WARM op weg naar een winstgevend afdank & retour management

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering

Lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering

duurzame ontwikkeling in de praktijk

WARM

op weg naar een ‘winstgevend afdank & retour management’

®

Handleiding voor de ‘WARM Quick-Scan’ ten behoeve van het midden- en kleinbedrijf fase 1 vaststellen van de praktische haalbaarheid uitgave oktober 2006 Handleiding WARM methodiek fase 1

pagina 1 van 20


Inhoudsopgave

Inhoudsopgave .............................................................................................. 2 Hoofdstuk 1 Inleiding ..................................................................................... 3 1.1 Introductie winstgevend afdank&retour management.................................. 3 1.2 Redenen om mee te doen! ...................................................................... 4 1.3 Besluiten tot hergebruik: de WARM methodiek ........................................... 6 1.4 Instrumenten voor Warm ........................................................................ 8 Hoofdstuk 2 De WARM Quick–scan ................................................................... 9 2.1 De werkwijze van de WARM quick–scan .................................................... 9 2.2 De vragen van de quick–scan .................................................................11 Algemene bedrijfsvragen ............................................................. 11 A. De verkrijgbaarheid van het product ............................................ 13 B De verwerkbaarheid van het product ............................................. 15 C. De verkoopbaarheid van het product ............................................ 17 2.3 De beoordeling .....................................................................................19 2.4 Bijhouden informatie .............................................................................20

Handleiding WARM methodiek fase 1

pagina 2 van 20


Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Introductie winstgevend afdank&retour management De management inspanningen van de meeste productiebedrijven gedurende de afgelopen eeuw zijn vooral gericht op het primaire proces, inkoop-productie-verkoop. Continuïteit van de onderneming werd gewaarborgd door deze voortbrengingsketen effectief en efficiënt te managen. Het blijvend realiseren van winst was het resultaat ervan. Nog steeds is het primaire proces van essentieel belang, maar niet meer als enige. Wet en regelgeving, veranderende maatschappelijke opvattingen en management ontwikkelingen dwingen de bedrijven verder te kijken dan hun verkoop- en/of serviceafdeling. Niet meer het managen van het primaire proces, maar het managen van de levensloop van een product komt steeds meer centraal te staan in de managementinspanning van een productiebedrijf. ‘Integraal productketen management’ is een integrale benadering van de opeenvolgende fases in de levensloop van een product: ontwerpen, verwerven materialen en grondstoffen, produceren, gebruiken, afdanken/retouren. Het managen van de laatste fase, bekend onder verschillende benamingen, zoals ‘end of life management’, remanufacturing, refurbishment, ‘asset recovery’, hergebruik en recycling, is een belangrijke toevoeging. Dit wordt daarom ook wel ‘end-of-life management’ genoemd. Het gaat echter altijfd om het beheer van de totale keten. In de onderstaand figuur is in de linker kolom het traditionele bedrijfsproces weergegeven en in de rechterkolom de End of Life Management.

Gebruik

Afdanking

Product

Hergebruik

Module

Recyclen

Component

Verbranden

Materiaal

Storten

Grondstoffen

Opslaan

Bedrijfskolom

EoLM Energie

AARDE


= Fysieke primaire stroom = Fysieke secundaire stroom

pagina 3 van 20


De kolom van EoLM geeft ook een weergave van de niveaus die worden onderscheiden binnen EoLM. Het hergebruik is het hoogste niveau. Als een onderdeel of product hergebruikt wordt, komt het op hoogste niveau terug in de bedrijfskolom. Het voordeel van het hergebruik is dat de inspanningen van de andere niveaus zoals recyclen en verbranden niet van toepassing zijn. Door hergebruik kunnen kosten en het milieu gespaard worden. In de hierna besproken quick–scan wordt uitsluitend gekeken naar het hergebruik van producten. Hergebruik houdt in dat een bedrijf de zorg overneemt van het product als dit in afdankfase komt bij de klant. Vervolgens kunnen onderdelen van het product b.v. door schoonmaken en/of reviseren weer worden gebruikt voor nieuwe producten. In deze situatie wordt er rendement gemaakt op de inkoop van grondstoffen / materialen van het product. 1.2 Redenen om mee te doen! De redenen om mee te doen: • Winst • Marketing • Wetgeving • Maatschappelijk belang Winst Afdanken van een product vindt plaats als gevolg van een uiteenlopend aantal redenen; een product kan afgedankt worden wegens overlijden van de gebruiker, wegens een faillissement, een tegenvallend gebruiksgenot, een defect binnen de garantieperiode of omdat het versleten is. Voor een bedrijf kan het geheel aan redenen voldoende aanleiding zijn een doordachte retourstroom op te zetten, gevolgd door een procedure waarin vastgesteld wordt, wat met het teruggekomen product gedaan wordt. De mogelijkheden zijn legio. • Een product kan na het reviseren of remanufacturing als nieuw verkocht worden. • Een product kan gedemonteerd worden, waarna bruikbare onderdelen gereviseerd of geremanufactured worden om in nieuwe producten ingebouwd te worden of als reserve- of serviceonderdeel te dienen. De keuze is onder andere afhankelijk van de status van het retourproduct, de mogelijkheden op de markt en de verwerkingsmogelijkheden van product en/of onderdelen. Naast de opbrengst door middel van verkoop zijn er ook andere kosten besparende voordelen van het hergebruik: • De producten die terug komen leveren informatie op over b.v. slijtage en zijn gebruikers. Dat biedt goede mogelijkheden apparaten beter te ontwerpen. En als onderdelen en modules langer meegaan levert dat ook weer meer mogelijkheden voor hergebruik daarvan. • Bij nieuwe ontwerpen kunnen bestaande (ontwerpen van) onderdelen worden gebruikt (platform ontwerp) waardoor de tijd voor het ontwerpen van nieuwe producten sterk versneld kan worden. Er hoeven ook geen nieuwe productielijnen voor worden opgezet. • Er kunnen kosten bespaard worden bij de inkoop van goederen. Van belang is wel dat een product voldoet aan de inkoopeisen van het bedrijf. Dit is een belangrijk punt is relatie tot het schaarser worden van grondstoffen.


pagina 4 van 20


Winstgevende voorbeelden van ‘a&r’ management zijn er te over. Xerox en Océ zijn bekende voorbeelden van bedrijven, die door het zorgvuldig opzetten van een vorm van afdankmanagement, miljoenen dollars hebben verdiend. De automobielindustrie heeft eveneens een geheel systeem van afdankmanagement opgezet, dat zowel voor producenten, garagehouders als klanten winstgevend is. In de ICT wereld is ook een levendige handel in apparatuur die door de eerste gebruiker na 2 of 3 jaar wordt vervangen maar voor andere partijen nog heel bruikbaar is. Zo is er ook via websites een levendige handel in opgeknapte printers. Douwe Egbers en Coca Cola handelen met teruggehaalde automaten. Marketing Marketing draagt bij aan het verkrijgen en vasthouden van klanten. Het gaat om het onderscheidend vermogen van het bedrijf t.o.v. de concurrentie. Dit kan op vele manieren en één van deze is het toepassen van het hergebruik. • De zorg van de afdanking wordt door het bedrijf overgenomen, dit is een extra service voor klanten. • De aanschafprijs van producten kan door het hergebruik van onderdelen of als service onderdelen de prijzen gunstig beïnvloeden. • Het toepassen van het hergebruik heeft een positief imago ten aanzien van het milieugedrag van het bedrijf. Dit kan als marketing tool gebruikt worden. Omdat het efficiënt verwerven van een afgedankt product problemen op kan leveren is het product-dienst concept in een aantal gevallen een effectief hulpmiddel, dat tegelijkertijd klanten aan de onderneming bindt. Ook hier is Xerox een goed voorbeeld. Het bedrijf verkoopt kopieën en levert daarvoor een kopieermachine. Doordat het product het eigendom van bijvoorbeeld Océ en Xerox blijft is het terugkrijgen efficiënt te regelen, zijn de kosten voor de gebruiker vooral afhankelijk van het gebruik, en is de klanttevredenheid door een betrouwbare dienstverlening (kopiëren) sterk te beïnvloeden. Een reden voor een bedrijf om aan hergebruik en end-of-life management te gaan doen is het beschermen van de merknaam. Bijvoorbeeld, indien een bedrijf het niet zelf doet, zou een ander het kunnen gaan doen. Kwalitatief minder, met als gevolg dat de eigen merknaam onder druk komt te staan. Hetgeen het geval was bij Xerox.1 Wetgeving In Europa is door het Europees parlement in 2002 een richtlijn (AEEA) uitgevaardigd met als doel: “Doel van deze richtlijn is de wetgevingen der lidstaten inzake beperkingen op het gebruik van gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur onderling aan te passen en bij te dragen tot de bescherming van de volksgezondheid en een milieuhygiënisch verantwoorde nuttige toepassing en verwijdering van afgedankte elektrische en elektronische apparatuur.” In Nederland heeft deze richtlijn geleid tot het “Besluit beheer elektrische en elektronische apparatuur” van juli 2004. In dit besluit wordt de producent (of importeur) verantwoordelijk voor het afvalbeheer van de apparaten die worden afgedankt. De producent zal (net als onder het Besluit beheer wit- en bruingoed) een inname- en verwerkingsstructuur moeten opzetten. De verplichtingen worden door de producenten op collectieve wijze uitgevoerd. Er zijn drie collectieve systemen die 1

Jacobsson, N. (2000), Emerging product strategies selling services of remanufactured products, licentiate dissertation Lund University, Zweden


pagina 5 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering beheerd worden door de NVMP (www.nvmp.nl), stichting ICT-Milieu (www.nederlandict.nl) en de Stichting RTA (http://www.stichtingrta.nl/). De regeling geldt vanaf 13 augustus 2004 voor alle in de ‘RICHTLIJN 2002/96/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD’, van 27 januari 2003, betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA), bijlage 1A en 1B, genoemde categorieën en producten. Tevens dient het ‘retour en verwerk’ systeem vanaf 1 januari 2005 aan nauwkeurig beschreven eisen2 te voldoen. Maatschappelijk belang De maatschappij is onderhevig aan constante veranderingen. Deze veranderingen worden door vele factoren beïnvloed. Een van deze veranderingen is dat de consumenten milieu bewuster gedrag vertonen. Er is een groeiende markt voor minder milieubelastende producten, verantwoord gefabriceerd voedsel en bedrijven die de balans met het leefmilieu weten te vinden. Tevens wordt het milieubewuste consumentengedrag via campagnes aangemoedigd en versterkt door de overheid. De consument zal zijn voorkeuren laten blijken bij de keuze tussen verschillende aanbieders. Dit kan een reden zijn voor bedrijven om uit concurrentieoverwegingen EoLM toe te passen. Ook andere toekomstige ontwikkelingen onderstrepen het belang van hergebruik: • De wereldbevolking groeit deze eeuw met 50% van 6 tot +/- 9 miljard. • De bevolking van de 49 armste landen zal verdrievoudigen. • De gemiddelde economische groei over de hele wereld zal verder toenemen doordat de ontwikkelingslanden geleidelijk hun achterstand zullen inhalen. • De welvaart in de rijke landen neemt nog verder toe. • De wetenschappelijke en technologische vooruitgang zal een steeds groter beroep doen op de beschikbare hoeveelheid (fossiele) brandstoffen, terwijl ook de behoefte aan primaire grondstoffen zal toenemen. Een onvermijdelijk gevolg hiervan zal zijn, dat beschikbaarheid van grondstoffen (zowel kwantitatief als qua prijs) onder druk komt te staan, waardoor de wetgeving (gezien het doel van de AEEA) verder aan gescherpt en de winstgevendheid van het managen van de afdankfase vergroot zal worden. 1.3 Besluiten tot hergebruik: de WARM methodiek Om te kunnen besluiten tot hergebruik van producten en/of onderdelen en modules eruit moet een bedrijf een aantal zaken uitzoeken met betrekking tot haalbaarheid en mogelijke winstgevendheid. Daarvoor is de WARM (Winstgevend & Afdank en Retour Management) methodiek ontwikkeld. Aan de basis van deze methodiek liggen de volgende begrippen: • Verkrijgbaarheid van het product Het doel van de verkrijgbaarheid is een indruk te verwerven in hoeveelheid inspanning het kost om het betreffende product van de gebruiker terug bij de producent te krijgen. Bij de verkrijgbaarheid komen vooral de logistieke punten naar voren. • Verwerkbaarheid van het product 2

Zie hiervoor artikel 10 en 21 van de ‘regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur’


pagina 6 van 20


•

Bij de verwerkbaarheid van het product worden de technische mogelijkheden voor het hergebruik geanalyseerd. Aspecten die naar voren komen zijn: is het product geschikt voor hergebruik? Wat is de waarde of staat van de onderdelen die hergebruikt kunnen worden? Welke (hoeveelheid) energie is vereist is om deze onderdelen te verwerken? Welke kennis en technologie is nodig is om een verwerking op te starten? Verkoopbaarheid van het product Het doel van de verkoopbaarheid is om na te gaan wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot het verkopen van een product als het hergebruikt is of hergebruikte onderdelen bevat. De markt kan bestaan uit externe klanten maar ook uit klanten binnen de eigen organisatie b.v. inkoop.

Om te komen tot efficiënt en winstgevend hergebruik kunnen 5 fasen onderscheiden worden: Fase 1: Bepalen in welke mate hergebruik in de praktijk, organisatorisch, haalbaar is Fase 2: bepalen van de meest praktische en best renderende opties Fase 3: Ontwikkelen van deze opties Fase 4: De implementatie ervan Fase 5: Op basis van de opgedane ervaring en nieuwe evaluaties verbeteren en uitbreiden van hergebruik. De WARM methodiek geeft directe hulpmiddelen voor de twee eerste fasen, en vanzelfsprekend deels de 5de omdat dan de cyclus opnieuw doorlopen wordt. De andere fasen zijn ‘normale’ fasen van de implementatie van innovaties. Voor die verdere fasen worden wel aandachtspunten en richtlijnen gegeven zover dat specifiek hergebruik aspecten betreft. Fase 1: Praktische haalbaarheid van het proces van hergebruik Om binnen een onderneming de organisatorische haalbaarheid te onderzoeken voor het toepassen van EoLM is er een quick – scan ontwikkeld. De doelgroep van de quick – scan bestaat uit MKB bedrijven. Een onderneming wordt globaal gescand op de drie aspecten van de WARM methodiek. De scan wordt uitgevoerd door middel van interviews met de medewerkers. Het resultaat van de scan is een indicatie van de inspanning die nodig om een beeld te krijgen van de organisatorische haalbaarheid. Deze indicatie geeft een oordeel of een bedrijf fase 2 moet vervolgen. Fase 2: Kiezen van best haalbare en winstgevende opties Mocht de scan aantonen dat het toepassen van hergebruik praktisch haalbaar lijkt, dan zullen er activiteiten moeten worden gestart om deze te kwantificeren. Dit betekent dat er een globale kosten baten analyse gemaakt moet worden. Met deze informatie neemt een bedrijf een besluit over het invoeren van het hergebruik en de wijze waarop. Fase 3en 4: ontwikkeling en Implementatie In fase 3 en 4 moeten de wijze waarop het hergebruik daadwerkelijk wordt vormgegeven, worden ontwikkeld en uiteindelijk geïmplementeerd. Zaken die hierin aandacht moeten krijgen zijn bijvoorbeeld: • eventuele directe veranderingen aan het ontwerp • de wijze van op de markt brengen van producten, in verband met terughalen maar ook hoe men dat specifiek voor producten met hergebruikte onderdelen wil doen (als nieuw, ter keuze aan de klant, leasen, etc.) • de verdere relatie met de klant ook voor onderhoud • de wijze waarop producten retour komen


pagina 7 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering • •

de wijze van demontage en de bewerkingen die nodig zijn om onderdelen weer geschikt voor hergebruik te maken de wijze van voorrad beheer

Onderstaand figuur geeft de hele keten met enkele aspecten die dan aandacht zullen vragen.

ontwerp

-

hergebruik: ‘platform ontwerp’ onderhoud, - reparatie of vervangen testen op conditie en demonteren, - kosten service dienst aanpasbaarheid aan ontwikkeling, ‘mode’ - nieuw of ‘gebruikt’ onderhoud - garanties

verkoop

- Lease / PSS

productie

gebruik - restwaarde

- voorraad niveau

- gebruiksduur

- totaal of onderdelen

- nieuw of oud

- retour logistiek

voorraad

afdank en retour

demontage inkoop

- testen - controle - schoonmaken - refurbishment - remanufacturing

- optimale gebruiksduur

bewerken

verwerking

- terughalen grondstoffen - voldoen aan wetgeving

1.4 Instrumenten voor Warm Voor Fase 1: het bepalen van de praktische en organisatorische haalbaarheid is een ‘WARM Quick-Scan’ ontwikkeld. Die wordt toegelicht in hoffdstuk 2. Voor Fase 2: het bepalen van de meest praktische en best renderende opties, wordt nog een methode ontwikkeld (nb situatie oktober 2006, verwacht gereed eind 2006)


pagina 8 van 20


Hoofdstuk 2 De WARM Quick–scan 2.1 De werkwijze van de WARM quick–scan De quick–scan is een instrument die toegepast wordt binnen fase 1 van de WARM methodiek. Het doel van de quick–scan is:

Een indicatie te verkrijgen van de inspanning die nodig is om informatie t.a.v. het proces van hergebruik van het product te achterhalen binnen een bedrijf en met deze indicatie de organisatorische haalbaarheid te beoordelen en besluiten of fase 2 mogelijk is. Het resultaat van de scan geeft een indicatie van deze inspanning. Reden van deze aanpak De achtergrond is de waarneming na een aantal pilots en diverse oriënterende gesprekken dat de mate waarin en de moeite waarmee een bedrijf informatie kan vinden over de vragen die gesteld worden, evenredig blijkt te zijn met de inspanningen die nodig zijn om het betreffende aspect ook in het bedrijf te organiseren. Het is duidelijk dat deze scan daarmee geen definitief oordeel geeft, maar wel een zeer goed indicatie is van hoe zinvol het is om met de volgende fase door te gaan. De werkwijze van de quick–scan Aan de basis van de quick–scan staan de drie begrippen van de WARM methodiek namelijk: • Verkrijgbaarheid van het product • Verkoopbaarheid van het product • Verwerkbaarheid van het product Over deze drie begrippen zijn een aantal vragen geformuleerd en tevens worden er een aantal algemene vragen over het bedrijf gesteld. Deze vragen moeten beantwoord worden in een gezamenlijk interview met de volgende medewerkers: de productie – en financiële manager, iemand van product ontwikkeling en logistiek manager. De beoordeling: De vragen dienen beantwoord te worden met een waardering. Alle vragen kunnen beantwoord worden met volgende waarden, deze geven de tijdsinspanning weer. Waarde

1 2 3

Onbekend > 1 dag, < 1 week Binnen 1 dag

De waardering van de vragen per bovenstaand begrip worden omgezet in een percentage. Deze percentages worden verwerkt in de beoordelingsdriehoek.


pagina 9 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering Hieronder een voorbeeld van de beoordelingsdriehoek.

Verkrijgbaarheid 75 50% 25

Verkoopbaarheid

Verwerkbaarheid

De volgende mogelijkheden zijn er bij het beoordelen van de score. • Als de score van ieder begrip boven de 60% ligt dan is het organisatorisch toepassen van het hergebruik binnen het bedrijf haalbaar. Het bedrijf kan snel genoeg aan de benodigde informatie komen en daarom moet het verder gaan met fase 2 van de WARM methodiek • Als er één of meer onderwerpen tussen de 40% en 60% scoren moet bekeken worden waar het knelpunt ligt en hoeveel inspanning het kost om dat te verhelpen. Is deze inspanning voor een bedrijf te doen dan kan het doorgaan met fase 2 van de WARM methodiek. • Als er één onderwerp lager dan 40% scoort dan vergt de haalbaarheid van het organisatorisch toepassen van het hergebruik van producten een te grote inspanning voor dit bedrijf. Als de quick–scan een positief resultaat heeft voor een specifiek product in een bedrijf dan wordt in de volgende fase 2, uitgezocht wat de meest praktische en best renderende opties voor hergebruik zijn.


pagina 10 van 20


2.2 De vragen van de quick–scan Algemene bedrijfsvragen Datum: Bedrijfsnaam: Aantal medewerkers: Doelstelling / missie van het bedrijf:

Producten / diensten van het bedrijf:

Welke afdelingen zijn er: Afdeling: Inkoop

Aanwezig:

Opmerkingen:

Productie Distributie R&D Installatie Verkoop Service Administratie


pagina 11 van 20


Specifiek product, serie of groep waarvoor hergebruik opties bekeken wordt

Aandachtspunten: als een groep producten wordt gekozen zijn die dan voldoende ‘homogeen’ en/of kunnen onderdelen binnen de hele groep uitgewisseld worden?

Globale beschrijving van het productie proces: Globale beschrijving van het verkoop proces:

Aandachtspunten: het beschrijven van productie proces met de aandachtspunten van de drie aspecten van de WARM methodiek

Aandachtspunten: aandachtspunten bij verkoopbaarheid meenemen

Welke afzetmarkten zijn er:

Aandachtspunten: soort klanten, functionaliteit boven vorm?

Trends en ontwikkelingen binnen de markt:

Aandachtspunten: hoe ziet het bedrijf de trends bedreigend, welke ontwikkelingen doen ze zelf

Hoe is het onderhoud georganiseerd:

Indien dit van toepassing is

NB zie ook 2.4: bijhouden informatie!


pagina 12 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering A. De verkrijgbaarheid van het product Het doel: Met betrekking tot de verkrijgbaarheid van het product is het doel om de haalbaarheid van de retourlogistiek van de producten in kaart te brengen. Aandachtspunten hierbij zijn: het verspreidingsgebied van de producten, de toestand van de producten bij de gebruikers en de huidige ervaring die u hebt met vormen van retourlogistiek. De volgende vragen zijn gericht op de hoeveelheid inspanning die nodig is om deze informatie te achterhalen. Met deze informatie wordt het eenvoudiger om de mogelijkheden van het retour logistieke proces te concretiseren. In een eventuele fase 2 kunnen de kosten en opbrengsten berekend worden. Vraag 1: Om te beginnen met de mogelijkheden met betrekking tot retourlogistiek is het belangrijk dat de hoeveelheid producten bekend is. In een eventueel vervolgtraject kunnen de hoeveelheden meegenomen worden om de opbrengsten te kunnen berekenen. Hoeveel inspanning kost het u om te weten te komen hoeveel producten er in het veld staan? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 2: Naast de hoeveelheid producten moet het verspreidingsgebied van de producten bekend zijn. Als het verspreidingsgebied bekend is kunnen mogelijkheden met betrekking tot retour logistiek concreter besproken worden. Ook hier kunnen in een eventueel later stadium berekeningen makkelijker gemaakt worden. De vraag nu is hoeveel inspanning het kost om te weten te komen waar de producten zich bevinden. Hoe preciezer de locatie van de producten bekend is hoe beter dit is voor de verkrijgbaarheid van het product. De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel 1 – 2 – 3

weinig

Vraag 3: Een aspect bij hergebruik is te weten wat de toestand is van de producten die terug zullen komen. Dit is belangrijk omdat dan de bewerkingen bepaald kunnen worden die nodig zijn om een product geschikt te maken voor hergebruik. Tevens kan er in fase 2 een betere schatting gemaakt worden van de waarde van de producten / onderdelen. Wat is de hoeveelheid inspanning die nodig is erachter te komen wat de toestand is van de producten. De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 4: Heeft u ervaring met het terugnemen van producten? Dit kan op verschillende gebieden zijn b.v. vanwege garantie of omdat de klant een nieuw product heeft aangeschaft en korting heeft gekregen voor zijn oude. Deze ervaring kan namelijk gezien worden als een vorm van retourlogistiek. Hoeveel inspanning kost het om hier een beeld van te krijgen?


pagina 13 van 20


De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel 1 – 2 – 3 weinig

Vraag 5: Waarom zou een klant een product niet weggooien maar terug ‘geven’ aan een bedrijf? Wat stimuleert een klant om deel te nemen aan de retourlogistiek? De klant kan hier verschillende redenen voor hebben. De drijfveer hoeft niet altijd geld te zijn zoals b.v. bij statiegeld of borg. Het kan ook zijn dat een product voor een klant veel inspanning kost om af te danken b.v. een koelkast of een wasmachine. Tevens kan ook een maatschappelijk begrip hier een rol spelen denk aan glas, papier of batterijen. Wat is de hoeveelheid inspanning om te achterhalen in welke mate uw gebruikers worden gestimuleerd tot retourlogistiek? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1–2–3

weinig

Vraag 6: Het komt ook voor dat klanten contact opnemen met een bedrijf met de vraag wat te doen met het product dat afgedankt moet worden. Dit kan b.v. omdat de klant denkt dat het product niet bij de gewone afvalstromen afgedankt kan worden. In welke mate bieden klanten het afgedankte product weer bij u aan? Hoeveel inspanning kost het u om er achter te komen hoeveel klanten producten het bedrijf aanbieden? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 7: Bij logistiek is de vervoerbaarheid van de producten een bepalende factor ten aanzien van de kosten. In welke mate zijn de producten makkelijk te vervoeren? Aspecten die hier een rol in spelen zijn de grootte en gewicht van de producten. Tevens is ook de rol van hulpmiddelen hierin van belang, denk hierbij b.v. aan een heftruck. Hoeveel inspanning kost het om deze informatie te achterhalen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1–2–3

weinig

De totale score van de bovenstaande 7 vragen:

De maximale score van de bovenstaande vragen is 21 punten Het behaalde percentage bij verkrijgbaarheid is:


%

pagina 14 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering B De verwerkbaarheid van het product Het doel: Bij de verwerkbaarheid van het product wordt gedoeld op de vraag of het product wel geschikt is om hergebruikt te worden. Zijn er onderdelen aanwezig die hergebruikt kunnen worden? Kan het product eventueel in zijn geheel binnen een andere toepassing of markt gebruikt worden? In principe kunnen vele producten hergebruikt worden als we onbeperkte inspanning kunnen leveren. Dit is helaas niet mogelijk. Daarom wordt bij de verwerkbaarheid ook gekeken welke inspanning er nodig zal zijn voor het verwerken van een product. Vraag 1: Bij hergebruik is het van belang dat het product of onderdelen van het product technisch langer mee kunnen dan de economische waarde. Het is belangrijk dat onderdelen een waarde bezitten zodat deze ook geld op kunnen brengen. Hoeveel onderdelen zitten in uw product die technisch en economisch langer mee kunnen dan de economische waarde van het product? Hoeveel inspanning heeft u nodig om hier achter te komen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 2: Als een product onderdelen bevat die hergebruikt kunnen worden zullen deze uit het product gedemonteerd moeten worden. Wat is dan de hoeveelheid inspanning die nodig zou zijn om het product te demonteren? Aandachtspunten die van toepassing zijn: is het product modulair opgebouwd, kunnen de onderdelen makkelijk uit het product gedemonteerd worden, het niveau van arbeidskrachten om het product te demonteren. Hoeveel inspanning kost het u om hier een beeld van te kunnen krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1–2–3

weinig

Vraag 3: Als het product gedemonteerd is moeten de onderdelen eventueel een bewerking moeten ondergaan voordat deze hergebruikt kunnen worden. De bewerkingen kunnen zijn: reviseren, repareren, monteren of schoonmaken. Al deze bewerkingen brengen een verschillende mate van inspanning mee. Welke mate van inspanning is er nodig om het product geschikt te maken voor hergebruik? Hoeveel inspanning kost het u om hier een beeld van te kunnen krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 4: Alle producten en onderdelen maken een technologische ontwikkeling door. Bij de ene zal dit sneller zijn dan bij de andere. Bij hergebruik is de snelheid van de technologische ontwikkeling van essentieel belang. Als de snelheid van de technologische ontwikkeling hoger is dan de ‘omloopsnelheid’ van specifieke


pagina 15 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering onderdelen van het product zal het moeilijker worden om die onderdelen of het hele product te hergebruiken. Onderdelen kunnen namelijk niet gebruikt worden in nieuwe producten en hergebruikte producten voldoen niet aan de standaarden van de markt. Een voorbeeld hiervan is de computer, deze heeft een duurzaamheid van 10 jaar maar wat kunnen nu nog doen met een 10 jaar oude computer? Hergebruik kan wel worden toegepast b.v. voor serviceonderdelen of om een productie van oude onderdelen eerder te laten stoppen. In welke mate speelt snelheid van de technologische ontwikkeling een rol bij uw producten? Hoeveel inspanning kost het om een beeld hiervan te krijgen bij uw producten? De hoeveelheid inspanning voor u is:


Vraag 5: Als een bedrijf producten/onderdelen kan hergebruiken moet ook de vraag gesteld worden of onderdelen van oude modellen verwerkt kunnen worden in het nieuwe ontwerp. Onderdelen die hiervoor gebruikt kunnen worden zijn b.v. framestukken, (electro) motoren en bedradingen. Door oude onderdelen mee te nemen in het nieuwe ontwerp kan de tijd van ontwerpen versneld worden. Een deel van het ontwerp hoeft niet opnieuw getekend en berekend te worden. In welke mate kunnen onderdelen verwerkt worden in nieuwe ontwerpen? Hoeveel inspanning kost het om antwoord te geven op deze vraag? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel 1 – 2 – 3

weinig

Vraag 6: Als producten terug komen bij een bedrijf om bewerkt te worden en gereed gemaakt voor hergebruik zullen er dingen gaan opvallen. Een van de voordelen van hergebruik namelijk is de informatie die de producten opleveren. Het gaat hier om informatie over de manier van gebruiken en slijtage. Deze informatie kan verwerkt worden in nieuwe ontwerpen. Wat zou voor u de waarde zijn van deze informatie over uw producten? Wat is de hoeveelheid inspanning om hier een beeld van te krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

De totale score van de bovenstaande 6 vragen: De maximale score van de bovenstaande vragen is 18 punten Het behaalde percentage is bij verwerkbaarheid:


%

pagina 16 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering C. De verkoopbaarheid van het product Het doel: Het doel van de verkoopbaarheid is om na te gaan wat de verkoopbaarheid is van een product als het hergebruikt is of als het hergebruikte onderdelen bevat. De volgende mogelijkheden zijn mogelijk: • Een product kan na opknappen of gereviseerd als nieuw verkocht worden (extern) • Onderdelen kunnen na bewerking verwerkt worden in een nieuw product of als service onderdeel verkocht worden (intern) Voordat deze mogelijkheden benut kunnen worden zal er eerst gekeken moeten worden of er vraag is naar de producten of onderdelen die hergebruikt zijn. Vraag 1: Is er binnen de huidige afzetmarkt al ervaring met hergebruikte onderdelen en/of gereviseerde producten? Zijn er concurrenten die binnen uw markt gebruik maken van deze toepassing? Hoeveel inspanning kost het om hier een beeld van te krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel 1 – 2 – 3

weinig

Vraag 2: Als een bedrijf gereviseerde producten of een product met hergebruikte onderdelen wil gaan verkopen zal er ook een vraag moeten zijn. Dit kan voor het bedrijf zowel extern als intern zijn (zie de het doel van verkoopbaarheid). Welke marktmogelijkheden zijn er mogelijk binnen uw onderneming / afzetmarkt: Mogelijkheid Weinig veel 1–2–3 1–2–3 1–2–3

Interne verkoop aan uw inkoopafdeling: Externe verkoop aan een nieuwe markt / huidige klanten: Als service onderdeel vanwege vervroegd stoppen productie: Waarde

1 2 3

Geen Ik weet het niet Ik zie wel mogelijkheden

Hier wordt de hoogste score ingevuld van de drie mogelijkheden: weinig

1–2–3

veel

Vraag 3: Een belangrijk aspect bij het verkopen van een gereviseerd product of hergebruikte onderdelen is de trendgevoeligheid van het product. In hoeverre wordt een product van u gekocht vanwege de functionaliteit en is de vorm minder van belang? Als een product gekocht wordt vanwege de functionaliteit zal de klant de toepassing van hergebruik makkelijker accepteren zolang het product aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. Anderzijds is het ook zo dat als juist de trendgevoeligheid van de buitenkant meespeelt, hergebruik van de technologische binnenkant ook goed mogelijk is. In welke mate prefereert de klant van u de functionaliteit van uw producten boven de vorm, of is juist de functionaliteit minder variabel dan de ‘omkleding’? Welke inspanning is nodig om antwoord te geven op deze vraag? De hoeveelheid inspanning voor u is:


veel

1 – 2 – 3 weinig

pagina 17 van 20

lectoraat Duurzame Bedrijfsvoering Vraag 4: Zijn er klanten die vragen naar gebruikte producten omdat deze eventueel goedkoper zijn? Gebruikte producten kunnen b.v. zijn: producten die als promotie gebruikt zijn, producten die een klant heeft geruild of producten die teruggekomen zijn vanwege garantie. In welke mate hebben klanten interesse in gebruikte producten? Hoeveel inspanning is er nodig om hier een beeld van te krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1 – 2 – 3 weinig

Vraag 5: Tegenwoordig wordt een klant steeds kritischer met betrekking tot het milieu gedrag van bedrijven. Sommige bedrijven maken gebruik van een ‘groen’ imago om klanten aan hun bedrijf te binden. Het belang van een groen imago kan verschillen per branche en het kan zijn dat de klanten in uw branche zich hier (nog) niet mee bezig houden. De vraag hier is of een groen imago effect heeft op de verkoop van uw producten? Hoeveel inspanning is er nodig om hier een beeld van te krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:


Vraag 6: Om opbrengsten te generen zullen gereviseerde producten of producten met hergebruikte onderdelen verkocht moeten worden. In welke mate zou er een verschil van inspanning zijn om producten die hergebruikt zijn of hergebruikte onderdelen bevatten te verkopen t.o.v. nieuwe producten? Moeten verkopers meer moeite moeten doen of wordt het een ‘gewoon’ onderdeel van het assortiment? Het kan zijn dat klanten de effecten van hergebruik niet kennen en hier sceptisch over zullen zijn. Is een hergebruikt onderdeel of product wel zo goed als een nieuw product. Hoeveel inspanning is er nodig om hier een beeld van te krijgen? De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel 1 – 2 – 3

weinig

Vraag 7: Als een bedrijf gereviseerde producten wil gaan verkopen is de relatie met de klant essentieel. In welke mate heeft uw bedrijf direct contact met de klant, of gaat het contact b.v. via dealers waardoor er meer moeite gedaan zal moeten worden om de klanten te kunnen bereiken. Hoeveel inspanning is er nodig om hier een beeld van te krijgen. De hoeveelheid inspanning voor u is:

veel

1–2–3

weinig

De totale score van de bovenstaande 7 vragen: De maximale score van de bovenstaande vragen is 21 punten Het behaalde percentage is bij verkoopbaarheid:


%

pagina 18 van 20


2.3 De beoordeling De beoordelingsdriehoek geeft een schematische weergave van de haalbaarheid van toepassingen van hergebruik. Vul in het onderstaand figuur de percentages van de drie onderwerpen en verbindt de lijnen zodat zich een driehoek ontstaat.

Verkrijgbaarheid

75% 50% 25%

Verkoopbaarheid

De score: Alle scores zijn boven de 60% 1 of meer scores liggen tussen 40% 60% 1 score is lager dan 40%


Verwerkbaarheid

Beoordeling: Het bedrijf is organisatorische geschikt voor het opzetten van hergebruik voor het specifiek product Vaststellen waar de organisatorische probleemgebieden liggen Het bedrijf is organisatorische niet geschikt voor toepassingen met betrekking tot het hergebruik voor het specifiek product

pagina 19 van 20


2.4 Bijhouden informatie Het verzamelen van de informatie voor de scan, levert ook al veel achtergrond informatie die nodig is bij het doen van de volgende fasen, als dat zinvol blijkt. Die moet daarom ook direct goed worden bijgehouden. Onderstaand format kan daarbij hulp bieden vraag nr

score

(A1 etc.) naam 1

(1,2 of 3)

toelichting: reden van score/uitzonderingen/onzekerheden

functie datum

naam 2 functie datum


pagina 20 van 20

WARM op weg naar een winstgevend afdank & retour management

Recommend Documents