Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 6. Sociaal Werk binnen de Universiteit Antwerpen 7. Over Sociaal Werk 8

Inhoud Welkom 5 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?

6

Sociaal Werk binnen de Universiteit Antwerpen

7

Over Sociaal Werk

8

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden

9

Loopbaanperspectieven 11 Studieprogramma

12

Masterproef 16 Opleidingsonderdelen

16

Nuttige info over je studietraject

20

Studiebegeleiding 21 Studeren in het buitenland

22

Infomomenten 23 Nuttige websites

23

Meer info?

24

3|

|4

Welkom Je hebt de weg naar de Universiteit Antwerpen gevonden. Misschien is dit je eerste ­kennismaking met de Universiteit Antwerpen. Misschien vond je al enkele jaren geleden de weg naar onze universiteit en heb je hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent en wil je informatie over de masteropleidingen die wij aanbieden. Dit boekje helpt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 14 000 studenten. Binnen de Associatie Hogescholen & Universiteit Antwerpen werken we nauw samen met de Plantijn Hogeschool, de Karel de Grote-Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Onze universiteit stelt alles in het werk om je studietijd zo aangenaam mogelijk te maken en de kwaliteit van de opleidingen op topniveau te houden. Daarom worden onze opleidingen geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. ‘Leren is leven’ is de slogan van de Universiteit Antwerpen. Niet zomaar een leuze, want wij maken werk van een goed evenwicht tussen leren en leven. Met ‘kennen’ ben je niets zonder het ‘kunnen’. De link tussen leren en leven is hier voelbaar aanwezig. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. We nodigen je alvast uit op onze open campusdagen op zaterdag 17 maart en zaterdag 28 april en op de infomarkt op woensdag 5 september. Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen

5|

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen, wat een vlotte interactie mogelijk maakt. Dankzij de kleine afstand tussen studenten en docenten kan je rechtstreeks bij je proffen terecht met eventuele vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. Dat biedt opnieuw kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Ten slotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De ‘ivoren’ academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar verwerf je relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen worden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen worden verruimd. Infrastructuur De Universiteit Antwerpen beschikt over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. De studenten van de Universiteit Antwerpen zitten verspreid over vier campussen. De campussen Drie Eiken, Middelheim en Groenenborger liggen aan de zuidelijke stadsrand, in een groene omgeving. Studeer je op Campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum Middelheim en |6

aan het Nachtegalenpark. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde zestiende-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen, maar ook een brede vorming aanbieden: jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studie­ programma’s. Antwerpen Je kiest natuurlijk ook voor de stad Antwerpen. Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur, ... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken.

Sociaal Werk binnen de Universiteit Antwerpen De Universiteit Antwerpen heeft zeven faculteiten: farmaceutische, biomedische en diergeneeskundige wetenschappen, geneeskunde, letteren en wijsbegeerte, politieke en sociale wetenschappen, rechten, toegepaste economische wetenschappen, wetenschappen. De master sociaal werk is een opleiding binnen de faculteit politieke en sociale ­wetenschappen en omvat een schakel- en een masterprogramma. Bij de inrichting van deze master zijn nog andere partners ­betrokken. Het gaat om het Departement Bedrijfskunde, Lerarenopleiding en Sociaal Werk van de Artesis Hogeschool en het Departement Sociaal-Agogisch Werk van de Karel de Grote-Hogeschool. Andere masteropleidingen binnen de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen zijn: • Communicatiewetenschappen - mediacultuur • Communicatiewetenschappen - strategische communicatie • Sociologie • Sociaal-economische wetenschappen • Filmstudies en visuele cultuur • Politieke communicatie • Vergelijkende en Europese politiek • Internationale betrekkingen en diplomatie • Milieuwetenschap 7|

Over Sociaal Werk Bachelor en master Tijdens de professionele opleiding bachelor sociaal werk wordt aandacht besteed aan praktische vaardigheden en oplossingsgericht functioneren. Deze opleiding heeft in eerste instantie tot doel om de studenten de nodige vaardigheden bij te brengen om probleemoplossend en professioneel de vragen van cliënten te beantwoorden. De masters sociaal werk hebben een andere rol. Zij dienen te beschikken over een b ­ reder perspectief en moeten een ruimere waaier aan oplossingen en ­methodieken k­ ennen en beheersen. Deze vertrekpositie zal hen in staat stellen om binnen een ­organisatie of dienst beleidsvoorbereidend en -ondersteunend te werken. De eigen kracht en ­deskundigheid van een master sociaal werk is dat hij een breed theoretisch ­inzicht in de verhouding individu - samenleving kan koppelen aan de dagelijkse ­praktijk van ­hulpverlening en dienstverlening. Masters in sociaal werk verenigen kennis en k­ unde op het vlak van de begeleiding van sociaal-agogische processen, ­organisatiekunde, (­strategische) ­planning, methodiekontwikkeling en -implementatie. Ze hanteren ­daarvoor wetenschappelijke ­inzichten en methoden van (toegepast) wetenschappelijk onderzoek. Zij zijn in staat een visie te ontwikkelen, methoden uit te diepen en te v­ errijken. Daarenboven beheersen zij de taal om dit alles ook door te geven aan de veldwerkers van de organisatie. Algemene doelstellingen van de master sociaal werk Analyse: Om beleidsondersteunende, beleidsvoorbereidende of leidinggevende ­functies waar te maken is het nodig dat masters sociaal werk inzicht hebben in de ­verwevenheid van het sociaal werk en de samenleving waarin het opereert. Ze moeten de theorieën en analysekaders kennen die een rol spelen in de verantwoording van het (stedelijk) sociaal beleid. Daarnaast moeten ze deze kaders kunnen confronteren met de praktijk van het sociaal werk. Het zijn deskundigen die in staat zijn op systematische wijze problemen en interventies te analyseren. Methodische diepgang van het professionele handelen: Professionele dienstverlening betekent niet langer enkel dat goed opgeleide sociaal werkers dit uitvoeren, maar ook dat het gepland, gecoördineerd, geëvalueerd en gemeten wordt. Dit maakt het ­noodzakelijk om met een zekere afstand te reflecteren over de uitgangspunten en methoden van het sociaal werk. De master sociaal werk moet een overzicht hebben van de beschikbare know-how en moet de gepaste middelen kunnen kiezen en aanwenden, die leiden tot een effectief en efficiënt beleid van de organisatie waar hij werkzaam is.

|8

Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek: Net als in de gezondheidszorg wordt er in het sociaal werk gestreefd naar het nuttig aanwenden van de resultaten van ­wetenschappelijk onderzoek in de beleids- en praktijkontwikkeling. De m ­ asterstudent leert professioneel om te gaan met onderzoeksresultaten en om zelf praktijkgericht ­wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren. Toch is het profiel van de o ­ pleiding niet dat van een wetenschappelijke onderzoeksmaster, maar wel dat van een academisch breed vormende, maatschappelijk geëngageerde opleiding. De ­afgestudeerden wensen een rol te spelen in de explicitering van het waarom en hoe van het sociaal werk en daardoor bij te dragen tot de verdere professionalisering van het beroep. Aansturen van een (multidisciplinair) team: Het profiel van de opleiding is niet deze van een managementopleiding. Verschillende opleidingsonderdelen reiken kaders aan en ­leren competenties aan die voorbereiden op het leidinggeven in het m ­ iddenmanagement. Deze competenties liggen op het vlak van de theoretische kaders van management en niet op het vlak van het concrete inoefenen van managementinstrumenten.

Doelgroep en toelatingsvoorwaarden Deze opleiding richt zich in eerste instantie tot professionele bachelors sociaal werk die een ruimere visie op het terrein van het welzijns-, sociaal-cultureel of personeelswerk wensen te verwerven. Ook professionele bachelors orthopedagogie, toegepaste psychologie, verpleegkunde en gezinswetenschappen kunnen instromen. Hierbij gaat het zowel om personen die net afgestudeerd zijn, als om professionele welzijnswerkers die reeds ervaring hebben op het werkveld. Tot slot is deze master eveneens gericht op academische bachelors Sociologie, masters Sociologie en op academische bachelors en masters in een andere humane wetenschap (criminologische, pedagogische wetenschappen). Toelatingsvoorwaarden Studietraject van een professionele bachelor naar de master Sociaal Werk

9|

Combinatie werken en studeren Deeltijds studeren Met deze opleiding willen we expliciet ook werkende studenten aantrekken. We ­willen hen op de beste manier ontvangen. Voor werkende studenten kan voltijds studeren zwaar uitvallen. Daarom voorziet de opleiding ook een deeltijds traject. Men kan het volledige traject dan afleggen in vier jaar. Werkstudentenprogramma In de master Sociaal Werk wordt nog meer moeite gedaan om de combinatie werken en studeren mogelijk te maken. We hebben een werkstudentenprogramma o ­ ntwikkeld waarin de lesmomenten, het studiemateriaal, de werkvormen, aangepast zijn voor ­werkende studenten. Je kan de belangrijkste opleidingsonderdelen van het schakelprogramma in dat ­programma volgen. Concreet worden de contactmomenten verminderd en wordt er meer beroep gedaan op zelfstudie, die begeleid wordt via opdrachten, zelfevaluatie-vragen, | 10

extra oefeningen en tussentijdse testen. Sommige hoorcolleges worden ­opgenomen en kan je via streaming video bekijken wanneer je dat wil. Je verwerkt dezelfde leerstof, maar je kan beschikbare tijd dus flexibel inzetten. Centrum WeST Het Centrum voor Werken en Studeren (Centrum WeST) richt zich tot alle w ­ erkstudenten van de Universiteit Antwerpen. Het wil de werkstudenten zo correct mogelijk ­informeren over de combinatie werken en studeren. Naast de informatie over educatief ­verlof, ­opleidingscheques, tijdskrediet of deeltijds studeren wordt er ook aan studie­ ondersteuning gedacht. Zo organiseert Centrum WeST aan het begin van het academiejaar verschillende workshops en kan je cursussen ophalen bij het cursusdepot. Bij je inschrijving aan de Universiteit Antwerpen kan je je bij Centrum WeST ­registreren als werkstudent. Het is ook bij dit centrum dat je je moet aanmelden voor het ­werkstudentenprogramma. Alle informatie over Centrum WeST is te vinden op www.ua.ac.be/west.

Loopbaanperspectieven De master Sociaal Werk leidt op tot breed gevormde, flexibel inzetbare academici. ­Afgestudeerde masters Sociaal Werk kunnen dan ook aan de slag in tal van functies en beroepenvelden. De wereld van de welzijnsorganisaties is zeer divers. We wensen onze studenten niet specifiek te richten op één of enkele arbeidsmarktsegmenten. ­Afgestudeerden van deze master zullen terecht kunnen in de sociale sector of bij lokale of regionale besturen. Met hun combinatie van theoretische kennis en praktijkgerichte competenties zullen zij in beleidsvoorbereidende of -ondersteunende staffuncties mee het beleid sturen en toezien op de uitvoering.

11 |

Studieprogramma Schakelprogramma voor professionele bachelors De doelstelling van het schakelprogramma is iedereen op een gelijk startpunt te ­brengen voor het masterjaar. Naargelang de vooropleiding zal het schakelprogramma dus ­variëren. In onderstaand overzicht wordt per vooropleiding aangegeven welke ­opleidingsonderdelen gevolgd moeten worden. De kolom met de studiepunten (sp.) geeft een idee van de belasting die het ­opleidingsonderdeel vertegenwoordigt. Eén studiepunt komt overeen met 25 à 30 uren studietijd (colleges inbegrepen). Studenten die een diploma hebben van professionele bachelor sociaal werk, toegepaste psychologie of orthopedagogie kunnen rechtstreeks instromen in het schakeljaar van de master sociaal werk. Voor hen is een modeltraject ontwikkeld. Studenten die interesse hebben om de master sociaal werk te volgen maar een andere vooropleiding hebben dan deze van professionele bachelor sociaal werk, orthopedagogie of toegepaste psychologie en studenten met een buitenlands diploma kunnen een aanvraag om te worden toegelaten indienen bij de opleidingscommissie van de master sociaal werk. Indien zij worden toegelaten, moeten zij een geïndividualiseerd traject doorlopen. Bij de samenstelling van dit geïndividualiseerd traject, kan vrijstelling worden bekomen van leerstofonderdelen waarvoor al een credit werd behaald. Voor alle info m.b.t. toelatingsvoorwaarden, modelen geïndividualiseerde trajecten kan je terecht bij de studietraject­begeleider van de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen, Ann Aertssen ([email protected]).

| 12

Vakkenpakket op Universiteit Antwerpen Schakelprogramma naargelang vooropleiding in de hogeschool Ba 1. Ba 2. Ba 3.

Bachelor sociaal werk Bachelor toegepaste psychologie Bachelor orthopedagogie

Sem. Sp. Ba 1 Ba ­2 Ba 3 Algemeen vormende vakken Samenleving: feiten en problemen 2 6 x x x Sociologische auteurs 2 6 x x x Sociology of inequalities 1 3 x x x Inleiding tot het recht 1 3 x Publiek recht 2 3 x Socialezekerheidsrecht (deel 2) 1 3 x Methodevakken Inleiding wetenschappelijk werk 1 3 x x Sociaal-wetenschappelijk denken 1 6 x x x Kwalitatieve onderzoeksmethoden 1 6 x x Kwalitatieve onderzoeksmethoden (deel 2) 1 3 x Statistiek I 1+2 6 x x Meten en analyseren 2 6 x x x Keuzevakken communicatiewetenschappen of politieke wetenschappen: één vak te kiezen Inleiding in de communicatiewetenschap 1 x Media: structuur en werking 2 x Cultuurtheorie 2 x Inleiding tot de politicologie 1 x Actuele problemen van de Belgische politiek 2 x Sociale en politieke filosofie 1 x Keuzevakken sociologie: 12 studiepunten te kiezen Antropologie (6 sp) 2 x Socialezekerheidsrecht (6 sp) 1 x Social demography (6 sp) 2 x Arbeidssociologie (6 sp) 2 x Gezinssociologie (3 sp) 1 x Sociologie van de sociale ruimte (3 sp) 2 x Sociologie van zorg en welzijn (3 sp) 2 x

13 |

Interprofessioneel samenwerken in de gezondheidszorg IPSIG II (3 sp) Studiepunten op UA Studiepunten op Artesis- of KdG-hogeschool Totaal aantal studiepunten

2

x 60 60

39 24 63

42 24 66

Het programma op de hogeschool (Artesis- of Karel de Grote-Hogeschool) voor studenten met een andere vooropleiding dan bachelor Sociaal Werk is bedoeld om het sociaal werk beter te leren kennen. Er wordt een individueel programma opgesteld waarin volgende clusters aan bod komen: • Inleiding in het sociaal werk • Methodologie • Methoden in het sociaal werk • Werkveldverkenning • Integratieopdracht Voorbereidingsprogramma Bachelors sociologie, masters sociologie en academische bachelors/masters in een andere humane wetenschap kunnen meteen instromen in de master sociaal werk. Om de specifieke aspecten van het sociaal werk te leren kennen, wordt van hen verwacht dat ze tegelijkertijd met het masterprogramma sociaal werk 12 ­studiepunten verwerven op één van de hogescholen. Zij stellen dit pakket van 12 ­studiepunten samen uit de clusters die aan de hogescholen worden aangeboden, namelijk: inleiding in het sociaal werk; methodologie; methoden in het sociaal werk; werkveldverkenning; integratieopdracht. Hun aantal studiepunten bedraagt dus 72 (60 aan de universiteit en 12 aan een hogeschool). Voor de vakken waarvoor zij een credit behaalden tijdens hun sociologiestudie kunnen zij een vrijstelling krijgen.

| 14

Programma master sociaal werk Richtingspecifieke vakken Maatschappij en sociaal werk Institutionele context van de sociale zorg Beleidsvorming Onderzoek in het stedelijk sociaal werk Werkcollege ICT en sociaal werk Keuzevakken (twee te kiezen) Handelingsmodellen Stedelijke interventiestrategieën HRM en arbeidsrecht Keuzevak (één te kiezen) Sociologie van en beleid rond arbeid SOTA (=state of the art) Sociologie van en beleid rond bevolking, gezin en levensloop SOTA Sociologie van en beleid rond cultuur SOTA Sociologie van en beleid rond ruimte en milieu, stad en wonen SOTA Sociologie en beleid rond uitsluiting en ongelijkheid SOTA Sociologie van en beleid rond zorg en welzijn SOTA Masterproef Totaal aantal studiepunten

Sem.

Sp.

1 1 2 1 1

6 6 6 6 3

2 2 2

12

1 1 1 1 1 1 1+2

6

15 60

15 |

Masterproef De masterproef (of de scriptie) is een bijzonder belangrijk opleidingsonderdeel van de master sociaal werk. Het werk wordt begroot op 15 studiepunten. Dit betekent dat een s­ tudent er gedurende het hele jaar intensief aan werkt. De scriptie begint met een p ­ robleem dat vervolgens systematisch wordt onderzocht en ten slotte leidt tot ­aanbevelingen die worden gestoeld op onderzoeksresultaten. Een geslaagde scriptie toont aan dat de student de verworven inzichten uit de vakliteratuur en de opleidings­ onderdelen kan integreren bij de uitwerking van een zelf gekozen problematiek. U ­ iteraard gaat het hierbij niet uitsluitend over de kennis die werd opgedaan tijdens de masteropleiding, maar ook over de kennis opgedaan tijdens de professionele bacheloropleiding. Een ‘Leidraad bij het schrijven van een scriptie’ wordt bij het begin van het masterjaar aan de studenten bezorgd.

Opleidingsonderdelen Opleidingsprogramma’s zijn een dynamisch gegeven omdat de leerinhoud van de opleidingsonderdelen permanent wordt vernieuwd en aangepast aan de recentste ontwikkelingen van de wetenschap. Een brochure als deze kan niet even kort op de bal spelen als de website. Wie de nieuwste versie van de vakbeschrijvingen wilt raadplegen, gaat daarom beter online. Je vertrekt van de algemene homepage van de Universiteit Antwerpen (www.ua.ac.be) en gaat verder naar de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen > Onderwijs > Onderwijsaanbod > master sociaal werk, en tenslotte naar het schakel- of masterprogramma sociaal werk. Op elk vak kan je doorklikken om zo de geüpdate versie van de vakbeschrijving te krijgen. Zo weet je precies waar je aan toe bent. Ook langs www.ua.ac.be/ood geraak je op je bestemming Maatschappij en sociaal werk • Een maatschappelijke kijk op welzijn, onwelzijn en de functies van welzijnszorg • Geschiedenis en theorieën van sociaal werk • Sociologie van de hulpverlening • Maatschappelijke tendenzen en hun effecten op sociaal werk Institutionele context van de sociale zorg Na een algemene inleiding en situering van de institutionele context van de sociale zorg, wordt ingegaan op een drietal soorten processen die de institutionele context van de sociale zorg beheersen, met name de macro-, de meso- en de micro-processen. Telkens worden daaruit enkele capita selecta besproken.

| 16

Tot de macro-processen behoren onderwerpen, die te maken hebben met de relatie tussen de samenleving en de sociale zorg: markt versus overheid; economische ontwikkelingen en concurrentiepositie; internationale ontwikkelingen, onder meer op Europees vlak; politieke en beleidsontwikkelingen; koepelvorming en syndicale werking. De meso-processen hebben te maken met de relatie tussen de overheid en de sociale zorg, zoals: beleid inzake welzijn, vooral op Vlaams en op lokaal vlak; het begrip welzijnsvoorziening (uitklaring); autonomie en grenzen van de autonomie en rechtsvormen van voorzieningen; instrumenten van overheidsbeleid en regulering in het algemeen en in de sociale zorg in het bijzonder; arbeidsbetrekkingen; conflictregeling, onder meer klachtrecht en kwaliteitsbeleid; algemeen kader voor milieuzorg en duurzaamheid; de rol van sociaal-economische grondrechten. In de derde plaats zijn er de micro-processen, die te maken hebben met de relatie tussen de gebruiker/burger en de sociale zorg, waaronder: rechten van de patiënt en gebruiker; individuele en collectieve vormen van participatie en inspraak; institutioneel kader voor interne kwaliteitszorg en controlesystemen; integriteit en professionaliteit van de betrokken beroepsgroepen. Tot slot wordt aandacht besteed aan de kansen en beperkingen van de sociale zorg vanuit de institutionele context. Hier kan ook de link worden gelegd met de organisatie en de fundamentele vraagstellingen van het welzijnswerk in het algemeen. Beleidsvorming De cursus heeft tot doel de studenten de nodige methodologische inzichten en tools aan te reiken die nodig zijn bij het analyseren van overheidsbeleid. In een eerste deel maken de studenten kennis met de belangrijkste hedendaagse theoretische perspectieven op de politieke besluitvorming. In het tweede deel maken de studenten kennis met een eenvoudig analyse-kader dat hen helpt inzicht te verschaffen in de processen van de beleidsvorming. Ze passen dit instrument in deel 3 zelf toe op een beleidsplan van de Vlaamse Overheid. De link met de maatschappelijke realiteit wordt verzorgd door een tweetal gastcolleges door experten uit het veld. Onderzoek in het stedelijk sociaal werk Definities van de stad slingeren heen en weer tussen twee paradigma’s: het ene is veeleer optimistisch en het andere veeleer pessimistisch. Laatstgenoemd was dominant in de publieke opinie, het politieke vertoog en onderzoek tijdens de laatste decennia van de 20th eeuw. De stad werd gezien in termen van haar sociale problemen: armoede, achtergestelde buurten, verminderde cohesie, misdaad en geweld, racisme, … Recent komt een ander perspectief op de voorgrond; het ziet de stad (terug) als een plek van economische dynamiek, culturele creativiteit en individuele vrijheid. We zullen focussen op de eerste dimensie van het stedelijk leven – omdat het sociaal werk daar dit duidelijk zijn raison 17 |

d’être vindt. We hebben nochtans de bedoeling om te besluiten met het optimistischer perspectief, dat focust op de sterktes, de kansen, de empowerment. Welke zijn de belangrijkste sociale problemen van stedelijke gebieden? Welke factoren dragen bij tot deze problemen? Zijn er oplossingen? • de context: wat is een sociaal probleem? Wat is de city vandaag? De plaats van het sociaal werk; • specifieke problemen en hun verklaringen; • sociaal werk, sociaal beleid en urban governance. Werkcollege ICT en sociaal werk Het werkcollege bestaat uit een aantal inleidende hoorcolleges en een individuele taak. Deze opdrachten worden op het einde van de collegereeks gepresenteerd. De inleidende werkcolleges gaan in op de betekenis van digitalisering van de leefwereld en een aantal consequenties die dit heeft voor sociaal werk. Daartoe behoren de thema’s digitale kloof, technologie en sociale netwerken, ICT en hulpverlening, computers en eigentijds verantwoorden. Handelingsmodellen Een selectie uit wetenschappelijk gefundeerde handelingsmodellen voor het sociaal werk: • signalering, preventie, duurzaam veranderen in organisaties, strategische toekomstplanning; • krachtgerichte hulpverlening aan mensen in armoede, professionalisering in het jeugdwerk, omgaan met diversiteit; • vraaggericht werken of outreachend werken, empowerment, de presentiebenadering, trajectbegeleiding in het justitieel welzijnswerk. Stedelijke interventiestrategieën Deze cursus gaat in op het belang van de stedelijke context, de beschrijving en analyse van de stedelijke problematiek en sociale interventiestrategieën. Vertrekpunten daarbij zijn: • de stad als verzamelplaats van problemen en als reservoir van opportuniteiten; • het geloof in de maakbaarheid van de samenleving. Stedelijke interventiestrategieën worden binnen een historische en maatschappelijke context geplaatst. Soorten interventies worden verkend, beschreven en geanalyseerd (incl. plaatsbezoeken en debat). Verder komen verschillende benaderingen van monitoring en de evaluatie van strategieën aan bod. Tot besluit wordt aandacht besteed aan de formele inbedding van interventiestrategieën (regulerend kader) en worden actuele uitdagingen geformuleerd. | 18

HRM en arbeidsrecht Het centrale vraagstuk van dit opleidingsonderdeel is: ‘hoe’ kan arbeidsgedrag (competenties, motivatie, werkomgeving) een (meetbare) sleutelbijdrage leveren aan een duurzaam competitief voordeel voor organisaties (profit, social profit en publieke sector) in een voortdurende veranderende (globaliserende) omgeving? Wat typeert de ‘highperformance organisations’ of de ‘high involvement work systems’ in termen van inzet van medewerkers? Hoe met ‘mensen’ het ‘verschil’ maken? HRM wordt tot vandaag gedefinieerd als “the planned pattern of human resource (i.e. workforce) and human resource management (i.e. functional) deployments and activities intended to enable the organization to meet organizational goals and objectives” (McMahan, Virick & Wright, 1999: 99-122). De centrale lijn van de leerinhoud - ondersteund door de meest recente bevindingen van het personeelswetenschappelijk onderzoek in de internationale tijdschriften - is: welke zijn de mogelijke conceptuele, theoretische en praktijkmogelijkheden om mensen (arbeid) in te zetten in competitieve organisaties? Het competentiemanagement is de ‘rode draad’ doorheen de diverse HRM-praktijken. In dit opleidingsonderdeel wordt vanuit een geïntegreerd perspectief ook de nodige aandacht besteed aan het arbeidsrechtelijke kader. Hierbij willen wij de dynamiek en de eigenheid van het arbeidsrecht, zowel het individuele als het collectieve, in het raam van een aantal specifieke HRM-toepassingen duiden: juridische contouren bij het aanwerven en het tewerkstellen van personeel, de onderscheiden types arbeidsovereenkomsten, de mogelijkheden en beperkingen van flexibiliteit, het ontslag, de rol van de sociale partners, het collectief overleg tot en met collectieve actie. De theoretische invulling van de verschillende thema’s wordt regelmatig geïllustreerd aan de hand van gegevens uit recent wetenschappelijk onderzoek, concrete illustraties (audiovisueel) en ‘self assessment’-oefeningen. State of the Art vak, behorend tot één van de clusters uit het masterprogramma Sociologie, namelijk: • arbeid; • bevolking, gezin en levensloop; • cultuur; • ruimte en milieu, stad en wonen; • uitsluiting en ongelijkheid; • zorg en welzijn.

19 |

Nuttige info over je studietraject Masteropleidingen binnen de bamastructuur Met het ondertekenen van het Bologna-akkoord, werd in heel Europa de bachelormasterstructuur ingevoerd. Alle opleidingen aan de universiteit werden omgevormd tot academische bachelor- en masteropleidingen. Om te kunnen inschrijven voor een masteropleiding, moet je in het bezit zijn van een professioneel of een academisch bachelordiploma. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je ofwel rechtstreeks instromen in een masteropleiding, ofwel eerst een schakelprogramma (na een professionele bacheloropleiding) of een voorbereidingsprogramma (na een academische bacheloropleiding) volgen (zoals voorgesteld in volgend schema).

academische bachelor professionele bachelor

à

rechtstreekse instroom

à

à

voorbereidingsprogramma

à

à

schakelprogramma

à

academische master

Dankzij de nieuwe bachelor-masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangsbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma hebt behaald. Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op www.ua.ac.be/OER. Leerkrediet Het leerkrediet werd in het leven geroepen om je te stimuleren om een doordachte studiekeuze te maken. Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw sociale statuut als student. Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn. Meer informatie vind je ook op www.ua.ac.be/studiepunten.

| 20

Hoe werkt het leerkrediet? Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving aan de universiteit. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je inschrijft wordt je leerkrediet verminderd met de overeenkomstige studiepunten. Enkel wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. Studiepunten waarvoor je gedelibereerd wordt, dit wil zeggen geslaagd verklaard hoewel je er geen creditbewijs voor behaalde, komen niet terug bij je leerkrediet. Dit kan in je nadeel zijn wanneer je een bijkomende master wil behalen. Opleiding afgewerkt? Na het behalen van je bachelordiploma, behoud je je leerkrediet. Als je een masterdiploma behaalt, wordt het startkapitaal van 140 studiepunten van je saldo afgetrokken. Als je studietraject perfect is verlopen, heb je dan nog 60 studiepunten over. Onvoldoende leerkrediet? Als je geen of een negatief leerkrediet hebt, mag de universiteit je inschrijving weigeren. Als je onvoldoende studiepunten hebt voor de opleiding of het programma waarvoor je wilt inschrijven, kan de universiteit je inschrijving beperken tot het aantal studiepunten waarover je nog beschikt. Aan de Universiteit Antwerpen wordt géén verhoogd inschrijvingsgeld gevraagd. Je hebt wel van de betrokken faculteit de toelating tot inschrijven nodig en deze zal in de meeste gevallen je studieprogramma beperken. Het aantal studiepunten dat je opneemt via je inschrijving en het aantal studiepunten waarvoor je credits behaalt via de examens is dus belangrijk!

Studiebegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot op het moment waarop je je diploma in handen krijgt. •

•

Onze medewerkers staan voor je klaar met informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs. Ze beantwoorden je vragen over de opleidingen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet enzovoort. Met specifieke vragen, bijvoorbeeld over je individuele studieprogramma of over vrijstellingen, kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Een studiekeuze maken is makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses en de opleidingen die daarbij passen, al dan niet in

21 |

•

• •

•

• •

het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het werkboek ‘Kijk op Kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze’ kunnen je hierbij helpen. Een studentenbegeleider kan je ook begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede notities, …) en het maken van realistische studieplanningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Ook wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …) kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Als student met een functiebeperking kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens, indien je beschikt over een geldig attest. Je kan je aanvraag indienen via www.ua.ac.be/functiebeperking. Het is belangrijk dit tijdig te doen! Meer informatie vind je in de folder ‘Studeren met een functiebeperking’. Studenten die sport of kunst beoefenen op een hoog niveau kunnen eveneens bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Aanvragen van topsporters worden beoordeeld door de Sportcommissie, die van de kunstbeoefenaars door de Commissie Cultuur. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/sportenkunst of in de folder ‘Studeren met een topsport- of kunstbeoefening’. We kunnen je ook helpen in je zoektocht naar jobs die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, en geven zelfs nuttige sollicitatietips. Ook als je wil verder studeren, kan je bij ons terecht voor informatie. Wil je eerder verworven competenties (EVC) laten erkennen? Contacteer dan de EVCcoördinator voor informatie, een adviesgesprek en het opstarten van de procedure. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/evc.

Je kan op elke campus bij een studentenbegeleider terecht. Informatie en afspraken verlopen steeds via het Studenten Informatie Punt (STIP): T +32 3 265 48 72, [email protected]. be. Neem ook een kijkje op de website: www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.

Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan Europese uitwisselingsprogramma’s zoals Erasmus. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het Erasmusprogramma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal-Europa. Maar we kijken verder dan Europa: op bilaterale basis (buiten het kader van Erasmus) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma’s uitgewerkt.

| 22

In het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer informatie vind je op de website van de Dienst Internationale Samenwerking: www.ua.ac.be/dis.

Infomomenten Open campusdagen Op 17 maart en 28 april 2012 organiseert de Universiteit Antwerpen open campusdagen. Naast een algemene en een opleidingsspecifieke infosessie kan je aan de infostanden cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid om vragen te stellen en ook een persoonlijk gesprek is mogelijk. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/opencampusdagen. Infomarkt Twijfel je in september nog over je studiekeuze, of wil je graag bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt op 5 september 2012. Bachelor-, schakel-, master- en master-na-masterprogramma’s komen aan bod, alsook flexibel studeren en avondonderwijs. Aan de infostanden kan je cursussen inkijken, brochures verkrijgen en bijkomende vragen stellen aan de medewerkers van de opleidingen en de studentenbegeleiders. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer informatie vind je op www.ua.ac.be/infodagen.

Nuttige websites Opleidingen Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle opleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Inschrijven Praktische informatie in verband met de inschrijvingen vind je op www.ua.ac.be/inschrijven. Blackboard Op het studentenportaal https://blackboard.ua.ac.be vind je algemene informatie die voor jou als student nuttig kan zijn: de academische kalender, informatie over finan23 |

ciering, huisvesting, sociale voorzieningen, beschikbare cursussen, eet- en drinkgelegenheden op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sportactiviteiten, doctoreren, enzovoort. Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie boeken ter beschikking voor studenten en personeel. Op de Stadscampus bevindt zich een gloednieuwe bibliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de exacte en medische wetenschappen gehuisvest. Meer informatie op http://lib.ua.ac.be. Wegbeschrijving naar de vier campussen Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden: Campus Middelheim, Campus Groenenborger, Campus Drie Eiken en de Stadscampus.

Meer info? Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen - master Sociaal Werk Leen Sebrechts, onderwijsassistent Faculteit PSW De Meerminne, S.M.484 Sint-Jacobstraat 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 53 82 [email protected] www.ac.be/psw Indien je meer informatie wenst, contacteer dan de Onderwijsadministratie PSW via de online helpdesk, http://pswhelp.be Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus - Gebouw E (Agora), 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected]

| 24

25 |

| 26