme.

> Een gevecht tegen de draak in Mons De processie van Sint-Waltrudis trekt de zondag na Pinksteren door Mons. Op de markt volgt een uniek spektakel waarbij Sint Joris tegen een draak vecht. Als Doudou - want zo wordt de draak ook wel genoemd - de markt inpalmt, verschijnen de Chin-Chins ten tonele. Hoewel de omstaanders de draak proberen te temperen door haren uit zijn staart te trekken, sneuvelen de half-paard- half-mensfiguren een voor een. Uiteindelijk verschijnt Sint-Joris als redder in nood. Eerst gaat hij de draak te lijf met krachtige lanssteken en sabelslagen. Nadien heeft hij nog 3 schoten nodig voordat het beest – exact om 13 u. – voorgoed ineenstuikt. Wie het evenement niet live kan volgen, kan het hele gebeuren op video bekijken in het folkloremuseum Maison Jean Lescarts.

> De folkloristische marsen van de regio Entre-Sambre-et-Meuse Vanaf mei tot oktober leeft de regio tussen Samber en Maas op het ritme van trommels en dwarsfluitjes. De straten worden dan gekleurd met folkloristische marsen en processies, elk

met hun gewoontes en bijzonderheden. Op kop vind je meestal een peloton van geniesoldaten, gevolgd door trommels en dwarsfluitjes onder het bevel van de tamboer-majoor. Met zijn zilverkoppige stok slaat hij enthousiast het ritme. Nadien komen de harmonie, fanfare of muziekkapel, grenadiers, gendarmes, zoeaven, lichte infanterie en de cavalerie. Tenslotte volgen de geestelijken met de relikwieën en vrome pelgrims. De hele route is afgebakend met grote en kleine kapellen waar er onderweg uit respect heel wat buskruit wordt verschoten.

> De processie van de Ath-reuzen De vierde zondag van augustus worden in Ath de huizen versierd en de traditionele Tarte à Masteilles gebakken. Het is weer tijd voor de Ducasse d’Ath, een spectaculair volksfeest. De straten worden gevuld door praalwagens en reuzen, die al vanaf de 15e eeuw mee opstappen in de processies. Elke reus wordt ondersteund door tien dragers, een erefunctie die wordt overgedragen van vader op zoon. Het feest begint eigenlijk al op vrijdag wanneer de bewoners van Ath de broek van de reus Goliath verbranden. Op zaterdagmiddag vieren ze zijn huwelijk waarna er nog een gevecht volgt tussen hem en David.

in Brussel

Tekst: Miet Waes

Brusselse werelderfgoedsites, waar Belgen terecht trots op mogen zijn!

© WBT - R. de la Riva


© WBT - G. Batistini

© WBT - J. Flament

© WBT - R. de la Riva

in Wallonie en


Unesco-evenementen

We beseffen het niet altijd, maar Brussel kan prat gaan op een arsenaal van prestigieuze gebouwen. Vele zijn dan ook erkend als Unesco-Werelderfgoed. Redenen genoeg om een uitstap naar Brussel te plannen voor een bezoek aan een van die vele parels. © WBT - A. Kouprianoff

© WBT - A. Kouprianoff

Werelderfgoed in België

21

> De Grote Markt van Brussel

> De huizen van Victor Horta

> De meiboomplanting in Brussel

Sinds december 1998 is de Grote Markt van Brussel erkend als Unesco-Werelderfgoed. Het is een harmonisch geheel van openbareen privégebouwen uit de 17e eeuw met zowel politieke, economische als culturele functies. Haar grote troef is de vermenging van architecturale en artistieke stijlen, die kenmerkend zijn voor het sociale en culturele karakter van dit belangrijk handels- en politiek centrum, de cultuur en de samenleving in de streek. Het bekende marktplein is omringd met gedeeltelijk middeleeuwse kronkelende straatjes met namen die doen denken aan de handel die hier vroeger was. Je hoeft niet veel verbeelding te hebben om je in een hoogst succesvolle handelsstad in het midden van Europa te wanen op het hoogtepunt van haar welvaart.

Vier gebouwen van de bekende architect Victor Horta (1861-1947) staan op de UnescoWerelderfgoedlijst: het Hortamuseum, Hotel Tassel, Hotel Solvay en Hotel van Eetvelde. Terecht, want deze revolutionaire architect brak met elke vorm van architecturale traditie. Hij wordt dan ook beschouwd als de grondlegger van de art nouveau. Het Hotel Tassel wordt aanzien als het manifest van een nieuwe architectuurstijl, waarmee Horta het geestelijke vaderschap van de gehele moderne bouwkunst van Perret tot Le Corbusier verwierf. Hij oogstte meteen succes bij de liberale gegoede hoge burgerij en sleepte er andere opdrachten mee in de wacht zoals Hotel Solvay en het Hotel van Eetvelde. Zeker het bezoeken waard is het Hortamuseum, een huis dat hij voor zichzelf bouwde om er te wonen en te werken.

De meiboomplanting in Brussel vindt ieder jaar plaats op 9 augustus aan de vooravond van Sint-Laurens. De traditie, die teruggaat tot 1213, werd zelfs erkend door Unesco als Mondeling en Immaterieel Erfgoed van de mensheid. Volgens de overlevering vochten de Brusselaars toen met succes een robbertje uit met de Leuvenaars. De toenmalige hertog van Brabant gaf de Brusselaars daarna het recht om jaarlijks een meiboom te planten. De “buumdroegers” kappen de boom ‘s ochtends in het Terkamerenbos en dragen die vervolgens samen met de “poppendroegers” en de “gardevils” door het stadscentrum. De boom moet voor 17 uur aan de Zandstraat geplant zijn, anders verliest de gilde het voorrecht aan Leuven. Onderweg wordt er natuurlijk flink getalmd om de Leuvenaars uit te dagen.

> Het Stocletpaleis Het Stocletpaleis is een villa aan de Tervurenlaan in de Brusselse gemeente Sint-PietersWoluwe. Het werd tussen 1905 en 1911 gebouwd in opdracht van de zakenman Adolphe Stoclet naar een ontwerp van de Weense architect Josef Hoffmann. Het Stocletpaleis is een zogenaamd ‘Gesamkunstwerk’: de architectuur, het meubilair en de tuin vormen een onlosmakelijk geheel. Volgens kenners gaat het om ‘het meest opmerkelijke gebouw’ van de Weense Secession. Dit is een architecturale en decoratieve stroming van de art nouveau. Het is ook het enige in de wereld dat vandaag nog in zijn originele staat is.

Gastronomie

> La Frasnoise


sin tro . Pe -A BT

k onc Ver d r ik ©E

www.brasserie-frasnoise.be

k

> Achouffe r ik

Ver d

onc

Het verhaal van La Chouffe lijkt wel een sprookje. “Een uit de hand gelopen hobby,” lachen Chris Bauweraerts en Pierre Gobron. In een vorig leven richtten zij samen de brouwerij op die sinds 2006 in handen is van Duvel Moortgat. In 1982 begonnen beide toenmalige zwagers te brouwen in het Ardense dorpje Achouffe met het weinige geld waarover ze toen beschikten. Op 27 augustus 1982 was het eerste brouwsel La Chouffe (49 liter) klaar. Nu stroomt er jaarlijks honderdduizend hectoliter kabouterbier door de leidingen. La Chouffe vloeit rijkelijk tijdens gastronomische weekends, het Chouffe Cycling-weekend, de Choufferie-feesten in Achouffe, of de Wereldbeker Mountainbike in (C)houffalize.

k onc Ver d r ik ©E

Achouffe 32, Wibrin-Houffalize - Tel. 061/28 81 47 - [email protected] www.achouffe.be

> Brasserie des Fagnes ©W

BT

-A

. Ko

upr

i an

off

Brasserie des Fagnes is een cafébrouwerij. Voor de ogen van de bezoeker brouwt de brouwer van woensdag tot zondag. Het museum toont je het brouwersvak tussen 1858 en 1970. Via een interactieve tentoonstelling ontdek je de typische werktuigen waaronder vrachtwagens, afvullers, oude kuipen, ... Brouwer Luc Piron experimenteert geregeld met kleine brouwsels waaraan hij ondermeer heidebloem, paardenbloem, brandnetel, perzik of abrikoos toevoegt. Hij volgt het ritme van de seizoenen, met fruitbier in de lente, een dorstlesser in de zomer, een amberbier in de herfst, scotch of kerstbier in de winter.

22

23

Ontdek de verhalen achter erweetjes, de brouwers, boeiende bi sjes ! bierroutes en lekkere adre

Route de Nismes 26, Mariembourg-Couvin - Tel. 060/31 15 70 - [email protected] www.fagnes.com

> Bellevaux

Nergens smaakt het bier beter dan bij de brouwer. Wij proefden voor. Volg de gids! Tekst: Erik Verdonck

Bellevaux 5, Malmedy - Tel. 080/88 15 40 - [email protected] www.brasseriedebellevaux.be

> Brasserie du Bocq

bij de brouwer

je brouwers tegen. Belgische wegen, kom , cafés, Overal waar je reist langs , in kastelen, boerderijen Verscholen achter abdijmuren kuipen in houden ze hun ketels en erijen, garages of obscure keukens bedrijven, charmante microbrouwgeneratie de gaten. Grootschalige van hun tradities al jaren doorgeven van familiebrouwerijen die bierodyssee ele starters. De op generatie en experiment en ruim honderdvijftig brouwers bij hem bracht Erik Verdonck zoveel verhalen. achter verhaal het lees die ons land rijk is en Ontdek de vele brouwerijen bolleke tot het best bewaarde Antwerpse het Van hun bieren. bieren laten onder de trappisten. Belgische West-Vlaamse geheim of pittig: proeven Sterk, fruitig, zuur, zoet bij de brouwer! zich niet in één glas vangen. smaakt het bier beter dan is de boodschap. En nergens met brouwerijen wordt aangevuld De info over onze Belgische usea en bierroutes. -restaurants, brouwerijm een lijst van biercafés en voor België. tot een complete biergids Dat maakt Bij de brouwer donck doorkruist E r i k Ve r Als freelancejournalist lekkernijen. naar goede verhalen en al jaren België op zoek van verschenen reeds Proeven Bij Davidsfonds Uitgeverij door Wales, Lekker Waals de echte Ardennen, Dwalen Woud. en Dwalen door het Zwarte

erik verdonck

erik verdonck

kom je brouwers tegen

Wat bracht een Nederlander ertoe om bier te maken aan de rand van de Hoge Venen? “Ik studeerde voor apotheker in Utrecht en maakte er kennis met een groot bieraanbod,” vertelt brouwer Wil Schuwer bij een glas fruitig witbier. “Het werd stilaan een passie. Ik bezocht regelmatig brouwerijen en diep in mij gistte het plan om het ooit zelf te gaan doen. In 2006 zijn we beginnen brouwen.” Bellevaux produceert nu een ‘blanche’ witbier, een ‘brune’ met veel mout, een ‘blonde’ en een ‘black’ zwartbier dat veel weg heeft van stout. “De smaak wordt voor een deel bepaald door het zurige water uit de streek,” onderlijnt de brouwer.

Bij de Brouwer

Overal langs Waalse wegen,

© WBT - E. Mathez

©W

La Frasnoise, rue Basse 5, Frasnes-Lez-Buissenal - Tel. 0495/42 60 38 - [email protected]

©E

België is een speeltu voor bieravonturiers. in vinden we het gras al Helaas aan de overkant. Bier tijd groener w als banaal beschouwd.ordt nog te vaak [vaak] niet welke rijkd We beseffen om hebben. Maar je moet we in huis er wat moeite voor doen wel om ze te ontdekken.

o

Graficus Bruno Delroisse had een boekhandel en was als amateurbrouwer actief in de oude drukkerij van zijn vader. Na de nodige opleidingen bekeerde hij zich tot het brouwen. Het resultaat? Sinds oktober 2005 heeft Frasnes opnieuw een brouwerij, gevestigd in een eigenhandig gerestaureerde oude tabakschuur. De kleine brouwerij blijft trouw aan de traditionele brouwtechnieken voor hogegistingsbieren met nagisting in de fles. Ze kiest voor lokale hop en mout. Voor bezoekjes en proeverijen reserveer je best. Op vrijdag kan je tussen 9 u. en 20 u. de proefzaal bezoeken.


Gastronomie

Bij Brasserie du Bocq is inmiddels de zesde generatie aan de slag. Du Bocq is een ‘loonbrouwerij’ die naast de eigen bieren ook heel wat bieren brouwt in opdracht van andere brouwerijen. Brasserie du Bocq begon met tafelbier en evolueerde naar sterkere bieren met hergisting op fles waarvan de Gauloise het meest bekend is. Het bier herinnert aan Gallische vestigingen die in de streek werden opgegraven. Het witbier Blanche de Namur vloeit rijkelijk tijdens de jaarlijkse ‘fêtes de Namur’. De bieren vallen op door het gebruik van kruiden zoals gember, koriander, anijs, munt en vanille naast kwaliteitshop. ISBN 978-90-5826- 947-8

Op zoek maar meer brouwerijen, surf naar

isme.be

www.belgie-toer

Rue de la Brasserie 4, Purnode - Tel. 082/61 07 80 - [email protected] www.bocq.be

Bij de Brouwer 150

verhalen uit bierland België

wegen Overal waar je reist langs Belgische er acht en chol Vers n. tege kom je brouwers en, derij boer , elen kast in en, jmur abdi ges cafés, obscure keukens en zelfs gara ls kete hun wers brou e houden Belgisch en kuipen in de gaten. Grootschalige rijen. bedrijven en charmante microbrouwe ities trad hun die Familiebrouwerijen al jaren doorgeven van generatie op generatie, maar ook experimentele

starters. ië rijk Ontdek de vele brouwerijen die Belg n, biere hun er acht aal verh het lees en is e isch Belg se. van Achouffe tot Augrenoi en. bieren laten zich niet in één glas vang p. scha bood de is ven proe g: Straf, fruitig, zuur, zoet of pitti e brouwerijen bevat dit Behalve informatie over onze Belgisch afés en -restaurants, boek per provincie een lijst met bierc kt Bij de brouwer tot een maa Dat brouwerijmusea en bierroutes. ië. Belg complete biergids voor

land België

Bij de brouwer. 150 verhalen uitp. bier – 320 Auteur en fotografie: Erik Verdonck 95 €24, Softcover – Met vele foto’s

Gastronomie

Waals

© Erik Verdonck

24

© Erik Verdonck

www.jeanlechocolatier.com

Vooruit met de geit! In de geitenboerderij Chevrerie d’Ozo wordt al een kwarteeuw lang vol passie kaas gemaakt met respect voor de traditie. In de geitenboerderij vind je twintig verschillende rauwmelkse geitenkazen in twee types: lichte verse kaas, natuur, op smaak gebracht met kruiden of ingewreven met as en sterke rijpe kaas van het type crotte, crottin of bûche. Een rondleiding leert je meer over de boerderij, de kaasmakerij en de rijpkamer.

Tekst: Erik Verdonck

© WBT - J.L. Flémal

Je proeft een vleugje midi halfweg tussen de Ardennen en de Gaume. Jean Le Chocolatier in Habay-la-Neuve roept het beeld op van een rondje jeu de boules onder de platanen, een pastis in de hand. Toen de Fransman zich hier vestigde, zocht hij inspiratie in de Belgische bieren. Nu maken onder andere de brouwerijen van Rulles, SainteHélène en Cantillon exclusieve bieren voor hem. Bier en chocolade gaan niet samen? De Fransman bewijst je het tegendeel tijdens een van zijn degustaties. Zo proef je een pittige praline gevuld met piment d’Espelette met een oude geuze van Cantillon erbij. Het zerpe bier smaakt bij de vurige chocolade. Vijfennegentig soorten chocolade verkoopt hij. Elke week ligt er wel wat anders in de toog.

> Provinciaal Domein Bois des Rêves

www.boisdesreves.be

> Provinciaal Domein van Hélécine Een domein rond een schitterend neoklassiek kasteel (18e) op een half uurtje rijden van Brussel en Luik. Het bewaakte park (28 ha) is het hele jaar door toegankelijk. Je kunt er tennissen, minigolfen, vissen of je uitleven in de speeltuin. En natuurlijk zijn ook barbecuers er welkom! Rue Armand Dewolf 2, 1357 Hélécine www.domainehelecine.be

> Île d’Yvoir Een groene oase van 2,5 ha middenin de Maas. Je geniet er van de natuur en ontspant er op het terras. Verken het water met de kajak of elektrische boot, ’s avonds geniet je van een lekkere picknick of overheerlijke barbecue. Île récréative d’Yvoir, 5530 Yvoir www.iledyvoir.com

www.chevreriedozo.be

Saffraan

Les Vignobles des Agaises op een paar kilometer ten oosten van Binche maakt Belgische bubbels. Met meer dan 140 000 wijnstokken is hij de grootste wijnproducent van België. Wijnmaker Arnaud Leroy leidt je graag rond op zijn wijngaarden, blakend in de zon. De bodem van kalk en krijt is perfect voor de chardonnay, pinot noir en pinot meunier. Proef zeker eens de ‘Ruffus rosé’ en de ‘Blanc de Blanc’ gemaakt van 100% chardonnay.

In Wasseiges vind je de eerste echte saffraankwekerij van ons land. Inderdaad, de bekende krokusbloem uit het MiddenOosten bloeit ook bij Safran de Cotchia. Het saffraan uit de stamper kleurt mooi bloedrood en kan je als kruid en kleurstof gebruiken in sauzen, rijst- en visgerechten, desserts en melk. Tijdens een rondleiding in de kwekerij ontdek je niet alleen de verscheidenheid aan producten, maar proef je ook van dit kostbare bloedrode goud.

www.ruffus.be

www.safrandecotchia.com

© Shutterstock

© Erik Verdonck

> Domaine de Chevetogne © Erik Verdonck

Bubbels in Binche

Op enkele kilometers van Brussel ligt het provinciaal domein Le Bois des Rêves. Je bent er het hele jaar welkom voor activiteiten voor groot en klein. Je kan er ontspannen, wandelen, vissen en een plonsje wagen in het grote zwembad. Na die inspanningen kan je gebruik maken van de verschillende barbecuezones die het park telt. Allée du Bois des Rêves 1, 1340 Ottignies - Tel. 010/41 60 72 - [email protected]


© Erik Verdonck

Tekst: Erik Verdonck

Wat is er leuker en lekkerder dan een gezellige barbecue onder familie of vrienden? In Wallonië ben je aan het juiste adres. Je hebt keuze uit talrijke gezellige locaties waar je je barbecue zonder problemen kan aansteken. De plekjes zijn speciaal ontworpen voor de barbecueër onder ons, want in de vrije natuur is barbecueën nergens toegelaten. Wij verklappen je graag waar wij onze grilltechnieken aanscherpen. Smakelijk!


© Erik Verdonck

Saffraan, geitenkaas, bubbels en chocolade met mediterraanse allure. Proef het zuiden in eigen land!

Smeltkroes OOOH’s in Wallonië-Brussel

Barbecue à la carte

In het fraaie domein van Chevetogne is barbecueën haast een verplichting. De zone, verdeeld in 6 reuzenhaarden, is volledig uitgerust om gezellig te barbecueën. Op aanvraag kan je ook de overdekte barbecue “La Rotonde” gebruiken. Ook hier is al het nodige materiaal beschikbaar: centrale haard met een afzuigkap, tafels en banken, kookgerei, vaatwerk, frigo, bar met gootsteen, 4 wc’s en wastafels. www.domainedechevetogne.be

> Chemin des Ecureuils

Ook de provincie Luxemburg biedt je tal van barbecueplaatsen. Neem een kijkje op www.ftlb.be

Ontdek de fraaie vallei van de Vesder met een wandeling op de toeristische ‘Chemin des Ecureuils’. Voorzie stevige stapschoenen. Tijdens of na de wandeling kan je gebruik maken van een overdekte barbecuegelegenheid voor 30 tot 40 personen. Om gebruik te maken van deze barbecue reserveer je vooraf bij dhr. Henri Kocks. Chemin des Ecureuils, 4830 Limbourg - Tel. 087/76.29.51 - [email protected] www.ville-limbourg.be


Lekker

V. Matthys © Domaine Provincial de Chevetogne

Gastronomie

25

Steden

Steden

26

Luik van je bezoek

Mons

Mons hééft het. Je proeft er de rijke geschiedenis van het graafschap Henegouwen, maar er zijn nog veel meer redenen om eens voor anker te gaan bij dit verrassende stadseiland. Mons als trendy citytrip is een nieuwigheid, maar wel een veelbelovende: Mons wordt in 2015 de nieuwe Culturele Hoofdstad van Europa. Navenant dineren, uitgaan en overnachten zit er alvast stevig op schema. Tekst: Wieland De Hoon Vlakbij het belfort vind je het tweede monument dat deze eerbiedwaardige stad op haar heuvel typeert: de gothische kapittelkerk Sainte-Waudru met haar waterspuwers die boven de kronkelige steegjes van de oude stad uitsteken. Gezelligheid troef. Middenin die oase van rust vind je Dream (www.dream-mons.be), een heerlijk viersterrenhotel in een schitterend 19e-eeuws klooster dat uitkijkt op de binnenstad. Gastronomie, stijl, ontspanning in de wellnessruimte … en Dream biedt je ook prima zakenfaciliteiten. De innerlijke mens versterken doen de Montois zelf ook bij voorkeur in stijl, en dan ben je in Bergen aan het goede adres in restaurant & lounge bar Verr’hier (www.laverrhier.com), ondergebracht in een – toch ook toepasselijk voor deze stad – indrukwekkende voormalige industriële loods waar baksteen en glas overheersen. Tip: probeer er de overheerlijke risotto, en dance the night away …

Meer info: www.visitmons.be www.mons2015.eu

Maar ho, even terugspoelen, waren we niet vergeten om éérst uitgebreid te gaan aperitieven? Bar La Vie Est Belge (www.lavieestbelge.be) heeft ondertussen voet aan de Belgische grond in Doornik, Mons en Charleroi en profileert zich als tricolore kwaliteitslabel voor het goede leven met kwaliteitsmaterialen, -producten en -muziek van eigen bodem. Leuk/Chouette/ Toll. Krijg je niet genoeg van hippe interieurs, ga dan zeker langs bij La Vie Moderne (www.laviemoderne.be), een eigenzinnige outlet voor interieurdesign. Dat ze een voorliefde hebben voor zetels van Ligne Roset, pleit alvast in hun voordeel (check ook de Facebookpagina van La Vie Moderne).

Architectuurwandeling: de culturele kilometer Mons 2015 nadert met rasse schreden en architectuur wordt hét uithangbord. Rondom het Théâtre le Manège wordt een volledige ‘culturele’ wijk gecreëerd, vol architecturale hoogstandjes als het gebouw van de Fondation MONS 2015. Een architectuurtour toont je het stationsproject van architect Calatrava, het congrescentrum van architect Libeskind, het Théâtre du Manège van architect Hebbelinck, de nieuwe stadswijk (‘corps de ville’) van architectenbureau Matador, La Maison Folie … Groepsbezoeken tot dertig deelnemers zijn elke dag mogelijk (60 euro, 75 euro op zondagen en feestdagen of na 17u30).

Culturele Hoofdstad

© Hôtel Dream

Luik is niet enkel de 2e grootste stad van Wallonië, de Vurige Stede heeft ook grootstadallures. Kijk je uit op de stadskern vanop de Coteaux de la citadelle (Hellingen van de citadel), dan zie je een skyline die naam waardig. Dat je in het Parijs van de Benelux überstijlvol kunt verblijven, eten, drinken en shoppen is dan ook geen verrassing. Tekst: Wieland De Hoon

Achttiende-eeuws inchecken doe je in hotel Neuvice (www.hotelneuvice.be), een geheel van drie historische gebouwen die palen aan een gezamenlijke patio, op een boogscheut van het bisschoppelijk paleis. De zeeën van ruimte in de kamers zullen je bijblijven. Ooit was dit de woonplaats van Jean-François Bassompierre, meesterdrukker van de prins-bisschop en kind aan huis bij Diderot en Voltaire. Arcaden met houten balustrades, smeedijzeren trapleuningen, smaak en stijl zetten de toon.

Het toonbeeld van elegantie vind je in het atelier van de Luikse hoedenontwerpster Delphine Quirin (www.delphinequirin.be). Haar mooie, artisanaal vervaardigde hoeden draag je bij alle gelegenheden. Hiervoor wordt ze dan ook gelauwerd van Londen tot Tokyo. Veel strakker is Le Jardin des Bégards (www.lejardindesbegards.be). Al op de website waait de loungy sfeer je tegemoet. Het sterrenrestaurant van Chef François Piscitello won dit jaar een Food Awards van Knack en Le Vif – l’Express. Met zijn ‘Certificate of Excellence 2013’ verdient dit etablissement best wel het epitheton ‘beste restaurant van Luik’.

Bezoekerstip > Luik Kerststad ooit. Verschillende Luik, lichter en gezelliger dan ot en klein: het leuke evenementen voor gro , de kerstschaatsbaan, grootste kerstdorp van België se circus… het festival van het Europe www.liege.be

Notger (www.notger.be) is niet enkel de grondlegger van het Luikse vorstendom, het is nu ook een überhippe bar, restaurant & club. Hier kom je voor de inventieve cocktails, het extravagante interieur, een lunch hors du commun of de spetterende clubavonden. Check de actieve Facebookpagina. Boetiek Duck (www.duck.be) gaat met de pluimen lopen als het aankomt op trendy shoppen in Luik. Duck is de fashion hotspot voor mannen en vrouwen en heeft collecties van de grote namen in de modewereld. Ook voor coole accessoires ben je hier aan het juiste adres. Check Facebook voor updates.

Meer info: www.liege.be/tourisme/nl


Stijlvol stadseiland

Het trendy



© WBT - J.P. Rémy

© WB

T-M

. Verp

n oorte

Op zoek naar meer stedentips: www.waalsesteden.be

27

Steden

Steden

28

Tekst: Wieland De Hoon © The Royal Snail Hotel

Bezoekerstip > Namur nodigt u uit

‘Ontdekking van het oude Rondleidingen op maandag: mei, juni en september. Namur’, elke maandag van Tourisme - Square Léopold Vertrek aan het Maison du en verrijkende wandeling. om 14.30 u. Een aangename Engels. In de brochure In het Frans, Nederlands en een hele reeks andere ‘Namur nodigt u uit’ vind je themawandelingen.

© Huis-Clos

isme.be www.namurtour om/otnamur k.c oo eb fac w. ww


Meer info: www.namurtourisme.be

Eerst even de koninklijke toer op, want The Royal Snail Hotel (www.theroyalsnail.com) is een viersterrenhotel met 30 kamers en eigentijdse suites met een persoonlijke toets. Je vindt er een gastronomisch restaurant, een schit-te-ren-de poolbar, een fitnesscentrum, een vergaderzaal en een parking. Op de website vind je ook leuke bezoekerstips voor de stad. Al even royaal is het onthaal in trendy Brasserie Le Royal (www.brasserieleroyal.be), geheel toepasselijk ook al een ‘koninklijke’ uitspanning en pal in de theaterbuurt van het statige Naamse stadscentrum met zijn achttiendeeeuwse gevels. Vlij je in het roze pluche, leun achterover en geniet van het va-et-vient. Havana Lounge (check Facebook voor updates), op de Place du Marché aux Légumes is een bekende uitspanning voor de lokale bold and beautiful. Je drinkt er uitgekiende cocktails in een glamouromgeving. Check Facebook voor updates. Huis Clos (www.huis-clos.be) is een fashion hotspot van de bovenste plank, met labels en ontwerpers als Paul Smith, Armani, Paule Ka, les Filles à Papa en het label ‘Le Fabuleux Marcel de Bruxelles’. De boetiek is er voor hem en haar en combineert classy chic met een perfect gedoseerde streep excentriciteit. Zoals het hoort, bien sûr.

leroi Chvoorarkenners Tekst: Wieland De Hoon

In haar gastenverblijf Chambres avec Vue biedt kunstenares Patricia Mignone twee knusse gastenkamers aan die behoorlijk wat mediaaandacht krijgen dankzij de verrassende locatie én de bijzondere sfeer. Eén kamer is single, de andere voor een koppel. Chambres avec Vue trekt een divers, wat artistiek getint publiek dat voor een zacht prijsje een wereld wil ontdekken van patina, trompe-l’oeils en fresco’s (www.chambres-avec-vue.be). Le Mayence, het enige apparthotel van Charleroi is een goeie deal. Uitstekende keuken en wijnen in het restaurant, prima zakenhotel met vergaderruimte voor 40 deelnemers én geschikt voor gezinnen, in een aantrekkelijke buurt van de bovenstad. De zeven appartementen hebben een slaapkamer, salon, badkamer en een kleine keuken. Comfort, smaak en rust zetten de toon (www.lemayence.be). Een adresje voor levensgenieters is Chez Duche (www.chezduche.be): een karaktervol en hartverwarmend restaurant, typisch Carolo dus, met een uitstekende kaart. Franse keuken en terroir – regionale keuken – met kraakverse kwaliteitsingrediënten, creatief gepresenteerd. Elke maand een nieuw streekmenu en een themaweekend. De Caribische cocktailbar La Sucrière (www.rhumeriecharleroi.sitew.com) is gehuisvest in een neoklassiek pand, en biedt je een intieme sfeer bij kaarslicht en Antilliaanse ritmes. De tempel van het stripverhaal is Tropica BD, waar je grasduint tussen en vist naar verborgen pareltjes, geassisteerd door vriendelijke medewerkers. Grote voorraad collectors’ items.



De Waalse hoofdstad Namen is een synthese van wat Wallonië zo aantrekkelijk maakt: een universiteitsstad aan twee grote rivieren, een regeringszetel met allure, een stad voor levensgenieters vol restaurants, brasserieën, cafeetjes, boetieks en trendy overnachtingsmogelijkheden. De imposante citadel overschouwt met grandeur de bruisende Naamse microcosmos.

29

© Chambres avec Vue

© Chambres avec Vue

Bezoekerstip

> Staal, architectuur en groen

Over de MCL, de metro van Charleroi vloeide er al heel wat inkt: reden te meer om er zelf eens mee op ve rkenning te gaan. Lijn 1 Charleroi-A nderlues toont je indruk we kkende industrie en een verra ssend stukje natuur. Lijn 4 CharleroiSoleilmont sluit de sta dsring via halte Tirou, toont je het Charleroi van het beeld verhaal bij de stations Janson en Parc, de tekst van de ‘Waalse hymne’ La p’t ite Gayole in Gilly en het gloednieuw e station Soleilmont.

www.paysdec harleroi.be www.charlero i.be

Tropica BD Rue De Damprémy 28, 6000 Charleroi - Tel. 071 31 37 23

Meer info: www.charleroi.be

© TEC - Charler oi

© aeriamedia

en Nc’estam trop chic!

Charleroi maakt ook op horecavlak een stevige inhaalbeweging. Sinds vorig jaar de indrukwekkende mijnsite van Le Bois du Cazier Unescowerelderfgoed werd, heeft de stad er nog een attractie bij – en een reden om enkele leuke adresjes uit te proberen. En waarom zou je de metropool aan de Samber niet eens verkennen per metro?

© WBT - G. Focant


Steden

© WBT - J. Dhont

Steden

© Château de Ramegnies-Chin

ip Bezoekerst ik voor > VIZIT – Doorn Lekkerbekken

ornikse ulpapen, dus Do sm n va nd la n n tijdens rde is ee om te ontdekke La Wallonie Pica rd aa w t he jn zi or groepen nerijen ntastisch idee vo culinaire verwen fa n ee g: lin de oefwan bestemd voor een gegidste pr verswandeling is nai en Palets de oe pr jn Fi De . es en incentiv llons de Tour Gâteau Clovis, Ba kster en zoetekauwen: Le aar ook kaasmaa m , ijs pr en im verder uit n gehe n bezoekje. Kies Dames geven hu ee et m d er re ve en Doornik orden le of de A’Petit varkensslager w eu Gu e us Am de ade, ede leven. een Lunchpromen n aan het summum van het go linke zul je voor altijd e

ittournai.b

www.vis

Meer info: www.visittournai.be

Doornik, dat is ook verblijven in een 16e-eeuwse herenhoeve. De Ferme Delgueule (www.tournai-bed-breakfast.be) ligt op luttele kilometers van het stadscentrum aan de voet van de Mont-Saint-Aubert. Deze indrukwekkende kasteelhoeve biedt je 5 gepersonaliseerde gastenkamers. Aan de gezamenlijke gastentafel is het gezellig toeven. Of ga je ineens voor een kasteelverblijf? Op het Château de Ramegnies-Chin (www.chambres-hotes-tournai.be) verblijf je in stijl in een heerlijk rustieke omgeving. Wat dacht je van een authentieke badkuip op pootjes, in een badkamer met een houten parket? Lekker eten kan dan weer bij La Petite Madeleine (www.lapetitemadeleine.be), een geweldig restaurant-endelicatessenzaak in één. Het beste adresje in Doornik? Chef-kok David Dufranne komt in ieder geval graag een praatje slaan. Lounge Bar Si Jamais, pal op de Grand Place, (www.sijamais.be) is een designerwijnbar annex restaurant. Het ontdekkingsmenu is er een echte aanrader. Le Corto Malte (www.cortomalte.eu) aan de Scheldekaaien is dan weer een ‘très branché’ tapasbar die ook lichte restauratie serveert. De leuke bar kun je bestempelen als brocante-chic. Uitgaan in Doornik? Op donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond kun je terecht in de Trendy Bar (http://trendybar.e-monsite.com) voor de juiste clubvibes. En gelukkig vind je in Doornik ook een Caribische cocktailbar die naam waardig in Le quai des bananes (www.quaidesbananes.com). 4500 Facebookvrienden (waaronder enkele Pirates of the Caribbean) can’t be wrong. Grote bekende maar ook kleinere hippe kledingmerken vind je bij Le Loft (www.loft-boutique.be) dat ook vestigingen heeft in Nijvel, Bergen en Waterloo. © Le Loft

© Pièce Unique


OOOH’s in Wallonië-Brussel © Quatuor

2

3

© Klons

Doornik is tweeduizend jaar oud en kunst en cultuur bepalen er niet toevallig de agenda. Maar kun je Doornik ook hip noemen? Boutiekhotel Alcantara (http://hotelalcantara.be) is vooral charmant en karaktervol. Dit 18e-eeuwse herenhuis werd heerlijk gerestaureerd en omgetoverd tot een knus nest met zeventien kamers – de zolderkamers hebben nog hun houten gebinte – en een persoonlijk onthaal. Design? Misschien. Gezellig? Dat zeker.

1

© Pièce Unique


Bij ‘shoppen’ denk je aan etalages afschuimen in de stad. Dat kun je natuurlijk bij trendy shopadresjes in grote steden als Namen, Luik of Charleroi – en dan hebben we het nog niet over shoppingparadijs Brussel. Maar wist je dat je ook in ‘small town’ Wallonië leuke en hippe boetieks vindt? Snel komen snuffelen, de knusse omgeving krijg je er gratis bij. Virtueel verkennen op internet of Facebook kan meestal ook.

© Marine d.

30

© Ferme Delgueule

1

buiten de stad

4

Atout Délices in Virton is een gezellig kruidenierswinkeltje waar je de befaamde Safran

Gaumais kunt vinden. Wist je dat één kilo saffraan tot 40 000 euro kan kosten? Niet dat je zoveel nodig hebt voor smaak in je gerecht natuurlijk… In boetiek Pièce Unique1 in Aarlen vind je schatten uit de hele wereld, handgemaakt en/of afkomstig uit eerlijke handel (tassen, knuffels, vilt, servies, lampen in keramiek, kussens, juwelen). Rustieke meubels op maat vind je bij Herbe Rouge in Durbuy. La Marotte eveneens in Durbuy is een boetiek met 60’s en 70’s vintage spulletjes, oude reclamepanelen … Pomme d’Amour in Dinant is een kleurrijke boetiek vol hebbedingetjes. Voor een originele en hippe interieurwinkel kan je terecht in Quatuor2 in Battice.  Marine d.3 in Verviers heeft originele juwelen, ontworpen door twee jonge Belgische designers. Miss Capucine in Manhay is een paradijsje voor zelfgemaakte juwelen. Klons4 (Vielsalm) is een modeboetiek met een uitgebreide, eigenzinnige collectie. Een extra kleurrijke modeboetiek is J&Joy in Waremme. Je huisdier verrassen doe je bij L’Univers Animalier5 in Hotton, een origineel winkeltje met spulletjes voor je trouwe huisgezel.

malier


Een van Belgiës oudste steden, met een majestueuze kathedraal en een kleurrijke middeleeuwse Grote Markt waarop veel Vlaamse steden jaloers mogen zijn. Citytrippen in deze Scheldestad? Lekker chill.

Trendy shoppen

© L’Univers Ani

k i n r o o D smooth & cozy Scheldestad


Trendy shopadresjes hoef je niet altijd in een grootstad te zoeken.

5

31

Waar elk erf erfgoed is

In Brabants Haspengouw opent het landschap zich tot on-Belgische proporties. Jodoigne, het hart van onze eigen Midwest, wijst je de weg met 53 didactische panelen die je het rijke patrimonium van de regio voorstellen. Historici en streekbewoners vertellen je hun verhaal via je iPad of smartphone, dankzij de QR-codes op de panelen. Verbaas je ondertussen over de gigantische herenboerderijen als de Ferme du Stocquoi, koester je in de warme uitstraling van dorpjes in zachtgele gobertangesteen als Mélin, Jauchelette of Saint-Rémy-Geest en vergaap je aan de statige architectuur van het stadje Jodoigne. De folder met alle locaties haal je op bij het Maison du Tourisme van Jodoigne.

© WBT - J.P. Rémy



Meer info : www.hesbayebrabanconne.be

32

Pluie, 1996 © Folon, ADAGP, 2011



Ten oorlog!

> Folon, dat andere mannetje met een hoed op

Of je er nu heen trekt onder een stralende zomerzon, of bij grijze winterse mist: Folon is het altijd weer waard. Illustrator, schilder en beeldhouwer JeanMichel Folon was zo’n Belgische surrealist par excellence en zijn Stichting Folon in het gigantische Solvaypark in La Hulpe is een pareltje. Je ziet er meer dan 500 werken: aquarellen, etsen, affiches en beeldhouwwerken, in een wonderlijke enscenering met muziek, films en optische effecten. Regelmatig worden er expo’s rond internationale topkunstenaars georganiseerd. Wereldklasse.

Herinneringstoerisme (zie ook http://nl.tracesofwar.com) staat in Waals-Brabant volop in de (luchtafweer)schijnwerpers. Een strijdtoneel was het hier altijd al: veldslagen als Ramillies (1706) of Waterloo (1815), maar ook in 1940 werd aan de Dijleoevers stevig gebakkeleid. In het First Wing Historical Center (http://musee.1wing.free.fr) op de luchtmachtbasis van Beauvechain bewonder je (historische) gevechtsvliegtuigen, en zeg nu zelf: oog in oog met een Sovjetrussische MiG21 sta je niet elke dag. Het Musée de la ligne KW in Chaumont-Gistoux, hartje Brabantse Ardennen (www.mtab.be) vertelt je het verhaal van de Slag om de Dijle in 1940, net als het Musée du Corps de cavalerie français 1940 in Jandrain met wapens, munitie, uitrustingstukken, kaarten, documenten, foto’s en meer. Ook het Herinneringsmuseum 40-45 in Perwez (www.museedusouvenir.be) en het Musée français de CortilNoirmont in een oude gemeenteschool tonen je bewapening en uitrusting van de Franse en Duitse legers in 1940.

Villers romantisch? Zeg maar gothic. In het groene westelijke deel van Waals-Brabant zijn de valleien nog dieper, de bossen nog groener (www.paysdevillers-tourisme.be) en een duistere ruïne van wat eens een bloeiende cisterciënzerabdij was, vind je er ook. De abdij van Villers, gesticht in 1196 door Bernardus van Clairvaux, is een visioen uit de middeleeuwen en een droom voor romantische zielen. Scan de QR-codes (http://nl.villers.be/QR-codes-in-de-Abdij) en laat Bernardus je zelf zijn verhaal doen. Omgeven door gothic beukenbossen, ooit het verlengde van het Zoniënwoud, ligt deze sinds 1796 verlaten abdij op amper dertig kilometer ten zuiden van Brussel. Het golvende landschap van bossen en velden leent zich perfect voor wandelen (de GR 126 passeert hier), fietsen en mountainbiken. De Chalet de la Fôret voorziet je van een natje en een droogje.

Meer info: www.hainauttourisme.be

Pretentieloos verrassend veelzijdig

Henegouwen telt het grootste aantal ambachtelijke brouwerijen in Wallonië en heeft een enorme rijkdom aan kwaliteitsbieren. Fietsers vinden er een onbekend paradijs en het historische en industriële erfgoed is er van wereldformaat. Tekst: Wieland De Hoon

Henegouws bier? Probeer maar eens een Quintine ‘Ambrée’ van 8,5%, gesluierd bier van hoge gisting met nagisting in de fles, met zijn zachte karakter en bittere afdronk. De Brasserie des Légendes (www.brasseriedeslegendes.be) waar deze parel vandaan komt, kreeg ook de prijs van Best Belgian Beer of Wallonia voor de blonde Goliath Triple, de amber Saison Voisin en de bruine Hercule. Henegouwen sleepte ook prijzen in de wacht voor de Montagnarde van de Abbaye des Rocs, de Bush Blonde Triple - het sterkste (13%) bier van België - van Brasserie Dubuisson (www.br-dubuisson.com), de Saint-Feuillien Grand Cru van Brasserie Saint-Feullien en de Abbaye de Forest van Brasserie de Silly. In Pipaix staat brouwer Jean-Louis Dits als een kapitein aan het roer van zijn Brasserie à Vapeur (www.vapeur.com), de enige overgebleven stoombrouwerij (uit 1896) in Europa. Hem aan het werk zien is een spektakel in de broeierige brouwruimte waar de stoommachine sissend de mechaniek aandrijft. Jean-Louis, ooit geschiedenisprofessor, schept er een deksels plezier in om je elke laatste zaterdag van de maand getuige te laten zijn van zijn brouwprocédé, waarna je in de gelagzaal geniet van een hartige maaltijd met bierproeverij.

©Saskia Dendooven

Massieve vierkantshoeven als slagschepen. Wolkenluchten en graanvelden als wiegende zeeën. Een abdijruïne als uit een opera van Wagner. Het decor van oorlogen tussen grootmachten. Monumentale kunstcollecties. In Waals-Brabant vertelt elk erf een verhaal.

www.fondationfolon.be

Henegouwen

33

Fietsen met een zweem van avontuur Hou je van keurig afgebakende, landschappelijk heerlijke routes of van het iets avontuurlijkere werk? In Henegouwen kom je ruimschoots aan je trekken. In de meest vlakke Waalse provincie vind je honderden kilometers heerlijk rustige en uitstekend afgewerkte en bewegwijzerde RAVeLroutes langsheen kanalen en rivieren. Vanaf begin 2014 kan je de nieuw aangelegde knooppuntroutes in Henegouwen naar hartelust ontdekken. Het industriële erfgoed van Henegouwen vormt vaak een intrigerend en verrassend decor voor zorgeloos fietsplezier over weinig bekende routes. Enkele van onze favorieten: • De RAVeL van de binnenschippers (uit de brochure ‘Fietstochten voor Lekkerbekken’ via www.belgië-toerisme.be - klik op ‘brochures’): heerlijk én lekker peddelen langs de Samber in Lobbes en Thuin; 22 kilometer. • De rijkdom van het Zwarte Land (uit de brochure ‘De mooiste fietstochten’, via www.belgië-toerisme.be - klik op ‘brochures’): een boeiende verkenning van het Canal du Centre en de door Unesco beschermde scheepliften; 30 kilometer. • De RAV1 (via www.randovelo.org): 123 kilometer van Brussel naar Chimay langs kanalen, tussen terrils en door de wouden van de Laars van Henegouwen. Meer info: ravel.wallonie.be


Meer info: www.brabantwallon.be

©WBT - G. Croppi

Waals-Brabant

Provincie

© WBT - B. D’Alimonte

Provincie

lift Unesco-sites in de > Henegouwse onze in zekere zin het is en rijkste provincie

Henegouwen was ooit door Unesco wordt erkend als nog steeds, want het aantal sites dat d-Hornu, Bois-du-Luc, Bois Gran Le werelderfgoed stijgt er gestaag. incie Luik) staan nu naast du Cazier en Blegny-Mijn (in de prov iften van het Centrumkanaal, ander erkend erfgoed als de scheepsl Doornik en de neolithische vier belforten, de OLV-kathedraal van mijnen van Spiennes. www.belgië-toerisme.be

> ‘Militaire’ incentives en teamevenementen

r l knalsucces noemen? Militai Zullen we het een potentiee om t nip provincie Luik is ook gek herdenkingstoerisme in de Een entive rond te organiseren. een razend interessante inc nis ede fort brengt de geschi geleid bezoek aan een Luiks an geen museum kan tippen. ara tot leven op een manier wa en en organisaties worden Groepsbezoeken voor bedrijv gepast. professioneel en op maat aan e.be www.liegetourism ege.be ot@provincedeli ich .m ice nd ca of

> De provincie Luik, onze grootste natuurtroef In de provincie Luik maak je heerlijke wandelingen en tochten op de fiets, per e-bike, te paard, met de auto of op de motor (13 met zeshoekige borden bewegwijzerde routes). Naast de zowat 5000 km aan bewegwijzerde wandelingen (meer dan 800 routes), maken de 13 RAVeL- en pre-RAVeL-routes en de nieuwe delen van routes het openluchttoerisme nog aantrekkelijker. Ook met de Circuits de Belgique ontdek je deze schitterende provincie. www.liegetourisme.be


Scherp je zintuigen en haal je hart op Ardennen om in te (ver)dwalen Of we niet een wat vlakkere start hadden kunnen uitkiezen, pufte onze rood aangelopen wandelgezel. Bepakt en gezakt hadden we bij twijfelachtig najaarsweer onze tocht aangevat aan de oevers van de Semois in Bouillon. Volg de rood-gele routeaanduidingen, luidde de instructie. Terecht, want de GR15-route nam ons mee naar de allermooiste stukjes Semois. Steil zigzagde het pad naar boven, en tussen het bladerdek door zagen we diep onder ons de contouren van burcht en straatjes. Tot we opeens boven waren – en eindelijk ons stapritme vonden. Ons doel? Het Graf van de Reus … de mooiste Semoismeander van allemaal, aan de voet van de onooglijke dorpjes Botassart en Ucimont. De lucht? Helder, geurig en fris. Ons hart? Vol van de Ardennen … De heuvels rond Bouillon ontdek je ook met een ervaren natuurgids (www.bouillon-tourisme.be). De wouden van de provincie Luxemburg hebben zo hun geheimen: klim naar legendarische rotsige uitzichtpunten langs de Semois, de Ourthe of de Lesse. In verborgen reservaatjes als het Parc National des deux Ourthes (www.pndo.be) ga je op zoek naar mythische bosbewoners als de nutons – dwergen – die er best wel eens zouden kunnen wonen, want folklore en sagen zijn nauw verbonden met deze wouden. Ken je de akelige legende van de put van Cheslé? Volg de GR57 langs de Ourthe met zijn veldkruisen en Keltische overblijfselen richting de stuw van Nisramont en je verneemt er meer over… dan je misschien lief is (www.trekkings.be). Wat de Ardennen zo bijzonder maken, vind je nu ook in woord, beeld en app via de gloednieuwe site:


Toen de Duitse legers op 2 augustus 1914 een doorgang wilden forceren doorheen België, vonden ze op hun weg de formidabele fortengordel rond Luik. De hevige gevechten staan nog steeds in het collectieve geheugen gegrift. Tijdens de strijd rond Fort Loncin (www.fortdeloncin.com) weigerde de bevelhebber, generaal Leman, halstarrig om zich over te geven – en het hele fort werd opgeblazen door de Duitsers. De site spant nog steeds de kroon als herinneringsbezoek om stil van te worden. Diverse bezoeken en evenementen worden georganiseerd in de negentiende-eeuwse forten en in het recentere fort van Eben-Emael (www.fort-eben-emael.be), dat tijdens de meidagen van 1940 op zijn beurt niet kon weerstaan aan de Duitse pletwals. Een nieuwe boeiende brochure ‘Herdenkingstoerisme 1914 & 1940’ is voorzien voor eind van dit jaar via www.liegetourisme.be. Het zal je een overzicht bieden van alle forten, hun geschiedenis en de politieke context waarin ze werden opgetrokken. Bovendien vind je er alle openingsuren en toegangsprijzen, ook voor het indrukwekkende Luikse Monument voor de Intergeallieerden in art-decostijl, een geallieerd bedankje voor het Luikse verzet van 1914. Zeker in augustus 2014 staat het Luikse verzet volop in de belangstelling: er werden alvast zestig buitenlandse staatshoofden uitgenodigd. Er komen diverse bezoekrondes, kunstexpo’s (‘Van Otto Dix tot Pablo Picasso’, in het kasteel van Waroux) en je kan je laten gidsen doorheen het in augustus 1914 verwoeste Visé. In het Fort van Boncelles met zijn interpretatiecentrum La Tour d’Air (www.latourdairboncelles.be) kan je zelfs overnachten op heuse veldbedden.

Meer info: www.ftlb.be

er welkomt je warm > Luxemburg verin het t, te beste wat hun streek bieden heef

www.visitardenne.com

Toen tanks en kannonnen binnenrolden Het Ardennenoffensief van 1944 blijft in het collectieve geheugen gegrift en daar zal het nieuwe Bastogne War Museum (www.bastognewarmuseum.be) vast en zeker toe bijdragen. Je kunt er een toeristische kaart krijgen met alle sites van deze Battle of the Bulge in België en het Groot-Hertogdom. Maar ook de Eerste Wereldoorlog (www.commemorer14-18.be; in het Frans) hield in 1914 lelijk huis in de provincie Luxemburg. La ‘Bataille des Frontières’ – de Slag om de Grenzen – woedde hevig in augustus 1914 tijdens de poging van de Duitse legers om door te stoten naar de Samber-Maaslinie en naar Lotharingen. Een gratis kaart (in het Frans) met daarop Luxemburgse monumenten, begraafplaatsen en dorpen die te lijden hadden onder de eerste wereldbrand vind je via www.ftlb.be.

© FTLB - P. Willems


Luxemburg


34

De provincie Luik ligt op een knooppunt van grenzen en biedt bezoekers een panoramische blik op Europa. De Euregio Maas-Rijn rond de zeshoek HasseltMaastricht-Luik-Aken-Heerlen-Eupen illustreert die bevoorrechte ligging. Maar in 1914 bracht die strategische positie de regio bepaald geen geluk. © La tour d’air de Boncelles


© WBT - Fort Loncin

Sporen van strijd in lieflijke landschappen

Provincie


Luik


Meer info: www.liegetourisme.be

De Ardennen en de provincie Luxemburg: je vernoemt ze haast vanzelf in één adem. Dit is een land waar je je lekker voelt, een regio die je rust, herbronning en evenwicht biedt, en fun en vrijheid. Authenticiteit ook, want natuur en eenvoud staan hier nog steeds voorop. Onze Ardennen maken je hart en hoofd blij met buitenlucht, poëzie en romantiek. Het Luxemburgse land verwelkomt je – sterker, het luistert naar je.

© WBT - J.P. Rémy

Provincie

Je gastvrij laten delen Luxemburgse hoteliers, dat is een kolfje naar de hand van de ers en restaurant- en bied campinguitbaters, gastenverblijfaan caféhouders. genheden vind je via Alle nieuwe eet-, drinken slaapgele www.arden-break.be

35

© Wieland De Hoon

La douceur Mosane is een mooi en redelijk onvertaalbaar begrip dat de Provincie Namen perfect typeert. Zachte landschappen, een vriendelijke vibe, levenskwaliteit, art-devivre en een feestelijke ingesteldheid: je kunt het deze mooie streek allemaal niet ontzeggen. Of wat dacht je van vier maanden feest op de oevers van Walloniës mooiste, de Maas? En wist je dat er een heus netwerk bestaat van Namurois die je persoonlijk willen vergasten op hun regio?

Ottignies-Louvain-la-Neuve: een EDEN + label voor toegankelijkheid

Abdij van Stavelot

- J.P. R © WBT

Wildpark van Han

Erkende attracties krijgen een rangschikking van zonnen zoals hotels sterren en vakantiehuizen korenaren. Maar er is een verschil, want het aantal zonnen staat voor de inhoudelijke waardering van een attractie. Meer zonnen wil ook niet zeggen dat een attractie duurder is. De zonnetjes hebben betrekking op de kwaliteit van de faciliteiten van een attractie en staat voor de professionalisering van de Waalse toeristische infrastructuur. De aantrekkelijkheid van een picknickplek, de aankleding van een winkel, de drietalige huisreglementen van een vakantiewoning… zonnen vallen op verschillende manieren te verdienen. Vijf toeristische attracties behalen alvast de maximumquotering: de grotten en het wildpark van Han, de abdij van Stavelot, Pairi Daiza en het Hôpital Notre Dame de la Rose in Lessen. Onder de trotse houders van vier zonnen vind je het aantrekkelijke Koningin Fabiolapark in Namen, het Hellend Vlak van Ronquières, de scheepslift van Strepy-Thieu, de mijnsite Bois du Cazier, het provinciaal domein Bois des Rêves in Ottignies en het kasteel van Modave.

Meer info: www.365.be

- S. Wit tenbol

© WBT

Hellend Vlak van Ronquières

Kasteel van Modave

In 2006 lanceerde de Europese Commissie het EDEN-project om duurzaam toerisme te promoten in elk van de 26 lidstaten, waar in het totaal nu al 98 bestemmingen een EDEN-label dragen. Het afgeleide Waalse EDEN+ netwerk is het kwaliteitslabel voor duurzaam en evenwichtig toerisme in Zuid-België en een synthese van de beste praktijken voor duurzame en evenwichtige ontwikkeling. De verborgen schatten van Wallonië ontdekken via EDEN+ is een echte eyeopener. Tot nu toe werden zes Waalse locaties erkend als toeristische topkwaliteitsbestemming, om op die manier beter bekendheid te verwerven bij het grote publiek: Durbuy (outdoortoerisme), Viroinval (beschermde gebieden), de Lacs de l’Eau d’Heure (watertoerisme) en Marche-en-Famenne (ruimtelijke heropwaardering). De jongste telg is Ottignies-Louvain-la-Neuve, voor de inspanningen die het leverde op het vlak van toegankelijk toerisme. Deze dynamische stad in onze jongste provincie, Waals-Brabant, doet er alles aan om bezoekers er zich thuis te laten voelen. ‘O-LLN’, zoals Ottignies ook wel bekend staat, is een voortrekker in kennis en wetenschap (dankzij de universiteit) en moderne stadsplanning waar groen het stadsbeeld bepaalt, fietsers en wandelaars voorrang hebben en bezoekers met een beperking warm onthaald worden. Een bijzondere plek om te komen ontdekken. Leuk gaan shoppen kun je er ook al! Meer info: www.edenineurope.eu www.eden.tourismewallonie.be

© WBT - J.P. Rém y

Meer info: www.paydesvallees.be

Pairi Daiza


De provincie Namen is een ontdekking meer dan waard, en wie kan je daar beter van overtuigen dan de Namurois zelf? Het eerste netwerk van Greeters in Wallonië (www.greetersnamur) werd niet eens zo toevallig hier opgericht. Streekbewoners met een passie voor hun regio nemen je mee: te voet, met de fiets, naar binnen in musea of naar buiten op het prachtige platteland, voor een uur of voor een hele dag, in groepjes van één tot maximum zes deelnemers. Maar de Provincie Namen neemt ook op andere manieren het voortouw als het aankomt op participatief toerisme. Als eerste Waalse provincie promoot ze formules als Couchsurfing (www.couchsurfing.org). Van de ene sofa naar de andere canapé: goedkoper reizen kan niet, en je leert je gastheer of -vrouw gegarandeerd goed kennen. Via Livemyfood (www.livemyfood.eu) stellen bewoners je hun favoriete (streek)gerecht voor. Op de site Localyte (www.localyte.com) antwoorden bewoners van de stad of regio die je wil bezoeken openbaar op je vragen, waardoor ook anderen er iets aan hebben. Via wwoofing (www.wwoofing.com) kan je tijd doorbrengen op een boerderij om er te werken en in ruil te genieten van kost en inwoon. Ten slotte kan je via Bedycasa (www.bedycasa.com) bij locals een kamer met ontbijt reserveren (tegen betaling). Een bijzondere Naamse nieuwigheid is het creatief toerisme: tijdens je verblijf neem je deel aan een creatieve activiteit samen met locals die hun passie met je delen voor muziek, tuinieren, tekenen, schilderen, koken, dansen, zingen of toneel... Wil je meer weten over al deze formules om de provincie Namen echt van binnenuit te leren kennen, dan vind je alle extra informatie op de website van de provincie.

émy

In de provincie Namen is het van Hastière tot Andenne tussen begin mei en eind september overal wel ergens feesten geblazen. De Maasfeesten (www.meuse-en-fete.be) gaan ook door in de Provincie Luik en in verschillende gemeenten van de Franse Maasvallei. Meer dan honderd evenementen houden je happy: rommelmarkten, concerten, entertainment voor alle leeftijden, culturele en sportieve activiteiten… Ze hullen de Maasoevers maandenlang in vrolijke feestkleuren. De Samber, het wat miskende zusje van de Maas, doet niet onder, want ook de vier Sambergemeenten Namen, Floreffe, Jemeppe-sur-Sambre en Sambreville creëren nu samen La Sambre en Fête (www.paysdesvallees.be – zoek op La Sambre en fête). Verrassend en weinig bekend, maar meer dan interessant: de regio EntreSambre-et-Meuse, zoals het hier officieel heet, is vermaard om haar spectaculaire militaire en folkloristische marsen en biedt je een rijk historisch en industrieel verleden.

al

© FTPN © FTPN

© FTPN

Ons eigen zuiden, een vijfzonnenbestemming!

Kopje onder in het feestgewoel

De Namurois onthalen je persoonlijk

© FTPN



36 © FTPN

Namen

© WBT - J.L. Flém


Meer info: www.paysdesvallees.be

Feestelijk onthaal aan Samber en Maas

Wist je dat in Wallonië de term ‘toeristische attractie’ een beschermd label is dat uitgereikt wordt door het “Commissariat Général au Tourisme” (http://cgt.tourismewallonie.be)? “Une appellation ensoleillée”, zeg maar… leuk voor jouw uitje of verblijf, want met een zonnenquotering ben je zeker van een piekfijne ervaring.

Kwaliteitstoerisme


Provincie

37

Herinneringen aan ‘14-‘18

Ontdek de Culturele Hoofdstad

i cq u e D eld

.C . © BT

-A

sin o dro . Pe

© WBT – S. Vyvermans

© WBT – S. Vyvermans

on

se

i reg

on.

be

W

M

De harde gevechten van augustus 1914 lieten ook sporen na in de buurt van Bergen. De begraafplaats van Saint-Symphorien, met uitzicht op weidse (slag)velden, werd in augustus 1914 aangelegd door de Duitsers.

©

© WBT - Fort Loncin

38


©

© OT - Comines

De Duitse inval van 1914 blijft meer dan ooit fascineren. Wallonië lag net als Vlaanderen volop in de frontlijn en dus neemt het aantal sites waar je De Groote Oorlog of La Grande Guerre aan den lijve kunt ondervinden er de jongste jaren hand over hand toe. Het zijn plekken vol geschiedenis, waar je je bewust wordt van de waarde van ‘vrede’.

© WBT - Loncin - SOV

De Luikse fortengordel was het eerste Belgische bolwerk waar de oprukkende Duitsers in 1914 mee moesten afrekenen. Het befaamde Fort van Loncin maakte deel uit van de versterkte fortengordel. Het indrukwekkende Monument voor de Intergeallieerden in art-decostijl is een geallieerd bedankje voor het Luikse verzet van 1914. In het Fort van Boncelles vind je het interpretatiecentrum La Tour d’Air, gewijd aan het Luikse militaire patrimonium. De Toeristische Federatie van Belgisch Luxemburg geeft een gratis kaart (in het Frans) uit met daarop monumenten, begraafplaatsen en dorpen die te lijden hadden onder de oorlog.

Meer info op

www.belgie-toerisme.be

r st o Sh

te ut ©

Combineer een bezoek aan Ploegsteert met de geleide wandeling ‘Chemin du souvenir’ door de bossen van la Hutte en Gheer, met historische anekdotes over de confrontaties tussen de Britse en de Duitse troepen tijdens de Eerste Wereldoorlog, en een bezoek aan enkele militaire begraafplaatsen.

ck

Het dorpje Ploegsteert lag net ten zuiden van het Westhoekfront en de Ypres Salient, maar ligt op Henegouws grondgebied. Plugstreet 14- 18 Experience is een gloednieuw WO I-centrum in Ploegsteert vol kaarten, historische films, archieven en verhalen.

Mons heeft charme, je proeft er de rijke geschiedenis van het graafschap Henegouwen en er vallen heel wat redenen te verzinnen om er eens heen te trekken. Drie in een klap zijn alvast de Unesco-Werelderfgoedschatten als de neolithische vuursteenmijnen van Spiennes, het onlangs gerestaureerde barokke Belfort en de Doudou-optocht die elke Drievuldigheidszondag weer goed is voor een spetterend drakenfeest. Vlakbij het belfort vind je het tweede monument dat Mons typeert: de gothische kapittelkerk Sainte-Waudru met haar waterspuwers die boven de steegjes van de oude stad uitsteken. Tegen 2015 steekt de stad nog een (draken) tandje bij. De Bergense musea (www.bam.mons.be) worden tegen 2015 verenigd in een groot museumproject dat de hele stad bestrijkt met topsites als de Anciens Abattoirs, de voormalige Slachthuizen: een schitterende locatie voor grote tijdelijke tentoonstellingen. Het BAM (Beaux-arts Mons) zelf is een ideale locatie voor grote tentoonstellingen en de barokke Salle St.-Georges biedt je een exclusieve kijkervaring. Oorlogsverhalen staan centraal in het Herdenkingscentrum Corps et Armes dat opent op de site La Machine à Eau. La Maison Losseau wordt een literair café in art-nouveaustijl ter ere van Verlaine en Rimbaud. Het mijnwerkershuis van Vincent van Gogh, de gevangeniscel van Paul Verlaine, de door Charles Plisnier geroemde boulevards en het door Victor Hugo bespotte belfort, vormen een leuke historische wandelroute.

> Fascinerende expo van Gogh tijdens Mons 2015

Elk seizoen kun je in Mons genieten van een honderdtal muziek- en theatervoorstellingen, waaronder het beroemde Festival au Carré. Er hangt nog meer kunst in de lucht van Mons 2015, want je artistieke cultural mile voert je langsheen inspirerende plekken. Théâtre du Manège is een theater van 600 plaatsen dat de sfeer van een oude militaire rijschool verenigt met eigentijds glas en beton. Arsonic, op de site van de voormalige brandweerkazerne, wordt een tempel voor eigentijdse muziek met auditoria en studio’s en Le Lieu Numérique wordt het walhalla van nieuwe technologie. Al deze plekken, samen met het nieuwe NMBS-station van Santiago Calatrava en het nieuwe Kunstdepot worden goed voor een verrassende architectuurwandeling.

Mons 201p5roisgress. een work in ons2015.eu

www.m e it s e d k c e Ch den. op nieuwigherochure eb Je kan ook d ctuurparcours ite over het arch nloaden. dow

Het mijnwerkershuis waar Vincent van Gogh woonde staat in Mons-Borinage, dus wordt de tragische schilder het onderwerp van de prestigieuze expo Vincent van Gogh in de Borinage, de geboorte van een kunstenaar. Er zullen zeker 70 schilderijen en tekeningen uit diverse internationale collecties te zien zijn, waarvan omvangrijke bruiklenen van het Amsterdamse Van Gogh Museum en het Kröller-Müller Museum. Naast schilderijen en tekeningen reizen ook zeven originele, zelden uitgeleende brieven af naar Mons 2015.


T-

WB M BA



Where technology meets culture is de slogan van Mons 2015, en dat illustreert meteen de ambitie van deze kleine maar fijne stad om het verschil te maken. De Henegouwse hoofdstad heeft grote plannen, en we lichten graag al een tipje van de sluier.

-M

De Groote Oorlog staat volop in de belangstelling. Op de Wegen van de herinneringen ‘14-‘18 maak je kennis met donkere pagina’s uit ons verleden, maar je ontdekt er ook boeiende oorlogsgeschiedenis – en prachtige stukjes Wallonië.

©

van de Herinneringen ‘14-‘18

edrosi A. P

no

Op de Wegen

Bergen van kunst, cultuur en architectuur tijdens

39

Wandelaars, stappers, hikers en trekkers: opgelet, want hier ligt een nieuw pareltje voor het rapen. 293 kilometer wandelplezier op de gecombineerde GR 575 en GR 576 ‘A travers le Condroz’ betekent vooral dat hier héél veel te ontdekken valt.

© Shutterstock

Dwars door de Condroz

Deze verzameling bospaden is meer dan ‘een wandeling’: de Transardense Route slingert zich doorheen het Ardense hartland en biedt je natuurlijke ontdekkingen, avontuur en verrassende vergezichten. De eenzaamheid op sommige stukken is een verademing die je er graag bijneemt. Het traject van deze 160 kilometer lange tocht door de zuidelijke Ardennen slingert dwars door het hart van de groene long van ons eigen zuiden. Begin- en eindpunt zijn twee leuke Ardennenstadjes met een lange toeristische traditie: La Roche en Bouillon. Daartussen wandel je dagen lang doorheen uitgestrekte bossen, langs oevers van rivieren met snelstromend water en door stille, stoere Ardense dorpen. De Transardense Route is geen Grote Routepad, maar kwam er op initiatief van het Maison de la Randonnée GTA (www.gta.be) dat sterk inzet op de praktische omkadering van de paden die het uitzet in de Ardennen en de Gaume. Van elke route kan je topogidsen en kaarten aanvragen.

De Condroz heeft een eigen

Grote Routepad

Touroperator en zusterorganisatie Europ’aventure biedt gegidste wandelingen aan (ook Nordic Walk). Verschillende gastenverblijven langsheen deze routes bieden je een heerlijk bed en een warm onthaal. Package deals (wandelen + verblijf, bagageservice, vervoer naar en van vertrek- en aankomstpunten) zijn ook mogelijk.

www.europaventure.be

41

> Richt je schreden naar het Blote Voetenpad Ken je het gevoel? Je blote voeten in zachte koele grond, of groen gras of op droog en geurig hout. Goed voor je lijf en heerlijk voor je geestelijke welzijn. Volg de voetsporen van wie je al voorging op La Ferme de La Planche in Dochamps (Gouvy) en ervaar een wellnessgevoel tot in de tippen van je tenen.

GR 575 & 576

Echt buiten ben je pas op blote voeten. Barrevoets wandelen is verrassend en gezond en op de Ferme de la Planche wandel je meer dan twee km op je blote voeten in de prachtige omgeving van een nog volop werkzame boerderij (www.blotevoetenwandeling.be). Hout (boomstammen, blokken, spaanders, zaagsel, schors…), steen (rolsteen, grind, leisteen, rots, zand…), aarde en organische stoffen (modder, humus, bladeren, denappels, gras, mos, hooi…), water … het zijn allemaal aardelementen die deze beveiligde en voor iedereen toegankelijke wandelweg verrijken. Langs de weg zijn volop plekjes om even te pauzeren of picknicken. La Ferme de La Planche (www.fermedelaplanche.be) biedt je ook heel wat andere leuke activiteiten als boerengolf of ezeltochten.

> De sterke punten van GR 575/576 De uitstekende vernieuwde routemarkering, bewegwijzerd in twee richtingen met richtingen en afstanden, de prima topografische gids met gedetailleerde routebeschrijving (enkel in het Frans), een vlotjes bewandelbaar, grotendeels heuvelend landschap met overwegend rustige, landelijke paden en wegen en de typische en vaak imposante architectuur van de Condroz. Je kan makkelijk inpikken op de route in bijvoorbeeld Hoei, Ciney, Andenne of zelfs in Remouchamps aan de Amblève.


Minder hoog, nat en koud dan de eigenlijke Ardennen, vormt de Condroz een langgerekt overgangsgebied met een bloeiende akkerbouw en veeteelt op vruchtbare kalkgrond. De Condroz is géén Ardennen, en dat zie je vooral aan de welvarende dorpjes en de monumentale kasteelhoeven die er harmonieus schuilgaan in het halfbeboste landschap. Dorpjes als Mozet, Deigné, Celles of Crupet met hun grijze kalksteen staan geboekstaafd als Mooiste Dorpen van Wallonië. Ook typerend zijn de statige kastelen als Modave, Taviet, Spontin of Leignon. De twee GR’s, GR 575 (Naamse Condroz) en GR 576 (Luikse Condroz), bestonden al langer, maar werden helemaal vernieuwd en samengevoegd in één topogids. Het nieuwe traject is haast 300 km lang en verbindt als één megalang wandelpad in een enorme lus delen van de Waalse provincies Namen, Luik en een hoekje van de provincie Luxemburg. Deze streek ten zuiden van de Maasvallei en ten noorden van de Famenne en de Ardennen heeft een heel eigen karakter. Zelfs vanop de snelweg E411 BrusselLuxemburg kun je de abrupte overgang zien tussen de vruchtbare en behoorlijk heuvelachtige valleien met kronkelige riviertjes van de Condroz, die bij Wellin overgaan in de steile klim naar het veel strengere, dichter beboste Ardennenplateau.


Van de Transardense Route zijn er een aantal varianten: je kan te voet (160 km), met de mountainbike (170 km) of met de fiets (164 km). GTA beheert ook de Transfamenne (54 km tussen Nassogne en La Roche), de Transgaumaise (te voet 140 km, per fiets 175 km), de route Van Eifel tot Ardennen (200 km te voet) en de L’Escapardenne of Eislecktrail in het Groothertogdom Luxemburg (105 km te voet).

© Shutterstock



40

> Ervaar de Ardense uitgestrektheid op de Transardense Route

‘A travers le Condroz’ • D e mooie lindebomen zoals die van Ronvaux op een uitzichtpunt van 340 meter hoogte, of de dikke lindes in Conjoux en Doyon. • Dorpen als Celles met zijn mooie kruisweg, maar ook Mozet, Crupet en Les Avins. • Gigantische hoeves als de Ferme de Grosse in Coutisse of de Ferme Perron in Goesnes. • De rotskammen boven de Ourthe tussen tussen Logne en Sy.

Meer info: www.belgie-toerisme.be

Oooh !

© Van Parijs

Wist je dat

Wist je dat

was ik maar ...

er in Wallonië meer dan 9000 verschillende soorten paddenstoelen groeien?

D ik st e bo o m er in het Naamse dorpje Liernu de dikste boom van België staat? De eik is 19 meter hoog en heeft nabij de grond een omtrek van 14 meter. De leeftijd van de boom wordt geschat op 1000 jaar.

OOOH! WAS IK MAAR ...

OISSTE MOGID DE XXXX FIETSTOCHTEN.

- HENEGOUWEN - LUXEMBURG - NAMEN WAALS-BRABANT - LUIK

8/04/11 14:25 GCAP00035 148x208.indd

1

RAVeL ter langs het wa ok Roadbo ë 10 routes in

WBT_00028_Cover Fiets_Saveur_4.indd 1

Kastelen in Wallonië Waan je een koning, prins of hertog in de mooiste kastelen. De leukste ontdekkingstochten langs de kastelen in Wallonië zijn verzameld in deze brochure.

er in het land van Bastenaken een bos van de vrede is? Het bos bestaat uit 4000 bomen die samen het embleem van Unicef vormen. Het bos is opgedragen aan de strijders in de Tweede Wereldoorlog.

ietstochten De leuksteor flekkerbekken ! vo

BOMEN. DE BOMEN. AAN DE HIER AAN GROEIEN HIER OOOH’S GROEIEN DE OOOH’S DE

Fietsen en wandelen, daarvoor moet je in Wallonië zijn. In deze gidsen vind je de mooiste fietsroutes langs het water, door de velden of door de bossen.

Walloni

14/03/12 10:27

P PAUQUAY

Het zijn bomen waarin men nagels sloeg om zieken met tandpijn te genezen. Men geloofde dat de bomen pijn en duivelse krachten langs hun wortels terug de aarde instuurden.

kenn ru ss e l le re n -B e e n G re et e r et pa d d e r h s g n la n - Wa n d e le ig h e id in Ellez e lle s g e h e i m zin n n ht be le ve n in e e re n 1950 c a n e h c s ti n a - Ee n ro m a g e n u it d e ja w n o o w e d u o e, k le u rrij k e v re d e d n a v s o b t e h n g m a k e n in li e d n a w n e - E e N a m u r’ d s e t e ‘f e j a a rli j k s u r d ri n k e n e d s n e d j i - T e Na m d e h c n a l een B es ne men en lu r e d n A iro e kken C h a rle - M et ro li jn 1 e e n a n d e re m a n ie r o nt d C h a rle ro i o p u s o u ve n ir’ d in m e h ‘C g n a n d e li - D e g e le id e w e bo ss e n va n la H utt e m a k e n d oo r d e n Gh e e r

Warm maar op, die kuiten !

© CERNIX

er in Wallonië verschillende ‘nagelbomen’ staan?

e n: s s i m l i w t nie r e k e z k i Wa t s va n e n m et d e t ip

Thuis bij koningen, prinsen en hertogen. Een ontdekkingstocht langs de kastelen in Wallonië

© WBT/J.L Flémal

42

N a g e lbo m e n

9000 so orte n © WBT - J.L. Flémal


Slechts 20 soorten zijn eetbaar, dus laat je bij het plukken vergezellen door een kenner.

een weekendje weg

Een dagje eropuit ? va n dBe o s v red e

Echte Ardennen en Waalse steden Onmisbaar voor wie graag de mooiste plekjes van het zuiden wil ontdekken! Een gids boordevol ideeën en kortingsbonnen!

Download onmiddellijk de mooiste brochures via www.belgie-toerisme.be en leer ons kennen!

© Van Parijs

Oooh ! was ik maar ...

© Corbis

online een trip naar Wallonië of Brussel aan het plannen!

Surf naar www.belgie-toerisme.be en leer ons kennen! Geen betere bron dan onze website bij het plannen van je volgende uitstap. Wat dacht je van volledige overzichten van verblijven, bezienswaardigheden, musea, attracties, gastronomie, cultuur- en evenementenagenda’s van de Waalse steden, Brussel en hun wijde omgeving? Je vindt er alles over de Ardennen, de Waalse steden en de Mooiste Dorpen van Wallonië, natuur en ontdekking, wellness-arrangementen én een ruim aanbod kortingsbonnen. Bijzondere indooren outdooractiviteiten - rustig tot extreem - komen uitgebreid aan bod, net als alle mogelijke verblijfsformules: hotels, campings, vakantiehuisjes, bed & breakfasts, jeugdherbergen … We zijn vast nog een en ander vergeten op te sommen …

VOLG ONS OOK OP

was ik maar... Het tijdschrift van Wallonië en Brussel Toerisme Verken de mooiste Waalse steden en provincies

Recommend Documents