VOORWOORD. Directie Stichting Mommerskwartier. Frans Smit Frank van Kruisselbergen Jeannette Bertels. stichting mommerskwartier 3

Bedrijfsplan 2012

VOORWOORD

Anno 2012 hebben wij te maken met een versoberd ­cultuurklimaat, waarin subsidies kritisch bekeken ­worden en meer ondernemerschap van culturele en erfgoed instellingen gevraagd wordt. Vijf jaar na oprich­ ting, is het ook goed om de toegevoegde waarde van de Stichting Mommerskwartier te evalueren. Bij de over­ wegingen speelt een rol dat bij oprichting van de Stich­ ting afgesproken is dat alle instellingen op één locatie zouden worden gehuisvest. Nu de gemeente deze plan­ nen niet langer ondersteunt, heeft dit op vele terreinen consequenties. Herijking van onze strategie blijkt noodzakelijk. Een overkoepelend strategisch plan met deelplannen die met ­elkaar samenhangen dienen als nieuwe basis. Vanuit een positieve houding en met veel enthousiasme is er in de afgelopen periode eendrachtig gewerkt aan de formulering van de ambitie, de strategische doelen (zowel inhoudelijk als financieel) en de veranderpro­ jecten, die nodig zijn voor het leggen van een stevig fundament. Daarbij wordt er onderscheid gemaakt in twee sporen, het eerste is het ‘strategisch inhoudelijke spoor’ van elke instelling. Hierin wordt gekeken naar alle stappen die gezet moeten worden om strategische doelen te bereiken of de geformuleerde ambitie te onder­ bouwen. Het tweede spoor is dat van het ‘fundament leggen’. Hiermee bedoelen wij alle veranderprojecten die op ­redelijk korte termijn randvoorwaardelijk zijn voor succes. We zijn ervan overtuigd dat de instellingen Audax Textiel­ museum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg en Stads­ museum Tilburg over unieke eigenschappen beschikken. Eigenschappen die het ons mogelijk maken om tegen­ over minder subsidie kwalitatieve groei te stellen. Op deze manier dragen wij bij aan het profiel en de ­uitstraling en aantrekkelijkheid van de stad. Directie Stichting Mommerskwartier Frans Smit Frank van Kruisselbergen Jeannette Bertels

stichting mommerskwartier

3

STICHTING MOMMERSKWARTIER HERIJKING VAN DE STRATEGIE EN HUIS OP ORDE Stichting Mommerskwartier is het ‘vehikel’ om de instellingen Audax Textielmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg en Stadsmuseum Tilburg te ondersteunen in een goede uitvoering van hun taken als instelling. Als we binnen Stichting Mommerskwartier van waarde zijn voor elkaar dan kunnen we ook van waarde zijn voor anderen. Wij willen anderen ondersteunen en faciliteren en hun dromen en ambities helpen te realiseren. Zo kunnen we met onze instellingen een bijdrage leveren aan sociale eenheid en het welbevinden van mensen. De Stichting Mommerskwartier wil het komende jaar werken aan: • Herijking van het strategisch beleid • Uitwerking verbeterplan voor de organisatie (‘huis op orde’) • Vertaling nieuw subsidiebeleid gemeente Tilburg • Verdere uitbouw samenwerking Kunst & Cultuurinstellingen in Tilburg.

regio, s­amenwerking met andere archiefdiensten, structuurvragen etc. zullen worden uitgewerkt. Het Stads­museum concentreert zich op de doorontwikke­ ling van zijn positie in de stad als erfgoedautoriteit en als regisseur van het ‘Verhaal van Tilburg’ in 2014. Het Te­xtielmuseum wil zijn ambitie van middelgroot top­ museum in Europa gestalte geven. Dit onder meer door een ander tentoonstellingsbeleid te formuleren. Het Lab wil zich verder ontwikkelingen in haar kernactivi­ teit product­ontwikkeling en ook de Academie heeft een mooi plaatje neergezet: de vorming van een educatie­ werkplaats moet de kwaliteit in ons educatieve aanbod ­k­u­nnen verhogen. Uiteraard is er veel meer te zeg­ gen over de ­strategie, maar dat voert hier te ver. In de hoofdstukken per instelling (zie hierna) zijn voor 2012 de eerste lijnen al uitgezet. De komende jaren staan in het teken van uitwerking en implementatie. Periodiek zullen we de ingeslagen weg evalueren en toetsen aan de omstandigheden, daarbij de ‘stip aan de horizon’ niet uit het oog verliezend .

Herijking van het strategisch beleid In 2011 is er door de organisatie met veel enthousiasme aan de formulering van de nieuwe strategie gewerkt. De noodzaak voor de herijking van de strategie was enerzijds gelegen in de bezuinigingen die aan ons door de gemeente Tilburg worden opgelegd, anderzijds door de overtuiging dat alle instellingen over unieke eigen­ schappen beschikken. Eigenschappen die ons in staat zullen stellen om tegenover minder financiële omslag meer creativiteit en kwalitatieve groei te stellen. En uit­ eindelijk zal dit de sleutel zijn voor het creëren van een gezonde toekomst voor de stichting en haar instellingen.

Directie en management van stichting en instellingen moeten er voor zorgen dat wil een visie en strategie krachtig en uitvoerbaar zijn, die enkel kans van slagen hebben als op ruim voldoende draagvlak bij de medewerkers kan worden gerekend. En daarom is het zaak dat medewerkers indringend worden betrokken bij de vorming ervan. Het moet hun visie en strategie zijn. Zij moeten zich ermee kunnen individualiseren, er bij wijze van spreken mee naar bed gaan en mee opstaan. Per slot van rekening zijn het de mensen die de stichting Mommerskwartier en daarbinnen de instellingen maken. (Joop Kanen, voorzitter Raad van Toezicht, in een mail aan alle medewerkers, juli 2011)

Op 1 december 2011 is de nieuwe strategie aan de Raad van Toezicht gepresenteerd als leidraad voor de periode 2012 – 2016. Dit is voor alle medewerkers een belangrijk ijkmoment. Nu kunnen we verder werken aan de uitwer­ king van het nieuwe beleid. Zo zal het Archief tezamen met de gemeente Tilburg een strategische visie ontwikkelen, waarin de richting van het Archief voor de toekomst aangegeven staat. De scope van de dienstverlening, de binding met de

Uitwerking verbeterplan voor de organisatie (‘huis op orde’) In de voorbereiding op de formulering van de nieuwe strategie zijn door de organisatie werkgroepen gevormd, die bouwstenen aangedragen hebben. Deze bouwstenen

bedrijfsplan 2012

4

hadden niet alleen betrekking op visie en ambitie, maar ook over zaken die we intern kunnen verbeteren. Daarbij denken we vooral aan zaken die betrekking hebben op de uitvoering van onze operationele taken, bedrijfsvoering ed. In de interne analyses kwam al snel de overtuiging naar voren, dat we moeten werken aan het ‘huis op orde brengen.’ Hiermee kunnen we het fundament leggen voor het succesvol implementeren van onze strategie. Op deze gedachte voortbordurend is er een verbeter­ programma opgesteld, dat we in 2012 gaan uitvoeren en die we als randvoorwaarde voor de toekomst zien. De kern van dit programma wordt gevormd door het ­analyseren en verbeteren van tal van werkprocessen. Op basis hiervan kunnen we de structuur onder de loep nemen en nagaan welke managementbehoefte in de organisatie leeft. De werving en selectie en de manage­ mentontwikkeling nemen een belangrijke plaats in, alsmede ook een mogelijke herschikking van activiteiten. Het nieuwe business model van het Lab zal de basis kunnen vormen voor het genereren van meer eigen inkomsten. Ook meer inzet op PR, communicatie en marketing vinden we erg belangrijk. De uitvoering van het programma zal naar verwachting vooral in de eerste helft van 2012 veel inzet van velen vragen. Deze inzet zal uiteindelijk ten goede komen aan onze creatieve kerntaken! En daar is het natuurlijk vooral om te doen!

Vertaling nieuw subsidiebeleid gemeente Tilburg De gemeente heeft inmiddels een nieuwe kadernota subsidiebeleid en een nieuwe subsidieverordening vast­ gesteld, hetgeen gaat leiden tot een geheel andere wijze van afspraken over subsidies. Door het college van de gemeente Tilburg op 14 juni 2011 een (éénjarig) subsidie-contract 2011 van de Stich­ ting Mommerskwartier vastgesteld. Op grond van de op 26 september 2011 door de gemeenteraad vastgestelde nieuwe Cultuurnota, is de gemeente Tilburg nu bezig met het opstellen van een Programma van Eisen voor het cluster Erfgoed, Musea en Archieven. Op grond van dit programma zal de stichting Mommerskwartier een offerte uitbrengen voor haar activiteiten 2012. Vermoe­ delijk zal op grond hiervan het college aan het eind van het 1e kwartaal 2012 het subsidiecontract 2012 voor de stichting Mommerskwartier vaststellen. Tot die tijd zal de subsidie maandelijks worden bevoorschot. In de 2e helft van 2012 zal een nieuw Programma van ­Eisen voor het cluster Erfgoed, Musea en Archieven volgen voor de periode 2013 – 2016. Vermoedelijk zal dan voor eind 2012, na indiening van een offerte, de subsidie voor deze periode door het college zijn vastgesteld.

stichting mommerskwartier

Verdere uitbouw samenwerking Kunst & Cultuur­ instellingen in Tilburg Sinds begin 2010 zijn zeven door de gemeente Tilburg gesubsidieerde instellingen in overleg over: • Het onderzoeken van gezamenlijke inkooptrajecten • Het onderzoeken van een Shared Service Centre • Het onderzoeken van programmatische samen­ werking. Voor wat betreft het inkooptraject is midden 2011 besloten om aan een extern bureau opdracht te geven een inkoopscan op te stellen. Op basis van deze scan is besloten ook daadwerkelijk een aantal inkooptrajecten in gang te zetten. Eind 2011 lopen de trajecten voor inkoop drukwerk, kantoorartikelen en accountantsdiensten. Over verdere trajecten is nog geen besluit gevallen, wel zijn schoonmaak en automatisering als volgende opties genoemd. Resultaten van deze trajecten zijn dus nog niet bekend, maar kunnen vanaf 2012 wel leiden tot structu­ rele voordelen op de betreffende budgetten. Het inkoop­ traject loopt dus door in 2012. Voor wat betreft het Shared Service Centre is door een extern bureau een advies uitgebracht, dat midden 2011 is besproken. Duidelijk is dat er door de betrokken instellingen zeer verschillend over wordt gedacht en dat een Shared Service Centre over de hele breedte voorals­ nog niet aan de orde is. Wel worden tips en ervaringen op bedrijfsvoeringsgebied uitgewisseld. Voor wat betreft de programmatische samenwerking is gesproken om dat in eerste instantie op clusterniveau van de Cultuurnota van de gemeente Tilburg vorm te geven. In ons geval zou dat het cluster Erfgoed, Musea en Archieven zijn. Daarnaast is het ook de bedoeling dat instellingen in stadsprojecten (stad als podium, cultuur­ kracht van morgen) gaan samenwerken en is inmiddels op directieniveau een overleg tussen de musea in Tilburg opgestart (De Pont, Audax Textielmuseum Tilburg, Stadsmuseum Tilburg en Natuurmuseum Brabant).

5

AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG NAAR EEN EUROPEES TOPMUSEUM

Het is onze ambitie om ons te profileren als middelgroot topmuseum en kenniscentrum in Europa. In Europa zijn we nu al actief met het European Textile Trainee (ETT) project, samenwerking met Europese spinnerijen en machinebouwers en Europese opdrachtgevers. Een belangrijke mijlpaal is de eind 2011 verkregen nominatie voor European Museum of the Year Award 2012 (EMYA). In 2012 worden twee begrippen, namelijk ‘ focus’ en ‘verbreding’ zichtbaar in het museumbeleid. De focus betreft het TextielLab. Het Lab, het onderscheidend element van het ‘museum in bedrijf’, professionaliseert zich steeds meer. Toonaangevende producten en design worden gemaakt voor ‘grote’ en interessante (internationale) opdrachtgevers. Inkomsten komen zo mogelijk ten goede aan het Textielmuseum als geheel. Niet alle in het Lab aanwezige textieltechnieken zijn gerelateerd aan potentiële opdrachtgevers. Daarom is besloten zich als Lab te focussen op twee technieken. Dit zijn het weven en - als niche gezien - het breien. Het beleid hiertoe wordt in 2012 nader uitgewerkt. Uitgangspunt is evenwel dat de ‘levendigheid’ en het presentatieen demonstratieaanbod van het museum beslist niet in gedrang mogen komen. Onderzocht wordt of de TextielAcademie haar werkplaats uit kan breiden met meerdere technieken. Deze technieken zouden dan niet alleen via workshops moeten worden aangeboden, maar ook in de museale publiekspresentaties en -demonstraties hun effect hebben. De koerswijziging raakt ook het doelgroepenbeleid. De praktijk heeft ons geleerd dat dit bijstelling behoeft. De eerder gekozen kerndoelgroep, namelijk die van jonge, talentvolle ontwerpers, is zeker voor het Lab interessant, maar voor het museum als geheel te smal. Besloten is om met de tijdelijke tentoonstellingen weer een breder publiek van in textiel, kunst, vormgeving en erfgoed geïnteresseerden te bereiken. Daartoe willen we onder meer het tentoonstellingsaanbod uitbreiden en ook meer van de bijzondere museumcollectie in exposities laten zien. Focus en verbreding dus.

bedrijfsplan 2012

Voor de participanten, ‘klanten’ en bezoekers In 2012 willen we de participanten van de TextielAcademie, de bezoekers van het Audax Textielmuseum Tilburg en de klanten of gebruikers van het TextielLab het volgende bieden: • Nieuw erfgoedprogramma onderwijs • Onderzoek haalbaarheid educatieve werkplaats • Expertmeetings • Continuering ETT project • Publieksevenementen en social media • Vernieuwd aanbod bibliotheek • Uitbreiding tentoonstellingsaanbod en externe presentaties • Publicaties • Versterking communicatie en marketing • Focus TextielLab.

Nieuwe erfgoed programma voortgezet onderwijs Voor de leerlingen van de onderbouw van het voortgezet onderwijs heeft de TextielAcademie een nieuwe educatief erfgoedprogramma ontwikkeld onder de naam Textiel: binnenste buiten. Het programma bestaat uit twee on­ derdelen: één binnen en één buiten het museum. In het museum nemen de leerlingen deel aan een rollenspel met opdrachten en verplaatsen zich in het profiel van een directeur, een ontwerper of een arbeider en ontdek­ ken wat de ‘waarde’ van het Textielmuseum voor hen is. In de buitenopdracht gaan de leerlingen in groepjes het textiele erfgoed van de omgeving van het museum ontdekken. Met een iPad gaan ze op stap en vergelijken de werkelijke met de ‘virtuele, historische’ wereld mid­ dels foto- en zoekopdrachten. Studenten van de richting ArtCoDe, Fontys Hogeschool voor de Kunsten Tilburg, maakten filmpjes en animaties voor dit programmaon­ derdeel. Het project is tot stand gekomen met financiële steun van de Provincie Noord-Brabant. Begin 2012 wordt het aan docenten en relaties gepresenteerd en kan het door scholen geboekt gaan worden.

6

Onderzoek haalbaarheid educatieve werkplaats Speerpunt binnen het museumbeleid is en blijft edu­ catie. Met zijn TextielAcademie wil het Textielmuseum onderwijsgroepen en ‘educatieve bezoekers’ met een gevarieerd aanbod van programma’s, workshops en rondleidingen inspireren en uitnodigen actief deel te nemen en te participeren. In 2012 wordt onderzocht en doorberekend of het haalbaar is dat we de ambities om een educatieve werkplaats met diverse technieken te starten kunnen realiseren. In deze werkplaats kunnen leerlingen en studenten zelf, onder begeleiding van een vakkracht, werken.

Expertmeetings In het voor- en najaar van 2012 bieden we weer twee ex­ pertmeetings aan waar, op uitnodiging van het museum, ontwerpers, kunstenaars, architecten, wetenschappers en bedrijfsleven presentaties en discussies verzorgen. Niet in de vorm van een traditionele lezing, maar met discussie en feedback met elkaar en met de ‘zaal’. Doel is informatie uit te wisselen en netwerken tot stand te brengen (meet and greet). De thema’s zijn altijd actueel en de sfeer informeel.

European Textile Trainee (ETT) programma Voor het vijfde jaar organiseert de TextielAcademie het European Textile Trainee (ETT) programma in het najaar 2012. Het ETT is een uitwisseling met Europese (mas­ ter-) studenten van internationale textiel- en design­ opleidingen in Europa. De studenten nemen deel aan een leer- en werkperiode van vijf weken in het Textiel­ Lab, ondersteund door workshops en werkbezoeken aan bedrijven. Ten slotte vindt een leerstage plaats bij Europese (textiel-) bedrijven. Om het programma door te blijven ontwikkelen zijn en blijven nieuwe partners met nieuwe jonge, creatieve talenten vanuit diverse Europese landen en achtergronden nodig. Textiel wordt hiermee op de culturele en economische agenda gehouden. Een actieve werving is gaande om meer gerenommeerde opleidingen aan het project te verbinden uit onder meer Engeland, Polen en Turkije. Een uitdaging bij zo’n project heeft ook een belangrijke, financiële kant. Zijn we met elkaar in staat om dit ‘kostbare juweel’ overeind te hou­ den nu overheden en fondsen zich aan het terugtrekken zijn? Lukt het ons om de ‘urgentie’ van dit project over te blijven dragen? Zaken die in 2012 aandacht verdienen.

Je kunt hier gedurende het proces je ontwerp voortdurend bijschaven omdat je meteen ziet wat het oplevert. In de uitwerking op de machines gaan soms dingen fout, maar ook dat blijkt tot nieuwe, interessante dingen te leiden. (Lien D’Haeseleer, trainee ETT 2011, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) Gent, België)

stichting mommerskwartier

Publieksevenementen In 2012 organiseert het Textielmuseum twee publieks­ evenementen. In april is dat het Nationaal Museumweek­ end en in september de Open Monumentendag. Over de organisatie van een eventueel derde publieks­evenement worden nog besprekingen gevoerd.

Social media Het museum heeft afgelopen jaar de activiteiten op gebied van social media versterkt. Er is hard gewerkt om het aantal fans op facebook te vergroten en te voorzien van actuele informatie. Daarnaast wordt er sinds begin dit jaar druk getwitterd. Er is een online ontwerpwedstrijd (i CONTEST) ontwikkeld die via facebook is gelanceerd (app). De intentie is deze communicatiemiddelen in 2012 te versterken en uit te bouwen. Het museum post regel­ matig op blogs, verzendt actief de digitale nieuwsbrief en onderhoudt de website zorgvuldig. De digitale communicatiemiddelen zullen in 2012, ook gelet op de bezuinigingen, een steeds belangrijkere plek innemen. Op die manier besparen we kosten (terug­ dringen fysieke verzending per post) en bereiken we doelgroepen veel gerichter.

Zo doe je dat, QRcodes van VODcasts in je drukwerk opnemen. Het Textielmuseum is goed bezig. (Steven van den Elzen via Twitter)

Bibliotheek Textielmuseum De bibliotheek, eind 2010 verhuisd naar het museum­ gebouw en compleet heringericht, is januari 2012 voltooid met de unieke toevoeging van een Stalenkamer. Naast de Textielwarenkast die het afgelopen jaar in gebruik kwam en een scala aan grondstoffen en (half)producten toont, biedt de Stalenkamer een ander soort informatie. Het is een geklimatiseerde, glazen ruimte met textielstalen­ boeken en -bundels uit de bibliotheek- maar met name de museumcollectie. Je ziet er onder meer dessins van de AaBe dekens, van art deco-meubelstoffen en van m­odernistische gordijnstoffen. De bibliotheek streeft ernaar meer ontwerpers en ­studenten van academies binnen te halen. Daartoe zal er intensiever worden samengewerkt met de afdeling Educatie en Communicatie. Bij rondleidingen aange­ vraagd door academiestudenten zal altijd de ­bibliotheek onder de aandacht worden gebracht. Het team Boekingen informeert het onderwijs: voortgezet onderwijs, ROC en MBO, over de workshop Textielwarenkast.

Exposities in de tentoonstellingszalen Christien Meindertsma. Solo is de expositie waarmee het nieuwe tentoonstellingsjaar begint. Het Textielmuseum brengt de eerste solo-tentoonstelling van deze jonge, gelauwerde ontwerper. Centraal in haar werk staat de

7

vraag: waar komen producten vandaan en hoe worden zij gemaakt? Dit onderzoek leidt tot nieuwe designproduc­ ten en projecten. Natuurlijke materialen als wol en vlas hebben met name haar aandacht. In het Textielmuseum is onder andere haar vlasproject ‘GZ59west’ te zien. Al het materiaal, de zaden, de vezels, de garens moeten tot producten leiden: papier, verf, vilt, linoleum, textiel. In het TextielLab worden tafelgoed en droogdoeken van dit vlas geweven. De zomertentoonstelling Ploegstoffen biedt een specta­ culair overzicht van interieur- en modestoffen uitge­ bracht door Weverij De Ploeg. De stoffen stonden vanaf de jaren 1930 bekend om hun moderne vormgeving en opvallende kwaliteit. Bij de sluiting van het bedrijf in 2007 ontving het Textielmuseum een zeer grote schen­ king van stoffen, foto’s en reclameproducten. Hiermee werd de collectie die het museum al had, verder ge­ complementeerd. Vooruitlopend op en ten tijde van deze tentoonstelling biedt de website van het Textielmuseum en daarbinnen het Collectie Zoeksysteem en visueel aan­ trekkelijke ‘show’ van Ploegdessins door de jaren heen. In het najaar richt het Textielmuseum zijn schijnwerpers op de gerenommeerde modeontwerper Jan T ­ aminiau. De tentoonstelling Het ambacht van Jan Taminiau (werk­ titel) brengt de relatie tussen het TextielLab en de cou­ ture van deze internationaal doorgebroken modeontwer­ per, die prinses Màxima en Lady Gaga tot zijn clièntele kan rekenen, in beeld. Onderdelen van zijn mode en accessoires werden en worden gemaakt op machines en met gereedschappen in het TextielLab. Het plan is om bij deze tentoonstelling, waarvoor een extra subsi­ die is aangevraagd, het publiek actief te betrekken door de inrichting en faciliteit van een borduuratelier in de tentoonstelling.

Publicaties Bij de tentoonstelling Ploegstoffen verschijnt een publi­ catie waarin ontwerpers van De Ploeg aan het woord k­omen over het werken bij en voor het bedrijf. Ook wordt de doorstart van het Ploeg label, ondergebracht bij Artex, belicht. In 2012 verschijnt het derde Yearbook TextielLab (Engelstalig). Getoond worden bijzondere projecten, technische hoogstandjes en experimen­ ten, alle uitgevoerd in 2011. Het Yearbook wordt gratis toegestuurd aan potentiële partners van het TextielLab als relatie­geschenk. Daarnaast wordt het verkocht in de Textiel­Shop en andere geselecteerde verkooppunten.

Exposities op andere locaties in het museum De DamastWeverij staat in 2012 in het teken van Time­ tables. De presentatie laat fraaie, exemplarische voor­ beelden zien van tafelgoed in combinatie met serviezen uit de periode 1900 tot nu. Hiermee ontstaat een visuele tijdlijn van het tafelen in gegoede en moderne kringen. Een particuliere verzamelaar van serviesgoed stelde belangrijke bruiklenen beschikbaar.

bedrijfsplan 2012

In de loop van 2012 wordt de (semi-)permanente tentoon­ stelling Hete harten, koele koppen. Werken in de textiel van 1860 tot 2004 ontmanteld. Doelstelling is op de vrijgeko­ men verdieping een (semi-)permante tentoonstelling over honderd jaar textielvormgeving in Nederland in te richten. Hiervoor moeten financiële middelen beschikbaar ko­ men. In de tussenliggende periode zal als experiment de verdieping worden gebruikt voor (extra) tijdelijke tentoon­ stellingen. Het tentoonstellingenaanbod krijgt hiermee een forse uitbreiding. Twee ‘typen’ tentoonstellingen zijn er te zien: thematische tentoon­stellingen afgeleid van de rijke museumcollectie en exposities waarbij toon­ aangevende projecten uit het TextielLab centraal staan. Voordat het zover is moet de ruimte worden geklimati­ seerd en van vaste displays voorzien. Hiermee vervallen de PlatFormpresentaties op de derde verdieping van het EntreeGebouw. Deze (transparante) ruimte is niet ge­ schikt gebleken voor presentaties. Ze ligt te ver weg van de gangbare museumroute, bewaking is niet regelbaar en het zonlicht en de warmte zijn schadelijk voor textiel. Objecten uit de tentoonstelling Hete harten, koele koppen zullen worden hergeplaatst in het museumgebouw. Films zijn te zien in de bibliotheek. Het (Tilburgse) erfgoed blijft in beeld.

Presentaties en tentoonstellingen extern In 2011 is gestart met een, gezamenlijk met andere culturele instellingen en werkplaatsen ingerichte, presentatie van het Textielmuseum op de Dutch Design Week in Eindhoven. De focus van de presentatie lag op de productie en faciliteiten van het TextielLab. In 2012 willen we de presentatie in deze formule graag voortzetten. In het externe bruikleenverkeer van museale collectie­ stukken op tentoonstellingen in binnen- en buitenland is een stijgende trend waar te nemen. We gaan ervan dat deze zich verder progressief ontwikkelt. Het blijkt dat de naamsvermelding van het museum bij die tentoonstel­ lingen en daarbij ook de (eventuele) vermelding van de vervaardiging in het TextielLab niet altijd goed gebeurt of zichtbaar is. In de bruikleencontracten zullen we hier extra de aandacht op vestigen en dit waar mogelijk con­ troleren.

Bezoekersprognose Voor 2012 is de bezoekersprognose vastgesteld op 50.000. Middels een divers programma van tentoonstellingen en presentaties, educatieve programma’s, publieksactivitei­ ten en gerichte pr- en communicatiemiddelen willen we het publiek enthousiasmeren om het Textielmuseum te bezoeken.

Vandaag bij het Textielmuseum geweest. De ten­toon­ stelling The making of is erg inspirerend! Zeker een aanrader!! (Linda Steenbergen, 8 september 2011 via TweetDeck)

8

Versterking communicatie en marketing De organisatieveranderingen op instellings- en stich­ tingsniveau nopen tot een kritische blik op communi­ catie in 2012 en de jaren die volgen. Bereiken we voor het ­Textielmuseum de juiste bezoekers? Willen we nog steeds die bezoekers bereiken die we in 2008 hebben geformuleerd? Hoe gaan we de nieuwe naam communi­ ceren? En hoe vullen we op personeelsgebied de wens in om het team communicatie te versterken en uit te breiden met taken op het gebied van marketing? In 2011 is een start gemaakt met een communicatieplan om hiervoor een visie te ontwikkelen. Het plan wordt begin 2012 verder uitgewerkt en keuzes worden gemaakt.

Focus in het Textiellab Om de ambities van het TextielLab waar te kunnen m­aken is het nodig om keuzes te maken tussen de ver­ schillende technieken. Zoals in de intro al gezegd, kiezen we voor een focus op weven. Breien zien we daarnaast als een niche. Een focus leidt tot meer diepgang in de kwaliteit van de projecten. Dit wordt gerealiseerd door een selectief aannamebeleid en het reserveren van meer tijd voor productontwikkeling. Enkel bij de techniek weven is de laatste jaren een duide­lijke verschuiving merkbaar naar grotere (interieur) projecten. Het contracteren van deze grotere projecten en het proactief benaderen van potentiële internationale opdrachtgevers heeft dan ook prioriteit. Naast deze grote projecten kan de weefafdeling ook huishoudtextiel voor galeries, (museum-)winkels en instellingen aannemen. Door het aanbrengen van een duidelijke focus krijgen ook de doelgroepen van het TextielLab een duidelijker gezicht, namelijk: • De professionele ontwerper (mode/design/interieur) • Academisch geschoolde, talentvolle studenten (mode/ design/interieur) • Afnemers huishoudtextiel

Wat zo bijzonder is aan de samenwerking met het TextielLab is dat je direct contact hebt met de materialen. Dat je het zelf ziet worden van niets tot iets. (Suzanne Oxenaar, mede-eigenaar en -initiator Lloyd Hotel, Amsterdam en hotel The Exchange, Amsterdam)

Duurzaamheid Duurzaamheid krijgt nadrukkelijk zijn vervolg binnen het Lab. In 2011 is een start gemaakt met het aankopen van biologisch katoen als basiscollectie. In 2012 willen we zorgen dat alle katoenen garens die we gebruiken biologisch zijn. Nader onderzoek is hiervoor noodzake­ lijk. Om de afhankelijkheid van bepaalde leveranciers te verminderen en tegelijkertijd het assortiment te verbre­ den worden diverse opties onderzocht. Duurzaamheid betekent ook het slimmer inkopen gericht op minder transportbewegingen.

stichting mommerskwartier

Voor de partners Een belangrijke peiler van de Stichting Mommerskwartier is samenwerking met verschillende, bij de instelling passende, partners. Vanzelfsprekend werkt de TextielAcademie van het museum intensief samen met onderwijsinstellingen. Ook partners uit andere disciplines dan het onderwijs werken met het Textielmuseum samen. In 2012 krijgen de volgende vormen van samenwerking bijzondere aandacht: • Samenwerking met educatieve partners • Samenwerking met museum- en instellingsgerelateerde partners • Samenwerking met partners binnen projecten • Samenwerking met aan het Textiellab gerelateerde partners.

Educatieve partners Voor het ontwikkelen van programma’s die passen ­binnen het curriculum van opleidingen is intensieve samenwerking met onderwijsinstellingen essentieel. Binnen het ETT project wordt in 2012 samengewerkt met: • Aalto University, School of Art and Design, Helsinki, Finland • National Academy of the Arts Bergen (KHIB), Norway • The Royal Danish Academy of Fine Arts, School of Design, Copenhagen, Denmark • Hochshule fur Kunst und Design Burg Giebichenstein, Halle, Germany • Sint-Lucas Hogeschool Beeldende Kunst Gent, ­Belgium • Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK), Gent Belgium • COMO Textile institutes, Servizi Industriali Srl., ­UICOMO, Como, Italy. Streven is om in 2012 twee nieuwe partners toe te voegen. Samenwerking met een Engelse, een Poolse en Turkse opleiding wordt onderzocht. Gesprekspartners op het niveau van academies zijn: Design Academy Eindhoven, Amsterdam Fashion Insti­ tute (AMFI), Fontys Hogeschool voor de Kunsten Tilburg, Gerrit Rietveld Academie Amsterdam en Hogeschool Sint Lucas Gent. Naast het afleggen van werkbezoeken aan de academies, zijn docenten en studenten klankbord voor het ontwikkelen van programma’s en activiteiten. Gesprekspartners van middelbare beroepsopleidingen zijn: ROC Tilburg / School voor Mode en Sint Lucas Boxtel. Met deze twee opleidingen op ROC/MBO g­ebied zijn inmiddels meerdaagse lesprogramma’s, die plaats­ vinden in het Textielmuseum, ontwikkeld welke struc­ tureel in het curriculum zijn opgenomen. Ook met het voort­gezet onderwijs, in dit geval het Koning Willem II College in Tilburg, is een programma op gebied van weven structureel van aard.

9

Museale partners Het Tilburgse museumoverleg is weer opgepakt met Museum de Pont en Natuurmuseum Brabant. Zowel op directieniveau als op het gebied van communicatie en educatie vindt afstemming plaats. In het eerste kwartaal van 2012 wordt op initiatief van de TextielAcademie in s­amenwerking met de sectie Publiek en Presentatie van de Nederlandse Museumvereniging een studie­middag over het educatiebeleid en de programma’s van het museum georganiseerd voor Nederlandse museum­ collega’s.

Instellingsgerelateerde partners wat betreft ­g ezamenlijke presentaties: Tijdens de Dutch Design Week (DDW) Eindhoven werkte het Textielmuseum samen en presenteerde zich geza­ menlijk met: • sundaymorning@ekwc • Graphic Design Museum (nu MOTI) • NIAF (Nederlands Instituut voor Animatiefilm) • Beeldenstorm • Frans Masereel Centrum. Het Textielmuseum gaat deze (gezamenlijke) presentatie op de DDW in 2012 voortzetten.

Partners collectieopdrachten Crafts & Techniques past-present-future In het project Crafts & Techniques: past-present-future (werktitel) zijn vijf (jonge) ontwerpers of duo’s: S ­ tudio FormaFantasma, BCXSY Boaz & Sayaka, L ­ enneke ­Langenhuysen, Minale Maeda en Merel Broers geselec­ teerd voor een collectieopdracht. Zij laten zich inspireren door de rijke museumcollectie en geven een eigen­ tijdse interpretatie van een historische textieltechniek, ­ambacht of patroon. Dit leidt tot objecten die (deels) worden uitgevoerd in het TextielLab. De hieraan voort­ vloeiende tentoonstelling zal voorjaar 2013 in het Textiel­ museum worden gepresenteerd. Het project is financieel ondersteund door bkkc (brabants kenniscentrum kunst en cultuur).

De commissie is enthousiast over het voorgelegde project, dat vernieuwende kunstenaars, illustratoren en mensen uit de mode op een interactieve manier voor het voetlicht brengt. Juist de combinatie creëren en exposeren, gericht op de habitus van het Textielmuseum wordt zeer positief beoordeeld (uit brief toekenning subsidie bkkc)

Project Archief De Ploeg Het registratieproject Archief De Ploeg, dat tot december 2011 zou lopen, is verlengd tot maart 2012. Onderdelen als het archiveren en beschrijven van het uitgebreide documentatiemateriaal en het beschrijven van foto’s

bedrijfsplan 2012

nemen nog de nodige tijd in beslag. Zowel interne als externe medewerkers werken aan dit project. De om­ vangrijke collectie (duizenden stuks) archiefmateriaal, voorwerpen, stalen, stoffen, ontwerptekeningen, foto’s en documentatie is verkregen uit een schenking. De ­collectie is als vormgevingsarchief van nationaal belang. De Mondriaan Stichting, provincie Noord-Brabant, de gemeente Bergeijk, meubelfabriek Spectrum en de Vrienden van het Textielmuseum hebben zich gelieerd aan dit project door financiële middelen beschikbaar te stellen. Bij de tentoonstelling in het Textielmuseum in 2012 werkt het museum in zijn pr samen met de Stich­ ting Rietveld-Ruys uit Bergeijk en Artex uit Aarle-Rixtel, welke het Ploeg label voert. Ook worden nevenactivitei­ ten onderzocht.

Partners TextielLab Het TextielLab investeert in 2012 in het partnerschap met Europese spinnerijen en machinebouwers. Het Lab fungeert als proeftuin voor deze bedrijven door het kunnen experimenteren met garens en het op inno­ vatieve wijze inzetten van machines. Er wordt in 2012 onder meer gewerkt met een nieuwe Stoll-breimachine waarmee diverse grove breistructuren kunnen worden vervaardigd.

Voor de medewerkers Naast de doelen die de Stichting Mommerskwartier zich stelt met betrekking tot zijn medewerkers, zijn er ook doelen die van de afdelingen van het Textielmuseum zelf komen. In 2012 zijn dat onder meer: • De voorbereiding van een nieuwe naam en daaruit voortvloeiende acties • Uitvoering acties naar aanleiding van rapportage collectiemanagement • Opzetten beeldbank • Langdurige stages in het TextielLab.

Nieuwe naam Audax Textielmuseum Tilburg = nieuwe huisstijl Op 1 januari 2008 is het museum een contract aange­ gaan met Audax voor een periode van vijf jaar. In die vijf jaar heeft het museum de naam Audax Textielmuseum Tilburg gevoerd. Het contract eindigt op 31 december 2012. Begin 2012 moet een beslissing worden genomen over de nieuwe naam, de strategie en het imago dat we willen uitstralen. Dit laatste om een goede opdracht te formuleren voor het ontwikkelen van een nieuwe huisstijl. Er wordt een pitch gehouden onder meerdere grafische ontwerpers. Eén ontwerper krijgt de opdracht de nieuwe huisstijl te ontwerpen. Alle communicatie­ middelen moeten eind 2012 zijn aangepast.

10

Conclusies n.a.v. de risicoanalyse collectie­ management 2011 Zomer 2011 heeft de tweede risicoanalyse collectie­ management, ditmaal uitgevoerd door Erfgoed Brabant, plaatsgevonden. Een aantal aanbevelingen uit dit r­apport worden in 2012 uitgevoerd. Het betreft de verdere opschoning van de (deel)collectie textieltechniek, het benoemen van als eerste te verwijderen collectiestukken bij calamiteiten, en het laten ijken en controleren van de sensoren van de luchtbehandelinginstallaties.

Beeldbank Het beeldarchief, bestaande uit foto’s van tentoon­ stellingen en events uit de periode 2000-2011, is in 2011 ­opgeschoond. In 2012 moet deze ‘dynamische beeldbank’ ­zowel inhoudelijk als beheersmatig zijn geïmplementeerd. De beeldbank zal ook historische fotocollecties gaan bevatten, zoals van Weverij De Ploeg en de restauratiegeschiedenis van de gebouwen van het Textielmuseum. De fotocollectie, waaronder ook de foto’s van de objecten van de museale collectie, is nu nog over twee data(beeld)banken verspreid waardoor de toegankelijkheid intern en extern niet optimaal is. Dit zal ­worden verbeterd.

Langdurige stages Bij de technieken weven en breien wordt in het Textiel­ lab gestart met langlopende (circa een half jaar) stages voor jonge, internationale textieltalenten. Met de stage­ opdracht die samen met de productontwikkelaars is geformuleerd gaat de stagiaire aan de slag. Hierbij is het uitgangspunt dat er aan het einde van de werk­periode een zichtbaar onderzoek achterblijft. Tijdens de stage wordt de stagiaire gestimuleerd veelvuldig gebruik te maken van de bibliotheek van het museum. Hiermee investeren we gezamenlijk in de kennis van de mede­ werkers van het Lab en de kennis van het jonge textiel­ talent.

Working in the Textielmuseum is like scooping up a drop of water from an ocean filled with ideas (Uta Tischendorf, student Burg Giebichenstein, Halle Duitsland, stagiaire TextielLab)

stichting mommerskwartier

11

STADSMUSEUM TILBURG ERFGOEDAUTORITEIT VAN TILBURG

Stadsmuseum Tilburg ontwikkelde in 2011 een strategische visie (2012-2016) en liet een extern onderzoeksbureau (merkdeskundige) een analyse uitvoeren naar de wenselijkheid van de uitbreiding van de activiteiten van het museum. De conclusies hieruit komen goed overeen met de erfgoedparagraaf van de eveneens in 2011 verschenen gemeentelijke nota ‘Werkplan Cultuur 2011 t/m 2016’. Het Stadsmuseum gaat de rol vervullen van erfgoedautoriteit van Tilburg welke een regiefunctie heeft over het stedelijk erfgoedloket. De Stadscollectie zal, na vaststelling van een profiel, professioneel beheerd gaan worden in overleg met de gemeente Tilburg als eigenaar. De stad met haar historische locaties zal als podium gebruikt worden voor tijdelijke exposities en (educatieve) erfgoedmanifestaties. Het ‘Verhaal van Tilburg’ is de leidraad voor alle erfgoedpresentaties onder regie van het Stadsmuseum. Dit als opmaat voor een expositie in de Spoorzone (2014-2018) over de stedelijke identiteit van Tilburg waarbij gebruikt gemaakt wordt van de kerncollectie. Dit verhaal krijgt ook een plaats in het virtuele stadsmuseum Geheugen van Tilburg. Het Stadsmuseum exploiteert sinds 2009 twee locaties als herinneringsplekken: Vincents Tekenlokaal met de digitale tekenklas en Peerke Donders Paviljoen, Museum voor Naastenliefde waar jaarlijks twee nieuwe wisseltentoonstellingen worden ingericht in samenwerking met maatschappelijke organisaties.

Voor de bezoekers en gebruikers Stadsmuseum Tilburg biedt zijn bezoekers en gebruikers in 2012 het volgende: • Een virtueel geheugen van Tilburg • Een goed beheerde Stadscollectie • Een nieuw concept ErfgoedLab • Erfgoededucatie • Twee plaatsen van herinnering (lieux de mémoire): Vincents Tekenlokaal en Peerke Donders Paviljoen.

Het Geheugen van Tilburg en TilburgWiki Al enkele jaren beheert en exploiteert Stadsmuseum Tilburg het virtuele Geheugen van Tilburg: een interac­ tieve verhalenbank waar de Tilburgers zélf hun verhalen vastleggen, gebaseerd op persoonlijke herinneringen. De TilburgWiki, die in 2011 werd gerealiseerd in samen­ werking met Regionaal Archief Tilburg, is daarentegen meer een objectieve databank waarin eveneens door de Tilburgers zelf, lemma’s aan worden toegevoegd. Deze twee digitale geheugens dienen als podia van de stad waarop gebruikers en virtuele bezoekers hun kennis en herinneringen kunnen delen. Een derde, nieuw op te richten platform, is een digitaal monument oorlogs­ slachtoffers Tilburg. Deze worden op de website en fysiek op enkele openbare plekken in de stad geplaatst waardoor bezoekers van de stad kennis kunnen nemen van de rol van Tilburgers in Wereldoorlog II. Door zowel objectieve als subjectieve informatie digitaal te versprei­ den werkt het Stadsmuseum, in samenwerking met het Archief, mee aan het ‘Verhaal van Tilburg’.

De Stadscollectie De gemeentelijke Stadscollectie is op ad hoc basis gevormd en is vooralsnog fysiek zeer beperkt toeganke­ lijk voor het publiek. Nadat de belangrijkste stedelijke thema’s die in samenhang de identiteit van Tilburg vorm­ geven zijn vastgelegd, kan een collectieprofiel worden gemaakt op basis waarvan selectie en werving van de kerncollectie kan plaatsvinden. Die kerncollectie kan, in samenhang met particuliere collecties, het verhaal van Tilburg illustreren. Dat zal zijn vorm o.a. krijgen in

bedrijfsplan 2012

12

de tentoonstelling het ‘Verhaal van Tilburg’ (2014-2018) in de Spoorzone, en virtueel op de website. Een deskundig en goed beheer (registratie en conser­ vering) van die collectie is noodzakelijk. Voor dit beheer is extra personele capaciteit onontbeerlijk. Met de gemeente zal op basis van een collectiebeleidsplan een overeenkomst met betrekking tot het beheer van de Stadscollectie moeten worden afgesloten.

ErfgoedLab In 2012 zal het Stadsmuseum in samenwerking met het Archief werken aan het onderzoeken van het concept ‘ErfgoedLab’. Gezocht wordt naar een definitie van het product waarbij het uitgangspunt in elk geval is, dat on­ derzoekers en geïnteresseerden in de geschiedenis van Tilburg zélf aan de slag gaan met bronnen uit het Archief of de collectie van het Stadsmuseum. Het Stads­museum oriënteert zich op dit concept bij andere culturele instel­ lingen in het land. Daarbij zal gezocht worden naar mogelijke partners in de stad Tilburg. Het onderzoek naar het ErfgoedLab resulteert in een pilot en een pro­ jectplan dat na 2012 bij voldoende draagvlak uitgewerkt kan worden.

ErfgoedEducatie Tilburg Onder de kop ‘erfgoededucatie’ is het Stadsmuseum actief in zowel het basis- als voortgezet onderwijs. Het Stadsmuseum stelt zich daarin vraaggericht op. De vraag van de school of docent is mede bepalend voor het aanbod. Daarnaast borduurt het Stadsmuseum voort op de al eerder gelanceerde Historische Canon van Tilburg in vijftig verhalen. In 2011 werden educatieve katernen ontwikkeld: ‘Canon in de klas, de geschiede­ nis van Tilburg in tien tijdvakken’ en ‘Peerke Donders, leven en werken in de 19e eeuw’. Deze lesboekjes maken o­nderdeel uit van een totale aanbod van Bureau Cultuur in School Tilburg (CiST). Rondom de permanente presen­ tatie van het kasteel van Tilburg - te realiseren in MFA De Poorten in 2012 - zal eveneens een educatief katern uit de canonreeks worden gemaakt.

Vincents Tekenlokaal en Stichting van Gogh Brabant Vincents Tekenlokaal is de plek waar Vincent van Gogh als 13-jarige jongen zijn eerste tekenlessen kreeg. Vandaag de dag is het de plek waar Tilburgse kinderen en jongeren op een creatieve en innovatieve manier k­ennis maken met dit onderdeel uit de geschiedenis van de stad. Dat doen zij onder andere door deelname aan master­classes, cursussen en evenementen onder leiding van gerenommeerde en bevlogen kunstenaars. Inmid­ dels is Vincents Tekenlokaal min of meer verankerd in het DNA van de stad: het is een niet weg te denken onder­deel van Virtueel Tilburg, Stadspromotie en er wordt samengewerkt met diverse culturele partners.

stichting mommerskwartier

Naast deze Tilburgse verankering participeert het Stads­ museum in de Stichting Van Gogh Brabant, die met een aantal Brabantse Van Gogh plaatsen, een gezamen­lijke ambitie wil realiseren. Uitgangspunt is het beleef­ baar maken van het levensverhaal van Van Gogh, dit met het oog op de Brabantse inzet op de verwerving van de titel Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. Doel is dat in 2018 Van Gogh een verbindend thema in Europa is tussen de deelnemende initiatieven, tussen stad en platteland en dat daarmee ook de Brabanders ­mobiliseert. Die initiatieven, ondersteund door de provin­ cie Noord-Brabant, en in samenwerking met o.a. Van Gogh ­Museum, Belgische en Franse partners, leiden er ongetwijfeld toe dat ook Tilburg en Vincents Tekenlokaal hiervan een groot rendement kunnen verwachten.

De Van Gogh locaties zijn in 2018 samen het grootste museum van Noord-Brabant. Van Gogh, zowel voor het versterken van internationaal cultuurtoeristisch bezoek als voor het versterken van het profiel van de regio. De Brabantse B5-steden hebben ieder een unieke band met Van Gogh. (Van Gogh Brabant 2012-2018. Zundert, Tilburg, Etten-Leur, Nuenen, ’s-Hertogenbosch)

Peerke Donders Paviljoen Peerke Donders Paviljoen is het Museum voor Naasten­ liefde waar niet alleen autochtone Tilburgers zich thuis voelen, maar ook nieuwkomers en zij die niet in Neder­ land zijn geboren. Het Stadsmuseum werkt namelijk niet alleen vanuit het katholieke, Nederlandse, perspectief maar probeert door de programmering en organisatie van activiteiten daar ook de nieuwe Nederlanders bij te betrekken. Voorbeelden van tentoonstellingen zijn ­Mission: Tilburg-Cariben, Lepra in de wereld en Slavernij. Relaterend aan de Tilburgse Peerke Donders die in de 19e eeuw naar Suriname vertrok en in de 20e eeuw zalig werd verklaard, memoreert het Stadsmuseum de 125e sterfdag door de uitreiking van een Gouden Peerke op 14 januari 2012. De 30-jarige zaligverklaring vindt plaats op 23 mei 2012. Tijdens de Open Monumentendag in september participeert Peerke Donders Paviljoen door aandacht te richten op monumenten en groen en een activiteit in het kruiswegpark. Een nieuwe activiteit in 2012 is het ‘Verhaal op zaal’ waarbij mensen die betrokken zijn bij de diverse thema’s van Peerke Donders Paviljoen, een inspirerend verhaal vertellen. Naast deze kernactiviteiten voert het Stads­ museum de eindredactie over het tijdschrift Peerke D­onders en fungeert als adviseurs voor de Stichting Petrus Donders Tilburg

13

Voor de partners Vanuit het projectenprogramma Immaterieel Erfgoed van de gemeente en het rijk, wordt het Stadsmuseum in staat gesteld om tot en met 2012 samen met partners in de stad erfgoedprojecten uit te voeren, al dan niet in de rol van regisseur. De samenwerking met partners komt tot stand door: • Optreden als erfgoedmakelaar voor (educatieve) projecten • Mede uitvoeren van project Wilhelminakanaal • Regie voeren over project De Taal van Tilburg • Regie voeren over project Kasteel van Tilburg • Mede regievoeren over een educatief stageproject.

Erfgoedmakelaar Namens de gemeente Tilburg treedt het Stadsmuseum op als erfgoedmakelaar, daar waar het betreft de beoor­ deling en toewijzing van subsidies vanuit het Fonds voor Cultuurparticipatie aan partijen in de stad. Het vervult hier de rol van erfgoedautoriteit en zal daar waar dat zinvol en nodig is, ook participeren in de gehonoreerde erfgoedprojecten.

Wilhelminakanaal Het Stadsmuseum werkt al sinds 2004 samen met de Stichting Straat (die als projectleider optreedt) in de (twee)jaarlijkse manifestaties over bijzondere Tilburgse straten en hun omgeving. Met gevarieerde programma’s worden verleden, heden en toekomst van deze stads­ gebieden belicht, vooral aan de hand van architectuur, stedenbouw en erfgoed, maar ook middels onderwerpen als natuur, mobiliteit, wonen, werken, onderwijs, duur­ zaamheid en oral history. Met deze projecten willen wij straat-, wijk- en stadsbewoners op een nieuwe manier laten kijken naar hun leef- en werkomgeving. Zo wordt de beleving versterkt van de ontstaansgeschiedenis, huidige karakteristieken en beoogde ontwikkelingen. In september 2012 staat het Wilhelminakanaal als the­ ma centraal. Er is al een samenwerkingsverband met de gemeente Helmond aangegaan om in 2012 dit project gezamenlijk als pilot te ontwikkelen voor het bidbook Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. De verbinding tussen de steden wordt letterlijk genomen en kan de jaren daarna worden uitgebreid met participatie van de andere Brabant steden. De mogelijkheid wordt onder­ zocht om in een historische locatie aan het Wilhelmina­ kanaal een (semi-) permanente expositie in te richten (herinneringsplek).

de collectie van het Archief en onderzoeken in hoeverre archiefbronnen de ontwikkeling van de taal van Tilburg illustreren. Het Stadsmuseum gaat daarbij uit van het principe dat de taal een dynamisch gegeven is, die voortdurend aan verandering onderhevig is. Een essen­ tieel onderdeel van de Taal van Tilburg is uiteraard de Tilburgse Taol. Met de partners Stichting Tilburgse Taol, Stadsgidserij Tilburg, Heemkundekring Tilborch, CUBRA en de Cees Robben Stichting zoekt het Stadsmuseum naar een gezamenlijke presentatie voor de Tilburgse bevolking.

Kasteel van Tilburg ‘De stad als podium’ is het uitgangspunt van het Stads­ museum. Een geschikte locatie om het verhaal van het kasteel van Tilburg te vertellen, is dan ook de multifunc­ tionele accommodatie De Poorten in de Hasseltstraat. In 2012 creëert het Stadsmuseum in samenwerking met de Wijkraad Goirke-Hasselt en de TWERN een laagdrempelige, fysieke en virtuele (semi-)permanente presentatie (herinneringsplek) in de hal van de MFA De Poorten. Voor leerlingen, jongeren en wijkbewoners wordt hier omheen een educatief programma ontwik­ keld in samenwerking met Brede School Oud-Noord en Bureau CiST.

Stageproject In samenwerking met het Archief en de Lerarenopleiding van Fontys Hogescholen Tilburg Mens en Maatschappij, ontwikkelt het Stadsmuseum een project waarbij 1e jaars studenten de stad als podium gebruiken voor een historische educatieve presentatie. De bronnen en de faciliteiten van het Archief dienen als eerste vertrek­ punt waar studenten zich verdiepen in de historie van de stad. De diverse locaties zoals Peerke Donders Paviljoen, Vincents Tekenlokaal, monumenten in de stad en het Textielmuseum fungeren als decor waarin de eerste­ jaars leerlingen hun presentatie geven aan educatieve g­roepen of geïnteresseerde bezoekers van de stad.

Voor de medewerkers Stadsmuseum Tilburg wil het komende jaar binnen de eigen organisatie werken aan: • Implementeren van de nieuwe strategie • Verbeteren interne communicatie en samenhang dislocaties.

Nieuwe strategische keuzes In 2011 heeft de nieuwe strategie Stadsmuseum Tilburg vorm gekregen. De implementatie hiervan krijgt onder­ meer gestalte in de voornemens en activiteiten van dit bedrijfsplan. De medewerkers worden daarover geïnfor­ meerd.

Verbeteren interne communicatie tussen de diverse locaties Het Verhaal van de stad wordt (uit)gedragen door de mede­werkers die werkzaam zijn op verschillende l­ocaties in de stad zoals Vincents Tekenlokaal en Peerke Donders Paviljoen. Om samenhang te bevorderen tussen de losse ‘herinne­ ringsplekken’, werkt het Stadsmuseum aan versteviging van teamgeest en bevordert (kennis)uitwisseling tussen de diverse locaties. Verbetering wordt voortdurend ge­ zocht in bredere inzetbaarheid van de medewerkers op de locaties. Bevordering van onderlinge goede communi­ catie en afstemming van beleid en activiteiten wordt ver­ kregen door onder andere aandacht voor team­building. Nieuwe, functionele, overlegstructuren en resultaat­ gerichte functionerings- en beoordelingsgesprekken zijn mede fundamenten voor een nieuw elan voor het personeelsbeleid. Medewerkers worden gehonoreerd om hun inzet en betrokkenheid, waardoor zij medebepalend zijn voor de positieve uitstraling die het Stadsmuseum beoogt.

Wanneer realiseren we ons dat Tilburg met zijn religieus en industrieel erfgoed, zijn rijke volkscultuur, zijn monumentale binnenstad, de kansen van de Spoorzone, met zijn verhalen van Peerke Donders tot textielverleden, goud in handen heeft? (prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld in Brabants Dagblad van 4 december 2010)

De Taal van Tilburg In 2012 wil het Stadsmuseum studenten van de Tilburg University / Taal en Letterkunde een onderzoeksstage laten vervullen onder leiding van prof. dr. Jos Swanen­ berg. Wenselijk is dat de studenten zich verdiepen in

bedrijfsplan 2012

14

stichting mommerskwartier

15

REGIONAAL ARCHIEF TILBURG OP ZOEK NAAR NIEUWE WEGEN

In 2012 loopt het vierjarig strategisch beleidsplan af. In deze jaren hebben we gezocht naar nieuwe manieren van dienstverlening en publieksparticipatie. Deze zoektocht zetten we door in 2012. Het betekent ook dat er een evaluatie plaatsvindt van de verschillende experimenten en de gewijzigde openingstijden. De online projecten voeren in 2012 opnieuw de boventoon. Sommige projecten lopen in 2012 door en we starten nieuwe op. Daarbij zal het samenwerken met andere instellingen een steeds grotere rol spelen. Komend jaar onderzoekt Regionaal Archief Tilburg samen met Stadsmuseum Tilburg of we gezamenlijk een ErfgoedLab kunnen opzetten. Op het gebied van digitale dienstverlening zoeken we een samenwerkingspartner in Noord-Brabant. Het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) komt daarvoor in eerste instantie in aanmerking. 2012 wordt een TilburgWiki-jaar. We willen sterk inzetten op de ontwikkeling van de TilburgWiki, samen met Stadsmuseum Tilburg en andere partners. De TilburgWiki moet gaan dienen als online encyclopedie waar andere diensten aan kunnen worden gekoppeld zoals Tilburgopdekaart.nl. Deze beide projecten, TilburgWiki en Tilburgopdekaart.nl, maar ook het ErfgoedLab, hebben de potentie om een rol te spelen bij het vertellen van het ‘Verhaal van Tilburg’ zoals vermeld in de nota Werkplan Cultuur 2011 t/m 2016 van de gemeente Tilburg. Het Archief kan op deze manier zijn rol spelen als leverancier van historische informatie. De voorgenomen herinrichting van de publieksruimten krijgt een impuls en moet in 2012 uitmonden in nieuw ingerichte ruimten die de ambities van Regionaal Archief Tilburg ondersteunen.

bedrijfsplan 2012

Samenwerking met andere archiefdiensten Het Archief geeft samenwerking een hoge prioriteit om de uitdagingen van een veranderend archiefveld, zowel op het gebied van archiefbeheer als van dienstverlening, aan te kunnen. Daarvoor zoeken we op twee gebieden samenwerking met het Brabants Historisch Informatie Centrum. Zo zijn er plannen om door een technische aanpassing een aantal van de online zoekinterfaces samen te voegen zodat ze op beide websites beschik­ baar komen. Ook komt er een onderzoek met één of meer pilots naar de mogelijkheden om op het gebied van social media (weblog, Facebook, YouTube, Twitter etc.) en digitale dienstverlening (chat en online fora) samen te werken.

van Zijnen onderbrengen in een nieuwe applicatie: Tilburgopdekaart.nl. Meerdere plattegronden van Tilburg krijgen daar een plaats en extra informatie over straten, gebouwen en plaatsen wordt gelinked met de TilburgWiki. Door de informatie met elkaar te verbinden, waar vervolgens allerlei websites gebruik van kunnen maken, krijgt de TilburgWiki een grotere betekenis en waarde voor de historisch geïnteresseerde gebruiker. In het project kijken we ook naar de mogelijkheden om links aan te brengen vanuit andere websites, bijv. de ‘grote’ Wikipedia. Elkaar versterken is het motto.

Voor de (virtuele) bezoekers Regionaal Archief Tilburg biedt zijn (virtuele) bezoekers in 2012: • TilburgWiki • Herinrichting publieksruimten Kazernehof • Samenwerking met andere archiefdiensten TilburgWiki In 2011 is de TilburgWiki online beschikbaar ­gekomen. Ruim 9000 lemma’s zijn er te lezen. In 2012 gaat Regio­ naal Archief Tilburg samen met Stadsmuseum Tilburg de TilburgWiki verder uitbouwen met behulp van vrijwil­ ligers. Er zijn al enkele initiatieven gestart waarmee nieuwe lemma’s inhoud krijgen, bijv. over Tilburgse scholen. We maken daarbij gebruik van groepen die dat uit interesse of vanuit een studie willen doen. De rol van het Archief is en blijft zo veel mogelijk faciliterend en ondersteunend. Wij maken niet de lemma’s, maar stimu­ leren anderen om dat te gaan doen en gebruik te maken van onze bronnen. De TilburgWiki is vervolgens de bron van waaruit informatie op andere plaatsen gekoppeld gaat worden, bijvoorbeeld bij het project ‘Tilburg op de kaart’.

Herinrichting publieksruimten Kazernehof Het rijksmonument uit 1841 aan de Kazernehof, waar het Archief sinds 1988 is gevestigd, heeft sinds die tijd geen grote wijzigingen ondergaan buiten de reguliere onderhoudswerkzaamheden. Er zijn alleen met enige regelmaat werkruimtes beperkt aangepast voor nieuwe medewerkers. Hierdoor voldoet de inrichting niet meer aan de eisen van de 21ste eeuw. De nadruk bij de nieuwe inrichting komt in eerste instantie te liggen op de aanpassing van de publieksruimten. Nieuwe inzich­ ten ­vragen om een andere indeling van de beschikbare ­ruimte, waarbij multifunctioneel gebruik voorwaarde is. Wat op het ene moment een studiezaal is, kan het volgende moment een cursusruimte zijn of een ont­ moetingsplaats voor vrijwilligers en projectdeelnemers. In 2012 krijgt de herinrichting een impuls nadat in 2011 een pakket van eisen is geformuleerd.

16

De docenten van opleidingen die gebruik hebben gemaakt van Regionaal Archief Tilburg zijn daarover zeer tevreden. Het wordt op prijs gesteld dat bij projecten die interessant kunnen zijn voor hun opleidingen, ze daarover vooraf per mail worden geïnformeerd door een medewerkster van het Archief. Ook de vriendelijkheid en hulpvaardigheid van de medewerkers in de studiezaal worden gewaardeerd. (Uit: Onderzoeksrapport Resultaten en aanbevelingen betreffende studenten en het gebruik van Regionaal Archief Tilburg van Manon Nout)

TilburgWiki In maart 2011 zag de TilburgWiki het levenslicht toen de vernieuwde website van Regionaal Archief Tilburg online ging. Het is een samenwerkingsproject tussen Stadsmuseum Tilburg en het archief waar encyclopedische kennis over Tilburg en omgeving verzameld wordt. De TilburgWiki telt ruim 9000 lemma’s. Om het tot een succes te maken verdient het meer aandacht, vooral vanuit de organisatie zelf. In 2012 krijgt de TilburgWiki dan ook een impuls zowel vanuit het archief als vanuit het Stadsmuseum. Er is belangstelling uit het publiek om bepaalde thema’s in de TilburgWiki een plaats te gaan geven. Die initiatieven gaan we kanaliseren en faciliteren. Op die manier kan er een vliegwiel effect ontstaan waarbij meer mensen meer bijdragen leveren aan de TilburgWiki. Dat de informatie verzameld wordt en voor iedereen vrijelijk ter beschikking komt te staan is één. Echter, het is net zo belangrijk dat meer mensen de weg naar de TilburgWiki gaan vinden. Dat is niet eenvoudig. Om te beginnen wil het Archief de lemma’s uit de TilburgWiki gaan gebruiken als naslagwerk voor de eigen medewerkers. Zij kunnen bezoekers verwijzen wanneer die op zoek zijn naar informatie voor verschillende onderwerpen. Daarnaast gaat het Archief de Kaart

stichting mommerskwartier

Voor de partners Een belangrijke peiler van de Stichting Mommerskwartier is samenwerking met verschillende, bij de instelling passende, partners. In 2012 richt het Regionaal Archief Tilburg de aandacht op: • Samenwerking met de gemeentearchivaris • Werkzaamheden voor de DVO-gemeenten • ErfgoedLab • Tilburg op de kaart

Samenwerking met de gemeentearchivaris In een nieuw gevormde projectgroep gevormd wordt, met de gemeentearchivaris, in gezamenlijkheid een strategisch visiedocument opgesteld. De projectgroep zal in 2012 aanbevelingen doen over de meest wenselijke structuur van het Archief, de verbinding met de gemeen­ tearchivaris en de participerende gemeenten. Bij dit o­nderzoek wordt ook de expertise van externe deskun­ digen gebruikt. Het nieuwe visiedocument vormt de basis voor het strategisch beleid voor de komende jaren.

Werkzaamheden voor de DVO-gemeenten Het Archief is belast met de uitvoering van het archief­ beheer voor twaalf gemeenten en een waterschap. Dat betekent dat we de archieven en collecties materieel goed verzorgen door verpakken, conserveren en, indien noodzakelijk, restaureren. Daarnaast stelt het Archief de archieven beschikbaar aan het publiek. Om dat goed te kunnen doen is het nodig dat de archieven toegankelijk zijn gemaakt door inventarissen die een inhoudelijke beschrijving van de archiefstukken en series bevatten. Sinds een aantal jaar digitaliseert het archief steeds meer (delen van) archieven en maakt die nader toe­ gankelijk, vooral door indexen van namen in databases ­online te zetten en te koppelen aan de scans. Een over­ zicht van de geplande werkzaamheden per DVO-partner in 2012 staat op pagina 19 opgesomd.

17

ErfgoedLab In 2012 werkt het Archief in samenwerking met het Stadsmuseum aan het onderzoeken van het concept ‘ErfgoedLab’. We zoeken naar een definitie van het product waarbij het uitgangspunt in elk geval is dat on­ derzoekers en geïnteresseerden in de geschiedenis van Tilburg zélf aan de slag gaan met bronnen uit het archief of de collectie van het Archief en het Stads­museum. Archief en museum oriënteren zich op dit concept bij andere culturele instellingen in het land. Daarbij zal gezocht worden naar mogelijke partners in de stad Tilburg. Het onderzoek naar het ErfgoedLab resulteert in een pilot en een projectplan dat na 2012 bij voldoende draagvlak uitgewerkt wordt.

Tilburg op de kaart Het scannen en tentoonstellen van de kaart van Zijnen was in 2011 een groot succes. Er kwamen veel positieve en constructieve reacties. Dat heeft het archief aan­ gemoedigd om de kaart van Zijnen permanent digitaal beschikbaar te stellen. De presentatie op de website is daarvoor niet voldoende. Door meerdere kaarten te digitaliseren en in dezelfde online interface op elkaar te leggen ontstaan hele nieuwe mogelijkheden voor bezoe­ kers, maar mogelijk ook voor het onderwijs. In navol­ ging van het succesvolle Amersfoortopdekaart.nl wil het ­Archief in samenwerking met het Stadsmuseum infor­ matie via deze online kaarten beschikbaar gaan stellen. De TilburgWiki dient daarbij als digitale bron van waaruit informatie gekoppeld gaat worden.

Regionaal Archief Tilburg is een voorbeeld voor veel archieven in Nederland (Theo Thomassen tijdens vergadering Raad van Toezicht)

Voor de medewerkers Naast de doelen die de Stichting Mommerskwartier zich stelt met betrekking tot zijn medewerkers, zijn er ook doelen die van het Regionaal Archief Tilburg zelf komen. In 2012 zijn dat: • Nieuwe strategische keuzes • Projectmatig werken • ABS-Archeion • Vrijwilligers.

Nieuwe strategische keuzes In 2012 loopt het strategisch beleidsplan af dat de afge­ lopen vier jaar leidend is geweest voor de keuzes die het Archief heeft gemaakt. In het afgelopen jaar is daarom gesproken over de nieuwe strategie voor het Archief voor de periode 2013-2016. Twee speerpunten zijn naar voren gekomen: samenwerking / schaalvergroting en digitale versterking. In 2012 bereiden we keuzes voor op basis van de ervaringen van de afgelopen vier jaar en de genoemde speerpunten. De inbreng van de gemeente­ archivaris zal daarin nadrukkelijk een rol spelen.

Projectmatig werken Een aantal medewerkers is getraind in projectmatig werken. Doel is om álle medewerkers in 2012 deze training te laten volgen. Er zal aandacht zijn voor imple­ mentatie van deze manier van werken in de organisatie. Dergelijke cultuurveranderingen vergen inspanningen die meerdere jaren bestrijken. Dit proces krijgt daarom ook in 2012 de volle aandacht.

ABS-Archeion Het nieuwe archiefbeheersysteem is operationeel in 2011. In 2012 gaat het Archief de gegevens verder invoeren waar dat nodig is en verdere functionaliteiten toevoegen, bijv. op het gebied van bezoekersregistratie en aanvragen van archiefdocumenten. Voor het archief­ beheer komen daar de modules voor restauratie / ­conservering in aanmerking. ABS-Archeion moet eind 2012 volledig operationeel zijn en voor de DVO-gemeen­ ten en gemeentearchivaris goede en up to date infor­ matie verschaffen die noodzakelijk is om betrouwbare rapportages te leveren en verantwoording af te leggen.

Vrijwilligers Vrijwilligers spelen een belangrijke rol bij het beter toe­ gankelijk maken van ons erfgoed en zijn een belangrijke schakel in het bewaren van kennis en het informeren van publiek. Om de mogelijkheden van hun participatie te vergroten hebben de Mondriaanstichting en het Fonds voor Cultuurparticipatie een regeling ingesteld voor investeringen in vrijwilligers, waar het Archief in 2012

bedrijfsplan 2012

18

een aanvraag voor zal indienen. Daarmee zijn investe­ ringen mogelijk voor o.a. cursussen die het kennisniveau bij onze vrijwilligers vergroten. Door hiervan gebruik te maken onderstreept het Archief het belang van vrijwil­ ligers voor de organisatie.

Specifieke activiteiten 2012 van het Regionaal Archief Tilburg ten behoeve van DVO-gemeenten Alphen en Chaam Restauratie diverse archiefstukken Digitaliseren fotocollectie Alphen en Chaam (her)Inventarisatie Schepenbank Alphen en Chaam Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde o­penbaarheid Indicering doopboeken     Baarle-Nassau Restauratie diverse archiefstukken Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Dongen Digitaliseren Burgerlijke stand Dongen en ’s Gravenmoer (aanvulling) Digitaliseren Notarieel archief Dongen Digitaliseren Schepenbank ’s-Gravenmoer (her)Inventarisatie Schepenbank Dongen Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Drimmelen Inventarisatie Dorpsbestuur Terheijden (her)Inventarisatie gemeentebestuur Made en Drimmelen Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Geertruidenberg Inventarisatie gemeentebestuur Raamsdonk Inventarisatie particulier archief Bas Zijlmans Nader toegankelijk maken protocollen Schepenbank Geertruidenberg Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken    

stichting mommerskwartier

Gilze en Rijen Restauratie diverse archiefstukken Digitaliseren Notarieel archief Gilze en Rijen Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Goirle Acquisitie archief textielfabriek van Puijenbroek Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken Hilvarenbeek Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand Hilvarenbeek en Diessen (aanvulling) Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Loon op Zand Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Oisterwijk Digitaliseren Burgerlijke stand Oisterwijk en Moergestel (aanvulling) Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering charters Oisterwijk Indicering doopboeken     Oosterhout (her)Inventarisatie Schepenbank Oosterhout Indicering bevolkingsregisters Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken     Tilburg Restauratie Notarieel archief Tilburg Verpakken Schepenbank Tilburg Digitaliseren diverse tekeningen en plattegronden T­ilburg Digitaliseren Notarieel archief Tilburg (vervolg) Indicering bevolkingsregisters Tilburg (gezinskaarten) Indicering Burgerlijke stand als gevolg van einde openbaarheid Indicering doopboeken

19

ORGANISATIE EN

Organisatie

FINANCIËN Bestuur De Stichting Mommerskwartier bestaat uit drie instellin­ gen met hun eigen ambities: het Audax Textielmuseum Tilburg, het Stadsmuseum Tilburg en het Regionaal ­Archief Tilburg. De Stichting bestaat sinds 2007 en kent het Raad van Toezicht model. We werken volgens de code cultural governance. Het bestuur van de Stichting is opge­ dragen aan de directie. De directie bestaat formatief uit een directeur en een adjunct-directeur Bedrijfs­voering. Zij worden ondersteund door een ­directiesecretaris. De functiewaardering van de directie is bepaald door de AWVN (Algemene Werkgevers­vereniging Nederland). Door het onbezet zijn van de functie van directeur is de directiesecretaris tijdelijk belast met de taken van adjunct-directeur instellingen, met daarbij een tijdelijke uitbreiding van het aantal uren. In 2011 is daarnaast een part-time interim directeur aangesteld. De totale kosten van de directie blijven, inclusief inhuur derden, binnen de daarvoor in de begroting opgenomen budgetten. De Raad van Toezicht heeft aangegeven te streven naar een defi­ nitievere invulling van de directie per 1 juli 2012.

Directie

Bedrijfsvoering

AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG

REGIONAAL ARCHIEF TILBURG

Textiellab

Archiefbeheer

Presentatie & Collectie

Dienstverlening Archief

STADSMUSEUM TILBURG

Raad van Toezicht De Raad van Toezicht bestaat uit 7 leden en is daar­ mee voltallig. Voorzitter is de heer J. Kanen, leden zijn mevrouw L. in ‘t Hout, mevrouw A. van Huffelen, de heer R. van den Aker, de heer J. Opschoor, de heer H. Wynia en de heer T. Thomassen. De Raad van Toezicht komt 4 à 5 keer per jaar bijeen in aanwezigheid van de directie. Strategisch beleid, fi­ nanciën, personeel en gebouwen zijn de belangrijkste gespreksonderwerpen. Tevens bespreekt de Raad, in een vergadering waarbij de directie niet aanwezig is, het func­ tioneren van de directie en haar eigen functioneren. Eens per jaar is er overleg tussen de Raad van Toezicht en de Ondernemingsraad. Regelmatig vindt overleg plaats tus­ sen individuele leden van de raad en de directie. De leden van de Raad van Toezicht zijn onbezoldigd, waarbij de aan hun lidmaatschap gerelateerde kosten kunnen worden gedeclareerd.

Personeel Stichting Mommerskwartier is als organisatie te kenmer­ ken als een werkgemeenschap. Iedereen draagt, elke dag opnieuw, een steentje bij aan een goede werksfeer, goede onderlinge verhoudingen en het neerzetten van resulta­ ten. We streven ernaar het werk zodanig te organiseren dat de medewerkers, zowel individueel als groepsgewijs, een zo groot mogelijke verantwoordelijkheid nemen, inzicht hebben in de betekenis van hun eigen functie en die van de instelling.

Aantal Bezetting Formatie medewerkers FTE’s FTE’s 30-09-2011 30-09-2011 2011 Totaal regulier Totaal additioneel Totaal regulier + additioneel Relatieve aandeel WSW / WWB / Doen

71 30 101 29,7 %

57,04 23,02 80,06 28,7 %

59,63 25,52 85,15 30,0 %

Formatie FTE’s 2012 59,73 24,33 84,06 28,9%

Daarnaast kent de Stichting Mommerskwartier nog andere categorieën medewerkers die van groot belang zijn voor de Stichting.

Educatie & Communicatie

bedrijfsplan 2012

20

stichting mommerskwartier

Aantal overige additionele medewerkers Vrijwilligers Oproepkrachten (rondleiders) Uitzendkrachten Stagiaires Overige inhuur Totaal

21

Sept. 2010

Sept. 2011

97 20 11 12 1

96 21 12 9 1

141

139

Mensen, instellingen en bedrijven waarvoor wij iets bete­ kenen dienen méér dan tevreden over ons te zijn. De Stichting Mommerskwartier heeft, naast een vaste basis aan personeel dat onder de CAO VRM (Vereniging van Rijksgesubsidieerde Musea) valt, een groot aantal medewerkers dat vanuit de Diamantgroep door wette­ lijke regelingen bij ons gedetacheerd is. Ondernemingsraad De Ondernemingsraad (OR) bestaat uit zes leden, waar­ onder één vertegenwoordiger van de gedetacheer­de medewerkers van de Diamant-groep. De OR is gespreks­ partner van de directie en vertegenwoordigt de mede­ werkers in het overleg met de directie. Gespreks­ onderwerp is het functioneren van de Stichting in al haar facetten. In 2012 levert de OR een bijdrage aan de Stichting Mommerskwartier bij het vormgeven van een nieuwe organisatiestructuur en bij de inhoudelijke keuzes die gemaakt zullen worden, vanuit het gezichtspunt van de medewerkers. Daarbij vindt de OR de volgende punten belangrijk: • Bij het vormgeven van een nieuwe organisatie worden de belangen van zowel de organisatie als die van de medewerkers in de organisatie telkens goed afgewo­ gen • Integraal management: leidinggevenden richten zich op de ontwikkeling van de medewerkers, maken beleid voor hun afdeling, houden de financiën in de gaten en richten hun afdeling zodanig in dat er efficiënt en gemotiveerd gewerkt wordt • Opleidingsbeleid van de Stichting: de OR wil bereiken dat er in de hele organisatie structurele aandacht voor training en opleiding van medewerkers is. Intern zal de Ondernemingsraad in 2012 werken aan het verbeteren van de communicatie met de medewerkers aan de hand van een communicatieplan.

bedrijfsplan 2012

Financiën De omzet van Stichting Mommerskwartier wordt in 2012 voor 72,6% (2011: 75,8%) bepaald door subsidie van de gemeente Tilburg. Van de gemeente, hebben we samen met het Natuurmuseum Brabant een structurele bezui­ niging opgelegd gekregen van € 400.000,-. Uiteindelijk is deze bezuiniging naar rato van de subsidie van de instellingen verdeeld; voor Stichting Mommers­kwartier € 360.000,-. Pas eind oktober 2011 bleek, ondanks vragen onzerzijds daarover gedurende anderhalf jaar, dat dit b­edrag alleen betrekking had op de musea, dus het ­Audax Textielmuseum Tilburg (naar rato € 325.000,-) en het Stadsmuseum Tilburg (na rato € 35.000,-). Het Regionaal Archief Tilburg is uitgesloten van deze bezuiniging, omdat het Archief zich bezig houdt met het uitvoeren van een wettelijke taak. Dit betekende dat reeds in gang gezette interne trajecten om tot invulling van de bezuiniging te komen, moesten worden bijgesteld. De bezuiniging van het Stadsmuseum is ingevuld door ­activiteitenbudgetten van Vincents Tekenlokaal en een post voor inhuur derden te verlagen. Voor de bezuini­ ging van het Textielmuseum kon door besparingen op overheadkosten (vooral huisvesting), het afstoten van de Textiel­Ateliers, het niet compenseren van een groot aantal budgetten voor nominale ontwikkelingen, het verhogen van de opbrengst TextielLab en het verlagen van enkele activiteitenbudgetten de taakstelling wor­ den teruggebracht tot ongeveer € 86.000,-. Voor 2012 wordt deze incidenteel ingevuld door het verwerven van sponsor­gelden (€ 50.000,-) en een extra taakstelling voor kosten / opbrengsten TextielLab (€ 36.000,-). Met diverse kandidaat-sponsoren lopen al gesprekken en de verwachting is dat dit voor 2012 wel gaat lukken. Daarbij wordt overigens ook verder dan 2012 gekeken, om te proberen sponsoren voor meer dan een jaar te binden. In structurele zin moet de uitwerking van een strategisch plan met daaraan gekoppeld een verbeterplan (‘huis op orde’) er voor gaan zorgen dat de Stichting de komende jaren nog minder afhankelijk wordt van de subsidie van de gemeente Tilburg en daarnaast ook ruimte krijgt om via herschikkingen en/of toename externe middelen vernieuwingen in gang te zetten.

22

Eind 2010 beschikte de Stichting over een eigen kapitaal van € 593.000,-. Dit vermogen moet uiteindelijk ­tussen de 8 à 10% van de jaaromzet gaan bedragen ­(= op grond van de begroting 2012 tussen de € 605.000,- en € 756.000,) en is bedoeld om incidentele tegenvallers te kunnen opvangen. De Stichting streeft te allen tijde naar een structureel sluitende begroting. Op hoofdlijnen kan de exploitatie van de Stichting Mommerskwartier als volgt worden weergegeven:

Budgetten (x 1.000 euro)

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Baten: Subsidie gemeente Tilburg 5.395 5.763 Omzet Textielmuseum 1.518 1.012 Omzet Archief 796 668 Omzet Stadsmuseum 387 138

5.505 1.227 679 147

Totaal baten

8.096

7.581

7.558

Budgetten (x 1.000 euro)

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Lasten Kostprijs van de omzet TM 1.112 732 Kostprijs van de omzet RA 238 168 Kostprijs van de omzet SM 181 133 Salarissen en sociale lasten 3.691 3.642 Inhuur Diamantgroep 346 344 Overige personeelkosten 310 246 Afschrijvingskosten 265 279 Huisvestingskosten 1.471 1.709 Kantoorkosten 281 292 Algemene kosten 58 59 Overige kosten 239 0

811 177 126 3.658 336 235 264 1.626 292 56 0

Totaal lasten

7.581





8.192



Saldo omzet en kosten Renteopbrengst Resultaat voor bestemming

stichting mommerskwartier



7.604



N V N

96 35 61

23



N V

23 23 0

N V

23 23 0

Afspraken Uitvoering subsidiecontract gemeente Tilburg Voor 2012 is er nog geen subsidiecontract tussen ge­ meente Tilburg en Stichting Mommerskwartier. Daarom is met betrekking tot de drie publieksgerichte instellin­ gen qua prestatieafspraken voor 2012 in deze begroting uitgegaan van het niveau 2011. Over deze afspraken dient bij zeer bijzondere afwijkingen gedurende het jaar te worden gerapporteerd en volledig in het jaarverslag na afloop van het jaar.

Per instelling zijn de prestaties hieronder weergegeven voor de jaren 2011 en 2012 met op onderdelen een toe­ lichting. Aangezien er nog geen programma van eisen is vastgesteld door het college en dit nog gevolgd zal wor­ den door de offerte van de Stichting Mommers­kwartier, zijn onderstaande cijfers 2012 voorlopig. Langlopend contract met de Stichting Peerke ­Donders Paviljoen Het Stadsmuseum zorgt voor het inrichten van tentoon­ stellingen, het dagelijkse toezicht en educatieve pro­ gramma’s van het Peerke Donders Paviljoen in TilburgNoord. Voor de periode 1 oktober 2009 tot en met 30 september 2014 is daarvoor een contract afgesloten met de Stichting Peerke Donders Paviljoen. In 2012 is de bijdrage vanuit deze Stichting geraamd op ongeveer 50.000 euro.

STADSMUSEUM TILBURG Contractafspraken

Contract 2011

Voorlopig 2012

Tentoonstellingen (op passende locaties in de stad): 1 per jaar

1

1

Educatieve programma’s: 1 per jaar

1

1

Aantal publicaties: 1 per jaar

1

1

Website ‘Het geheugen van Tilburg’

loopt

loopt

Bezoekers ‘Vincents Tekenlokaal’

5.000

5.000

Toelichting

Verdere uitbouw website

AUDAX TEXTIELMUSEUM TILBURG

REGIONAAL ARCHIEF TILBURG

Contractafspraken Contract Voorlopig 2011 2012 Openingstijden (voor publiek): 1.950 1.950 Normaal op jaarbasis ± 1.950 uur; 6 dagen per week (maandag gesloten)

Toelichting

Contractafspraken

Open di t/m vr van 10 – 17 uur en za/zo van 12 – 17 uur

50.000

Openingstijden (voor publiek): a. 1.623 b. 863 Normaal op jaarbasis ± 1.623 uur gedurende a. 1.623 b. 863 5 dagen in de week (zondag en maandag gesloten) M.i.v. 2011 2 dagen per week vrije inloop, dus lager aantal uren (zie b.). Voor overige dienstverlening blijft aantal uren gelijk.

Tentoonstellingen: 3 3 3 grote tentoonstellingen per jaar

Cultuureducatieve activiteiten: 2 2 Normaal 2 per jaar

Educatieve programma’s: 15 per jaar

Georganiseerde publieksevenementen: 1 Normaal 1 per jaar

1

Georganiseerde publieksevenementen: 1 Normaal 1 per jaar

1

Bezoekersaantallen: normaal 50.000 per jaar.

50.000

15

15

Georganiseerde publieksevenementen: 2 normaal 2 per jaar, waarvan 1 specifiek gericht op de inwoners van Tilburg

2

bedrijfsplan 2012

24

stichting mommerskwartier

Contract 2011

25

Voorlopig 2012

Toelichting

Studiezaal voor vrije inloop nog 2 dagen in de week open van 09.30 tot 17.00 uur en verder iedere 2e za van de maand open (zie totaal b.).

Colofon Uitgave van Stichting Mommerskwartier Postbus 4265, 5004 JG Tilburg www.stichtingmommerskwartier.nl Stichting Mommerskwartier bestaat uit de instellingen: Audax Textielmuseum Tilburg, www.textielmuseum.nl Regionaal Archief Tilburg, www.regionaalarchieftilburg.nl Stadsmuseum Tilburg, www.stadsmuseumtilburg.nl Tekst / redactie / coördinatie Frans Smit Jeannette Bertels Frank van Kruisselbergen Hanneke Oosterhof Bea Nieuwenhuis Luud de Brouwer Ronald Peeters Grafisch Ontwerp Studio Frederik de Wal, Schelluinen Beeldverantwoording: Monika Vanhercke, John Kraijenbrink / Pixs4Profs, Joep Vogels, Jojanneke van Zandwijk Druk Gianotten, Tilburg Oplage 250

bedrijfsplan 2012

26