WAARDECREATIE DOOR KENNIS & KAPITAAL 1 november 2011
| pag 1
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
16.45 uur 17.00 uur 17.10 uur 17.20 uur
17.50 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF Pauze Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT Ralf ter Haar, corporate controller NXP Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University Borrel
PHILIP HOUBEN voorzitter NVP
| pag 3
Private equity... ...helps building better businesses ...drives innovation ...creates lasting value
| pag 4
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
16.45 uur 17.00 uur 17.10 uur 17.20 uur
17.50 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF Pauze Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT Ralf ter Haar, corporate controller NXP Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University Borrel
BERNARD WIENTJES voorzitter VNO-NCW
| pag 7
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
16.45 uur 17.00 uur 17.10 uur 17.20 uur
17.50 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF Pauze Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT Ralf ter Haar, corporate controller NXP Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University Borrel
Stichting Food Valley NVP Seminar 1 november 2011
Roger van Hoesel
Food Valley 150 km
225 km
Food Valley
8.000 Kenniswerkers 1440 foodgerelateerde bedrijven
70 science companies 20 research instituten HQ Wageningen University & Research Centres Ondersteunende faciliteiten, bijv. start-ups EU hotspot
Gestart in 2004 ‘Founders’ van industrie, kennis en overheid Startpunt = behoeften bedrijven Versterken innovatiekracht door optimaal gebruik te
maken van kennisbasis
‘Food and Feed’ productie
Royal Friesland Campina Mead Johnson Nutrition H.J. Heinz Struik Foods Europe Royal Fruitmasters Group Royal VIV Buisman Veldhuyzen cheese Marthomi Allergy Free Foods Dishman Netherlands Proten CSK food enrichment Docomar Nutreco Holding Denkavit De Heus
Kennis
Research & Development
‘Food and Feed’ productie
Kennis
Wageningen University Wageningen UR Food & Biobased Research Plant Research International Rikilt Institute of Food Safety Restaurant of the Future Top Institute Food and Nutrition Technological Top Institute Green Genetics Kluyver Centre for Genomics of Industrial Fermentation Centre for Biosystems Genomics Nutrigenomics consortium Celiac Disease Consortium TNO Quality of Life NIZO food research TOP BV
Research & Development
‘Food and Feed’ productie
Kennis
Kikkoman Europe R&D Laboratory Keygene FujiFilm Life Science Genetwister NSure Micreos Check-Points Isolife Biqualys FrieslandCampina Research Danone Research Heinz Innovation Center CRV BFactory Health Products
Research & Development
Stichting Food Valley
Bedrijven ondersteunen bij vernieuwen Nederland internationaal als kennishart profileren
1
Gebrek aanCompanies ervaring in Program het Ambitious (ACP) innovatieprocesmanagement
2
Food Valley Expo, Innovation Onvoldoende inzichtOpen in markten Seminars, Foodtrends Valleyen Award technologische wet- en regelgeving
3
Onvoldoende onderbouwde plannen Ambitious Companies Program (ACP) voor innovatie-investeringen
4
Gebrek aan middelen – tijd, mensen, kennis, faciliteiten om te Food Valley Society, Open – Innovation innoveren Seminars, Innovation Link
5
Beperkte financiële mogelijkheden om te innoveren StartLife, informal & formal investors, financial schemes governments
6
Beperkte mogelijkheden voor productof technologielancering op International matchmaking (inter)nationale markt(en)
2
4
Innovation
1
INNOVATIE PROCES
3
Generatie ideëen
Uitvoerbaarheidsstudie
5
Productontwikkeling
6
Production & launch
Food Valley Award
Nsure Grip op kwaliteit van fruit
HiFri Frituren zonder vet
2010
2007
Avebe 2009 ETENIA, texturen op maat
Provalor Gezond groentesap uit restproducten
2006
Newtricious Verrijkte eieren tegen oogziekte
FrieslandCampina Valess de gezonde variatie op vlees
2008
2005
Food Valley Award IXL: Winnaar Food Valley Award 2011!
•Pulsed Electric Field (PEF) Technologie •Voedselbereiding in seconden •Lage temperatuur •Minimaal verlies van smaak en nutriënten
Open innovatie seminars
Innovation Link
Producent van waterflessen met filter: indicator voor filtervervanging Producent van diepvriesvleesproducten: technologische haalbaarheid om het soorteigen vezelig karakter van vlees na te bootsen
Adviesorganisatie foodingrediënten: kwaliteitsborgingsysteem voor bepaalde zoetstoffen Machinebouwer: beter droogproces (dan centrifugeren) tbv verlenging en kwaliteit groente Producent authentieke recept- en maaltijdonderdelen: mogelijkheden producten als sauzen twee jaar houdbaar en lekker te houden zonder conserveermiddel
Internationaal profileren
De juiste dingen doen Commitment van bedrijven
Meten = weten
Samenwerken
Cluster partners
Lessons learnt • Commitment bedrijven = cruciaal • Accepteer verscheidenheid aan wensen bij ondernemingen • Onderneming in de lead (maar: ondernemers zijn ook maar mensen) • Internationale verbindingen bepalen lange termijn succes • Heldere rolverdeling tussen partijen helpt enorm • Wisselende contacten = top!
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
16.45 uur 17.00 uur 17.10 uur 17.20 uur
17.50 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF Pauze Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT Ralf ter Haar, corporate controller NXP Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University Borrel
Ojah?
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Beeter® alternatief voor vlees en vis
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Innovatiefuik
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Voorwaarde: Eigen vermogen
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Voorwaarde: Launching Customer
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Voorwaarde: Tijdsgeest
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Vreemd Vermogen
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Meerwaarde VC’s
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Meerwaarde VC’s
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Meerwaarde VC’s
NVP Seminar Waardecreatie door Kennis & Kapitaal Dinsdag 1 november 2011
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
16.45 uur 17.00 uur 17.10 uur 17.20 uur
17.50 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF Pauze Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT Ralf ter Haar, corporate controller NXP Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University Borrel
Klopt het algemene beeld dat er een tekort aan kapitaal is of is er ook sprake van een tekort aan (groei)ambitie bij ondernemers? - Durven investeerders vroeg genoeg in te stappen (bv. nog zonder IP)? - Is het business model van venture capital uitgewerkt?
| pag 35
Met name voor later-stage ventures is er sprake van opkomende kapitaalschaarste. Het Innovatiefonds springt hierop in.
| pag 36
Evolution of venture capital activity flows
The shifting sands of the investor
Verschuiving in herkomst kapitaal venture fondsen
base in European venture capital 2007
H1 2011
Sovereign wealth
Academic
Insurance
funds
institutions
companies
0.1%
0.4%
Private individuals 17.7%
Pension funds 2.0%
Private individuals 7.3%
Sovereign wealth funds
1.0% Banks
1.0%
16.8%
Banks 1.7% Capital markets
Capital markets
1.9%
4.5%
Corporate investors
Pension funds Government
12.2%
Corporate
agencies
9.1% Endowments and
investors
56.9%
foundations
11.3% Endowments and
Other asset
1.2% Family offices
foundations
managers
1.4%
1.6% Family offices
5%
Fund of funds
2.9%
Insurance companies
Government
Fund of funds
5.4%
agencies
11.8%
16.4%
9.9%
Overheid 9,9% = € 840 mln
Overheid 56,9% = € 750 mln Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation
Source: EVCA/PEREP_Analytics
Institutionele beleggers verschaffen steeds minder kapitaal aan fondsen voor (startende) bedrijven. In de eerste helft van 2011 is ruim de helft van de funding in Europa afkomstig van de overheid. Moeten wij hier blij mee zijn?
| pag 39
Hoe verloopt de samenwerking tussen investeerders en universiteiten? - Universiteiten nemen niet gemakkelijk afstand van hun kennis. Moeten zij niet afstappen van het idee rijk te worden van de eerste fase, maar onderhandelen over een percentage van het rendement als een spinoff succes behaalt?
| pag 40
Leveren incubators in de huidige vorm voldoende op?
| pag 41
PAUZE TOT 16.45
| pag 42
Programma 15.20 uur 15.35 uur 15.55 uur 16.05 uur 16.15 uur
Philip Houben, voorzitter NVP Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW Roger van Hoesel, directeur Stichting Food Valley Jeroen Willemsen, Manager Externe Zaken Ojah Paneldiscussie Gosse Boxhoorn, informal investor duurzame energie Bertholt Leeftink, directeur-generaal Min. EL&I Jérôme Verhagen, directeur LIOF 16.45 uur Pauze 17.00 uur Jörn Aldag, bestuursvoorzitter AMT 17.10 uur Ralf ter Haar, corporate controller NXP 17.20 uur Paneldiscussie Jan Willem Baud, directeur NPM Capital Louwrens Dijkstra, oud-CEO Hyva Peter Roosenboom, Professor Entr. Finance & PE RSM Erasmus University 17.50 uur Borrel
Wat zijn de verschillende werkwijzen van private equity? En is het huidige model van de participatiemaatschappij nog toereikend om voldoende waarde te creëren?
| pag 44
Bedrijven met private equity stijgen sneller in waarde
Bron: diverse studies E&Y, 2011
De toegevoegde waarde van private equity ligt niet zozeer in sector-specifieke kennis, maar vooral in: - het versterken van het governance model; - de korte lijnen tussen aandeelhouder en ondernemer en het feit dat er (in de meeste gevallen) maar 1 aandeelhouder is. Hierdoor kan het bedrijf sneller handelen wat de slagvaardigheid enorm ten gunste komt; - private equity partijen hebben een enorme pool van de beste mensen om zich heen verzameld die een bedrijf vooruit kunnen helpen.
| pag 46
Het probleem van private equity voor veel management teams is de ‘full-control’. Een sterk management team wil ruimte.
| pag 47
Waarom doet private equity onvoldoende aan groeikapitaal? Waarom niet meer investeringen in later-stage ventures ipv alleen maar buyouts.
| pag 48
Waarom gaat het geld van institutionele beleggers vooral naar het buitenland? - Waardecreatie is een voorwaarde voor institutionele beleggers om te investeren in private equity fondsen. Leverage levert niet voldoende waarde meer op, participatiemaatschappijen zullen zich steeds meer moeten toeleggen op een kleine en specifieke portefeuille om voldoende betrokken te kunnen zijn en echt waarde toe te kunnen voegen.
| pag 49
NVP SEMINAR WAARDECREATIE DOOR KENNIS & KAPITAAL Met dank aan: