Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012
Voorwoord Het voorwoord schrijven voor een jaarverslag van 2012 van een organisatie waar je in dat jaar nog geen deel van uitmaakte, is een eigenaardige uitdaging die ik toch graag aanvaard, ook omdat ze een eigen charme heeft en omdat ik deze kans geen tweede keer zal krijgen. Mede door het vertrek van Mel Collier, was 2012 een overgangsjaar. Sinds 2005 had hij de leiding van de universiteitsbibliotheek (UB). Hij maakte van die zeer heterogene verzameling van instellingen één organisatie en wel zodanig dat er een stevige basisstructuur werd gelegd die nu verder afgerond en inhoudelijk ingevuld kan worden. Dank dus aan Mel Collier, die bij zijn vertrek de leiding van de UB in handen legde van een bestuurscommissie bestaande uit Jo Rademakers, Chris Schroeven en Hilde Van Kiel. Hierdoor bleef de continuïteit op directieniveau gewaarborgd – ook aan deze groep mijn oprechte dank! Ook inhoudelijk is in 2012 veel gebeurd: op de campussen Biomedische Wetenschappen en Wetenschap & Technologie is de overgang naar de zuiver elektronische vorm van tijdschriften (e-only) bijna volledig gerealiseerd – bovendien hebben wij een voortrekkersrol kunnen spelen bij de opbouw en opening van Flandrica.be! Een consequent digitaal bibliotheekbeleid sluit een bibliotheek met een sterk erfgoedprofiel niet uit, sterker nog: ze vullen elkaar aan. Maar laat ons nu vooruitkijken. Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november 2012, aan het GeBu heb gepresenteerd zijn de volgende: • De UB opnieuw tot een actieve speler maken als deel van (vooral) onderzoek en onderwijs van de KU Leuven • De UB meer zichtbaar maken in het strategisch plan van de KU Leuven (daar komt ze nu namelijk nauwelijks in voor) • Voor de KU Leuven een ‘collaborative environment’ creëren waarin de UB fungeert als centraal semantisch knooppunt en dat door middel van een integrale aanpak van digitale opmaak en implementatie van kennisorganisatie, gebaseerd op Linked Data technologieën.
Professor Stefan Gradmann met schepen van Cultuur van de Stad Leuven, Denise Vandevoort
Sinds februari 2013 zijn wij aan de slag met deze drie hoofdlijnen en zijn we – naast het gewone dagelijkse werk – bezig met de opstart en beleidsuitwerking van een team digitalisering. We werken ook verder aan de inbreng van onze ideeën in het voorbereidend kader van Horizon 2020, de opvolger van het Europese kaderprogramma FP7. Wij bundelen onze krachten met de geesteswetenschappen (letteren, filosofie en theologie) en de computerwetenschappen om samen van de KU Leuven een belangrijke speler te maken in de snel groeiende ‘Digital Humanities’. Op die manier zullen we voor de UB als geheel ook een nieuwe strategische positie kunnen scheppen. Professor Stefan Gradmann Hoofdbibliothecaris KU Leuven
Inhoud Organisatie
2
Dienstverlening en kwaliteit
6
Collecties en onderzoek
8
Ondersteuning studenten
11
Erfgoed en cultuur
14
Personeel
17
De bibliotheek in cijfers
19
Bibliotheekfonds
22
Organisatie De KU Leuven beschikt over uitstekende bibliotheekvoorzieningen die verspreid zijn over de hele universiteit en die samen de Universiteitsbibliotheek (UB) vormen. In de binnenstad bevinden zich de Centrale Bibliotheek (CB) en de zeven faculteitsbibliotheken van de Groep Humane Wetenschappen. De Campus Gasthuisberg, de Campus Heverlee en de Campus Kortrijk hebben elk hun eigen campusbibliotheek. Ook de dienst Kunstpatrimonium en het Universiteitsarchief behoren tot de Universiteitsbibliotheek. De hoofdbibliothecaris bepaalt samen met het Managementteam van de Universiteitsbibliotheek (MTUB) en in overleg met de bestuursorganen van de KU Leuven het bibliotheekbeleid van de universiteit. In de zomer van 2012 ging de hoofdbibliothecaris, Mel Collier, op emeritaat. In afwachting van de aanstelling van een nieuwe hoofdbibliothecaris werd een bestuurscommissie aangesteld. Deze commissie bestond uit drie leden van het MTUB: Jo Rademakers, Chris Schroeven en Hilde Van Kiel. In 2012 werden de actielijnen uit het strategisch plan 2010-2013 verder geconcretiseerd. De actielijnen zijn: ondersteuning Onderzoek, Onderwijs, Collectievorming, Digitale bibliotheek, Kwaliteitszorg, Samenwerking Associatiebibliotheken, Organisatie en Personeel. Per actielijn is een portefeuillehouder aangesteld die de planning coördineert en stimuleert.
Jo Rademakers op de eerste Digidag voor het personeel.
2
Organisatorisch bewoog er heel wat in de Universiteitsbibliotheek. Sinds 2011 zijn de Campusbibliotheek Arenberg en de Campusbibliotheek Biomedische Wetenschappen toegevoegd aan de Centrale Diensten van de Universiteitsbibliotheek. Beide diensten staan onder de directe leiding van dezelfde Campusbibliothecaris. De studenten en personeelsleden behouden een rechtstreekse dienstverlening op de eigen campus maar er wordt bekeken hoe samenwerking op het vlak van backoffice taken tot een efficiëntere werking van beide diensten kan leiden.
In 2011 werd een doorlichting van de Faculteitsbibliotheek Letteren georganiseerd. De resultaten van deze doorlichting werden in 2012 geïmplementeerd: een gedeeltelijke integratie van het collectiebudget en -beleid tussen de Centrale Bibliotheek (CB) en Letteren en een intensieve samenwerking van de backoffice diensten van de CB en Letteren voor wat betreft acquisitie en catalografie van nieuwe werken. Ook de andere bibliotheken van Humane Wetenschappen stelden plannen op voor een intensievere samenwerking en het verbeteren van de dienstverlening: oprichting van een gemeenschappelijke SAP-antenne, afspraken omtrent faculteitsoverschrijdende inzet van personeelsleden op het vlak van interbibliothecair leenverkeer en bepaalde nieuwe taken. De bibliotheken van de universiteit worden in hun werking ondersteund door twee centrale diensten: de Universiteitsbibliotheekdiensten (UBD) en het Leuvens Integraal Bibliotheek- en Informatiesysteem, kortweg LIBIS, dat instaat voor de bibliotheek-
Paul Sijsmans (UBD) aan het werk op E-resources en Beleidsondersteuning
informatica. De Universiteitsbibliotheekdiensten vervullen beleidsvoorbereidende taken en omvatten diensten die vereist zijn voor een efficiënte werking van de Universiteitsbibliotheek als geheel, zoals de digitale bibliotheek en het catalogiseringsbeleid. Zij verzorgen ook de ontsluiting van de e-bronnen van de Associatiehogescholen. LIBIS beheert het bibliotheeksysteem van de KU Leuven en LIBISnet (d.i. alle instellingen die gebruik maken van de LIBIS-diensten) en ondersteunt mee de technische werking van de digitale bibliotheek. Via de Associatie KU Leuven is er nauwe samenwerking met de bibliotheken van de geassocieerde hogescholen: o.a. op het vlak van collectievorming en bewaarbeleid, toegang tot de verschillende bronnen, gemeenschappelijk bibliotheeksysteem Aleph en discovery service LIMO, uitwerken van gemeenschappelijke beheersgegevens en performantie-indicatoren, bibliotheekbeleid t.o.v. onderwijs. De Centrale Bibliotheek (CB) verzamelt een basiscollectie referentiewerken en interdisciplinaire literatuur. Ze is ook bewaarbibliotheek voor de Campus Humane Wetenschappen en voor het documentair erfgoed. Daarnaast herbergt ze een aantal gespecialiseerde afdelingen: handschriften en kostbare werken (Tabularium), de collectie kranten en overheidspublicaties en de Oost-Aziatische bibliotheek (LSIN). De CB bezit in het totaal 1,3 miljoen boekdelen. Deze bibliotheek is gehuisvest in een indrukwekkend gebouw in neorenaissance stijl, ontworpen door de Amerikaanse architect Whitney Warren en gebouwd tussen 1921 en 1928. De bibliotheken van de Campus Humane Wetenschappen bezitten samen ongeveer 2 miljoen boekdelen. De elektronische tijdschriftencollectie groeide de laatste jaren sterk (ook de e-collectie van historische jaargangen). Meer cijfergegevens zijn te vinden in het Jaarverslag van de Campusbibliotheek Humane Wetenschappen.
Campusbibliotheek Arenberg
De Campusbibliotheek Humane Wetenschappen bestaat uit 7 faculteitsbibliotheken die intensief samenwerken: De Bibliotheek van de Faculteit Letteren (LBIB), de Maurits Sabbebibliotheek (GBIB) van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, de Bibliotheek van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (FBIB), de Bibliotheek van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen (EBIB), de Bibliotheek van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (PBIB), de Bibliotheek van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (RBIB), en de Bibliotheek van de Faculteit Sociale Wetenschappen (SBIB).
3
De Campusbibliotheek Biomedische Wetenschappen (MGAS) bevindt zich in het hart van de Campus Gasthuisberg. Zij biedt toegang tot de gedrukte en elektronische collectie voor de faculteiten Geneeskunde en Farmaceutische wetenschappen. De Campusbibliotheek Arenberg (CBA) is een van de meest geavanceerde bibliotheken voor Wetenschap en Technologie van het Europese vasteland. Ook de collecties van de Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen (FaBeR) zijn er opgesteld. De bibliotheek is gehuisvest in het voormalige Celestijnenklooster in Heverlee.
Preciosa in de Maurits Sabbebibliotheek
De faculteitsbibliotheken stellen gedrukte en digitale informatiebronnen ter beschikking in functie van het onderwijs en onderzoek in hun specifiek vakgebied. De Maurits Sabbebibliotheek neemt hier een speciale plaats in, omdat zij eveneens een bewaarbibliotheek is met 1,1 miljoen boekdelen. Naast de historische bestanden, waaronder 170.000 oude drukken (vóór 1801), is er een omvangrijke collectie van de nieuwste publicaties rond theologie en haar grensgebieden.
4
De Campusbibliotheek Kortrijk (BIBK) heeft een multidisciplinaire collectie voor studenten, docenten en onderzoekers van de subfaculteiten Economie en Bedrijfswetenschappen, Geneeskunde, Letteren, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Rechtsgeleerdheid en Wetenschap & Technologie. De bibliotheek is een leercentrum voor bachelorstudenten en is uitgerust voor dynamisch leren en groepswerk. Met meer dan 200.000 volumes is de bibliotheek tevens een instrument voor onderzoek en maatschappelijke dienstverlening.
CAMPUSBIBLIOTHEEK KORTRIJK BIBK Etienne Sabbelaan 53
ECONOMIE EN BEDRIJFSWETENSCHAPPEN EBIB Naamsestraat 69
MAURITS SABBEBIBLIOTHEEK Theologie en Religiewetenschappen GBIB Charles de Bériotstraat 26
CAMPUSBIBLIOTHEEK BIOMEDISCHE WETENSCHAPPEN MGAS Gasthuisberg O&N I Herestraat 49
CENTRALE BIBLIOTHEEK BIBC Ladeuzeplein 21
CAMPUSBIBLIOTHEEK ARENBERG Wetenschap & Technologie Bewegings- en Revalidatiewetenschappen CBA W. de Croylaan 6, Heverlee
RECHTSGELEERDHEID RBIB Tiensestraat 41
SOCIALE WETENSCHAPPEN SBIB Parkstraat 45
WIJSBEGEERTE FBIB Kard. Mercierplein 2
PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN PBIB Dekenstraat 2
LETTEREN LBIB Blijde-Inkomststraat 21 5
Dienstverlening en kwaliteit Ter ondersteuning van het universitaire onderwijs en onderzoek stelt de Universiteitsbibliotheek aangepaste collecties ter beschikking. Dit betreft zowel papieren als digitale collecties. Kwaliteitsvolle dienstverlening is een belangrijk aandachtspunt bij alle activiteiten.
Bezoeken Studenten en personeel van de KU Leuven en van de Associatie KU Leuven hebben automatisch toegang tot alle bibliotheken van de universiteit. Alumni en externen kunnen een toegangskaart voor één dag of een jaarkaart aanvragen. Het bibliotheekbezoek is de laatste jaren fel toegenomen. De kaap van 2 miljoen bezoeken werd gerond, om precies te zijn werden er het voorbije jaar 2.150.629 bezoeken geregistreerd. Dit is een stijging van 10,5% ten opzichte van 2011. Een van de voornaamste redenen voor deze groei is de tendens bij de hedendaagse student om in de rustige omgeving van de bibliotheek te werken en te studeren. De verruimde openingsuren van de bibliotheken spelen in op deze trend. Tijdens de blok- en examenperiode blijven meer bibliotheken tijdens het weekend geopend om aan de noden van de studenten te beantwoorden.
Gebruik van de collecties Gedrukte materialen Het aantal uitgeleende materialen loopt verder terug. In 2009 waren er nog 461.285 uitleningen, in 2012 zakte het aantal uitleningen verder tot 376.553. Blokkende studenten in de bibliotheek
6
e-journals en databanken De stijgende tendens van de laatste jaren zet zich ook in 2012 verder. Het aantal full text downloads van artikels uit e-tijdschriften bedraagt nu meer dan 3.804.000. Ten opzichte van 2009 is dit een stijging van 908.018 downloads of een stijging van 31,3%. In contrast hiermee stellen we een daling vast van het aantal zoekacties in de databanken onder licentie. In 2009 waren dit er 4.960.512, in 2012 nog 3.131.255 of een daling van 36,9%. Een gedeeltelijke verklaring hiervoor kan liggen in het gebruik van het zoekplatform Limo. Dat maakt het voor onze eindgebruikers mogelijk om een aantal van de databanken en tijdschriftencollecties te raadplegen zonder naar het eigen platform van die e-bronnen te gaan. Het gebruik via Limo/PrimoCentral kan voor wat de 2012-zoekopdrachten betreft nog niet in kaart worden gebracht. Het totale cijfer ligt dus hoger maar kan niet exact bepaald worden.
Documentlevering en interbibliothecair leenverkeer (IBL) Ook al beschikt de UB over een uitgebreide collectie, toch wordt er ook gebruik gemaakt van de mogelijkheid om documenten van andere bibliotheken en documentatiecentra naar de eigen bibliotheek te laten verzenden. In 2012 werd er 13.808 maal een beroep gedaan op deze service. In 2009 was dit nog 16.535 keer. Deze daling van 16,5% op een periode van slechts 4 jaar, betekent dat de studenten en onderzoekers steeds meer in de eigen collectie – gedrukt en digitaal – vinden wat ze nodig hebben.
Geert Erven, Ingrid Franken, Kristien Cosyns en Ann Leys catalogiseren op Metadata (UBD)
Andere bibliotheken bieden deze service eveneens aan en zo kwamen er in 2012 bij de KU Leuven-bibliotheken 32.660 aanvragen toe. Ten opzichte van 2009 is dit een daling met 6,9%, ten opzichte van 2011 is er een toename met 5,8%. Ook dit wijst op de rijkdom van de collectie.
De Associatiewerkgroep Meten en kwaliteit ontwikkelde uit de OKAPI-vragenlijst een set van indicatoren die bedoeld zijn om de prestaties van een organisatie als de Universiteitsbibliotheek op een cijfermatige manier zichtbaar te maken (bv. de uitgaven inzake collectievorming per capita).
Kwaliteitsbeleid
Backoffice diensten
De Universiteitsbibliotheek voert een kwaliteitsbeleid met als doel de kwaliteit van de diensten voortdurend te verbeteren en te optimaliseren. Betrouwbare en vergelijkbare kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren zijn daarvoor essentieel.
Een bibliotheek kan niet werken zonder mensen achter de schermen. Zij zorgen voor de bestellingen en het afhandelen van de facturen, het catalogiseren, het beheer van licenties, de ICT- ondersteuning, enz. Tot voor kort werden al deze diensten georganiseerd per bibliotheek, volgens procedures die universiteitsbreed of toch UB-breed zijn. Geleidelijk worden ook horizontale samenwerkingsverbanden opgezet. Dit was in 2012 onder meer het geval voor de financiële antennes.
In kwaliteitszorg staat de klant centraal en daarom herhaalde de Universiteitsbibliotheek in 2012 de gebruikersenquête LibQUAL+, een enquête ontworpen door de Association of Research Libraries (ARL). Door het gebruik van deze methode kan de Universiteitsbibliotheek de Leuvense resultaten vergelijken met die van gelijkaardige instellingen wereldwijd en programma’s ontwikkelen die de dienstverlening verbeteren. Meer dan 6.000 gebruikers namen deel aan de enquête. De sterke punten van de UB zijn: de dienstverlening en vakkennis van het bibliotheekpersoneel, de rustige inspirerende bibliotheekruimtes en de openingstijden. Zwakkere punten zijn: de externe toegang tot de elektronische bronnen en het zelfstandig informatie kunnen terugvinden. De resultaten werden verder geanalyseerd en vergeleken met die van de enquête van 2008. Een tweede pijler van het kwaliteitsbeleid is de aandacht voor kwantitatieve metingen.
Websites Ook bij het uitbouwen van de websites van de verschillende bibliotheekeenheden en -diensten wordt naar een zo groot mogelijke uniformiteit gestreefd. Het voorbije jaar werden de verschillende websites zowel inhoudelijk als structureel geïntegreerd.
7
Collecties en onderzoek De Universiteitsbibliotheek (UB) streeft ernaar om een collectie uit te bouwen die dicht aansluit bij het actuele onderzoek. Zij wil de bronnen zoveel mogelijk op de onderzoeksplaats ter beschikking stellen. Vandaar dat de nodige aandacht besteed wordt aan een elektronisch toegankelijke collectie. Om de relevantie van het aanbod te waarborgen overlegt de Universiteitsbibliotheek op regelmatige basis met de faculteiten en onderzoekers en houdt ze voortdurend de vinger aan de pols. De totale collectie van de Universiteitsbibliotheek telde eind 2012 ongeveer 3,5 miljoen geregistreerde items. Daarnaast hebben studenten en onderzoekers toegang tot meer dan 235.000 elektronische tijdschriften, e-books en databanken.
Open Access De UB engageert zich om samen met de Dienst Onderzoekscoördinatie het beleid van de KU Leuven inzake Open Access bij de onderzoekers te promoten en hen bij de toepassing ervan te ondersteunen. Met een UB-webpagina wordt extra aandacht gevestigd op Open Access initiatieven binnen de KU Leuven. Wie vragen heeft kan terecht bij de Open Access helpdesk, die wordt bemand door de Universiteitsbibliotheekdiensten. Het vergroten van de zichtbaarheid van website en helpdesk en het verzamelen van informatie over wat er op het vlak van Open Access gebeurt binnen de universiteit, vormen nu de grootste uitdagingen.
Digitalisering In 2012 was de UB betrokken bij een hele reeks digitaliseringsprojecten, zowel op lokaal, Vlaams als Europees niveau. Het bekendste zijn wel die in het kader van Europeana. Voor deze projecten kwamen in de eerste plaats de erfgoedcollecties in aanmerking.
8
Bruno Vandermeulen geeft uitleg in het Digilab
De resultaten worden aangeboden via Lias, het digitaal archief van de UB, en van daaruit opgeladen naar de portaalsites van onze projectpartners. LIBIS heeft in 2012 ook verder gewerkt aan de ontsluiting van het digitale materiaal via het web. Zo kunnen de afbeeldingen veel gemakkelijker in hun context aan het publiek worden getoond. Er werd nieuw materiaal aangekocht voor het Digilab (labo voor digitalisering) en er werden extra medewerkers ingezet bij het digitaliseren. Daarbij profiteerde het Digilab van de resultaten van het RICH-project waarbinnen samen met het Departement Elektrotechniek geavanceerde toepassingen voor digitalisering zijn ontwikkeld.
Om bij de coördinatie van de projecten sneller te kunnen reageren werd de Werkgroep Digitalisering vervangen door een beperktere Werkgroep Digitale Projecten. Er is gewerkt aan een eerste aanzet voor een nieuw beleidsplan op het vlak van digitalisering binnen de UB, parallel aan de ontwikkeling van een nieuw strategisch plan.
Limo
Europeana Inside
• Beperking of uitbreiding van de zoekresultaten naargelang de behoefte • Nieuwe zoektab om te zoeken binnen de fysieke items • Nederlandstalige zoekinterface • Resultatenlijst met snippets (een uitgelicht stukje tekst dat de zoekterm bevat).
Europeana Inside is een technisch project binnen Europeana dat als doel heeft het proces van het aanleveren van materiaal van erfgoedinstellingen te vereenvoudigen, door het maken van een Connection Kit. Innoverend is ook dat er verrijkte informatie terug zal vloeien naar de erfgoedinstellingen. Om dit project te realiseren heeft LIBIS/KU Leuven ondersteuning gevraagd aan Erfgoedplus.be. Het project loopt van april 2012 tot september 2014 en is een samenwerking tussen 26 partners. KU Leuven is één van de vier Belgische partners. Inhoudelijke partners zijn bibliotheken, archieven en musea over heel Europa. De technische partners zijn voornamelijk leveranciers van collectiebeheersystemen. LIBIS werkt als technische partner mee aan de ontwikkeling en verbinding tussen de Connection Kit en de aangeboden Ex Libris systemen (Digitool/Rosetta, Aleph/Alma en Primo). Daarnaast ondersteunt LIBIS een aantal content-leveranciers zoals KADOC en LIBISnet partner Museum voor Natuurwetenschappen (RBINS). Zo zal KADOC 10.000 affiches en RBINS 3.000 gedigitaliseerde afbeeldingen uit verschillende collecties aanleveren.
Limo is het zoekportaal van de Universiteitsbibliotheek dat in 2011 werd gelanceerd. Het LibQUAL+ gebruikersonderzoek van 2012 wees uit dat het wenselijk was om dit portaal aan te passen. Dit heeft geleid tot volgende verbeteringen:
Sinds september 2012 is Limo ook ingebruik bij de Associatiehogescholen.
Formele ontsluiting deelcollecties • Onverwerkte stocks Maurits Sabbebibliotheek In 2011 werd beslist om grote collecties boeken te verwerken (meer dan 300.000 volumes, voornamelijk rond het thema religie en aanverwante domeinen). Volgens vooraf bepaalde criteria worden bepaalde boeken afgevoerd of geselecteerd om gecatalogiseerd te worden. Zo wordt een grote hoeveelheid documenten op korte tijd beschikbaar voor het grote publiek. Het project startte in juli 2011. In 2012 werden in totaal 33.781 volumes verwerkt, wat resulteerde in 26.059 bijkomende titelbeschrijvingen. Dit is een belangrijke bijdrage in het kader van de erfgoedmissie van de Maurits Sabbebibliotheek voor bronnen van de 17de tot de 20ste eeuw. Onverwerkte boeken
9
• Griekse en Byzantijnse kerkvaders (LBYZ) Dit project ontsluit de primaire en secundaire literatuur (en andere bronnen) die deel uitmaken van de speciale collectie Byzanistiek die bewaard wordt in het Erasmushuis. • Tijdschriften Campusbibliotheek Arenberg (CBA) In CBA werd ondersteuning gevraagd voor het aanpassen van alle tijdschriftgegevens aan de nieuwe catalografische regels en het toevoegen van de nodige administratieve gegevens zodat de OKAPI-statistieken voor deze collectie kunnen worden aangeleverd. Bovendien wordt de collectieinformatie over de CBA-tijdschriften in Limo gebruiksvriendelijker
gemaakt. Ten slotte worden de beschrijvingen ook aangepast in functie van de eventuele digitale beschikbaarheid van deze titels. • Schoolboeken Bibliotheek Psychologie en Pedagogische Wetenschappen De vroegere collectie van het Archief- en documentatiecentrum Historische Pedagogiek werd in 2010 een onderdeel van de collectie van de faculteitsbibliotheek. Een eerste project richt zich op het catalogiseren van de schoolboeken. Hiervoor werd samen met de faculteit Letteren een aanvraag ingediend. Het project loopt nog tot in juni 2014. De historische collectie Psychologie en Pedagogische Wetenschappen kende in 2012 een sterke groei, dankzij de maximale inzet van medewerkers van de personeelspool en UBD-Metadata. Er werden maar liefst 10.183 boeken toegevoegd.
E-books De e-bookscollectie van de UB werd in 2012 aanzienlijk uitgebouwd. Er werd een contract afgesloten met een nieuwe aggregator voor de aankoop van individuele e-books, nl. ebrary. Daarnaast blijft de overeenkomst lopen met EBSCO (nu eBooks@EBSCOhost).
Oude schoolatlas in de Bibliotheek Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
10
Het aanbod betalende pakketten van elektronische boeken en naslagwerken groeide verder aan met onder andere de Morgan & Claypool Synthesis Collections, OECD iLibrary en met een forse uitbreiding van de Springer e-books. In 2012 bood de UB in totaal een 70.000 tal e-books aan, wat t.o.v. het aanbod in 2010 een stijging van 127% betekent. De hoge abonnements- en aankoopprijzen blijven wel een belemmerende factor in het e-book collectiebeleid.
Ondersteuning studenten Net als in andere grote wetenschappelijke bibliotheken doet zich in de Leuvense Universiteitsbibliotheek een dubbele beweging voor. De spectaculaire groei van digitale informatiebronnen zorgt ervoor dat haar diensten altijd en overal beschikbaar zijn voor studenten en onderzoekers: op de werkplek, op kot, enz. Daarnaast is er bij de studenten al enkele jaren een opvallende trend waarneembaar om opnieuw de bibliotheek op te zoeken om in groep te studeren en te werken. Deze trend wordt in de hand gewerkt door vernieuwingen in het onderwijs, dat steeds meer de nadruk legt op interactie en samenwerking. Er is duidelijk nood aan nieuwe aangepaste infrastructuur. Bovendien worden de bibliotheken uitgedaagd om voortdurend na te denken over hun rol in de werk- en leeromgeving van studenten.
Studeren in bibliotheken en leercentra De campagne “Blokken in Leuven” (telkens in januari en mei/juni) werd bestendigd en verder verfijnd. Om de toestroom aan blokkende studenten op te vangen werden de openingstijden van de diverse bibliotheken verder op elkaar afgestemd. Middelpunt van de communicatie is de website www.blokkeninleuven.be waar de openingstijden per bibliotheek worden bijeengebracht en waar de actuele bezettingsgraad per bibliotheek visueel wordt weergegeven. Deze inspanningen zorgden voor een nog grotere toeloop van studenten die gebruik maakten van de faciliteiten van de bibliotheken. De openingsuren werden eveneens buiten de blok- en examenperiode uitgebreid en waar mogelijk geüniformiseerd. Het leercentrum AGORA heeft in 2012 verder vorm gekregen. In augustus 2011 zijn de renovatiewerken in het voormalig Farmaceutisch Instituut van start gegaan. In overleg met de studenten, de Technische Diensten, ICTS, DOeL en Alma zijn de verschillende functies van de ruimtes nu definitief toegewezen, inclusief de integratie van een ICTS-helpdesk en een ICTS-print-
en plotterservice. Belangrijk is ook dat het AGORA-project aanleiding heeft gegeven tot een efficiënter aanbod van diensten die verder reiken dan enkel het leercentrum. Zo komt er een uniform beheer van publieke PC’s voor de Groep Humane Wetenschappen ongeacht hun fysieke locatie (bibliotheek, leercentrum, PC-klas). Tevens werd een gebruiksvriendelijke reserveringstool ontwikkeld om in het leercentrum of in de bibliotheken groepswerklokalen en benodigde uitrusting te reserveren. De opening van AGORA wordt voorzien in april 2013. Het huidige leercentrum op de campus Gasthuisberg heeft het afgelopen jaar geen spectaculaire wijzigingen ondergaan, de focus ligt nu volledig op het nog te bouwen leercentrum Gasthuisberg in combinatie met het studentenrestaurant Alma. Het plan van de nieuwbouw krijgt definitief vorm en de realisatie maakt deel uit van de Health Sciences Campus Gasthuisberg. De verhuizing naar het nieuwe leercentrum is gepland in 2015.
De Agora volgens Joris Snaet
11
Begin december 2012 werden de vier groepswerkruimtes van Campusbibliotheek Arenberg (CBA) na een volledige renovatie opnieuw in gebruik genomen. Ze werden in een aparte, eigentijdse kleur gezet. Wat het werken in deze carrels zo aangenaam maakt is de verbetering van de akoestiek en de aankoop van nieuwe tafels, stoelen en poefs. De groene carrel is daarenboven uitgerust met een smartboard. Studenten en personeelsleden van de KU Leuven en de academische opleidingen van de geassocieerde hogescholen kunnen via de reserveringstool een groepswerkruimte reserveren. De Bibliotheek van de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen (EBIBI) werd eind 2011 gerenoveerd. Het aantal groepswerkruimtes werd uitgebreid naar 24. Er werden negen bibsems of groepswerklokalen gecreëerd waarvoor gereserveerd moet worden. Daarnaast beschikt men er nu over drie grote groepswerkruimtes. Er zijn nu ongeveer 400 zitplaatsen (met bijkomend 50 plaatsen in de PC-klassen), opgedeeld in afzonderlijke studeerplaatsen en werkplekken voor groepjes. Het overschakelen naar e-collecties maakt meer ruimte vrij in de bibliotheken. Zo werden ook in de Bibliotheek Sociale Wetenschappen (SBIB) tijdschriftenrekken weggehaald, ten voordele van nieuwe werkruimte in een aangename omgeving: een salon met kleurrijke meubels en kleine tafeltjes. Het nieuwe salon met kleurrijke meubels in Sociale Wetenschappen
Ook in de Campusbibliotheek van Kortrijk (BIBK) worden extra faciliteiten aangeboden voor de studenten. De openingstijden werden er in 2012 structureel uitgebreid en tijdens de blok- en examenperiodes worden er bijkomende studielokalen ter
12
Studeren in de Bibliotheek Letteren
beschikking gesteld op de campus. De voorbereidingen van de uitbreidingsplannen van de bibliotheek, met de integratie van een multifunctioneel leercentrum met ruime openingstijden, werden in 2012 opgestart.
Vermeldenswaardig is tevens het ruime aanbod opleidingen voor studenten en personeel. De bibliotheken organiseerden in 2012 opnieuw talrijke rondleidingen, introductiesessies en hands-on oefensessies.
De Bibliotheek Rechtsgeleerdheid (RBIB) kampt al enkele jaren met een plaatstekort tijdens de periode waarin papers moeten gemaakt worden: blokkende studenten nemen de plaats in van mensen die de collectie nodig hebben. Het reeds bestaande blokverbod buiten de blok werd daarom in 2012 uitgebreid tot een cursusverbod, omdat dat ook effectief kan gecontroleerd worden. Het gevolg was dat het aantal bezoekers in RBIB voor het eerst sinds 10 jaar lichtjes daalde.
Studenten met functiebeperking
Informatievaardigheden De inspanningen om de studenten informatievaardiger te maken en de integratie van informatievaardigheden in de studieprogramma’s te bevorderen, zijn ook verdergezet, zowel aan de KU Leuven als aan de verschillende hogescholen die deel uitmaken van de Associatie (via de werkgroep Informatievaardigheden en Professionalisering - DIDL). De rechtstreekse aansluiting bij het onderwijs blijft een moeilijk punt dat intensieve aandacht vraagt. Belangrijke instrumenten daarbij zijn de online leerplatformen. Zowel de Campusbibliotheek Arenberg als de Faculteit Letteren hadden reeds een dergelijk leerplatform. Begin 2012 werd ook een leerplatform van de Associatie operationeel.
In het kader van het diversiteitsbeleid biedt de universiteitsbibliotheek – naast het ter beschikking stellen van leestoestellen voor blinden en slechtzienden – specifieke dienstverlening aan studenten met een functiebeperking. De beschikking over digitale versies van leermaterialen blijkt één van de belangrijkste knelpunten om gelijke kansen te creëren en studievaardigheden te versterken. De aanvraagprocedures voor digitale leermiddelen bij de uitgeverijen zijn vaak niet transparant en vormen voor de student een bijkomende drempel. Op vraag van de Cel Studeren met een Functiebeperking organiseren de Universiteitsbibliotheekdiensten (UBD) sedert april 2012 een gratis bestelservice voor digitaal cursusmateriaal. Geregistreerde studenten plaatsen hun aanvraag via een online bestelformulier waarna UBD de uitgever contacteert. Na ontvangst van de digitale versie wordt deze op een specifieke Toledo community geplaatst en wordt de student hiervan persoonlijk verwittigd. In de loop van 2012 ontving UBD 203 dergelijke aanvragen, waarbij in 177 gevallen door de uitgever een digitale kopie werd bezorgd. Voor de niet-succesvolle aanvragen wordt in een scanservice voorzien.
13
Erfgoed en cultuur Naast de gebruikscollecties bezit de Universiteitsbibliotheek heel wat bijzondere collecties. Het gaat daarbij over kostbare of zeldzame boeken, prenten en andere materialen. Deze collecties vragen bijzondere aandacht, zowel voor bewaring als voor ontsluiting. Digitalisering biedt de mogelijkheid om de originelen op een oordeelkundige wijze te bewaren, te bestuderen en kenbaar te maken aan het brede publiek.
Digitaliseringsprojecten Om aan de gedigitaliseerde collecties maximale zichtbaarheid te geven, streeft de UB ernaar om deze collecties doorzoekbaar te maken via Europeana. De UB is actieve data provider van Europeana en participeert in een aantal Europeana-projecten: Europeana Photography: de Universiteitsbibliotheek is samen met de Onderzoekseenheid Kunstwetenschappen van de Faculteit Letteren content-leverancier binnen het project Europeana Photography, dat belangrijke fotografische collecties uit de beginperiode van de fotografie online beschikbaar wil stellen. Dit project loopt van 2012 tot 2015. De Leuvense bijdrage bestaat uit een glasdiacollectie van 20.000 objecten, voornamelijk uit de didactische collecties van het departement Kunstwetenschappen, maar ook uit het Universiteitsarchief en de Campusbibliotheek Arenberg. In 2012 werden de eerste 10.000 glasdia’s gedigitaliseerd.
Bezoekers in de Centrale Bibliotheek tijdens Erfgoeddag
14
Europeana Libraries: In december 2012 liep het project Europeana Libraries af. De Universiteitsbibliotheek was binnen dit project content-leverancier voor 13.000 gedigitaliseerde prenten. In 2012 werden voor dit project nog 6000 bijkomende opnames gemaakt uit de collecties van het Prentenkabinet:
portretgravures, topografische prenten, portretalbums en ornamentsprenten. De volledige collectie is nu online beschikbaar via Limo en Europeana. Daarnaast liepen er in 2012 nog andere digitaliseringsprojecten. Zo werden alle folio’s van de Bijbel van Anjou gedigitaliseerd met een nieuwe installatie van het Alamire Digital Lab. Alle beelden zijn te bekijken op www.lias.be. Hetzelfde gebeurde met de 385 Craneveltbrieven van de Centrale Bibliotheek (waarvan de helft in depot van de Koning Boudewijnstichting) en de handschriftfragmenten.
Flandrica Op 15 november 2012 werd www.flandrica.be na twee jaar intensieve voorbereiding officieel gelanceerd. Flandrica.be is een portaalsite voor integraal gedigitaliseerd materiaal uit Vlaamse erfgoedbibliotheken. Het is een project waaraan de zes grote
Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege opent ‘Flandrica’
Jaarlijkse tentoonstelling van de studenten Archeologie KU Leuven
Vlaamse erfgoedbibliotheken, onder de koepel van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, een substantiële bijdrage leveren, zowel in de vorm van gedigitaliseerd erfgoed als in het coördineren van het project en het opbouwen en uitwisselen van expertise. De lancering van de site vond plaats tijdens een feestelijke zitting in de Leuvense Centrale Bibliotheek, in aanwezigheid van Vlaamse minister Joke Schauvliege, rector Mark Waer en heel wat vertegenwoordigers uit de erfgoedbibliotheekwereld.
Ex Cathedra De onderzoeksresultaten van deze collectie handgeschreven collegedictaten uit het ancien régime werden in 2012 gepubliceerd in: Ex Cathedra. Leuvense collegedictaten van de 16de tot de 18de eeuw, onder redactie van Geert Vanpaemel, Katharina Smeyers, An Smets en Diewer van der Meijden. De bijhorende tentoonstelling liep van 1 april tot 9 september in de Centrale Bibliotheek. Bij het boek en de tentoonstelling hoort ook een website, die terug te vinden is op de website van de UB onder ‘cultuuragenda’.
Topstuk De gerestaureerde bibliotheek van de Kortrijkse kanunnik Jan de Hondt (1486-1571), een tijdgenoot en correspondent van Erasmus, werd in 2012 opgenomen in de lijst van roerend erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap. Eerder werden volgende onderdelen uit de collecties opgenomen in de lijst van de Topstukken van de Vlaamse Gemeenschap: de uitzonderlijke handschriften en drukken uit de Collectio academica antiqua, de Craneveltcorrespondentie en de Bijbel van Anjou.
Infrastructuur Op 1 februari 2012 werd in de Maurits Sabbebibliotheek een uitbreiding van een sterk beveiligde en goed geklimatiseerde preciosaruimte feestelijk in gebruik genomen. Ze biedt plaats voor 600 bijkomende lopende meter handschriften en 15de- en 16de-eeuwse oude drukken. Op die manier is er nu meer dan 1200 lopende meter plaats voor bijzonder waardevolle stukken van de UB. In de preciosaruimte werden speciale rekken voor grote formaten ingericht en een plek om handschriften op te bergen. Er werd daarnaast een kluis in gebruik genomen die twee uur vuurbestendig is. Daarenboven is er in de consultatieruimte oude drukken nog een kluis om stukken tijdelijk op te bergen.
Tentoonstellingen en andere evenementen Van 13 tot 15 juni vond in Leuven de jaarlijkse Europeana plenary plaats. Meer dan 300 professionals uit Europese erfgoedinstellingen discussieerden en wisselden ervaringen uit rond het thema Connecting society through culture. The power of partnerships, open data and cutting edge technology. De bijeenkomst werd afgesloten met een academische zitting ter gelegenheid van het afscheid van professor Mel Collier, die op 1 oktober 2012 op emeritaat ging. Er werden in de Centrale Bibliotheek, de Maurits Sabbebibliotheek en de Campusbibliotheek Arenberg in 2012 grote en kleine tentoonstellingen georganiseerd, met materiaal uit eigen collecties of door andere afdelingen van de KU Leuven, altijd onder de supervisie van de UB.
15
• Stille impressies: tentoonstelling van kunst van dove kunstenaars, naar aanleiding van de WereldDovenDag 2012 te Leuven • Binnenkant van het archief i.s.m. het Universiteitsarchief, gelijklopend met de tentoonstelling tegenArchieven met werk van de kunstenaar Denmark in museum M • Getekende Klanken, naar aanleiding van het tienjarig bestaan van Matrix (Centrum voor Nieuwe Muziek) • Literature and/as Document, tentoontstelling naar aanleiding van een congres van de MDRN Research Group (Departement Literatuur Faculteit Letteren KU Leuven) In de Maurits Sabbebibliotheek liepen de volgende tentoonstellingen in 2012:
Atlas Coelestis (1742) op de tentoonstelling Niemandsland
In de Centrale Bibliotheek werden in 2012 heel wat tentoonstellingen georganiseerd in de zaal, onder de galerij en in de hal tussen de Grote en de Kleine Leeszaal: • Voor altijd in de greep van de Grillige Zee: jaarlijkse tentoonstelling van de archeologiestudenten. • Fototentoonstelling met het Minderhedenforum KU Leuven • Ex Cathedra, Het leren zoals het was • Helden in de bib, naar aanleiding van Erfgoeddag • Drie fototentoonstellingen over klimaatverandering en erfgoed i.s.m. UNESCO Vlaanderen • Fototentoonstelling over Berlijn naar aanleiding van het Duitslandjaar 2012 • De Kesselse schilder Frans Nackaerts (1884-1948)
16
• Bijbel te Leuven • 50 jaar Vaticanum II, naar aanleiding van het vijftigjarige jubileum van het Tweede Vaticaans Concilie • Luther, Länder und Löwen: Bücherschätze der KU Leuven Universitätsbibliotheken In de Campusbibliotheek Arenberg stond de Mercatortentoonstelling centraal: • ‘Niemands Land. Cartografen in het voetspoor van Mercator’ Naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaardag van zijn geboorte. Een vrije exploratie van kaarten en grafische ‘mappings’. Een prachtig staaltje van ‘speciale’ stukken (17de eeuw tot nu) uit de collectie van de Campusbibliotheek Arenberg. En ten slotte konden we in de Bibliotheek Biomedische Wetenschappen genieten van twee kleine leuke tentoonstellingen: • Van kruidenfarmacie tot moleculaire geneeskunde • Kriebelbeestjes door Art@DePinte
Personeel De Universiteitsbibliotheek telt bijna 200 medewerkers, jobstudenten en vrijwilligers niet meegerekend. Het Managementteam van de UB werkt in overleg met de diensthoofden en bibliothecarissen aan een consistent personeelsbeleid voor de Universiteitsbibliotheek als geheel. De laatste jaren kreeg dit beleid steeds meer vorm.
In 2012 werd een horizontale doorlichting gemaakt van de functies en organigrammen van al de bibliotheken en centrale diensten van de Universiteitsbibliotheek. Op basis van deze vergelijking konden een aantal verschillen in naamgeving en classificatie worden gedetecteerd en gedeeltelijk worden rechtgezet.
Opleidingstrajecten
De jaarlijkse BBQ van de Universiteitsbibliotheek, ook in 2012 een succes!
Functie- en organisatiedesign Het project functie- en organisatiedesign werd afgerond in 2012. Dankzij dit project beschikt men binnen de KU Leuven niet alleen over uniforme functies maar wordt ook de grondslag gelegd voor een continue functioneringsbegeleiding, gebaseerd op regelmatig terugkerende functioneringsgesprekken tussen leidinggevende en medewerker.
Het Managementteam van de UB werkte in overleg met de personeelsdienst van de KU Leuven een aantal opleidingstrajecten uit voor personeelsleden. De workshops over het klantgericht werken aan de balie werden verdergezet. Daarnaast werden er interne baliestages georganiseerd voor alle bibliotheekmedewerkers op vrijwillige basis. Ook de jobstudenten kregen voor het eerst een algemeen opleidingstraject aangeboden. Het grootste deel van de inspanningen qua opleiding ging in 2012 naar de leidinggevenden: het opstellen van een checklist voor nieuwe leidinggevenden (een opleidingsplan voor toekomstige nieuwe aanwervingen op dit niveau), het organiseren van een specifieke cursus coachend leidinggeven en veranderingsmanagement voor bibliothecarissen, teamleiders en andere diensthoofden binnen de Universiteitsbibliotheek. Tijdens de vorige jaren werden reeds een paar specifieke taakgerichte netwerken opgericht voor het bibliotheekpersoneel met als doel te komen tot universiteitsbibliotheekbrede procedures, het uitwisselen van ideeën en een betere samenwerking over de lokale diensten heen. In 2012 werden de netwerken van balieverantwoordelijken en bibliotheekinformatici uitgebreid met een netwerk van verantwoordelijken interbibliothecair leenverkeer en bib-SAP-verantwoordelijken. Nicole Verbeeck van de Bibliotheek Letteren
17
Poolmedewerkers welkom op het personeelsfeest op het Ladeuzeplein
Personeelspool De personeelspool bestaat uit 3,5 voltijdse equivalenten. Deze pool is tot stand gekomen binnen het kader van de besparingen ten gevolge van de reorganisatie van de diensten binnen de Centrale Bibliotheek. Heel wat bibliotheken maken er gebruik van. De poolmedewerkers worden vooral ingezet bij tijdelijke projecten en
18
voor de tijdelijke vervanging van personeelsleden. Omdat het om vooraf opgeleid personeel gaat zijn zij meteen efficiënt inzetbaar. De pool draagt in belangrijke mate bij tot het versterken van de cohesie tussen het personeel van de verschillende bibliotheekeenheden.
De bibliotheek in cijfers Collecties
De omvang van de fysieke collectie is de voorbije jaren ongeveer stabiel gebleven. Toch blijven onze collecties overwegend uit boeken bestaan. De e-collectie is gedurende de voorbije drie jaar bijna viermaal groter geworden. Daarbij valt vooral de sterke toename van het aantal e-books te noteren, ook al blijven de aantallen nog eerder bescheiden.
2009
2010
2011
2012
2.349.732 134 101.431 19.304 2.470.601
2.280.696 197 100.755 26.890 2.408.538
2.333.420 931 100.713 45.331 2.480.395
2.374.559 940 101.003 53.794 2.530.296
12.156 655 20.074 15.100 47.985
30.544 639 28.621 8.698 68.502
47.724 682 34.003 120.246 202.655
69.354 692 40.529 124.427 235.002
Omvang van de collecties 3 235.002 202.655 Miljoenen
FYSIEKE COLLECTIE aantal niet-seriële publicaties (bibrecords) aantal losbladige publicaties (bibrecords) aantal seriële publicaties (bibrecords) aantal andere fysieke documenten (bibrecords) TOTAAL fysieke collectie (aantal bibrecords) ELEKTRONISCHE COLLECTIE aantal e-books (bibrecords) aantal databanken en websites aantal e-seriële publicaties (bibrecords) aantal andere elektronische documenten (bibrecords) TOTAAL elektronische collectie (aantal bibrecords)
2
1 68.502 47.985 0 2009
2010
2011
2012
n Totaal fysieke collectie (aantal bibrecords)
•
Totaal elektronische collectie (aantal bibrecords)
19
Dienstverlening openingsuren totaal (per week) IBL binnenkomende aanvragen IBL uitgaande aanvragen aantal uitleningen aantal geregistreerde fysieke bezoeken KU Leuven Full Text downloads IBL binnenkomend + aantal uitleningen + FT downloads TOTAAL
De bezoekersaantallen, die in 2010 met iets meer dan één vierde waren toegenomen ten opzichte van 2009, bleven in 2011 en 2012 verder toenemen. De openingsuren die de vorige jaren sterk waren uitgebreid (655 uur per week in 2009 tegenover 733 per week in 2010) blijven op hetzelfde peil. Opvallend is de daling van het aantal uitleningen die zich vanaf 2010 heeft ingezet. Het interbibliothecair leenverkeer (IBL) vertoont een dubbele trend: de aanvragen van het eigen publiek dalen, terwijl het aantal binnenkomende aanvragen vanaf 2011 opnieuw toeneemt. Dit laatste is waarschijnlijk het gevolg van een steeds beter uitgebouwde e-collectie.
2009 655 35.062 16.535 461.285 1.316.543 2.896.241 3.392.588
2010 733 25.916 15.956 384.631 1.664.269 3.138.570 3.549.117
2011 741 30.868 14.738 408.475 1.965.419 3.593.815 4.033.158
2012 736 32.660 13.808 376.553 2.150.629 3.804.259 4.213.472
Procentuele evolutie dienstverlening (2009 = 100) 180 160 140 120
2009
100 80 60 2010
• • • • • • 20
2011
aantal geregistreerde fysieke bezoeken openingsuren totaal KU Leuven full text downloads IBL uitgaande aanvragen aantal uitleningen IBL binnenkomende aanvragen
2012
Middelen aantal studenten ingeschreven met een diplomacontract aantal medewerkers in vast en tijdelijk dienstverband bibliotheekpersoneel uitgedrukt in organisatorische VTE uitgaven collectie per gebruik uitgaven (collectie + personeel + recurrente werking) per student totale uitgaven KU LEUVEN (x 1 000 000)
Uitgaven 2012
2010 26.874 195 172,83 1,54 535,95 670
2011 27.927 204 171,23 1,43 559,12 678
2012 29.976 194 164,51 1,51 556,07 745
uitgaven collectie 2009-2012 7.000.000
10%
3.980.592
6.000.000 2.034.713
56%
uitgaven collectie = 34%
4.721.445
2.790.057
5.000.000 E = 74,33% 4.000.000 F= 25,67%
3.000.000 2.000.000 3.052.293
2.673.164
1.000.000
n n n n
uitgaven bibliotheekpersoneel payroll uitgaven recurrente werking uitgaven voor fysieke collectie (F) uitgaven voor e-collectie (E)
1.784.005
1.630.490
1.000.000 2009
2010
2011
2012
n uitgaven voor fysieke collectie n uitgaven voor e-collectie
21
Bibliotheekfonds De Universiteitsbibliotheek doet meer dan voorzien in de onmiddellijke informatiebehoeften. Ze zet bijvoorbeeld langlopende digitaliserings- en conserveringsprojecten op. Voor dergelijke projecten wordt een beroep gedaan op bijkomende financiële middelen. Ook voor eenmalige grote aankopen zoals digitale tijdschriftarchieven of zeldzame oude drukken is extra financiële steun welkom.
Het Familieboekfonds De ouders van laatstejaarsstudenten wordt de kans geboden de naam van hun dochter of zoon te noteren op een ex dono, dat gekleefd wordt in een nieuw aangekocht boek van de universiteitsbibliotheek. Voor deze blijvende herinnering aan de studietijd van hun zoon of dochter, dienen ze 50 euro of meer te schenken aan het Familieboekfonds. Het Familieboekfonds bracht 19.229 euro (netto) op sinds de start van de campagne in 2009. Omwille van het grote succes wordt de campagne elk jaar herhaald, zowel in juni als in september.
Bibliotheekfonds Letteren De Faculteitsbibliotheek Letteren staat voor de grote uitdaging om een collectie uit te bouwen die alle onderzoekers en studenten, verbonden aan de faculteit, in staat stelt om op internationaal niveau te blijven presteren. In deze financieel moeilijke tijden is deze opdracht de laatste jaren onder druk komen te staan. Daarom lanceerde de bibliotheek een oproep aan de alumni van de faculteit om financiële steun te verlenen. Deze actie loopt nog steeds. Wie 100 euro of meer overmaakt, wordt Donateur van de Faculteitsbibliotheek Letteren. Wie 500 euro of meer overmaakt, wordt Mecenas van de Faculteitsbibliotheek Letteren.
Prins Charles-Louis van Arenberg (l), de voorzitter van het Bibliotheekfonds met hoofdbibliothecaris Mel Collier 22
Restauratieproject ‘Blokbeesten?’ Alumni Lovanienses heeft zijn schouders gezet onder het project om de Leuvense collegedictaten, die bewaard worden in de Universiteitsbibliotheek, te restaureren. Het gaat om een honderdvijftigtal collegeEnkele nog te restaureren collegedictaten dictaten van de zestiende tot de achttiende eeuw, door de studenten opgenomen tijdens de lessen aan de Artesfaculteit. Vele van deze handschriften zijn er erg aan toe en dienen nodig gerestaureerd te worden. Tien collegedictaten werden reeds behandeld. Twee zijn momenteel in goede handen van een ervaren restaurator. Dertien personen schonken 500 euro. Zij worden peter of meter van een van de gerestaureerde collegedictaten en worden als dusdanig vermeld in het dictaat, in de online catalogus en in alle publicaties omtrent de collegedictaten. Bijdragen zijn nog steeds welkom.
Schenkingen De schenker kan kiezen uit vier schenkingsformules en heeft de mogelijkheid om aan te geven voor welke specifieke bibliotheek binnen de KU Leuven zijn gift moet aangewend worden. U schenkt jaarlijks minstens 50 euro en u wordt donateur van de Universiteitsbibliotheek. U schenkt elke maand minstens 10 euro of jaarlijks minstens 100 euro en u behoort tot de Laurens Beyerlinck-kring. U schenkt elke maand minstens 20 euro of jaarlijks minstens 200 euro en u behoort tot de Jacobus Romanus-kring. U schenkt elke maand minstens 50 euro of jaarlijks minstens 500 euro en u wordt Raad van de hoofdbibliothecaris. Giften kunnen overgemaakt worden op het volgende rekeningnummer van de KU Leuven: IBAN: BE45 7340 1941 7789 - BIC: KREDBEBB Gift voor het Bibliotheekfonds gestructureerde Gift voor het restauratieproject ‘Blokbeesten?’ gestructureerde Schenking voor de Faculteitsbibliotheek Letteren gestructureerde Gift voor het Familieboekfonds gestructureerde Voor giften vanaf 40 euro per jaar wordt een fiscaal attest toegestuurd.
mededeling mededeling mededeling mededeling
400/0002/42034 400/0004/47653 400/0005/20910 400/0003/01143
23
Colofon: Vormgeving: www.altera.be Redactie en samenstelling: Dirk Aerts, Relinde Geys, Erna Mannaerts, Els Scheers en Katrien Smeyers Teksten: Dirk Aerts, Peter De Marrez, Stefan Gradmann, Martine Pieters, Chris Schroeven en Ria Vanhove Fotografie: Erna Mannaerts, Dirk Motmans, Tarek Peeters, Marc Ronsmans, Rob Stevens en Bruno Vandermeulen
24
v.u.: Stefan Gradmann, Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Mgr. Ladeuzeplein 21 3000 LEUVEN, België tel. + 32 16 32 46 60 fax + 32 16 32 46 91 http://bib.kuleuven.be
