Colofon Samenstelling en redactie Communicatie en Marketing MEE Friesland Fotografie Martin Rijpstra Fotografie Leeuwarden Vormgeving Synapz Leeuwarden Druk Andeko Dokkum
Provinciaal coördinator VTO-Vroeghulp Anja van Vliet, 06 20 44 74 73
[email protected]
Secretariaat Jeugdgezondheidszorg, GGD Fryslân Telefoon: 088 - 22 99 55 0
www.vto-vroeghulp.nl
VTO-Vroeghulp is een samenwerkingsverband van: - MEE Friesland; - Jeugdgezondheidszorg (GGD-Fryslân); - de Friese ziekenhuizen; - Bureau Jeugdzorg; - Revalidatie Friesland; - Kinderdagcentra (Talant); - GGZ-Jeugd.
VTO-VROEG HULP FRIESLAND
VTO-Vroeghulp Jaarverslag 2009
Voorwoord
De belangrijkste partij is tevreden
Inhoudsopgave Voorwoord De belangrijkste partij is tevreden
3
VTO-Vroeghulp (doelstelling en doelgroep)
4
Trouwe lezers van het VTO-Vroeghulp jaarverslag zullen hebben opgemerkt dat we ieder jaar extra aandacht geven aan een thema. Dit jaar is het thema: Ouders. Ouders zijn een belangrijke partij tijdens het VTO-Vroeghulp traject van hun kind. Voor ons is het dan ook van groot belang om te weten hoe
Zwemmen in een onbekende wereld Ramona van der Meulen, moeder van Anouk
5
ouders VTO-Vroeghulp (hebben) ervaren. Dit doen we door ouders te vragen naar hun bevindingen. Voor dit jaarverslag hebben we ook een aantal ouders geïnterviewd.
Ontwikkelingen in 2009
6
Tegenpolen Petra Grit, moeder van Yasmine, Amber en Nadine
7
Tevredenheidonderzoek ouders
8
VTO-Vroeghulp begeleidt je van A tot Z Lenie Jongedijk, moeder van Lieke en Eliza
Toen ik de resultaten van het tevredenheidsonderzoek zag en
Dit betekent natuurlijk niet dat we nu tevreden achterover
de interviews doorlas werd ik helemaal blij. Wij, dit zijn alle
kunnen leunen. We zullen altijd kritisch naar onze werkwijze
betrokkenen bij VTO-Vroeghulp en ik kan me voorstellen dat
moeten blijven kijken. Een zorgketen, waar VTO-Vroeghulp
dit ook voor de verwijzer geldt, hechten er veel waarde aan
onderdeel van is, met aan het begin onder andere de ouder,
dat er kwaliteit geleverd wordt. Dit maakt het werken leuk
het Centrum voor Jeugd en Gezin (waaronder de JGZ) en de
en het is heel erg prettig als de belangrijkste partij tevreden is
voorschoolse kinderdagcentra en aan het eind de scholen,
over de manier van werken van VTO-Vroeghulp.
andere dagbestedingsvormen en zorgaanbieders, vraagt
10
voortdurend om afstemming. Het is voor de ouders erg belangrijk dat zij zich gehoord we-
Aanmeldingen Reden van aanmelding Leeftijd aangemelde kinderen
11 11 12
ten. Dit is natuurlijk een open deur, maar ik heb een
Communicatie tussen alle partijen zal steeds moeten blijven
aantal ouders zelf gebeld om te toetsen of onze manier van
plaatsvinden. Ik hoop dat we in samenspraak met elkaar in
vragen voldeed en werkbaar was. Ik merkte dat ouders vol
Friesland de zorgketen soepel geschakeld kunnen houden om
enthousiasme hun ervaring wilden delen, omdat ze serieus
ouders met hun zorgvragen zo optimaal mogelijk van dienst
genomen zijn.
te kunnen zijn.
Nu zwaait hij terug Antoinet van der Veen, moeder van Famke, Silke, Remke, Ymke, Rienke en Lobke 13
Anja van Vliet Provinciaal coördinator VTO-Vroeghulp
2
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
Financiële verantwoording
14
Adviezen VTO-Vroeghulpteam
14
Samenstelling teams
15
Colofon
16
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
3
VTO-Vroeghulp Doelstelling
om diverse zaken te bespreken. Agendapunten waren onder
Het doel van VTO-Vroeghulp is het vroegtijdig onderkennen
andere: tekenen herzien convenant, landelijk programma
van ontwikkelings- en/of gedragsproblemen en daar waar
Vroeg Voortdurend en Integraal, samenwerking Centra voor
nodig in een zo vroeg mogelijk stadium hulp verlenen aan
Jeugd & Gezin en de Verwijsindex Friesland.
Zwemmen in een
met ouders of verzorgers voor zorgen dat hun kind zich zo
Public Relations
onbekende wereld
goed mogelijk ontwikkelt. Daarom werken hulpverleners van
Er is contact met de (coördinatoren) Centra voor Jeugd en
verschillende instellingen samen in de VTO-Vroeghulpteams.
Gezin en beleidsmedewerkers van gemeenten en provincie.
Zij zorgen ervoor dat de hulpverleningsvormen zo goed
De Centra voor Jeugd en Gezin zullen ook in het jaar 2010
Als er veel hulpverleners bij je kind betrokken zijn,
mogelijk op elkaar én op de wensen van de ouders worden
onze aandacht vragen. Omdat VTO-Vroeghulp ook beschik-
afgestemd.
baar is voor jonge schoolkinderen, is er op verzoek vanuit het
dan is het wel prettig als die hulpverleners goed met
kind en ouders of verzorgers. VTO-Vroeghulp wil er samen
onderwijsveld overleg geweest, met name met intern bege-
elkaar overleggen en op één lijn zitten. Het is niet de
VTO-Vroeghulp werkt in de hele provincie volgens vastgesteld
leiders, over wanneer een kind bij VTO-Vroeghulp aangemeld
bedoeling dat de neuroloog zegt: “het gaat goed met uw kind,” terwijl de kinderarts zegt: “uw kind
protocol.
kan worden. Er is dit jaar niet veel tijd geïnvesteerd richting de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen omdat VTO-
Doelgroep
Vroeghulp de aanmeldingen maar net aan kon. In 2010 wordt
Kinderen van 0-7 jaar waarbij men vragen, twijfels of zorgen
deze uitwisseling weer actief opgepakt.
heeft over hun ontwikkeling.
is gehandicapt.” Dit is echter wel de ervaring van Ramona van der Meulen. Haar dochter Anouk kreeg vlak na de geboorte een hersenbloeding. “Er is wel het een en ander misgegaan in de zorg aan Anouk
voor Portage. Met de pedagogisch werker van de Rijksuni-
nadat ze uit het ziekenhuis kwam. Het is opvallend, maar voor
versiteit leerden we hoe we Anouk stapsgewijs konden leren
VTO-Vroeghulpteams
ouders vooral heel frustrerend en verdrietig om te zien hoe
hoe ze bijvoorbeeld kleuren kon herkennen. Op deze manier
Er zijn vijf multidisciplinaire VTO-Vroeghulpteams werkzaam
medici onderling niet of nauwelijks contact met elkaar heb-
konden we Anouk goed stimuleren en dat nam veel weg van
binnen de provincie, te weten in Leeuwarden, Dokkum,
ben en volstrekt tegengestelde adviezen geven en verschil-
het gevoel dat we dingen gemist hadden.”
Drachten, Heerenveen en Sneek. Alle teams zijn dit jaar elf
lende conclusies trekken. Gelukkig zijn we via het consultatie-
keer bijeen geweest. Tijdens deze overleggen worden nieuw
bureau in contact gekomen met VTO-Vroeghulp. Het was een
Schoolkeuze
aangemelde kinderen besproken en wordt een voorstel
verademing toen Aleida de Jong de boel kwam stroomlijnen.”
Ook het kiezen van een school voor Anouk was niet gemak-
gedaan met betrekking tot nadere diagnostiek, begeleiding
kelijk. Weer kregen ouders tegengestelde adviezen. Uiteinde-
of behandeling en schoolkeuze. Doordat de hulpvragen
Stroomlijnen
lijk zijn ouders op hun gevoel afgegaan. “Als je uit gaat van
vanuit verschillende invalshoeken besproken worden, kan de
Naast de neuroloog en de kinderarts zijn er ook een fysio-
je gevoel komt het uiteindelijk toch goed. Je moet enerzijds
ouders vervolgens een weloverwogen advies voorgelegd wor-
therapeut, een logopedist en een revalidatiearts betrokken
reëel blijven en anderzijds wil je het beste voor je kind. Anouk
den. Gemiddeld worden er twintig kinderen per teamoverleg
bij Anouk. “Het was fijn dat er iemand was die een en ander
zit nu op het regulier onderwijs en ze vindt het geweldig. Als
besproken.
stroomlijnde. Als de kinderarts tegen je zegt dat er van alles
ouders zie je de groei van je kind. Anouk heeft aan achter-
mis is met je kind, terwijl de neuroloog net heeft gezegd dat
stand van een half jaar, dus tegen de meetlat van leeftijdsge-
Coördinatoren
het heel goed gaat, dan komt je dat erg rauw op je dak vallen.
nootjes komt ze er bekaaid af. Maar als individu doet ze het
Er zijn een provinciaal coördinator en vier regiocoördinatoren
Twee jaar lang hadden we het idee dat het best goed ging en
super. En het mooie van het reguliere onderwijs is ook dat
werkzaam binnen de provincie. Zij hebben eens in de twee
ineens kreeg Anouk allerlei stempels van een kinderarts die
ze zich kan optrekken aan haar klasgenootjes. Ze wordt ook
maanden overleg gehad om zoveel mogelijk de kwaliteit en
tot dan toe helemaal niet in beeld was geweest, terwijl dat
door hen geaccepteerd, dat was een belangrijke afweging bij
eenduidigheid te waarborgen.
wel had gemoeten.”
het maken van de schoolkeuze.”
Stuurgroep
Portage
Aanraden
In de stuurgroep hebben vertegenwoordigers uit de betrokken
“Onze vraag aan VTO-Vroeghulp was vooral om een en
“Ondersteuning van het VTO-team, ik zou het iedereen aan-
organisaties en oudervertegenwoordigers zitting. De stuur-
ander te coördineren en te stroomlijnen. Verschillende artsen,
raden. Het is heel vervelend als je zwemt in een wereld die je
groep heeft de beleidsmatige aansturing van VTO-Vroeghulp
hadden verschillende ideeën en als ouders moesten we er
onbekend is. Je hebt echt iemand nodig die je wegwijs maakt.
tot taak. De stuurgroep is dit jaar twee keer bijeengekomen
bovenop zitten. Wat was nou waar en wat was het beste voor
In het VTO-team heb je alle disciplines bij elkaar en wordt er
Anouk. Met Aleida hadden we iemand achter de hand die ons
vanuit alle invalshoeken naar je kind gekeken. Enerzijds leer je
begeleidde, die ons leerde weer vooruit te kijken. We hadden
als ouder op je eigen kunnen vertrouwen, anderzijds is het fijn
ook het idee dat we dingen gemist hadden, kansen om Anouk
om een back up te hebben.”
te stimuleren. Aleida kwam met het idee om aan te melden 4
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
5
Ontwikkelingen in 2009 Project Vroeg Voortdurend en Integraal (VVI)
Na een periode van een half jaar is het volgende gecon-
VTO-Vroeghulp Friesland doet mee aan het landelijk
cludeerd: de meerwaarde van deelname aan het VTO-
programma Vroeg Voortdurend Integraal (zie voor meer
Vroeghulpoverleg wordt ervaren door beide partijen.
informatie www.vroegvoortdurendintegraal.nl). Dit driejarig
Wanneer de problematiek duidelijk op revalidatieterrein
programma omvat de ketenzorg van vroegsignalering tot
ligt, weet het VTO-Vroeghulpteam de weg naar Revalidatie
inhoudelijke zorg rondom 0 tot 7 jarigen met ontwikkelings-
Friesland zelf goed te vinden. Een enkele keer voegt de
verschillende meiden. Yasmine werd vijf jaar
problematiek. Dit programma sluit goed aan bij waar wij in het
inbreng van de revalidatiearts iets toe aan het advies van
geleden geboren, Amber is vier en Nadine is
samenwerkingsverband VTO-Vroeghulp in Friesland mee bezig
de overige teamleden. De balans tussen tijdsinvestering
zijn, zoals vroegsignalering, trajectbegeleiding, samenhang
en opbrengst is derhalve niet gunstig.
tussen onderwijs en zorg en de integrale zorgketen. Het programma VVI draagt bij aan het versterken van de zorgketen.
Tegenpolen Petra Grit is moeder van drie heel
twee. En elk van hen heeft iets anders nodig van moeder Petra wat het behoorlijk ingewikkeld maakt.
Anderzijds wordt erkend dat kennis die beschikbaar is bij Revalidatie Friesland optimaal moet worden benut. Op
“Soms is het net een mijnenveld, als de een rustig is, dan begint de ander.”
Samenwerking VTO-Vroeghulp <> Weer Samen Naar School
grond hiervan is het volgende afgesproken: de revalidatiearts
Daar er regelmatig kinderen worden aangemeld bij VTO-
ontvangt de agenda en bijlagen van elk overleg van VTO-
Vroeghulp met een schoolvraag, is het van belang dat ook de
Vroeghulp Dokkum en kan indien nodig voor de vergadering
Yasmine, de oudste, maakt afwijkend contact. Soms leek ze
tweede dochter, Amber, zich ook anders ontwikkelde. “Dat
onderwijsexpertise in alle VTO-Vroeghulpteams aanwezig is.
suggesties doen naar aanleiding van de rapportages. Het kan
nergens op te reageren en staarde alleen in de verte. Als er
vond ik moeilijker te accepteren. Je hebt al een kind dat an-
In de VTO-Vroeghulpteams Leeuwarden, Drachten en Dokkum
ook zijn dat de regiocoördinator contact opneemt met de
contact was, dan brak ze dat ook snel weer af. Moeder had
ders is. Amber was heel anders dan Yasmine. Ze klom bovenop
is deze expertise aanwezig. Deze expertise moet in deze teams
revalidatiearts naar aanleiding van de rapportages.
zelf al snel het gevoel dat er iets niet klopte. Dat gaf ze ook
de vitrinekast en op de computerkast, ze klom overal op en
nog wel geborgd worden. Om dit de komende jaren te
(Op consultbasis kan de revalidatiearts eventueel ook worden
aan bij het consultatiebureau en daar werd voorgesteld om
achter, al toen ze heel jong was. Tineke kwam al bij ons over
borgen heeft VTO-Vroeghulp in het kader van Vroeg Voort-
uitgenodigd voor een kindbespreking.) Na afloop van het
contact op te nemen met VTO-Vroeghulp.
de vloer voor Yasmine en zij stelde voor om ook Amber aan te
durend Integraal een aanvraag ingediend bij het Sociaal
overleg ontvangt de revalidatiearts de notulen, ook dit kan
Investeringsfonds van de provincie. (Begin januari 2010 heeft
aanleiding zijn tot wederzijds contact. In het najaar van 2010
Casemanager
de provincie laten weten deze aanvraag te honoreren).
zal deze werkwijze worden geëvalueerd.
Zo kwam casemanager Tineke Sloot in het gezin. “Ik heb heel
melden bij VTO-Vroeghulp. Dat heb ik in eerste instantie nog even afgehouden, maar al snel ging ik overstag.”
goed contact met Tineke. Als ik nu iets nodig heb, dan bel ik
Hulp van derden
Het streven is om deze expertise ook in de VTO-Vroeghulp-
eerst Tineke. Ze heeft de buien van Yasmine meegemaakt en
Amber ging naar een kinderpsychiater toen ze drie was.
teams Sneek en Heerenveen te verwezenlijken. Het is
ze weet hoe druk Amber was. Maar ze zag ook dat bij mij de
Ze had tekenen van ADHD en kreeg daarvoor ook medicatie.
noodzakelijk een verbinding tussen de voorschoolse periode
emmer soms overliep. Als ik een vervelend gesprek heb gehad
Inmiddels krijgt ze geen medicijnen meer. Ouders waren
en het onderwijs te hebben ten behoeve van de continuïteit
met een specialist, dan bel ik Tineke om stoom af te blazen en
bang dat ze dan weer door het huis zou gaan stuiteren, maar
van de zorg voor het kind.
ze is ook mee geweest toen we bij de zorgboerderij gingen
gelukkig valt dat tot nu toe mee. Tussen de zussen zit slechts
kijken. Ik kan echt op haar rekenen.”
veertien maanden leeftijdsverschil, maar qua gedrag zijn ze
Om samenhang tussen de samenwerkingsverbanden Primair
elkaars tegenpolen. “Amber vergeet dingen snel, regels en
Onderwijs en VTO-Vroeghulp te bewerkstelligen participeert
Driftbuien
dergelijke, Yasmine blijft juist in dingen hangen. En ook de
de provinciaal VTO-Vroeghulpcoördinator ook in het provinci-
Moeder schok er niet van toen uit het psychologisch onder-
jongste, Nadine, die zich heel gewoon ontwikkeld, heeft weer
aal Weer Samen Naar School coördinatorenoverleg.
zoek naar voren kwam dat Yasmine een ontwikkelingsachter-
een andere opvoedingsstijl nodig. Zonder hulp van derden
stand van een jaar had. “Bij mij was het juist schrikken dat de
verzuip je gewoon.”
Deelname revalidatiearts binnen VTO-Vroeghulp
jongste zich normaal ontwikkelt. Het is niet leuk als je kind
Revalidatie Friesland is een samenwerkingspartner binnen
zich anders ontwikkelt. Je ziet aan het gedrag van je kind dat
Toekomst
VTO-Vroeghulp. Vanuit deze samenwerking komt zo nu en
ze anders is. Het is goed dat er tegenwoordig al vroeg actie
En dat is ook de boodschap die Petra graag wil overbrengen.
dan de vraag aan de orde of deelname van revalidatieartsen
wordt ondernomen, dat er wordt gekeken naar je kind.
“Als je een kind krijgt dat zich anders ontwikkelt, dan valt het
binnen de VTO-Vroeghulpteams relevant is. Om hier meer
Het gedrag van je kind kan heel frustrerend zijn, als een ander
hele beeld dat je hebt voor de toekomst in duigen. Dat vergt
inzicht in te krijgen is afgesproken om een revalidatiearts een
kind een driftbui heeft, duurt dat maximaal een half uur.
energie en incasseringsvermogen. Je moet je toekomstplan-
periode mee te laten draaien in één van de VTO-Vroeghulp-
Yasmine blijft er echter in hangen, bij haar duurt het wel
nen bijstellen en je moet vooral je gevoel volgen. Zoek hulp
teams en dit na verloop van tijd te evalueren. Uit praktische
drie tot vier uur.”
die bij jou past, maak vooral gebruik van de zorg die voor
overwegingen is gekozen voor team Dokkum.
handen is. Je kunt het niet allemaal zelf. De instanties zijn er, Accepteren
dus gebruik ze gewoon.”
Yasmine gaat nu naar het speciaal onderwijs en daar bloeit ze helemaal op. Voor Petra was het wel even slikken toen haar 6
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
7
Tevredenheidsonderzoek ouders Er is dit jaar met honderdachttien ouders telefonisch contact opgenomen met de vraag of zij mee wilden werken aan een tevredenheidsonderzoek. Het was opvallend hoe enthousiast ouders reageerden op dit verzoek. Honderdvijftien ouders stonden zeer welwillend tegenover deelname aan het onderzoek, drie ouders
moeten zijn. We gaan er echter wel vanuit dat een andere
Bent u tevreden over de afronding, waaronder de
instantie in bepaalde gevallen afstemt met VTO-Vroeghulp
afsluitbrief?
daar zij alle gegevens van de casemanager en soms ook de
Nee 1%
regiocoördinator hebben.
Ja
99%
Ouders ervaren het als prettig dat betrokkenen bij afsluiting
wilden hier geen medewerking aan verlenen (dit had onder andere te maken met AMK-meldingen). Er is
geïnformeerd worden over wat er tijdens het VTO-Vroeghulp-
gekozen voor een telefonisch tevredenheidsonderzoek, omdat de ervaring leerde dat er te weinig respons
Is u na afloop van het traject duidelijk geworden wat er met
kwam op ons schriftelijk tevredenheidsonderzoek. Doel van het onderzoek is de kwaliteit van het product
uw kind aan de hand is?
traject heeft plaatsgevonden.
Nee 17%
VTO-Vroeghulp te kunnen blijven garanderen door serieus naar de ervaringen van ouders te luisteren en
Ja
zo nodig zaken bij te stellen.
83%
In hoeverre zijn uw verwachtingen ten aanzien van
Na doorvragen bleek dat ouders die nee aangaven vaak toch wel weten wat er aan de hand is, maar niet altijd weten wat
VTO-Vroeghulp uitgekomen? Helemaal
Heeft u voldoende informatie ontvangen van de verwijzer
Wat vond u van de tijd tussen de intake en het uiteindelijke
de oorzaak is. Soms weet of zie je dat er iets met een kind aan
over de werkwijze van VTO-Vroeghulp?
advies?
de hand is, maar is het lang niet altijd mogelijk (eventueel
Bijna helemaal 0%
middels onderzoeken) de oorzaak hiervan te achterhalen.
Helemaal niet 0%
Nee
38%
Ja
Te lang 8% 62%
Acceptabel
76%
Grotendeels 12%
92%
Geen verwachting 12%
Het is niet meer goed te achterhalen of ouders inderdaad
Na doorvragen bleken ouders wel tevreden te zijn over de
onvoldoende informatie hebben gekregen van de verwijzer
periode van het uiteindelijk advies, maar werd de wachttijd
Heeft u voldoende handvatten gekregen om verder te
wat de werkwijze van VTO-Vroeghulp is, had ook geen ver-
over de werkwijze van VTO-Vroeghulp of dat hier door de
tussen advies en vervolg als te lang ervaren. Hierbij werden
kunnen?
wachtingen.
schrik “er is iets met mijn kind aan de hand” vanuit de ouder
met name Bureau Jeugdzorg en MOD genoemd. Met Bureau
Nee 1%
geen aandacht voor was. Waarschijnlijk spelen beide situaties
Jeugdzorg is een versnelde procedure afgesproken als VTO-
Ja
een rol.
Vroeghulp MOD adviseert. Dit is niet in alle regio’s ook zo
Ondanks het feit dat niet altijd bekend is wat er met een kind
uitgevoerd. De provinciaal coördinator VTO-Vroeghulp is met
aan de hand is, is het meestal wel mogelijk ouders verder te
Bureau Jeugdzorg in gesprek om deze versnelde procedure
helpen hoe met hun kind om te gaan, et cetera.
Had u op het moment van aanmelding bij het VTO-
voor honderd procent te laten werken.
99% Zou u anderen ondersteuning van VTO-Vroeghulp adviseren? Nee 1% Ja
99%
Veel ouders geven aan andere ouders reeds op VTO-Vroeg-
Vroeghulpteam al zorgen over uw kind? Nee
Een aantal van de ouders die in eerste instantie niet wisten
hulp te hebben geattendeerd.
23%
Ja
77%
De grootste groep ouders had zelf een half tot een heel jaar zorgen over hun kind toen de verwijzer VTO-Vroeghulp ter
Kreeg u voldoende ruimte om uw vragen te stellen, voelde u
Met dank aan Agnes Brinks die vanuit haar opleiding HBO-V
zich serieus genomen?
als stageopdracht het afnameprotocol en de vragenlijst heeft
Ja
100%
sprake bracht.
Ouders waren unaniem zeer tevreden.
Wat vond u van de tijd tussen de aanmelding en de intake?
Wat vond u van de tijd die de casemanager tijdens een
Te lang 11% Acceptabel
ontwikkeld.
gesprek voor u had? 89%
Goed
100%
Ook hierover was men unaniem tevreden. VTO-Vroeghulp streeft ernaar dat ouders binnen twee weken een afspraak met de casemanager hebben. De meerderheid van de ouders die de wachttijd te lang vonden (in hun
Was er voldoende afstemming tussen uw casemanager en de
situatie was dat vijf tot zes weken), vonden het wel zorgvuldig
instantie waar u bijvoorbeeld voor onderzoeken naar bent
dat zij middels een brief hierover werden geïnformeerd,
verwezen?
met de mogelijkheid om onhoudbare situaties aan te geven. De wachttijd blijft voortdurend een punt van aandacht.
Nee Ja
8% 92%
VTO-Vroeghulp streeft altijd naar afstemming. Dat dit niet altijd zo wordt ervaren betekent dat we hier nog alerter op
8
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
9
Aanmelders Overzicht aanmelders 2009
80
2008: 307 2009: 441
70 60 50
VTO-Vroeghulp begeleidt je van A tot Z
40 30 20
Ove rig
AM Raa K d v/ d ki nde rbe sche rmi ng
Hui sart s
Rev alid atie Frie slan d Maa tsch app elijk We Con rk s. jo nge risic o ki nde ren
Log ope dist
Cen trum
Aud iolo gisc h
Kin der opv ang
Sch ool
Con sult atie bur eau +
Eliza, die als baby een hersentumor had gehad, zich anders ontwikkelde dan haar oudere zus.
Kin der arts en
ouders. Lenie Jongedijk, moeder van twee dochters, Lieke van bijna acht en Eliza van drie, zag echter dat
Oud ers
En als de operatie achter de rug is en alles ziet er goed uit, dan hoop je dat je gewoon verder kunt als
0
Con sult atie bur o te am Ped ago gisc he team s JG Z
Als bij je kind vlak na de geboorte een hersentumor wordt geconstateerd dan schrik je je wezenloos.
Peu ters pee lzaa l
10
“Ze deed heel veel dingen niet, ze sprak niet en haar
gekeerd en begreep veel dingen niet. Lieke wist niet goed hoe
motorische coördinatie klopte niet, terwijl ze al bijna drie was.
ze met haar zusje om moest gaan. Daarnaast ging er wel veel
Ook had ze veel dwangmatige gedragingen zoals hoofd slaan,
aandacht naar Eliza, ook vanwege de epilepsie waar veel ze
wiegen, enzovoort. Wij zagen duidelijk verschil met onze
last van heeft. Ze krijgt hiervoor wel medicatie, maar is niet
Ten opzichte van 2008 is het aantal aanmeldingen flink toe-
wordt positief bevonden. Deze afstemming komt ook vanuit
oudste dochter. Ik heb dit aangegeven bij het consultatie
aanvalsvrij.”
genomen. In 2008 betrof het aantal aangemelde kinderen
de kinderdagopvang langzaamaan op gang.
bureau en gevraagd of zij me konden dooverwijzen naar
307, in 2009 zijn er 441 kinderen aangemeld. Dit is een
VTO-Vroeghulp. Ik had VTO-Vroeghulp al in het groeiboekje
Woensdagmiddag
toename van bijna vijftig procent. De consultatiebureauteams
Dit jaar is met name het aantal aanmeldingen vanuit scholen
zien staan en heb meer informatie opgezocht
Om het gezin meer ruimte te geven om meer aandacht aan
meldden evenals in voorgaande jaren de meeste kinderen
flink toegenomen. VTO-Vroeghulp kan voor jonge school-
via internet.”
Lieke te besteden ging Ellen op zoek naar een bij Eliza
aan. De aanmeldingen vanuit de peuterspeelzalen zijn veelal
gaande kinderen met complexe problematiek een meerwaar-
passend MKD of KDC. Na overleg met ouders is Eliza aan
via de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) verlopen. In veel gevallen
de hebben indien er goed naar de thuissituatie moet worden
Bevestiging
gemeld op het KDC. Daar gaat ze drie keer per week heen.
wordt er door de peuterspeelzalen overlegd met de JGZ over
gekeken om een juist beeld van het kind en diens behoeften
Ellen Boswinkel werd casemanager voor het gezin en kwam
Toen kwam er beetje bij beetje vooruitgang in. Zo gaan
zorgkinderen. Deze signaalfunctie vanuit de peuterspeelzalen
te krijgen. Indien de zorgen meer onderwijs gerelateerd zijn,
langs. “Ellen is een hele vriendelijke en lieve vrouw en legde
ouders nu op de woensdagmiddagen iets leuks doen samen
is het zorgteam van school de aangewezen plek om de kinde-
tijdens het eerste gesprek duidelijk uit wat VTO-Vroeghulp
met Lieke, terwijl Eliza op het KDC is.
ren te bespreken en de zorg te coördineren.
voor ons, maar vooral voor Eliza kon doen. Ellen bevestigde
10
ook de dingen die ons al waren opgevallen. Ze zag de onrust
Aanrader
in Eliza en gedrag dat niet bij een ‘normaal’ kind hoorde.
Ellen heeft ook geholpen bij het aanvragen van voorzieningen
Wat ook heel belangrijk was, was dat we ons verhaal goed
en heeft contact gehad met het KDC om duidelijk de wensen
Algehele ontwikkeling
Reden van aanmelding
bij haar kwijt konden. We kregen alle ruimte en tijd om
en verwachtingen van ouders te verwoorden. Het contact met
Dagbesteding / school
De reden van aanmelding blijft ieder jaar verhoudingsgewijs
aan te geven waar we tegenaan liepen en dat dat voor ons
het KDC is daardoor verbeterd. “We mochten altijd bellen als
Gedrag
hetzelfde. Ook dit jaar vertegenwoordigt het aantal kinderen
heel zwaar was.”
we vragen hadden, maar ook als we het ergens moeilijk mee
Contact
dat met gedragsproblematiek bij VTO-Vroeghulp wordt aangemeld de grootste groep.
hadden. Soms zit je in zo’n lastig parket dat je niet weet wat
Spraaktaal
Zussen
je het beste kunt doen voor je kind. Dan is het prettig dat
Trajectbegeleiding
Het was ook heel zwaar voor Lieke. “Lieke had zich erop
VTO-Vroeghulp je daarin van A tot Z kan begeleiden. Ik raad
Trajectbegeleiding
verheugd om niet meer alleen te zijn en om dingen samen
VTO-Vroeghulp dan ook van harte aan, aan andere ouders die
te doen met haar zusje. Maar Eliza was nogal in zichzelf
tegen problemen aanlopen.”
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
11
Leeftijd aangemelde kinderen Leeftijd aangemelde kinderen 2009
Nu zwaait hij terug
90 80 70
Antoinet is moeder van zes kinderen, waarvan
60
er drie PDD-NOS hebben. Het gezin bestaat uit
50
Famke van negen die naar de gewone basisschool
40 30
gaat, dan komt zoon Silke van acht, bij wie als eerste
20
PDD-NOS werd geconstateerd, hij gaat naar het speciaal
10
onderwijs. Ook zoon Remke van zes heeft PDD-NOS en zit op ar
het speciaal onderwijs. Zoon Ymke van vier gaat naar de gewone
7 ja
ar 6 ja
ar 5 ja
jaar 4,5
ar 4 ja
jaar 3,5
ar 3 ja
jaar 2,5
jaar 2,0
jaar 1,5
ar 1 ja
jaar 0,5
0-0,
5 ja
ar
0
basisschool. Rienke, de jongste zoon van drie jaar oud, heeft nog geen officiële diagnose, maar hij heeft wel
betrof van het totale aantal kinderen in de voorschoolse
(dus voorschools) aangemeld. Het aantal kinderen in Friesland
periode in Friesland. Er zijn 116 kinderen aangemeld in de
van 0 tm 3 jaar betrof dit jaar +/- 29.000. Dit betekent dat het
schoolgaande leeftijd. Dit betreft +/- 0,4 % van het aantal
“PDD-NOS zit bij mijn man in de familie, omdat ik zelf in de
te wisselen met een andere professional. Bij VTO-Vroeghulp
aantal aanmeldingen bij VTO-Vroeghulp ruim één procent
4-7 jarigen.
hulpverlening zit, herkende ik de signalen bij mijn oudste
weten ze waar ze het over hebben. Vanuit mijn professie ben
zoon al snel. De officiële diagnose werd na een jaar gesteld
ik dan wel hulpverlener, maar in deze situatie sta je er niet
door het ATN. Na een gesprek van vijf minuten stond ik weer
blanco in, omdat je ook moeder bent.”
buiten. Ze vroegen wel of ik nog vragen had, maar ik moest
90
het eerst laten bezinken.”
80
Accepteren Rienke gaat sinds januari naar het MOD. Daar gaat het heel
70
Contact VTO
goed met hem. “Het uitgangspunt is wat is het beste voor je
60
Pas bij de tweede zoon met PDD-NOS kwam Antoinet in
kind, want daar doe je het voor. Natuurlijk was het bij de
50
aanraking met het VTO-Vroeghulpteam. “Famke kwam bij de
eerste lastiger om te accepteren dat je kind anders is. Maar in
logopediste. De logopediste gaf aan dat ze Remke ook graag
een land als Nederland is er heel veel mogelijk, ook als je kind
eens wilde zien. Omdat hij ook duidelijke kenmerken van
anders is. Wij zijn gewoon een heel gestructureerd gezin.
PDD-NOS had, stelde ze voor om contact op te nemen met
Natuurlijk gaat het bij ons ook weleens anders dan anders,
VTO-Vroeghulp.”
maar dan proberen we de kinderen daar wel goed op voor te
40 30 20
2007
bereiden.”
2008
10
2009
ar 7 ja
ar 6 ja
ar 5 ja
jaar 4,5
ar 4 ja
jaar 3,5
ar 3 ja
jaar 2,5
jaar 2,0
jaar 1,5
ar 1 ja
jaar 0,5
0-0,
5 ja
ar
0
12
duidelijke trekken van PDD-NOS en de jongste telg van het gezin is dochter Lobke van anderhalf.
In 2009 zijn er 322 kinderen in de leeftijd van 0 tm 3 jaar
De contacten met Gerrie Foppele, casemanager van VTOVroeghulp verliepen heel prettig. Gerrie is een heel aan
Integratie
genaam en rustig persoon die je gewoon laat uitpraten.
Integratie in de samenleving is voor Antoinet heel belangrijk.
Ze leefde met me mee en belde zo nu en dan om te vragen
Daarom gaan Silke en Remke eens in de veertien dagen op
VTO-Vroeghulp blijft voortdurend het signaal afgeven over
Ons streven blijft om de piek van aanmeldingen tussen de 2 en
hoe het ging. Ze liet me niet zwemmen.” Het contact met
vrijdagochtend naar de gewone basisschool en Rienke gaat op
het belang om kinderen tijdig te signaleren en aan te melden.
3,5 jaar te krijgen. Hoe eerder we kinderen in beeld hebben,
Gerrie was zo gemakkelijk dat toen Antoinet constateerde
dinsdagochtend naar de peuterspeelzaal. Zo komen ze in
Uit de grafiek blijkt dat de meeste kinderen ook dit jaar in
des te meer tijd er is voor nadere diagnostiek en begeleiding
dat ook Rienke PDD-NOS trekjes had en een taalachterstand,
contact met ‘gewone’ kinderen. Daarnaast krijgen ze de
de leeftijd tussen 3 en 3,5 jaar werden aangemeld, terwijl dat
bij de schoolkeuze. Hier zijn het kind, de ouders of verzorgers,
ze zelf contact heeft opgenomen met het VTO-team.
gewone normen en waarden mee, waarbij je soms even moet
2 jaar geleden vooral na 3,5 jaar was.
de kinderdagcentra en de school bij gebaat.
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
uitleggen waarom ze iets moeten doen. “Silke zwaaide nooit Professioneel
terug als de taxi wegreed. Dus zei ik tegen hem dat hij terug
“We hebben toen twee vragen gesteld, een vraag over Ymke,
moest zwaaien. Waarom dan, wilde hij weten. Omdat mensen
omdat school twijfels had en een vraag over Rienke. Met
je groeten als ze zwaaien en dan hoor je terug te groeten.
Ymke is niks aan de hand, maar Rienke heeft duidelijk ook
Dingen die voor ons heel vanzelfsprekend zijn, zijn dat voor
PDD-NOS. Ik werk zelf als hulpverlener ook met mensen met
hem niet. Maar sinds de uitleg zwaait hij altijd terug als de
PDD-NOS, maar ik vond het heel verhelderend om ideeën uit
taxi wegrijdt.” VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
13
VTO-Vroeghulpteam Leeuwarden en omgeving Mevr. F. Houtstra coördinator Mevr. E. van Pinxteren kinderarts Mevr. S. Houweling pedagoog Mevr T. van der Wal medewerker centrale toegang Mevr. G. Ferwerda casemanager Mevr. E. Smidt casemanager Mevr. J. Verbeek casemanager Mevr. A. de Jong casemanager Mevr. E. Wiersma sociaal verpleegkundige Mevr. H. Ankersmidt GZ-psycholoog Mevr. J. Spitz consulent jonge risico kinderen Mevr. H. Frodl jeugdarts
Adviezen VTO-Vroeghulpteam Adviezen die meer dan 25 keer zijn gegeven:
Wat niet in het schema verwerkt is zijn de zogenaamde collateralen daar dit inherent is aan de werkwijze van VTO-Vroeghulp.
160
Pedagogische ondersteuning/ontwikkelingsstimulering is vaak 140
geadviseerd, ouders gaven vaak zelf al aan ondersteuning in
GGD Fryslân Medisch Centrum Leeuwarden GGD Fryslân Bureau Jeugdzorg MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland GGZ-Jeugd GGZ-Jeugd WSNS verband het Spectrum GGD Fryslân
de thuissituatie te willen, naast verdere diagnostiek. VTO-Vroeghulpteam Dokkum en omgeving Mevr. F. Houtstra coördinator Dhr. A. Kaldi kinderarts Mevr. J. Schuitemaker orthopedagoog Mevr. M. Mulder medewerker centrale toegang Mevr. G. de Vries casemanager Mevr. T. Nicolai casemanager Mevr. L. Hiemstra casemanager Mevr. G. Ferwerda casemanager Mevr. I. Born psychotherapeut Mevr. M. Strikwerda consulent jonge risico kinderen Mevr. A. Boonstra revalidatiearts Op consultbasis de jeugdartsen uit regio Dokkum
Er hebben ook veel Psychologisch Onderzoeken plaatsge-
120
vonden. Deze zijn vaak nodig om een goed beeld te krijgen van het kind om een goed advies te kunnen geven over het 100
vervolgtraject zoals schooladvies. Er is ook vaak MOD geadviseerd, dit betekent dat er een
80
enorme toestroom is voor de MOD’s met risico van (te lange) wachttijd. Daarom heeft VTO-Vroeghulp begin 2009 een 60
signaal afgegeven aan de Provincie en aan Jeugdhulp Friesland met name om de wachttijd bij de MOD’s minimaal te houden. Medio 2009 is er in Dokkum een nieuw MOD van
40
GGD Fryslân Ziekenhuis de Sionsberg GGD Fryslân Bureau Jeugdzorg MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland GGZ-Jeugd SBO de Twine Revalidatie Friesland
start gegaan. 20
Naast de hiernaast schematisch weergegeven adviezen zijn in mindere mate ook de volgende adviezen gegeven:
0 D) l.MO
D
ntru m
MO
ing
(exc
gce
behandeling/begeleiding, Professionele hulp voor ouder(s),
meld
erda Kind
Thuisbegeleiding/GVV, Kinderneuroloog, Kinderpsychiatrische (uitbreiding of verlenging) Peuterspeelzaal, (uitbreiding)
aan
Psyc h
con s. jo n
Ond erz.
Kinderfysiotherapie, Onderz. Audiologisch centrum,
Kinderdagverblijf, Taaltrein, Therapeutische peutergroep
BJZ
ing ge r isico kind olog . isch ond erzo ek Kind Kind erps erar ych ts iatris Aut ch o ism nde e Te rzoe am k Noo rd N ede rlan d Log Spe ope ciaa die l ba sis o nde rwij s
og ago
uler
. stim
o)pe d
ntw ik
orth
t. / o
erva tie (
ders
g. o n
Ped a
Obs
Teams
Revalidatiearts, Klinisch geneticus, KNO-arts, Oogarts,
onderwijs.
Lasten
Baten
Prov. Coördinatie VTO-Vroeghulp
€
52.103,-
Materiële kosten VTO-Vroeghulp
€
9.112,-
Projectmedewerker VVI
€
23.927,-
Project werkgroepen VVI
€
45.579,-
Materiële kosten & overhead VVI
€
8.090,-
Reservering langdurige trajectbeg. 2010
€
15.000,-
Exploitatie Overschot
€
2.473,-
€ 156.284,-
CVZ subsidie VTO-Vroeghulp
€
61.215,-
VVI projectfinanciering
€
95.069,-
€ 156.284,-
De overige participanten binnen VTO-Vroeghulp werden gefinancierd uit de reguliere middelen van de eigen organisaties
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
GGD Fryslân Nij Smellinghe ziekenhuis MEE Friesland Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland GGZ Jeugd SBO it Heechhof
VTO-Vroeghulpteam Heerenveen en omgeving Mevr. I. Müller coördinator Mevr. A. Kistemaker kinderarts Mevr. A.W. de Boer psycholoog Mevr. A. de Jong medewerker centrale toegang Mevr. C. van Aggelen casemanager Mevr. J. Ritsema casemanager Mevr. F. Peeters casemanager Mevr. K.Pilkes GZ-psycholoog Mevr. L. Kramer GZ-psycholoog
GGD Fryslân Ziekenhuis Tjongerschans Ziekenhuis Tjongerschans Bureau Jeugdzorg MEE Friesland MEE Friesland MEE Friesland GGZ Jeugd GGZ Jeugd
(Revalidatie Friesland), Regulier basisonderwijs en Speciaal
Financiële verantwoording
14
Samenstelling
VTO-Vroeghulpteam Drachten en omgeving Mevr. F. Janssen coördinator Dhr. H. Mulder kinderarts Mevr. M. Ledegang orthopedagoog Mevr. T. Walter medewerker centrale toegang Mevr. T. Bosma medewerker centrale toegang Mevr. C. van Aggelen casemanager Mevr. I. Penterman casemanager Mevr. S. Joritsma casemanager Mevr. J. de Jong GZ-psycholoog Mevr. V. Veenis consulent jonge risico kinderen
VTO-Vroeghulpteam Sneek en omgeving Mevr. B. Kool coördinator GGD Fryslân Mevr. H. Rijk kinderarts Antonius ziekenhuis Mevr. G. Becker medewerker centrale toegang Bureau Jeugdzorg Mevr. E. Boswinkel casemanager MEE Friesland Mevr. G. Foppele casemanager MEE Friesland Mevr. T. Visser casemanager MEE Friesland Mevr. T. Hartkamp pedagoog/casemanager MEE Friesland Dhr. F. Schaaphok school/jeugdarts GGD Fryslân (JGZ) Mevr. E. Boogaard soc. psychiatrisch verpleegkundige GGZ Jeugd
VTO-Vroeghulp | Jaar verslag 2009
15
