W E R K P R O G R A M M A 2012
Resultaten Scoren Postbus 830 3800 AV Amersfoort
WERKPROGRAMMA RESULTATEN SCOREN 2012 1. Inleiding Op 1 januari 2012 heeft het bestuur van de Stichting Resultaten Scoren (RS) een nieuwe stuurgroep ingesteld. De samenstelling is gebaseerd op de “3 X 3 formule” van 3 professionals, 3 hoogleraren/lector, 3 bestuurders en ziet er als volgt uit: Drs. Don Olthof, voorzitter Drs. Roel Hermanides Drs. Harro Spitsbergen Dr. Ben van de Wetering Dr. Vincent Hendriks Dr.Thomas Linka Prof. dr. Dike van de Mheen Mr. dr. Rob Bovens Prof. dr. Cor de Jong
(voorzitter RvB Iriszorg) (lid RvB Novadic-Kentron) (directeur behandelzaken Arkin) (psychiater) (hoofd Parnassia Addiction Research Centre) (medisch manager verslavingszorg, Vincent van Gogh) (directeur IVO, hoogleraar Erasmus/UvM) (lector verslavingspreventie Windesheim) (directeur NISPA, hoogleraar Radboud Universiteit)
Op 16 december vond de overdracht plaats van de oude stuurgroep naar de nieuwe stuurgroep Resultaten Scoren. Voor die gelegenheid is door de leden van de oude stuurgroep een overdrachtsdocument gemaakt dat door de aftredende en aantredende leden gezamenlijk is besproken. In het overdrachtsdocument wordt een reeks concrete punten voor debat naar voren gebracht waarover de nieuwe stuurgroep is gevraagd om een uitspraak te doen. Die punten raken de doelstelling en functie(s) van Resultaten Scoren als kenniscentrum op gebied van verslaving en dienen tevens als ijkpunten voor de beleidskoers van Resultaten Scoren in de komende jaren. Hieronder worden deze punten en de besluiten daarover kort samengevat: 1) Verbeteren van het ontwikkelproces van RS richtlijnen en protocollen, d.w.z. scherpere opdrachtformulering, expliciete tussentijdse toetsing, betere “complicance” aan Masterprotocol (MP). Besluit: betere monitoring in stuurgroep als ook toetsing altijd na fase 2 MP literatuurstudie, concept protocol na (interne) pilot en bij implementatieplan. 2) Resultaten Scoren als certificerende instelling: er worden behalve door RS overal richtlijnen/protocollen voor verslavingsbehandeling ontwikkeld; wil RS die in beginsel desgevraagd beoordelen en certificeren? Besluit: hoewel impact RS vergroot kan worden, geldt als nadeel dat het een lastige en tijdrovende taak is waar capaciteit voor ontbreekt. Certificeren wordt daarom geen (nieuwe) taak van RS. 3) Evaluate en onderhoud van RS protocollen/richtlijnen en implementatie RS heeft een onderhoudsschema geformuleerd gebaseerd op de uitkomsten van 3 implementatiestudies naar toepassing van RS producten. Besluit: per jaar bepalen welke interventie(s) voor onderhoud/bijstelling in aanmerking komt (in 2012 zijn de leefstijltrainingen in “groot onderhoud”). 4) Website www.resultatenscoren.nl: per 1 maart is de informatieve website van RS gereed met een actueel overzicht van alle publicaties en met bestel- en downloadmogelijkheid. Is er interactieve doorontwikkeling nodig?
2
Besluit: vooralsnog alleen karakter van informatieve site; vraagt teveel capaciteit voor interactieve functie. 5) Partners bij Resultaten Scoren: hoe en welke partners (beroepsgroepen, cliënten, instituten) meer/beter betrekken bij werk RS? In de huidige samenstelling zijn HBO beroepsgroepen en cliënten niet direct betrokken bij stuurgroep RS. Besluit: nu vooral cliënten via overleg meer betrekken bij voorbereiding werkprogramma RS. 6) Projectenportefeuille: in dit verband vooral de prioriteiten die in het VZ veld leven; genoemd zijn enkele brede thema’s t.w. senioren/ouderen, maatschappelijk herstel (met name wonen en werken) en (L)VG. Besluit: er komen dit voorjaar opdrachten voor ‘quick scans’ om de vraagstelling bij de 3 genoemde thema’s te verhelderen; daarna maakt RS keuzes voor specifieke projecten. 7) Resultaten Scoren… meer dan interventies: in het overdrachtsdocument staat “geef meer aandacht aan andere factoren dan protocolontwikkeling die de effectiviteit van zorg en behandeling beinvloeden (“op zoek naar effectieve professionals”). Besluit: dit project is in principe eenmalig en wordt na de conferentie van 4 oktober geëvalueerd a.h.v. de uitkomsten. 8) Implementatiebeleid Resultaten Scoren: implementatie van RS producten op de werkvloer van de instellingen geeft een gemengd beeld; tot nu toe is de lijn dat instellingen/deelnemers zelf verantwoordelijk zijn voor de implementatie. Besluit: bestaande beleidslijn voortzetten, RS draagt bij aan implementatie door een goed onderhoudbeleid (zie 3), het uitvoeren van periodieke evaluatieonderzoeken en actieve bekendmaking en verspreiding RS producten via haar website.
1.2. Overzicht speerpunten, projecten en activiteiten in 2012 Dit overzicht geeft in beknopte vorm informatie over de uitvoering van de belangrijkste werkzaamheden (projecten, activiteiten) die Resultaten Scoren in 2012 uitvoert. Elk jaar stelt de stuurgroep Resultaten Scoren in overleg met het veld een werkprogramma en een orderportefeuille vast met een daar bij behorende begroting. In 2012 zijn de speerpunten (beleid en activiteiten/projecten) in het werkprogramma als volgt: -
Finale uitvoering van een projectopdracht van het ministerie van VWS voor het ontwikkelen van een projectenprogramma (calls) op gebied van kwetsbare groepen jongeren en problematisch middelengebruik (project looptijd 2010 – 2012/2013) Uitvoeren via het NISPA van een project “Behandelprotocol GHB verslaving” in nauwe samenwerking met NISPA (project looptijd 2010 – 2012) Het in opdracht van het ministerie van Justitie samen met Palier/Parnassia opstellen van een werkplan en offerte om een proefproject op gebied van kwaliteitsontwikkeling en -beoordeling te ontwikkelen voor zorgpaden triple problematiek (2011 – 2012) Het in overleg met de VZ sector bepalen van voorkeursprojecten voor richtlijnontwikkeling voor het werkveld Verder inhoud geven aan het door de stuurgroep RS in 2009 vastgestelde onderhoudsbeleid van RS richtlijnen en protocollen Het verspreiden en promoten van RS producten in het brede veld o.a. via de in 2012 gelanceerde website www.resultatenscoren.nl
3
-
Ingrijpende herziening van de RS leefstijltrainingen (meest toegepaste protocol in de VZ), resulterende in een Handboek CGT bij Verslaving d.m.v. een projectmatige aanpak en nauwe betrokkenheid van behandelverantwoordelijken van VZ instellingen Voorbereiding en uitvoering van een project/onderzoek naar “de effectieve professional” a.h.v. een state-of-the-art studie, expertpanel beoordeling en een landelijke conferentie op 4 oktober in Arnhem
De Raad voor Bekwaamheidsontwikkeling (RvBO) voert sinds 2005 haar eigen werkprogramma uit. Daarin ligt het accent tot op heden op het verder stimuleren van (basis)opleidingen om verslavingskunde in het curriculum op te nemen; de aandacht ging daarbij in 2010/2011 vooral uit naar de medische en de psychologie-opleidingen. In 2012 zal de RvBO in de huidige vorm worden opgeheven en ten principale in een kleinere en nieuwe samenstelling primair tot taak krijgen om de kwaliteit van opleidingen/nascholing te monitoren en te evalueren (naast het verder promoten van (o.a. RS) producten met bettrekking tot kennisontwikkeling op gebied van verslaving).
2. RS-VWS programma “Zorg en preventie t.b.v. kwetsbare groepen en problematisch middelengebruik” (2010 – 2012) Resultaten Scoren voert vanaf begin 2010 in opdracht van VWS een project uit op gebied van (geïndiceerde) preventie, vroegsignalering en behandeling voor kwetsbare groepen jeugdigen met problematisch middelengebruik en -afhankelijkheid. In 2012 staan voor dit project gefaseerd de volgende activiteiten op de agenda: -
Besluitvorming stuurgroep RS over call “Protocol ADHD en problematisch middelengebruik bij jongeren” Ontwikkelen van initiatieven met andere partners om uitvoering te geven aan Advies v.d. Gaag tot oprichting van een “Partnership Jeugd en Verslaving” Update en aanscherping van de RS richtlijn vroegsignalering d.m.v. evaluatie van vier regionale implementatieprojecten vroegsignalering (noorden, midden, zuiden) Uitvoering onderzoek naar samenwerking op gebied van screening, behandeling, verwijzing, etc. tussen jeugdpsychiatrie, jeugdverslavingszorg (jeugdzorg) en identificatie van modelprojecten/best practices Formuleren en vaststellen van competenties verslaving t.b.v jeugdhulpverleners in het HBO en aanvullende moduleontwikkeling (o.a. met het oog op breder project “Effectieve Professional”) Voortzetting van het Platform Jeugdverslavingszorg met deelname van alle VZ jeugdbehandelprogramma’s en enkele JeugdGGZ-instellingen (waarin ook aandacht voor ontwikkeling MATE-jeugd) Ontwerpen en uitvoeren van een implementatieplan ter verspreiding van de behaalde projectresultaten en producten
Omdat de impact van dit programma aanzienlijk is en het bereik omvangrijk (in de keten van jeugdzorg, jeugdpsychatrie en jeugdverslavingszorg), wordt in overleg met het ministerie van VWS de looptijd verlengd tot 30 juni 2013.
3. Project GHB behandelprotocol
4
Gezien de onrustbarende toename van het aantal GHB verslaafden tot ruim 1000 en het ontbreken van een consistent behandelprotocol m.n. voor ontgifting, is door de VZ-sector o.l.v. NISPA een ontwikkelplan opgesteld voor een monitor en behandelprotocol voor GHB verslaving. Via Resultaten Scoren is het projectplan bij VWS ter financiering ingediend en per 1/9/2010 gestart. Aan het project nemen in principe zeven VZ instellingen deel; zij worden ondersteund door een projectstructuur waarin de bestuurlijke, organisatorische en uitvoerende zaken zijn geregeld; Resultaten Scoren is aanvrager en penvoerder van dit project. In 2012 ligt het accent op maximalisering van instroom/pp’n, protocoltoetsing, publicatie(s) en secundair op advisering (justitie/politie, ziekenhuizen), richtlijnontwikkeling e.d. (aan VWS is gevraagd om te bezien of voor deze belangrijke doch projectoverstijgende taken een aparte voorziening mogelijk is).
4. Samenwerking met Justitie/Palier t.b.v. zorgpadontwikkeling Resultaten Scoren ontwerpt samen met Palier op verzoek van Justitie een (toetsings)protocol voor het ontwikkelen van (een) zorgpad(en) voor de groep met meervoudige problematiek (reeks van verschillende modules op basis van zorgindicatie). De rol die Resultaten Scoren op zich neemt is: -
Ondersteuning van zorgpad-ontwikkeling volgens de werkwijze van het Masterprotocol van Resultaten Scoren Aanpassingen ontwerpen voor Masterprotocol t.b.v. toepassing op zorgpaden (addendum) Proef kwaliteitsbeoordeling van een door Palier ontwikkeld zorgpad Oplevering najaar 2012
Project heeft een looptijd van 2011 – 2012.
5. VZ sector geprioriteerde thema’s (quick scans) Behalve (externe) projectopdrachten zoals van VWS, gaat Resultaten Scoren in 2012 thema’s bepalen die voor de sector van de verslavingszorg van belang zijn. In eerder overleg met het Netwerk VZ worden plannen uitgewerkt t.b.v. de volgende prioriteiten: -
Ouderen/Senioren (55+) Wonen – Werken (Maatschappelijk herstel) LVG
In eerste instantie is er voor deze thema’s behoefte aan overzichtstudies/quick scans. De thema’s zijn namelijk zo breed dat er eerst inzicht nodig is om vast te kunnen stellen wat er reeds ontwikkeld is en aan welke focus en programmering er vervolgens in overleg met de sector behoefte bestaat. De opdrachten voor de quick scans zullen in 2012 door de stuurgroep RS worden gegeven. Daarna vindt verdere projectformulering plaats en wordt gekeken naar financiering.
6. Speciale implementatieprojecten
5
ZonMw heeft Resultaten Scoren in 2010 gevraagd om als landelijke implementator te fungeren van drie door ZonMw gefinancierde projecten. Het gaat hierbij om de volgende onderwerpen: -
Samen beslissen (Nispa, E. Joosten) Gameadvies op maat (IVO, T. Schoenmakers) JeugdMATE (AIAR, G. Schippers)
Voor deze projecten zijn implementatieplannen opgesteld die vanaf het najaar van 2011 worden uitgevoerd. Bij project nr. 3 JeugdMATE gaat het om een doorontwikkeling van de MATE tot een jeugdtriage instrument dat co-financiering ontvangt van het RS project Kwetsbare Groepen. Alle projecten worden in 2012 afgerond met eindrapportages.
7. Herziening leefstijltrainingen (kader onderhoudsbeleid Resultaten Scoren) Sinds 2009 heeft de stuurgroep Resultaten Scoren een onderhoudsbeleid voor haar richtlijnen en protocollen vastgesteld. Dat betekent dat zij elk jaar een aantal producten beoordeeld op de actuele geschiktheid (relevantie, state-of-the-art, actuele toepassing. e.d.). -
-
Plan herziening leefstijltrainingen heeft een uitgebreidere focus gekregen: er zijn een achttal protocollaire cognitieve gedragstherapieën voor verslaving (leefstijltrainingen) ontwikkeld met modules, gespecificeerd naar doelgroep, middel, ernst problematiek, medium, (print, e-health). Bij alle instellingen VZ is geïnventariseerd hoe men tegen een restyling van de LFST aankijkt en is het idee van een Handboek CGT bij Verslaving getoetst.
Plan herziening leefstijltrainingen heeft geleid tot een project met een redactie en een redactieraad (bestaande uit behandelcoördinatoren) die opdracht krijgt om een handboek protocollaire cognitieve gedragstherapie voor verslaafden samen te stellen ter vervanging van de bestaande aparte protocollen. Zij baseren zich hierbij op de uitkomsten van het evaluatieonderzoek leefstijltrainingen (RS, 2010) en de ervaringen van de VZ instellingen. Er is een synopsis ontworpen die in 2012 tot een verdere uitwerking en de totstandkoming van het beoogde handboek moet leiden.
8. Resultaten Scoren publicaties in 2012 (verwacht) Resultaten Scoren zal in 2012 een reeks publicaties uitbrengen en verspreiden, te weten: -
Richtlijn Middelenmisbruik of –afhankelijkheid en angststoornissen (Wits et al., goedgekeurd door stuurgroep RS en CBO (Agree-procedure), 2011); wordt in 2012 aan begroepsgroepen voorgelegd Cognitieve Gedragstherapie Jeugd (niet middelspecifiek); richtlijn & protocol voor behandelaar en werkboek voor cliënten (Resultaten Scoren, de Jonge, 2011) Richtlijn (update) RIOB (Loth et al, 2012) samenvatting & digitaal Richtlijn (update en evaluatie)Vroegsignalering (inclusief rapportage 4 implementatieprojecten) MATE-Jeugd, triage-instrument ter bepaling van zorgindicatie (najaar 2012) Onderzoeksrapport Samenwerking o.g.v. verslaving in de jeugd(zorg)keten Onderzoek- en conferentierapport “Effectieve professional” (najaar 2012) Handboek CGT bij Verslaving (voorheen leefstijltrainingen)
6
9. Website Resultaten Scoren Begin 2012 lanceert Resultaten Scoren haar eigen informatieve website (www.resultatenscoren.nl). Met behulp van deze site zullen de missie, werkzaamheden en publicaties van Resultaten Scoren worden gecommuniceerd. Via de website zullen alle publicaties in de vorm van de oorspronkelijke richtlijnen en protocollen en alle fact sheets gedownload kunnen worden. Bedoeling is om de bekendheid van de site met behulp van het RS mailingbestand sterk te promoten. Bedoeling is dat er ook een Engelse entry op de site komt met vertaalde fact sheets van de belangrijke RS publicaties.
10. Verzendhuis Resultaten Scoren Resultaten Scoren beschikt over een verzendhuis waar door haar uitgebrachte publicaties kunnen worden besteld. De bulk van bestellingen betreft aanvragen (in 2012 vooral via de website) voor de protocollen van leefstijltrainingen, zowel trainershandleidingen als werkboeken voor de cliënt. Er vindt langzamerhand een ontwikkeling plaats waarbij steeds moet worden besloten tot hard cover (druk) en electronische publicatie of alleen on-line publicatie. Zo zullen achterliggende literatuurstudies, korte studierapporten, onderzoeken, powerpoints, etc. voornamelijk on-line beschikbaar komen (eventueel naast enkele hard cover producties voor externe presentatie).
11. Raad voor Bekwaamheidsontwikkeling: andere functie in 2012 De RvBO heeft als belangrijkste functie om te bevorderen dat (nieuwe) evidence-based kennis en interventies onder de aandacht wordt gebracht in alle daarvoor in aanmerking komende initiële, beroeps- en nascholingsopleidingen. Zij bestaat uit (15) leden, d.w.z. vertegenwoordigers van de beroepsgroepen in de VZ, opleidingen, nascholing, cliëntvertegenwoordigers, waarnemers uit onderzoeksveld, beleid (VWS) en brancheorganisatie. Prof. Guus Schrijvers (UMCUtrecht) treedt als onafhankelijk voorzitter op. In 2011 heeft de stuurgroep Resultaten Scoren geconcludeerd dat de RvBO veel bereikt heeft sinds 2005. Kort samengevat komen de prestaties neer op actieve ontwikkeling en brede invoering van verslavingskunde in het HBO (o.a. introductie van lectoraten over verslaving en 2 x p/j HBO docentenplatform), stimuleren en meewerken aan opleidingen voor verslavingsartsen en verslavingspsychologen, formuleren van competenties voor verschillende beroepsgroepen, uitvoeren van (18) accreditaties van nascholing en het initiatief tot publicatie van de Canon Verslaving (2007 en 2011). Resultaten Scoren vindt dat de RvBO nu van functie kan veranderen en zich in de loop van 2012 moet gaan toeleggen op het monitoren & (zelf)evalueren van aanbieders en uitvoerders van verslavingskunde; daarnaast op het inspelen op thematisch-actuele onderwerpen die voor verslavingskunde van belang zijn zoals competentie-ontwikkeling. Meer specifiek komen de veranderingen bij de RvBO op het volgende neer: 1) RvBO krijgt een nieuwe samenstelling, wordt kleiner en bestaat uit leden met een ruime ervaring en kennis van verslaving(skunde); er komt een voordrachtprocedure in overleg met het Algemeen Bestuur van Resultaten Scoren 2) De nieuwe raad vergadert in kleine samenstelling en 2 x per jaar met directe uitvoerders/aanbieders van verslavingskunde 3) De nieuwe RvBO voert 1 x per jaar een overleg met opleiders/docenten met als doel het monitoren van het actuele aanbod van verslavingskunde en het evalueren daarvan d.m.v. een standaard zelfevaluatie
7
4) De raad inventariseert jaarlijks nieuwe kennisproducten (naast die van Resultaten Scoren) en brengt deze door middel van de RS website (nieuwsbrief, attendering) onder de aandacht van opleidingen en docenten; ook bewaakt ze de actualiteit en gebruik van de Canon Verslaving 5) De raad bepaalt jaarlijks 1 of meerdere thema’s waarvan zij vindt dat deze extra aandacht verdienen De RvBO zal in 2012 in het voor- en najaar 2 overlegbijeenkomsten organiseren voor coördinatoren van minoren verslavingskunde in het HBO; de aandacht zal dit jaar uitgaan naar het onderwerp “jeugd en kwetsbare jongeren” in verband met het gelijknamige VWS project dat Resultaten Scoren voor het ministerie uitvoert.
12. De effectieve professional (internationaal onderzoek, vertaalslag en conferentie) Zowel vanuit de RvBO als vanuit de stuurgroep Resultaten Scoren is in 2011 een initiatief uitgewerkt om meer greep te krijgen op “de effectieve professional”, of populairder uitgedrukt: “wat werkt en wie werkt (effectief)”. Welke determinanten bepalen een effectieve, succesvolle behandeling? Dat zijn aan de ene kant effectief gebleken interventies en protocollen, anderzijds spelen non-specifieke factoren als de behandelrelatie, de verwachting van cliënten, mate van vertrouwen en empathie van de behandelaar, etc., een belangrijke rol. In 2011 heeft dit geresulteerd in een verkennende studie “Resultaten boeken: meer dan interventies”. In 2012 worden de uitkomsten van deze studie voorgelegd aan een expertpanel en de uitkomsten (waaronder een set van competenties) worden opgetekend in een rapport. Dit rapport vormt de belangrijkste bouwsteen voor de landelijke conferentie die op 4 oktober 2012 in het Musis Sacrum in Arnhem wordt georganiseerd. Voor deze conferentie worden de belangrijkste stakeholders als bestuurders, opleiders, beroepsgroepen, cliënten, financiers uitgenodigd om de bevindingen te presenteren en te bespreken: ook wordt getracht om een beleidsagenda voor “effectieve professionals” te formuleren. Amersfoort, 1maart 2012 Wim Buisman Programmaleider Resultaten Scoren
8
