(Wond)behandeling onder hoge druk. Samenvatting van de lezingen door Dr. Monique Tucker en Dr. Peter Everts, medisch resp. algemeen directeur van de Da Vinci kliniek te Geldrop, gehouden op maandag 21 oktober 2013 voor de Diabetesvereniging Nederland, Regio Peel & Kempen. door J. Kerssen
Dr. Tucker Medisch directeur Da Vinci kliniek Geldrop Dr. Tucker begon met een korte inleiding over de Da Vinci kliniek. Zie daarvoor de hierna volgende voordracht van Dr. Everts. Daarna gaf zij een overzicht van de diverse aspecten van diabetes: Definitie van Diabetes Mellitus: Ziekte waarbij door een absoluut of relatief tekort aan het hormoon insuline de concentratie van glucose in het bloed te hoog is. Een probleem bij diabetes is dat je niets van de ziekte ziet (Miss World 1998!) Vraag niet wat voor ziekte iemand heeft, maar liever “wat voor iemand de ziekte heeft” (William Osler)
Diabetes is een epidemie! Mate van voorkomen in West Europa: Diabetes mellitus Obesitas BMI> 30 Overgewicht BMI> 25 Cardiovasculair risico Mammacarcinoom (borstkanker) Prostaatcarcinoom Coloncarcinoom (endeldarmkanker)
1 op de 10 mensen ---!!! 1 op de 8 mensen 4 op de 10 mensen 1 op de 4 mensen 1 op de 8 vrouwen 1 op de 10 mannen 1 op de 20 mensen
Mate van voorkomen in Nederland: • Ruim 800.000 mensen met diabetes mellitus, daarvan 90% type 2 • 900.000 mensen met gestoorde glucosetolerantie (mogelijkevoorfase van diabetes) • Geschat wordt dat er nog 115.000-300.000 mensen met diabetes zijn die het nog niet weten Aantallen mensen met diabetes type 2 in de wereld: 1997: 125 miljoen 2010: 220 miljoen Diabetes mellitus voor het eerst beschreven – Papyrus Elbers (Egypte ca. 1500 voor Christus) – Celcus (30 voor - 50 na Christus) – Diabetes Mellitus is Latijn en betekent “zoete doorstroming” Glucose regelsysteem: • Handhaven normoglykemie (normale bloedsuikerwaarden) • Regelsystemen: 1
-
Via darmhormonen Via hersenen (oa. Stress hormoon)
Criteria diagnose diabetes mellitus: Bloedsuiker nuchter > 7,0 (tenminste 2x gemeten, stress kan beïnvloeden|) Bloedsuiker nuchter > 7,0 en willekeurige meting > 11,1 mmol/l 2 uur-waarde OGTT (orale glucose tolerantie test): > 11,1 mmol/l Verschijnselen Diabetes: • Energieverlies • Vermoeidheid • Veel plassen • Dorst • Jeuk • Visus klachten: ‘osmose’ ooglens (suiker in het oogvocht trekt water aan -> bolling van de ooglens) Classificatie van diabetes mellitus AmericanDiabetesAssociation 2003: Type 1: ß-cel destructie, 95 % autoimmuun Type 2: progressieve insulinedeficiëntie tegen de achtergrond van insulineresistentie, metabool syndroom, 80% te zwaar Hindoestanen, Antillianen, Turken Andere specifieke typen: MODY 1-7 (± 2-4% van alle DM) MIDD Ziekte van de alvleesklier Ziekten van bijnier, hypofyse e.a. Corticosteroiden (prednison) Overige Belangrijkste verschillen: Type 1 DM • In NL ca. 50.000 • 80% voor 30e jaar • Meestal acuut begin • Keto-acidose (verzuring door de afbraak van eiwitten) • Auto-immuunziekte • Altijd insuline afhankelijk Type 2 DM • In NL ca. 700.000 • Meestal na 50e jaar • Sluipend begin • Insulineresistentie naast insuline deficiëntie (tekort) • Metabool syndroom, neemt toe met toenemend lichaamsgewicht • Niet-insuline afhankelijk, vaak behandeling met tabletten mogelijk plus bewegen! (Tucker: om de 48 uur ruim 5 kwartier) Diabetes kan verwoestend en dodelijk zijn: • Belangrijkste oorzaak van blindheid bij volwassenen • 2 - 4x maal zo grote kans op hart- en vaatziekten en beroerte • Belangrijkste oorzaak van terminale nierinsufficiëntie • Amputaties (veelal voeten) 15 maal zo vaak • Diabetes neemt de vierde plaats in van ziekten die de dood tot gevolg hebben, en is de 7e belangrijkste oorzaak van sterfte in de VS 2
Late Complicaties van Diabetes: • Beschadiging van kleine bloedvaatjes : • oogschade • nierschade • Zenuwschade • Beschadiging van grote bloedvaten : • Atherosclerose : slagaderverkalking => • hart- en vaatziekten • Neuropathie / Voetzorg: • Bij initiële diagnose: 8% al neuropathie • Na 25 jaar diabetes: 60-70% neuropathie • Uitingsvormen: - perifere symmetrische sensomotore neuropathie - centrale en perifere motorische (autonome) neuropathie • Het risico van complicaties door schade aan de kleine bloedvaten neemt progressief toe bij hoge HbA1c, bijv bij HbA1c 11%: • Netvlies: 15% • Nieren: 11% • Zenuwen: 7% Bij diabetes type 2 zijn in er in de loop van de jaren stappen in de behandeling: • Dieet en lichaamsbeweging • Eén soort pil (meestal Metformine) • Meerdere soorten pillen • Pillen plus insuline • Alleen insuline Richtlijnen diabetes behandeling: • HbA1c < 7.0% (= < 53 mmol/mol) • Nuchtere glucose : 4-7 mmol/l • Post prandiale glucose: < 10 mmol/l • Totaal cholesterol: < 4,5 mmol/l • LDL: < 2,5 mmol/l • HDL: > 1 mmol/l Triglyceriden < 2 mmol/l • Bloeddruk: < 130/85 mm Hg De algemene (EU) aanbevelingen voor de behandeling en medicatie zijn momenteel nog zeer chaotisch.
Wat kunnen we (zelf) doen??? Afvallen en bewegen • • •
De kans op diabetes type 2 wordt bepaald door genetische factoren, door de leef- en eetgewoonten en door de hoeveelheid beweging. De kans op diabetes neemt sterk toe bij overgewicht. Overgewicht wordt gemeten met de BMI:
Body Mass Index = gewicht in kg gedeeld door (lengte in meters)2 < 18,5 ondergewicht 18,5 – 25 normaal gewicht 25 – 30 overgewicht 30 – 35 obesitas klasse I 35 – 40 obesitas klasse II > 40 obesitas klasse III 3
Oorzaak overgewicht: • Overmatige voedingsinname • Bewegingsarmoede • Verstoord honger en verzadigingsgevoel Eetlustregulatie: • Ons brein • Onze darmen • Onze omgeving • Onze voeding • Ons (niet) bewegen • Onze genen • Actueel in research is de rol van MC4R (een receptor) Gewicht stabiel: in = uit Helpt een dieet? • Onderzoek bij 1500 te dikke Europeanen (2004) • De personen die alleen een dieet (-600 kcal) gebruikte: • Na 1 jaar lijnen gemiddeld 4,8 kilo kwijt en ze kwamen in het 2e jaar weer 2,3 kilo aan Moeilijk behoud van gewichtsreductie: Het volgen van een dieet levert gewichtsreductie het eerste jaar maar daarna neemt het gewicht meestal weer toe tot de oorspronkelijke waarde. De combinatie dieet plus lichaamsbeweging is wat gunstiger, maar hetzelfde en blijvend resultaat wordt bereikt met lichaamsbeweging. Na 1 jaar dieet valt het tegen…. • Wat blijkt na 1 jaar dieet: • Atkins gemiddeld 2,1 kilo lichter • Weight Watchers 3,0 kilo lichter • Zone dieet 3,2 kilo lichter • Ornish dieet 3,3 kilo lichter Conclusie: alleen dieet houden helpt niet, na een jaar is men weer ongeveer terug op het oude gewicht. Veel beter is regelmatig bewegen (NL norm: minstens half uur per dag, vijf dagen peer week). Nog beter is bewegen en aanpassing van de eetgewoonten. -o-o-o-o-o-o-o-o-
Dr Peter Everts Algemeen directeur en oprichter Da Vinci kliniek Geldrop Da Vinci kliniek Hyperbare zuurstof therapie (HBO-T) en Wond expertise centrum Nieuwendijk 49 5664 HB Geldrop Tel.: 040 21 80 530 www.davincikliniek.nl Wat kan de DaVinci kliniek voor de patient met diabetes mellitus betekenen? 4
In de Da Vinci kliniek werken Dr Everts en Dr Tucker + 17 medewerkers De start: een lange weg……. Het motto was en is PASSIE! September 2011 opening, eerste patiënten behandeld. De geschiedenis van de hyperbare geneeskunde • Leonardo da Vinci ca. 1500: adem-apparaat • Guglielmo de Lorena1535:: duikerklok • Cornelis van Drebbel 1620: “duikboot” De eerste hyperbare kamer….. • 1662 Henshaw, Britse geestelijke bouwt een sealed kamer, genaamd het “Domicilium”. • 1878 de Franse chirurg J.A. Fontaine bouwt een mobiele operatiekamer onder druk • 1921 Orville J. Cunningham, professor Universiteit van Kansas in de VS: HBO kamer, 3,3 meter in diameter en 28 meter lang. • 1950- eerste, succesvolle gebruik voor long- en hartoperaties Het eerste gebruik in een ziekenhuis van HBO was in het AMC Amsterdam door Prof. Dr. Boerema. In de Da Vinci kliniek is een hyperbare kamer voor meerdere personen:
Hoe werkt hyperbare zuurstof therapie? • Er ontstaan veel reacties in het lichaam. • Zuurstof wordt opgenomen in het bloedplasma • Onder hogere druk worden meer weefselstructuren bereikt. • HBO stimuleert het herstel in de verschillende fases van de wondgenezing. • Zuurstof is dé kritische factor, noodzakelijk voor succesvolle wondgenezing! • HBO bouwt nieuwe bloedvaatjes en herstelt deze. • Met name chronische en diabetische wonden • Maar ook bij bestralings schade! Wat merkt u lichaam onder druk? Weinig, het is vergelijkbaar met de ervaringen bij stijgen en landen bij het vliegen. Beeld chronische wondzorgmarkt in Nederland. Chronisch lijden van de patiënt veroorzaakt chronische kostenstijgingen 5
Cijfers in de wondzorg: • 227.000 patiënten met chronische wonden, neemt toe door vergrijzing • 800.000 diabeten in Nederland, die bekend zijn bij artsen. • € 339 miljoen per jaar aan chronische wondzorg • € 90 miljoen aan decubitus (doorlig) wondzorg • € 735 miljoen aan diabetische voet problematiek Beloop diabetische wonden • Meer dan 50 % van alle niet traumatische wonden is het gevolg van de complicaties van diabetische wonden. • 80% van alle diabetische amputaties zijn het gevolg van een, ogenschijnlijk, kleine wond • 50% kans op, binnen 5 jaar, een amputatie aan het andere been Bestralingsletsels na radiotherapie in Nederland. • Jaarlijks > 125.000 nieuwe patiënten met kanker. • Meer dan de helft van patiënten ondergaat bestraling. • In patiënten met late radiatieschade (5-15%), ontstaan tot wel decennia na hun behandeling ernstige klachten of wonden (meer dan 4000 patiënten per jaar hebben een indicatie voor HBO therapie). Da Vinci kliniek Geavanceerde wondzorg: • Complexe wondzorg : Na chirurgie wonden die meer dan 3 maanden bestaan • Multidisciplinair: Chirurg/Wondconsulent/Celtherapeut/HBO specialist/Podotherapeut • TIME model, gebaseerd op wondbed preparatie • Functionele prescriptie: Keuze van behandeling en wondbeleid Multi-disciplinair patiënten overleg/team: • Algemeen-vaatchirurg • Internist-oncoloog • Wond consulent- case manager • Verpleegkundigen • HBO specialist- case manager • Cel therapie specialist • Mamma care • Plastisch chirurg • Microbioloog • Orthopeed • Podotherapeut Advanced wound care behandelplan opstellen in teamoverleg: ”Case management”: • Necrotectomie/debridement • Wonddressing beleid • Antibiotica beleid • Negatieve druk therapie • Compressie therapie • Thuiszorg leefregels • Autoloog cel/groeifactoren therapie programma • Eventueel door- of terugverwijzing
6
Integrale keten zorg: Onze unieke aanpak: De patiënt staat altijd centraal: “case-management”
Voordelen van een wondexpertise centrum. Patienten: • Snellere genezing • Hoger percentage wondsluiting • Minder bedreigende infecties en complicaties • Minder amputaties • Lager percentage herhaling • Persoonlijke en compacte zorg Specialisten: • Focus op onderliggend lijden • Aandacht voor de hele patient • Efficient gebruik van de kliniek • Frequente communicatie • Multi-disciplinary team approach • Veel polikliniek bezoeken mogelijk • Stae-of-the art mogelijkheden Da Vinci Kliniek, onze doelen: • Een betrouwbare, en professionele kliniek. • Efficiënte organisatie waar de patiënt zich veilig voelt. • Ketenregisseur: Patiënt-gebonden case management (HBO+/-Wond). • Perfecte kwaliteit tegen lagere kosten. • Doelmatigheidsprocessen van de zorg inrichten op genezing. • Verbeteren en innoveren op basis van patiënt-tevredenheidsmetingen. • Een partner om integrale kostenbeheersing mee te realiseren. • Toonaangevend in leercurve naar het realiseren van een evidence based nieuwe "gouden" behandelstandaard. De Da Vinci kliniek behandelt na verwijzing door huisarts of specialist. -o-o-o-o-o-o-o-o-
7
