Vrijwilligen bij OCMW Zele
Ik vrijwillig Jij vrijwilligt Hij vrijwilligt Zij vrijwilligt Wij vrijwilligen Jullie vrijwilligen Zij vrijwilligen Iedereen kan vrijwilligen
Waarom dit boekje? Vrijwilligen doe je niet zomaar. Als vrijwilliger val je onder de Vrijwilligerswet van 3 juli 2005. Met dit informatieboekje willen we jou van de belangrijkste rechten en plichten voor een vrijwilliger op de hoogte brengen. Daarnaast geven we je ook de nodige informatie mee omtrent onze organisatie OCMW Zele en de mogelijke vrijwilligerstaken die je bij ons kunt uitoefenen.
Wie is vrijwilliger? De wet bepaalt wat een ‘vrijwilliger’ is: een vrijwilliger is iemand die activiteiten verricht, onbezoldigd en onverplicht, voor een groep, een organisatie of de samenleving als geheel en binnen een organisatie (en buiten de normale werkcontext). Dit wil zeggen: Activiteiten verrichten: men moet iets produceren in zijn vrije tijd: een spel begeleiden, een feest organiseren, een cursus geven, … Er mag ook geen verdringing van betaald werk zijn. Vrijwilligers verrichten geen werkzaamheden die door beroepskrachten worden uitgevoerd. Ze zijn dus niet personeel vervangend. Dit is belangrijk zowel voor de bescherming van de medewerker als voor de vrijwilliger. Daardoor onderscheidt vrijwilligerswerk zich van andere activiteiten zoals beroepsactiviteiten, burenhulp, stages, mantelzorg, werk in kader van alternatieve strafmaatregel, … Onbezoldigd: vrijwilligerswerk bestaat per definitie uit niet-betaalde activiteiten (geen materiële beloning of vergoeding). Kostenvergoedingen dekken alleen kosten en vergoeden nooit prestaties. Onverplicht: vrijwilligers kunnen niet gedwongen worden zich in te zetten. Vrijwilligers kiezen zelf (mee) welke taken ze op zich willen nemen. Daarnaast kiezen ze ook zelf hoeveel tijd ze aan het vrijwilligerswerk willen besteden. Dit houdt niet in dat vrijwilligerswerk vrijblijvend zou zijn. Met de vrijwilligers worden afspraken gemaakt: deze brengen verplichtingen met zich mee. Voor een groep, een organisatie of de samenleving: vrijwilligerswerk doe je ten behoeve van anderen of de samenleving. Als vrijwilliger erken je dat het belang van de dienst waarin het vrijwilligerswerk wordt uitgevoerd primeert op je persoonlijke interesse of je persoonlijk belang. Binnen een organisatie: de activiteiten moeten plaatsvinden binnen een organisatie zonder winstoogmerk. Buiten de normale werkcontext: vrijwilligerswerk mag niet in het verlengde liggen van een betaalde werkactiviteit. Onder bepaalde voorwaarden kan een organisatie iemand als vrijwilliger inschakelen die al aan die organisatie verbonden is door een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling, ook als het om deeltijds werk gaat.
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
2/10
Wat je moet weten voor je begint: Niet iedereen mag zomaar vrijwilligerswerk doen. Er gelden bijzondere regels voor mensen in een bepaalde sociale categorie:
Soort vrijwilliger
Formaliteiten?
Werknemers Ambtenaren Onderwijspersoneel (ook met statuut van terbeschikkinggestelde) Gepensioneerden Werklozen Bruggepensioneerden Loopbaanonderbreking Deeltijds werkloos Wachttijd Arbeidsongeschikt: uitkering via ziekenfonds Beroepsziekte/na arbeidsongeval Leefloon Jongeren (vanaf het jaar dat men 16 wordt) Zelfstandigen Zelfstandigen op invaliditeit Vreemdelingen
Neen Toestemming overste, directie Neen Neen Meldingsplicht RVA1 Meldingsplicht RVA Meldingsplicht RVA Meldingsplicht RVA Neen, indien naar buitenland wel aangifte Toelating adviserend geneesheer2 Neen Verwittigen sociaal assistent(e)3 Neen Neen Ja, toestemming vragen Specifieke regeling
De kwaliteitscoördinator kan je hier meer informatie over geven en zal je helpen bij het in orde brengen van deze formaliteiten.
Wat je moet weten over ons: Naam
OCMW Zele
Adres
Padweg 4 a, 9240 Zele
Sociale doelstelling
Het OCMW is een openbare instelling die als algemene sociale doelstelling heeft: ‘eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid’.
Juridisch statuut
OCMW = Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn = een openbare instelling met rechtspersoonlijkheid.
1
Het is aan de RVA om al dan niet te reageren. Krijgt de werkloze vrijwilliger binnen de 12 dagen na zijn/haar melding geen bericht, dan mag hij/zij ervan uitgaan dat de RVA geen bezwaar heeft. Het is ook mogelijk dat de RVA binnen de 12 dagen negatief reageert of beperkingen oplegt. De vrijwilliger moet dan zijn activiteiten staken of de inzet aanpassen. 2 Via formulieren op te vragen en in te dienen bij de eigen mutualiteit. 3 Voorafgaandelijk aan het vrijwilligerswerk. Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
3/10
Onze missie De opdracht van het OCMW bestaat erin om aan elke persoon het recht op maatschappelijke hulp- en dienstverlening te geven. Om te voldoen aan deze opdracht van een goed uitgebouwd hulp- en dienstverleningsaanbod heeft OCMW Zele een geheel van diensten ter beschikking. Deze dienstverlening heeft als doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. OCMW Zele streeft in zijn dienstverlening naar een zo groot mogelijke zelfredzaamheid en autonomie van de hulpvrager en doet dit met respect voor de eigenheid maar ook met maximale eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager. OCMW Zele wil met een goed uitgebouwd vrijwilligersbeleid ondersteuning bieden aan het streven naar een eigentijdse en kwalitatieve dienstverlening en deze er sterker door verankeren in de Zeelse gemeenschap.
Onze visie OCMW Zele biedt de ruimte om elke vrijwilliger de kans te geven zich te ontplooien. Dit met wederzijds respect, waardering en zin voor verantwoordelijkheid in de omgang tussen vrijwilligers en medewerkers. Respect is een belangrijke waarde. De vrijwilliger moet respect hebben voor de werking en mogelijkheden van de medewerkers en de dienst, anderzijds moeten de medewerkers respect hebben voor de competenties en mogelijkheden van de vrijwilliger. Ook verantwoordelijkheid is een belangrijke waarde. Als men een engagement aangaat als vrijwilliger, dient hij/zij zich hieraan te houden. Dit is tevens een uiting van respect. Met vrijwilligerswerk bedoelen wij die activiteiten welke door de vrijwilliger onbezoldigd worden uitgevoerd en dit in georganiseerd verband. De vrijwilliger erkent dat het belang van de dienst waarin het vrijwilligerswerk wordt uitgevoerd primeert op zijn persoonlijke interesse of persoonlijk belang. Vrijwilligers moeten autonoom kunnen werken en een meerwaarde kunnen bieden aan de professionele krachten. Mensen die uitsluitend een zinvolle daginvulling nodig hebben, dienen zich op andere kanalen te beroepen. De werving van vrijwilligers wordt gekoppeld aan een degelijke screening. Personeelsleden kunnen enkel vrijwilliger zijn binnen een andere dienst en voor een andere functie dan dewelke ze werkzaam zijn. Politieke mandatarissen kunnen niet ingeschakeld worden als vrijwilliger.
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
4/10
Onze vrijwilligerstaken Voor het woonzorgcentrum De Meander: -
animatie: begeleiding bij uitstappen, hulp bij festiviteiten, wandelen met bewoners maaltijdbegeleiding haartooi: haar van bewoners indraaien met krulspelden consultatiebegeleiding bezoeken van bewoners: individuele aandacht fungeren als ‘huismoeder/huisvader’
Voor het lokaal dienstencentrum De Welle: -
seniorenrestaurant ontmoetingsruimte/loungebar activiteiten logistieke ondersteuning
Voor de technische dienst: -
onderhoud tuin poetsen wagens afvalophaling en sortering
Voor de sociale dienst: -
project mee begeleiden begeleider bij uitstappen
Wat wij verwachten -
De missie en visie van het OCMW onderschrijven Bewust kiezen om te werken als vrijwilliger Positieve instelling Geheimhoudingsplicht Geen discriminatie Grenzen kunnen stellen Engagement Afspraken nakomen Kunnen omgaan met het krijgen van opdrachten en evt. wijzigingen in de planningen Zowel fysisch als psychisch geschikt zijn Autonoom kunnen werken en een meerwaarde kunnen bieden aan de professionele medewerkers Geen geschenken of beloningen van bewoners of cliënten aannemen, met uitzondering van een kleine attentie (vb. koekje, praline, …) Registreren van aanwezigheid
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
5/10
Wat wij bieden -
Een zinvolle en kwalitatieve vrijetijdsbesteding Zelf bepalen hoeveel tijd je wil en kan investeren Zelf mee beslissen welke taken je wenst op te nemen Een degelijk onthaal en screening Schriftelijke overeenkomst Gerichte vorming en infosessies (ook info over OCMW-beleid) Een aanspreekpunt voor vragen en ondersteuning Interne overlegvergaderingen en/of overlegmomenten Ondersteuning bij de administratieve formaliteiten Reële kostenvergoeding Jaarlijkse attentie Verzekering Eten en drinken: net zoals onze medewerkers heb je tijdens je activiteiten recht op gratis water en koffie. Voor maaltijden kan je op dagen dat je moet werken een middagmaal nuttigen aan dezelfde prijs die het personeel betaalt: 6 € (soep, hoofdgerecht, dessert, water en koffie).
Opvolging/ feedback De taak die je als vrijwilliger opneemt, moet aangepast zijn aan jouw mogelijkheden en motivatie. Na een proefperiode van 2 maanden zal de dienstverantwoordelijke je uitnodigen voor een feedback gesprek (volgens formulier, zie bijlage). Daarna zal dit jaarlijks gebeuren en volgens noodzaak. In het feedback gesprek komen taken, attitude, competenties en wederzijdse verwachtingen aan bod. Het doel hiervan is tijdig problemen te detecteren en te kunnen bijsturen. Daarnaast wordt jou ook duidelijk gemaakt wat wij verwachten en of je daaraan voldoet. Feedback wil ook zeggen dat wij openstaan voor jouw vragen, opmerkingen en suggesties en daadwerkelijk zullen bekijken wat we daar kunnen mee doen. We luisteren ook naar jouw verwachtingen (ambities). Het diensthoofd maakt hiervan een schriftelijk verslag en bezorgt jou en de kwaliteitscoördinator hiervan een kopie.
Stopzetten vrijwilligerswerk Indien je als vrijwilliger de overeenkomst wil beëindigen breng je jouw dienstverantwoordelijke hiervan zo snel mogelijk op de hoogte. Indien er ernstige redenen voor jouw beslissing zijn, die met de inhoud van het vrijwilligerswerk te maken hebben, ben je bereid je voorgenomen beslissing te bespreken met de dienstverantwoordelijke en/of met de kwaliteitscoördinator.
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
6/10
Belangrijke informatie Verzekering
Het OCMW heeft een verplichte verzekering afgesloten die de algemene burgerrechtelijke aansprakelijkheid dekt. Wij voorzien in een verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid die de risico’s met betrekking tot het vrijwilligerswerk dekt: -
Burgerlijke aansprakelijkheid: wanneer je in je hoedanigheid van vrijwilliger een fout maakt die schade veroorzaakt aan derden dan ben je niet persoonlijk aansprakelijk. De organisatie zal deze schade vergoeden. Er zijn 3 gevallen waarin je als vrijwilliger wel persoonlijk aansprakelijk bent en dus de schade zelf zult moeten vergoeden: 1/ Je maakt een herhaaldelijk lichte fout. Dit is het geval als de fout bij de vrijwilliger eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt. 2/ Je maakt een grove fout. Dit is een fout die niet alleen bijzonder ernstig is, maar waarvan de betrokkene ook wist – of alleszins moest weten - dat het een zware fout is. 3/ Je pleegt bedrog en veroorzaakt dus willens en wetens schade. Het gaat hier om een vrijwilliger die met opzet schade berokkent aan de organisatie of aan anderen.
Verzekering voor lichamelijke schade die geleden is door de vrijwilliger bij ongevallen tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op weg naar en van de activiteiten. De vrijwilliger verbindt er zicht toe elk ongeval zo snel mogelijk en uiterlijk binnen de 12 uur te melden aan zijn/haar dienstverantwoordelijke.
Kostenvergoeding Vrijwilligerswerk is onbezoldigd. De inzet van de vrijwilliger gebeurt dus zonder enig oogmerk op materieel of financieel voordeel. Eventuele vergoedingen kunnen pas na duidelijke afspraken: OCMW Zele betaalt onkosten terug die, in opdracht van OCMW Zele werden gemaakt, op voorhand werden besproken met de dienstverantwoordelijke én gestaafd worden met een betalingsbewijs.
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
7/10
Plicht tot geheimhouding – beroepsgeheim De geheimhoudingsplicht betekent dat vrijwilligers discreet moeten zijn en het vertrouwen van anderen niet mogen schenden. Alle informatie over de gezondheidstoestand, de sociale en familiale toestand, seksuele geaardheid, sociale problemen, persoonlijke en religieuze overtuigingen, filosofische en/of levensbeschouwelijke ideeën, moet geheim blijven. Vrijwilligers worden geregeld met informatie of geheimen geconfronteerd. Het is niet de bedoeling dat ze die informatie rondbazuinen. Vrijwilligers kunnen strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden als ze de geheimhoudingsplicht naast zich neerleggen. Het schenden van het vertrouwen kan emotionele, immateriële en zelfs materiële schade veroorzaken voor het slachtoffer. Binnen onze organisatie geldt er een ‘gedeeld beroepsgeheim’: d.w.z. dat de vrijwilliger met zijn/haar verantwoordelijke wel gevoelige informatie kan delen met een verantwoordelijke als dat in het belang is van de betrokkene. Deze geheimhoudingsplicht blijft ook gelden na het beëindigen van het engagement als vrijwilliger. OCMW Zele behandelt alle informatie die ze via een vrijwilliger aangaande een gebruiker verkrijgt, vertrouwelijk.
Informatieveiligheid De vrijwilliger zal de regels die in OCMW Zele van toepassing zijn inzake informatieveiligheid naleven. De vrijwilliger zal: -
-
in het algemeen de regels van het beroepsgeheim naleven zoals die gelden voor personeelsleden, lokalen die enkel toegankelijk zijn voor bevoegd personeel niet binnen gaan (individueel bureel tenzij het berokken personeelslid aanwezig is, verpleegsterlokaal, archieflokaal, serverlokaal, …), zich geen toegang verschaffen tot computerbestanden of dossiers, geen boodschappen/brieven/telefoongesprekken aannemen/voeren zonder het betrokken diensthoofd/de verantwoordelijke vooraf in te lichten.
Indien de vrijwilliger toch – onbedoeld – gevoelige informatie te weten komt of in het bezit krijgt, zal hij/zij hierover de meest strikte discretie bewaren tenzij de informatie van dien aard is dat ze moet gemeld worden aan een bevoegd personeelslid; informatie op materiële drager (vb. brief) bezorgt hij/zij zo snel mogelijk aan een bevoegd personeelslid.
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
8/10
Reglement OCMW Zele stelde ook een reglement4 op voor vrijwilligers: 1/ Onder ‘vrijwilliger’ wordt verstaan: de persoon die met toestemming van het bestuur onbezoldigd en zonder verplicht te zijn, activiteiten verricht ten behoeve van één van de diensten van OCMW Zele. 2/ De rekrutering en intake gebeurt door de kwaliteitscoördinator. Met intake wordt bedoeld, het inleidend gesprek om de mogelijkheden van de kandidaat vrijwilliger te peilen. De kwaliteitscoördinator zal op basis hiervan een voorstel (tewerkstelling op specifieke dienst) doen aan het Vast Bureau. 3/ Het Vast Bureau is bevoegd om een vrijwilliger te aanvaarden. Het besluit van aanvaarding wordt overgemaakt aan de vrijwilliger, de kwaliteitscoördinator en de verantwoordelijke voor verzekering van de vrijwilligers. 4/ De kwaliteitscoördinator en de dienstverantwoordelijke van de betrokken dienst zullen de vrijwilliger inlichten over wat van hem/haar wordt verwacht, de relevante gewoonten en werkwijzen, de dienst van tewerkstelling, de rechten en plichten en de geldende regels inzake informatieveiligheid. De vrijwilliger ontvangt de onthaalbrochure en het reglement en hij/zij wordt uitgenodigd tot ondertekening van de overeenkomst. 5/ De dienstverantwoordelijke van de betrokken dienst neemt met de vrijwilliger de planning door. Dit zijn de activiteiten waarvoor de vrijwilliger zal worden ingeschakeld. Deze planning wordt overgemaakt aan alle betrokkenen bij deze activiteiten. 6/ De dienstverantwoordelijke van de betrokken dienst zal op eigen initiatief of op vraag van de vrijwilliger nagaan welke mogelijkheden er zijn tot specifieke opleiding of vorming teneinde de vrijwilligersactiviteiten met goed gevolg te kunnen uitvoeren. 7/ De kwaliteitscoördinator zal het dossier van de vrijwilliger bijhouden met de volgende documenten: intake, besluit van het Vast Bureau, registratieformulier, overeenkomst, opleiding en evaluatie. De dienstverantwoordelijke zal voor zijn/haar dienst een overzicht bijhouden van alle vrijwilligers. 8/ De inzet van de vrijwilliger gebeurt zonder enig oogmerk op een materieel of financieel voordeel. De vrijwilliger ontvangt voor zijn/haar diensten dan ook geen enkele vorm van bezoldiging. Kosten die gemaakt worden door de vrijwilliger in opdracht van OCMW Zele, worden met de dienstverantwoordelijke van de betrokken dienst altijd vooraf overlegd. Elke uitgave dient bewezen te worden door voorlegging van de bewijstukken. OVMW Zele betaalt deze kosten terug aan de vrijwilliger. 9/ Het Vast Bureau zal op vraag van de kwaliteitscoördinator een bindende uitspraak doen in geschillen tussen de vrijwilliger en het bestuur of bij geschillen tussen vrijwilligers onderling of bij geschillen tussen beroepskrachten en vrijwilligers. 10/ De dienstverantwoordelijken evalueren jaarlijks hun vrijwilligers en het vrijwilligerswerk en brengen dit, via de kwaliteitscoördinator, ter kennis aan het Vast Bureau.
4
Goedgekeurd door de OCMW Raad in zitting van 16 december 2008 Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
9/10
Vragen/problemen/ … Kwaliteitscoördinator: Elke De Groote Adres: Administratief Centrum OCMW Zele Padweg 4 a, 9240 Zele Tel.: 052/45 67 33 Mail:
[email protected]
Onthaalbrochure ‘Vrijwilligen in OCMW Zele’ - 2014
10/10