Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...3. Politieke Communicatie binnen de Universiteit Antwerpen...4. Over Politieke Communicatie

Inhoud Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Politieke Communicatie binnen de Universiteit Antwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Over Politieke Communicatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Vereiste voorkennis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Stage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Loopbaanperspectieven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Studieprogramma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Masterproef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Opleidingsonderdelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Studeren in het buitenland. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Onderwijs en examens. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Studiebegeleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Nuttige websites. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Adviescomité master Politieke Communicatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Visitatierapport Politieke Communicatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Meer info?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie

Departement Communicatie, Dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, de faculteiten. Departement Communicatie Jan Crab

Dez������������������������������������������������������������������������������������� e brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voort� durend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure. 1|

Voorwoord Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt de weg naar onze universiteit gevonden en je wilt meer informatie over onze instelling en onze studierichtingen. Misschien is dit je eerste kennismaking met de Universiteit Antwerpen. Misschien vond je reeds enkele jaren geleden de weg naar onze universiteit en heb je hier je bachelor­opleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent en wil je informatie over de masteropleidingen die wij aanbieden. Dit boekje helpt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 14 000 studenten. Binnen de Associatie Hogescholen & Universiteit Antwerpen werkt ze nauw samen met de Plan� tijnhogeschool, de Karel de Grote-Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Onze universiteit stelt alles in het werk om je studieperiode zo aangenaam mogelijk te maken en de kwaliteit van de opleidingen op topniveau te houden. Daarom worden onze opleidingen geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. ‘Leren is leven’ is de slogan van de Universiteit Antwerpen. Niet zomaar een leuze, want wij maken werk van een goed evenwicht tussen leren en leven. Met ‘kennen’ ben je niets zonder het ‘kunnen’. De link tussen leren en leven is hier voelbaar aanwezig. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. We nodigen je alvast uit op onze infodagen (zaterdag 19 maart en 30 april 2011) of op de infomarkt (woensdag 14 september 2011). Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen

|2

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, wat een vlotte interactie mogelijk maakt. Dankzij de kleine afstand tussen studenten en docenten kun je bij je profs terecht met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee onder� steund door de digitale leeromgeving Blackboard. Dat biedt nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in ver� schillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten.

Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als praktijk. De opleidingen zijn stevig ­verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De ‘ivoren’ academische toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende s­ amenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van fei� tenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroeps­relevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuze� mogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd.

Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infra� structuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studie� landschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal ­studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met meer dan 14 000 ­studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenen� borger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum Middelheim en aan het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met 3|

zijn kern van prachtig ­gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Politieke Communicatie is gesitueerd op de Stadscampus.

Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, en bij personeel en studenten.

Antwerpen Je kiest natuurlijk ook voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is niet alleen een universiteitsstad: het is een bruisende metropool met een uniek cul� tuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen schreef oud-student Pieter Embrechts het lied “U Aan het woord”. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan “A”!

Politieke communicatie binnen de Universiteit Antwerpen De Universiteit Antwerpen heeft zeven faculteiten: Farmaceutische, Biomedische en Diergeneeskundige Wetenschappen, Geneeskunde, Letteren en Wijsbegeerte, Politieke en Sociale Wetenschappen, Rechten, Toegepaste Economische Wetenschappen, Wetenschappen. Politieke Communicatie is een opleiding binnen de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Andere masteropleidingen binnen deze faculteit zijn: • Communicatiewetenschappen • Filmstudies en de Visuele Cultuur • Vergelijkende en Europese Politiek • Milieukunde • Sociaal Werk • Sociologie

|4

Over Politieke Communicatie De Master Politieke Communicatie ligt op de grens tussen Politieke Wetenschappen en Communicatiewetenschappen. In deze opleiding bestuderen we de moderne politieke communicatiedynamiek. De nadruk ligt op de interactie tussen politiek, media en publiek in de 21ste eeuw. Van de drie actoren (massamedia, politiek en publiek) brengen we de wederzijdse wissel� werking en de machtsrelaties in kaart, we proberen deze wetenschappelijk te verklaren en te onderzoeken. We doen een poging om de politieke macht van media echt te meten en tastbaar te maken. Er wordt concreet empirisch onderzoek verricht naar bijvoorbeeld politieke perceptie, politieke websites en political consulting. De master vertrekt vanuit wetenschappelijk uitdagende vaststellingen. Een theoretische fundering is noodzakelijk om de praktijk te verklaren. Binnen de opleidingsonderdelen worden steeds bruggen geslagen tussen wetenschap en praktijk. Je leert niet alleen “over”, maar ook hoe je zelf kan participeren. Je krijgt bijvoorbeeld zelf mediatraining. Vernieuwend is dat de hele opleiding politieke communicatie georganiseerd wordt door een samenwerking tussen communicatie-wetenschappers en politieke wetenschappers. De master situeert zich op het snijpunt van verschillende tradities wat een boeiende mix oplevert van communicatiewetenschappen, politieke wetenschap en andere disciplines. Nieuw is ook de trimesteriële en dus niet semesteriële opbouw! De opleidings­onderdelen worden georganiseerd in gescheiden trimesters. Gevolg hiervan is dat de evaluatie steeds afgerond wordt op het einde van ieder trimester. De Master Politieke Communicatie is een unieke opleiding in Vlaanderen en Nederland. In de meeste opleidingen politieke of communicatie- wetenschappen staat er wel een vak politieke communicatie op het programma (bijvoorbeeld ‘politieke marketing’ of ‘persu� asieve communicatie’). Maar je vindt nergens zo’n intens vakkenpakket. Enkele belangrijke personen uit het brede veld van de politieke communicatie hebben hun expliciete steun toegezegd aan deze masteropleiding. Hun adviserende medewerking zorgt ervoor dat deze opleiding voldoende voeling houdt met de praktijk.

Politiek

Media Publiek

5|

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Het programma spreekt studenten aan die na hun bacheloropleiding een grondige studie van de politieke communicatie willen maken. Het gaat om een wetenschappelijke interdisciplinaire opleiding die aanknoopt bij de praktijk. De opleiding is sterk gericht op de actualiteit, maar ook historische o ­ ntwikkelingen komen aan bod.

Principes instroom Bachelors (en masters) PSW, uitgezonderd Filmstudies en Visuele Cultuur, hebben vrije toegang tot de master Politieke Communicatie (= Sociologie, Politieke Wetenschappen, Communicatie Wetenschappen, Sociaaleconomische Wetenschappen, schakeljaren voor alle masters PSW). Andere academische bachelors (en masters) die kennis hebben van alledrie de basispijlers van de MA PC (= Politieke Wetenschappen, Communicatiewetenschappen, Statistiek/ methode) mogen ook rechtstreeks instromen. Academische bachelors (en masters) die kennis hebben van één of twee van de drie basis� pijlers van de MA PC mogen rechtstreeks instromen mits het volgen van één tot drie extra complementerende vakken (6, 12 of 18 studiepunten - uit voorbereidings- of schakelpro� gramma) tijdens het masterjaar. Indien er geen voorkennis is van één van deze drie pijlers moet een voorbereidingsjaar worden gevolgd (60 studiepunten). Professionele bachelors (= korte hogeschoolopleidingen) moeten steeds een volledig scha� keljaar volgen (steeds 60 studiepunten). Voor studenten met een buitenlandse voorop� leiding gelden dezelfde principes. Naargelang hun vooropleiding krijgen zij directe toegang of volgen zij een voorbereidend programma dat maximaal 60 studiepunten omvat. Elke aanvraag wordt individueel bekeken en beoordeeld. Bovenstaande principes vormen daarbij de leidraad. Met uitzondering van de PSW Bachelors (en masters) vullen studenten verplicht een aan� meldingsformulier in dat zij kunnen downloaden op www.politiekecommunicatie.be. De opleidingsvoorzitter(s) completeren dit met hun studieprogramma. Met dit formulier kunnen studenten zich aanbieden bij de inschrijvingsdienst.

Vrijstellingen Er worden geen vrijstellingen gegeven in het programma van de Master Politieke Commu� nicatie; elke student volgt een programma van 60 studiepunten. Studenten kiezen vier van de vijf basisvakken.

|6

Schakel- en voorbereidingsjaar Basisvakken worden bij overlapping met de voorkennis vervangen door complementaire vakken uit de lijst keuzevakken tot uitputting daarvan Vakkenoverzicht Basisvakken

sp.

Inleiding tot de communicatiewetenschap

6

Inleiding tot de politicologie

6

Inleiding tot het recht

6

Psychologie

6

Methodenvakken Kwantitatieve onderzoeksmethoden (deel 2)

3

Kwalitatieve onderzoeksmethoden

6

Inleiding tot het wetenschappelijk werk

3

Statistiek I

6

Statistiek II

6

Keuzevakken (2 uit 6) Theorie van de internationale betrekkingen

6

Politieke Sociologie

6

Media, Rhetoric and Democracy

6

Mediarecht en Media-ethiek

6

Actuele problemen van de Belgische politiek

6

Theorie van de visuele communicatie

6

Vereiste voorkennis Politieke Wetenschappen, Communicatiewetenschappen en Methoden vormen de pijlers van de master.

7|

Stage Vanaf 2009-2010 bestaat voor studenten die dat expliciet wensen de mogelijkheid om een stage te volgen. De stage is niet verplicht en kan in de plaats komen van één van beide ­seminaries die de studenten PC in het tweede trimester moeten volgen. Ze wordt geho� noreerd met 6 studiepunten, net zoals die seminaries. Door de stage kunnen de studenten Politieke Communicatie meer praktische vaardigheden leren. Die optie past helemaal in het competentiegericht en studentgecentreerd onderwijs dat de Universiteit Antwerpen voorstaat. De Universiteit Antwerpen heeft als officiële politiek dat het onderwijs niet langer uitsluitend in het teken staat van klassieke kennis­overdracht, maar dat integendeel werk wordt gemaakt van leeromgevingen waarin de studenten worden uitgedaagd om de opgedane kennis, vaardigheden en attitudes, geïntegreerd toe te passen. Het mag dui� delijk zijn dat de opleiding Politieke Communicatie zich situeert in een specifieke maat� schappelijke sector en beroepenveld waardoor het mogelijk moet zijn om studenten op bijzonder relevante en toepasselijke stageplaatsen te krijgen.

Loopbaanperspectieven Een belangrijke vraag is natuurlijk welke beroepen aansluiten op de Master Politieke Communicatie. Hoewel deze master als universitair diploma een toegangsticket is voor een hele waaier beroepen, is deze opleiding een voorbereiding op een aantal specifieke beroepsvelden: • persverantwoordelijke of woordvoerder voor een politieke partij, sociale organisatie of NGO • persattaché op een ministerie of een kabinet • overheidsvoorlichter of informatie-ambtenaar • politiek journalist of journalist in het algemeen • opiniepeiler of onderzoeker in een surveyorganisatie • onderzoeker in de politieke en de communicatiewetenschappen • docent politieke communicatie voor het volwassenenonderwijs en voor het ­middenveld • beleidsmedewerker voor een middenveldorganisatie • politiek lobbyist • communicatieconsultant voor overheden, organisaties of partijen

|8

Studieprogramma De inhoud van de Master Politieke Communicatie is logisch georganiseerd. De eerste maanden worden gespendeerd aan hoorcolleges waarin theorie aan praktijkvoorbeelden wordt gekoppeld. Vervolgens wordt in groep onderzoek gedaan. Tijdens de laatste maanden krijg je als student de kans om helemaal zelf, weliswaar onder deskundige bege� leiding, een onderzoek naar politieke communicatie te voeren, desgewenst in het kader van een stage. Deze drie onderdelen worden in gescheiden tijdsblokken georganiseerd: • Het eerste trimester wordt - het verplichte praktijkseminarie Mediatraining uitgezon� derd - alleen gebruikt voor een intensief pakket basisvakken. • Het tweede trimester wordt gebruikt voor seminaries en als je wilt ook een stage. Je begint ook al te werken aan je masterthesis. • Het derde trimester wordt volledig vrijgehouden voor zelfstandig werk aan de ­masterthesis Hoorcolleges (september - november) 4 te kiezen uit: Media en politiek

6

Politieke psychologie

6

Overheidscommunicatie

6

Politieke marketing

6

Publieke opinie

6

Praktijkseminarie (september-november) verplicht te volgen: Mediatraining

6

Seminaries (februari - maart) 2 te kiezen uit: Media en politiek

6

Politieke psychologie

6

New media and politics

6

Publieke opinie

6

Seminaries (december) 2 verplicht te volgen: Onderzoeksopzet en methoden in politieke communicatie 1

3

Onderzoeksopzet en methoden in politieke communicatie 2

3

Masterproef Masterthesis

15

TOTAAL

60

9|

Masterproef De masterproef in de Politieke Communicatie is het sluitstuk van de opleiding. Het is immers de bedoeling in de masterthesis aan te tonen dat je de gangbare sociaal-­ wetenschappelijke onderzoeksmethoden zo goed beheerst dat je deze zelfstandig kan toepassen. De onderwerpen mogen zelf gekozen worden, maar ze moeten wel voortkomen uit een beperkte lijst van onderwerpen aansluitend bij de seminaries. Dat geeft ook de moge� lijkheid om aan collectieve thesisbegeleiding te doen door het organiseren van sessies waarin samen rond naburige onderwerpen wordt gewerkt. De uitwerking van het onderwerp houdt grote vrijheid in. Je wordt aangemoedigd zelf empirisch onderzoek te doen op basis van eigen dataverzameling of op basis van ­gepubliceerde primaire bronnen. Het maken van een literatuurstudie is enkel mogelijk wanneer het om een onontgonnen terrein gaat waarover onderzoeksliteratuur bij elkaar wordt gebracht. De thesis wordt opgesteld volgens alle regels van de kunst, zowel inhoudelijk als ­formeel. Afgestudeerden dienen er immers toe in staat te zijn om een wetenschappelijk verslag of eindrapport af te leveren. De thesis staat voor 15 studiepunten en wordt overwegend beoordeeld op basis van de volgende criteria: originaliteit, volledigheid, wetenschappelijke kwaliteit, politieke, weten� schappelijke en maatschappelijke relevantie, stijl, relevantie in relatie tot het beroe� penveld.

Praktisch De deadline voor het indienen van het formulier met het voorgestelde onderwerp en de voorgestelde promotor (die het formulier ook moet ondertekenen!) is in november, die voor het indienen van de thesis half juni. Thesissen worden door de promotor intensief begeleid en sommige docenten richten hiertoe thesiscolloquia in. • 15 sp. (1/4de totaal) • derde trimester exclusief: Paasvakantie tot half juni • Omvang ong. 20 000 woorden • Twee soorten verdediging: • individueel: student + promotor + beoordelaar (15/20) • collectief: alle studenten + alle docenten (5/20) • + prijs voor Beste Scriptie in Politieke Communicatie (adviescomité) • Thesissen indienen zowel op papier als elektronisch (online)

| 10

opleidingsonderdelen Media en politiek In dit hoorcollege staat de idee van de impact van de massamedia op het politieke p ­ roces centraal. In welke mate determineren de media de politiek? Het vak focust zich op het politieke macroproces, beschouwt de media als een politieke actor naast vele andere ­politieke actoren (politieke partijen, regering, parlement…) en hanteert een p ­ oliticologisch perspectief. Er is internationaal nogal wat onderzoek gebeurd inzake dit bijzonder centrale vraagstuk in de politieke communicatie. Naast andere, gaat het ondermeer om thema’s zoals politieke agendasetting, aard en impact van verkiezingscampagnes, media en straat­mobilisatie, de verhoudingen tussen politici en nieuwsmakers, etc. In dit college wordt in methodologisch opzicht vooral aandacht besteed aan de ­institutionele/strategische en contextuele analyse. Het perspectief van de cursus ­Media en Politiek komt expliciet aan bod in het gelijknamige seminarie. In dit opleidings­onderdeel wordt aandacht besteed aan de journalistiek en de manier waarop media en journalisten functioneren. Het perspectief vinden we eveneens terug in Onderzoeks­opzet en methoden in politieke communicatie I met name waar het gaat over experimenten. Politieke psychologie Het hoorcollege Politieke psychologie geeft een brede inleiding in het gebied van de politieke psychologie, de wetenschappelijke studie van het verband tussen politieke en psychologische processen. Het begrijpen van de psychologische wortels van politiek gedrag is vandaag meer dan ooit belangrijk. In de voorbije halve eeuw gebeurde enorm veel interessant onderzoek met psychologische analyses van belangrijke politieke fenomenen als internationale c­ onflicten of verkiezingen. In de cursus worden klassieke topics besproken als persoonlijkheid en politiek, persuasieve communicatie en internationale politieke besluitvorming, maar ook moderne topics als kinderen en politiek, emotie en politiek, en politiek impressiema� nagement. De cursus is sterk internationaal gericht. Het politieke psychologie perspectief van de cursus komt ook aan bod in het gelijknamige seminarie. In dit opleidingsonderdeel wordt aandacht besteed aan politieke propaganda en aan strategische politieke communicatie. Het perspectief vinden we eveneens terug in Onderzoeksopzet en methoden in politieke communicatie I met name waar het gaat over inhouds- en discoursanalyse.

11 |

Publieke opinie Het hoorcollege Publieke Opinie richt zich op de rol van de ‘publieke opinie’ in de heden� daagse samenleving. In eerste instantie worden de verschillende betekenissen besproken die aan deze notie worden gegeven en dit vanuit een politiek- historisch p ­ erspectief. De onderscheiden conceptualiseringen worden telkens in verband gebracht met de methoden die men gebruikt om publieke opinies te meten. In tweede instantie wordt ingegaan op de wijze waarop opinies gevormd en g­ estructureerd worden. Voorts wordt toegelicht welke dynamieken aanleiding geven tot de v­ erandering van een aantal concrete sociaal-politieke opinies. Bij dit alles wordt veel aandacht besteed aan de achterliggende waardeoriëntaties (autoritarisme, individualisme en individuali� sering, (post)materialisme, etc.). Tot slot wordt ook ingegaan op de cruciale vraag hoe en wanneer opinies zich vertalen in politiek gedrag. In methodologisch opzicht sluiten bij dit hoorcollege het gelijknamige seminar aan en Onderzoeksopzet en methoden in politieke communicatie II. Politieke Marketing Politieke marketing is een multidisciplinair onderzoeksdomein waarin theorieën en inzichten vanuit politieke wetenschappen, strategische communicatie en marketing ­ worden toegepast binnen een politieke context. Politieke campagnes bevatten steeds meer elementen die hun oorsprong vinden in ­commerciële marketing, zoals: imago, positionering, targeting en branding. Een tendens naar politieke systemen in verregaande mate gedreven door marketingstrategieën wordt daarbij verondersteld. De individuele stemkeuze blijkt niet langer een loutere kwestie van ideologische overtuiging of gewoonte. Tijdens de hoorcolleges gaan we op zoek naar de validiteit van deze veronderstellingen en confronteren we theoretische inzichten vanuit politieke wetenschappen, communicatie­ wetenschappen en marketing. De cursus benadert het veld van de politieke marketing tegen de achtergrond van persuasieve strategische communicatie, professionalisering en personalisering van de politiek. Ook de ethische vragen - die veelvuldig bij politieke marketing applicaties worden ­geplaatst - worden kritisch beantwoord. Leiden deze marketing gestuurde evoluties tot een verarming van de politiek of kan politieke marketing net een oplossing bieden voor de zogenaamde verkleutering van de politiek. Deze cursus heeft een sterke internationale focus. Zowel de behandelde literatuur als de onderzochte cases hebben een sterk Angelsaksische invalshoek.

| 12

Overheidscommunicatie In dit hoorcollege maken studenten kennis met de theorie en praktijk van de overheids� communicatie en social profitcommunicatie. In het eerste (en meest uitgebreide deel) van de cursus wordt aandacht besteed aan overheidscommunicatie. Eerst wordt het ruimere kader rond overheidscommunicatie geschetst (wat is overheids­ communicatie?, hoe is overheidscommunicatie over de tijd geëvolueerd?, op welke manier is de overheidscommunicatie gereguleerd?, en welke vormen van overheids� communicatie bestaan er?). Nadien wordt dieper ingegaan op specifieke vormen van overheids­communicatie: corporate communicatie, crisiscommunicatie, pers- en publieks� voorlichting, e-government, en place marketing communicatie. Ten slotte wordt de orga� nisatie en praktijk van overheidscommunicatie in België belicht. In het tweede deel van de cursus wordt ingegaan op de specifieke ­karakteristieken van nonprofit-organisaties (buiten de overheid) en de gevolgen daarvan voor de communicatie­ activiteiten van deze organisaties. Onderzoeksopzet en methoden in Politieke Communicatie I en II De instromende studenten Communicatiewetenschappen en Politieke Wetenschappen hebben al wat methodologische vooropleiding genoten, maar een specifieke toepassing op politieke communicatie stelt aparte eisen. Met Onderzoeksopzet en methoden in Politieke Communicatie I en II wordt een verplicht apart methodologisch vak in de master Politieke Communicatie aangeboden. Dit gebeurt onder de vorm van twee ‘kleine’ seminaries. In politieke communicatie- onderzoek wordt al lang gewerkt met inhoudsanalyse en publieksonderzoek. Comparatief onderzoek heeft met de internationalisering aan b ­ elang gewonnen. Nieuwere onderzoeksmethoden als experimenten, discours- analyse, focus� groepen en elite- interviews maakten hun intrede op het terrein van de politieke commu� nicatie. Deel I schetst eerst het design van politiek- communicatiewetenschappelijk onderzoek. Het gaat hier om het uitkristalliseren van de vraagstelling, het bepalen van de afhankelijke en eventueel onafhankelijke variabelen, het beslissen over een onderzoeksmethode, het operationaliseren van variabelen... Dan komt de empirische fase van de onderzoekscyclus in beeld. Een keur aan empi� rische methoden van politieke communicatie passeert de revue: de politieke inhouds- en ­discoursanalyse, surveys, elite-interviews… Welke methode is geschreven op het lijf van welke politieke communicatie-vraagstelling?

13 |

Echt praktisch nemen we daarna in deel II voor het politieke-communicatielandschap de problematiek van de meting onder de loep. Veel variabelen die de politieke praktijk bepalen (en de verkiezingsuitslag!) zijn natuurlijk niet direct waarneembaar. Hoe werk je bijvoorbeeld met datasets? Dit specifieke methodenseminar leert je, kortom, om je kennis van politieke communicatie wetenschappelijk en onderzoeksmatig in te zetten (thesis, onderzoeksrapport, artikel). Seminarie Media en Politiek In het seminarie Media en Politiek wordt telkens een ander onderwerp onderzoeksmatig aangepakt. De studenten worden betrokken bij een lopend onderzoeksproject. De onderwerpen variëren van jaar tot jaar en sluiten aan bij het hoorcollege Media en Politiek waarin de politieke impactsvraag van de media centraal staat. De diversiteit aan onderwerpen die momenteel in de onderzoeksgroep Media, Middenveld en Politiek (M2P) aan de orde zijn, garandeert een jaarlijkse onderzoeksgerichte invulling. Indien er zich een jaar geen lopend onderzoek aanbiedt, zou kunnen gedacht worden aan een weerkerend praktijkseminarie waarin een bepaalde techniek wordt ingeoefend (vb. het analyseren van politieke websites). Seminarie Politieke Psychologie In het seminarie Politieke Psychologie leren studenten om zelfstandig actuele cases van Politieke Psychologie te onderzoeken. Zij worden ingeschakeld in een of meer bij voorkeur internationaal comparatieve onderzoeksprojecten en raken op deze wijze vertrouwd met gangbare methoden en technieken voor de analyse van psychologische aspecten van politieke communicatie. Het praktijkgedeelte van het seminarie koppelt terug naar de expertise die studenten ver� worven hebben tijdens de cursus ‘politieke psychologie’. In deze cursus die i­nternationaal gericht is, staat de psychologische dimensie van politiek centraal. Het seminarie richt de theoretische focus vooral op politieke propaganda en strategische politieke commu� nicatie, dat binnen de politieke psychologie een centraal aandachtsgebied is. Studenten worden aangemoedigd om hun verbeelding te gebruiken over de politieke implicaties van de inzichten uit het hoorcollege. Zij sluiten het seminarie af met een pre� sentatie en een eigen onderzoekspaper. Seminarie Publieke Opinie In het seminarie Publieke Opinie wordt een doorgedreven studie ondernomen van inter� nationaal vergelijkende literatuur inzake een op voorhand bepaalde en jaarlijks te ver� anderen thematiek (vb. de politieke vervreemding, de generatiekloof, individualisering, extreem-rechtse opinies...). Daarnaast wordt ook veel aandacht besteed aan het exploreren van de bestaande dataarchieven met het oog op secundaire analyses.

| 14

Seminarie New Media and Politics The objective of the seminar New Media and Politics is to acquaint students with theo� retical and methodological developments in the field of the new media studies as well as to discuss the key topics and relevant research and analysis. In this respect the course will focus on the three biggest issues of the new media use versus conventional political participation (namely, the use of the new media in govern� mental, political parties and elections activities). Such use will be contrasted with the use of the new media in civil (new, non-conventional and contentious) activities. Additionally, the course will approach the problems of terrorism, use of new media for political pro� paganda (including use of cartoons, posters, slogans and symbols) differences between traditional and new media as well as differences in the new media use across different political cultures and world’s regions. The course will begin by introducing different definitions and theoretical approaches to new media studies. Special attention will be paid to the linkages between new media theories and democratic theory. The final meeting will be devoted to the applied methods of the new media analysis, including both qualitative and quantitative approaches to the new media content analysis, audience research as well as to the major techniques of new media-based types of analysis (online survey, opinion poll, etc.). The major focus of the course is on the Internet but relevance of other new media will be approached whenever relevant and possible. Seminarie Mediatraining Na het volgen van het seminarie zijn de studenten in staat zijn om een eenvoudige profes� sionele journalistieke tekst te maken, en hebben zij zowel voor als achter de micro en de camera een elementaire vakkennis opgebouwd. Bovendien weten de studenten hoe ze onderwerpen in de media kunnen brengen, hoe een journalistiek artikel is opgebouwd en waar ze moeten op letten indien ze voor micro of camera worden geïnterviewd. Dit seminarie besteedt aandacht aan het opstellen van schriftelijke, journalistieke t­ eksten en aan micro- en cameratraining zowel wat de zender- als de ontvangerskant betreft. Na een algemene inleiding over het medialandschap, de journalistiek, de nieuws­waarde, het opstellen van een journalistiek bericht en alle aspecten van het gebruik voor en a­ chter de camera, zijn er praktische oefeningen zowel achter de computer, waar geleerd wordt om zich verschillende journalistieke genres eigen te maken, als achter de camera waar geleerd wordt hoe zich te gedragen en uit te spreken.

15 |

| 16

Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma’s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkings­akkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uit� gewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer info op www.ua.ac.be/dis (Dienst Internationale Samenwerking).

Onderwijs en examens Master in BaMa In heel Europa werd het BaMa-systeem ingevoerd, na het ondertekenen van het ­bologna-akkoord. Alle bestaande opleidingen in het hoger onderwijs werden omgevormd tot ­academische en professionele bachelor- en masteropleidingen. Meer informatie over het BaMa-systeem vind je op www.ua.ac.be. In Vlaanderen zijn alle masteropleidingen academisch. Elke masteropleiding aan de Universiteit Antwerpen heeft specifieke toelatingsvoorwaarden. In elk geval heb je een professioneel of een academisch bachelordiploma behaald, als je inschrijft voor een ­masteropleiding. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je o ­ fwel ­rechtstreeks instromen in een masteropleiding, ofwel eerst een s­chakelprogramma (na een ­professionele bacheloropleiding) of een voorbereidingsprogramma (na een a­cademische bacheloropleiding) doorlopen. Visueel kunnen we dit als volgt ­voorstellen: Academische Bachelor Academische Bachelor Professionele Bachelor

➞ ➞

➞

Academische Master

➞ ➞

Voorbereidingsprogramma Schakel

Academische Master Academische Master

Semestersysteem en examens Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliserings­systeem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke

17 |

faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studie� punten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op www.ua.ac.be/OER.

Leerkrediet Hoe werkt het leerkrediet? Het leerkrediet werkt eveneens met studiepunten. Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving in het Vlaams hoger onderwijs. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je inschrijft wordt het leerkrediet verminderd met de overeenkomstige studie� punten. Wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. De eerste 60 studiepunten die je verwerft, krijg je dubbel terug. Voor wie? Het leerkrediet is van toepassing op alle studenten die zich inschrijvingen met een diplo� macontract voor een initiële opleiding (de bachelors en de masters) en voor alle inschrij� vingen met een creditcontract. Opleiding afgewerkt? Na het behalen van je bachelordiploma, behoud je je leerkrediet. Als je een masterdiploma behaalt, wordt het startkapitaal van 140 studiepunten van je saldo afgetrokken. Als je stu� dietraject perfect is verlopen, heb je dan nog 60 studiepunten over. Onvoldoende leerkrediet Als je geen of een negatief leerkrediet hebt, mag de instelling voor hoger onderwijs je inschrijving weigeren. Als je onvoldoende studiepunten hebt voor de opleiding of het programma waarvoor je wilt inschrijven, kan de instelling extra studiegeld vragen voor de studiepunten die je tekort komt of je inschrijving beperken tot het aantal studiepunten waarover je nog beschikt. Aan de Universiteit Antwerpen wordt géén verhoogd inschrijvingsgeld gevraagd. Je hebt wel van de betrokken faculteit de toelating tot inschrijven nodig en deze zal in de meeste gevallen je studieprogramma beperken.

| 18

Het aantal studiepunten dat je opneemt door je inschrijving in opleidingsonderdelen en het aantal studiepunten waarvoor je credits behaalt via de examens is dus belangrijk! Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw sociaal statuut als student! Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn! Meer info: www.ua.ac.be/studiepunten.

Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je vanaf het moment dat je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma ontvangt. Je kan op elke campus terecht bij een studentenbegeleider, na afspraak via het Studenten Informatie Punt (T +32 3 265 48 72). Onze dienst voorziet begeleiding op volgende domeinen: Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Dit kan handelen over studierichtingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook over het leerkrediet, het onderwijs- en examen­reglement, enz. Begeleiding bij het maken van je studiekeuze, twijfels over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studenten­ begeleider kan je aan de hand van gesprekken en oefeningen meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je studievaardigheden helpen aanscherpen (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede nota’s) en je helpen bij het maken van realistische planningen en oefeningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Psychologische begeleiding en psychotherapie Wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …), kan je terecht bij een studentenbe� geleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Dit kan gaan over een kortere begeleiding, het volgen van een training, het volgen van een langdurige psychotherapie of een gepaste doorverwijzing. Alles gebeurt steeds op vrijwillige basis.

19 |

Begeleiding van studenten met een functiebeperking, topsport of kunstbeoefening Als student met een functiebeperking (fysische handicap of chronische ziekte, leer� probleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem ...), sport- of kunstbeoefening kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Hiervoor is een attest vereist. Meer info: www.ua.ac.be/bijzonderefaciliteiten of in de folder ‘Studeren met een functie� beperking, topsport- of kunstbeoefening’. Afstudeerbegeleiding en beroepskeuze Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp bij je zoektocht naar jobs passend bij je persoon� lijkheid, capaciteiten en interesses, voor informatie over verdere studies na het behalen van een diploma, sollicitatietips, enz. Het aanbod groepsgerichte begeleiding en trainingen wordt elk semester bekend gemaakt via affiches, folders, brochures, op Blackboard en via mail. Kijk ook zeker op www.ua.ac.be/ studentenbegeleiding.

Nuttige websites masteropleidingen Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de ­website van een faculteit.

toekomstige studenten Infodagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. Bachelor-, schakel, master- en master-na-mas� terprogramma’s komen aan bod, alsook “flexibel studeren en avondonderwijs”. Aan de infostanden kan je cursussen inkijken, brochures verkrijgen en bijkomende vragen stellen aan de medewerkers van de opleidingen en studentenbegeleiders. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen. | 20

Inschrijven Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijven.

Studentenportaal Op het studentenportaal https://blackboard.ua.ac.be vind je algemene informatie die voor jou als student nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwer� kinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz..

Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie boeken ter beschikking voor studenten en personeel. Op de Stadscampus bevindt zich een gloednieuwe bibiliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de exacte en medische wetenschappen gehuisvest. Meer info op http://lib.ua.ac.be.

Begin academiejaar Het academiejaar 2011-2012 start op maandag 26 september 2011.

wegbeschrijving naar de vier campussen Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. De vier campussen zijn campus Drie Eiken, Stadscampus, campus Groenen� borger en campus Middelheim.

21 |

Adviescomité master politieke communicatie De opleiding Master Politieke Communicatie vindt het belangrijk om contacten te ­onderhouden met de beroepspraktijk van Massamedia, Politici en Political c­ onsultants. Daarom werd een “Adviescomité Master Politieke Communicatie” in het leven g­ eroepen. Feedback uit de praktijk is noodzakelijk om onze wetenschappelijke opleiding “scherp” te houden, actueel en realistisch. Op geregelde tijden wordt advies gevraagd aan een groep van deskundigen uit de politiek, het middenveld, de audiovisuele en geschreven media, en de communicatie. Zo bijvoorbeeld zetelen deze deskundigen van het “­Adviescomité Master Politieke Communicatie” in de jury voor het toekennen van de prijs voor de beste scriptie. Van het Adviescomité Master Politieke Communicatie maken onder meer volgende ­personen deel uit:

Media (audiovisueel) • •

Marc Van de Looverbosch (VRT-radiojournalist Wetstraat; voorzitter Algemene Vereni� ging van Beroepsjournalisten in België - AVBB) Dirk Van den Bogaert (VTM-journalist Wetstraat)

Media (pers) • • •

Karl Van den Broek (hoofdredacteur Knack) Peter Vandermeersch (hoofdredacteur De Standaard) Luc Van der Kelen (hoofdredacteur Het Laatste Nieuws)

Politiek en communicatie • • • •

Patrick Janssens (burgemeester Antwerpen (Sp.a); verleden in communicatie en marketing) Noël Slangen (directeur Groep C) Fons Van Dyck (directeur think/BBDO; voormalig communicatieadviseur open VLD en Sp.a-woordvoerder) Katja Van Putten (managing director onderzoeksbureau Fé)

Politici en middenveld • • • • • •

| 22

Bart De Wever (N-VA) Jos Geysels (Groen!; 11.11.11) Kris Houthuys (hoofd pers en communicatie ACW) Dirk Sterckx (Open VLD) Kathleen Van Brempt (Sp.a) Inge Vervotte (CD&V)

Peilingen en politiek • •

Jan Drijvers (TNS Media; verleden in communicatiewetenschappen KULeuven) Guy Morre (directeur Belgische Federaditie van Marktonderzoeksbureaus - Febelmar)

Overheidscommunicatie • •

Geert Mareels (Vlaams E-government manager; projectleider Coördinatiecel Vlaams E-government - CORVE) Mark Suykens (directeur Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten - VVSG)

Visitatierapport Politieke Communicatie In mei 2007 kwam de visitatiecommissie Politieke Wetenschappen op bezoek in ­Antwerpen om (ondermeer) onze opleiding Politieke Communicatie te evalueren. Onze master was op dat moment nog niet van start gegaan, dus het ging om een ­papieren beoordeling (net zoals de andere masteropleidingen Politieke Wetenschappen in ­Vlaanderen trouwens). De visitatiecommissie was ronduit enthousiast over de Master Politieke Communicatie. ­Visitaties werken met vergelijkende tabellen, je kan het vergelijken met een school­ rapport, waarop punten worden gegeven. Onze master kreeg maar liefst acht keer de score ‘excellent’ mee. In visitatietaal betekent een score ‘excellent’ dat de opleiding wat dat aspect als een ‘best practise’ kan beschouwd worden ‘dat internationaal als ­voorbeeld kan gelden voor andere opleidingen’. De commissie is overigens niet zo vrijgevig geweest met de punten, de Master Politieke Communicatie scoorde het allerbeste van alle oplei� dingen Politieke Wetenschappen in Vlaanderen. De commissie was vooral te spreken over het profiel van de opleiding (‘een unieke p ­ ositie in het Vlaamse universitaire landschap’) de coherentie en de opbouw van het p ­ rogramma (‘de communicatieve processen tussen politiek, media en publiek zijn ­excellent u ­ itgewerkt’) en de opbouw en begeleiding van de masterproef. Wat de m ­ asterproef betreft deed de com� missie de aanbeveling om een publieke verdediging in te lassen en tevens geeft zij het advies om te experimenteren met een stage. Beide zaken zijn o ­ ndertussen gebeurd.

23 |

Meer info? Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Departement Communicatiewetenschappen Stadscampus Sint-Jacobstraat 2 2000 Antwerpen Inge Schellekens T +32 3 265 52 62 [email protected] Prof. dr. Christ’l De Landtsheer ([email protected]) Prof. dr. Stefaan Walgrave ([email protected]) www.ua.ac.be/psw en www.politiekecommunicatie.be Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Gebouw E (Agora), eerste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected]

| 24

Leon... D e n i e u we Da Vinci.