VREDESCENTRUM vzw provincie en de stad Antwerpen
Jaarverslag 2006
2
Voorwoord Na de opstart van het vernieuwde Vredescentrum in 2005 kwam de werking van de vzw op kruissnelheid in 2006. Dit was een direct gevolg van de inschakeling van een voltijdse projectmanager en een deeltijdse consulent voor vredeseducatieve initiatieven. Mede ondersteund door het personeelskader van het Infopunt Europa beschikt het Vredescentrum nu over een volwaardig team om de opdracht aan te kunnen. Dit wordt trouwens aangetoond door de vlotte organisatie van enkele vrij complexe evenementen. In het afgelopen jaar is het Vredescentrum erin geslaagd zich bij verschillende groepen in Antwerpen als zichtbaar op te stellen. Dit is af te lezen van het feit dat verschillende verenigingen hun weg vinden naar het Vredescentrum om een samenwerking voor te stellen. Het geeft het Vredescentrum de kans om te participeren in zinvolle projecten en zodoende op een efficiënte wijze de juiste doelgroepen te kunnen bereiken. Bij de instap in initiatieven van derden dient wel vermeden dat het Vredescentrum te veel moet inboeten aan individuele zichtbaarheid. Het Vredescentrum heeft ook duidelijk aangetoond dat het een pluralistische kijk op vrede heeft, want de acties varieerden van onderwijsprojecten over kunstprojecten naar sportieve evenementen en zo meer. Een mogelijk nadeel van dit signaal is dat het mandaat van het Vredescentrum niet duidelijk is voor buitenstaanders en dat mogelijke geïnteresseerden nooit op voorhand kunnen weten of ze al dan niet bij het Vredescentrum terecht zullen kunnen. Bovendien dreigt het Vredescentrum dan ook op te gaan als één van de vele organisaties die ‘iets’ doen aan een beter samenleven. Duidelijkheid in de werking van het Vredescentrum en haar specifieke werkingsvelden moet naar de toekomst toe structureel aangepakt worden. Gilbert Verstraelen, wd voorzitter
3
Inhoudsopgave
Voorwoord........................................................................3 1.
Algemene gegevens ....................................................5
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
Historiek ...................................................................................... 5 Personeel..................................................................................... 5 Infrastructuur............................................................................... 6 De coördinaten van het Vredescentrum ............................................ 6 Missie.......................................................................................... 6 De bestuursorganen ...................................................................... 7
1.7
Deelnemende organisaties.............................................................. 8
1.6.1 1.6.2 1.6.3
Raad van Bestuur ................................................................................ 7 Leden................................................................................................. 7 De bestuursvergaderingen .................................................................... 7
2. Een nieuwe start voor het Vredescentrum in 2006: Vijf principes voor een goede werking ........................................9 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3.
Participatie................................................................................... 9 Differentiatie ................................................................................ 9 Pluralisme .................................................................................... 9 Zichtbaarheid ............................................................................... 9 Efficiëntie..................................................................................... 9
Actieterreinen .......................................................... 10 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4
Publiekswerking................................................................................. 10 Onderwijsprojecten mede ondersteund door de Stad Antwerpen ............... 11 Andere Projecten ............................................................................... 15 Projecten met derden ......................................................................... 18
Bijlage - Het Bernarduscentrum: van bisschoppelijk paleis tot Europees ontmoetingscentrum .......................................... 22
4
1. Algemene gegevens
1.1
Historiek
In 1987 werd het Vredescentrum van Antwerpen opgericht als ‘vredesmuseum’ in het districtshuis van Deurne, waar het kon beschikken over ruime tentoonstellingsmogelijkheden, een eigen ingang en een aanzienlijk werkingsbudget van de Stad Antwerpen. Dit vredesmuseum werd evenwel afgebouwd. Omgevormd tot een vzw werd het Vredescentrum tot voor kort ingebed in het Open Onderwijshuis van de Stad Antwerpen. Het Vredescentrum was er vooral betrokken bij projecten naar het onderwijs. Het miste er echter een stuk zichtbaarheid en vooral ook uitstraling naar het ruime publiek toe. Om dit probleem te verhelpen besloten de Provincie en de Stad samen de schouders te zetten onder een vernieuwde publiekswerking van het Vredescentrum. Door beide overheden werd een werkings- en projectsubsidie toegekend en het nodige personeel werd voorzien. Samen met de aangesloten organisaties werd besloten de maatschappelijke zetel van het Vredescentrum over te brengen naar de gebouwen van het Infopunt Europa. * De bestuursorganen en de statuten werden aangepast en een nieuw logo werd ontworpen. Sinds februari 2005 werkt de vzw nu vanuit de Lombardenvest 23 in Antwerpen onder de naam “Vredescentrum van de Provincie en de Stad Antwerpen”. Het Infopunt Europa en het Vredescentrum ontwikkelen nu samen publieksgerichte activiteiten en verlenen steun aan vredesinitiatieven van derden. De koppeling tussen beide instellingen ligt immers voor de hand. Ons land is eeuwenlang het slagveld van Europa geweest. Sporen van dit verleden zijn overal terug te vinden. Ook in de provincie Antwerpen zijn er behoorlijk veel verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien kent West-Europa de langste onafgebroken periode van vrede en stabiliteit, dit vooral dankzij de Europese integratie. Ook de invloed van de Europese Unie op de wereldvrede van de komende decennia mag niet onderschat worden. De samenwerking tussen Infopunt Europa en het vernieuwde Vredescentrum betekent dan ook een meerwaarde voor beide instellingen.
1.2
Personeel
Het diensthoofd van het Infopunt Europa, Jef Boudewijns, werd in 2005 aangesteld als directeur van het Vredescentrum. In maart 2006 kreeg het Vredescentrum de versterking van twee nieuwe medewerkers: Karel Vanspringel en Olivia Rutazibwa. - Olivia Rutazibwa, als master in de politieke wetenschappen, werd door het Provinciebestuur voltijds aangeworven om, binnen het personeelskader van het Infopunt Europa, de projecten van het Vredescentrum te ontwikkelen, uit te voeren en meer zichtbaarheid te geven. - Vanuit zijn jarenlange ervaring als leerkracht en voorzitter van Pax Christi Vlaanderen werd Karel Vanspringel met een deeltijds contract aangesteld om vredeseducatieve projecten te ontwikkelen en ondersteunen. *
Zie bijlage voor de historische achtergrond van het Bernarduscentrum dat vandaag het Infopunt Europa/Europa Direct en het Vredescentrum huisvest.
5
Ook de onthaalbediende en de technische medewerker van het Infopunt Europa GPB werden mee ingeschakeld om de projecten van het Vredescentrum te realiseren.
1.3
Infrastructuur
De zaalaccommodatie van het Infopunt Europa werd door de Provincie Antwerpen kosteloos ter beschikking gesteld van de vzw. De zaalinfrastructuur bestaat uit: − Een ruime inkomhal (16 m x 16 m), geschikt als ontvangstruimte waar zich tevens de infobalie en de brochurerekken van het Infopunt Europa / Vredescentrum bevinden; − De Spiegelzaal (8 m x 22 m), ingericht als tentoonstellingszaal − De Gifezaal, de voormalige provincieraadzaal, een oude majestueuze zaal in halfrond, geschikt voor bijeenkomsten en debatten tot 120 personen; − Het Salon, een kleine vergaderzaal voor max. 30 personen. 1.4
De coördinaten van het Vredescentrum
Adres: Lombardenvest 23, 2000 Antwerpen Telefoon: 03 202 42 91 Fax: 03 202 42 99 Website: www.vredescentrum.be E-mail:
[email protected] Open: Iedere werkdag van 9.30 u tot 17.00 doorlopend 1.5
Missie
De beleidsvisie van het Vredescentrum werd goedgekeurd in de Raad van Bestuur van 10 november 2005 en bestaat uit volgende vier pijlers: Vrede als fundament van onze beschaving Vrede is uiteraard een toestand zonder oorlog of geweld, maar het is meer dan dat. Vrede is ook respect voor de mensenrechten, burgerzin en verdraagzaamheid. Kortom, het Vredescentrum wil een toestand van geweldloosheid bewerkstelligen op het grondgebied van de Provincie en de Stad Antwerpen. Een bescheiden bijdrage leveren tot een betere samenleving Het is onmogelijk rechtstreeks invloed uit te oefenen op de wereldvrede; het Vredescentrum wil echter een bescheiden bijdrage leveren om de vrede in de samenleving te bevorderen. Vrede wordt daarbij in een breed perspectief geplaatst door enerzijds het verleden en het heden met elkaar te verzoenen en door anderzijds oog te hebben voor de multiculturaliteit in onze hedendaagse samenleving. Het Vredescentrum als ontmoetingsplaats In de eerste plaats is het Vredescentrum een ‘gasthuis’, een ontmoetingscentrum. Concreet betekent dit dat het Vredescentrum functioneert als informatiecentrum en informatiepunt voor andere vredesinitiatieven. Daarbij is het tevens een forum voor studiedagen, debatten en andere bijeenkomsten van vredesorganisaties en – initiatieven. Het Vredescentrum als boodschapper Naast het verschaffen van informatie wil het Vredescentrum ook zelf actief een vredesboodschap uitdragen. De beperkte middelen van het Vredescentrum worden vooral ingezet voor projecten die een inzicht verschaffen in de lessen uit het verleden en die een houding van vrede aanmoedigen of belonen.
6
1.6
De bestuursorganen
1.6.1 Raad van Bestuur Wd. Voorzitter: Gilbert Verstraelen, voorzitter districtsraad Merksem Ondervoorzitter: Penningmeester: Frank Geudens, provincieraadslid Provincie Antwerpen Secretaris: Dirk Timmermans, leraar Stedelijk Onderwijs Antwerpen Bestuurder: Philip Heylen, schepen Stad Antwerpen bestuurder: Ward Adriaens, directeur Joods Museum van Deportatie en Verzet bestuurder: Johan Bijttebier bestuurder: Dirk Delechambre, ambtenaar Stad Antwerpen bestuurder: Dani Dries bestuurder: Annick Schramme, docent UA bestuurder: Olivier Van Der Wilt, conservator Nat. Monument Fort van Breendonk bestuurder: Marleen Van Ouytsel, raadgever grootstedelijk beleid minister M. Keulen bestuurder: Marc Wellens, gedeputeerde Provincie Antwerpen 1.6.2 Leden Ludo Abicht, emeritus hoogleraar UA Jan Calewaert, advocaat - voorzitter UNESCO Vlaanderen Piet Chielens, coördinator In Flanders Fields Museum Hilda Craeybeckx, medewerker UNICEF Antwerpen Bruno De Wever, hoofddocent UGent Philippe Demeyer, coördinator Vredeshuis Stad Gent Joris Duytschaever, emeritus professor UA Dirk Martin, adj.-directeur Studie en documentatiecentrum, Oorlog en hedendaagse maatschappij (SOMA) Roger Peeters, inspecteur-generaal basisonderwijs Vlaamse Gemeenschap Luc Van Elsacker, coördinator Jeugd & Vrede Werner Van Hoof, consulent wetenschappelijk werk Volkskundemuseum Stad Antwerpen Barbara Wyckmans, directeur HETPALEIS Marc Zys, eredirecteur Stedelijk Onderwijs Antwerpen 1.6.3 De bestuursvergaderingen De vergaderingen van de Raad van Bestuur hadden plaats op 6 maart, 22 juni, 25 september en 4 december 2006 De Statutaire Algemene Vergadering had plaats op 6 maart 2006 en een gewone algemene vergadering had plaats op 4 december 2006.
7
1.7
Deelnemende organisaties
Provincie Antwerpen Koningin Elisabethlei 22 | 2018 Antwerpen T 03 240 50 11 | F 03 240 54 75
[email protected] www.provant.be
Stad Antwerpen Grote Markt 1 | 2000 Antwerpen T 03 221 13 33
[email protected] www.antwerpen.be
Joods Museum van Deportatie en Verzet Goswin de Stassartstraat 153 | 2800 Mechelen T 015 29 06 60 | F 015 29 08 76
[email protected] www.cicb.be
Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk Brandstraat 57 | 2830 Willebroek T 03 860 75 25 | F 03 866 53 91
[email protected] www.breendonk.be
HETPALEIS Meistraat 2 | 2000 Antwerpen T 03 202 83 11 | F 03 202 83 53
[email protected] www.hetpaleis.be
In Flanders Fields Museum Grote Markt 34 | 8900 Ieper T 057 23 92 20 | F 057 23 92 75 e-mail:
[email protected] www.inflandersfields.be
Jeugd & Civisme vzw Patrijsweg 5| 2500 Lier T 03 290 55 46
[email protected] www.jeugdencivisme.be
Jeugd & Vrede vzw Kon. Astridlaan 160 | 2800 Mechelen T 015 43 56 96 | F 015 43 56 97
[email protected] www.jeugdenvrede.be
Studie en documentatiecentrum, Oorlog en hedendaagse maatschappij (SOMA) Luchtvaartsquare 29 | 1070 Brussel T 02 556 92 11 | F 02 556 92 00
[email protected] www.cegesoma.be
UNESCO Vlaanderen Belgiëlei 15 b 10 2018 Antwerpen (Belgium) Tel: +32 3 285 96 17 Fax: +32 3 230 70 95
[email protected] www.unesco-vlaanderen.be
UNICEF België Lange Gasthuisstraat 31 | 2000 Antwerpen T 03 226 49 01 | F 03 226 49 01
[email protected] www.unicef.be
Vredeshuis Gent Sint-Margrietstraat 9 | 9000 Gent T 09 233 42 95 | F 09 225 73 79
[email protected] www.vredeshuis.be
Volkskundemuseum Gildekamersstraat 2-6 | 2000 Antwerpen T 03 220 86 66 | F 03 220 83 68 http://museum.antwerpen.be/volkskunde
8
2. Een nieuwe start voor het Vredescentrum in 2006: Vijf principes voor een goede werking Aan het begin van dit werkingsjaar werden vijf principes geformuleerd als richtlijnen voor de werking van het Vredescentrum.
2.1
Participatie
De bestuursleden en de medewerkers van het Vredescentrum zijn eigenlijk maar toevallige actoren die onmogelijk alle standpunten, zorgen en interesses van de Antwerpse bevolking kunnen inschatten. Om deze bias zo klein mogelijk te houden kiezen we waar mogelijk voor een participatieve aanpak.
2.2
Differentiatie
Vrede is voor en van iedereen. Dit betekent dat het Vredescentrum een waaier aan mensen moet trachten te bereiken. Voor elke activiteit wordt daarom de doelgroep duidelijk geïdentificeerd. Zo kan duidelijk gecontroleerd worden welke groepen de meeste aandacht hebben genoten en kan een variatie worden ingebouwd.
2.3
Pluralisme
Vrede betekent verschillende dingen voor verschillende mensen. Om een grote groep aan te spreken hanteren we met de activiteiten van het Vredescentrum een zeer ruime opvatting van vrede. Concreet betekent dit in de eerste plaats onderzoeken wat de verschillende doelgroepen in Antwerpen onder vrede verstaan.
2.4
Zichtbaarheid
Het zichtbaarheidprincipe beslaat 2 velden: a) de zichtbaarheid van de projecten en b) de zichtbaarheid van het Vredescentrum. De zichtbaarheid van een project houdt in dat de mediakanalen die ingezet worden om een activiteit te promoten precies worden afgestemd op de doelgroep. De zichtbaarheid van het Vredescentrum wordt bewerkstelligd door een aanwezigheidsbeleid en gerichte campagnes.
2.5
Efficiëntie
Antwerpen heeft een zeer actief middenveld. Het Vredescentrum moet bijgevolg het wiel niet uitvinden en zal waar mogelijk: a) terugvallen op bestaande initiatieven en activiteiten die dezelfde doelstelling voor ogen hebben; b) bestaande debatten en activiteiten in de samenleving recupereren om ze in een vredeskader te gieten en c) aan gerichte 'networking' doen. Voor elk nieuw project vertrekken we vanuit de bestaande contacten om van daaruit de bestaande hiaten te identificeren en op te vullen met nieuwe contacten. Dit zorgt zowel voor continuïteit als voor innovatie.
9
3. Actieterreinen 3.1.1 Publiekswerking Het Vredescentrum biedt een forum aan. De authentieke voormalige provincieraadzaal geeft plaats aan 100 personen en leent zich bijzonder goed voor debatten en voordrachten. Bovendien beschikt het centrum nog over een kleinere vergaderzaal voor een 30-tal personen. Samen met de ruime inkomhal als onthaal en receptieruimte wordt deze accommodatie ter beschikking gesteld van verenigingen en organisaties die een bijeenkomst wensen te organiseren over de vredesproblematiek. In 2006 werd de zaalinfrastructuur van het Infopunt Europa / Vredescentrum herhaaldelijk ter beschikking gesteld voor bijeenkomsten en tentoonstellingen van andere organisaties die een bijdrage willen leveren tot een betere samenleving. De groepen die hiervan gebruik maakten waren zeer gevarieerd. Het aanbieden van deze faciliteiten draagt ook bij tot een betere bekendheid van het Vredescentrum bij pers en publiek. 3.1.1.1 Zaalaccommodatie Dag 28/01/2006 15/02/2006 13/03/2006 28/04/2006 6/05/2006 17/05/2006 19/09/2006 22/10/2006 25/11/2006 11/12/2006
Soort activiteit
Aantal
Medewerkersdag Jeugd & Vrede Voordracht m.b.t. Negationisme Medewerkersviering Voorstelling boek Charles Brusselairs Algemene Vergadering Vereniging VN Uitreiking prijs 'Burgerzin' Voorstelling boek “Vrede en Gemeente” Jongerenforum Project Jamasee Studiedag Artsen voor Vrede Debat Mensenrechten
36 16 90 80 30 150 20 35 42 38
Organisatie Jeugd & Vrede Auschwitz Stichting Unicef Vriendk.Buchenwald VVN Jeugd en Civisme Jeugd & Vrede Jeugd & Vrede Artsen voor Vrede UA + VVN
3.1.1.2 Ontwikkelen van t-shirts, hesjes en huisstijl: Omschrijving Doelgroep Zichtbaarheid
In samenwerking met de Pub Agency werden producten ontwikkeld met het oog op de zichtbaarheid van het Vredescentrum en haar projecten. Groot publiek, met een specifieke jonge aanpak. De producten zijn tijdens verschillende activiteiten verspreid en zijn in goede aarde gevallen bij zowel het jong als het breed publiek.
3.1.1.3 Voorstelling van het Vredescentrum aan de media Op vrijdag 2 juni organiseerde het Vredescentrum een persconferentie om haar nieuwe werking aan de pers en het grote publiek voor te stellen. Naast artikels in Gazet van Antwerpen en het Nieuwsblad, verscheen het Vredescentrum ook op het avondjournaal van ATV. De nieuwe medewerker en gedeputeerde Frank Geudens kwamen aan het woord om de vernieuwde werking van het Vredescentrum toe te lichten.
10
3.1.1.4 Affichereeks: Messengers of Peace: augustus 2006Het Vredescentrum ontwikkelde in samenwerking met Jeugd & Vrede een affichereeks over zangers, symbolen, historische figuren, organisaties…die een boodschap van vrede brengen. Op een frisse, opvallende manier zetten deze affiches de focus op vrede. Ze dienen als een ideale blikvanger in het jeugdhuis, in de klas, in de refter, op de scoutszolder, in het chirolokaal,… Bij elke affiche is er het volledige verhaal geschreven; een stevige portie achtergrond bij de personen, bij de acties, bij de organisaties,… Er wordt meer informatie gegeven en er wordt verwezen naar de nodige websites. Tevens vind je een aantal kant-en-klare verwerkingssuggesties om met jongeren rond de inhoud van deze "Messengers of Peace" te praten. 3.1.1.5 Brochure: Heb je vijf minuten voor de Verenigde Naties? In samenwerking met de Vereniging voor de Verenigde naties en het IPE bracht het Vredescentrum in 2006 een brochure uit waarin de Verenigde naties op een beknopte en overzichtelijke manier worden voorgesteld. De bedoeling is om de publicatie te verspreiden in het Antwerpse onderwijs als hulpmiddel voor leerlingen en leerkrachten. 3.1.1.6 Vredestentoonstelling Wereld op drift: 23 januari tot 31 maart 2006 De thema's oorlog en vrede inspireerden zanger en schilder Rufijn De Decker tot het maken van een reeks van 18 monumentale schilderijen. De schilder koos geen partij in de conflicten die onder de aandacht gebracht worden. Bedoeling was het tonen van de dagelijkse werkelijkheid van de doorsnee burger in een oorlogssituatie. Als medium koos hij voor persfoto's omdat wij op deze wijze meestal geconfronteerd worden met wat er in de wereld gebeurt. Op enkele uitzonderingen na was er bewust gekozen voor geweldloze foto's. Ondanks het feit dat alle geschilderde taferelen een scène afbeelden uit conflicthaarden, wilde Rufijn De Decker dus zeker het vredesthema niet uit het oog verliezen en zich optrekken aan de hoopvolle gedachte van menselijkheid. 3.1.1.7 Aperitiefconcert "Can you hear me" door het vrouwenkoor Persephone: 12 maart 2006 Het gerenommeerde vrouwenkoor Persephone bracht in samenwerking met het Vredescentrum een aperitiefconcert rond het thema 'vrede'. Hierbij putten ze uit alle stijlperiodes, vanaf de Renaissance tot de 20ste eeuw, en uit verschillende Europese talen. De voorkeur ging daarbij uit naar romantische en hedendaagse composities. Het programma weerspiegelde de verschillende aspecten van de vrede: harmonie via muziek, oorlog vs. vrede, harmonie tussen mensen, harmonie met de natuur … 3.1.1.8 Uitlening tentoonstelling DORA De tentoonstelling over het werkkamp Mittelbau-Dora, Nordhausen DU, die in het bezit is van het Vredescentrum werd in 2006 tweemaal uitgeleend: • 28 april – 21 mei aan de Gemeente Mol • 2 tot 10 oktober aan het Cultureel Centrum René Magritte van Lessine 3.1.2 Onderwijsprojecten mede ondersteund door de Stad Antwerpen
11
3.1.2.1 VRIJHEID DELEN: In de voetsporen van…: mei 2006 Omschrijving
Doelgroep Zichtbaarheid Participatie en efficiëntie
Een voettocht met jongeren uit het beroeps- en deeltijds onderwijs die de deelname van de Marokkaanse strijders aan de verdediging en bevrijding van Europa en België in de Tweede Wereldoorlog herdacht. Jongeren van het deeltijds en beroepsonderwijs uit de stad Antwerpen met een positieve focus op de Antwerpenaren van oa. Marokkaanse origine. Goede zichtbaarheid via de pers Het idee was geformuleerd en gegroeid in het onderwijsmilieu (Koen Van Avermaet – CDO Noord; Marleen Van Ouytsel) en vanuit het interculturele studentenmilieu (Studentfocus – Said El Majdoub).
35 Antwerpse leerlingen maakten een vierdaagse 85km lange voettocht van 11 tot 14 mei 2006 vanuit Noord-Frankrijk naar Gembloux als herinnering aan de veldtocht van de Marokkaanse soldaten die in 1940 de oprukkende Duitse legers probeerden te stoppen. In veel geschiedenisboeken speelt WOII zich vooral af in West Europa. De herinnering aan de mensen uit de voormalige kolonies staan vaak niet op papier. Velen weten niet dat Marokkaanse soldaten West Europa hebben verdedigd met hun leven en een belangrijke rol hebben gespeeld in de bevrijding van Europa vanuit het Zuiden. Door de geschiedenis aan de lijve te ondervinden, zetten de 35 jongeren op een indrukwekkende manier een belangrijk en vergeten stuk van onze geschiedenis in de kijker. Ze getuigden daarmee dat de erkenning van onze gedeelde geschiedenis erg belangrijk is omdat onze multiculturele maatschappij aantoont dat die nog lang niet over is. Het project beoogde het herwaarderen van de allochtone jongeren in onze samenleving door mensen te sensibiliseren voor een stuk gemeenschappelijke geschiedenis. De persconferentie Als coördinator van dit initiatief, organiseerde het Vredescentrum een pers - en publieksvoorstelling van het project op 8 mei om 11 uur in het Vredescentrum. Na een algemene mailing naar stad en provincie, de scholen, organisaties uit het middenveld en de pers waren er op maandagochtend een 50-tal mensen uit erg verschillende achtergrond bijeen om de voorstelling van het project bij te wonen: Marinower-VLD, Vlaams Belang, M'hamed Elouali -Samenlevingsopbouw/Samen op Straat, Georges Kamanayo - cineast, leerlingen die zouden deelnemen aan de tocht, oudstrijders verenigingen, Sami Kaspi - Marokkaanse Jood uit Nederland/Stichting Maimon, Ahmed Karoti, SACOMAB-Société des Anciens Combattants Maroccains en Bélgique ,... Voor de presentatie konden we rekenen op de medewerking van Ward Adriaens, Mohamed Benali,de Consul Generaal van Marokko in Antwerpen en de voorzitter van het Platform Allochtone Jeugdwerkingen, Abdeslam Al Ajjouri. De tocht De tocht was zwaar maar is over het algemeen goed verlopen. Iedereen heeft de finish bereikt en de jongeren waren zeer onder de indruk. Bij aankomst op zondag 14 mei in Gembloux was er een grote massa aanwezig voor de herdenkingsplechtigheid die er jaarlijks plaatsvindt. De jongeren werden onder meer opgewacht door Minister Flahaut, en Schepen Voorhamme. Tijdens de plechtigheid zijn de jongeren meermaals vernoemd en gefeliciteerd. Ze kregen ook de kans om een krans neer te leggen. Tot slot heeft ook Mevr. Van Ouytsel, bestuurslid van het Vredescentrum, het woord genomen om de inspanningen van de jongeren te kaderen. Reflecties over de tragische gebeurtenissen in Antwerpen op dat moment waren prominent aanwezig doorheen de plechtigheid en onderstreepten de noodzakelijkheid van dergelijke projecten. Vanuit Antwerpen waren er naast de familieleden en sympathisanten die met de bus van het Vredescentrum waren gekomen, nog twee andere bussen ingelegd door de mensen
12
van Samenlevingsopbouw. Op onze bus waren er mensen van het persagentschap Antwerpen Apart, een journaliste van De Morgen, en Georges Kamanayo, die de hele dag heeft gefilmd. Na de ceremonie bezocht het hele gezelschap het Frans Museum in Chastre waar de jongeren werden gehuldigd door Schepen Voorhamme met een medaille en een Oorkonde. Er was ook een picknick voorzien. Rond 14 u keerden de bussen terug richting Antwerpen. Op 26 juni 2006 werden de jongeren plechtig ontvangen in het stadhuis van Antwerpen door Schepen Voorhamme, als eerbetoon voor hun inspanningen. In 2007 zal dit project worden uitgewerkt in een educatief pakket voor het onderwijs. 3.1.2.2 Maimon-Dialoogdag: 27 september 2006 Omschrijving Doelgroep Zichtbaarheid
Efficiëntie en participatie Pluralisme
Een dag die het Joods-Marokkaans feest Mimoena in de kijker zet als inspiratiebron voor het samenleven tussen de verschillende gemeenschappen in onze stad en provincie. Voornamelijk de joodse, Marokkaanse en Vlaamse gemeenschappen van Antwerpen zowel jongeren (workshops met 16-18 jarigen) als volwassenen. Bij de betrokken gemeenschappen was het goed bekend geraakt, de media-aandacht was daarentegen minimaal. De verkiezingen waren hierin wellicht een verklarende factor daar er wel pers uit Nederland en Marokko was. In de ontwikkeling van het project heeft het Vredescentrum steeds contact gehouden met de verschillende gemeenschappen voor consultatie en deelname. Het feestelement zorgde voor een nieuwe aanpak van vrede.
Aan het begin van de Ramadan, tijdens de Vlaamse Vredesweek en net voor het joodse verzoeningsfeest Yom Kippoer organiseerde het Vredescentrum van de Provincie en de Stad Antwerpen, Moessafier en Stichting Maimon een dag rond het samenleven van de verschillende gemeenschappen in Antwerpen. Als inspiratiebron diende het eeuwenlange samenleven van joden en moslims in Marokko. Jozef Maimon, die in de dertiende eeuw ondermeer in Marokko en Spanje leefde, was een joodse geleerde die tot op de dag van vandaag als voorbeeld dient voor de joden wereldwijd. Het naar hem genoemde Mimoena-feest is een typisch joods-Marokkaans feest, waarbij joden en moslims naar elkaar toe stappen. Sinds drie jaar organiseert de Stichting Maimon op initiatief van Dhr.Sami Kaspi, een joods-Marokkaanse Nederlander, de Mimoena-dag in Amsterdam, waarop jongeren en volwassenen, moslims, joden, christenen en niet-gelovigen samen feest vieren en kennismaken met deze verzoeningstraditie. Dit jaar werd deze traditie voor het eerst georganiseerd in Antwerpen. 's Middags konden een 30-tal leerlingen van verschillende origine, waaronder jongeren met een Marokkaanse, Vlaamse en joodse achtergrond van het SITHI@, de Tachkemoni School en het Stedelijk Lyceum, in verschillende workshops interactief kennismaken met elkaar en met het gegeven van de joden in Marokko. Na zonsondergang was er ruimte voor gebed, voor een toelichting van de Mimoena tafel en werd het vasten verbroken met een "Mimoena/Iftar-buffet" verzorgd door het kosjer restaurant Lamalo . De avondgasten waren ook uitgenodigd om samen met de jongeren te eten en te genieten van muziek. Het avondprogramma werd geopend met een poppenkast die door de jongeren zelf was in elkaar gestoken, gevolgd door de voorstelling van het boek "De Joden van Marokko" door de auteur Heidi Verdonck. Hierop volgde een debat rond het samenleven van de verschillende gemeenschappen in Antwerpen met o.a. Flip Voets (moderator), Najib Chakouh (Criminoloog, KdG) Diane Keyser (Forum der Joodse Organisaties) en Peter De Roover (Vlaamse Volksbeweging).
13
3.1.2.3 Kwaliteitslabel Geweldige School: najaar 2006-… Omschrijving Doelgroep
Het kwaliteitslabel "Geweld-ige School" is een project met de bedoeling om geïntegreerde en lange-termijn-inspanningen van scholen rond geweldloosheid aan te moedigen en te belonen. Alle secundaire scholen, - netoverschrijdend – op het grondgebied van de provincie Antwerpen
Het project "Geweldige School" wil scholen aanmoedigen en toerusten om op een permanente en systematische wijze te werken aan een cultuur van geweldloosheid, op het ritme van de eigen school, aangepast aan de behoeften en de mogelijkheden van elk instituut. Belangrijk hierbij is dat alle geledingen van de school (directie, leerlingen, leerkrachten, administratief en technisch personeel, ouders, de schoolbuurt) bij dit leerproces worden betrokken en er actief in participeren. In samenwerking met Jeugd en Civisme, Jeugd & Vrede, Pax Christi Vlaanderen en de dienst Kleur Bekennen van de provincie Antwerpen, die alle veel ervaring hebben opgebouwd rond vredeseducatie, wil het Vredescentrum zoveel mogelijk scholen uit de provincie Antwerpen oproepen om het label "Geweldige School" te behalen. Dat label zal elk jaar, tijdens de Vredesweek, door de bestuurders van stad en provincie uitgereikt worden aan scholen, die tijdens het vorige schooljaar de gevraagde inspanningen hebben geleverd, die verbonden zijn aan dat kwaliteitslabel. Voor elke deelnemende school die het aanvangsniveau haalt zal in de daaropvolgende schooljaren een aparte leer- en begeleidingsroute worden uitgewerkt, zodat ze in staat zijn verder te werken aan de integratie van geweldloosheid in hun instituut. Om deze doelstellingen te halen kan een deelnemende school beroep doen op externe deskundigen en zullen in de loop van de volgende jaren, op de maat van de vormingsbehoeften van de deelnemende scholen, vormingsmomenten georganiseerd worden door het Vredescentrum. Het project wil dus aan alle geledingen van de school, ook in hun onderlinge relaties, kansen bieden om systematisch aan geweldpreventie en geweldbeheersing te doen. Programmatie van het project • zomer 2006: uitwerken label "Geweldige School" en draaiboek voor het verloop van de leerroute "Geweldige school" • najaar 2006: bekendmaking van het project, verspreiding van informatie rond het project en opvragen van kandidaturen voor het label "Geweldige school 2007" • mei-juni 2007: evaluatie van de scholen door de projectverantwoordelijken op de labelcriteria • september 2007: eerste uitreiking label "Geweldige School 2007" en afspraken met nieuwe scholen over hun intrede in het project en met deelnemende scholen rond verder te zetten stappen in het leerproces. • mei-juni 2008: evaluatie van deelnemende scholen door projectverantwoordelijken op de criteria 3.1.2.4 GEWELD-ig: najaar 2006 – voorjaar 2007 Debat "GEWELD-ig": 15 februari 2006 Op 14 en 15 februari 2006 had in Antwerpen een congres plaats met deelname van onderwijsinstellingen uit alle netten, hogescholen en universiteiten. Doel was een educatieve verkenning rond thema 'geweld op school en in de maatschappij'. In het
14
kader van dit congres werd in het Vredescentrum een panelgesprek georganiseerd op 15 februari. Het eerste deel van het Congres ging over “Fundamentele visies” en de deelnemers waren oa.: Mgr. Paul Van den Berghe (katholicisme), prof. Rik Pinxten (humanisme), Hr. Frans Goetghebeur (boeddhisme), prof. Klaas Smelik (jodendom), prof. Abied Alsulaima (islam). Moderator: Karel Vanspringel. Het tweede deel legde zich toe op “reflecties in een pluralistisch perspectief” en had volgende deelnemers: Robert Voorhamme, Karin Heremans, prof. Josse Van Steenberge, Mieke Van Hecke en Minister Marino Keulen. Moderator was Guy Tegenbos. Opvolging Het congres "GEWELDig" in februari 2006 was een groot succes. Daarom heeft het Vredescentrum besloten de opvolging ervan te verzorgen. Enerzijds werden er tentoonstellingen ingericht die gedurende heel september liepen in de tentoonstellingsruimte van het Vredescentrum. Anderzijds werden er vanaf december 2006 maandelijks lezingen georganiseerd worden. Op deze manier worden de vijf meest succesvolle lezingen van het congres uitgediept. Tentoonstellingen "Mikpunt" en "Jongeren tegen Geweld" - september '06 Mede in het kader van de Vlaamse Vredesweek werden in het Vredescentrum vanaf 1 september twee tentoonstellingen ingericht: "Mikpunt", ontwikkeld door Jeugd & Vrede vzw en "Jongeren tegen Geweld, Geweldige Jongeren" een product van het Kinderrechtenhuis. "Mikpunt" werd ingehuurd en is een interactieve tentoonstelling die middelen en instrumenten aanreikt om jongeren op een open en eerlijke manier te laten praten over geweld en geweldsituaties waarin ze betrokken waren. De tentoonstelling doet nadenken over de psychische en fysische gevolgen van geweld en reikt alternatieven aan voor conflictoplossingen. Thema's die aan bod komen zijn: geweld in het verkeer en het openbaar vervoer, seksueel geweld, vandalisme, geweld op school, geweld op massamanifestaties. “Jongeren tegen geweld, geweldige jongeren” werd aangekocht om ze verder ter beschikking te stellen van andere gebruikers. Ze bestaat uit 20 panelen waarop de verschillende aspecten van geweld in de leefwereld van jongeren op een eigentijdse jeugdige wijze worden voorgesteld. De lezingenreeks 1. Samenlevingsmodellen, onderwijs en geweld (Roger Boonen): 12 december 2006 Er werden vijf modellen onderscheiden in verband met het samenleven van culturen: 1 het racistisch model; 2 het assimilatiemodel; 3 het verzuilingsmodel; 4 het multiculturele model (of het inpassingsmodel); 5 het interculturele model (of het model van de intercreatie). In deze voordracht werden deze modellen toegepast op de schoolwereld en gelinkt aan verklaringsmodellen van geweld en geweldloosheid: het 'meerdere-mindere stelsel' van Pat Patfoort, de 'nabootsende rivaliteit' volgens René Girard enz. De verdere reeks: 2. Geweld sociologisch bekeken (dr. Paul Mahieu): 9 januari 2007 3. Zelfverminking en zelfdoding bij jongeren (Gwendolyn Portzky): 13 februari 2007 4. De belevingswereld van het echtscheidingskind (Ludo Driesen): 13 maart 2007 5. Geweld juridisch bekeken (dr. Paul Quirynen): 17 april 2007 3.1.3 Andere Projecten 3.1.3.1 Fietstocht voor de Vrede: 11 september 2006 Omschrijving
Een fietstocht voor klassen uit het laatste of voorlaatste jaar
15
Doelgroep Zichtbaarheid Participatie Efficiënt Pluralisme
secundair onderwijs van de provincie Antwerpen die de Dossinkazerne in Mechelen, de Van Elschodtbrug en het Fort van Breendonk aandeet. Dit jaar was er ook een actueel luik in de vorm van een uiteenzetting van een Belgische Blauwhelm. Klassen 5e – 6e middelbaar, netoverschrijdend met nadruk op de provincie (Mechelen en Turnhout) Voor de deelnemers was het een groot succes, de aandacht van de pers was miniem. Hierin kan het repetitieve karakter van het project een rol hebben gespeeld. De leerkrachten werden reeds vroeg betrokken in de organisatie en het uitdenken van het project Er werd op een aantrekkelijke en originele manier gebruik gemaakt van het bestaande aanbod in de Provincie Antwerpen rond herinneringseducatie. Door het sportief element werd op een andere manier aan vredeseducatie gedaan.
Op maandag, 11 september 2005, organiseerde het Vredescentrum een educatieve fietstocht voor een 120-tal laatstejaarsleerlingen van het secundair onderwijs van de Dossinkazerne (Joods Museum voor Deportatie en Verzet) in Mechelen naar het Fort van Breendonk in Willebroek. Tijdens een plaatsbezoek kregen de leerlingen een overzicht van de gruwel waartoe oorlogen kunnen leiden. De fietstocht die beide belangrijke plekken verbond, leidde tevens langs een aantal locaties die een rol hebben gespeeld bij de bevrijding in WO II. Naar aanleiding van de aanslagen op 11 september 2001, nu 5 jaar geleden, besteedde de fietstocht dit jaar extra aandacht aan hedendaagse conflicten en hoe de lessen uit het verleden hierop kunnen toegepast worden. In dit kader kwam de voormalige Belgische Blauwhelm, Jef Verbiest, zijn ervaringen delen met de leerlingen. Aan de fietstocht namen volgende scholen deel - netoverschrijdend en uit heel de provincie: • het Koninklijk Atheneum Pitzemburg uit Mechelen • het Stedelijk Instituut voor Talen, Handel en Informatica uit Antwerpen • het Heilig Graf uit Turnhout • het Provinciaal Instituut voor Tuinbouwonderwijs PITO uit Mechelen • het Stedelijk Lyceum uit Antwerpen 3.1.3.2 Vredesprijs 2006: 28 september 2006 Omschrijving Doelgroep Zichtbaar Participatie
Pluralisme
Een vredesprijs voor de Stad en de Provincie Antwerpen, gekozen door een Antwerpse volksjury. Breed publiek, zeer ruim zonder een duidelijke differentiatie Het project heeft de zichtbaarheid van het Vredescentrum op belangrijke wijze gestimuleerd. De pers was echter weer de grote afwezige door de gemeenteraadsverkiezingen. Er werd een algemene oproep gelanceerd om zich in te schrijven als lid van de volksjury. Dit gegeven werd positief onthaald en zal allicht in de toekomst meer succes hebben dan nu, omdat het in de zomervakantie viel. Door de open oproep voor het indienen van de projecten werd een brede waaier aan initiatieven voor een beter samenleven naar voor gebracht. Door deze informatie met de juryleden en het grote publiek te delen, is er een pluralistisch beeld van vrede naar buiten gekomen.
Op donderdag 28 september 206 werd voor het eerst de Vredesprijs van de provincie en de stad Antwerpen uitgereikt door het Vredescentrum. 16
Een volksjury van een 60-tal Antwerpenaren uit alle uithoeken van de provincie bracht hierover haar stem uit. Het project "Verschillende Maten" van de Universiteit voor het Algemeen Belang met partners, eindigde op de eerste plaats. "Verschillende Maten" is een project dat interculturele vriendschappen op een positieve manier in de kijker zet. In dit kader werd een kortfilm gemaakt, door en voor jongeren, als een ode aan de jonge kleurrijke bewoners van de Stad Antwerpen en de manier waarop zij zichtbaar beter in staat zijn met diversiteit om te gaan. De Vredesprijs bestond uit een marmeren Vredesduif, gemaakt door beeldhouwer Karel Vanspringel en het aanbod om in het komende jaar, samen met het Vredescentrum, een project te ontwikkelen ter waarde van 5000 euro. Het project "We Vliegen Verder" kreeg de tweede plaats. Dit project bestaat uit een samenwerkingsverband tussen drie scholengemeenschappen, dat op een geïntegreerde manier haar leerlingen laat kennismaken met verschillende vormen van diversiteit: anders-validiteit, culturele achtergrond en leeftijd. Op de derde plaats eindigde het project "Geef Gevangenen een Gezicht" van Jan de Cock. Dit project behandelt de problematiek van het gevangeniswezen in al haar facetten, en overal ter wereld. Het Vredescentrum hoopt hiermee een traditie te hebben ingezet en zal deze prijs ook in 2007 uitreiken. 3.1.3.3 Debatavond: (Westerse) Hulp aan Vergeten Conflicten: een vloek of een zegen? 23 november 2006 Omschrijving Doelgroep Zichtbaarheid Efficiëntie en Participatie Differentiatie en Pluralisme
Debatavond ism Europa Direct rond de “vergeten conflicten”. Breed publiek, uit academische wereld, overheid en diplomatie en het middenveld (journalisten, ngo’s) Het project heeft de zichtbaarheid van het Vredescentrum op belangrijke wijze gestimuleerd. De pers was echter weer de grote afwezige door de gemeenteraadsverkiezingen. Mensen, instituten en verenigingen die in hun dagdagelijkse werking met de materie bezig zijn werden van meet af betrokken bij de inhoudelijke invulling van de debatavond. In deze activiteit werd vrede in de letterlijke zin van het woord benaderd als afwezigheid van een conflictsituatie. Door regio’s te kiezen die niet altijd de aandacht genieten van het brede publiek (Kaukasus – Grote Meren), en door hen samen te behandelen werden mensen en expertise samengebracht die anders niet met elkaar in contact zouden worden gebracht. In de keuze van de sprekers werd een bewuste keuze gemaakt om telkens een academicus, iemand uit het middenveld en een overheidsvertegenwoordiger te hebben.
Het Belgische voorzitterschap van de OVSE stelde in 2006 als doelstelling voorop: "actief bijdragen aan het zoeken van een oplossing van de zogenaamde "bevroren" conflicten: in Moldavië-Transnistrië, in Nagorno-Karabach en in Georgië (Zuid-Ossetië en Abkhazië). " In dit kader organiseerden het Infopunt Europa/ Europa Direct en het Vredescentrum een debatavond over de inspanningen die geleverd worden door België en haar multilaterale partners, als oplossing voor langdurige en vaak vergeten conflicten. De humanitaire principes die België drijven om zich in te zetten voor de oplossing van conflicten beperken zich niet tot de OVSE regio. Daarom focuste het debat zich in tweede instantie ook op de Grote Meren in Afrika om dezelfde inspanningen te evalueren. Onder leiding van moderator Gie Goris, samen met beleidsmakers en experten uit het middenveld en de academische wereld, werd de Belgische hulp aan deze twee regio's geduid en besproken met het publiek. Moderator: Gie Goris (MO* Magazine)
17
Panel Kaukasus: Johan Hamels (voormalig verkiezingswaarnemer) Marc Michielsen (BZ – Task Force OVSE) Luc Reychler (KULeuven) Panel Grote Meren: Raf Custers (journalist) Guy Touveroy (BZ- Afrika desk) Filip Reyntjens (UA) Voor het tot stand komen van deze debatavond konden we rekenen op de hulp van het Vlaams Vredesinstituut, IPIS/Pax Christi,UA,Buitenlandse Zaken, Uitpers, Mo* Magazine, EKA – Europese Studentenkring Antwerpen,… 3.1.4 Projecten met derden 3.1.4.1 Een structurele samenwerking met Derden Het Vredescentrum is door verschillende instanties benaderd om te zetelen in hun stuurgroep of dat van een specifiek project. Zo zit het Vredescentrum in de stuurgroep vredeseducatie van het pas opgerichte Vlaams Vredesinstituut. (Instituut verbonden aan het Vlaamse parlement www.vlaamsvredesinstituut.be) Vervolgens zetelt het Vredescentrum ook in de stuurgroep van Mazungumzo van het Roze Huis. Het gaat om een project dat holebi’s en mensen van etnisch-culturele minderheden dichter bij elkaar wil brengen. Andere samenwerkingsverbanden met derden gebeuren oa. via het partnerschap van de Vlaamse Vredesweek; met de VVN en UNESCO Vlaanderen; het Instituut voor de Veteranen en het ministerie van Defensie (herinneringseducatie – filmvoorstelling la couleur du sacrifice in de aanwezigheid van Min. Flahaut, 16 november 2006) 3.1.4.2 Partner in de “Zonder Haat Straat” Campagne en de “Vlinders tegen Zinloos Geweld” Het Vredescentrum heeft zich als ondersteunende partner aangesloten bij de initiatiefnemers van de "Zonder Haat Straat"- campagne en die van “De Vinders tegen Zinloos Geweld”. De affiches zijn gratis te verkrijgen op het Vredescentrum. 3.1.4.3 Partner in zanghappening ‘Kinderen Zingen een Dak op de Wereld’: 2 mei 200611-23 Omschrijving
Doelgroep Zichtbaarheid Efficiëntie Pluralisme
Een netoverschrijdende zanghappening in het Sportpaleis van Antwerpen voor vrede, verdraagzaamheid en solidariteit, gericht op leerlingen van het 3° t.e.m. het 6° leerjaar en de eerste graad van het secundair onderwijs. Het initiatief sluit perfect aan op de vakoverschrijdende eindtermen van wereldoriëntatie. Kinderen lagere school/provincie Antwerpen Zeer klein voor het Vredescentrum, matig voor het project Hoog, daar er werd ingepikt op een reeds lang bestaande en goed draaiend project met een minimale inspanning van het Vredescentrum. Het project richtte zich op vrede buiten de grenzen van de Provincie om: een kijk op de wereld (ontwikkelingssamenwerking).
Het Vredescentrum heeft zich als partner aangesloten bij de jaarlijkse zanghappening "Wij zingen een dak op de Wereld". Dit project loopt in samenwerking met o.a. de Jeugddienst van de Provincie Antwerpen, Jeugd & Vrede, Children of the Street en vele anderen. Op 2 mei zijn zo'n 8000 kinderen met hun leerkrachten afgezakt naar het Antwerpse Sportpaleis om er met veel enthousiasme te zingen rond vrede, verdraagzaamheid en solidariteit.
18
3.1.4.4 Infostand op ‘Mano Mundo’: 14 mei 2006 Omschrijving Doelgroep Zichtbaarheid Efficiëntie Pluralisme
Een mondiaal, intercultureel 2-daags festival voor de hele familie, georganiseerd door de Provincie Antwerpen in het Provinciaal Domein De Schorre in Boom. Breed publiek Het Vredescentrum heeft zich kenbaar gemaakt bij een breed publiek. Een 500 personen hebben de infostand bezocht Hoog, daar er werd ingepikt op een reeds lang bestaande en goed draaiend project met een minimale inspanning van het Vredescentrum. Het project richtte zich op vrede buiten de grenzen van de Provincie: een kijk op de wereld (ontwikkelingssamenwerking).
3.1.4.5 Partner van de Voetbal op het St-Jansplein: 24 juni 2006 Omschrijving
Doelgroep Zichtbaarheid
Pluralisme Efficiënte en participatie
Een multicultureel feest/voetbaltoernooi op het St-jansplein georganiseerd door de verschillende gemeenschappen in Antwerpen Noord, gecoördineerd door Wijkwerking Noord van de Stad Antwerpen. De verschillende gemeenschappen in Antwerpen Noord Naar de pers toe was het project matig zichtbaar, de rol van het Vredescentrum daarin minder. Naar de deelnemende gemeenschappen toe, en op de dag zelf was de deelname van het Vredescentrum (financiering van het scherm) duidelijk geweten. Vanuit dit project is het Vredescentrum erin geslaagd een zekere bekendheid te bekomen bij gemeenschappen waarmee het voorheen nooit in aanraking was gekomen. Door mensen voor sport bijeen te brengen werd eens op een andere manier aan vrede gewerkt Dit was, buiten de hoge financiële kost, een zeer efficiënt project omdat het de mogelijkheid gaf aan het Vredescentrum om gemakkelijk in te stappen in bestaande structuren. Het project werd bovendien helemaal gedragen en uitgevoerd door de gemeenschappen zelf, en zorgde daarom voor een verzekerde deelname en interesse.
In het kader van het jaarlijkse "'t Winkelend Noord" een braderij in Antwerpen Noord heeft de stad Antwerpen met haar partners dit jaar de Multiculturele Bazaar georganiseerd. 16 ploegen uit de verschillende gemeenschappen uit de buurt troffen elkaar op zaterdag 24 juni op het St-Jansplein voor een mini-Wereldbeker Voetbal Tornooi. Na een hele dag spannende matchen kwam Sierra Leone duidelijk als de winnaar uit de bus. Op de tweede plaats kwam Brazilië en België won de "Fair Play" beker. Rond het voetbalveld hadden de verschillende gemeenschappen tenten opgesteld met workshops en een greep uit hun keuken. Dankzij de steun van het Vredescentrum werd de dag werd afgesloten met de vertoning van de twee matchen van de echte wereldbeker op groot scherm. 3.1.4.6 Partner van de Vlaamse Vredesweek 22/09-01/10/2006 Omschrijving
Het Vredescentrum nam dit jaar actief deel aan de Vlaamse Vredesweek. Dit jaarlijks initiatief, dat collectief gedragen wordt door verschillende Vlaamse organisaties, beoogt het uitdiepen van een vredesthematiek en het sensibiliseren van een zo groot mogelijk publiek. Dit jaar werd speciale aandacht geschonken aan jongeren en geweld. De slogan luidde: "Geweld slaat nergens op! Jongeren kiezen voor vrede". 19
Doelgroep Zichtbaarheid
Brede publiek/jongeren Door een aantal van haar activiteiten te bundelen tijdens de Vlaamse Vredesweek, heeft het Vredescentrum naar het publiek toe zeker aan zichtbaarheid gewonnen. Door als gastheer op te treden van een activiteit van Pax Christi heeft het ook een nieuw publiek kunnen aantrekken. De lopende tentoonstellingen hebben verschillende scholen naar het Vredescentrum gelokt.
3.1.4.7 Getuigenissen uit conflictgebieden: 25 september 2006 In het kader van de Vlaamse Vredesweek had Pax Christi enkele jongeren uit verschillende conflictgebieden te gast. Vier jongeren uit Burundi, Tsjetsjenië, Palestina en Israël trokken door het land om te getuigen over hoe zij met geweld worden geconfronteerd, als slachtoffer of als dader. Op 25 september kwamen zij in het Vredescentrum getuigen over hun ervaringen. 3.1.4.8 Partner van het 3e Afrikaanse Filmfestival Cinemaf: 30/09-07/10/2006 Doelgroep Zichtbaarheid
Efficiëntie en participatie Pluralisme
Het brede Antwerpse publiek met focus op de Afrikaanse gemeenschap in Antwerpen. Naar pers toe was de deelname van het Vredescentrum matig zichtbaar, naar de deelnemers en organisatoren toe was dit veel duidelijker. Door het infostandje op de openingsmarkt en een woordje te doen op de openingsfilm van het Filmfestival waren alle aanwezigen op de hoogte van de steun van het Vredescentrum. Zeer hoog omdat het Vredescentrum met minimale inspanning kon instappen in een project dat was georganiseerd door en voor de gemeenschap, met spin-off naar het brede publiek. In die zin was er ook een maximale participatie van de doelgroep. Door zich op kunst en cultuur te focussen werden mensen op een andere manier samengebracht voor vrede en verdraagzaamheid.
Op 30 september ging het 3e Afrikaanse Filmfestival van Antwerpen "Cinémaf" van start. Cinémaf is meer dan een filmfestival in de strikte zin van het woord. Doorheen de films wil het jaarlijks evenement vooral een juister beeld van Afrika en de Afrikaanse gemeenschap rond het De Coninckplein schetsen om zo de verschillende gemeenschappen in de stad dichter bij elkaar brengen rond thema's die iedereen aanbelangen. Dit jaar stelde het Vredescentrum zich voor het eerst op als partner van Cinemaf. Op de openingsdag van Cinemaf was het Vredescentrum aanwezig met een informatiestand op de Afrikaanse markt op het De Coninckplein. Bovendien bood het vredescentrum, als blijk van ondersteuning van het project, de receptie in het kader van de openingsfilm Bamako aan. Tijdens die receptie kon het Vredescentrum aan het aanwezige publiek uitleg geven waarom het zich als partner van zulk een project had opgesteld. 3.1.4.9 Partner 11 november viering Stad Antwerpen Het Vredescentrum trad dit jaar op als ondersteunende partner van de Stad Antwerpen tijdens de 11 novemberviering. Het was de bedoeling om deze plechtigheid een hedendaagse dimensie te geven door het betrekken van jongeren bij het evenement. Scholieren uit de stad en de provincie liepen van het monument in de Begraafplaats Schoonselhof naar het monument van de gesneuvelde Zeelieden aan het Loodswezen. Vandaar liepen en fietsten de jongeren in estafette in zuidelijke richting naar verschillende oorlogsmonumenten in Lier, Berlaar, Heist-op-den Berg, Putte over Boortmeerbeek naar Mechelen (Dossinkazerne ) en Willebroek (Fort van Breendonk). De organisatie was in handen “Werkgroep 10 december 2008” met logistieke ondersteuning door het Vredescentrum: T-shirts en hesjes van het Vredescentrum, busvervoer en catering voor de 150 jongeren.
20
21
Bijlage - Het Bernarduscentrum: van bisschoppelijk paleis tot Europees ontmoetingscentrum Het Bernarduscentrum maakt deel uit van het voormalige provinciale gouvernementsgebouw - door de Antwerpenaar ook wel “het Oud-bisschoppelijk Paleis” genoemd. Dit historische pand aan de Schoenmarkt is omgeven door de Geefsstraat en de Lombardenvest. Waar het gebouw nu staat, bevond zich in het begin van de 14de eeuw een refuge voor cisterciënzers, eigendom van de Sint-Bernardusabdij in Hemiksem. In 1570 droeg de kloosterorde deze refuge over aan het Antwerpse bisdom en werd ze de verblijfplaats van de Antwerpse bisschoppen. Op het einde van de 18de eeuw (1778 - 1781) kreeg het gebouw zijn huidige uitzicht. In opdracht van de zeventiende bisschop van Antwerpen, Jacobus Thomas Wellens, werd het toen uitgebreid en gerenoveerd in neo-classicistische stijl. Amper 13 jaar later gaf de Franse bezetter het gebouw een andere bestemming. Eerst werd het gebruikt als zetel voor het Centrale Bestuur en daarna als prefectuur van het Departement der Twee Neten. In 1803 logeerde Napoleon hier. Ten tijde van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden deed het gebouw dienst als verblijfplaats van de Commissaris van de Koning in de Antwerpse provincie. Vanaf 1830 tot 1907 hebben ook de Belgische gouverneurs van deze provincie er gewoond. Tijdens de Eerste Wereldoorlog resideerde de Duitse krijgsgouverneur aan de Schoenmarkt. Het paleis werd opnieuw de zetel van het Antwerpse provinciebestuur in 1918. Nadat het gebouw in 1944 zwaar getroffen werd, verhuisden de administratieve diensten naar herenwoningen aan de Koningin Elisabethlei. De provincieraadzaal en andere vergaderzalen werden nog door de provincie gebruikt tot 1980. Het gebouw kwam in handen van de federale overheid. De Regie der gebouwen begon met de restauratie van het gebouw, wat evenwel bemoeilijkt werd omdat de bestemming van het te renoveren gebouw niet vast lag. In 1990 werd de Provincie Antwerpen opnieuw eigenaar met een voorstel voor een definitieve bestemming en het Provinciebestuur nam het bouwheerschap weer over. Hoewel de resterende tijd kort was, slaagde men erin om het gebouw in het kader van Antwerpen Culturele Hoofdstad van Europa in 1993 volledig te restaureren. Het gebouw kreeg twee functies. In het gedeelte aan de Schoenmarkt werd opnieuw de zetel van het Bisdom Antwerpen gehuisvest. Het gedeelte aan de Lombardenvest bekwam een moderne ruime inkomhal en werd, samen met de voormalige provincieraadzaal (Gifezaal), de Spiegelzaal en het Salon, ingericht als een ontmoetingsruimte onder de benaming “Bernarduscentrum”. Om het contact met de burger niet te verliezen, startte de Europese Commissie in 1992 met de uitbouw van de Infopunten Europa, een voorlichtingnetwerk dat zich specifiek richt naar het ruime publiek. In 1997 werd, op aanbeveling van de toenmalige Minister van Buitenlandse Zaken, Eric Derycke, aan de provinciebesturen van ons land gevraagd om gastheer te zijn van zo’n Infopunt. Aangezien een Infopunt Europa centraal gelegen en goed bereikbaar dient te zijn, werd gekozen voor de installatie in het Bernarduscentrum. Het gebouw was pas gerenoveerd,
22
had heel wat mogelijkheden en had nog geen eigen profiel. Het Infopunt Europa/Europa Direct van de provincie Antwerpen werd officieel geopend op 7 mei 1998. Omwille van de faciliteiten van het Bernarduscentrum heeft het Infopunt Europa/Europa Direct een snelle groei gekend en geniet het momenteel een bijzondere reputatie binnen het netwerk. De hoofdopdracht van een Infopunt is de distributie van de brochures en documenten van de Europese Unie en de vraag- en antwoordservice aan ieder die informatie zoekt over de EU. De prestigieuze infrastructuur bood evenwel mogelijkheden waarover de meeste andere infopunten niet beschikken. Het Provinciebestuur heeft zich met het Antwerpse Infopunt dan ook twee strategische doelstellingen vooropgesteld. Ten eerste de uitbouw van een eerstelijns informatiecentrum voor alles wat met de Europese Unie te maken heeft en ten tweede de uitbouw van een Europees ontmoetingscentrum als een Antwerps venster dat uitkijkt op de culturele rijkdom van Europa. Zo werd al vlug gestart met het aanbieden van geleide bezoeken aan het cultuurhistorisch patrimonium van het Bernarduscentrum waarbij tevens toelichting wordt gegeven over het ontstaan en de werking van de EU aan de hand van een videovertoning en een maquette. Voor klassen uit het basisonderwijs werd een speciaal interactief bezoek uitgewerkt waarbij de kinderen al “spelend” kennis maken met de EU, dit via een aangepaste video, rollenspelen (Europese Ministerraad en Europees Parlement), een euroquiz enz. Het jaar 2001 stond grotendeels in het teken van de introductie van de euro. Er werd gekozen voor een geïntegreerde campagne voor de kwetsbare bevolkingsgroepen, dit in samenwerking met het Ministerie van Economische Zaken. In 2002 werd het Infopunt Europa/Europa Direct Antwerpen coördinator van het Belgische netwerk en in 2003 en 2004 was het tevens voorzitter van het Europees IPEnetwerk. Daarnaast werd aan regio’s en provincies uit de andere lidstaten of kandidaat-lidstaten van de EU de mogelijkheid gegeven om zich voor te stellen aan de Antwerpse bevolking door middel van een tentoonstelling en randevenementen. Achtereenvolgens waren er tentoonstellingen van de Europese gemeente Baarle Hertog – Baarle Nassau, de provincie Györ in Hongarije, de regio Malopolska in Polen, het land Litouwen, de regio Basilicata (Italië), Finland, de provincie Lecce (Italië) en het bundesland Brandenburg. Later werd gekozen voor het inrichten van een expositie met randactiviteiten omtrent de lidstaat die het voorzitterschap van de EU waarneemt. Zo kwamen in 2002 Spanje en Denemarken aan bod. In 2003 waren dit Griekenland en Italië en in 2004 Ierland en Nederland. In 2005 stelden we Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk (met de nadruk op Schotland) voor. In 2006 was het de beurt aan Oostenrijk en Finland. De tentoonstelling is daarbij een interessant decor voor een hele reeks activiteiten die telkens weer andere doelgroepen bereiken en hen over de drempel van het centrum brengen. Naar aanleiding van de toetreding van 10 nieuwe lidstaten tot de Europese Unie, werd het netwerk omgevormd tot “Europe Direct”. Ook aan de provincie Antwerpen werd opnieuw een subsidiecontract aangeboden voor de periode 2005-2008. Wegens de verscheidenheid aan activiteiten, waarbij ook inkomsten worden gegenereerd, besliste de Provincieraad om het Infopunt Europa vanaf januari 2005 om te vormen tot provinciebedrijf. Tenslotte werd in februari 2005 het Vredescentrum van de Provincie en de Stad Antwerpen geïnstalleerd in het Bernarduscentrum met het oog op een productieve samenwerking tussen Infopunt en Vredescentrum ter bevordering van een cultuur van vrede en verdraagzaamheid op het grondgebied van stad en provincie.
23
