VS verliest AAA-status. Akkoord over schuld plafond onvoldoende geloofwaardig

1

pag

4

Even voorstellen Zeven jonge wetenschappers over hun promotieonderzoek

pag

6

Beleggingsvisie VS verliest AAA-status. Akkoord over schuld plafond onvoldoende geloofwaardig

pag

12

Interview Ondernemer in zonnenergie Peter Pas over partnerschap en het oplossen van het energievraagstuk

pag

16

Innovatie in de zorg Emma Kinderziekenhuis bezig met metamorfose

Jaargang 2

Trend

Behoud levensstijl cruciaal bij keuze woonvorm door ouderen Particuliere ouderenzorg is een groeimarkt. Steeds meer ouderen willen hun comfortabele levensstijl voortzetten in een omgeving waar goede zorg is geregeld. Ook beleggers raken steeds meer geïnteresseerd. In Huize Westerheide doet men niet aan bingoavonden. Wel worden de zes bewoners op leeftijd naar de

opera gebracht, naar een toneelvoorstelling of naar het café. Met kerst dineert het hele gezelschap, met fa-

milie, bij een toprestaurant. Huize Westerheide is een particulier woon- en zorgcentrum voor ouderen. De gasten betalen tussen de 4.000 en 5.000 euro per maand. Daarvoor krijgen ze een eigen kamer met badkamer en uitzicht op de tuin en natuurgebied de Hoorneboegse heide. Het eten, de uitstapjes, kapper en stomerij zijn bij de prijs inbegre-

CijferScan

24%

pen. Er is op ieder moment van de dag zorg beschikbaar. Alleen wie speciale medische zorg nodig heeft, betaalt daarvoor extra – vaak uit het budget van de AWBZ, de overheidsregeling voor ziektekosten. Directeur Ann Knopper is Westerheide negen jaar geleden gestart uit onvrede over de zorg die haar eigen vader ontving nadat hij een hersenbloeding had gehad. Knopper somt op: ‘Thuiszorgmedewerkers die uren later kwamen dan afgesproken, ziekenhuiseten dat mijn vader normaal gesproken nooit zou bestellen. Nadat mijn vader was overleden, besloot ik om Westerheide op te zetten. Hier leiden bewoners het leven zoals ze dat gewend zijn. De opzet is dat mensen tot het einde kunnen blijven. ➔

wordt naar verwachting het hoogste tarief van de vennootschapsbelasting in 2012. Dit tarief is onder andere verschuldigd over de belastbare winst van een BV voor zover deze meer bedraagt dan 200.000 euro. Dit jaar bedraagt dit belastingtarief 25%.

15

Lees verder op pagina 2

miljoen aan boetes en naheffingen heeft de Belastingdienst in 2010 opgelegd aan belastingplichtigen die onterecht privé in de auto van de zaak reden.

De particuliere woonzorgvoorzieningen in het duurdere segment sluiten aan op de vraag van ouderen naar kleinschalige zorg in een prettige omgeving.

Zorg in stijl 43%

22%

Herenhuis (verbouwd en aangepast)

18%

Nieuwbouw 80% minder dan 24 plaatsen

Serviceflat

12% groter dan 48 plaatsen

11%

8% 24 tot max. 48 plaatsen

Onbekend

Overheidsschulden op de voorgrond De verlaging van de kredietstatus van de Verenigde Staten naar AA+ en de aankondiging van de ECB om opnieuw staatsobligaties uit de eurozone te kopen, zorgen ervoor dat de overheidsschulden als een donkere wolk boven de financiële markten blijven hangen.

Als gevolg van de recente ontwikkelingen op de financiële markten moeten veel landen, waaronder de Verenigde Staten, de komende jaren grote inspanningen leveren om de overheidsschulden te stabiliseren als percentage van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit zal de economische groei beperken, die de afgelopen maanden toch al sterkere tekenen van verzwakking laat zien. Ondanks de lagere groeiverwachtingen voor de Verenigde Staten en de eurozone verwacht ABN AMRO MeesPierson echter niet dat de economieën zullen terugvallen in een recessie.

Aandelen en obligaties

Hoewel veel bedrijven er goed voorstaan in termen van balansverhoudingen en winstgevendheid en de waarderingen op de beurs redelijk zijn, werkt de onrust op de aandelenmarkten een negatief sentiment op bij beleggers. Per saldo handhaaft ABN AMRO MeesPierson daarom een neutrale opinie ten aanzien van aandelen, maar vindt er een verschuiving plaats van Europese naar Amerikaanse aandelen, die wat betere perspectieven bieden. Er wordt uitgegaan van een wereldwijde economische groei die ingezet

bron: Nederlandse Vereniging van Particuliere Woon- en/of Zorgvoorzieningen (Nevep).

Karakteristeriek/monumentaal

6%

8

no

Financial Focus is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. www.abnamromeespierson.nl

52% van de directeur-grootaandeelhouders en directieleden van familiebedrijven heeft nog geen concreet bedrijfsopvolgingsplan.

7 (Bron: PwC)

miljard euro was ongeveer het tegoed van Nederlandse huishoudens op bankspaarrekeningen eind 2010. (Bron: CBS)

wordt aan het einde van het jaar. De recente daling van de kapitaalmarktrente zal stoppen en een periode van stabilisatie wordt verwacht, weliswaar op een laag niveau. In het beleggingsbeleid handhaaft ABN AMRO MeesPierson een negatieve opinie op obligaties in het algemeen en op overheidsobligaties in het bijzonder. Wel wordt een overwogen belang in bedrijfsobligaties en wat risicovollere hoog renderende obligaties gehouden.

Lees verder op pagina 6 en 7 Uitgave 13-08-2011 www.abnamromeespierson.nl

2

Samenwonen, dan trouwen Vier op de vijf stellen die tussen 2000 en 2008 voor het eerst trouwden, woonden eerst samen (bron: CBS)

Estate planning

TREND

(vervolg pag. 1)

Partners profiteren bij schenking of erfenis Door de belastingdienst als partner worden gezien, kan diverse voordelen hebben. Zo kunnen partners gebruik maken van de laagste tarieven bij een schenking of erfenis. In de vorige Financial Focus is stilgestaan bij de introductie van het nieuwe zogeheten basispartnerbegrip voor een aantal belastingen, onder andere de inkomstenbelasting. Het partnerbegrip heeft ook gevolgen voor de tarieven rond erven en schenken. Afhankelijk van de mate van verwantschap is het verschuldigde tarief schenk- of erfbelasting hoger of lager. Het hoogste tarief geldt voor niet-afstammelingen, zij betalen 30 tot 40 procent over de verkrijging, waar (achter-) kleinkinderen 18 tot 36 procent verschuldigd zijn. Kinderen en partners betalen slechts 10 tot 20 procent over hetgeen ze ontvangen. Daarnaast gelden er vrijstellingen. De systematiek is hier vergelijkbaar met die binnen de tariefstructuur, met een klein verschil. Voor de schenkbelasting gelden de kinderen als meest-verwant. Voor de erfbelasting is de partner in de optiek van de wetge-

Door een fictie wordt een verkrijging uit een verblijvingsbeding door een fiscale partner toch belast met erfbelasting.

Uitzonderingen op de regel

Gehuwden en geregistreerde partners kwalificeren vanzelf als partners. Samenwoners gelden pas als partners indien zij een minimale termijn: 1. beiden meerderjarig zijn; 2. op hetzelfde adres staan ingeschreven; 3. door een notariële samenlevingsovereenkomst een wederzijdse zorgverplichting hebben; 4. geen bloedverwanten in de rechte lijn zijn (bijvoorbeeld ouder en kind); 5. niet met een ander aan de voorwaarden 1 tot en met 4 voldoen. Op de voorwaarden bestaan enkele uitzonderingen. Zo kwalificeren samenwoners toch als partners als niet voldoen wordt aan de

Kinderen en partners betalen slechts 10 tot 20 procent over een erfenis of schenking ver het meest-verwant. Deze heeft dan ook de hoogste vrijstelling, van maximaal 603.600 euro.

Samenwoners

Door het lage tarief en de hoge vrijstelling voor de erfbelasting is het interessant om fiscaal partner te zijn. Keerzijde is wel dat de Successiewet via de zogenaamde fictiebepalingen bepaalde handelingen tussen onder andere partners belast. Terwijl diezelfde handeling met een niet-verwant niet wordt belast. Een voorbeeld hiervan is het verblijvingsbeding van een woning in een samenlevingsovereenkomst. Hiermee wordt geregeld dat bij een overlijden de achterblijvende partner automatisch het volledige eigendom krijgt van de gezamenlijke woning. Er is dan geen sprake van een verkrijging via erfrecht en er zou dan geen erfbelasting verschuldigd zijn.

derde voorwaarde, maar zij wel al meer dan vijf jaar staan ingeschreven op hetzelfde adres. Een andere uitzondering geldt voor de erfbelasting. Als samenwoners namelijk wel bloedverwanten zijn, maar de één de ander een bepaalde vorm van zorg verleent, dan geldt voorwaarde vier niet. Een kind dat samenwoont met zijn moeder en haar verzorgt, kan daardoor wel in aanmerking komen voor de gunstige tarieven en vrijstellingen. De verplichting tot het opstellen van een notariële samenlevingsovereenkomst geldt pas met ingang van 1 januari 2012. Let op: samenlevers die per die datum korter dan vijf jaar op één adres ingeschreven staan, gelden niet langer als partner. Om de lage tarieven en de hoge vrijstelling te behouden, dienen zij langs de notaris te gaan.

Naam: Gordon Doull Functie: Specialist Estate Planning/Ondernemer & Onderneming Expertise: Fiscaal-juridische advisering vermogende particulieren op het gebied van bedrijfsoverdracht, huwen, overlijden en schenken E-mail: [email protected]

➔ Ze hoeven niet naar een verpleeg-

afdeling als hun gezondheid achteruitgaat.’

Zorgvoorziening

Westerheide is een van de naar schatting twee- tot driehonderd particuliere woonzorgvoorzieningen voor ouderen die Nederland rijk is. Daarnaast zijn er tal van zogenaamde zorghotels, die kortdurende zorg bieden. Doordat de definities niet vastliggen en de instellingen nergens worden geregistreerd, is het onmogelijk om precieze cijfers te geven over de omvang van de sector. Wel constateren alle betrokkenen dat de branche de laatste jaren snel groeit. Peter Otten, voorzitter van de NeVeP (Nederlandse Vereniging van Particuliere Woon- en/of Zorgvoorzieningen), denkt dat de groei de komende tijd zal doorzetten. Otten noemt de stijgende levensverwachting, een terugtredende overheid en het opgebouwde vermogen van de babyboomers dat de komende jaren vrijkomt als belangrijkste aanjagers van deze groei. Daarnaast spelen sociaal-demografische ontwikkelingen de particuliere ouderenzorg volgens Otten in de kaart. ‘Ouderen voelen zich prettiger in een kleinschaliger omgeving. Mensen willen hun leven zelf inrichten en niet in het keurslijf van een verzorgingshuis worden gedwongen. Als jij een Château Petrus wil opentrekken, moet dat kunnen.’ Otten bestrijdt het beeld dat particuliere zorg alleen is weggelegd voor de happy few. ‘Met alleen een AOWuitkering red je het niet, maar wie zijn huis heeft afgelost, beschikt al snel over een paar ton. Dat zijn in Nederland heel veel mensen.’

Ondernemers

Veel ondernemers in de particuliere ouderenzorg zijn, net als Knopper, hun bedrijf begonnen uit onvrede over het zorgaanbod. Vaak zijn het verpleegkundigen die genoeg hebben van de tijdsdruk waaronder ze moeten werken in de reguliere zorg. Adviseurs Lodewijk en Erica Bosch van Rosenthal van CTA-Zorg begeleiden deze beginnende ondernemers bij het vinden van financieringen en het opzetten van hun bedrijf. ‘Geld is voor deze mensen nooit de drijfveer,’ zeggen de adviseurs.

Maar inmiddels heeft de stijgende vraag naar ouderenzorg op maat ook de aandacht getrokken van de financiële wereld en grote vastgoedbedrijven. De adviseurs worden regelmatig gebeld door mensen uit de onroerendgoedsector die in de ouderenzorg een oplossing zien voor slecht renderend vastgoed. ‘In de meeste gevallen leiden die gesprekken tot niets,’ vertelt Bosch van Rosenthal. ‘Het werkt alleen als er echte betrokkenheid is bij het zorgconcept.’

segment is grote groei mogelijk. Daar ontstaan op dit moment mooie initiatieven.’ De zorg is momenteel een aantrekkelijker investering dan kantoren en winkelpanden, geeft Bosveld toe. ‘Er is in Nederland een groeiende groep oudere mensen die straks vermogen tot zijn beschikking heeft en dat graag wil besteden aan een comfortabele oude dag.’ Bosveld voorspelt dat op korte termijn ook grote institutionele beleggers in de particuliere ouderenzorg zullen

‘Mensen willen niet in het keurslijf van een verzorgingshuis worden gedwongen’ Ook Birgite Runia van Fluent Zorg advies wordt steeds vaker benaderd door vastgoedbedrijven die willen weten of hun panden geschikt zijn voor exploitatie als zorghotel. ‘Maar een zorghotel stelt specifieke eisen aan de bouw en exploitatie,’ zegt Runia. ‘Het is wat anders dan het runnen van een regulier hotel. In de meeste gevallen moeten de gasten worden doorverwezen door een arts. Het betekent dat je goede contacten moet opbouwen met medische zorgverleners, verzekeraars en patiëntenverenigingen. Dat is een wereld die vastgoedinvesteerders niet echt kennen.’

Comfortabele oude dag

Het verhaal van de adviseurs wordt bevestigd door vastgoedadviseur Feddo Bosveld van DTZ Zadelhoff. Drie jaar geleden bracht DTZ Zadelhoff nog een rapport uit over zorghotels. Een opvolger van dat rapport zal voorlopig niet verschijnen. ‘Ik geloof er niet voor honderd procent in,’ zegt Bosveld. ‘Ik ken maar weinig succesvolle exploitatievormen voor zorghotels. Vaak zijn het – met alle respect – kleine familiebedrijven. Dat is voor vastgoedbeleggers niet interessant.’ Meer kansen ziet Bosveld in de markt voor permanente particuliere woonzorg. ‘In de laag net onder het top-

stappen. Dat zal de trend van schaalvergroting en professionalisering, zoals die door branchevoorzitter Otten wordt voorspeld, versnellen. Toch blijft er ruimte voor kleinschalige initiatieven. Ann Knopper heeft in Hilversum net haar tweede vestiging geopend, Huize Alio Cura. Vorige week heeft ze de eerste bewoner welkom geheten. ‘Een vakantie zit er voor mij voorlopig niet in.’

Trends in woonzorg • Woonzorglocaties bieden 24 uur per dag zorg en zijn gericht op een langetermijnverblijf voor ouderen. In een zorghotel verblijven gasten tijdelijk, bijvoorbeeld na een operatie • De kosten zijn gemiddeld 3.750 euro per maand en zijn opgebouwd uit huur, servicekosten en basiszorg. Slechts 40 procent van de woonzorginstellingen vermeldt overigens de tarieven op de site • De woonvoorzieningen sluiten zoveel mogelijk aan op de levensstijl van de bewoners. Onder andere door het aanbieden van à la carte maaltijden voor bewoners en hun gasten. Vaak kunnen gasten ook blijven slapen

Uitgave 13-08-2011 www.abnamromeespierson.nl

3

Box vol kennis

Bijna voltooid

Nieuwe uitgave van Bestuurdersbox gaat over vermogensbeheer voor instellingen. Zie pagina 16

‘Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de samenvoeging van de twee banken’ (bron: Frans van Lanschot, algemeen directeur)

Management

‘Klanten gaan profiteren van kruisbestuiving tussen ABN AMRO en MeesPierson’ De samenvoeging van ABN AMRO en MeesPierson is complex, maar verloopt voorspoedig. De laatste fase nadert en voormalige MeesPierson-klanten worden de komende tijd geïnformeerd over wat dit voor hen persoonlijk betekent. Voor de oud-ABN AMRO-klanten verandert er minder, zij blijven gebruikmaken van de huidige systemen. Algemeen directeur Frans van Lanschot over de voordelen en overlast van het samengaan. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de samenvoeging van de twee banken. Zo worden de systemen voor internetbankieren momenteel intensief getest, legt van Lanschot uit. In het najaar komt Internet Bankieren ook beschikbaar voor klanten die voorheen bij MeesPierson bankierden. Een grote vooruitgang, benadrukt hij. ‘ABN AMRO Internet Bankieren

zichten online beschikbaar en kunnen diverse analyses van de beleggingsportefeuille worden bekeken.’ Van Lanschot geeft aan dat klanten die voorheen bij ABN AMRO bankierden er eveneens op vooruitgaan. ‘Zij ontvangen straks ook de nieuwe uitgebreide vermogensoverzichten. Die zijn gebaseerd op de overzichten zoals die bij MeesPierson werden gebruikt.’

Voormalige MeesPiersonklanten maken kennis met ABN AMRO-diensten en andersom heeft van de Consumentenbond de hoogste waardering gekregen. Met Internet Bankieren kan de klant straks meer bankzaken inzien dan hij gewend is. Zo zijn uitgebreide effectenover-

van rekeningen zal voor voormalige MeesPierson-klanten enigszins veranderen.’ Volgens Van Lanschot gaan de klanten nu eindelijk profiteren van de kruisbestuiving tussen de banken. ‘Voormalige MeesPierson-klanten maken kennis met ABN AMROdiensten en andersom. Zo zijn de Generation Next Academy en Informal Investment Services al met veel klanten besproken. Voor de ABN AMROklanten was de introductie van hedgefunds weer nieuw. Deze introductie hebben we in de afgelopen maanden gedaan. Je merkt dat klanten hedgefunds steeds meer gaan zien als een mogelijkheid tot risicospreiding in hun portefeuille dan als een ingewikkeld beleggingsinstrument.’

Klantenpanel

De komende tijd worden de effecten van het samengaan van de banken voor de voormalige MeesPiersonklanten zichtbaar, vertelt Van Lan-

Groei schot. Namen van producten en rekeningen kunnen wijzigen en de frequentie van dagafschriften wordt aangepast. Voor hem is het uiterst belangrijk dat de klant weet wat hij kan verwachten. ‘Het is ons streven om alle klanten vooraf te informeren over de veranderingen.’ Hij wijst op een speciale uitgave die later deze maand wordt verstuurd. ‘Een gepersonaliseerd overzicht waarin voor elke voormalige MeesPierson-klant afzonderlijk nog eens op een rij is gezet hoe de dienstverlening er voor hem uit komt te zien.’ Uitgangspunt is dat de klant alleen de voor hem of

haar relevante informatie van de bank ontvangt, aldus Van Lanschot. ‘Het boekje is in de afgelopen weken voorgelegd aan klantenpanels en daar werd ons uitgangspunt bevestigd; mensen willen eigenlijk niet geïnformeerd worden over zaken die hen niet raken.’

Plussen en minnen

Van Lanschot wil transparant zijn over wat de samenvoeging voor klanten kan betekenen. ‘We doen ons uiterste best om de overlast te beperken, maar niet alles kan blijven zoals het nu is. Bijvoorbeeld de tenaamstelling

Voor Van Lanschot is er veel aan gelegen dat er vertrouwen is bij klanten in de bank, ook tijdens het samengaan. Hij vindt het dan ook prettig dat het vermogensbeheer in deze transitietijd een sterke groei laat zien. Van Lanschot: ‘In het eerste halfjaar zijn de vermogensbeheeractiviteiten sterk gegroeid. Dit is bij uitstek een dienst waarin het vertrouwen van de klant in de bank een grote rol speelt.’ Een gevolg van de toestroom van nieuwe klanten en door de toename van het tegoed dat door bestaande klanten bij de bank is ondergebracht. Van Lanschot: ‘Het is goed om te zien dat klanten ons in toenemende mate vertrouwen om hun geld te beheren.’

NEEM UW BANK OVERAL MEE NAAR TOE Sms ‘mobiel’ naar 7500 voor de app Mobiel bankieren Waar en wanneer u maar wilt geld overmaken. Dat kan met de Mobiel Bankieren app! Bovendien kunt u afbeeldingen en tekst toevoegen aan uw rekeningen. Zo bankiert u op een persoonlijke en overzichtelijke manier vanaf uw smartphone. Natuurlijk kunt u met de Mobiel Bankieren app ook uw saldo controleren en uw bij-en afschrijvingen bekijken. Mobiel Bankieren is er voor iPhone, iPad, Android en Blackberry (najaar 2011). De belangrijkste voordelen: Gemakkelijk geld overmaken naar bekende rekeningen Foto’s en namen toevoegen aan rekeningen Eenvoudig zoeken op bedragen, omschrijving en op rekeningen Inloggen en overboeken met een zelfgekozen 5-cijferige pin Wilt u meer weten over Mobiel Bankieren? Ga naar abnamro.nl/mobielbankieren


210009651 1731 Mobiel bankieren 267x135_v2.indd 1

28-07-11 14:06

4

Verzameld werk De online nieuwsbrief van de KNAW geeft inzicht in onderzoek van jonge wetenschappers. Zie Akademie Nieuws www.knaw.nl

1

Naam: Nathalie Degenaar (30) Vakgebied: Astronomie

7 veelbelovende promovendi

2

Promovendus aan de Universiteit van Amsterdam E-mail: [email protected]

‘Röntgendubbelsterren met lage helderheden’ is het onderwerp waarop Nathalie Degenaar in december 2010 promoveerde. Met een Hubble Fellowship op zak, een prestigieuze postdoc-beurs van NASA, vertrekt zij begin december voor drie jaar naar Michigan (VS) om haar onderzoek voort te zetten.

3

Naam: Jeroen van den Bos (33) Promovendus aan het Centrum Wiskunde & Informatica Vakgebied: Software Engineering E-mail: [email protected]

Naam: Ronak Delewi (26) Vakgebied: Cardiologie

Als programmeur bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) kwam Jeroen van den Bos problemen met software tegen die te ingewikkeld waren om op de vrijdagmiddag op te lossen. Hij besloot er een promotieonderzoek aan te wijden en zal dat in 2013 afronden.

Ronak Delewi studeerde cum laude af in de Geneeskunde en verwacht in 2013 te promoveren. Ze onderzoekt wat de optimale behandeling is van patiënten die na een hartinfarct last krijgen van een bloedstolsel. Mede vanwege het maatschappelijk belang ontving ze twee persoonsgebonden beurzen.

1

Nathalie Degenaar ‘Als je alle mensen ter wereld zou samenpersen in een luciferdoosje, zou de materiedichtheid vergelijkbaar zijn met die van een neutronenster die zich bevindt in een röntgendubbelster. Bizar toch, zo’n hoge dichtheid? Ik vind het spannend om te onderzoeken hoe dit soort sterren, die aan het einde van hun levenscyclus zijn, er van binnen uitzien. Binnenkort krijg ik de kans om ze met de Magellan-telescopen in Noord-Chili te bekijken.’

5

4

Promovendus aan de Universiteit van Amsterdam E-mail: [email protected]

2 Naam: Jochen Mierau (28) Vakgebied: Economie en Econometrie

Promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen E-mail: [email protected]

Na in 2007 cum laude te zijn afgestudeerd, promoveert Jochen Mierau eind september van dit jaar op het onderwerp ‘macro-economie van pensioenen en vergrijzing’. Al vóór zijn promotie begint hij op 1 september als assistent-hoogleraar Financiering aan de Rijksuniversiteit Groningen.

6

Naam: Wietse van de Lageweg (26) Vakgebied: Aardwetenschappen

Promovendus aan de Universiteit Utrecht E-mail: [email protected]

In een grote ‘zandbak’ van 10 bij 6 meter voert Wietse van de Lageweg experimenten uit om te ontdekken waarom er in de natuur verschillende rivierpatronen bestaan. Over twee jaar hoopt hij de doctorstitel voor zijn naam te mogen zetten.

7

Jeroen van den Bos ‘De analysesoftware voor bewijsmateriaal bij het NFI, bijvoorbeeld voor het uitlezen van mobiele telefoons, moet regelmatig aangepast worden, omdat er elke week weer nieuwe producten zoals mobieltjes op de markt verschijnen. Met mijn promotieonderzoek probeer ik er nu voor te zorgen dat de rechercheurs die software zélf kunnen aanpassen, zodat er geen programmeur meer aan te pas hoeft te komen. Eigenlijk probeer ik mezelf weg te automatiseren.’

3

Ronak Delewi ‘Patiënten bij wie na een hartinfarct een bloedstolsel in het hart ontstaat, krijgen nu drie verschillende bloedverdunnende medicijnen. Eén daarvan, die als bijwerking een gevaarlijke bloeding kan geven, is misschien niet echt nodig. Dat ga ik onderzoeken. Wat me aanspreekt aan promotieonderzoek, is dat je je eigen ideeën kunt uitwerken en altijd kritisch mag zijn.’

Naam: Amiek Krakers Leeftijd: 38 Meijers (27) Naam: Marijn In China sinds: 2005Psychologie Vakgebied: Sociale

E-mail: [email protected] Promovendus aan de Universiteit van Tilburg E-mail: [email protected]

Cum laude studeerde ze af, Marijn Meijers, en na het afronden van haar proefschrift begon ze op 1 juli als universitair docent Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Begin oktober promoveert ze op het onderwerp ‘duurzame consumptie’.

Naam: Eric Engesaeth (33) Vakgebied: Ondernemingsfinanciering

Promovendus aan de Universiteit van Tilburg E-mail: [email protected]

Eric Engesaeth promoveerde 21 juni op het onderwerp ‘beloningen voor topmanagers’. Zijn handreikingen en zijn zelfontworpen meetinstrument past hij nu toe tijdens zijn werk als practice leader executive reward bij het onderzoeks- en adviesbureau HayGroup.

4

Jochen Mierau ‘Met een beurs van NETSPAR, een internationaal netwerk omtrent vergrijzing, onderzocht ik de intergenerationele aspecten van financiële producten, waaronder levensverzekeringen. Er is namelijk een aantal imperfecties op dat

gebied. Zo ontstaat er bij de aankoop van een levensverzekering die bij leven uitbetaalt een tegenstrijdigheid: het individu ziet graag hogere rendementen, maar zijn kinderen zien graag de erfenis. Om beiden tegemoet te komen kunnen de levensverzekeringen bijvoorbeeld anders ingericht worden.’

5

Wietse van de Lageweg ‘Het fascineert mij dat de ene rivier zijn water en sediment naar zee transporteert via een meanderende geul, terwijl een andere rivier een vlechtend patroon prefereert. Die verschillende rivierpatronen zorgen voor verschillende afzettingspatronen van zand en klei: de ondergrond. Door beter inzicht in de opbouw van die ondergrond, kun je betere voorspellingen doen en zijn er minder boringen nodig naar potentiële gas- en oliereservoirs.’

6

Marijn Meijers ‘Making it easy to be green, luidt de titel van mijn proefschrift. Een van mijn conclusies is: als je wilt dat mensen zich duurzaam gaan gedragen, zet het dan niet neer als iets dat mensen moeten doen. Mensen hebben dan vaak de neiging om na één keer al te stoppen met het duurzame gedrag, of zich zelfs onduurzaam te gaan gedragen. Zet het juist neer als iets leuks, dat mensen willen doen.’

7

Eric Engesaeth ‘In heb onderzocht op welke manier topbeloningen in West-Europa tot stand komen. Het bleek dat ondernemingen met een hoger beloningsrisico voor de CEO, waarbij deze alleen extra beloond wordt in de mate waarin ondernemingsdoelen worden gehaald, doorgaans ook beter presteren. Met de door mij ontwikkelde Compensation Risk Index is te meten in hoeverre een variabele beloning risico draagt.’


Met dank aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Even voorstellen

5

Gewijzigd pensioen

Hard werken aan pensioen

Meer over de gevolgen van het pensioenakkoord is te lezen op abnamro.nl/pensioenakkoord

Gemiddeld werken we al één dag in de week om ons pensioen te bekostigen (bron: Masha Bril, specialist Toekomstvoorzieningen)

Toekomstvoorzieningen

Pensioenprobleem in perspectief Veranderingen in het pensioenakkoord • AOW-uitkering volgt loonontwikkeling en wordt van 2013 tot en met 2028 extra verhoogd met 0,6 procent • De AOW-leeftijd gaat in 2020 naar 66 jaar en wordt afhankelijk van de levensverwachting • Vanaf 2020 gaat men vanaf 16-jarige leeftijd AOW opbouwen • AOW-gerechtigden kunnen ervoor kiezen hun AOW eerder of later te laten ingaan. De AOW-uitkering wordt dan levenslang gekort of verhoogd met 6,5 procent • Ingangsdatum werknemerspensioen gaat omhoog: in 2013 naar 66 jaar en in 2015 naar 67 jaar • Hoogte pensioen wordt voorwaardelijk en daarmee minder zeker

hoogte van de te hanteren rentevoet per pensioenfonds. Een mogelijke oplossing om de jongeren tegemoet te komen, is dat pensioenfondsen verplicht worden een buffer van 25 tot 30 procent van het kapitaal aan te leggen.

Beleggingsportefeuilles

De wijze van beleggen door pensioenfondsen blijft de komende jaren onderwerp van discussie. Door risicovoller beleggen is de kans dat het toegezegde pensioen wordt uitgekeerd en dat dit pensioen ook nog eens wordt geïndexeerd groter dan nu. Maar er is ook het grotere risico dat je (veel) minder aan pensioen ontvangt. Door het voorwaardelijk maken zullen tekorten echter niet meer worden aangevuld door hogere premies of door extra stortingen van de werkgever. Nu is het zo dat sommige werkgevers verplicht zijn tekorten bij pensioenfondsen aan te zuiveren. Straks zal op de werkgever geen beroep meer kunnen worden gedaan. Dan is er bij het tegenvallen van de beleggingsresultaten nog maar één redmiddel: korten op de uitkeringen. Het is de taak van de pensioenfondsen om dit verhoogde risico helder te communiceren naar hun deelnemers. Voor de jongere generatie is de vraag in welke mate zij zelf invloed kunnen uitoefenen op hoe er met hun pensioengeld wordt belegd. Sommigen zouden er wellicht voor willen kiezen om minder risico te nemen met hun pensioengeld, zodat ze zekerder zijn van hun pensioen. Van een gedifferentieerd beleggingsbeleid naar leeftijdscategorie is bij pensioenfondsen voorlopig nog geen sprake. Voor de jongeren is er gelukkig een belangrijk lichtpuntje: ze leven nog langer dan de huidige gepensioneerden en genieten gemiddeld genomen nog langer van hun pensioen.

Geen sancties

De pensioensystemen in Nederland zoals we die kennen, zijn op termijn onbetaalbaar. De diverse oplossingen zijn echter niet zonder consequenties. Dat er iets aan het pensioenstelsel in Nederland moet gebeuren, is voor niemand een verrassing. We leven immers langer, er zijn minder werken-

zijn gebaat bij een stabiel pensioensysteem en dat er maatregelen nodig zijn om dit te herstellen. Het verhogen van de pensioenpremies

Voorwaardelijk pensioen kent geen garanties over de hoogte van de uitkeringen den ten opzichte van pensioengerechtigden en de beleggingsrendementen van pensioenfondsen staan al enige tijd onder druk. Een van de opties om het pensioenprobleem aan te pakken is het verlagen van de pensioenuitkeringen. Dat kan natuurlijk niet zomaar, pensioenen zijn eigendomsrechten. Op basis van Europese wetgeving is ingrijpen alleen mogelijk als de wet een verlaging toestaat, er een algemeen gerechtvaardigd belang is en de genomen maatregelen proportioneel zijn. Het aanpassen van de Pensioenwet biedt voor dit probleem een oplossing. Het is daarnaast duidelijk dat we

is niet wenselijk. Gemiddeld werken we al één dag in de week om ons pensioen te bekostigen. Omdat werkgevers ook bijdragen aan de premie kan het bovendien de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven in gevaar brengen.

Uitstel

Er moet dus naar andere oplossingen worden gezocht. Zoals later met pensioen gaan. Hierbij wordt zowel de ingangsdatum van de AOW als het werknemerspensioen uitgesteld. Het gevaar dat hierin schuilt, is ongelijke behandeling. Jongere generaties zullen


immers later met pensioen gaan, terwijl de oudere generatie nog op de ‘oude’ pensioeningangsdatum met pensioen kan gaan. Toch lijken de verschillen tussen jongere en oudere generaties, vanuit juridisch oogpunt, objectief gerechtvaardigd. Ouderen zijn gemiddeld eerder met werken begonnen, jongeren kunnen zich nog langer instellen op een latere datum en gestegen levensverwachting. Zoals bekend wordt de ingangsleeftijd van de AOW met ingang van 2020 naar de 66-jarige leeftijd verschoven. Op basis van de gestegen levensverwachting vanaf 1957, het invoeringsjaar van de AOW, is een jaar uitstel echter niet in verhouding. De AOW– leeftijd zou – uitgaande van de levensverwachting – moeten worden verhoogd naar de 70-jarige leeftijd. In de nieuwe plannen wordt de AOW gekoppeld aan de levensverwachting. De AOW-uitkering wordt tijdelijk extra verhoogd, zodat in 2020 mensen op 65-jarige leeftijd een AOW-pensioen met ongeveer dezelfde koopkracht ontvangen als nu. De pensioenrichtleeftijd van het werknemerspensioen wordt in 2013 verhoogd naar 66 jaar en in 2015 naar 67 jaar. Diegenen die al met pensioen zijn of bijna met pensioen gaan, merken daar niets van.

Voorwaardelijk

In het pensioenakkoord is opgenomen dat pensioenen in de toekomst voorwaardelijk zijn. Dat betekent dat er

geen garantie wordt gegeven voor de hoogte van de uitkeringen. Dit kan betekenen dat iemand met een pensioentoezegging van 40.000 euro een pensioen ontvangt van 37.000 euro óf bijvoorbeeld een pensioen van 40.000 euro dat ieder jaar wordt geïndexeerd voor inflatie. Het voorwaardelijk maken van pensioen heeft als voordeel dat een pensioenfonds niet meer hoeft te gaan rekenen met een (verplicht gestelde) lage risicovrije marktrente en meer risico mag nemen. Pensioenfondsen hoeven hierdoor minder kapitaal te reserveren om aan de pensioenverplichtingen te voldoen. Deze (administratieve) buffers maken het makkelijker om op korte termijn te indexeren. Met name gepensioneerden profiteren daarvan. Jongeren hebben er juist een belang bij dat de door pensioenfondsen gehanteerde rente zo laag mogelijk is, zodat er meer overblijft op het moment dat zij met pensioen gaan. Er zal de komende tijd volop worden gediscussieerd over de

Een tegenvallend pensioen kan worden opgevangen door langer door te werken. Daarbij kan worden gekozen om het werknemerspensioen tijdens de werkzame periode al in te laten gaan. Het uitkeren van het pensioen en doorwerken was tot voor kort een fiscale doodzonde. De fiscus kwalificeerde dit als ‘afkoop van het pensioen’ en het pensioenkapitaal van de werknemer werd belast met een heffing van 72 procent. De staatssecretaris heeft nu aangegeven dat daar verandering in komt. Vanaf 60 jaar mag de werknemer vanaf het moment dat het pensioen uitkeert zoveel werken als hij wil, zonder fiscale sancties. Ten slotte zal om de arbeidsparticipatie van oudere werknemers te verhogen nog de barrière van het automatisch ontslag op 65-jarige leeftijd moeten worden geslecht. Te verwachten is dat dit snel tot het verleden zal behoren. Sterker nog, er zal een subsidie komen voor zowel de werknemer als de werkgever wanneer de werknemer door blijft werken.

Naam: Masha Bril Functie: Specialist Toekomstvoorzieningen Expertise: Pensioenen, kapitaalverzekeringen, banksparen en gouden handdrukken E-mail: [email protected]

6

Pricing Power Prijskracht voorkomt dat bedrijven klem komen te zitten tussen hogere grondstofkosten en zuinige consumenten. Zie pagina 8

Beleggingsvisie Macro-economie Ondernemersvertrouwen 120

65

115

60

110

55

105

50

100

45

95

40 Ondernemersvertrouwen Duitsland (ifo) Inkoopmanagersindex VS (as rechts)

25 2 011

2 010

2 0 07

2005

2006

80

30 2009

85

35

2008

90

Terugval ondernemersvertrouwen in Verenigde Staten en Duitsland duidt op hapering van de groei

Overheidsschulden

% BBP 140

2007 2011 2012

120 100 80 60 40 20 0 -20

Ver. Staten

Japan

Eurozone

Griekenland

Italië

Spanje

Portugal

Ierland

Overheidsschulden hangen als donkere wolk boven financiële markten

bron: OESO

4,0 3,5 3,0 2,5 VS Eurozone Japan

2,0 1,5

Rendement op 10-jaars staatsobligaties daalt door economische zwakte

jul 11

apr 11

jan 11

jul 10

apr 10

jan 10

ok t 10

1,0 0,0

Bron: Datastream

Aandelenkoersen onder druk door schuldzorgen 250

index: 31 januari 2005 = 100

230 210

In de Verenigde Staten dreigde het wettelijk vastgestelde schuldplafond begin augustus overschreden te worden. Bij het verhogen van dit plafond werd bepaald dat het overheidstekort – 10,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) in 2010 – de komende tien jaar tot houdbare proporties teruggebracht dient te worden. De wijze waarop dat moet gebeuren, verdeelde Republikeinen en Democraten tot op het bot. Op 31 juli werd uiteindelijk een akkoord bereikt. Het akkoord is echter niet overtuigend en samen met de moeizame wijze waarop het tot stand kwam, was dit reden voor kredietbeoordelaar Standard & Poor’s om begin augustus de kredietstatus te verlagen naar AA+. De precieze gevolgen zijn nog niet te overzien, maar het is duidelijk dat de Verenigde Staten een hogere rente moeten gaan betalen op hun overheidsschuld.

nanciële markten te doen terugkeren. De overeenkomst bevat positieve elementen die de financierbaarheid van de Griekse schuld verbeteren, besmetting naar andere landen voorkomen en de flexibiliteit van het steunfonds (EFSF) vergroten. Er komt een nieuw steunpakket van 109 miljard euro van de eurolanden en het IMF. Daarnaast wordt de rente op leningen verlaagd tot 3,5%. Die verlaging geldt niet al-

Opkomende landen

Het groeitempo in de westerse wereld is de afgelopen maanden sneller vertraagd dan tot voor kort werd voorzien. Zo ontstaat een groot verschil met opkomende markten, waar sommige landen zelfs in een positie zitten waarin wordt getracht de economie enigszins af te koelen via bijvoorbeeld renteverhogingen. In het licht van een dreigende verdere afzwakking van de internationale conjunctuur ligt een verkrapping van het monetaire beleid

De onzekerheid blijft bestaan of probleemlanden in noodgevallen gered kunnen worden leen voor Griekenland, maar ook voor Ierland en Portugal. De looptijd van de leningen wordt verlengd van 7,5 jaar tot tussen 15 en 30 jaar. De private sector zal op vrijwillige basis een bijdrage leveren van circa 50 miljard euro tot 2014. Partijen die obligaties uit probleemlanden in portefeuille hebben, zoals grote banken en verzekeraars, krijgen de mogelijkheid van herstructurering van de voorwaarden van de bestaande schuld, het doorrollen ervan en de keuze tussen een lager rentepercentage of een lagere afwaardering. Bij eventuele reddingsacties voor andere landen zal in de toekomst geen bijdrage van de private sector worden gevraagd. Dit moet het overslaan van de problemen naar andere landen voorkomen. Het EFSF krijgt

in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Japan niet voor de hand. In de Verenigde Staten, waar het tempo waarin de werkloosheid afneemt in mei en juni fors is teruggevallen, heeft Ben Bernanke als voorzitter van het stelsel van centrale banken voorzichtig gehint op een derde opkoopprogramma van staatsobligaties. ABN AMRO MeesPierson verwacht dat dit programma er tegen het eind van het jaar zal komen. In het Verenigd Koninkrijk en in Japan zijn renteverhogingen geen optie, omdat het economisch herstel daarvoor te kwetsbaar is. In de eurozone is de ECB weliswaar begonnen met renteverhogingen, maar de verwachting is dat hier een pauze zal worden ingelast tot en met het eerste kwartaal van 2012.

Naam: Ben Steinebach Functie: hoofd Beleggingsstrategie Expertise: macro-economie en regio/sectorallocatie E-mail: [email protected]

Het akkoord dat enkele dagen eerder in Europa werd bereikt, was eveneens niet voldoende om de rust op de fiBron: Economisch Bureau ABN AMRO

170

Vooruitzichten economische groei (in %)

150

130

90

jan 11

jan 10

jan 0 9

jan 0 8

jan 07

jan 0 6

70

De MSCI-grafiek is gebaseerd op herbelegde dividenden en luidt in euro. De AEX is een koersindex. Bron: Datastream

Inflatievooruitzichten (in %) Eurozone

2010 1,6

2011p 2,6

2012p 1,6

1,7

3,0

2,0

2010 1,7

2011p 1,7

2012p 1,6

Verenigde Staten

3,0

1,7

2,6

Verenigde Staten

Japan

4,0

-1,4

2,4

Japan

-0,7

0,4

0,7

4,0

5,0

4,0

12,0

8,3

5,4

5,0

6,0

5,5

Eurozone

110

jan 0 5

De Europese schuldencrisis is sinds het voorjaar een grotere rol gaan spelen in krantenkoppen en op internationale beurzen. In veel landen is de politieke bereidheid afgenomen om nog meer middelen beschikbaar te stellen om de financierbaarheid van de Griekse schuld veilig te stellen. De roep om een bijdrage van de private sector wordt sterker, waarbij vooral gekeken wordt naar de financiële sector. Op de obligatiemarkten komt de onzekerheid tot uitdrukking in een afnemend vertrouwen en in verkopen van obligaties van vooral Griekenland, Ierland en Portugal. De rente in deze landen liep daarom snel verder op, maar op 21 juli hebben Europese regeringsleiders daarvoor een akkoord bereikt. Dat heeft echter niet kunnen verhinderen dat onrust op financiële markten begin augustus leidde tot grote verkopen van Italiaanse en Spaanse staatsobligaties.

Europees steunpakket

MSCI Wereld MSCI Opkomende landen AEX

190

50

Binnen tien dagen werden eind juli twee akkoorden gesloten voor afzonderlijke schuldproblemen in Europa en de Verenigde Staten. Hoewel verschillende knelpunten zijn aangepakt, is de spanning op financiële markten niet verdwenen.

Amerikaans akkoord

Rendement op 10-jaars staatsobligaties

%

Overheidsschulden verlammen financiële markten

de mogelijkheid om in de toekomst preventief andere landen te steunen en om middelen in te zetten om banken te herkapitaliseren. Daarnaast kan het EFSF in de toekomst staatsobligaties van probleemlanden op de obligatiemarkt kopen om de koers te ondersteunen. Een andere positieve uitkomst van het akkoord is dat Griekse obligaties als onderpand bij de ECB gebruikt kunnen blijven worden en de kredietlijnen bij de ECB openblijven voor Griekse banken. Een negatief punt is dat de omvang van het EFSF niet is vergroot. Dit leidt ertoe dat onzekerheid kan blijven bestaan of bij een nieuw noodgeval probleemlanden te allen tijde gered kunnen worden.

China

10,3

9,4

9,2

China

India

9,1

8,5

8,4

India

Brazilië

7,5

4,0

4,5

Brazilië

p=prognose

p=prognose Uitgave 13-08-2011 www.abnamromeespierson.nl

7

Aanbevolen aandelen

Buitenlandse handen

Een overzicht van de ondernemingen op de ABN AMRO MeesPierson aanbevolen lijst is te vinden op www.financialfocus.nl

1% van de in NL gevestigde bedrijven is in buitenlandse handen, maar die groep genereert 32% van de totale omzet (bron: Centraal Bureau voor de Statistiek)

Beleggingsvisie Allocatie

Allocatie: Defensievere accenten gerechtvaardigd Selectie van managers en strategieën is echter, zeker onder de huidige omstandigheden, essentieel. Voor vastgoed wordt een onderwogen belang geadviseerd. Dat geldt vooral voor beursgenoteerd vastgoed, waarvan het koersverloop meer gelijkenis vertoont met de prijsbewegingen op de aandelenmarkten. In direct vastgoed gaat de voorkeur uit naar Amerika, ten koste van Europa met uitzondering van Groot-Brittannië en de Scandinavische landen. Voor Aziatisch vastgoed geldt een neutrale opinie.

n

e

N eu t r a a l

wo g

wo g de r

r wogen

r wogen

S t er k o n

ove

de r

er k

ove

S t er k o n

n

St

e

N eu t r a a l

er k

AANDELEN

OBLIGATIES

e

e

r wogen

r wogen

wo g

S t er k o n

ove

ove

LIQUIDITEITEN

er k

er k

de r

St

Energie ▲ Energie = N eu t r a a l N eu t r a a l Basismaterialen ▲ Basismaterialen ▲ Industrie n = Industrie n= Duurzame = Duurzame = consumptiegoederen consumptiegoederen Niet-duurzame = Niet-duurzame = consumptiegoederen consumptiegoederen Gezondheidszorg = Gezondheidszorg ▼ Financiële instellingen = Financiële instellingen = Informatietechnologie ▲ Informatietechnologie ▲ Telecom = Telecom = Het bovenstaande overzicht is een weergave van de huidige aanbevolen tactische allocatie voor de verschillende beleggingscategorieën. Deze allocatie is gebaseerd op een neutraal risicoprofiel. Bron: ABN AMRO MeesPierson Nutsbedrijven ▼ Nutsbedrijven ▼

St

De mondiale aandelenmarken hebben in juni en juli behoorlijke verliezen moeten incasseren. Met uitzondering van Japan, waar de Nikkei-index in mei al een behoorlijke daling had doorgemaakt, vonden in alle regio’s dalingen plaats. De geplaagde eurozone spande de kroon met een gemiddelde daling van ruim 4%, die ervoor zorgde dat de belangrijkste indices nu -2,7% lager staan dan ultimo 2010. In de Verenigde Staten is het jaarresultaat voor de S&P500 met bijna 3,5% nog steeds positief, ondanks een daling over juni en juli met 3,3%. In de opkomende markten was Latijns-Amerika in juni en juli een grote verliezer, terwijl Oost-Europa nog enigszins standhield. Al geruime tijd is er op de aandelenmarkten sprake van een verschil tussen de gunstige situatie bij beursgenoteerde ondernemingen zelf en een economisch klimaat vol risico’s en onzekerheden. De winstontwikkeling bij bedrijven is in het algemeen zeer goed. Ook de kaspositie en andere balansverhoudingen zijn gunstig. Deze maatstaven zijn inmiddels terug op het niveau van vóór de kredietcri-

Ondanks het schaarsteargument voor de lange termijn met betrekking tot grondstoffen zorgen de sterke koersbewegingen op korte termijn ervoor dat ABN AMRO MeesPierson een neutrale opinie heeft voor dit segment. Voor hedgefunds geldt een positieve opinie, aangezien deze partijen in het huidige klimaat extra waarde kunnen toevoegen.

wo g

risicovolle omgeving

Alternatieve beleggingen

de r

die onder meer zichtbaar werd in een zeer geringe groei van de werkgelegenheid in mei en juni.

een hogere waardering op de beurzen in de weg staan.

St

Die verschuiving heeft echter niet geleid tot een terugkeer van de rust. Zowel de obligatiemarkten als de aandelenmarkten bleven de afgelopen maanden zeer onrustig. Het effectief rendement op (10-jaars) overheidsobligaties, dat in juni in de Verenigde Staten en de eurozone onder invloed van de afnemende economische groei al was teruggelopen tot circa 3%, is in juli verder gedaald. In de eurozone zorgde de schuldencrisis ervoor dat de kapitaalstroom vanuit de probleemlanden naar de veiliger geachte markten in het centrum van de regio groter werd. De onrust omtrent een bijdrage van de private sector aan een reddingsplan voor Griekenland heeft hier ongetwijfeld aan bijgedragen. Dat werd medio juli nog eens versterkt toen verkopen van Italiaanse en Spaanse staatsobligaties begonnen toe te nemen. Dat is een signaal dat beleggers de situatie met toenemende bezorgdheid bekijken. De renteverschillen van de laatstgenoemde landen met Duitsland hebben sinds begin 2010 slechts beperkte fluctuaties vertoond, maar zijn de laatste maanden opgelopen Die ontwikkeling is na het akkoord van 21 juli niet gestopt. In de VS was de voortgaande rentedaling voor het grootste deel een uitvloeisel van de blijvend zwakke conjunctuur,

sis, maar de S&P500 Index staat nog steeds 20% onder de toenmalige stand. Bij het lage – en opnieuw gedaalde – niveau van de kapitaalmarktrente hoort eigenlijk een hogere stand van aandelenindices. In Europa waren de halfjaarcijfers minder bemoedigend, aangezien in deze regio slechts 40% van de ondernemingen in positieve zin verraste. Maar risico’s zoals de schuldencrisis in zowel de eurozone als de Verenigde Staten en de nog steeds hoge olieprijs blijven vooralsnog

S t er k o n

De Europese en Amerikaanse schuldencrises hebben de gebeurtenissen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten en de kernramp in Japan naar de achtergrond verdreven als drijvende krachten achter de ontwikkelingen op de financiële markten.

ALTERNATIEVEN

Beleggingsvisie INzoomen Vastrentend Energie Basismaterialen Industrie Duurzame consumptiegoederen Niet-duurzame consumptiegoederen Gezondheidszorg Financiële instellingen Informatietechnologie

= ▲ = =

Telecom Nutsbedrijven

= ▼

= = = ▲

Staatsobligaties

▼

Staatsobligaties

▼

Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties High Yield obligaties Schuld van opkomende landen

▲

Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties

▲

= ▲ =

=

High Yield ▲ obligaties Schuld van = opkomende landen

▼ Onderwogen ▲ Overwogen = Neutraal

Voorzichtigheid als sleutelwoord ABN AMRO MeesPierson verwacht dat de huidige hapering in de mondiale economische groei tijdelijk is en dat er vanaf het vierde kwartaal weer sprake zal zijn van aantrekkende groei. In dat scenario zal de daling van de kapitaalmarktrente zeer waarschijnlijk ten einde komen. Op basis van de afzwakkende vooruitzichten voor de economische groei zal de rente niettemin lager blijven dan eerder werd voorzien. Daarom adviseert ABN AMRO MeesPierson om de duration van de portefeuille te verho-

▼ genStaatsobligaties tot het marktgemiddelde. Het Bedrijfsobligaties ▲ obligaties in negatieve oordeel over kwaliteit) het(hoge algemeen en over staatsobligaties Convertible = obligaties spreiding aandelen Regionale


High Yield ▲ Regio obligaties Schuld van = Europa (incl. Nederland) opkomende landen Noord-Amerika

Trend ▼ ▲

Japan

▼

Opkomende landen

▲

in het bijzonder blijft overigens ongewijzigd. Voor bedrijfsobligaties geldt een relatieve overweging met het oog op de gunstige situatie van ondernemingen en omdat het huidige rendement voldoende compensatie is voor het hogere risico. Dat laatste geldt ook voor de wat risicovollere hoog renderende bedrijfsobligaties.

Sterke balans ▼ Onderwogen

Het beursgenoteerde bedrijfsleven ▲ Overwogen staat er gunstig voor in termen van balanspositie = Neutraal en winstgevendheid.

Bovendien is de waardering aantrekkelijk in vergelijking met andere beleggingscategorieën, maar desondanks wordt de neutrale positie voor aandelen gehandhaafd. De huidige onzekerheden en risico’s hebben een negatieve invloed op de risicoperceptie van veel beleggers, waardoor het effect van de positieve omstandigheden teniet wordt gedaan. Omdat de langetermijnvooruitzichten voor opkomende landen gunstig blijven en dit nog niet volledig in de koersen is verdisconteerd, handhaaft

ABN AMRO MeesPierson in deze regio’s een overwogen positie. Bovendien draaien meer fundmanagers hun belangen naar deze regio’s en zijn veel van deze landen al een eind op weg met de verkrapping van hun (rente)beleid om hun economie af te koelen. Voor Japan geldt een negatief oordeel, dat al dateert van vóór de kernramp. Aanleiding zijn de zeer zwakke binnenlandse vraag en de sterke▼yen, die de concurrentieposiOnderwogen tie verslechtert. Omdat de vooruit▲ voor Overwogen zichten Amerikaanse bedrijven = Neutraal gunstiger zijn dan die voor Europese ondernemingen wordt een verschuiving aangebracht in de regiovoorkeur. Voor aandelen in de Verenigde Staten geldt een overwogen belang, terwijl Europese aandelen onderwogen worden. In de sectorallocatie blijft het overwogen belang in de sectoren basismaterialen en informatietechnologie ongewijzigd. De overweging in basismaterialen is een strategische keuze voor de lange termijn, die voortvloeit uit het grote aantal infrastructurele projecten dat mondiaal op stapel staat. Informatietechnologie blijft interessant vanwege de voortgaande investeringsuitgaven, de sterke kaspositie en de relatief aantrekkelijke waardering. Een negatieve opinie geldt voor de sector nutsbedrijven vanwege de toenemende regelgeving door overheden.

bron: ABN AMRO MeesPierson

Sectoren

8

Solarparcs ‘Om het energievraagstuk op te lossen, moet je groot denken.’ Zie pagina 12 (bron: Peter Pas)

Aandelenselectie

Pricing power maakt het verschil KRAChTIGE MERKEN CONSUMENTENUITGAVEN

GRONDSTOFSTIJGING

De winstmarge van bedrijven staat onder druk door stijgende grondstofkosten en stagnerende consumentenuitgaven. Ondernemingen met prijskracht, oftewel pricing power, krijgen hierdoor een enorm voordeel. Het belangrijkste wapen in het huidige economische klimaat is het vermogen om verkoopprijzen te verhogen zonder dat dit een grote weerslag heeft op de verkopen of op de concurrentiepositie. In economische kringen wordt dit aangeduid als pricing power. Het belang hiervan voor bedrijven en beleggers kwam in het recente cijferseizoen sterk naar voren. De stroom winstwaarschuwingen waarmee deze periode werd ingeluid, vormde een duidelijk signaal dat veel beursfondsen moeite hebben om de winstgevendheid op peil te houden. Onder meer Akzo Nobel, CSM, Philips en TomTom moesten in juni al waarschuwen voor tegenvallende halfjaarcijfers als gevolg van stijgende grondstofprijzen en terughoudende consumenten. Enkele weken later konden onder meer Coca-Cola en Apple hun goede resultaten juist toeschrijven aan pricing power, die

ze in staat stelt om de winstmarge op peil te houden ondanks duurdere grondstoffen. De prijzen van veel materialen, zoals katoen, koper en maïs, zijn met meer dan de helft opgelopen sinds begin 2010. Meestal

beweging geen tijdelijk effect is. Pricing power blijft daarom de komende jaren bepalen of een onderneming de winst onder druk ziet komen.

Innovatie

In het bedrijfsleven heeft pricing power verschillende gezichten. Een van de beste manieren om ervoor te zorgen dat klanten hoge(re) prijzen accepteren, is succesvolle innovatie. De beste voorbeelden daarvan zijn te vinden in de farmaciesector, waar nieuwe geneesmiddelen in de regel

Steeds meer ondernemingen zitten klem tussen stijgende grondstofkosten en terughoudende consumenten gebeurt dat pas in een latere fase van de economische cyclus, maar de toenemende rol die opkomende markten spelen, wijst erop dat de recente prijs-

een stuk duurder zijn dan oudere producten met een lagere effectiviteit. Dit effect wordt versterkt door patenten, die onder meer de inkomstenba-

Cartier – en bijvoorbeeld Burberry en Prada hebben veel minder last van terughoudende consumenten dan prijsvechters als Hennis & Mauritz. Behalve van een lagere prijselasticiteit profiteren luxegoederenproducenten ook van een relatief snelle vermogensgroei bij hun belangrijkste doelgroep. Volgens onderzoek van Cap Gemini en Merrill Lynch heeft het totale vermogen van de superrijken in 2010 een nieuw hoogtepunt bereikt, terwijl de rijkdom van een gemiddeld Amerikaans huishouden nog niet terug is op het niveau van vóór de kredietcrisis. Een dominante marktpositie vertaalt zich eveneens in sterke pricing power. In dat opzicht is Caterpillar een opvallende partij. Het Amerikaanse concern is weliswaar sterk afhankelijk van de economische cyclus, maar dankzij het marktleiderschap kan de bulldozer- en zwaremachinefabrikant de verkoopprijzen in elke fase hoger houden dan de concurrentie. Dat is onder meer te danken aan een wereldomvattend verkoop- en servicenetwerk met activiteiten in 120 landen en aan de reputatie een snelle en efficiënte klantenservice te bezitten. Pricing power kan ook voortvloeien uit een leidende positie in een nichemarkt. Daarvan is het Nederlandse DSM een goed voorbeeld. De onderneming combineert een sterke marktpositie op specialistische gebieden met een hoge mate van innovatie. DSM is onder meer de grootste fabrikant van vitamine A, C en E ter wereld en heeft daarmee een sterke positie op het vlak van de ontwikkeling van voedingssupplementen en babyvoeding. Maar het concern is bijvoorbeeld ook de grootste producent van hoogwaardige plastic waarvan airbags worden gefabriceerd.

Sterk merk

sis van Gilead en Sanofi goed beschermen. Branchegenoten Pfizer en Novartis kampen daarentegen met aflopende patenten op veel van hun belangrijke medicijnen. Dat opent de deur voor nieuwe concurrentie, waardoor de prijzen met 80 tot 90 procent kunnen dalen. Informatietechnologie en consumentenproducten zijn andere bedrijfstakken waar innovatie het verschil kan maken. Apple is in dat opzicht een goed voorbeeld. Met een stroom nieuwe apparaten, zoals de iPod, iPhone en iPad, zorgt het bedrijf de laatste jaren voor een snel stijgende omzet bij onverminderd hoge prijzen. Een andere vorm van prijskracht is een rijke klantenbasis met meer status- dan kostenbewustzijn. Luxemerken zoals Richemont – eigenaar van

De vierde bron van prijskracht is een bekend en sterk merk. Hiervan is onder meer Coca-Cola een goed voorbeeld. Frisdrank bestaat eigenlijk uit niet veel meer dan water, suiker en enkele andere ingrediënten. Maar dankzij een merkwaarde van naar schatting 50 miljard euro en wereldwijde bekendheid komt de operationele winstmarge van Coca-Cola op bijna 16 procent, terwijl dat voor een merkloze colafabrikant als het Amerikaanse Cott’s slechts iets meer dan 5 procent is. In het huidige economische klimaat is pricing power de beste maatstaf om op de beurs het kaf van het koren te scheiden. Warren Buffett, de meest succesvolle belegger ter wereld, hecht veel meer waarde aan prijskracht dan aan bijvoorbeeld de kwaliteit van het management. ‘Het vermogen om prijzen te verhogen, getuigt van een prima bedrijfsmodel,’ vertelde Buffett in 2010 aan de Amerikaanse Crisis Inquiry-commissie. ‘Als een onderneming zich grote zorgen moet maken bij een prijsverhoging van 10 procent, is het bedrijfsmodel hopeloos.’

Naam: Edith Thouin Functie: Hoofd Themaresearch Expertise: Vertaalslag brede trends naar aandelenbeleggingen E-mail: [email protected]


9

Passief beleggen

Instroom hedgefondsen

Beleggers volgen vaker een index in plaats van te proberen om deze met een actief fonds te verslaan

In het tweede kwartaal stroomde 30 miljard dollar aan vers kapitaal richting hedgefondsen

(bron: Indextrackers in perspectief)

(bron: Hedge Fund Research)

Beleggingsfondsen

Indextrackers in perspectief Indextrackers winnen aan populariteit als een simpel en goedkoop alternatief voor beleggingsfondsen. Beleggers moeten zich echter niet alleen laten leiden door lagere kosten.

Snelle groei indexfondsen Bedragen in miljarden dollars

Het is steeds minder vanzelfsprekend dat een beleggingsfonds wordt geleid door een beheerder van vlees en bloed die het beleggingsnieuws op de voet volgt en zorgt voor een goede balans tussen risico en rendement. Een groeiende groep beleggers kiest er namelijk voor om een beursindex te volgen in plaats van te proberen deze met een beleggingsfonds te verslaan. Het vermogen van indextrackers, die

stelling bij sommige beleggers over de vaak achterblijvende rendementen van actieve fondsmanagers. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat meer dan de helft van de beleggingsfondsen achterblijft bij de benchmark – een objectieve maatstaf zoals een beursindex waartegen het rendement wordt afgezet. Bovendien zijn beleggers door de kredietcrisis kritischer gaan kijken naar de porte-

Groeiende populariteit verhult dat indextrackers soms behoorlijk gecompliceerd zijn niets anders doen dan het koersverloop van een bepaalde index zo goed mogelijk nabootsen, is wereldwijd gegroeid tot ruim 1.000 miljard euro. Er zijn inmiddels meer dan 2500 van dit soort producten beschikbaar. Indextrackers worden ook wel Exchange Traded Funds of kortweg ETF’s genoemd. De groeiende populariteit van deze beleggingsvorm vloeit voort uit relatief lage kosten en uit teleur-

feuillekosten. Dat leidt soms eerder tot de keuze om voor weinig geld een index te volgen dan om iets meer te betalen voor een actieve fondsmanager die probeert om die index te verslaan.

Automatisch

De groeiende populariteit van indexvolgen verhult echter dat indextrackers soms behoorlijk gecompliceerde

VAKTAAL matisch belegd wordt in aandelen die slechte bedrijfsresultaten boeken. Indices zijn immers veelal gebaseerd op marktkapitalisatie en niet op financiële waardering van de onderliggende bedrijven. Een fondsmanager kan deze aandelen wel vermijden en zo de kans op een hoger rendement vergroten. Hoewel indextrackers een aanvulling kunnen vormen op actief beheerde fondsen in een portefeuille, is het van

iShares State Street Vanguard Overig Totaal

2010

2011

469,5 144,3 103,4

204,2

308,7 $ 1025,9

620,7 175,5 442,3 $1442,7

2011

2010

koersdaling op de beurs of juist een stijging van de olieprijs, kracht bij te zetten. Bijna elke onderliggende waarde kan gekoppeld worden aan zo goed als elk risicoprofiel. Met de dienstverlening Private Products op maat wordt samen met de beleggingsadviseur het eigen product gebouwd. Dit is te vergelijken met een bezoek aan een kleermaker, waar via een selectie uit verschillende proefstoffen het perfect passende maatpak wordt samengesteld. In plaats van proefstoffen gebruikt de adviseur ech-


Verzamelnaam voor beleggingen als vastgoed, hedgefunds en private equity, waarvan de waardeontwikkeling en rendementsverwachting beïnvloed worden door andere factoren dan bij aandelen en obligaties. Deze beleggingen kunnen hierdoor onder bepaalde marktomstandigheden het risico van een totale portefeuille verminderen of de kans op extra rendement laten stijgen.

Assetallocatie Vermogensverdeling van een beleggingsportefeuille over beleggingscategorieën, zoals aandelen, obligaties liquiditeiten en alternatieve beleggingen. De ideale vermogensverdeling (risicoprofiel) geeft de optimale risico-rendementverhouding voor een belegger weer.

De totale geldwaarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten.

Duration bron: BlackRock / Peildata 30-6-2010 en 30-6-2011

producten zijn. Vaak wordt gebruik gemaakt van derivaten om het koersverloop van een index na te bootsen, terwijl het ook voorkomt dat aandelen worden uitgeleend aan andere partijen in een poging het rendement op te schroeven. Dit zorgt ervoor dat indexfondsen soms een heel ander risicoprofiel hebben dan beleggers denken. Een ander nadeel is dat bij het volgen van een index ook auto-

belang dat beleggers zich niet blindstaren op de ogenschijnlijk lage kosten. Het is mogelijk om met een goede analyse fondsen op te sporen die de benchmark kunnen verslaan. Daarbij is het zaak om niet alleen naar de recente rendementen te kijken, maar ook naar de kwaliteit van het beleggingsproces en de vrijheid die de fondsmanager heeft om van de benchmark af te wijken.

De naar kasstromen gewogen looptijd van een obligatie(portefeuille). Duration is een maatstaf voor de rentegevoeligheid van een obligatie (portefeuille).

European Financial Stability Facility (EFSF) Een Luxemburgse onderneming die in juni 2010 is opgericht door de Europese Unie met als doel het bestrijden van de staatsschuldencrisis via het verschaffen van financiële steun aan lidstaten van de EU. Tijdens de Eurotop van 21 juli kreeg EFSF onder meer toestemming om ook bestaande obligaties te kopen.

Koers-winstverhouding

Beleggingsproduct als maatpak Aandelen en obligaties vormen het hart van bijna elke beleggingsportefeuille. Door de toevoeging van Private Products ontstaat echter de mogelijkheid om specifiek rekening te houden met persoonlijke wensen en behoeftes. Wie bijvoorbeeld veel potentie ziet in opkomende markten maar zich laat weerhouden door de hogere risico’s, krijgt de optie om met hoofdsomgarantie in deze regio’s te investeren. Tevens bieden Private Products beleggers een kans om specifieke verwachtingen, zoals een

Alternatieve beleggingsinstrumenten

Bruto Binnenlands Product (BBP)

Structured products

Beleggen in standaardcategorieën als aandelen en obligaties levert niet voor iedereen de ideale balans tussen rendement en risico op. Dankzij Private Products van ABN AMRO MeesPierson kan een portefeuille beter afgestemd worden op de persoonlijke financiële doelen.

De specialistische begrippen uit beleggingsartikelen laten zich aan de hand van onderstaande begrippenlijst verklaren.

ter verschillende koersscenario’s om tot de ideale constructie te komen. Het ontwerpen van een Private Product op maat is mogelijk voor bedragen vanaf 250.000 euro en de kosten variëren grofweg van 0,5% tot 2% op jaarbasis, afhankelijk van onder meer de looptijd, inleg en structuur van het product.

De factor die het aantal malen aangeeft dat de netto jaarwinst in de beurskoers van een aandeel is inbegrepen. Dit is onder meer een vergelijkingsmaatstaf voor de prijs van aandelen van uiteenlopende ondernemingen.

Monetair beleid Het geheel van maatregelen, zoals renteverhogingen en –verlagingen, die een centrale bank kan nemen om wisselkoers- en binnenlandse prijsstabiliteit te behouden.

Neutrale weging Het belang van een beleggingscategorie in de portefeuille wanneer er geen uitgesproken positieve of negatieve visie op de vooruitzichten bestaat.

Overwegen en onderwegen

Voor meer informatie: Structured Products & Treasury Telefoon: 020-6298980.

Ten opzichte van de neutrale weging kan meer of minder belegd worden in een beleggingscategorie, regio of sector. Dit wordt overwogen respectievelijk onderwogen belang in die categorie, regio of sector genoemd.

10

Kijk voor meer fundamentele opinies op abnamro.nl/beleggen

Opiniewijzigingen Datum Onderneming

Koersverloop Sanofi

€

Broadcom

jun 11

jun 10

jun 09

jun 08

jun 07

jun 06

80 75 70 65 60 55 50 45 40 35

mobiele telefoons, dvd- en blue-rayspelers tot set-topboxes. Het zeer brede productassortiment zorgt voor een goede risicospreiding in deze cyclische sector. De toenemende populariteit van tablets en smartphones biedt goede groeiperspectieven voor marges en volume.

Koersverloop Broadcom

45 40 35 30 25 20

jun 11

jun 10

jun 09

jun 08

jun 07

jun 06

15

AXA

Broadcom heeft ook een zeer solide balanspositie. In het bedrijfsmodel ligt de nadruk op eigen productontwikkeling en uitbesteding van productie, wat een vrije kasstroom van bijna 1 miljard dollar per jaar oplevert. Het concern is schuldenvrij en heeft liquide middelen van ongeveer 3 miljard dollar op de balans staan. Na een aantal teleurstellende kwartalen overtroffen de cijfers van Broadcom over het tweede kwartaal eindelijk weer eens de verwachtingen. Daarbij gaf het management een optimistische prognose voor het lopende kwartaal. Sinds het begin van dit jaar is de koers van Broadcom bijna 20% gedaald en de goede resultaten over het tweede kwartaal zouden wel eens voor een ommekeer in het momentum kunnen zorgen. Voor beleggers biedt de huidige waardering een mooi instapmoment. Het aandeel had al een koopadvies en wordt toegevoegd aan de Aanbevolen Lijst. Analist: Gustavo Guimaraes

Advies: Kopen ▲

Het Franse AXA is een van de favoriete ondernemingen in de Europese verzekeringsbranche bij ABN AMRO MeesPierson. Desondanks verdwijnt het aandeel van de Aanbevolen Lijst. Aandelen in de Europese financiële sector hebben het de laatste tijd zwaar. De aanhoudende zorgen over

de Europese schuldenproblematiek leiden tot bovengemiddeld grote koersbewegingen op de beurzen. ABN AMRO MeesPierson verwacht dat de Europese regeringsleiders uiteindelijk een oplossing voor de hoge staatsschulden in met name ZuidEuropese landen ontwerpen waaronder financiële instellingen niet bui-

Koersverloop AXA

€ 35 30 25 20 15 10

jun 11

jun 10

jun 09

jun 08

jun 07

5 jun 06

Analist: Edith Thouin

Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst

De uitstekende kwartaalcijfers en stevige prognose van Broadcom maken van de Amerikaanse onderneming een interessante belegging. Broadcom is een belangrijke speler in de halfgeleidersector. De chips van het bedrijf zijn terug te vinden in consumentenelektronica, variërend van

$

in het productaanbod zorgt. Vanaf 2013 staat 60% van de concernomzet bloot aan generieke concurrentie. Dit houdt in dat concurrenten bij afloop van een patent een kopie van het medicijn op de markt kunnen brengen tegen een prijs die vaak veel lager ligt dan van exclusieve medicijnen. Met de overname kunnen de medicijnen en de pijplijn van Genzyme het omzetverlies door aflopende patenten opvullen. Daarnaast heeft Sanofi als Europese farmaceut het grootste marktaandeel op de Chinese groeimarkt, waar merknamen ook op medicijngebied heel belangrijk zijn. De onderneming heeft een goedgevulde pijplijn met 57 nieuwe medicijnen die zich in de laatste ontwikkelingsfase (fase III) bevinden. Tot slot spreekt het in Sanofi’s voordeel dat het een sterke balans heeft. Het aandeel krijgt een koopadvies en een plaats op de Aanbevolen Lijst.

tensporig zullen lijden. Dit proces dreigt echter flink wat tijd in beslag nemen, waardoor de volatiliteit hoog kan blijven. AXA heeft Italiaans staatspapier en obligaties van financiële instellingen in zijn portefeuille. Dit zorgt ervoor dat de schuldproblematiek de koers onder druk zet, wat aanleiding vormt om de verzekeraar uit voorzichtigheid van de Aanbevolen Lijst te verwijderen. Desondanks is AXA nog steeds een kansrijke belegging. De waardering is aantrekkelijk, operationeel maakt AXA flinke stappen en de totale blootstelling aan Europese periferielanden is beperkt. Het aandeel staat nog steeds op de kooplijst, samen met Allianz en Zurich Financial. Het advies is daarbij wel om in de financiële sector goed te diversificeren. Binnen Europa verdienen verzekeraars overigens de voorkeur boven banken en vanuit globaal perspectief gaat die voorkeur uit naar Amerikaanse financials. Analist: Jan-Willem Stokhuyzen

27-06-11 25-07-11 23-06-11 13-07-11 26-07-11 26-07-11 22-06-11 27-07-11 30-06-11 26-07-11 24-06-11 08-07-11 16-06-11 08-07-11 14-06-11 08-07-11 12-07-11 20-07-11 28-07-11 04-07-11 10-06-11 08-07-11 05-07-11 24-06-11 22-06-11 08-06-11 01-07-11 30-06-11 29-07-11 27-07-11 17-06-11 10-06-11 26-07-11 22-07-11 29-07-11 04-07-11 27-07-11

Akzo Nobel AXA Bayer AG Becton Dickinson Broadcom ConocoPhilips CVS Caremark Electronic Arts GEA Group GlaxoSmithKline Hennes & Mauritz Hynix Semiconductor Iberdrola Renovables Li Ning Linde Mead Johnson Metro Nalco NextEra Energy Pfizer PostNL PPG Qantas Airways Richemont Saint-Gobain Sanofi Sanofi SBM Offshore SBM Offshore Simon Property Sony TNT Express United Overseas Bank USG People Veolia Environment Vopak Wilmar International

Komt van Gaat naar Kopen Kopen / Aanbevolen lijst Kopen / Aanbevolen lijst Houden Kopen Kopen / Aanbevolen lijst Houden Houden Houden Verkopen Verkopen Geen opinie Houden Houden Houden Kopen / Aanbevolen lijst Houden Kopen Houden Verkopen Geen opinie Houden Kopen Houden Houden Houden Kopen Houden Kopen Kopen Verkopen Geen opinie Kopen Kopen Houden Houden Kopen

Houden Kopen Kopen Kopen Kopen / Aanbevolen Kopen Kopen Verkopen Kopen Houden Houden Houden Geen opinie Verkopen Kopen Kopen Kopen Houden Kopen Houden Kopen Kopen Houden Kopen Kopen Kopen Kopen / Aanbevolen Kopen Houden Houden Geen opinie Houden Houden Houden Kopen Kopen Houden

Postnl Advies: Kopen ▲ TNT Express Advies: Houden = Sinds de officiële splitsing op 25 mei 2011 van het vroegere TNT staan aan de Amsterdamse Beurs twee nieuwe bedrijven genoteerd: PostNL en TNT Express. PostNL is door de opsplitsing van TNT een zuiver postbedrijf met een marktaandeel van circa 83% in Nederlandse briefpost en 39% in pakketpost. Over de grens is PostNL een opkomende speler in de Britse, Italiaanse en Duitse markt van geadresseerde post. PostNL heeft een belang van 29,9% in TNT Express, dat na zes maanden verkocht kan worden. Als zuiver postbedrijf wordt PostNL beschouwd als een defensief aandeel met een naar verwachting hoog dividendrendement. Die laatste aanname is gebaseerd op de nadrukkelijke intentie van het management om in de periode tot 2013 een dividend van minstens 150 miljoen euro

per jaar uit te keren vanuit de voortgezette postactiviteiten. Hoewel ook veel risico’s kleven aan de houdbaarheid van het beloofde hoge dividendrendement, verwacht ABN AMRO MeesPierson dat het management zijn beloftes waar kan maken. Dat komt tot uitdrukking in een koopadvies. TNT Express is na de splitsing een zuivere leverancier van koeriers- en expressdiensten voor de zakelijke markt geworden. TNT Express beschikt over de grootste landen luchtinfrastructuur voor de levering van deur-tot-deur expressdiensten in Europa, maar het is ook actief in Azië en Noord- en Zuid-Amerika. Het onzekere economische klimaat en de zwakke prestatie in Brazilië geven aanleiding voor een houdenadvies. Analist: Margareta Jonker

Koersverloop PostNL en TNT Express

€ 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35

PostNL TNT Express

27 jun

gie, interne geneeskunde en diabetes, en heeft ook een sterke marktpositie in vaccins. Begin 2011 heeft de onderneming het Amerikaanse biotechbedrijf Genzyme voor een goede prijs overgenomen. Deze aankoop heeft de vooruitzichten van de Franse onderneming verbeterd, omdat het voor diversificatie

26 mei

De overname van Genzyme biedt farmacieconcern Sanofi een goede bescherming tegen de aanstaande expiratie van belangrijke patenten. Sanofi heeft zich gespecialiseerd in geneesmiddelen voor hart- en vaatziekten, het centrale zenuwstelsel, oncolo-


De analisten hebben geen persoonlijk belang in de genoemde aandelen. Nadere toelichting staat vermeld in de disclaimer op pagina 15.

Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst

26 jul

Sanofi

11

Product op maat

Kijk voor meer fondsinformatie op www.financialfocus.nl

Met Private Products kan een portefeuille beter afgestemd worden op persoonlijke wensen en behoeftes. Zie pagina 9

M&G Global Growth Fund

Alger American Asset Growth Fund

Kwaliteit geeft de doorslag

Groei voor elk klimaat

Het M&G Global Growth Fund belegt wereldwijd in kwalitatief hoogwaardige ondernemingen en heeft daarbij een voorkeur voor grote en middelgrote concerns. Aandelen van zeer kleine bedrijven laat portefeuillebeheerder Greg Aldridge links liggen. Aldridge werkte drie jaar bij McKinsey & Company voor hij in 2004 de overstap maakte naar M&G, waar hij tegenwoordig deel uitmaakt van het tien man sterke internationale aandelenteam in Londen. De portefeuille van M&G Global Growth wordt puur bottom-up samengesteld en dat betekent dat de kwaliteiten van een onderneming de doorslag geven. Aldridge selecteert aandelen met een hoog rendement op basis van kasstromen. Hij legt de nadruk op ondernemingen die waarde kunnen realiseren op een wijze die de beurskoers in beweging zet en heeft veel vrijheid om zelf de landen- en sectorweging te bepalen. Het rendement van het fonds ligt de laatste jaren boven dat van het categoriegemiddelde. Aldridge kreeg in mei 2007 het roer in handen en zijn eerste volle kalenderjaar in 2008 was een lastige

Alger American Growth is een Amerikaans groeifonds voor zowel grote als kleine bedrijven. Patrick Kelly is de fondsbeheerder en samen met een team van zestien analisten belegt hij in ondernemingen die een ‘positieve dynamische verandering’ doormaken. De analisten zijn stuk voor stuk sectorspecialisten en bestrijken alle ondernemingen in de eigen sector. Bedrijven worden afzonderlijk geselecteerd op basis van uitgebreid eigen fundamenteel onderzoek. De portefeuille wordt dynamisch beheerd en de beleggingen zijn gespreid over de diverse sectoren. In tegenstelling tot veel andere groeifondsen is Kelly erin geslaagd om ook in jaren waarin waardeaandelen het relatief beter deden, zoals in 2005 en 2006, toch een bovengemiddeld rendement te boeken. Ook tijdens de koersrally in 2009, die gedragen werd door kwalitatief zwakkere aandelen, wist Kelly het marktgemiddelde voor te blijven. Dit geeft aan dat hij in staat is om de portefeuille op uiteenlopende marktomstandigheden toe te snijden zonder daarbij zijn beleggingsfilosofie en stijl geweld aan te doen. Na de

Benchmark Rendement

70

jul 11

jul 10

jul 09

jul 08

jul 07

jul 06

60

Rendement: 1 jaar: 5,28% 3 jaar: 5,44% 5 jaar: 2,47%

Benchmark Rendement

BlackRock Global Euro Bond Fund

Lange ervaring loont

De geschiedenis van BlackRock Global Euro Bond gaat terug tot 1994 en de laatste zes jaar ligt het beheer in handen van Michael Krautzberger. De selectie van obligaties voor de portefeuille vindt vooral plaats op basis van het wekelijkse overleg, waarbij Krautzberger gebruik kan maken van de ideeën die door verschillende experts worden aangedragen. Hij is namelijk onderdeel van een team van elf professionals bij fondsbeheerder BlackRock, dat ondersteund wordt door zestien specialisten, zoals analisten en handelaars. Bij het samenstellen van de portefeuille vormen macro-economische ontwikkelingen het uitgangspunt. Minstens 80% van het fondsvermogen wordt belegd in obligaties met een hoge kredietwaardigheid (investment grade). Momenteel is meer dan de helft van de totale portefeuille van meer dan 1 miljard euro belegd in obligaties die zijn uitgegeven door instellingen en landen met de zogenaamde AAA-kredietwaardigheid. De staat van

Mark Mobius en Allan Lam, de beheerders van Templeton Asian Growth, werken al sinds 1987 samen. Mobius staat aan het hoofd van het team en hij kan bogen op ruim 35 jaar ervaring in de opkomende markten. Lam heeft de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse gang van zaken. De portefeuille wordt samengesteld aan de hand van belangrijke thema’s, waarbij de voorkeur ligt op ondernemingen met een sterk managementteam, een goed aandeelhoudersbeleid en een aantrekkelijke waardering op basis van vijfjaarsprognoses voor de winst per aandeel. Bedrijfsbezoeken spelen een belangrijke rol. De uitkomst van het selectieproces is een portefeuille die bestaat uit circa 85 aandelen en op basis van veelgebruikte waarderingsmaatstaven goedkoper is dan de index. De waardebenadering die kenmerkend is voor Templeton sluit beleggingen in typische groeibedrijven overigens niet uit. In absolute zin waren de rendementen in 2010

12 0 115 110 10 5 10 0

jul 11

jul 10

jul 09

jul 08

jul 07

jul 06

95


ISIN-code: LU0543330483 Benchmark: MSCI AC Asia Ex Japan NR Fondsmanagers: Mark Mobius en Allan Lam

2 10 19 0 17 0 15 0 13 0 110

Benchmark Rendement

90 70

jul 09

Benchmark Rendement

Analist: Sophie Chauveau

Templeton Asian Growth Fund

jul 08

Index: 31 juli 2006 = 100

12 5

bescheidener dan in 2009, maar als de prestaties gerelateerd worden aan het marktklimaat bleven Mobius en Lam even succesvol. Over de afgelopen vijf jaar behoort Templeton Asian Growth makkelijk bij de beste 10% in zijn fondscategorie. Sinds begin 2011 houdt het fonds gelijke tred met de benchmark. Aan de koersstijging van circa 5% dit jaar hebben alle sectoren een positieve bijdrage geleverd.

230

jul 07

ISIN-code: LU0050372472 Benchmark: BarCap Euro Agg Bond TR Fondsmanager: Michael Krautzberger

jul 06

BGF Euro Bond Fund 13 0

Index: 31 juli 2006 = 100

Analist: Florian Greffeuille


Templeton Asian Growth Fund

Sterke staat van dienst dienst van het fonds onder Krautzberger is zeer sterk. Sinds 2009 behoort Blackrock Global Euro Bond Fund tot het kwartiel best presterende fondsen binnen zijn segment en ook in de drie jaar daarvoor bleef het fonds meer dan de helft van de concurrenten voor.

jul 11

80

jul 11

90

jul 10

110 10 0

ISIN-code: LU0070176184 Benchmark: MSCI USA Growth NR Fondsmanager: Patrick Kelly

jul 10

12 0

Analist: Eric Gerritse

jul 09

Index: 31 juli 2006 = 100

13 0

outperformance ten opzichte van zijn benchmark in het eerste kwartaal en in april 2011 begon de portefeuille in mei achterop te raken. De belangrijkste reden voor het achterblijvende rendement was de onderweging van defensieve sectoren als niet-duurzame consumptiegoederen, nutsbedrijven, telecommunicatie en gezondheidszorg. Per saldo ligt Alger American Growth tot nu toe licht voor op de benchmark sinds eind 2010.

Alger Am. Asset Growth Fund 15 0 14 0 13 0 12 0 110 10 0 90 80 70 60

jul 08

ISIN-code: GB0030938145 Benchmark: MSCI World Free NR Fondsmanager: Greg Aldridge

jul 07

M&G Global Growth Fund 14 0

jul 06

Analist: Emeline Taris

Index: 31 juli 2006 = 100

periode vanwege de internationale financiële crisis. Het fonds leverde dat jaar bijna 15% in, maar dat was nog altijd bijna 6% beter dan het gemiddelde in de categorie. Tussen eind 2010 en eind april 2011 lag het fonds echter 1,65% achter op het gemiddelde in de categorie. De oorzaak daarvan is dat M&G Global Growth niet belegt in een aantal zwaargewichten onder de waardefondsen, die zich tijdens de onrust in Japan en het Midden-Oosten relatief goed staande hebben gehouden.


Indien uw belangstelling gewekt is door de beschrijving van deze fondsen, raden wij u aan de brochure of het prospectus van deze fondsen te lezen, alvorens u besluit in deze fondsen te beleggen. Hierin treft u relevante informatie aan over onder meer de werking, de risico’s, de kosten en de verhandelbaarheid van deze fondsen.


12

Hoge kosten panelen obstakel 50% Nederlanders wil zonnepanelen. De aanschafprijs is de grootste belemmering (bron: onderzoek Motivaction)

INTERVIEW Peter Pas (47) is mede-eigenaar van Pfixx Solar, een onderneming die velden met zonnepanelen – solarparks – bouwt op onder andere voormalige vuilnisbelten. Hij droomt van een duurzame wereld en ziet geld als katalysator om die droom waar te maken. ‘Er is heel veel mogelijk, maar het is een kwestie van geld.’

is vorig jaar voor 21 miljard euro geïnvesteerd in deze vorm van energie. Dat is gigantisch, we missen in Nederland compleet de trein, met name omdat onze regering geen consistent beleid voert. Er is heel veel mogelijk, maar het is een kwestie van geld. De overheid kan daar dingen in betekenen, door duurzame stroom financieel interessanter te maken en bijvoorbeeld geen belasting te heffen op solarenergie.’

Rentenieren

‘Rentenieren? Dat zou kunnen met de opbrengst van mijn eerste bedrijf, maar dat is niet de aard van het beestje. De verkoop van ons bedrijf werkt als hefboom. Met de financiële middelen kan ik mijn huidige activiteiten sneller verder brengen. Geld is een middel om dingen te bereiken die je wilt bereiken. Waar ik privé geld aan uitgeef? Aan dingen die het leven voor mij veraangenamen. Ik houd van piano spelen en heb een prachtige

Groei

‘Ik ben sinds 2009 mede-eigenaar van Pfixx Solar. Mijn kracht zit ‘m in het neerzetten van de organisatie. Ik heb in korte tijd de organisatie opgebouwd, waardoor we in één jaar twintig keer zo groot zijn geworden. Dat is wel bijzonder, zeker in crisistijd. Als ondernemer moet je ook erkennen dat je bepaalde dingen niet goed kunt. Ik heb achttien jaar samengewerkt met een partner die op andere vlakken excelleerde dan ik zelf. Daardoor ontstond een situatie van één plus één is drie. Met mijn huidige partner Fons van Pul heb ik dat ook. Hij is commercieel sterk, ik organisatorisch. Je vertrouwt elkaar en laat elkaar excelleren.’

‘Ik vind dat je kinderen behoorlijk belast met de opvolgingsvraag’

Zwaar proces

‘Mijn eerste bedrijf was Indufil, actief in filters voor de olie- en gasindustrie. Dat bedrijf heb ik samen met een partner opgezet toen ik 25 was. Toen wij Indufil in 2008 verkochten, het bedrijf bestond toen achttien jaar, werkten er 120 mensen. ABN AMRO was voor 40 procent eigenaar van dat bedrijf. Op een gegeven moment kregen wij te horen dat een deel van de bank mogelijk verkocht zou worden. We wisten niet of we dan wel weer zo’n sterke financiële partner zouden terugkrijgen. Na een halfjaar hebben we het bedrijf aan het Britse Smiths Plc verkocht. Ik heb veel geleerd van het verkoopproces. Over de due diligence bijvoorbeeld, een heel zwaar proces. Je wordt geconfronteerd met dingen die minder goed lopen in je bedrijf. Die kritische blik ben je niet gewend. We hadden meer dan negen partijen, met allemaal meer dan achthonderd vragen.’

Paraplu

‘De groei van Pfixx Solar gaat gepaard met grote financiële veranderingen. Sinds 1 januari heeft ABN AMRO Bank daarom ook 40 procent van dit bedrijf in handen. Over de financiële dienstverlening ben ik in het algemeen tevreden. Toch kloppen de verhalen van startende ondernemers over banken wel. Financiële dienstverleners geven je een paraplu als de zon schijnt, maar als het regent wil men de paraplu het liefst gelijk weer terug. Ik snap het ergens ook wel. Als je iemand iets leent, wil je het terugkrijgen. Maar de laatste jaren is het erger geworden, en ook op een vrij abrupte manier. Gelukkig verkeren wij inmiddels in andere omstandigheden. Met de participatieafdeling van ABN AMRO vind ik het erg prettig samenwerken. De mensen daar zijn ook een beetje ondernemer.’

Studie niet afgemaakt

‘Ik heb toegepaste wiskunde gestudeerd aan de TU in Enschede. Ik zat in het

piano met een elektrisch toetsenbord dat je kunt uitschakelen. Dan kan ik ’s avonds ook spelen. Ook heb ik ooit een Wurlitzer gekocht, zo’n mooie oude jukebox. Maar ik kan gelukkig ook nog steeds genieten van een potje jam dat mijn dochter maakt.’

‘Om het energievraagstuk op te lossen, moet je groot denken’

Schaduwzijden

‘De eerste zeven jaar van mijn ondernemerscarrière heb ik zes dagen per week gewerkt, waarvan zeker drie dagen veertien uur per dag. Dat moest wel, want in het begin kun je geen dure mensen betalen. Ondernemerschap heeft ook schaduwzijden. Ik ben wel vrienden kwijtgeraakt, omdat ik te gedreven was, te weinig tijd voor ze vrijmaakte en haast nergens anders meer over kon praten. Als een klant failliet gaat of de dollar stort in, dan heb je veel zorgen. Maar je moet strijdvaardig door.’

Opvolgingsvraag

laatste jaar en heb de studie niet afgemaakt omdat ik ondernemer kon worden. Het was een moeilijke keuze, maar de trein kwam toen voorbij, dus ik móest kiezen. Ondernemer kun je niet worden, dat ben je. Je moet bepaalde basiseigenschappen hebben. Wat mij drijft? Ik wil de aarde veranderen. Dat

lukt natuurlijk niet, maar ik probeer het wel. Om hierin iets wezenlijks te kunnen betekenen, moet je het wel groot aanpakken. We kopen bijvoorbeeld een stuk grond van tachtig hectare groot en bouwen daar met vele duizenden zonnepanelen een solarpark op waarmee we stroom opwekken.’

Nederlandse overheid

‘Wij hebben geen antwoord op de vraag of kerncentrale Borssele II er nu wel of niet moet komen, maar bieden een alternatief. Er zijn 4.000 vuilnisbelten in Nederland. Achthonderd daarvan zijn geschikt om een solarpark op te bouwen. In Duitsland

‘Ik heb twee dochters, die allebei studeren. Ik ga ze niet vragen in mijn voetsporen te treden. Ze mogen hun eigen weg gaan. Ik vind dat je kinderen wel behoorlijk belast met de opvolgingsvraag. Je moet je afvragen of dat werkt. Ik zal dus op enig moment het bedrijf verkopen. Ze moeten vooral hun dromen achternagaan. Als daar ondernemerschap bij komt, zou dat geweldig zijn, maar dat is zeker geen must. Als ze maar gelukkig en gezond zijn. Mijn dochters moeten zelf hun eigen kostje verdienen en carrière maken, zonder dat zij kunnen terugvallen op de sterke schouders van hun ouders. We verwennen onze kinderen natuurlijk wel, met vakanties en dergelijke, maar ze moeten zichzelf leren bedruipen.’


13

Informal investment

Pensioenopbouw voor de DGA

Behalve in Eindhoven zijn er in tien andere plaatsen Investor Circles actief. Zie ook: abnamromeespierson.nl/ informalinvestment

Het kan interessant zijn na bedrijfsverkoop het pand te verhuren (bron: Jacques Hogerwerf, specialist Vermogensstructurering)

Investeren

Informal investors investeren gezamenlijk binnen Investor Circle

bleek het een uitzonderlijk goed onderbouwd idee.’ Daarnaast neemt Verdonschot via de Circle deel in een onderneming die stofzuigers voor de professionele markt produceert. ‘Wat mij daarin vooral aanspreekt, is hoe de productiecapaciteit in China wordt gebruikt om groei te realiseren.’

Netwerk

De (oud-)ondernemers die deelnemen aan de regionale Investor Circles van ABN AMRO MeesPierson buigen zich gezamenlijk over investeringen in ondernemingen. Ze bieden de ondernemers kapitaal en kennis. Léon Verdonschot verkocht zijn onderneming in de foodsector enige tijd geleden, maar is nooit gestopt met ondernemen. Hij is als investeerder betrokken bij diverse bedrijven en ondersteunt als informal investor ondernemers met kapitaal en kennis. Dat laatste doet hij graag samen met anderen. Reden om deel te nemen aan de zogeheten Investor Circle van ABN AMRO MeesPierson binnen zijn regio. Verdonschot maakt samen met tien andere voormalige ondernemers deel uit van de Investor Circle Eindhoven. Met het faciliteren van de bijeenkomsten wil de bank actieve en potentiële investeerders uit een regio bijeenbrengen. Verdonschot: ‘We komen zo’n drie à vier keer per jaar bij elkaar voor pitches van ondernemers. Vooraf ontvangen we van de bank investeringsproposities over de ondernemingen. De kwaliteit van de gepresenteerde bedrijfsplannen is sinds de start twee jaar geleden gestegen. Het blijft een

punt van aandacht, maar je merkt duidelijk dat de bank steeds beter weet welke ondernemingen aantrekkelijk kunnen zijn. Aan ons de taak om de ondernemers met een goed idee en een slechte presentatie te onderschei-

‘Een goed idee kan aanleiding zijn om je te verdiepen in een andere tak van sport’ den van de mensen met een goede presentatie en een slecht idee. Na de pitch overleggen we of we willen deelnemen in de onderneming. Dat levert interessante discussies op.’

Goed onderbouwd

Regelmatig krijgt de discussie een vervolg en besluiten de deelnemers aan de Investment Circles te investe-

Voor Verdonschot biedt de Investor Circle de mogelijkheid om over de grenzen van zijn eigen netwerk – binnen food en vastgoed – te kijken. ‘Niet alles heeft in eerste instantie je interesse, maar een goed idee kan aanleiding zijn om je te verdiepen in een andere tak van sport.’ De ondernemers doen hun voordeel met het kapitaal en de kennis van de deelnemende investeerders. Verdonschot: ‘Je kunt ondernemers verder helpen met je ervaring. Bijvoorbeeld rond het regelen van financiering of aanpassing van de structuur van het bedrijf.’ Ook maken de ondernemers dankbaar gebruik van het netwerk van de informal investors. Zo had Verdonschot iemand in zijn netwerk die gespecialiseerd was in de beplating op

ren. In wisselende samenstelling en vrijblijvend, elke informal investor bepaalt zelf in welke ondernemingen hij geld stopt. Zo investeerde Verdonschot met vijf andere Circle-deelnemers in de onderneming die de PALV (Personal Air and Land Vehicle), een vliegende auto, ontwikkelt. Verdonschot: ‘De omschrijving las als een jongensboek, maar bij de presentatie

het bodywerk van voertuigen. Het contact met de ondernemers van PAL-V was snel gelegd. Verdonschot benadrukt dat hij als informal investor ook zelf leert van zijn deelname aan de Investor Circle. ‘Door het delen van ervaringen, maar ook door goed te luisteren naar de vragen die de anderen stellen aan een ondernemer tijdens de bijeenkomsten. Iedereen heeft een andere achtergrond. Je deelt zo je kennis en leert elkaar steeds beter kennen.’ Dat leidt ook buiten de Circle tot gezamenlijke initiatieven, legt hij uit. ‘Het klikt zo goed dat de ondernemers de investeringsideeën die ze zelf opdoen buiten de Investor Circle ook delen.’ De Investor Circles maken deel uit van Informal Investment Services, de matchingservice van ABN AMRO MeesPierson op het gebied van risicokapitaal. De afdeling biedt ondernemingen uit verschillende levensfases een alternatieve financieringsvorm door ze in contact te brengen met een netwerk van investeerders. Dit gebeurt onder andere door het organiseren van regionale Investor Circles.

Naam: Hugo Westerink Functie: Hoofd Informal Investment Services Expertise: Investeringen en portfoliomanagement E-mail: [email protected]

Toekomstvoorzieningen

Bedrijfspand als inkomen voor later vraagt om inzicht in risico’s Als de onderneming beschikt over een eigen bedrijfspand, kan dit op verschillende manieren voor het pensioen van de directeur-grootaandeelhouder worden ingezet. Maar houd wel rekening met de risico’s. Veel directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) zien de onderneming als hun pensioen. Het geld dat vrijkomt na bedrijfsverkoop moet bij pensionering voorzien in het inkomen. De waarde van het bedrijfspand speelt daar vaak een grote rol in. Volgens specialist Vermogensstructurering Jacques Hogerwerf is het echter zaak goed de voor- en nadelen hiervan af te wegen. Vaak bouwt de DGA pensioen op in eigen beheer. Op de balans staat voor deze pensioentoezegging een bedrag gereserveerd. Duidelijk moet zijn wat er tegenover de opgebouwde pensioenreserve op de balans staat, benadrukt Hogerwerf. ‘Als het onroerend goed als enig vermogensbestanddeel tegenover de voorziening staat, is er sprake van een erg eenzijdige risicovolle belegging. Er kan een waardedaling plaatsvinden zoals we die recent hebben gezien op de vastgoedmarkten.’ Hogerwerf legt uit dat


deze er mogelijk voor kan zorgen dat de BV niet meer aan haar verplichtingen richting de DGA kan voldoen. ‘Ook bestaat de mogelijkheid dat de netto huuropbrengsten onvoldoende zijn om het pensioen daadwerkelijk te kunnen uitkeren. Een liquiditeitsrisico.’

Indexatie

Daarnaast moet volgens Hogerwerf rekening worden gehouden met het indexatievraagstuk. ‘Vaak is de DGA een geïndexeerd pensioen toegezegd.

De BV mag in de opbouwfase niet reserveren voor toekomstige indexatie van het toegezegde pensioen. Ze mag pas in de uitkeringsfase jaarlijks de voorziening aan de indexatie aanpassen. Dit zorgt ervoor dat de indexatie pas in de uitkeringsfase fiscaal aftrekbaar is.’ De vraag is volgens Hogerwerf echter of de BV op dat moment voldoende winst maakt om deze last ook daadwerkelijk fiscaal te kunnen verrekenen. ‘Door verkoop van het onroerend goed kan (wellicht) eenmalig een grote winst worden behaald. De indexatielasten kunnen onder voorwaarden worden verrekend met de in een bepaald jaar behaalde winst. Timing van de verkoop van het onroerend goed is hierbij essentieel. Door gespreid te beleggen kan per

Naam: Jacques Hogerwerf Functie: Specialist Vermogensstructurering Expertise: Fiscaal-juridische advisering vermogende particulieren en DGA’s E-mail: [email protected]

jaar een deel van de beleggingen worden verkocht. De (eventuele) winst kan (voor zover mogelijk) worden verrekend met de indexatielast, zodat deze last effectief fiscaal aftrekbaar is in de BV.

Naar privé

De ondernemer wil vaak zijn onroerend goed behouden, maar niet met bovengenoemde indexatieproblematiek worden geconfronteerd. Dat kan,

pand bij de overgang naar privé vraagt bovendien extra aandacht. Het is belangrijk dat de waarde van het pand marktconform wordt bepaald. ‘Een goed taxatierapport is nodig om geen problemen met de Belastingdienst te krijgen,’ weet Hogerwerf. Hij legt uit dat er fiscaal gezien nogal wat verandert als het pand naar privé wordt gehaald, waarbij dit pand, dat aan een derde wordt verhuurd, en de eventuele schuld in box 3 terechtkomen. ‘De werkelijke huurinkomsten worden onbelast ontvangen door de eigenaar en het onderhoud aan het pand is in de nieuwe situatie, uitzonderingen daargelaten, niet fiscaal aftrekbaar. Bij verkoop van het pand in de toekomst is de winst niet belast, maar de eventuele

Onroerend goed kan uitkering van pensioen in de weg zitten zo legt Hogerwerf uit, door het pand over te hevelen naar privé. De verkoopwinst die in de BV wordt gerealiseerd, is in de BV belast met vennootschapsbelasting. Houd er rekening mee dat de DGA in de meeste gevallen 6 procent overdrachtsbelasting is verschuldigd over de waarde in het economisch verkeer van het pand. De waardering van het

verliezen zijn ook niet aftrekbaar.’ Ook hier wijst Hogerwerf klanten op de risico’s. ‘De kwaliteit van de huurder is van belang. Een faillissement van de huurder kan immers zorgen voor het plotseling wegvallen van de huurinkomsten.’ Hogerwerf benadrukt dat spreiding van risico en rendement ook in privé van groot belang is.

14

Beleggingen in levenstestament Gevolmachtigde kan zorgen voor de afwikkeling van de portefeuille (bron: Tjarko Denekamp, specialist Estate Planning)

U en uw familie

Inlevingsvermogen helpt bij voorkomen familieconflicten

Communicatie over conflicten

Naam: Iteke Weeda Functie: Sociologe en emeritus hoogleraar emancipatievraagstukken Expertise: Gedrag van mannen en vrouwen Website: www.weeda.nl

Bij het oplossen van conflicten gaat het vooral om communicatie. Iteke Weeda geeft enkele tips: • Spreek ongenoegens snel uit. ‘Vooral vrouwen wachten daar vaak veel te lang mee, om een ander niet te kwetsen. Door er telkens over na te denken – soms jaren – kunnen kleine dingen onbedoeld een zware lading krijgen.’

Conflicten komen in (bijna) elke familie voor en kunnen hoog oplopen. Zeker als er sprake is van generatieverschillen. De bekende sociologe Iteke Weeda geeft aan hoe onenigheid kan worden opgelost en – vooral – voorkomen. Sociologe Iteke Weeda heeft veel onderzoek gedaan naar familierelaties. Die kunnen zoals bekend een bron van conflicten zijn. Weeda: ‘Familie zorgt voor gehechtheid, zowel in positieve als in negatieve zin. Het is lastig daarvan los te komen. Het is niet voor niets dat onze taal wel de term ex-partner kent, maar niet ex-familie.’ Die verbondenheid maakt dat conflicten hoog kunnen oplopen, zeker als geld een rol speelt. Bijvoorbeeld rond een erfenis of binnen een familiebedrijf. Weeda: ‘Geld geeft mensen de mogelijkheid om keuzes te maken. Het is daardoor voor velen van groot belang.’ Zorgvuldige communicatie kan het escaleren van conflicten voorkomen, weet de sociologe. Weeda: ‘Hoewel iedereen weet hoe non-verbale communicatie werkt, zijn we ons niet genoeg bewust van de diverse signalen die we uitzenden in een gesprek. Een neutrale opmerking kan door in gedachten te mopperen op de gesprekspartner heel anders overkomen. De andere partij pikt vaak feilloos op welke gedachten er spelen.’

Gelijk halen

Zorgvuldig communiceren gaat ook over woordkeuze. Weeda geeft een simpel voorbeeld. ‘Als je tegen iemand zegt “gooi je kleren niet op de grond”, dan zet je direct de zaken op scherp. Je zet hoog in en beperkt de mogelijkheid tot discussie. Het vervolggesprek wordt dan al snel een kwestie van gelijk halen. Door aan te

hij dit gedrag vertoont.’ Weeda weet uit ervaring dat de uitkomsten van het daaruit volgende gesprek verrassend kunnen zijn. ‘Vaak spelen er voor de ander zaken waar je helemaal niet aan gedacht hebt.’

Generatieverschillen

Het zich verplaatsen in de beleving van de ander is niet makkelijk, geeft

‘We zijn ons niet genoeg bewust van de diverse signalen die we uitzenden in een gesprek’ geven “ik vind het niet prettig dat je je kleding op de grond gooit”, geef je niet alleen de andere partij je ongenoegen aan, maar je biedt hem ook de ruimte om toe te lichten waarom

Weeda aan. Zeker als het gaat om conflicten tussen ouders en kinderen. Ze adviseert generatieverschillen niet te onderschatten. ‘Door het leeftijdsverschil van gemiddeld 25 jaar zijn

de dertigers van nu in een heel andere wereld grootgebracht dan hun ouders. Groot verschil met de huidige tijd is dat eerlijkheid enorm in waarde is gestegen. De tijd waarin de zestigers van nu opgroeiden, kenmerkte zich door vele geheimpjes. Zaken waar niet over gesproken werd, familiegeheimen en leugentjes om bestwil. Dertigers hechten daarentegen juist veel waarde aan oprechtheid.’ Dat kan grote misverstanden tussen generaties opleveren, weet Weeda. ‘Neem de situatie waarin ouders aan hun kinderen vertellen dat ze vermogend zijn. Voor de ouder is dat een gewichtig moment, maar een dertiger zal denken “waarom heb je me dat niet eerder verteld”.’ Weeda geeft aan dat het daarom voor ouders belangrijk is om hun kinderen te vertellen waarom juist voor dit moment is gekozen. Volwassen kinderen moeten zich volgens haar aan de andere kant ook realiseren dat de zo gewaardeerde oprechtheid niet altijd een prettige boodschap garandeert. ‘Bijvoorbeeld als de ouders om voor hen

• Vermijd oude koeien. ‘Anders dan bij conflicten op het werk beschikken we over heel veel informatie over de familie. Dat maakt het verleidelijk om die informatie te gebruiken in een conflict. Niet doen, houd je bij de kwestie die speelt.’ • Luister naar een andere mening. ‘Bestaande conflicten oplossen gaat beter als je vooraf met mensen hebt gesproken die een andere mening hebben dan jijzelf. Dat maakt het makkelijker je te verplaatsen in de beleving van de ander. Het bespreken van de situatie met gelijkgestemden lost niets op, het kost alleen energie.’

belangrijke redenen hebben besloten het ene kind meer te schenken dan het andere.’ Weeda benadrukt dat inlevingsvermogen in dergelijke situaties grenzen kent. ‘Zorg dat je als ouder oprecht weet dat je het goede hebt gedaan en leg dit op een rustig moment uit. Is het kind dan alsnog gekwetst, dan is dat vervelend, maar als ouder kun je daar verder weinig aan doen.’

Estate planning

Noodscenario voor beleggingsportefeuille hoort ook in levenstestament Is men actief met beleggen, dan verdient dat aandacht in het levenstestament. Niet alleen de vraag wie het beheer van de beleggingen overneemt in geval van nood is belangrijk, maar ook de wijze waarop dat gebeurt. Als iemand niet meer namens zichzelf kan handelen, moet iemand anders het stokje overnemen. In voorgaande edities van Financial Focus hebben we de mogelijkheden hiervoor besproken. De rechter kan een bewindvoerder aanstellen die bevoegd is te handelen. Men kan ook zelf een gemachtigde aanwijzen. Dit kan in een zogeheten notariële algemene volmacht en het is ook mogelijk dat er wordt gekozen voor een beperktere vorm: alleen een bankvolmacht. Welke mogelijkheid het beste bij de belegger past, is persoon-

lijk. Naast de vraag wie het stokje overneemt, is er de vraag op welke wijze dat moet gebeuren. Dit kan goed worden vastgelegd in een notariële volmacht, ofwel een levenstestament. Denk daarbij aan informatie over het afbouwen van (optie) posities of de gegevens van de private banker die kan helpen bij het nemen van de beslissingen over de beleggingsportefeuille.

Risicoperceptie

In de praktijk zien we bij echtparen vaak dat één van hen actief is met

beleggen en de ander minder of geheel niet. Dit levert een probleem op als de partner die zich actief bezighoudt met beleggen het stokje moet overgeven. Zeker als er sprake is van een vorm van beleggen waarbij men zelf de beleggingsbeslissingen neemt. Maar ook bij vermogensbeheer moeten afspraken worden gemaakt over de beleggingsstijl en het risicoprofiel. Het is de vraag of de overnemende partner op het gebied van beleggen over de kennis en kunde beschikt die de ander had. Mogelijk heeft een partner helemaal geen zin om zich het beleggen eigen te maken. De ervaring is dat veel partners de beleggingsportefeuille in de traditie van de ander voort willen zetten. Bijvoorbeeld door te blijven beleggen in een portefeuille met uitsluitend

Nederlandse aandelen als Philips en Koninklijke Olie. Maar de wereld is dynamisch en een referentiepunt uit het verleden is wellicht niet optimaal. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met het verschil in risicoperceptie tussen partners.

vindt op het moment dat het stokje over moet gaan. Dan hoeft de andere partner niet te raden naar de wensen, maar deze slechts uit te voeren. Zo kan een scenario worden bedacht met daarin de stappen die in geval van wilsonbekwaamheid

Denk aan het afbouwen van optieposities Beleggingsrisico’s kosten de één wellicht geen seconde slaap, terwijl een ander er uren van kan wakker liggen.

Scenario

Het is prettig als de beleggende partner aangeeft wat hij of zij verstandig

moeten worden genomen. Denk daarbij aan het verkopen van aandelenbeleggingen en het aanpassen van het risicoprofiel. Ook kan men vastleggen dat in zo’n situatie het vermogen wordt ondergebracht binnen vermogensbeheer.

Naam: Tjarko Denekamp Functie: Specialist Estate Planning Expertise: Fiscaal-juridische advisering vermogende particulieren op het gebied van huwen, overlijden en schenken E-mail: [email protected]


15

Samen handelen

Innovatie in de zorg

De belegger kan de adviseur ook als sparringpartner gebruiken voor de eigen beleggingsideeën

Zieke kinderen mogen de aansluiting met de buitenwereld niet verliezen (bron: Hans van Goudoever, hoofd Emma Kinderziekenhuis op pagina 16)

(bron: 5 vragen aan)

5 vragen aan

Inspelen op kortetermijn beursbewegingen Sommige klanten combineren een portefeuille voor de lange termijn graag met een offensieve beleggingsstijl. Private Trading van ABN AMRO MeesPierson ontwikkelt creatieve beleggingsstrategieën gericht op koerswinst. Vijf vragen aan Hoofd Private Trading Joep Eijkens over het inspelen op kortetermijntrends en het laten lopen van je winsten.

1

Waarom is traden zo interessant? ‘Het biedt de kans om met behulp van beleggingsinstrumenten als aandelen, opties, futures en turbo’s in te spelen op kortetermijnmarktontwikkelingen. Er wordt niet belegd volgens een portefeuillemodel, maar iedere belegging wordt op zichzelf beoordeeld. Het doel is simpelweg om op korte termijn koerswinst te behalen.’

schikken. De klant overlegt dan met de adviseur over de beste manier om met een bepaalde marktvisie rendement te behalen op de beurs. Ook kan Private Trading helpen bij het uitvoeren van complexe orders op de beurs. Bijvoorbeeld optieconstructies waarbij tegelijkertijd aan- en verkoopposities moeten worden ingenomen.’

rust op de beurzen bevatte de tradingsuggestie ook het advies om een putoptie te kopen ter bescherming (een putoptie geeft het recht om een onderliggende waarde tegen een van tevoren afgesproken koers te verkopen, red.). In het kiezen van strategieën proberen we zo creatief mogelijk te zijn. Zo hebben we rond een

‘We ontwikkelen constant strategieën om te profiteren van marktbewegingen op korte termijn’

2

Hoe kun je beginnen met traden? ‘Klanten van ABN AMRO MeesPierson kunnen gebruik maken van de expertise van de afdeling Private Trading van de bank. Een à twee keer per week leggen we klanten tradesuggesties voor. Concrete handelsideeën om optimaal gebruik te maken van de kortetermijnontwikkelingen op de financiële markten. Die strategieën zijn gebaseerd op zowel fundamentele als technische analyse. De belegger kan de adviseur ook als sparringpartner gebruiken voor de eigen beleggingsideeën. Veel van onze klanten zijn (oud-) ondernemers die door hun jarenlange ervaring over inzicht in een specifieke sector be-

Naam: Joep Eijkens Functie: Hoofd Private Trading Expertise: Beurshandel E-mail: [email protected]

3

Kun je een voorbeeld geven van zo’n strategie? ‘Recent zagen wij kansen in de automobielsector. Het Duitse Daimler had volgens ons een goed potentieel. Dit werd bevestigd door onze technische analisten, die een verdere stijging voorzagen. Vervolgens bespraken we de individuele invulling van de strategie met onze Tradingklanten. Door de on-

belangrijke bijeenkomst van het Griekse parlement een optiestrategie geadviseerd. Afhankelijk van de uitkomst van die bijeenkomst zou er naar ons idee een grote stijging of daling op de financiële markten plaatsvinden. Om hierop in te spelen ontwikkelden we een optieconstructie – een zogeheten straddle op de AEX-index – met een looptijd tot de volgende dag. Deze leverde winst op

bij zowel een sterke stijging als bij een sterke daling van de index.’

4

Voor welke soort beleggers is deze manier van handelen geschikt? ‘Beleggers die willen inspelen op kortetermijnbeursbewegingen en niet terugschrikken van het risico. Kenmerk van trading zijn de geconcentreerde portefeuilles met een beperkt aantal posities. Door deze beperkte spreiding zijn de risico’s groter. Er wordt dan ook belegd met middelen zonder specifiek beleggingsdoel. Veel

van onze klanten traden met een deel van hun vermogen, het overige vermogen is belegd volgens een langetermijnstrategie.’

5

Is deze dienstverlening ook beschikbaar voor klanten die wel actief willen handelen, maar nog niet over alle kennis beschikken? ‘De adviseurs delen hun kennis graag. Ze initiëren continue handelsstrategieën en bespreken deze met de klant. Voor de meer ervaren klanten fungeert de adviseur ook als klankbord. Door het beperkte aantal klanten per adviseur is hiervoor tijd beschikbaar. Het advies beperkt zich niet alleen tot het opbouwen van posities, maar richt zich ook op het afbouwen ervan. Cut your losses and let your profits run, is het gezegde. Ook hier is een rol weggelegd voor de adviseurs, die klanten erop wijzen dat het verstandig is een verliesgevende transactie af te bouwen. Ook geven we regelmatig suggesties om de behaalde winst veilig te stellen. Bij een aandeel met een koersdoel van 60 euro dat snel van 50 naar 55 euro is gestegen, kan het verstandig zijn om het stop-lossniveau daarop aan te passen (stop-loss is een order die ervoor zorgt dat het effect bij het bereiken van een bepaalde koers wordt verkocht). Zo wordt voorkomen dat een winstgevende transactie alsnog omslaat naar een verliesgevende.’

World Finance Award voor klantfocus ABN AMRO MeesPierson is door de lezers van het toonaangevende Britse financiële magazine World Finance uitgeroepen tot de beste private bank van Nederland. De klantfocus van ABN AMRO MeesPierson was doorslaggevend bij de keuze van de beste private bank van Nederland. De World Finance

Banking Awards focussen niet alleen op de grootte en het marktaandeel van de genomineerde bank, maar kijken vooral naar banken die het beste presteren op het gebied van klantfocus en service, hun variatie in producten en diensten, de manier waarop zij inspelen op nieuwe wetten en regels, alternatieve producten en marktinteractie.

Colofon & Disclaimer Financial Focus Een uitgave van ABN AMRO MeesPierson nummer 8, augustus 2011 Voor vragen of suggesties kunt u contact opnemen met uw private banker of ABN AMRO MeesPierson Redactie Financial Focus (AF 1540) Postbus 283, 1000 EA Amsterdam [email protected] Redactie: Britta Boelrijk, Bastiaan Braams, Rob Hartgers, Karin Imming-Jonker, Michiel Pekelharing, Peter Rikhof, Coco Rookmaaker, Cleo Scheerboom, Ben Steinebach, Jeroen Vegt, Emile Verbeek, Arie Vermeulen, Liesbeth Wijnands, Gitte Wouters, Sandra Zwart, Madieke Zwetsloot Vormgeving: Sven van Pel Beeld: Merlijn Doomernik, Hollandse Hoogte, IQ Images, Adrie Mouthaan, Shutterstock, Tyn Veen-Koch Prepress: GPB Media, Leiderdorp

Over ABN AMRO MeesPierson ABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is www.abnamromeespierson.nl. ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomenin het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als: - aanbieder van betaal-, spaar- en krediet-producten; - bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproducten; - beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten en nevendiensten. Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschilleninstantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op www.abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantie-stelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: www.abnamro.nl/garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024.


ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01. Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverlening ABN AMRO Bank N.V. die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aanspra-kelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden

gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op eni-gerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is geen geregistreerde verzekerings- of bankinstelling zoals bedoeld in de federale wetgeving en de weten regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is ABN AMRO Bank N.V. daarom niet toegestaan financiële diensten en/of producten, waaronder diensten en/of producten op het gebied van betalingsverkeer (waaronder het accepteren of het aanbieden tot het doen van stortingen), leningen, verzekeringen, hypotheken of creditcards aan te bieden aan Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in

de zin van vorenbedoelde weten regelgeving]. ABN AMRO Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke weten regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO Bank N.V. inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde weten regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Ver-enigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO Bank N.V. op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO Bank N.V. is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

16

Blik op nieuwe zorg Een filmpje over de nieuwe zuigelingenafdeling van het Emma Kinderziekenhuis is te bekijken op www.amc.nl onder Emma Kinderziekenhuis

Instituten en charitatieve instellingen Kinderziekenhuis van de toekomst Bij het vernieuwingsproces van het Emma Kinderziekenhuis (onderdeel van het Academisch Medisch Centrum) wordt gebruik gemaakt van de eigen en wereldwijd beschikbare kennis over de zorg voor kinderen. Dit resulteert in innovatieve toepassingen: • Familiesuites die fungeren als tijdelijk thuis voor het complete gezin • Online cursussen, die ouders en kinderen leren omgaan met een chronische ziekte • Simulatie van daglicht in de gangen • Snoezelruimte met muurprojectie voor baby’s • 3D-bioscoop • Kinderrestaurant

Innovaties in de zorg maken verblijf dragelijker Een ziekenhuis dat zich niet alleen richt op het genezen van ernstig zieke kinderen, maar hen ook helpt bij de voorbereiding op het leven in de maatschappij. Het Emma Kinderziekenhuis is bezig met een metamorfose om dit mogelijk te maken. De nieuwe zuigelingenafdeling van het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam is als eerste ‘vernieuwbouwde’ afdeling klaar. De lichte ruimtes wijken in alle opzichten af van de oude afdeling. De sterrenhemel boven de wiegjes, een comfortabele stoel voor ouder en kind, en de mogelijkheid om de kamer met een schuifpui af te sluiten voor meer privacy met het gezin

ogen niet alleen prettig, maar dienen ook een belangrijk doel. Ze zorgen ervoor dat ouders en hun kleine kinderen in alle rust samen kunnen zijn. Dat heeft een bewezen positieve invloed op het welzijn van het kind. De nieuwe afdeling is onderdeel van een grote vernieuwingsoperatie - De Metamorfose - van het Emma Kinderziekenhuis.

Hans van Goudoever, kinderarts en hoofd van het Emma Kinderziekenhuis, legt uit dat de verbouwing is gebaseerd op de nieuwste inzichten in de zorg. ‘Met de medische zorg zijn we heel ver; 85% van de chronisch zieke kinderen wordt volwassen. Dat betekent dat steeds meer chronisch zieke kinderen veel tijd in het zieken-

huis moeten doorbrengen. De zorg moet daarop worden toegesneden.’ Ernstig en chronisch zieke kinderen hebben naast lichamelijke vaak ook psychische en sociale problemen, legt hij uit. Voor deze kinderen is het belangrijk dat ze de aansluiting met de buitenwereld niet verliezen. Omgekeerd willen de doktoren weten hoe het met de kinderen op school en thuis gaat, zodat ze daar rekening mee kunnen houden bij de behandeling. Van Goudoever: ‘Het is bijvoorbeeld belangrijk om te weten dat stress bij een kind ontstaat omdat het gepest wordt op school.’ Geheel in stijl met de aanpak van De Metamorfose kunnen kinderen door het invullen van online vragenlijsten de arts inzicht in hun

‘Nu de geneeskunde zo ver is, gaat het om de kwaliteit van leven’

leven geven en laten zien hoe dat verloopt. Vroegtijdige interventie is dan mogelijk.

3D-bioscoop

In 2014 moeten alle zeven afdelingen van het kinderziekenhuis klaar zijn. De zorg in de nieuwe opzet is afgestemd op de behoefte van de patiënt. Waar baby’s hun ouders zoveel mogelijk om zich heen moeten hebben, zijn tieners zich juist aan het losmaken. De nieuwe inrichting van de tienerafdeling sluit daarop aan. Bijvoorbeeld met draadloos internet en een restaurant met terrassen, waar tieners hun gezonde vrienden kunnen ontvangen. Ook zijn er plannen voor een 3Dbioscoop, vertelt Dorothé Straeter, directeur van de Stichting Steun Emma. De stichting heeft als doel fondsen te werven voor het kinderziekenhuis. De bijdragen van sponsorende bedrijven en particulieren zijn hard nodig, want het ziekenhuis en de overheid hebben hier geen geld voor. Straeter: ‘Nu de geneeskunde zo ver is dat er steeds meer kinderen opgroeien met een chronische ziekte, gaat het om de kwaliteit van leven. Een leven dat ondanks de ziekte zoveel mogelijk moet lijken op dat van leeftijdsgenoten. De 3D-bioscoop kan daarbij een aanleiding zijn voor tieners om hun vriendjes van buiten op bezoek te krijgen.’ Een goede kwaliteit van leven is – zo benadrukt Straeter – niet alleen van belang voor de patiënten en hun ouders. Het is in ieders belang dat deze kinderen als ze volwassen zijn zo normaal mogelijk kunnen participeren in de maatschappij. Straeter: ‘Er zijn nu zo’n 500.000 chronisch zieke jongeren in Nederland. De maatschappij heeft – onder andere met oog op de vergrijzing - deze jonge mensen hard nodig.’

klantenuitgave

Vermogensbeheer voor instellingen onderwerp van Bestuurdersbox Speciaal voor bestuurders van maatschappelijke organisaties geeft Instituten & Charitas Banking tweemaal per jaar een praktisch informatieboekje uit. De nieuwste editie gaat over vermogensbeheer. In iedere uitgave van de Bestuurdersbox wordt een actueel onderwerp besproken dat leeft bij de klanten.

Binnenkort verschijnt de editie: ‘Het dagelijks bestuur van uw vermogen’. Hierin zijn op overzichtelijke wijze de voor- en nadelen van vermogensbeheer uiteengezet. Een deel van de Instituten & Charitas-klanten besteedt het vermogensbeheer al uit. Dit sluit aan bij de trend om het beheer van het beschikbare vermogen uit te besteden aan experts, zodat het bestuur zich kan focussen op de maatschappelijke doelstellingen. Daarnaast is ook risicobeheersing een belangrijke reden om vermogensbeheer aan de experts over te laten.

In de uitgave vertellen vijf bestuurders over hun ervaringen met vermogensbeheer. Zo legt Pieter Klapwijk, penningmeester Stichting MS Research, uit waarom het fonds recent heeft gekozen voor extern vermogensbeheer. ‘Tot die tijd hadden we een beleggingscommissie die beslissingen nam over de vermogensportefeuille. Maar vermogensbeheer vraagt vaak om snelle beslissingen – zeker in deze turbulente tijd. De vergaderfrequentie van die commissie was eenvoudigweg te laag om de portefeuille effectief te beheren. Dus zochten we naar andere wegen.’

Box opvragen

Klanten van Instituten & Charitas Banking ontvangen een exemplaar van deze uitgave uit de Bestuurdersbox van hun Instituten & Charitasbankier. Andere geïnteresseerden die zijn betrokken bij een stichting of instelling kunnen bij hun private banker een boekje opvragen. Uitgave 13-08-2011 www.abnamromeespierson.nl

VS verliest AAA-status. Akkoord over schuld plafond onvoldoende geloofwaardig

Recommend Documents