Voorwoord De komende jaren staan gemeenten voor ingewikkelde opgaven op de terreinen van zorg, welzijn, arbeid en inkomen. Voor de Stichting Steunpunt Welzijn Bommelerwaard en Heerewaarden was dit aanleiding om zich te heroriënteren op haar functie en taken in de Bommelerwaardse samenleving. In deze beleidsvisie maken wij de keuze voor een ondersteuningsorganisatie gericht op welzijnsvragen van burgers in brede zin. Wij richten ons op ouderen, volwassenen en jeugd en bieden ondersteuning op de gebieden van zelfredzaamheid, participatie, leefbaarheid en gezondheid. Wij bouwen met nieuwe activiteiten voort op de reeds aanwezige expertise en de vraaggerichte aanpak, die de stichting al een reeks van jaren in praktijk brengt op de terreinen van ouderenondersteuning, vrijwilligerswerk en mantelzorg. Om de herkenbaarheid van onze organisatie zo groot mogelijk te doen zijn, werkt de stichting vanaf heden onder de naam: Stichting Welzijn Bommelerwaard (SWB). Mei 2013 Namens bestuur en medewerkers Jef van Eijken Voorzitter
1
Zelfredzaam en betrokken
1 Een nieuwe beleidsvisie : waarom? Er verandert veel op het terrein van zorg en welzijn. Organisaties die op dit terrein werkzaam zijn, dienen hun bijdrage kritisch onder de loep te nemen. De Stichting Welzijn Bommelerwaard (SWB) heeft dit gedaan. De centrale vraag hierbij was: wat wordt onze rol in een samenleving die transformeert van verzorgingsstaat naar participatiestaat? Meer samenleving, minder overheid: kort gezegd is dat de transformatie die zich voltrekt. Om onze nieuwe rol te kunnen bepalen, hebben wij ons afgevraagd wat dit voor burgers in Maasdriel en Zaltbommel betekent. Gemeenten hebben de plicht om beperkingen in zelfredzaamheid van burgers weg te nemen en deelname aan het maatschappelijk verkeer te bevorderen. Volgens de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) zijn ‘meedoen’ en ‘maatwerk’ daarbij de sleutelbegrippen. Allereerst en waar mogelijk wordt de inzet van de burgers zelf gevraagd. Waar de eigen inzet niet volstaat, is de inzet van professionals nodig. Wat wordt de inzet van burgers? Niet van iedereen kan hetzelfde worden verwacht. Er zijn bemiddelde en onbemiddelde, kansarme en succesvolle, vitale en kwetsbare burgers. Wie het op eigen kracht kan, heeft geen professionele ondersteuning nodig. Maar bij kwetsbare burgers verwachten we een relatief grote ondersteuningsbehoefte. Bij deze groep mensen is vaak sprake van een opstapeling van problemen en een verstoorde balans tussen draaglast en draagkracht. Behoud en versterking van de zelfredzaamheid en participatie van meer kwetsbare burgers is onderdeel van de nieuwe uitdaging en opdracht die wij voor onszelf zien. Maar we willen en kunnen nog meer betekenen. Tegelijkertijd willen we het actief burgerschap bevorderen. Het is niet genoeg dat burgers zelfredzaam zijn. Van burgers wordt immers ook verwacht dat zij zich voor andere burgers inzetten. Deze inzet voor anderen zal in veel gevallen niet vanzelf van de grond komen. Ook op dat vlak kunnen wij een rol van betekenis spelen. SWB gaat daarom het werkterrein verbreden. Van welzijnsorganisatie voor de ondersteuning van ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers ontwikkelen wij ons tot een ondersteuningsorganisatie voor breed welzijn. Onze nieuwe opdracht en missie vatten we samen in het motto ‘zelfredzaam en betrokken’. We gaan bijdragen aan versterking van de sociale samenhang en maatschappelijke participatie in de Bommelerwaard. Daartoe gaan we de dialoog met burgers, gemeente en collega-organisaties aan. Met deze beleidsvisie geven we hiervoor de aanzet.
2
SWB nu … Het Steunpunt Welzijn Bommelerwaard biedt op dit moment de volgende diensten aan: • ouderenwerk, ondersteuning bij het organiseren van activiteiten voor ouderen; • ouderenadviseur, hulp aan ouderen die vragen hebben op het gebied van welzijn, wonen en zorg; • dementieconsulenten, informatie, advies, begeleiding en ondersteuning voor mensen met geheugenproblematiek; • mantelzorgondersteuning, voor ieder die voor een naaste zorgt; • hulpvragen, ondersteuning op maat, bijv. informatie geven of de hulpvrager in contact brengen met een vrijwilliger die hem/haar kan helpen; • vrijwilligerswerk, vrijwilligers helpen om de juiste plek te vinden; • (digitale) vacaturebank, organisaties helpen om de juiste vrijwilligers te vinden; • ondersteuning vrijwilligerswerk, vergroten van kennis en vaardigheden van vrijwilligers, o.a. met training en themabijeenkomsten; • maatschappelijke stage, jongeren helpen bij het vinden van een goede stageplek.
3
Zelfredzaam en betrokken
2 Waarom verbreding? Ontwikkelingen in het sociale domein Wij zitten in een fase van systeemverandering voor de volle breedte van het sociale domein: de sociale zekerheid, de zorg (WMO), het welzijnswerk en de maatschappelijke dienstverlening. De systeemverandering houdt verband met het gegeven dat de verzorgingsstaat aan zijn grenzen is gekomen wat betreft effectiviteit en kosten. We gaan naar een participatiesamenleving, waarin burgers financieel en moreel (mede)verantwoordelijk worden gesteld voor hun eigen welzijn en dat van hun naasten en medeburgers. De toenemende problemen op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn vereisen een andere benadering, waarin aan de vrijwillige inzet van burgers een belangrijke plaats wordt toegekend. Op die manier moet het mogelijk worden om met minder kosten tot betere resultaten te komen. Het begrip burgerschap komt daardoor in een ander licht te staan. Burgers gaan zich meer verantwoordelijk voelen voor hun eigen welzijn en het aanboren van ondersteuning in hun eigen omgeving. Zij zijn niet alleen klant, maar ook opdrachtgever (bijvoorbeeld via het pgb), financier van welzijnsactiviteiten en producent van welzijn (bijvoorbeeld door eigen buurtgerichte initiatieven en vrijwilligerswerk). De komende jaren wordt deze systeemverandering geïntensiveerd door een aantal vergaande decentralisaties van de rijksoverheid naar gemeenten: de AWBZ, de jeugdzorg, het arbeidsmarktbeleid en het wetsvoorstel Passend onderwijs. Deze decentralisaties zullen, mede door de bezuinigingen die ermee gepaard gaan, ingrijpende gevolgen hebben. Veel burgers – zeker de meer kwetsbare burgers – zullen met veranderingen op meerdere terreinen te maken krijgen. Tegelijkertijd hebben de decentralisaties gevolgen voor de taken van welzijnsorganisaties.
met regieproblemen die beschut wonen en intensieve verzorging en begeleiding nodig hebben: psychiatrische patiënten en mensen met een matige tot ernstige verstandelijke beperking. Deze groep heeft veel zorg en begeleiding nodig die aan huis georganiseerd zou moeten gaan worden. De overheveling van extramurale begeleiding uit de AWBZ naar de WMO heeft tot gevolg dat ouderen en mensen met lichamelijke, verstandelijke en/of psychische beperkingen hun indicatie verliezen. Het is aan de gemeente om de dagbesteding naar eigen inzicht vorm te geven. Een beroep op begeleiding met behulp van vrijwilligers ligt daarbij voor de hand. • De bestuurlijke verantwoordelijkheid en financiering van de jeugdzorg komt vanaf 2015 integraal bij de gemeenten te liggen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is het frontoffice voor de jeugdzorg. Het beroep op de specialistische jeugdzorg moet worden verminderd door preventieve begeleiding: door problemen in een vroeg stadium te onderkennen en aan te pakken kan specialistische hulp worden voorkomen dan wel sneller en effectiever worden ingezet. Preventie van problemen krijgt op velerlei wijze vorm. Gemeenten kiezen daarbij voor lokale gebiedsteams, die snel aan de slag gaan om problematiek t.a.v. jeugd en gezin vroegtijdig en adequaat aan te pakken. Daarbij wordt ook samengewerkt met interne begeleiders van scholen om zorgleerlingen en hun ouders te begeleiden, zowel thuis als op school. De inzet van vrijwilligers kan hierop aansluiten. Zo kunnen op wijk- en buurtniveau activiteiten worden opgezet, waaraan jongeren, ouders en vrijwilligers uit de wijk deelnemen. • Volgens het wetsvoorstel Passend onderwijs zijn scholen voortaan verplicht een passende onderwijsplek aan te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Vroegtijdig signaleren van problemen en snel en adequaat reageren, zijn ook hier cruciaal. Dat vraagt om een goede samenwerking van onderwijs, zorg en welzijn in de begeleiding van jongeren en ouders.
Kort samengevat houden de decentralisaties het volgende in: • De overgang van delen van de AWBZ naar de WMO. De AWBZ wordt teruggebracht tot een vangnet voor de meest kwetsbaren. De decentralisatie van extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging uit de AWBZ geeft gemeenten de opdracht thuiswonende mensen met beperkingen beter te ondersteunen om zoveel mogelijk zelfredzaam te zijn. Tevens zal worden gekort op huishoudelijke hulp; bovendien wordt deze voorziening inkomensafhankelijk gemaakt. Voor de lagere zorgzwaartepakketten (zzp’s) 1 en 2 uit de AWBZ worden geen indicaties meer afgegeven voor de AWBZ. Mogelijk gaat dit in de toekomst ook gebeuren bij de zzp’s 3 en 4. Dat roept de nodige discussie en zorgen op. Daarbij gaat het om mensen
4
• Op het gebied van werk en inkomen is sprake van een transitie die mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt raakt. Het streven is dat zo veel mogelijk mensen naar vermogen gaan meedoen. Als het kan in een betaalde baan of anders via vrijwillige inzet. Gemeenten en sociale werkbedrijven (WSW) worden echter geconfronteerd met extra bezuinigingen. De kans is groot dat de participatie van met name mensen met een beperking ernstig in de knel komt.
5
Zelfredzaam en betrokken
3 Wat betekenen deze ontwikkelingen
4 Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de SWB?
De gemeenten Maasdriel en Zaltbommel pakken de decentralisaties aan in het samenwerkingsverband van de regio Rivierenland. Zij kiezen voor een positieve benadering, waarbij zij uitgaan van een andere visie op burgerschap. De gemeenten zoeken naar antwoorden op maatschappelijke vraagstukken, waarin burgers zelf een deel van de oplossing zijn. Voor de gemeenten gelden hierbij als uitgangspunten:
Als gevolg van de decentralisaties krijgen de gemeenten te maken met nieuwe doelgroepen. Hoe gaan de gemeenten inspelen op hun zorg- en hulpvragen? Er zal een stevig beroep zal worden gedaan op de versterking vanuit de nulde lijn langs de lijnen van sociaal netwerk, mantelzorg en inzet van vrijwilligers en het versterken van samenwerking in de eerste lijn. De professionals van de SWB en de vrijwilligers die op het gebied van zorg en welzijn in de Bommelerwaard actief zijn, kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.
voor de gemeenten in de Bommelerwaard?
• Inwoners voeren waar mogelijk de regie. • Instellingen en professionals moeten meer met elkaar gaan samenwerken; de nulde en de eerste lijn worden versterkt. • Het dorps- en wijkgericht werken wordt doorontwikkeld en er worden verbindingen gelegd met zorg. • Professionals gaan klantgericht werken, krijgen meer handelingsruimte en sluiten aan bij de leefwereld van burgers en de identiteit van dorpen en wijken. • De compensatieplicht uit de WMO verplicht gemeenten om mensen ter compensatie van hun beperkingen in staat te stellen een huishouden te voeren, zich te verplaatsen in en om de woning, zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel, medemensen te ontmoeten en sociale verbanden aan te gaan. Deze opdracht wordt uitgevoerd vanuit de zogenaamde kantelingsgedachte. Dat betekent dat uitgegaan wordt van eigen kracht. De burger, het huishouden en de buurt staan centraal. Er moet snel en doeltreffend maatwerk worden geleverd, met per gezin één aanpak en één regisseur.
6
Wat maakt dat de SWB hierbij een belangrijke rol kan spelen? De SWB heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een welzijnsorganisatie voor de ondersteuning van ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers. Wij hebben een groot netwerk in de gemeenten Maasdriel en Zaltbommel opgebouwd. Dankzij de vele contacten in alle kernen kunnen wij snel schakelen en gericht bijdragen aan nieuwe oplossingen en initiatieven van en voor burgers. Dankzij ons netwerk en onze expertise kunnen wij direct aansluiten bij het sociale beleid van de overheden in onze organisatie. Bovendien zijn we van oudsher ingesteld op samenwerking met andere organisaties op het gebied van welzijn en zorg. Deze kwaliteiten maken het de SWB mogelijk om een nieuwe, betekenisvolle rol te spelen. Die rol houdt in dat we ons ontwikkelen tot een ondersteuningsorganisatie voor breed welzijn die zich richt op mensen van alle leeftijdscategorieën. Wat die ontwikkeling inhoudt en welke taken en doelstellingen hiermee verbonden (kunnen) zijn, wordt hieronder toegelicht.
7
Zelfredzaam en betrokken
5 Naar een ondersteuningsorganisatie voor breed welzijn De SWB is nu nog een welzijnsorganisatie voor de ondersteuning van ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers. Gezien de ingrijpende ontwikkelingen die op de gemeenten afkomen, is het zinvol om nieuwe ambities te formuleren. In toenemende mate zal een beroep worden gedaan op de eigen kracht en inzet van burgers. Wij zien mogelijkheden om burgers, ongeacht hun leeftijd, hierbij te ondersteunen. Vraaggericht werken Van de burger wordt een actieve, vrijwillige inzet verwacht op het gebied van welzijn en zorg. Als welzijnsorganisatie willen we deze inzet effectief en efficiënt ondersteunen door vraaggericht te werken. Dit houdt in dat we vragen en initiatieven van burgers helpen vormgeven in het licht van wat burgers belangrijk vinden én in de context van het sociale beleid van de beide gemeenten. De SWB ontwikkelt zich daarom tot een organisatie die flexibel kan inspelen op de welzijnsvragen van burgers en van de gemeenten in de Bommelerwaard. Samen met ondersteuningsorganisatie Spectrum voeren we een project uit, om Welzijn Nieuwe Stijl te integreren in onze organisatie. Deze eigentijdse vorm van welzijnswerk is complementair en ondersteunend aan allerlei initiatieven die van burgers zelf komen. Wezenlijke elementen hiervan zijn: • Het zich vooral begeven in de leefwereld van de burger en minder in de systeemwereld van de organisaties. • Het centraal stellen van de vraag van de burger, individueel of collectief in plaats van het aanbod van organisatie of professional. • Het buiten de deur houden van nodeloze bureaucratie • Inzetten op verbinden tussen mensen, mensen en instanties, kansarmen en succesrijken. • Het aansluiten op positieve kwaliteiten en capaciteiten van mensen, bij bestaande sociale netwerken en proberen die te versterken en aan elkaar te koppelen. • Het actief benaderen van burgers, bij wie sprake is van ondersteuningsbehoefte. • Het bouwen aan goed functionerende netwerken tussen informele en formele zorg. Eigentijdse organisatie Wij zien de SWB als een ondersteuningsorganisatie op het brede gebied van welzijn. Wij helpen concrete welzijnsactiviteiten en -structuren op te zetten, te ondersteunen, te coördineren en te faciliteren. Daarbij staat het versterken van de sociale netwerken rond de
8
eigen kracht van burgers centraal. Onze opdracht is gericht op ondersteuning, ontwikkeling en zinvol geachte innovatie. Ondersteuning betekent dat wij eraan bijdragen, dat mensen tot elkaar komen, elkaar ondersteunen en ruimte krijgen voor initiatief. We richten ons daarbij op alle leeftijdscategorieën: jeugdigen, volwassenen en ouderen. Ontwikkeling betekent dat wij het als onze taak zien om voorzieningen en samenwerkingsverbanden van burgers in het leven te roepen en te onderhouden, die aan de inzet van burgers voor elkaar bijdragen. Ook willen wij samenwerking opbouwen tussen vrijwilligers(organisaties) onderling, tussen professionals, tussen vrijwilligersorganisaties en professionele organisaties, bedrijven en overheden.
Vraaggericht werken Van welzijnsorganisaties en hun medewerkers wordt verwacht dat zij (meer) vraaggericht gaan werken. Voor de Stichting Welzijn Bommelerwaard is dat niet nieuw. Veel diensten geven we al vraaggericht vorm, zoals: - preventief huisbezoek Oudere mensen worden thuis bezocht. Doel van deze bezoeken is tweeledig. Enerzijds willen we de ouderen informeren over voorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Anderzijds willen we erachter komen of ze specifieke problemen of behoeften ervaren. Door hier proactief naar te vragen, kunnen we met de ouderen tijdig naar oplossingen zoeken. - mantelzorgondersteuning Wat heeft een mantelzorger nodig om de zorgtaak aan te kunnen? Elke situatie is anders. Door goed te vragen, te luisteren en mee te denken, weten onze mensen de ondersteuning te bieden waarmee de mantelzorger verder kan. - dorps- en wijkgericht werken De SWB bouwt (mee) aan infrastructuren in wijken en buurten. In Zaltbommel zijn we bijvoorbeeld actief in de Grote Aak, het multifunctioneel ontmoetingscentrum voor De Binnenvergt. Het is déplek om wijkbewoners en vrijwilligersorganisaties te treffen. We signaleren er vragen en kunnen er meteen op inspelen.
9
Zelfredzaam en betrokken Innovatie betekent dat wij vernieuwing in de dienstverlening nastreven, echter niet als doel op zichzelf, maar uitsluitend wanneer de vernieuwing de dienstverlening aan de burger zal verbeteren. Leidend in onze benadering is het begrip empowerment, dat staat voor het versterken van eigen kracht en medeverantwoordelijkheid. Dit betekent dat we positieve krachten en omgevingsfactoren benadrukken i.p.v. ons te concentreren op problemen en risicofactoren. Breed welzijn De middelen zijn beperkt en de uitdagingen zijn groot als we kijken naar de vergrijzing en de toenemende zorgbehoefte, het sociaal isolement van groepen burgers, een ongezonde leefstijl, problemen met veiligheid en grensoverschrijdend gedrag. Onze inzet voor breed welzijn betekent dat we beschikbaar zijn voor elk gebied van welzijn waarop we samen met burgers en andere organisaties een zinvolle bijdrage kunnen leveren. Onze professionals De invulling van onze opdracht vraagt om breed inzetbare professionals. Zij beperken zich niet meer tot één specialisme of doelgroep, maar ontwikkelen zich tot professionals die de leefwereld van burgers als hun werkterrein hebben. Zij hebben kennis van meerdere leefgebieden en zijn op de hoogte van netwerken en voorzieningen in dorpen of wijken. Zij maken burgers tot producenten van welzijn. Zij gaan in gesprek met burgers en met andere professionals om de juiste inzet te kiezen en vorm te geven. Zij hebben oren en ogen open, signaleren wat er nodig is en handelen daarnaar. Zij hebben vertrouwen in eigen kracht van mensen en weten op het juiste moment los te laten. Resultaatgerichtheid staat steeds op hun netvlies.
6 Een ondersteuningsorganisatie voor breed welzijn: doelstellingen en taken
SWB ontwikkelt zich tot een ondersteuningsorganisatie voor breed welzijn waar alle burgers in de Bommelerwaard. Wij hebben de ambitie om nieuwe activiteiten te ontwikkelen op de volgende gebieden: • zelfredzaamheid en participatie, • leefbaarheid, • gezond leven • jeugd en jongeren De kansen en uitdagingen op de nieuwe terreinen worden hieronder toegelicht. Voor de goede orde: daarnaast blijven wij onze bestaande activiteiten uitvoeren. Zelfredzaamheid en participatie De SWB biedt ondersteuning aan mensen die in de knel zitten of dreigen te komen. Problemen pakken we aan door een beroep te doen op de eigen kracht van de betrokkene dan wel het sociale netwerk van betrokkene, de steun van vrijwilligers te mobiliseren of door te verwijzen naar intensievere hulpverlening. Onder deze groep van kwetsbare mensen vallen ouderen die twijfelen over hun woonsituatie, hun zelfredzaamheid, hun behoefte aan sociale contacten en participatie in de samenleving. Maar ook mensen die in nood raken doordat hun partner of huisgenoot (soms intensieve) hulp nodig heeft (mantelzorg). Dit type ondersteuning wordt al geboden door de ouderenadviseurs, de mantelzorgconsulent, de dementieconsulent en de consulent vrijwilligerswerk van de SWB. Wij verwachten echter dat zich nieuwe doelgroepen zullen aandienen, doordat oude voorzieningen als begeleiding en dagopvang wegvallen. Daarnaast verwachten we dat mensen met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking en mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in de nabije toekomst meer ondersteuning nodig zullen hebben. Zelfredzaamheid en participatie van al deze groepen kunnen we op diverse manieren in stand houden en versterken: • De inzet en ondersteuning van vrijwillige dienstverleners. • Het trainen en vervolgens inzetten van vrijwilligers als netwerkcoaches. Zij kunnen mensen stimuleren hun netwerk in kaart te brengen en hen begeleiden bij het zelf opbouwen en vergroten van hun netwerk. • Het verbinden van lotgenoten, door hen in staat te stellen ervaringen uit te wisselen, kennis te vergaren en steun te vinden bij mensen die in een gelijksoortige situatie verkeren.
10
11
Zelfredzaam en betrokken • Het opzetten van laagdrempelige activiteiten, zo veel mogelijk met de inzet van vrijwilligers, voor de begeleiding en ontspanning van mensen die tot nu toe via een AWBZindicatie door zorginstellingen werden geholpen. • Het activeren van vitale burgers, zodat zij zich gaan inzetten als vrijwilliger. Dit houdt onder meer in het werven, bemiddelen, trainen en coachen van vrijwilligers, evenals het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties. • Het ondersteunen en bemiddelen bij het aanbieden en vinden van een maatschappelijke stage tussen vrijwilligersorganisaties en leerlingen uit het voortgezet onderwijs. • Het activeren van burgers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt onder meer door hen vrijwilligerswerk te laten verrichten. Het gaat hier om het aan het werk helpen en houden van mensen, die het op eigen kracht op de arbeidsmarkt niet redden, die behoefte hebben aan een arbeidsmatige dagbesteding en/of vanwege een handicap daarin ondersteund moeten worden. • Het ondersteunen van mensen die in een sociaal isolement verkeren of dreigen te geraken (bepaalde groepen ouderen, mensen met beperkingen) door hun sociaal netwerk te ontwikkelen en te onderhouden en andere mensen te ontmoeten, o.a. via maatjesprojecten. Leefbaarheid in wijken en dorpen Wij willen een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van sociale wijkteams, het samen ontwikkelen van maatschappelijke steunsystemen, het ondersteunen van dorps- en wijkplatforms in hun ontwikkeling, het ondersteunen van lokale dorpsondersteuners in hun functioneren en het vraag- en wijkgericht ontwikkelen van programma’s en activiteiten. In dit kader kunnen we plannen ontwikkelen die gericht zijn op het verbeteren van de leefsituatie van individuele mensen of groepen burgers. Daarnaast kunnen we activiteiten helpen ontwikkelen, die resulteren in een blijvende grotere inzet van burgers voor elkaar. Het werk wordt de mensen hierbij niet uit handen genomen maar er worden door de ondersteuning voorwaarden geschapen voor continuïteit en bereiken van resultaten. De SWB ondersteunt al een aantal initiatieven in de woonservicegebieden. Met onze kennis en ervaring kunnen we dit soort activiteiten gemakkelijk op nieuwe terreinen ontwikkelen. Gezond leven De algemene gezondheid van de bevolking van Rivierenland blijft achter bij die van de rest van Nederland. Bij een deel van de jonge kinderen laten gezondheid en leefstijl te wensen over. Het onderzoek van de GGD in Rivierenland (2011) heeft aangetoond dat nogal wat kinderen van laag opgeleide ouders problemen hebben op het gebied van gedrag, hyperactiviteit, aandachttekort, overgewicht en psychosociale problemen.
12
Volgens het genoemde GGD-onderzoek laat ook de leefstijl van veel volwassenen te wensen over. Bij te veel mensen komen hart- en vaatziekten voor die het gevolg zijn van een ongezonde leefstijl. Daarnaast spelen verslaving en isolering in de gemeenschap ten gevolge van een zwakke financiële positie een rol. Preventieve maatregelen, zoals meer bewegen, een gezonde leefstijl en goed omgaan met stress, depressie en vroege dementie, kunnen vroegtijdige opname in een verzorgingshuis of verpleeghuis helpen voorkomen. De SWB zal graag preventief gerichte activiteiten ontwikkelen om een bijdrage te leveren aan de gezondheid van de bewoners in ons werkgebied. Jeugd en jongeren De SWB draagt al bij aan de maatschappelijke participatie van jongeren door hen te helpen bij het vinden en uitvoeren van zinvolle maatschappelijke stages. Hierbij maken de jongeren kennis met het werk van vrijwilligersorganisaties, clubs en verenigingen. De gemeenten willen de maatschappelijke participatie van jeugdigen en hun ontwikkeling bevorderen. De gemeente Zaltbommel zet combinatiefunctionarissen in om de samenwerking tussen basisscholen en organisaties/verenigingen vorm te geven. Wij bieden daarbij graag ondersteuning op maat, bijvoorbeeld door een aanbod te ontwikkelen dat jeugdigen in staat stelt ervaring op te doen met sportieve, educatieve en kunstzinnige activiteiten. Op deze manier kunnen wij bijdragen aan talentontwikkeling en toekomstperspectief.
Uitdagingen De SWB wil op meerdere terreinen een bijdrage leveren: • Er aan bijdragen dat het dorps- en wijkgericht werken vanuit de bewoners zelf van de grond komt. • Bijdragen aan talentontwikkeling van jeugdigen buiten school en bijdragen aan preventie van problemen van jeugdigen, o.a. door gerichte aanpakken op wijkniveau. • Het bevorderen van deelname aan de samenleving van mensen met beperkingen. • Het ondersteunen van kwetsbare ouderen in het bijzonder in het kader van de toenemende vergrijzing. • Het ondersteunen van mantelzorgers. • Het activeren van burgers om zich in te zetten als vrijwilliger. • Het voorzien in preventieve activiteiten op het terrein van de gezondheid.
13
Zelfredzaam en betrokken De ontwikkeling naar een gebiedsgebonden preventieve jeugdzorg beschouwen wij ook als een goede zaak. Graag leveren wij hieraan onze bijdrage door vorm te geven aan activiteiten op wijk/buurtniveau, die samen met de jongere(n) zelf, ouders, leerkrachten en mensen uit de wijk tot stand kunnen komen. Veiligheid van jeugdigen is een ander belangrijk thema. Met het project In veilige handen willen wij vrijwilligersconsulenten trainen, die vrijwilligersorganisaties, clubs en verenigingen kunnen informeren over grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van kinderen en jongeren.
7 Hoe verder? Positie en perspectief Gemeenten, burgers en professionals staan voor complexe vragen. Wij realiseren ons dat adequate, structurele oplossingen alleen te vinden zijn in de samenwerking met anderen op het terrein van zorg, hulpverlening, wonen en veiligheid. Hierbij beschouwen wij het als onze opdracht om diensten en ondersteuning aan te bieden, die de samenwerking tussen professionals en vrijwilligers bevorderen. Bij het vraaggericht ontwikkelen van dit aanbod stellen wij informele netwerken centraal. Wij manifesteren ons hierbij als een ondersteuningsorganisatie die, zoals het woord al zegt, initiatieven desgewenst en zo nodig ondersteunt zonder zelf het initiatief over te nemen. Concreet betekent dit dat de SWB zich - wat de collectieve dienstverlening betreft - nog meer gaat richten op het samen met burgers en organisaties opzetten van welzijnsactiviteiten. We spelen proactief in op de behoeften van burgers en vrijwilligersorganisaties. Met ondersteuning op maat: bij aanvang (startproblemen), bij de ontwikkeling van plannen of juist wanneer een project vlot getrokken moet worden. Sterke punten van de SWB zijn hierbij flexibiliteit, laagdrempeligheid, een minimum aan bureaucratie en het een breed netwerk. Welzijn als professie heeft bij uitstek een verbindend karakter. Onze opdracht is de vrijwillige inzet van burgers met professionele ondersteuning te vergroten. De SWB als organisatie werkt zelf ook met vrijwilligers. Zij vergroten het bereik van de organisatie. Daarbij is de SWB er op gericht samen met andere partners in het maatschappelijk middenveld (vrijwilligersorganisaties en organisaties voor zorg, maatschappelijke dienstverlening, onderwijs, wonen, arbeid en opvoedingsondersteuning) samen te werken. Onze verbindende kracht willen wij op het brede veld van welzijn aanbieden. Onze professionals bereiden zich hierop voor. Integraal werken wordt de standaard. Nu hebben we nog medewerkers met verschillende specialisaties. Onze professionals ontwikkelen zich echter snel tot meer generieke sociale (net)werkers die flexibel inzetbaar zijn op diverse gebieden en voor verschillende doelgroepen. Als professionele organisatie blijven wij ons verder ontwikkelen. De vergoeding die wij van afnemers en opdrachtgevers vragen, is afgestemd op de organisatie die we nodig hebben om de gevraagde diensten te kunnen leveren. Dankzij onze eigentijdse bedrijfsvoering (planning en control) zijn wij een transparante organisatie die zowel de gemeenten als andere opdrachtgevers en financiers adequaat informeert en op heldere wijze verantwoording aflegt.
14
15
Zelfredzaam en betrokken Versterking van de organisatie is noodzakelijk als wij naast onze bestaande taken ook (een deel van) de geambieerde nieuwe taken gaan vervullen. Om meer kennis en capaciteit te ontwikkelen, zoeken wij partners in de regio. Wij zijn in gesprek met welzijnsorganisaties in Rivierenland om tot verdere samenwerking te komen. Speerpunten daarbij zijn afstemming van activiteiten, kennis delen en ontwikkelen en uitwisseling van personeel. Hoe gaan wij onze nieuwe opdracht invullen? De SWB stemt de agenda voor de komende periode af met alle direct betrokkenen. Wij gaan in gesprek met burgers in wijken en dorpen en met de overheden en andere organisaties die op het terrein van zorg en welzijn werkzaam zijn.
16
