Wandeling Heemkring 8 juli 2012;
Welkom...
1) Doornhof De startplaats is hier boven op de oostzijde van het "Heren Brandt Hevel bos (Ferraris). De naam "Doornhof"zou afgeleid zijn van een akkerland omheind met een "doornhaag" doch volgens Claes is de vermelding veel ouder. In het kerkarchief vond hij de naam "Jodenhof reeds terug in 1444, wat zou vermoeden dat er hier een hoeve van een Jood zou geweest zijn., Eventueel een scheldnaam, of wat ook mogelijk is de hoeve van een zekere Jordanus, een oude voornaam die men heden den dage nog terugvind in de achternaam Jordens. Vermeldingen zoals Juenhove, (1496) naar Duenhoeve (1532) leiden ons in het plaatselijke dialect verder naar de huidige naam. Tevens bevinden we ons hier op een wegje dat je op Ferraris kan volgen vanaf de kerk van Waanrode vertrekkend, waar het 'Diestsestraat noemt, over de Solberg, Gravenbos hier voorbij richting Mierenberg en Zandstraat en aansluit op de weg van Bekkevoort richting Diest.
2) Holle wegen Van oudsher was het Hageland doorkruist door kleine wegen, die waar men niet anders kon, ook over de heuvels liepen. Wegens zijn zand-leem karakter van onze bodem hier werd er in de eerste karrensporen al een soort glijbaan gecreëerd waarlangs het water tijdens de regenbuien sneller naar beneden liep, zand en leem meesleurend de berg onderaf om zich als eerste vorm van erosie door mensen te laten gelden, waardoor er geulen ontstonden, die voor kar en paard of os beter begaanbaar werden. Zichtbaar hier word het ontstaan van de Diestsiaanse heuvelruggen, de lagen zandsteen die richting het noord-oost opgebouwd zijn. In deze holle wegen ontstaat er een microklimaat waardoor er zeldzame planten en struiken voorkomen. Ook berucht waren deze holle wegen als schuilplaats en uitvalsbasis van diverse 'struikrovers' die tijdens de middeleeuwen zich hier verscholen om reizigers en handelaars, desnoods van hun leven, te beroven. Vermelden we nog dat een holle weg ideaal was voor tijdelijke bewoning. Door
simpel in de wand een hol uit te graven kon men een kamer maken waar het in de winter warm, en in de zomer koel was. Een vorm van passief wonen dus.
3) Brandplaatje We merken op deze woning een plaatje met de vermelding 'La Belgique' en een kroontje er boven. Toen ik het eerst zulk plaatje tegen kwam, dit was te Wersbeek aan de Natte-beemphoeve dacht ik dat dit aldaar gehangen was als een herdengkingsplaatje alwaar gevochten werd tijdens de 'Tiendaagse veldtocht'. Dit vraagstuk voorleggend tijdens onze maandelijkse samenkomst van de Heemkring kon niemand op dat ogenblik me vertellen wat het was of waarvoor het diende. Er kwamen wel meer plaatjes boven in de omgeving en bij navraag bleek het om een verzekeringsplaatje te gaan, zoals dit van de verzekeringsmaatschappij 'La Belgique' opgericht te Brussel in 1855, en aangebracht door hen, zodat wanneer een huis of stal afbrandt men kon herkennen dat het bewuste goed verzekerd was.
4) Waanveld - wanveld Word al vermeld in 1473, 'een groot couter te Wanne' , later vermeld als op 't dwanveld, en gelegen naast de hoeve 'de oude wan'. Deze winning vermeld in 1460 was gelegen onder Bekkevoort en dat tot 1608 aan de zuidkant van de Begijnenbeek, later en zeker vannaf 1680 lag ze onder Assent aan de Struikstraat. De hoeve behoorde in 1460 toe aan Coen Mechelmans, die deze "Winninge met Wanne' dan schenkt aan de Kartuizers( of Satroysen )van Zelem. De hoeve wordt in 1639 vermeld als afgebrand, tot in 1680 als er een nieuwe hoeve met dezelfde naam op het grondgebied van Assent gebouwd word. Nu een wan, is een gevlochten mand, die men gebruikte om granen te zuiveren van kaf en ander vuil. Door de granen omhoog te werpen, in de wind(lat: vannus) werd het vuil er uit geblazen, de zwaardere korrels vielen terug in de wan '(Oud-nederlands woordenboek).
5) Mispelaer Mispelbomen kwamen naar onze streken tijdens de Romeinse overheersing. de vruchten worden pas eetbaar wanneer ze in een verrottingsfase zitten.
Mispelhout werd vooral gebruikt om stevige 'knotsen ' van te maken. De naam Mispelaer hier zou komen dat er al hier een mispelboom, misschien wel een heel mispelgaard geweest is. De knots werd in een latere fase uitgehold, en vol lood gegoten om ze dus zwaarder te maken, in een nog latere fase stak men er ijzeren pinnen op. Deze pinnen werden in een nog latere fase vervangen door een bol met pinnen, vastgemaakt met een ketting. Je herkent het wel...goedendag dus.
Veerle: Hier is het is tevens de vindplaats van een zeventigtal voorhistorische werktuigen die moeilijk gedateerd kunnen worden. Ze hebben geen Neolitisch, mesolithicum of Michelbergs invloed. Hoewel bijna 20% der artefacten uit Wommersom werd vervaardigd, ontbreken microlieden volledig. Het mooi geslepen bijltje is een uitzonderlijk dun exemplaar, zodat we geneigd zijn de vorm van een bronzen vlakbijl in te herkennen. De mensen die hier een 'tijdelijk' kamp hadden behoren tot het jager-verzamelaar type. in de tijdspanne dat deze hier waren was dit landschap een perma-frost omgeveing, te vergelijken met het huidige Siberië, waar ijskoude winters en korte zomers elkaar afwisselde. De mens kwam dus alleen in het zomergedeelde zo ver noordelijk, en volgde waarschijnlijk de kuddes rendieren of wolharige mamoeten.
6) kapelletje HH Familie (Heilig gat, volgens kaartenboek Averbode ) Op de grens met Waanrode, waar Leemkuilstraat (de vroegere Wolfstraat) en Gravenbosstraat samenkomen, staat dit kapelletje, ter ere van de HH Famlie. Frans Janssens, die ook de kapel aan de Steenberg liet bouwen (startpunt wandeling vorig jaar) liet deze kapel hier oprichten. Frans, ongehuwd, was geboren te Bekkevoort op 31 januari 1839, en zijn ouders waren rijke landbouwers. In 1865 werd hij lid van de kerkfabriek en bleef dit tot aan zijn dood in 1900. De Wolfsstraat is een onderdeel van de oude weg St.-Truiden-ZoutleeuwMechelen, en word zo vermeld vanaf ca 1594. Ze wordt zo genoemd omdat de Wolfshoeve langs deze weg stond, deze wordt al vermeld in 1321 in een cijnsrol als Manus Lupus tennet (hoeve in eigendom van Wolfs). Wil ik terzijde nog vermelden dat de laatste wolf in Bekkevoort in 1768 geschoten is. Heilig gat komt waarschijnlijk omdat er hier regelmatig monniken of paters passeerden, op weg van en naar Mechelen.
8) Alverenberg en tumulus Ten oosten van Klein-Kempen, een honderdtal meter van de weg naar Struikt stond een tumulus, die bij de mensen sinds onheugelijke tijden bekend stond als Alverenberg. In 1905 werd deze heuvel onderzocht, hij had een diameter van 32 meter en was 5.5 m hoog. Binnenin was een brandstapel van 9 bij 3 meter en 35cm dik. De heuvel die wegens zijn afmetingen als voor-Romeins beschouwd werd, is in 1962 geslecht door de eigenaar. Latere zoektochten over het veld gaven geen enkele vondst meer, noch scherven, noch wapens of dergelijke werden in de onmiddellijke omgeving terug gevonden, zodat we nog steeds het raden hebben tot welke volkstam de bouwers van de tumulus behoorden. ------- tekstje Michel Decock -------
7) kapel OLV van Lourdes- Klein Kempen Deze kapel op de kruising van Zelliksebaan en Leemkuistraat is ook gebouwd door Frans Janssens, het ouderlijk huis stond hier in de omgeving. We zijn hier in Mitsbeke, een oud gehucht in de Klein-Kempen, een naam die pas rond 1639 opduikt als "die strate naar de kleijn-kempen" Aanvankelijk komt de naam vooral voor in verband met de kleinere hoeve van de twee pachthoeven van de Commanderij van Bekkevoort. Zij wordt onder het commandeurschap van Godart von Ahr verworven (tussen 1566-1574) Zo komt in 1646 er een nieuwe pachter wonen op 'de winninghe tot Mitsbeke onder Bekkevoort in de Cleijn Kempen. de kleine winning word dus steeds in verband gebracht, zoals 'Het Klein pachthof tot Mitsbeke in 1726 met de naam Klein-Kempen. De hoeve zelf bestaat heden ten dage niet meer, nu is de plaats waar ze eens stond, een akkerland.
9) Hoeve Elzenhout De plaats wordt reeds vermeld in 1292 als naam van een bos. Pas in 1793 wordt er een hoeve vermeld, die van 1820 tot 1830 toebehoorde aan de weduwe Okelli, een rentenierster uit Brussel. Nu behoort de hoeve al vele jaren aan de familie Bruijninckx.
10 Hermansheuvel en Michelbergs-nederzetting -------- uitleg Veerle ---------
Bronnen:, Claes Topografie van Bekkevoort, passar, Kappelletjes Kaartenboek Averbode heemkring: eigen werk en Bacconisvado
