Vragenlijst voor een regelen lastenlicht lokaal beleid Handreiking voor lokale overheden Het bedrijfsleven is van groot belang voor uw gemeente. Bedrijven scheppen banen, zorgen voor een levendig centrum en sponsoren het lokale verenigingsleven. Met de huidige eurocrisis en economische dip hebben ondernemers het moeilijk en staat de werkgelegenheid onder druk. Nog los van ongunstige marktomstandigheden moet een ondernemer heel veel bordjes in de lucht houden: financiering, personeel, leveranciers, producten, klanten, bedrijfsvoering en last but not least de overheid. Ondernemers moeten op de overheid kunnen rekenen in tijden van crisis, vooral lokaal. Dit kunt u doen door het bedrijfsleven met beleid goed te faciliteren. Niet de ambtelijke procedures, maar de bedrijfsvoering van de ondernemer moet centraal staan in de dienstverlening. Ruim overbodige formulieren, vergunningen en regels op, en verbeter de service. Dat geeft uw ondernemers de ruimte om te groeien, te innoveren en banen te creëren! Deze vragenlijst en de bijbehorende MKB-Nederland, kan u daarbij helpen.
toelichting, ontwikkeld door
Zijn de volgende vergunningen en/of meldingen geschrapt en vervangen door algemene regels (conform de model-APV van VNG)? 1. de vergunning voor winkeluitstallingen 2. de vergunning voor reclameborden (en menuborden) 3. de vergunning voor voorwerpen op de openbare weg 4. de ventvergunning 5. de terrasvergunning 6. de vergunning of melding gevelreiniging Heeft u overige maatregelen genomen om de administratieve lasten te reduceren? 7. zijn de overgebleven vergunningen voor onbepaalde tijd geldig? 8. biedt uw gemeente vrijstelling aan horecabedrijven die onder de Drank- en Horecawet vallen en geen overlast veroorzaken? (zie VNG-ledenbrief 09/138 van 17-12-2009)? 9. kunnen horecaondernemers een ontheffing aanvragen voor een incidentele activiteit (sluitingstijd, geluid, licht) per sms en op dezelfde dag (best practice: Rotterdams verlaatje)? 10. wordt de Bibob-toets selectief toegepast (alleen bij vermoeden crimineel gedrag)? 11. is ten minste 25 procent van de gemeente welstandsvrij?
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
Ja Ja Ja Ja Ja Ja
Nee Nee Nee Nee Nee Nee
Ja Ja
Nee Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
www.mkb.nl
12. wordt de welstandscommissie geheel of gedeeltelijk afgeschaft (bedrijventerreinen) en vervangen door ambtelijke toetsing? 13. is de kapvergunningsprocedure sterk vereenvoudigd, bijvoorbeeld door een bomenlijst? 14. is het KvK-uittreksel geschrapt als indieningsvereiste? Heeft u oog voor verbetering van dienstverlening aan ondernemers? 15. is het Bewijs van goede dienst gehaald of wordt er aan gewerkt? 16. zijn alle ondernemersvergunningen gedigitaliseerd? 17. is de gemeentelijke website aangesloten bij Antwoord voor Bedrijven en komen ondernemers direct bij de juiste webpagina terecht? 18. accepteert uw gemeente e-facturen? 19. overweegt u op korte termijn met het Ondernemingsdossier te gaan werken indien ondernemers daarom vragen? (www.ondernemingsdossier.nl)
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja Ja Ja
Nee Nee Nee
Ja Ja
Nee Nee
Heeft u nog vragen of opmerkingen?
Naam gemeente: Naam respondent: Functie:
Dank voor het invullen van deze vragenlijst. Wij verzoeken u om deze lijst binnen 14 dagen ingevuld te retourneren naar: MKB-Nederland Postbus 90154 5000 LG Tilburg Of per e-mail naar:
[email protected]
Colofon Deze vragenlijst is een uitgave van de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag T. 015-219 12 12 www.mkb.nl © Copyright Koninklijke Vereniging MKB-Nederland, maart 2013
2 Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
www.mkb.nl
Infoblad Toelichting checklist voor een regellicht lokaal beleid Reductie Administratieve lasten Afschaffing vergunning voorwerpen op of aan de openbare weg (winkeluitstallingen, reclameborden, steigers, plantenbakken, enz.) en vervangen door algemene regels. • VNG heeft deze vergunning in de model-APV ook geschrapt en vervangen door algemene regels die waarborgen dat het voorwerp geen schade of gevaar oplevert of niet voldoet aan redelijke eisen van welstand. • Algemene regels over bijvoorbeeld reclameborden (afstand tot gevel, maximale hoogte en breedte, stevige constructie) zijn veel eenvoudiger te handhaven dat circa 200 vergunningen in een winkelstraat. • Argumenten voor het schrappen van de vergunning voor tijdelijke objecten (steigers, containers enz.): • Het gaat hier om objecten ten behoeve (ver-)bouw en onderhoudswerkzaamheden. Deze zijn als zodanig vaak noodzakelijk en dus relevant. Vergunning (straks ontheffing) wordt altijd verleend. (Veel gemeenten hebben zelfs jaarrondvergunningen voor steigers). • Als er klachten komen, is ingrijpen altijd mogelijk op basis van artikelbepaling ‘veilig en doelmatig gebruik openbare ruimte’. Als er geen klachten komen, is er dus niets aan de hand. • Tal val gemeenten hebben deze vergunning vervangen door algemene regels, met een maximale termijn waarbinnen de tijdelijke objecten zonder vergunning geplaatst mogen zijn. Schaf de terrasvergunning af Afschaffen van de terrasvergunning kent alleen voordelen (geen nadelen): geen vergunningplicht, dus geen lange procedures en inning legesgelden (wel precario). Door nadere regels en op grond van APV-bepalingen blijft handhaven mogelijk. Op basis van een meldingsplicht uit de APV meldt de horecaondernemer aan de burgemeester dat hij een terras wil exploiteren. 1
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
www.mkb.nl
1
Hierbij worden vermeld: de naam en het adres van het horecabedrijf; de afmeting van het terras; de indeling en de uitvoering van het terras; en de periode(n) waarin het terras zal worden geëxploiteerd De APV bepaalt dat het college in het kader van de openbare orde, de veiligheid en de gezondheid bevoegd is nadere regels ten aanzien van terrassen vast te stellen. Zoetermeer heeft bijvoorbeeld de vergunning vervangen door algemene regels m.b.t. openingstijden, voorwerpen op het terras, aanblik, veiligheidseisen, maximale omvang enz. Schaf de vergunning of melding gevelreiniging af Het College Administratieve Lasten (Actal) heeft in 2012 onderzocht of een vergunning- of meldplicht voor gevelreiniging echt nodig is. Dit heeft geleid tot een advies aan gemeenten om alleen algemene regels te hanteren. Gemeenten kunnen daarmee de vergunning- en meldplicht voor gevelreinigers uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) schrappen. Het programma ‘Beter en Concreter’ van VNG heeft dit advies overgenomen. Gemeenten hanteren nu nog verschillende procedures voor het verlenen van toestemming voor het reinigen van gevels. Sommige gemeenten hanteren alleen algemene regels om overlast te bestrijden van bijvoorbeeld geluid of door verontreinigen. In andere gemeenten moeten ondernemers melden dat ze een gevel gaan reinigen, of een vergunning aanvragen voor gevelreiniging en/of voor het plaatsen van een object (steiger, hekwerk) op gemeentegrond. Als alternatief voor de vergunning en meldplicht suggereert Actal beter gebruik te maken van de signalen van inwoners, en proactief met de lokale en regionale gevelreinigingsbedrijven te communiceren over situaties die een gevelreiniging kunnen bemoeilijken (buurtfeest, optocht enz.). Vergunning afgeven voor onbepaalde tijd Het – waar mogelijk - voor onbepaalde tijd afgeven van vergunningen scheelt aanzienlijke administratieve lasten voor ondernemers en bestuurlijke lasten voor de gemeente. Bij relevante wijzigingen in de onderneming of overtredingen kan de vergunning altijd worden ingetrokken. Vrijstelling horecaexploitatievergunning (VNG-ledenbrief 09/138 van 17-12-2009) In 2009 is de model-APV van de VNG herzien op het punt van de horecaexploitatievergunning. Deze herziening van Afdeling 8 biedt horecabedrijven die onder de Drank- en Horecawet vallen en geen overlast veroorzaken, de mogelijkheid tot een vrijstelling van de horecaexploitatievergunningplicht. Op die manier fungeert de horecaexploitatievergunning alleen als stok achter de deur voor die gevallen waarin maatwerk nodig is. De vrijstelling kan immers worden ingetrokken wanneer een bedrijf (ernstig) overlast veroorzaakt. Dan geldt de vergunningplicht weer. 2
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
www.mkb.nl
2
De horeca-exploitatievergunning kan ook worden afgeschaft voor horecabedrijven die niet onder de Drank- en Horecawet vallen, met uitzondering van die ondernemingen waarvoor een Bibob-toets mogelijk moet blijven (coffeeshops). Lastenluwe aanvraag ontheffing incidentele festiviteit (Rotterdams verlaatje) Het Rotterdams verlaatje is een uitstekend voorbeeld van een best practice die de bestuurlijke lasten vermindert, de administratieve lasten reduceert en ook nog eens heel innovatief is. Deze best practice verdient navolging in overige gemeenten. Horecaondernemers mogen maximaal 12 keer per jaar (verschilt per gemeente) een ontheffing aanvragen van de geldende sluitingstijden en of geluidseisen voor een incidentele festiviteit. In veel gemeenten moet deze ontheffing drie tot zes weken van te voren worden aangevraagd met een formulier. Deze procedure is niet lastenluw en belemmert de flexibiliteit van een ondernemer in het op korte termijn organiseren (eventueel op aanvraag) van een feest / live muziek. Selectieve toepassing Bibob (Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) Met een Bibob-toets beoordeelt de gemeente wanneer ze een vergunningaanvraag ontvangt, de integriteit van een onderneming of de bij die onderneming betrokken personen (en vooral of bij de financiering van het bedrijf geen zwart geld gemoeid is). De gedachte hierachter is dat de integriteit van de overheid in gevaar komt, wanneer een vergunning wordt verleend aan een bedrijf dat niet vrij is van crimineel gedrag of geld. De gemeente hoort in theorie de Bibob-toets pas in te zetten bij een concreet vermoeden van crimineel gedrag (als ultimum remedium). Het gaat hier immers om een zeer uitgebreide vragenlijst waarbij allerlei financiële documenten overlegd moeten worden. Helaas zetten veel gemeenten in de praktijk deze toets nodeloos in bij elke (vergunning-)aanvraag. Als gemeenten de toets onvoldoende selectief toepassen, levert dat disproportioneel hoge administratieve lasten op voor ondernemers (vooral in de sector horeca). Hetzelfde geldt voor de bestuurlijke lasten van de gemeente zelf. Selectieve toepassing, hoe? Er zijn verschillende effectieve mogelijkheden om tot een selectieve toepassing te komen: Rotterdam: startende horecaondernemers worden uitgenodigd voor een gesprek met de gemeente, om zien wat voor vlees men in de kuip heeft. Dit is een erg effectieve methode om het kaf van het koren te scheiden. Utrecht: afspraken tussen gemeente en politie. Hierbij baseert de gemeente zich op reeds bekende gegevens en zijn urgentiegebieden aangewezen. Er wordt dus alleen bij vermoeden getoetst. Enschede en Venlo: deze gemeenten maken gebruik van een (sterk) verkorte vragenlijst als eerste screening. 3
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
Hoe werkt het verlaatje? Een verlaatje is een tijdelijke ontheffing (voor één avond) van de reguliere sluitingstijd, maar ook van de geluids- en lichtbeperkingen van de inrichting voor een incidentele festiviteit en kan tot en met de dag van de festiviteit zelf worden aangevraagd (mits voor 22.00 uur of aanvang). Een restrictie is wel dat er geen klachten bekend mogen zijn over verstoring van openbare orde en of onveilige situaties in en rondom betreffende bedrijf. Hoe werkt het? Alle horeca-instellingen kunnen een kraskaart aanschaffen, voor maximaal twaalf ontheffingen per jaar. Deze wordt in de horeca-instelling zelf bewaard. Zo’n kraskaart bestaat uit een krasdeel met codes om de ontheffing (het verlaatje aan te vragen) en deel voor op het raam. Daarmee is publiekelijk te zien wanneer een verlaatje is aangevraagd. De ondernemer meldt een verlaatje door de code door te geven per sms of internet, sinds kort kan dit ook met een smartphone/tablet. Het aanvragen van een kraskaart (kosten: 55 euro in 2012) kan aan de balie, per post of internet. Meer informatie: www.rotterdam.nl/ product:verlaatje__kraskaart_
Voorbeeld bureaucratie Amsterdam Amsterdam wilde niet discrimineren en besloot destijds een uitgebreide Bibob-toets toe te passen op álle vergunningen verlengingsaanvragen in o.m. de horeca, afvalverwerking, prostitutie en speelautomatenhallen. Bovendien hanteerde zij een lage financiële drempel bij bouwvergunning (alles boven een ton euro wordt getoetst). Resultaat van deze rigide – niet selectieve - toepassing van het instrument Bibob: * Administratieve lasten ondernemers: jaarlijks € 1 miljoenr * Uitvoeringskosten gemeente: jaarlijks € 1,1 miljoen * Slechts 0,67 procent van alle aanvragen krijgt een negatief besluit (12 van de 1.800) Uit onderzoek van Regioplan naar de Amsterdamse praktijk, blijkt dat selectief toepassen net zo goed werkt. Utrecht en Rotterdam halen hetzelfde resultaat, maar wel tegen veel lagere uitvoeringskosten en administratieve lasten. Amsterdam heeft nu, op advies van Regioplan het beleid gewijzigd. Bonafide ondernemers Bonafide ondernemers zullen zoveel mogelijk worden ontzien. www.regioplan.nl/nieuws/slug/slug/bibob_toets _amsterdam_wordt_ondernemer_vriendelijker
Uit
www.mkb.nl
3
Welstand Naar verwachting begin 2013 kunnen gemeenten de Welstandscommissie afschaffen. Nu nog moeten gemeenten die een welstandsbeleid hebben, verplicht advies inwinnen over bouwvergunningaanvragen bij een welstandscommissie. Alleen gemeenten die welstandsvrij zijn of welstandvrije gebieden hebben, kunnen geheel of gedeeltelijk onder deze eis uitkomen. In november 2011 kondigde het kabinet aan dat de welstandscommissie voor gemeenten facultatief wordt. Het wijzigingsbesluit is naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit gebeurt in het kader van de ‘voorhangprocedure’, een procedure waarbij ook niet in wetten vastgelegde regels aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Volgens artikel 6.2 van het Besluit omgevingsrecht (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, Wabo) krijgt een gemeente een 'kanbepaling'. Dit betekent dat gemeenten met een welstandsbeleid straks zelf mogen kiezen of ze wel, niet of selectief gebruik maken van een welstandscommissie. Aanvragen voor een omgevingsvergunning kunnen dan ook ambtelijk getoetst worden aan welstandseisen. MKB-Nederland is een voorstander van ambtelijke toetsing in plaats van toetsing door de Welstandscommissie. Wij verwachten dat de ambtelijke toetsing sneller, efficiënter en objectiever verloopt. Beperk het aantal ‘kapvergunningplichtige’ bomen met een bomenlijst Veel gemeenten werken met een bomenverordening: voor elke te kappen boom met een stamomtrek groter dan bijvoorbeeld 50 centimeter op 1,30 meter hoogte, is een kapvergunning vereist. Er kan echter prima met een eenvoudiger stelsel gewerkt worden. Beperk de vergunning voor specifiek aangewezen waardevolle bomen en houtopstanden die zijn vermeld op een ‘bomenlijst’. Ook voor de gemeente zelf levert dit een aanzienlijke verlichting op, aangezien zij zelf veelvuldig bomen moet kappen. Schrappen KvK-uittreksel Gemeenten zijn aangesloten op het Nationaal Handelsregister en kunnen zelf de uittreksels uit de database halen (kosten kunnen worden doorberekend in de leges). Er is geen excuus meer voor het niet schrappen van deze indieningseis. Verbetering dienstverlening ondernemers Bewijs van Goede Dienst Het Bewijs van Goede Dienst is een instrument dat de directe dienstverlening van gemeenten aan hun ondernemers moet verbeteren, kan bijdragen aan lagere kosten voor gemeenten en hogere klanttevredenheid onder ondernemers. Het Bewijs is feitelijk een toetsingskader met minimum- en plusnormen, opgesteld na overleg met ondernemers. Deze normen zijn onderverdeeld in vier aandachtsgebieden: termijnen, professionaliteit, ondernemersgerichtheid en betrouwbaarheid. Gemeenten kunnen hun eigen directe dienstverlening aan deze normen (een kader voor bedrijven) toetsen. 4
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
www.mkb.nl
4
Het werkt als volgt De gemeente selecteert haar tien belangrijkste producten voor ondernemers. Ze beoordeelt vervolgens 5 tot 10 afgeronde dossiers van deze top tien van producten aan de hand van de tien normen. Op basis van de resultaten wordt een verbeterplan gemaakt, met voorstellen voor gerichte acties om de dienstverlening te verbeteren. Deze resultaten en de verbeteracties worden visueel gemaakt op een certificaat van het Bewijs van goede Dienst. Het is de bedoeling dat de resultaten met de lokale ondernemers worden besproken. Daarna wordt uitvoering gegeven aan het verbeterplan. Meer informatie is te vinden op https://new.kinggemeenten.nl/bewijs-vangoede-dienst. Digitalisering vergunningen In het huidige regeerakkoord staat het volgende: “Bedrijven en burgers kunnen uiterlijk in 2017 zaken die ze met de overheid doen – zoals het aanvragen van een vergunning – digitaal afhandelen.” Gemeenten moeten zich voorbereiden op dit wettelijk recht op elektronisch zaken doen. E-factureren E-factureren leidt tot aanzienlijke besparingen en vergroot de efficiëntie van de bedrijfsvoering en dienstverlening. Bedrijven en overheidsorganisaties maken voor e-factureren gebruik van Digipoort, het 'elektronische postkantoor' van de overheid. E-factureren via Digipoort is eenvoudig, efficiënt en veilig. Logius (onderdeel ministerie Binnenlandse Zaken, www.logius.nl/producten/projecten/e-factureren/voorbedrijven/) ondersteunt bedrijven en overheden die willen aansluiten op efactureren via Digipoort. In 2009 heeft MKB-Nederland een convenant gesloten met het Rijk en VNG, om het elektronisch factureren aan de overheid te bevorderen. Dit convenant is inmiddels afgelopen, echter zonder de gewenste resultaten. De gemeenten blijven achter. Ondernemers die zaken doen met de Rijksoverheid hebben sinds 2011 het recht om elektronisch te factureren. Goede aansluiting gemeentesite bij website Antwoord voor bedrijven / Ondernemersplein Vanaf 1 januari 2014 gaat de inhoud van de website Antwoord voor bedrijven over naar het digitale ondernemersplein. De boodschap van MKB-Nederland blijft hetzelfde. Nog veel – vaak kleinere – gemeenten zijn niet goed aangesloten op Antwoord voor bedrijven (AvB). Bijvoorbeeld: ga naar de pagina op AvB over terrasvergunning en vul ‘Woerden’ in (in het vakje ‘uw gemeente’). Resultaat: niets gevonden. Vul ‘Nijmegen’ in en je komt uit op de pagina ‘aanvraag terrasvergunning’. Slechte koppeling is slechte dienstverlening. Om het digitale ondernemersplein succesvol in te richten is optimale aansluiting van gemeenten een ‘must’.
Redenen voor elektronisch factureren 1.Een elektronische factuur is goedkoper. 2.Minder fouten bij invoer en verwerking. 3. Eén plek om je e-facturen aan te leveren voor alle overheden. 4. Meervoudig gebruik van één technische koppeling. 5 Facturen worden sneller betaald. De betalingsvoorwaarden veranderen niet, maar de overheidsklant is staat om de factuur sneller te verwerken. 6.De koppelingen zijn ook bruikbaar voor ander berichtenverkeer met de overheid. 7. Meerdere mogelijkheden voor e-factureren passend bij de eigen situatie: een eigen aansluiting op Digipoort, via een billing-serviceprovider of in de toekomst een webportaal. 8.Aansluiten met een speciale aansluitkit 9.Elke factuur die digitaal wordt ontvangen en verwerkt, levert zowel de leverancier als de overheid geld op. 10. De investering die zowel de leverancier als de overheid moeten doen, wordt snel terugverdiend als het aantal digitale facturen stijgt.
5
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
www.mkb.nl
5
Ondernemingsdossier (www.ondernemingsdossier.nl) Het Ondernemingsdossier (relevant voor de G36) stelt een onderneming in staat om informatie uit de eigen bedrijfsvoering beschikbaar te stellen aan toezichthouders en vergunningverleners. De ondernemer bepaalt wie of welke overheidsinstantie hij toegang verleent tot zijn dossier. Het Ondernemingsdossier is dan ook van de ondernemer. De onderneming is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van de gegevens. Hierdoor kan de toezichthouder altijd de juiste en actuele gegevens van het bedrijf raadplegen in het Ondernemingsdossier, waardoor het apart opvragen van deze informatie niet meer nodig is. Zo kunnen op afstand controles worden uitgevoerd en risicoinschattingen worden gemaakt. Het Ondernemingsdossier is daarom in de eerste plaats een nieuwe manier van samenwerken en informatie delen tussen overheden en ondernemers. Het resultaat: betere naleving van regels, vereenvoudiging van vergunningverlening en doelgerichter toezicht. Meer tijd dus voor andere taken. De overheidsbrede ‘Implementatie-agenda dienstverlening e-overheid’, kortgezegd I-NUP, vormt de agenda tot en met 2015 voor de grootschalige invoering van basisvoorzieningen in gemeenten. In het I-NUP staat dat gemeenten een ‘positieve grondhouding’ hebben als het gaat om aansluiting op het Ondernemingsdossier indien bedrijven hierom verzoeken. Uit een kosten-batenanalyse blijkt bovendien dat besparingen haalbaar zijn. Het Ondernemingsdossier maakt gebruik van de basisvoorzieningen die ontwikkeld zijn/worden, zoals de Berichtenbox, het Handelsregister (NHR) en eHerkenning. Gemeenten die met de invoering van het Ondernemingsdossier gestart zijn, geven aan dat dit de noodzakelijke digitalisering stimuleert en werkt als een katalysator voor het gebruik van deze basisvoorzieningen. De Uitvoeringsagenda Vermindering Regeldruk (Bestuursakkoord, ondertekend door VNG, EL&I en BZK) geeft aan dat de VNG zich, samen met G32 en G4 zal inzetten voor een verbreding van de aansluiting van gemeenten op het Ondernemingsdossier.
Colofon Dit infoblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland, Postbus 93002, 2509 AA Den Haag T. 015-219 12 12 www.mkb.nl Dit infoblad is met zorg samengesteld. Er kan echter geen enkele aansprakelijkheid worden aanvaard voor eventuele onjuistheden of onvolkomenheden. Vermenigvuldiging van (delen van) deze uitgave is toegestaan, mits met bronvermelding.
6
Koninklijke Vereniging MKB-Nederland
© Copyright Koninklijke Vereniging MKB-Nederland maart 2013
www.mkb.nl
6
