Voorwoord Ook dit najaar ontvangt u weer een overzicht van alle activiteiten die de Raad van Kerken Zuidhorn voor het nieuwe seizoen 2015 – 2016 wil aanbieden. In ons programmaboekje vindt u wederom een veelzijdig aanbod aan kringwerk, gespreksgroepen, meditatie, kerkdiensten, thema-avonden, kunst, toneel en muziek. In verband met de regionale samenwerking tussen gemeenten en parochies zal ook ds. Freerk Hovinga uit Grijpskerk een kring in ons midden aanbieden. Daarnaast attenderen we u hier alvast op een heel bijzonder onderdeel in ons programmaboekje, het toneelstuk ‘De scheikundige’, dat in samenwerking met het Cultureel Centrum van Zuidhorn op vrijdag 13 november a.s. zal worden uitgevoerd. We hopen natuurlijk van harte dat u in dit boekje iets aantreft waaraan u mee zou willen doen of dat u zou willen bijwonen. U kunt dat vooraf kenbaar maken door het opgaveformulier – in dit boekje toegevoegd – in te vullen of uw keuze door te geven aan via de mail. Dat is niet onbelangrijk, want zo krijgen wij een overzicht van het aantal deelnemers dat aan een activiteit zal deelnemen en kunnen wij u op de hoogte brengen van eventuele wijzigingen. In het programma treft u verschillende nieuwe thema’s en onderwerpen aan, maar ontbreken ook een aantal vertrouwde onderdelen. Zo zult u de vespers op de eerste zondagen van de Advent en de Veertigdagentijd niet meer in het programma aantreffen. De intensieve voorbereidingen stonden naar onze mening niet langer in verhouding tot het aantal bezoekers dat deze diensten bezocht. Wij vinden het natuurlijk jammer dat we een activiteit moeten beëindigen, maar we zijn er van overtuigd dat het programma desondanks evenwichtig en veelzijdig is gebleven. Ik wens u nu alvast een inspirerend nieuw winterseizoen! Namens de Raad van Kerken Zuidhorn ds. Ybo Buurma
Raad van Kerken Zuidhorn De Raad van Kerken Zuidhorn is opgericht in 1977. De Raad van Kerken is een samenwerkingsverband van de Verenigde Doopsgezinde Gemeente in het Westerkwartier, de Gereformeerde Kerk PKN te Zuidhorn, de Hervormde Gemeente PKN te Zuidhorn en de Rooms-katholieke Parochie St. Jozef in Zuidhorn. De mogelijkheid tot deelname van andere plaatselijke kerken staat open. De Raad van Kerken wil vorm en inhoud geven aan de plaatselijke oecumene. Daarnaast dient de Raad als ontmoetingsplaats voor de kerkgenootschappen ter plaatse. Binnen de Raad wordt gesproken over gemeenschappelijke aandachtsvelden en onderwerpen van bezinning. De Raad kan initiatieven nemen en voorstellen doen met betrekking tot kerkelijke en maatschappelijke zaken.
Oecumenische diensten seizoen 2015-2016 Zondag 27 september 9.30 uur De Gast Schrift en Tafel ds. Y. Buurma Zondag 29 november 19.30 uur De Vermaning Vesper Zondag 7 februari 9.30 uur De Gast Cantatedienst ds. J.O. Buller Zondag 29 mei 9.30 uur De Gast Doopsgezinde voorganger
Gegevens Raad van Kerken Website: Banknummer: Adres:
www. raadvankerkenzuidhorn.nl NL71 INGB 0003 8776 75 Raad van Kerken te Zuidhorn, Zuiderweg 13, 9801 TD Zuidhorn
Afgevaardigden in de Raad van Kerken ds. Y. Buurma (Ybo) (voorzitter) R.M. ter Veer-van Pelt (Renée) (penningmeester)
Waterlelie 3 507676 9801 LG Zuidhorn Zuiderweg 13 502447 9801 TD Zuidhorn
2
PKN-Hervormd Doopsgezind
pastor H. van Schalkwijk-Trimp (Hilda) R. van der Molen (Reinder) (lid moderamen) L. Wijma (Linda)(p.r.) ds. J.B.O. Buller (Jörg) P. Costongs-De Kovel (Paulien) (secretaris)
Admiraal Helfrichstraat 74 9801 GJ Zuidhorn Cort van der Lindenstraat 6 9801 KP Zuidhorn Waterlelie 21 9801 LG Zuidhorn De Gast 58 9801 AGZuidhorn Dotterbloem 8 9801LS Zuidhorn
507800
Rooms-katholiek
504821
PKN-Gereformeerd
528082
PKN-Gereformeerd
855168
PKN-Gereformeerd
506051
PKN-Hervormd
Gegevens van de deelnemende kerken Dorpskerk (Hervormde Gemeente PKN) Zuidhorn kerkgebouw Dorpskerk, Kerkstraat 18, 9801 CN Zuidhorn (ingang ook aan Jellemaweg) tel 507141 website www.hervormdzuidhorn.nl ontmoetingsruimte Klein Hanckema, Kerkstraat 14, 9801 CN Zuidhorn tel 503611, reservering via koster en website koster mw. S. (Sabrina) van den Berg, Jellemaweg 53, Zuidhorn, tel 06-42554544 predikant ds. Y.(Ybo) Buurma, Waterlelie 3 9801LG Zuidhorn tel 0594- 507676 scriba mw. A. Snippe-Groenewold, Hooglanden 13 9801 LA Zuidhorn tel 0594-504513 Gastkerk (Gereformeerde Kerk PKN) Zuidhorn kerkgebouw Gastkerk, De Gast 58a, 9801 AG Zuidhorn ontmoetingsruimte De Gasthorn, naast de kerk, tel 502864 website www.gastkerkpkn.nl koster fam. Matter, Meidoornstraat 1, Noordhorn tel 502864 predikant ds. J.O.(Jörg) Buller, De Gast 58 tel 0594-855168 kerkelijk werker mw. R.I. (Rietje) Poelstra-Meerse, Buitensingel 4, 9883 SH Oldehove tel 0594- 507226 scriba dhr. J.K. Stol, Klipper 3, 9801MT Zuidhorn
3
corr. adres:
tel 0594-504103 De Gast 58a, 9801 AG Zuidhorn
Rooms-Katholieke Parochie St. Jozef kerkgebouw R.K. Kerk, De Gast 38, 9801 AE Zuidhorn website www.rkparochiezuidhorn.nl ontmoetingsruimte R.K. pastorie, naast de kerk koster mw. C. van Koppen, Bospad 2, tel 504112 pastor pastor H. (Hilda) van Schalkwijk-Trimp, tel 507800 secretaris mw. B. Pelgrum, Fonteinkruid 3, 9801 LE Zuidhorn, tel 0594-505305 Verenigde Doopsgezinde Gemeente van het Westerkwartier kerkgebouw Doopsgezinde Vermaning, Langestraat 62 9804 PL Noordhorn (geen postadres) ontmoetingsruimte De Schuilplaats, achter de kerk website www.dpgwesterkwartier.doopsgezind.nl predikant Vacature secretaris mw. J.M.U. de Haas- de Boer Troelstraweg 23, 9801 KR Zuidhorn, 504235 (dit is ook het postadres)
WinterWerkcommissie 2015 - 2016 Ds. Jörg Buller Ds. Ybo Buurma Dhr. Yke Luinenburg Mw. Tine Moust Ds. Henk Pol Pastor Hilda van Schalkwijk Mw. Renée ter Veer
4
Interkerkelijk programma Seizoen 2015 – 2016
Opgave via het formulier in het midden van het blad of liever via de mail (u krijgt dan ook een bevestigingsbericht)
[email protected] Graag voor 1 oktober 2015 later kan vaak ook nog, maar bepaalde activiteiten hebben een maximum aantal deelnemers De activiteiten – behalve de winteravondlezingen – zijn gratis, maar u moet wel zelf koffie of thee betalen. En een vrijwillige bijdrage komt altijd van pas. Vervoer: bij slecht weer of wanneer u slecht ter been bent kunt u contact opnemen met de inleider of bovenstaand mailadres. Wij proberen dan vervoer te regelen.
Formulieren kunt u inleveren in uw kerk of in de brievenbus van de RK pastorie, De Gast 38 in Zuidhorn
5
1 Van Alfa tot Omega Een cursus Grieks van het Nieuwe Testament Alfa en omega vormen de eerste en de laatste letters van het Griekse alfabet, de voorloper van het ons bekende alfabet. Als wij Bijbelvertalingen met elkaar vergelijken, ontdekken we al snel dat ze onderling verschillen. Wat is nu de juiste vertaling? Dat kunnen we alleen te weten komen door de oorspronkelijke tekst te lezen. Dat is het doel van deze cursus. Het Nieuwe Testament is in het Grieks geschreven. De eerste vier avonden besteden we aan het leren schrijven van het Christusmonogram met Alfa en Omega Griekse alfabet, een inleiding op de grammatica en het lezen van korte teksten. De tweede helft is gewijd aan het lezen van een gedeelte uit het evangelie. De cursus is bedoeld voor kerkgangers en andere geïnteresseerden. Tijdens de introductiebijeenkomst worden nadere afspraken gemaakt. In principe worden alle lessen op maandagavond gegeven van 19.30 tot 21.30 uur.
Cursusleider: Hans Jongejan Introductie: maandagavond 5 oktober 2015 Tijd en plaats: 19.30 uur, de Gasthorn, De Gast 58a Overige cursusdata: 12 , 26 okt., 2, 9,16, 23, 30 nov., 7 dec. Benodigd: 1. een schrift voor het maken van aantekeningen. 2. Kleine Griekse grammatica, door Nuchelmans-Diercks. Vanaf de 19e druk. Dit boek is in de boekhandel te bestellen, maar is ook tweedehands verkrijgbaar.
6
2 Zoek de stilte Meditatie in het najaar Stilte is een schaars goed geworden in ons drukke bestaan. Niet alleen is er voortdurend geluid om ons heen, maar ook in ons zelf is de onrust soms voelbaar aanwezig. ‘Overal haast en verkeer, dat geen richting heeft, wolken lawaai als een vuur, dat geen warmte geeft’ dicht Huub Oosterhuis beeldend. Om ons heen is er een toenemend verlangen naar stilte, stille tijd en naar stille plaatsen. Juist in de kerk mogen mensen stilte verwachten als een tegenwicht tegen het neurotiserende lawaai. Stilte is in de christelijke traditie van wezenlijk belang in het zoeken naar God, het vernemen van zijn stem en het luisteren naar wat er leeft in jezelf. Ook dit seizoen willen we tijdens een aantal avonden in het najaar met behulp van eenvoudige meditatieoefeningen op zoek gaan naar de stilte. Je kunt (hoeft niet) een meditatiekruk, een extra paar sokken en een kussen meenemen.
Begeleiding: ds. Ybo Buurma Data: 14, 22 oktober, 4, 19 november, 3 december 2015 Tijd: Inloop vanaf 19.45 uur. We beginnen om 20.00 uur en stoppen rond 21.00 uur. Plaats: bovenzaal van Klein Hanckema Maximaal aantal deelnemers: 15
7
3 Paus Franciscus: een andere paus, een andere kerk? Op 13 maart 2013 werd er een nieuwe paus gekozen. De naam was ook voor kenners van het Vaticaan een verrassing: Bergoglio. Voor de eerste keer in de geschiedenis van de RK kerk werd iemand uit LatijnsAmerika tot paus gekozen! Bijzonder was ook dat hij behoorde tot de orde van de Jezuïeten. Hij koos, heel verrassend, de naam Franciscus. Die naam is ook een programma. Hij wil een arme kerk van de armen, zoals hij zegt. Hij kiest er ook zelf voor om sober te leven. Franciscus wil de kerk hervormen, om te beginnen de curie, het bestuursapparaat in Rome. Dat roept het nodige verzet op. Veel mensen zijn blij met deze nieuwe paus. Dat betreft niet alleen mensen binnen de kerk, maar ook bij anderen is er veel sympathie voor hem. Door zijn optreden wordt er weer veel positiever over de kerk gedacht. De vraag die bij velen leeft, is wel: zal hij voldoende tijd hebben om echt veranderingen door te voeren? Zal de kerk door deze paus opener worden en meer aansluiting vinden bij de vragen die mensen nu bezighouden? Maar ook: is hij echt zo ruimdenkend als velen menen? Op deze avond wil ik het een en ander vertellen over paus Franciscus, over zijn persoon, zijn denken en wat hij tot dusver heeft gedaan. Welke kritiek en welke tegenstand ontmoet hij? Ook zullen zijn apostolische brief: de vreugde van het Evangelie ( Gaudium Evangelii) en zijn encycliek Geprezen zijt Gij (Laudato Si) over klimaatverandering ter sprake komen.
Inleider: pastor Hilda van Schalkwijk Datum: donderdag 15 oktober Tijd en plaats: 20.00 uur, RK parochie, De Gast 38
8
4 Iconen: Vensters op de eeuwigheid Een winteravondlezing door iconenschilder Silouan Medema Iconen zijn als de glimlach van de Mona Lisa, mooi en toch ondoorgrondelijk. Waarom zijn iconen zo anders dan andere schilderijen? Je voelt dat de iconen te maken met een andere gevoelswereld, die je alleen kunt begrijpen als je ze bekijkt in de wereld waarin ze thuishoren, namelijk de geloofsbeleving van de Oosterse kerken. Het Griekse woord icoon betekent ‘beeld’ of ‘afbeelding’. Paulus noemt Christus ‘het beeld – de icoon – van de onzichtbare God’ (Coll 1:15) Binnen de Oosters-orthodoxe kerk spelen iconen zowel in de kerk als thuis een wezenlijke rol. Voor de gelovigen zijn het niet slechts afbeeldingen, maar weerspiegelen ze ook de ware aanwezigheid van de afgebeelde personen. Iconen verbeelden zo het goddelijke, het zijn ‘vensters op de eeuwigheid’. Tijdens deze avond zal iconenschilder Silouan Medema ons meenemen in de wereld van de iconen. Hoe worden ze gemaakt? Wie zijn er op de iconen te zien? Waarom lijken iconen qua vormgeving veel op elkaar? Silouan Medema vervaardigt iconen en geeft cursussen in de Orthodoxe traditie en is gevestigd in het 13de eeuwse kerkje van Lettelbert in de provincie Groningen.
Datum: dinsdag 3 november 2015 Tijd en plaats: 20.00 uur, RK parochie, De Gast 38 Toegang: €7,50 (inclusief koffie en thee)
9
5 Ieder voor zich en God voor ons allen? Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving 'Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatie-samenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.' Dat zei Koning Willem-Alexander in zijn allereerste troonrede. Hij gaf ermee aan dat de verzorgingsstaat te duur is geworden. De rijksoverheid heeft niet meer genoeg middelen om oude, zieke en werkloze mensen te blijven ondersteunen. Daarom stoot ze taken af en legt die neer bij de samenleving. Dat wordt positief ingekleed: omdat de burger mondiger is dan vroeger, moet hij ook meer participeren en meer verantwoordelijkheid dragen. Maar waarom zouden we opeens meer verantwoordelijkheid moeten dragen, terwijl de overheid tot nu toe een groot deel van de zorgtaken voor haar rekening heeft genomen? Het is duidelijk dat het in wezen om een bezuinigingsmaatregel gaat. Een echte visie op de participatiesamenleving ontbreekt. Welk mensbeeld en welk beeld van de samenleving kan ons inspireren om ons toe te wijden aan de ander? Over deze vraag wil ik in deze gesprekskring nadenken. Daarbij wil ik kijken welke verhalen uit de Bijbel en welke filosofische concepten kunnen helpen om participatie aan te moedigen. Voor mijn eigen oriëntatie maak ik gebruik van het pamflet dat theoloog en programmamaker Mirjam Sterk in 2014 voor de 'Nacht van de theologie' heeft geschreven. Van haar heb ik ook de titel voor deze gesprekskring ontleend. Voor de deelnemers zal er veel ruimte zijn om hun eigen gedachten en ervaringen in te brengen. Inleiding: ds. Jörg Buller Data: woensdag 11 en 18 november 2015 Tijd en plaats : 20.00 uur, De Gasthorn, De Gast 58a
10
6 Toneelstuk De Scheikundige in het Cultureel Centrum Zuidhorn
De commissie WinterWerk in Zuidhorn organiseert in samenwerking met de Openbare Bibliotheek Zuidhorn de uitvoering van het toneelstuk ‘De Scheikundige’ in het Cultureel Centrum Zuidhorn. Hoofdpersoon is de Duits-Joodse chemicus Fritz Haber. Hij ontwikkelde de synthese van ammoniak met behulp van stikstof uit de lucht, belangrijk voor de grootschalige productie van kunstmest. Voor deze belangrijke zaak kreeg hij in 1920 de Nobelprijs voor scheikunde. Maar Haber is ook de drijvende kracht achter de uitvinding van gifgas, rampzalig in het gebruik in de velden rondom Ieper in de Eerste Wereldoorlog. Haber geldt ook als de uitvinder van het insecticide Zyklon-B, dat als gifgas diende in de Duitse vernietigingskampen van de Tweede Wereldoorlog. Wie is deze Haber (1868 – 1934)? Hoe kan een mens tegelijkertijd uitvinder van chemische moordwapens zijn, maar ook ontdekker van landbouw bevorderende kunstmest? Is gifgas een middel om een oorlog snel te beëindigen of een immoreel wapen? Was Haber een verblinde wetenschapper of kon hij zowel het één als het ander verantwoorden? En daarbij: hoe heeft zijn gezin op hem en zijn werk gereageerd? Het stuk wordt gespeeld door Toneel Overdag van Theaterwerkplaats Het Hek van de Dam en is geschreven door Chrétien Schouteten, chemicus met een grote interesse voor de ethische vragen binnen de scheikunde. Hij was o.a. lange tijd docent scheikunde aan het WLG in Groningen. Na het toneelstuk is het mogelijk na te praten over de gerezen ethische vragen. Het CCZ biedt in dezen horeca mogelijkheden. Datum: vrijdag 13 november 2015 Tijd en plaats: 20.00 uur Plaats: Cultureel Centrum Zuidhorn, Jellemaweg 3 Entree: €10 (met korting voor leden van de Bibliotheek) Maximaal 100 personen Kaartverkoop via de bibliotheek of opgave bij WinterWerk
11
7 Leven na de dood “….en ik geloof in de opstanding des vlezes”, zo horen we in de oude geloofsbelijdenis. Maar wat moeten we ons daarbij voorstellen? Geloven we nog in een leven na de dood? Over leven na de dood hebben mensen vaak heel verschillende gedachten.
Wederopstanding bij de Dag des Oordeels, kathedraal van Amiens
Er wordt wel eens gedacht dat er in het Oude Testament weinig over het leven hierna wordt gesproken. Toch is dat niet helemaal waar, zoals we gaan zien, ook al zijn het niet allemaal dezelfde geluiden die we horen. Tijdens de tweede bijeenkomst lezen we onder meer uit het Nieuwe Testament het opstandingsverhaal van Christus. Dan zal blijken dat de evangelisten niet hetzelfde vertellen. Wat betekent dat voor de boodschap die ze willen overbrengen en voor het geloof in een hiernamaals? Wat betekent het voor ons om wel of niet te geloven in een leven na de dood? Helpt het ons in ons verdriet om onze overleden dierbaren?
Inleider: ds. Freerk Hovinga uit Grijpskerk Data: maandag 16 en 23 november 2015 Tijd en plaats: 20.00 - 22.00 uur De Gasthorn, de Gast 58a
12
8 Ziekte: Een mogelijkheid tot overgave en liefde? “Hoe kunnen we God als een banier uittillen boven de angsten en de beklemmingen en moedeloosheid die ons kunnen overvallen in een tijd die veel of alles van ons vraagt in ons leven?” Etty Hillesum Het leven verschaft ons soms momenten waarop we plotseling en met een schok tot stilstand komen en niet meer weten waar we ons bevinden en waar we naar toe kunnen gaan. Een diepe grondeloosheid waar we in terecht komen. Voor mij (Tine) was dat moment het sterkst toen ik te horen kreeg dat de ziekte, die 8 jaar geleden begon, na 8 jaar was teruggekomen en dat de kans op genezing er niet meer is. De schok bracht me in eerste instantie in een enorme ruimte van niet denken en ook niet piekeren. De ruimte was gevuld met verbijstering en een gevoel van totale openheid, die ik liefde wil noemen. Door deze ervaring en alles wat zich erna aandiende ben ik ziekte als mogelijkheid gaan zien. Een mogelijkheid om overgave, openheid en liefde te durven voelen. Ziekte is ook een mogelijkheid om te leren zorg te ontvangen en pijn te verdragen, niet alleen lichamelijk maar zeker ook de geestelijke pijn. En ziekte kan ons een nieuwe mogelijkheid geven om te gaan vertrouwen en geloven. Tijdens deze avond gaan we met elkaar stilstaan en willen we graag in gesprek komen over wat ziekte voor ons en/ of onze naasten betekent en of we met de kracht van overgave in aanraking kunnen of willen komen en ook in wat ons kan belemmeren om overgave en vertrouwen te kunnen/durven ervaren. (Bege-)leiding : Gerwin Witvoet, directeur en behandelaar in het Behouden Huys in Haren (psycho-oncologisch centrum) en Tine Moust, christen en boeddhist, gevormd in boeddhistische meditatie, meditatie-begeleider. Datum: donderdag 26 november 2015 Tijd en plaats: 19.30 uur Klein Hanckema Er wordt voor deze avond een vrije gift gevraagd die gegeven zal worden aan het Behouden Huys.
13
9 Handelingen der apostelen, feit of utopie De ‘eerste christelijke gemeente’ lijkt in alles ideaal, in tegenstelling tot de huidige kerk. Dat is een gangbare mening. ‘Jezus verkondigde het Rijk Gods, wat er kwam was de kerk’, aldus Ernest Renan. Het Bijbelboek Handelingen (in samenhang met het evangelie naar Lucas) tekent de eerste christelijke gemeente. Was die gemeente ideaal? Of droomden ze van een ideaal?
Hoe moet de kerk gezien worden in de toenmalige politieke realiteit (Lucas 2 spreekt over de dagen van keizer Augustus)? Is de kerk een eiland in die wereld? En hoe zit het met Paulus? Het boek heet wel Handelingen der apostelen. Maar Paulus lijkt de hoofdpersoon te zijn. En juist bij hem kun je de vraag stellen of hij wel een apostel is. Paulus heeft geen goede naam als het om vrouwen gaat. Hoe is de positie van vrouwen in Handelingen? Handelingen begint met het verhaal van de hemelvaart van Jezus. Voor velen een bekend verhaal. Maar het slot van Lucas (geschreven door dezelfde schrijver als Handelingen) geeft een volstrekt andere minder bekende versie. Bij Lucas vallen Pasen en Pinksteren op één dag. Genoeg vragen om over na te denken. Gedurende drie avonden lezen wij uit het Bijbelboek Handelingen. Wilt u een Bijbel meenemen?
Gespreksleider: ds. Henk Pol Data: maandag 30 november, 7 en 14 december Plaats: De Gasthorn, De Gast 58a
14
10 Vreemd en Bizar: lastige Bijbelverhalen Maandagmorgenkring
Daar kan ik niets mee!’, hoor je mensen weleens zeggen, als zij een vreemd of bizar verhaal in de Bijbel lezen. Teksten die indruisen tegen onze wetgeving, onze normen en waarden, onze rechtsorde, onze humaniteit. Verhalen over geweld, seks, straf, mishandeling, oorlog, uitsluiting. We weten er geen raad mee, zeker niet als God daarin een rol speelt. Moeten we zulke teksten negeren, doodzwijgen? Of zoeken we naar een uitleg waar we in onze tijd wél mee uit de voeten kunnen? Dat laatste doet Piet Schelling in dit boek. Hij ontvouwt een aantal van zulke buitenissige teksten. Hij strijkt de ruwe teksten niet glad, maar probeert ze naar een niveau te brengen waarop ze tot spreken komen in onze tijd. Een spannende exercitie die verrassende en bruikbare inzichten biedt. Tijdens drie ochtendbijeenkomsten in het voorjaar willen we gedeelten uit dit boek met elkaar bespreken. Graag zelf het boekje aanschaffen!
Inleider: ds. Ybo Buurma Data: maandag 11, 18 en 25 januari 2016 Tijd en plaats: 10.00 – 12.00 uur in Klein Hanckema, Kerkstraat 14
15
11 Religie en geweld; religie en vrede Religie en geweld lijkt een onmogelijke, maar ook al te reële werkelijkheid. Wie de Bijbel opslaat wordt geconfronteerd met aanstootgevende zaken: politiek van de verschroeide aarde, genocide opdrachten, barbaars geweld ? Voor velen een reden de Bijbel dicht te doen.. Kun je nog wel over de bijbel spreken als Woord van God? Of gaat het hier om het tegendeel van Woord van God? Hoe lezen wij de Bijbel? Hoe is het spoor van het evangelie, van leven te vinden in deze aanstootgevende teksten? In de geschiedenis van het christendom zijn maar al te zeer sporen van geweld te vinden. Kruistochten en inquisitie zijn slechts twee voorbeelden. Maar er zijn ook andere sporen. Vredeskerken en vredesbewegingen, het nee durven zeggen tegen geweld en het zoeken van recht en vrede kenmerken evenzeer het christendom. In onze eigen eeuw lijkt geweld verbonden te worden met bepaalde opvattingen van de islam. Maar er is ook hier en daar de gewelddadige strijd tussen christelijke groeperingen. Soms heult de kerk met een gewelddadige machthebber. De wereldraad van kerken staat daartegenover de zoektocht naar vrede en recht voor. Al met al een ingewikkelde materie. In een drietal avonden willen wij aandacht besteden aan de geweldsteksten in de Bijbel, het spoor van de vredesbeweging in de geschiedenis en de weerbarstigheid van de actualiteit.
Gespreksleiding: pastor Hilda van Schalkwijk (rk), mevrouw Tineke van der Wijk (doopsgezind) en ds. Henk Pol (PKN) Data: woensdag 13, 20 en 27 januari 2016 Plaats: Schuilplaats, achter de Doopsgezinde Vermaning, Langestraat 62Noordhorn
16
12 Waarom botsen islam en westerse opvattingen? Een boeiend antwoord op deze vraag vond ik in het boek 'Versteende religie' van Hans Dirk van Hoogstraten. Volgens Van Hoogstraten zijn de huidige botsingen tussen de islam en westerse opvattingen terug te voeren op versteende vormen van religie. Religie versteent, als ze in een samenleving een overheersende rol speelt. Dat zien we gebeuren in de moslimcultuur, wanneer buitenstaanders als ongelovigen worden bestempeld. In de westerse cultuur vinden we versteende vormen van religie in het vrije marktdenken: het geloof in steeds meer economische groei om steeds meer geld te verdienen. Van Hoogstraten verheldert het conflict tussen beide culturen aan de hand van 'heilige' plaatsen. Hij leidt de lezer naar zes steden die symbool staan voor bepaalde ontwikkelingen in de westerse wereld en in de islamitische landen: van het Mekka van de Islam via Wenen, Athene, Jeruzalem en Berlijn naar het Mekka van de mondialisering: New York. Dat is de stad waarvan het hart is weggesneden met de aanslagen op 11 september 2001 door het moslimfundamentalisme . Tegenover de versteende religie plaatst Van Hoogstraten het Israël van het Oude Testament. Dit Israël kent een speelse omgang met God. Het spreekt over God in verhalen die door de rabbijnen op heel verschillende manieren worden uitgelegd. Op elke avond zal ik een inleiding geven in de gedachtewereld van Van Hoogstraten. Daarnaast is er veel ruimte voor discussie.
Inleiding: ds. Jörg Buller Data: donderdag 4, 11 en 18 februari 2016 Tijd en plaats: 20.00 uur Klein Hanckema, Kerkstraat 14
17
13 Cantatedienst Er wordt weer gewerkt aan een fraaie cantatedienst. Deze keer wordt het de cantate “Du wahrer Gott und Davids Sohn” BWV 23 van Johann Sebastian Bach. Hoe toepasselijk, dit stuk is voor het eerst uitgevoerd op 7 februari 1723, op zondag Esto Mihi.
Het werk kent een wat andere opbouw dan normaal. Het bestaat uit 4 delen. Het eerste deel is een duet voor sopraan en alt, dan een recitatief voor tenor. De delen 3 en 4 zijn voor koor. We zingen als koor ook het Kyrie uit de Lutherse mis in G, BWV 236. Dit doen wij in het begin van de dienst. De orkestbezetting voor de cantate en het Kyrie zijn strijkers en 2 hobo’s. Aanmelden voor 1 november! Repetitieschema Zondag 29 november na de ochtenddienst Zondag 13 december na de ochtenddienst Zondag 10 januari na de ochtenddienst Zondag 17 januari na de ochtenddienst Vrijdagavond 29 januari Vrijdagavond 5 februari Zaterdagmorgen 6 februari met orkest Zondagochtend 7 februari uitvoering
Opgave via het formulier of bij Reinder van der Molen:
[email protected] (0594-504821) Uitvoeringsdatum: zondag 7 februari 2016
18
14 In gesprek over Jeroen Brouwers, Het hout (2014) Jeroen Brouwers (1940, zelf leerling geweest van een kloosterinternaat) schreef een roman over het verstikkende klimaat van een kloosterinternaat in Zuid-Limburg. De titel ‘Het hout’ verwijst naar het tuchtigingsmiddel dat de schoolleider Mansuetis gebruikt, maar ook naar het kruisigingsverhaal van Jezus.
Broeder Bonaventura, geboren als Eldert Haman, is het klooster ingerommeld. Maar hij vraagt zich af of hij wel Bonaventura wil zijn. En dat terwijl buiten de muren Patricia op hem wacht. Als Eldert Haman kwam hij binnen, leraar Duits. Als Bonaventura is hij door Mansuetis gedegradeerd tot nachtoppasser en schoonmaker. Hij wil diens harde lijn niet volgen. Alles staat in het licht van machtsmisbruik en terreur en (verdrongen) seksualiteit. Dat lijkt op het eerste gezicht het thema van de roman. Maar bij nader inzien gaat het ook over menselijkheid. De door Mansuetis misbruikte Mark Freelink blijkt sterk te zijn. Net als Bonaventura’s vriendschap met Wil van Lanschot. En Bonaventura kan Eldert Haman niet vergeten. Is Bonaventura schuldig omdat hij weet heeft van misbruik? Of is hij te prijzen? Omdat hij doet wat hij kan om leerlingen zo goed mogelijk te beschermen? Hoe zit het met de moed om de eigen identiteit niet te verkwanselen? Vragen te over, die de roman oproept. Wij gaan er van uit dat u de roman gelezen hebt. Zo niet: op internet zijn besprekingen en karakterisering van de inhoud te vinden.
Gespreksleiding: pastor Hilda van Schalkwijk, ds. Henk Pol Datum: woensdag 17 februari 2016 Tijd en plaats: 20.00 uur RK Parochie, de Gast 38a
19
15 De kerkmuziek van Willem Vogel (1920-2010) Het zal rond 1955 geweest zijn, dat ik, fan van Jan Zwart en Feike Asma, kennis maakte met een totaal andere kerkmuzikale wereld. Het was Willem Vogel, die mij de ogen en oren opende voor pure, onopgesmukte muziek, die volledig dienstbaar was aan liturgie en eredienst. Er ging een nieuwe wereld open. Steeds meer raakte ik onder de indruk van de prachtige, eenvoudige muziek van Vogel en zijn tijdgenoten Frits Mehrtens, Evert Westra, Adriaan C. Schuurman, Jan Pasveer en vele anderen. In mijn studententijd in Amsterdam kwam ik regelmatig in de Oude Kerk, waar hij cantor-organist was. Op de Liedboekdagen en op vele andere momenten slaagde hij er altijd in, de volle kerken aan het zingen te krijgen, waarbij je het gevoel kreeg, dat je zijn liederen “ergens van kende.” .
Hij schreef vijf prachtige bundels psalmen onder de titel: “Voor de kinderen van Korach”, voor voorganger, cantorij en gemeente. De predikanten Van Beusekom en Sytze de Vries zorgden voor bijzondere, originele vertalingen. Ook zorgde hij voor vier bundels met antifonen en motetten, te zingen op de passende zondag van het kerkelijk jaar. Toen hij 80 jaar was, zei hij in een interview: “Mijn composities zijn een vorm van scheppen, omdat er niets voorhanden was.” Een belangrijk deel van zijn muzikale erfgoed bestaat uit zijn kerkliederen, eerst 20 in het Liedboek voor de Kerken van 1973, en maar liefst 60 in het kersverse Nieuwe Liedboek van 2013. Misschien zijn deze fraaie en altijd verrassend zingbare melodieën wel de grootste schat, die hij ons heeft nagelaten. Die zingbaarheid was niet in de laatste plaats te danken aan de samenwerking met een groep dichters en collega-componisten tijdens de langdurige voorbereiding van het Liedboek voor de Kerken uit 1973. We zullen naar zijn muziek luisteren, maar ook en vooral ons zingend verwonderen over de sobere eenvoud en welluidendheid van zijn liederen. Inleider: Jan de Vries Datum: Woensdag 9 maart 2016 Tijd en plaats: 20.00 uur Dorpskerk, Kerkstraat 18
20
16 Kloosterweekend in Egmond-Binnen Na twee (heel verschillende) trappistenkloosters in 2014 en 2015 gaan we in 2016 een weekend in retraite bij “de Benedictijnse St.-Adelbertabdij in Egmond-Binnen. Met een onderbreking na de reformatie is in Egmond al meer dan duizend jaar een gemeenschap van Benedictijnse monniken te vinden die dagelijks bidt en werkt en in leven en werken ervan getuigt hoe goed een leven met God is. Benedictijnse monniken vormen een contemplatieve gemeenschap. Toch is de missie van de gemeenschap niet alleen God en elkaar te dienen maar ook daarvanuit naar buiten te getuigen van de ruimte die deze manier van leven geeft.
Sint Adelbert Een leven van gebed Ons leven is een gebedsleven, gericht op het zoeken van God (ipv naar God). Dit gebed vindt uitdrukking in de dagelijks gezongen liturgie van getijden en eucharistie; daarnaast cultiveert iedere monnik individueel zijn persoonlijk gebed in de stilte van zijn cel, in de tuin, en zover mogelijk bij het werk. Wij geloven dat ons bidden ons meer één maakt met God, onze onderlinge liefde bevordert alsook onze liefde voor alle mensen en Gods hele schepping.” Zo staat het op de site van de abdij. Wij gaan er heen met onze vragen en de behoefte aan stilte, aandacht en met de diensten als ankertjes in de dag.
Begeleiding: Yke Luinenburg Data: vrijdag 18 t/m zondag 20 maart 2016 Kosten verblijf: ca €100 Maximaal 12 personen
21
17 Film: Selma Er verschijnen elk jaar veel films en het is niet gemakkelijk om een keuze te maken. Ik probeer een film uit te zoeken die steeds weer een andere aspect van het leven en/of van de samenleving belicht . Een film die vragen oproept als: hoe kijk ik hier tegenaan? Wat zou ik in zo’n situatie doen? Een film die uitnodigt om met elkaar in gesprek te gaan. Deze keer heb ik gekozen voor de film Selma, De film gaat over Martin Luther King en de vreedzame protestmarsen van Selma naar Montgomery (in Alabama) in 1965. De Afro-Amerikaanse bevolking komt op voor stemrecht voor iedereen en protesteert tegen het racisme in de Amerikaanse samenleving. Er werd bij de eerste mars door de politie met geweld ingegrepen. Die 7e maart is de geschiedenis ingegaan als Bloody Sunday, maar King en de zijnen gaven niet op.. In onze tijd waarin geweld en religie zo vaak in één adem genoemd worden, wordt hier een andere kant belicht: geloof dat verandering wil, maar niet met geweld.. De film roept vragen op: in hoeverre is er in ons land sprake van racisme en discriminatie. Hoever zouden wij willen gaan om op te komen voor onze idealen? Wat is de kracht van geweldloos verzet, van woorden vol hoop?
Inleider: pastor Hilda van Schalkwijk Data: donderdag 31 maart en 7 april 2016 Tijd en plaats: 20.00 uur Klein Hanckema, Kerkstraat 14
22
18 Zin in pop! In de top-50 van meest gedraaide liederen / songs van uitvaartverzekeraar DELA komt één traditioneel religieus lied voor: Ave Maria. Vaak zijn Marco Borsato, Stef Bos, Eric Clapton en de harde jongens van Metallica de muzikanten die het afscheid van de overledene begeleiden. Bij The Passion wordt popmuziek gebruikt om het verhaal van Jezus’ lijden te verwoorden. Dat er zin, zingeving in popmuziek te vinden is moet zo wel duidelijk zijn. Is popmuziek misschien de brug tussen de taal van de kerk en die van mensen die daar niet mee opgegroeid of van weg gegroeid zijn? De scheidslijn tussen religieus en “gewoon”, tussen beschouwend en alledaags is niet zo duidelijk. In de kerk gaat het over liefde, in de muziek ook. Een betere mooie wereld, blijdschap en troost, zorg en verdriet: het wordt allemaal in allerlei toonaarden bezongen. Ik kan zelf geraakt worden door teksten uit die muziek op een manier die ik in de kerk vaak mis. De singer-songwriter van nu komt soms dicht bij de dichter van de Psalmen. Ook al zijn de antwoorden vaak verschillend (als er al een antwoord is), de vragen zijn van alle tijden. Ik stel me het zo voor: aan de hand van enkele voorbeelden uit de popmuziek wisselen we van gedachten over de betekenis, de zeggingskracht ervan. Deelnemers kunnen ook hun eigen voorbeelden meenemen. Dat kan kwetsbare momenten opleveren. Wat voor jou diepe betekenis heeft kan een ander achteloos wegwuiven. Maar daar komen we niet voor. We gaan op zoek naar zin in pop. Begeleider: Yke Luinenburg Data: donderdag 14 en 21 april 2016 Tijd en plaats: 20.00 uur, Klein Hanckema, Kerkstraat 14-16
23
19 Het Pelgrimspad: op weg naar Santiago de Compostela… Al vele jaren staat er als onderdeel van het winterwerk het pelgrimspad genoemd. Het is de aard van de wandeling die het voor ons tot pelgrimspad maakt, door de vragen waar we met elkaar over in gesprek gaan, door de verhalen en gedichten en door de verbondenheid die ontstaat door het samen lopen. Dit keer wil ik graag een stuk van een echt pelgrimspad lopen en wel het pelgrimspad dat begint in Uithuizen bij de R.K. kerk: Jacobus de Meerdere. Daar staat een beeld van een Jacobsschelp en een pelgrimsstaf. We lopen het eerste stuk van een pad dat je, als je het maar blijft volgen, brengt in Santiago de Compostela in Noord-Spanje. Zover gaan we niet . We beginnen in Uithuizen en wandelen via Oldenzijl naar Zeerijp, waar ook een Jacobuskerk staat. Even verderop verlaten we het Jacobspad en slaan af naar Loppersum om daar de trein weer te nemen naar huis. Omdat we met de trein gaan, Pelgrimsbeeld bij de Jacobuskerk, Uithuizen we verschillende kerken aandoen en we ons niet willen haasten, zijn we een groot deel van de dag onderweg. Het wordt voor wie er tijd voor wil vrij maken, een mooie tocht..
Zelf brood en drinken meenemen voor onderweg; lengte van de wandeling ± 15 km Begeleiding: pastor Hilda van Schalkwijk Datum: zaterdag 4 juni 2016 Tijd en plaats: 9.30 uur vertrek vanaf station Zuidhorn
24
In de nabije omgeving van Zuidhorn worden ook interessante activiteiten georganiseerd. Wij proberen in onze regio een mooi en evenwichtig programma aan te bieden waarbij de gemeentegrenzen overschreden worden. U kunt daar gebruik van maken. Probeer het ook eens, ga samen naar een lezing of kring toe!
Selectie uit het aanbod Vorming en Toerusting Grijpskerk e.o. volledige versie op de www.pkngrijpskerk.nl of classiswesterkwartier.webklik.nl
Gespreksgroep - “ Het land van Gods belofte” in de tang tussen Israëliërs en Palestijnen Op zoek naar vrede en gerechtigheid via verzoening Inleiders: dhr en mw Minnaard datum dinsdagochtend 6 en 20 oktober 2015
Leerhuis - ‘Jezus ter sprake´ Achtergronden en bespreking van het boek “De ongemakkelijke waarheid van het Christendom – de echte Jezus onthuld” van Edw. van der Kaaij leiding ds Landman data donderdagavonden: 19 nov en 3 dec
Lezing van prof. dr mw A. Merz : “Jezus heeft voor 99% zekerheid bestaan” datum donderdagavond: 17 december 2015 Leeskring over lastige Bijbelverhalen “Vreemd en bizar” data dinsdagen 12 januari, 26 januari en 23 februari 2016 te Niezijl
Lees- en gespreksgroep van het boek “God is niet te vangen, onorthodoxe gesprekken voor veranderend geloof” leiding ds. Landman data 5 dinsdagochtenden: 19 jan , 2 en 16 feb en 1 en 15 mrt
Gespreksgroep ‘Leven zonder kerkgang’ Zijn we daarmee tevreden?
25
inleider ds. Landman data donderdagavonden: 21 jan, 25 febr en 17 maart 2016
Oefengroep Mindfulness en Christelijke meditatie Innerlijke rust als basis voor je relatie met God en het omgaan met jezelf. Indicatie 4 bijeenkomsten van 2 uur. Nadere informatie: zie websites
Lezing “Profiel van de islam” een kennismaking met deze wereldgodsdienst inleider dhr Golbang Khorasani uit Groningen datum woensdag 10 februari 2016
Lezing “De joodse manier van geloven” inleider dhr. Jacob de Leeuwe (Beet Aryeh – Israël datum donderdag 17 maart 2016 Gespreksgroep - “Leven na de dood” (vervolg) datum dinsdag 5 april 2016 te Niezijl
Cursus - “Bouwen aan een biddende gemeente” Cursusleider ds. Jelle de Kok uit Diever data woensdagavonden 23 maart, 13 april en 11 mei 2016 Kennismaking met het klooster “Woensdagmorgen te Nijkleaster” datum woensdag 18 mei 2016
26
Selectie uit het aanbod Vorming en Toerusting Niekerk-OldekerkFaan, volledige versie op www.pknniekerkoldekerkfaan.nl of classiswesterkwartier.webklik.nl
Stiltewandeling De stiltewandelingen zijn opgezet naar het voorbeeld van de wandelingen vanuit Nijkleaster in Friesland. Altijd is er vooraf een bezinningsmoment in de kerk. De wandeling zelf is verdeeld in drie fasen: stilte, bezinning en ontmoeting. Wanneer: woensdag 30 september om 9.15 uur in de ochtend
Start gespreksgroep ‘Geloof en wetenschap’ bespreking boek van Carel ter Linden: Wat doe ik hier in Godsnaam? Ds. Ter Linden probeert zijn christelijk geloof te zien in het licht van onze moderne samenleving. Daarbij schuwt hij heilige huisjes niet. Gespreksleider:drs. H. Pol uit Zuidhorn Wanneer: 1e avond 12 oktober 2015, latere data in overleg
Wijn en spiritualiteit (wijnproeverij in Oldekerk) Na een korte inleiding gaan we samen proeven. Ook geur en smaak kunnen het menselijk hart raken. Inleider: Ds. Bert L. van der Woude (Predikant te Winschoten en vinoloog van de wijnacademie) Datum: 13 november 2015 (vrijdag) om 20.00 uur
Boekbespreking ‘Dit zijn de namen’ van Tommy Wieringa Het boek van Wieringa is doorspekt met Bijbelse en filosofische gedachten. Alleen al de naam van de roman is een verwijzing naar de oorspronkelijke naam van het tweede Bijbelboek, Exodus. Joden kennen dit boek als ‘sjemot’ (dit zijn de namen). Gespreksleider:drs. H. Pol uit Zuidhorn Datum: 23 november 2015
Iconen, en wat zegt het ons … Inleiders: Ineke Brink en Frea Zigterman van Iconenatelier Achaïa Datum: maandag 7 december 2015
27
Stiltewandeling De stiltewandelingen zijn opgezet naar het voorbeeld van de wandelingen vanuit Nijkleaster in Friesland. Altijd is er vooraf een bezinningsmoment in de kerk. De wandeling zelf is verdeeld in drie fasen: stilte, bezinning en ontmoeting. Datum: woensdag 16 december om 9.15
Rouw (over verlies / verliesverwerking) Vroeg of laat worden we allemaal geconfronteerd met verliezen. Verlies van vrienden, van opleidingsmogelijkheden, van werk, van gezondheid…noem maar op. Hoe gaan we daarmee om? Gespreksleider: Lucia Riezebos Pastoraal werker te Aduard Datum: dinsdag 19 januari 2016
Geloofsgesprekken bij schilderijen van ds. Landman Samen kijken naar schilderijen van ds. Landman over Bijbelverhalen en over het leven. Wat betekenen deze beelden voor een ieder persoonlijk? Gespreksleider:ds. Atze Landman uit Grijpskerk Data: 18 februari en 3 maart
9 maart 2016 Stiltewandeling De stiltewandelingen zijn opgezet naar het voorbeeld van de wandelingen vanuit Nijkleaster in Friesland. Altijd is er vooraf een bezinningsmoment in de kerk. De wandeling zelf is verdeeld in drie fasen: stilte, bezinning en ontmoeting. Datum: woensdag 9 maart om 9.15 uur in de ochtend
Passies in de tijd van Bach De lezing zal gaan over de ontstaansgeschiedenis van de passies in de tijd van Bach. Verder wordt dieper ingegaan op de vorm en structuur van zowel de Johannes- als de Mattheüspassie en de ontwikkeling van deze muziek in Nederland in de afgelopen eeuw. Inleider: Robert Koolstra Datum: 17 maart 2016
28
