Waarom er regentenmoed nodig is voor een goede jeugdzorg Over (schijnbare) onvermijdelijkheden in de ontwikkeling van beleid en uitvoering
Ira Helsloot Hoogleraar besturen van veiligheid
Tuurlijk wil iedereen het beste
• Wie staat er nu niet voor effec0viteit en efficiency? • Wie kan er tegen zinvolle samenwerking zijn? • Wie wil nu niet tot uitvoerbaar beleid komen? • En in het bijzonder wilt u dat! • En toch is er bijna overal een con0nue ontwikkeling naar dispropor0oneel (veiligheids)beleid en inefficiënte uitvoering zichtbaar. Ook (en vooral) in de jeugdzorg.
De eerste reden: incidentenpolitiek
• Na incidenten treed de risico-‐regelreflex in werking • U herkent allen: ‘dat mag hier nooit meer gebeuren en daar gaan weer dus wat aan doen… • …maar wat we deden was vaak dispropor0oneel’ • Als straf: extra veiligheidsmaatregelen van bovenaf • Als vlucht vooruit: extra maatregelen uit de sector zelf • Uit angst: voorkomen van aansprakelijkheid door extra procedures ed
Buitenwereld krijgt de schuld
• De jeugdzorgsector geeR de poli0ek de schuld: ‘bureaucra0e schuld van poli0ci die na Savanna doorgeslagen zijn’ • (maar ook ‘door dood Savanna betere samenwerking in mul0overleg’, onthoud deze svp even) • De Kamer geeR de burger de schuld: ‘de publieke opinie dwingt ons’ • Feitelijk richt poli0ek zich op de pers en denkt de narrige burger heel anders … dat weet u toch he?
Ook zonder incidenten gaat het mis tenzij…
• Heel andere redenen liggen in de sector en hun aansturing zelf • Vier bestuurskundige principes in ac0e leiden tot dispropor0oneel beleid en inefficiënte uitvoering • Uiteindelijk maatschappelijk te onaanvaardbaar: kanteling … en dat hebben we met de rijksjeugdzorg gezien • Maar ervaringsfeit: al0jd te weinig geld voor verandering .. dus begint het spel opnieuw • Tenzij…er zorgvuldig wordt vormgegeven en moedig bestuurd.
Op je eigen centen pas je het best • Het eerste principe luidt dat betekenisvolle aansturing al0jd besluitvorming over middelen betekent, omdat anders geen evenwich0ge belangenafweging zal plaatsvinden. Dit leidt uiteindelijk tot ineffec0viteit en inefficiën0e. • Vb: tunnels maar ook ‘beheer’ regiopoli0e en indica0estelling jeugd … en daarom is het juist dat gemeentelijke taken uit het gemeentefonds worden betaald
Adviseurs dienen hun baas • Het tweede principe luidt dat adviseurs ‘in dienst’ van het bevoegd bestuur moeten zijn, omdat zij anders al0jd eenzijdig zullen adviseren ten behoeve van het deelbelang waarover zij adviseren. Eenzijdige advisering leidt tot ineffec0viteit en inefficiën0e omdat integraliteit dan ‘pas’ op het bestuurlijke niveau kan/moet worden bereikt zonder dat een, alle belangen afwegend advies, beschikbaar is . • Vb: Commissie Tunnelveiligheid … maar ook natuurlijk uw adviseurs en prof’s psychiatrische jeugdzorg
Professionals willen professionaliseren • Het derde principe luidt dat professionele organisa0es al0jd verder willen professionaliseren ook al gaat dat ten koste van de efficiency en zelfs de effec0viteit, dat wil zeggen de veiligheid. Directe aansturing door een breder verantwoordelijk bestuur is daarmee noodzakelijk om effec0viteit en efficiency af te dwingen. • Vb: Brandweer en opsporing poli0e…maar ook de jeugdzorgverlener die case manager gaat heten
Organisaties kunnen niet samenwerken • Het vierde en tevens laatste principe luidt dat echte samenwerking tussen autonome professionele organisa0es al0jd beperkt is, omdat voor leidinggevende professionals autonomie zwaarder weegt dan efficiency. Overkoepelende aansturing door een integraal verantwoordelijk bestuur is daarmee noodzakelijk om efficiency af te dwingen. • Vb: regiopoli0e maar ook brandweer+ambulance … en elke gemeentelijke dienst
Er is onvoldoende geld voor kanteling • Een ervaringsfeit is dat de beschikbare middelen die vereist zijn voor een op0male implementa0e van nieuw beleid al0jd geringer zijn dan de noodzakelijke middelen. Dus wees bescheiden in je veranderingsambi0es. • Vb: Reorganisa0erampenbestrijding of vorming regionale (1993) en na0onale poli0e (2013) en nu dus jeugdzorg
Dank voor uw aandacht! Contact:
[email protected]
