“Vulneropediatrie” Identiek of uniek
Els Jonckheere
Pediatrisch verpleegkundige Op een pediatrische Intensive Care Unit (IZP) Universitaire ziekenhuis Gent (België) Wondzorg - specialist Secretaris van het CNC wondzorg vereniging België Lid van de werkgroep pediatrische wondzorg CNC
Vulnero-pediatrie Vulnero therapie = Wond
heelkunde
Vulnero-pediatrie ? ? ? ? ? ? ?
NIEUW ! Blik … Ah … Blik ? Voorbeeld ? Hoe ? Benadering ? Anatomie, fysiologie ea… ? Pediatrisch geschoold, volwassen wond geschoold ? WAT IS DAN ANDERS ????
1
GEEN kleine volwassene Leeftijd van 0 tot 16 jaar (18jaar literatuur)
Groeien EN rijpen Hoe jonger hoe meer/duidelijker het verschil
GEEN kleine volwassene ! Maten Proporties Medicatie Metabolisme Mentale rijpheid Huid 0j Nog langer te leven Psychologische draagkracht Expressie …
2j
6j
12j
25j
Pediatrisch wondzorg
�
Anders ? ?
2
Pediatrische wondzorg: 1. Studies 2. Anatomie 3. Fysiologie 4. Psychologisch 5. De wonde 6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere Do’s & dont’s
Studies Minder research wondheling producten
Ethische bezwaren Nood aan meer !!
Pediatrische wondzorg: Studies 2. Anatomie 3. Fysiologie 4. Psychologisch 5. De wonde 6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere 1.
3
premterm
Anatomie Huid a term
kind
jong volwassene
Epidermis vernieuwing en differentiatie
Basaal membraan Dermis Hypodermis = subcuties
premterm
Anatomie Huid a term
kind
jong volwassene
Epidermis Stratum Stratum Stratum Stratum Stratum
corneum lucidum granulosum spinosum basale
Basaal membraan Dermis Papilaire laag Reticulaire laag
Hypodermis = subcuties
Pediatrische huid A term geboren – kindjong volwassene Barrière maturiteit Doorbloeding Kleinere cellen Celdeling Stamcellen in de huid
4
Pediatrische huid A term geboren – kindjong volwassene Cohesie Vezels (elastine & collageen) Onderscheid tss lagen Oppervlak
Pediatrische huid A term geboren – kindjong volwassene Dikte ~Studies � � �
Ontwikkeling Cellagen Millimeter
Pediatrische huid A term geboren – kindjong volwassene Geslacht Leeftijd
*Vernix Caseosa (80% water, 10% proteïne, 10% lipiden, antimicrobiëlen) NIET < 28 wkn zwangerschap ! *Hormonaal *Maturiteit (vanaf ± 13 jaar vnl enkel rijping = organisatie vezels)
5
Pediatrische huid Preterm geboren Kleur Subcutaan weefsel Visceus Vernix Caseosa Lanugo Dikte
Pediatrische huid Preterm geboren Stamcellen Cohesie Barrière maturiteit
“Pediatrische” huid De huid begint het dunst en eindigt dunner
6
Pediatrische wondzorg: 1. 2.
Studies Anatomie
3. Fysiologie 4. Psychologisch 5. De wonde 6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere
premterm
Fysiologisch a term
kind
jong volwassene
Huid oppervlak � Absorptie & Infectie !!
(PVJ, boorzuur, alcohol, neomycine, zilversulfadiazine, …)
TEWL Zuurtegraad Zweten Immuniteit Andere cytokines?
Desalniettemin een vluggere wondheling !?!
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3.
Studies Anatomie Fysiologie
4. Psychologisch 5. De wonde 6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere
7
Psychologisch
Huidhonger !!
Psychologisch Litteken Pijn Meer algemene anesthesie (ketamine) Wondzorg onder lachgas Pijnladder van WHO
Voorbereiding Mentale ontwikkeling Sociaal netwerk
Psychologisch Basis pediatrische psychologie Kinderen voelen en copiëren rust/stress feilloos
8
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3. 4.
Studies Anatomie Fysiologie Psychologisch
5. De wonde 6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere
�Versus
volwassenen
Diabetes wonden Veneuse ulcera Drugs gerelateerde wonden
�versus
volwassenen & kinderen
Lekkende wonden (lekkende drains) Drains en catheters Huid stripping Traumatische wonden (polytrauma patiënten) Brandwonden Chirurgische wonden Stoma gerelateerde wonden en problemen Eczeem Decubitus Syndroom van Lyell (=TEN toxische epidermale necrolyse) Graft versus Host
9
�Versus
kinderen
Navelstomp, ventousewonde Extravasatie wonden Pamper irritatie/rash = IAD Fixatie problemen Wrijf- en bijt wonden Genetische afwijkingen: metabole afwijkingen Wonden secundair aan congenitale abnormaliteiten:
Malformaties, epidermolysis bullosa, haemophilie, allergie, auto-immuun, spina bifida, kysten, …
Infecties (SSSS) Sepsis (meningococ and pneumococ)
�Prenatale
heelkunde
heelkunde van het ongeboren kind
Wat, hoe en waarom Wetenschap Succes Complicaties In een bepaalde periode van de zwangerschap –weefsel en met –wondafmeting � GEEN LITTEKEN ! Ethische en wettelijke aspecten ?
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3. 4. 5.
Studies Anatomie Fysiologie Psychologisch De wonde
6. Wondheling 7. Materiaal 8. Andere
10
Wondheling Fasen “pediatrische” wondheling
�
Drie? niet afgelijnd ? Duur ?! ...
Cytokines
groeifactor Complex Orkest Kinderen ?
Wondheling
Biofilm ?
Littekens
�
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Studies Anatomie Fysiologie Psychologisch De wonde Wondheling
7. Materiaal 8. Andere
11
Vochtige wondheling NIET TE DROOG NIET TE NAT TIME(D) T issue (weefsel) I nfectie M aceratie E pithelialisatie D iagnose
Materiaal
Vochtige wondheling en TIME(D) respecterend
Verbanden Ver-knip-baar Financiëel Steriel Afmetingen
Materiaal
Vochtige wondheling en TIME(D) respecterend
Fixatie naar nood Beweging toelaten Pijnvrije en gemakkelijke Applicatie en verwijdering
Tubulair stretch Niet frequent wisselen
12
Materiaal
Vochtige wondheling en TIME(D) respecterend
Gaasverband ?!? Hydrocolloïden & couveuse (Ca)Alginaten & neonaten PVJood en Zilversulfadiazine Chemische verwondingen Alternerende matras ?!?
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Studies Anatomie Fysiologie Psychologisch De wonde Wondheling Materiaal
8. Andere
Andere Uitdagingen Niet meewerkend ouders Malnutritie Slechte circulatie Fysiologische instabiliteit Oedeem Infectie, sepsis Premature geboorte Metabole afwijkingen
13
Andere Chronische wondzorg Vluchtelingen Wettelijke Helpline Opgelet Battered child
Pediatrische wondzorg: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Studies Anatomie Fysiologie Psychologisch De wonde Wondheling Materiaal Andere
Do’s & dont’s
Do’s & Dont’s
14
Do’s and dont’s Pijn behandelen voor & na 3 Opioïd (morphine, fentanyl) + adjuvants
Erge pijn
2 Semi-opioïd (tramadol, codeïne) + adjuvants
Middelmatige pijn
1 paracetamol, NSAID, “aspirine” + adjuvants
Milde pijn
(aanvullend: gluc. 30% po, antidepressiva, steroïden, acupunctuur, hydrotherapie, …)
Do’s and dont’s Handhygiëne Basic wondzorg � TIME Eerste verbandwissel ! VOORBEREIDING Voorgesneden verbanden Steriele handschoenen ipv pincetten Hechten Compilaties van verbanden
Do’s and dont’s Niet altijd het duurste verband Spoelvloeistoffen opwarmen Niet deppen, wel voorzichtig wrijven “Little-helping-hands” Zalf op stuit
15
Do’s and dont’s Twee personen Plaats Koude en tocht Afleiding (ouders !) Bellen blazen zingen Cliniclowns ?
Do’s and dont’s Kinderen steken vingers/handen in hun mond “Surprize” Duur: werk vlot niet gehaast Verslag
Do’s and dont’s Creëer Uniforme wondzorg Chirurgische wonden Thoraxdrains verwijderen Necrose Fixeren van drains
16
Besluit WONDEN
EN KINDEREN
BESLUIT Pediatrische wondzorg is een uitdaging en dit is toegenomen door de verhoogde overlevingskansen van de laatste jaren. Pediatrisch wondzorg is uniek. Er is nog werk aan de winkel Het is “long overdue”.
Dank u voor uw aandacht !!
17
