VOORWOORD 5 1 INLEIDING 7 5 SPEERPUNTEN BELEID, UITKOMSTEN EN ACTIES

Inhoudsopgave

VOORWOORD

5

1

INLEIDING

7

2

BEREIK EN ONDERSCHEIDEND VERMOGEN

9

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3

KERNTAKEN PRESTATIEAFSPRAKEN DOELGROEPEN DOELGEBIEDEN BEREIK EN DISTRIBUTIE

JOURNALISTIEK IS DE CORE BUSINESS 3.1 3.2 3.3 3.4

BVN VOOR NIET-NEDERLANDSTALIGEN KENNIS- EN INFORMATIECENTRUM SAMENWERKING REDACTIONELE ACTIVITEITEN

9 9 12 15 25 29 29 30 35 38

4

PERSONEELSBELEID

47

5

SPEERPUNTEN BELEID, UITKOMSTEN EN ACTIES 2008 - 2012

49

6

FINANCIËN

53

6.1 6.2 6.3 6.4

EXPLOITATIE NAAR ACTIVITEITEN TOEWIJZING OMROEPMIDDELEN 2008 BEGROTING 2008 NAAR KOSTENCATEGORIE MEERJARENRAMING 2009-2012

BIJLAGEN BIJLAGE A BIJLAGE B BIJLAGE C

55 58 59 61 63

UITZENDUREN SAMENWERKING NEDERLANDSE PUBLIEKE OMROEP AANDEEL BINNENLANDSE OMROEPEN IN NL-PROGRAMMERING

65 67 71

3

4

Voorwoord Met elkaar in gesprek Radio Nederland Wereldomroep viert zijn 60e verjaardag. Een jubileumjaar dat zich bij uitstek leent om stil te staan bij een aantal mijlpalen dat gedurende die periode is bereikt. In die 60 jaar heeft RNW veel respect gewonnen van nationale en internationale partners. Respect voor het onafhankelijke journalistieke en innovatieve karakter van de organisatie en ook voor de resultaatgerichte aanpak. De deuren van RNW staan sinds 1947 wagenwijd open. Een reputatie die kenmerkend is voor de Nederlandse natie en zijn tradities. We staan open voor uitzendingen, open voor ideeën en open voor dialoog. RNW heeft sinds zijn ontstaan altijd gepionierd: van programmaformules voor radio tot de eerste websites on-line, van concerten in stereo vanuit het Concertgebouw tot interactieve live shows in Indonesië met gebruik van sms. Kortom, RNW is een springlevende organisatie die ook de komende jaren van plan blijft zijn ambities te verwezenlijken.

Iedere burger heeft recht op vrije informatie. Helaas staan persvrijheid en pluriformiteit in veel landen in de wereld nog ernstig onder druk. Er zijn nog altijd veel landen waar de leiders bang zijn persvrijheid of een diversiteit aan meningen toe te staan. Waar machthebbers menen de media te moeten controleren om hun positie te handhaven. RNW staat daarom in zijn jubileumjaar hier extra bij stil: via een internationale debattenreeks willen we hier extra aandacht voor vragen. De debattenreeks is een middel om met elkaar in gesprek te gaan én te blijven over de rol van de media in zijn algemeenheid en de relatie tot de politiek in het bijzonder. De debattenreeks ging in mei in Roemenië van start. Een land waar onafhankelijke, betrouwbare informatie niet vanzelfsprekend is en waar het huidige medialandschap een open debat over dit thema niet toelaat. Doordat RNW een podium biedt om deze onderwerpen bespreekbaar te maken, draagt het bij aan het bevorderen van persvrijheid en pluriformiteit. Een rol om trots op te zijn.

Jan Hoek algemeen directeur Radio Nederland Wereldomroep 5

6

1

Inleiding

“Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven.” (Artikel 19 - Vrijheid van meningsuiting; Universele Verklaring van de Rechten van de Mens)

Internationale ontwikkelingen leiden tot ongerustheid bij overheden en burgers. Of het nu gaat om inperking van vrijheid van meningsuiting, globalisering, schending van de mensenrechten, milieukwesties, vrede en veiligheid of simpelweg om erosie van normen en waarden. Vrijheden staan in sommige werelddelen onder druk. Democratie is geen vanzelfsprekendheid. Persvrijheid, onafhankelijke journalistiek en pluriformiteit zijn schaars en maken de noodzaak voor een onpartijdige partner, die via discussie en dialoog bruggen bouwt, alleen maar groter. Politiek, ontwikkelingsorganisaties en bedrijfsleven pleiten in Nederland voor een actieve internationale opstelling. De missie van Radio Nederland Wereldomroep (RNW) sluit daar goed bij aan: het, mede namens en ten behoeve van Nederland, leveren van

een bijdrage aan een beter geïnformeerde wereld. Een internationale omroep die voeling houdt met die doelgroepen en doelgebieden waar de Nederlandse opinies en meningen in internationaal perspectief ertoe doen, vervult een belangrijke rol als gids, makelaar en initiator van discussie.

Relevant, betrouwbaar en onafhankelijk. Kernwaarden van RNW die, geworteld in de Nederlandse samenleving, zijn positie als onderscheidende internationale omroep verder wil versterken.

Hoewel RNW een specifieke rol binnen het publieke omroepbestel heeft, staat de organisatie voor dezelfde uitdaging als andere (media)organisaties. Hoe de doelgroepen van vandaag en die van morgen te blijven bereiken met voor hen relevante en betrouwbare informatie?

7

Dankzij de opkomst en het toenemende gebruik van internet, mobiele diensten, digitale radio en televisie is er wereldwijd een explosieve groei van het informatieaanbod. Daarbij is de informatie vaak gefragmenteerd en geïndividualiseerd. In een deels verder polariserende wereld, onderhevig aan geopolitieke, economische en technologische ontwikkelingen, neemt het belang van een betrouwbare bron voor nieuws, informatie en duiding alleen maar toe.

Voor veel doelgroepen is RNW een vertrouwd en betrouwbaar baken van informatie. Maar behoeften veranderen, wat de organisatie noopt tot continue analyses van de doelgroepen en hun informatiebehoeften. Producten en diensten worden daarop afgestemd en de relevante mix van distributiemiddelen wordt gekozen. Different

horses for different courses, zoals het Engelse spreekwoord luidt. Daarin ligt een grote uitdaging voor RNW: verdere flexibilisering van de bedrijfs- en journalistieke processen op alle niveaus zodat snel en adequaat gereageerd kan worden op veranderingen in het medialandschap. Daardoor kan RNW nu en in de toekomst onderscheidend en relevant blijven voor de doelgroepen die hij wil bereiken.

8

2

Bereik en onderscheidend vermogen

Waar het meerjarenplan van 2007 – 2011 een concretisering was van het ingezette beleid van de voorgaande jaren, is de hoofdlijn van dit meerjarenplan een vervolg op de aangegeven weg en een uiteenzetting van de belangrijkste aandachtspunten voor de komende tijd.

2.1

Kerntaken

Radio Nederland Wereldomroep kent een breed aanbod van talen: Nederlands, Engels, Frans, Spaans, Indonesisch, Portugees, Sarnami, Papiaments, Arabisch en Chinees. RNW verspreidt een mix van nieuws, informatie, cultuur en verstrooiing en voldoet daarbij aan drie kerntaken die in de Mediawet zijn vastgelegd:

1. Het informeren van Nederlanders en Nederlandstaligen in het buitenland. 2. Het verstrekken van onafhankelijke informatie in landen met een informatieachterstand. 3. Het verspreiden van een realistisch beeld van Nederland in het buitenland.

2.2

Prestatieafspraken

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) is medio 2006 een extern onderzoek gehouden. De opdracht aan Andersson, Elffers Felix (AEF) was om onderzoek te doen naar de effectiviteit en efficiency van de radio-uitzendingen in de buitenlandse talen van RNW. Daarbij heeft OCW als opdrachtgever de volgende drie vragen geformuleerd:

1. Waarin onderscheidt het buitenlandstalige programma-aanbod zich van andere? 2. Worden doelen efficiënt geoperationaliseerd in de distributiemix? 3. Wat zijn de activiteiten per regio en welke kosten zijn daaraan verbonden?

9

Naar het oordeel van AEF is de belangrijkste winst van het onderzoek dat het aanknopingspunten geeft voor een structurele verbetering in de informatievoorziening richting OCW. RNW heeft de in het rapport genoemde aanbevelingen overgenomen en die vertaald naar een plan van aanpak.

2.2.1

Speerpunten AEF-rapport

Samengevat adviseert AEF om bij de uitbouw van de informatievoorziening speerpunten te kiezen en komt tot de volgende drie speerpunten:

I. Het concreet formuleren van doelstellingen in de programmering door RNW en de daarbij horende kosten vaststellen. De in het onderzoek aangebrachte relatie tussen programmering en kosten biedt het kader om per redactie en regio doelstellingen naar producten en doelgroepen te formuleren en de daarbij horende kosten vast te stellen. De door RNW zelf geformuleerde doelstellingen kunnen dan vervolgens door OCW worden getoetst op rechtmatigheid en doelmatigheid. Het verdient aanbeveling hieraan een te ontwikkelen kostenmodel te koppelen. RNW onderschrijft de noodzaak tot nadere specificatie van toetsbare doelstellingen in relatie tot onderscheiden doelgroepen in onderscheiden regio’s. In aansluiting op deze aanbeveling van AEF zal het proces nader worden gepreciseerd en inzichtelijk gemaakt. Op basis van marktanalyse zullen door RNW keuzes worden gemaakt voor producten en distributiekanalen.

II. Luisteronderzoeken geven onvoldoende informatie om een beeld te krijgen van het onderscheidende vermogen van RNW. De lokale partners van RNW vormen het beste aanknopingspunt om wel inzicht te krijgen in het onderscheidende vermogen. Dit vraagt om een systematisch inzicht in de oordelen van de strategische partners over de programmering van RNW en omgekeerd, van RNW over de kwaliteit van haar partners. Om hieraan te voldoen, is de in 2006 ingezette uitbreiding en verbetering van het partnerinformatiesysteem versneld geïmplementeerd. Partners zijn mediaorganisaties over de hele wereld waarmee RNW samenwerkt op het gebied van productie en distributie. Dit proces zal in 2008 verder zijn beslag krijgen.

10

III. Bij de allocatie van de budgetten voor de distributiefunctie is de centrale vraag hoe de verhouding tussen distributie via kortegolf, satelliet, partners, internet enzovoort moet zijn. Het hoge aandeel van kosten voor kortegolf in de distributiekosten vraagt om een diepgaande analyse van de meerwaarde en kosten van dit distributiekanaal door verschillende opties naast elkaar te zetten. Daarbij dienen de totale kosten en baten van uitzendingen via de kortegolf in de volle omvang in kaart te worden gebracht. Een beperkte kostenafweging volstaat daarbij niet. Verreweg het grootste (niet-Nederlandse) publiek van RNW wordt bereikt via partnerstations. Deze distributiewijze is echter niet overal inzetbaar; met name in landen met repressieve regimes is lokale heruitzending van buitenlandse stations niet toegestaan. Kortegolf is en blijft dan ook een robuust distributiekanaal. Dat neemt niet weg dat voortdurend een kosten-baten-afweging moet worden gemaakt met betrekking tot de inzet van dit distributiemiddel.

De aanbevelingen van het AEF-rapport bieden duidelijke uitgangspunten om op een meer systematische wijze informatie te verzamelen ten aanzien van de wijze waarop RNW aan zijn doelstellingen voldoet.

2.2.2

Beleidscyclus

Met OCW is afgesproken dat de beleidscyclus op dezelfde wijze wordt vormgegeven als bij de landelijke publieke omroep. Dit betekent dat ook RNW een vijfjaarlijks concessiebeleidsplan zal opstellen, het eerste voor de periode 2010 – 2015. RNW zal ook vijfjaarlijks een eigen visitatiecommissie uitnodigen. Die zal in mei 2009 een eerste rapport afleveren over de wijze waarop RNW uitvoering geeft aan de publieke mediaopdracht. Op basis van dat rapport en het concessiebeleidsplan wordt een meerjarige prestatieovereenkomst met OCW afgesloten voor 2010 – 2015.

Vooruitlopend daarop geeft RNW in november 2007 een aanzet daartoe voor de doelgebieden Indonesië en Afrika. Die aanzet betreft doelstellingen, resultaten, activiteiten en middelen met betrekking tot de doelgroepen, doelgebieden, producten en distributiemix.

11

2.3

Doelgroepen

RNW analyseert continu de doelgroepen, hun informatiebehoefte en de media- en distributieomgeving. Door de ontwikkeling van nieuwe onderzoeksmethodieken en technologieën is dit proces preciezer en doeltreffender geworden.

Binnen de doelgroep Nederlandstaligen in het buitenland is RNW zich, naast een breed publiek, intensiever gaan richten op specifieke niches: vakantiegangers, zakenreizigers, vrachtwagenchauffeurs, overwinteraars, zeevarenden, militairen, expats, wereldkids en emigranten. Daartoe is de programmering ingrijpend gewijzigd en worden deze gemeenschappen (communities) met een mix van relevant nieuws, informatie en service bediend.

Figuur 1 Nederlandstaligen

In 2007 zijn de doelgroepprofielen voor de anderstalige activiteiten herzien en opnieuw gedefinieerd op basis van marktonderzoek, reacties en peilingen. Op basis van de verkregen kennis richten de anderstalige activiteiten van RNW zich in hoofdzaak op drie doelgroepen: denkers/opinievormers/vernieuwers, informatiezoekers en mensen in nood.

12

Figuur 2 Niet-Nederlandstaligen

•

Denkers, opinievormers en vernieuwers streven naar verbetering; zij zijn vaak hoog opgeleid en hebben een breed venster op de wereld om zich heen. Het zijn mensen die op hun niveau de maatschappij willen en kunnen verbeteren/beïnvloeden bijv. wetenschappers, opinieleiders, dorpsoudsten of vakbondsleiders. Personen die in staat zijn over de grenzen van hun eigen nationale/lokale en culturele entiteit te denken.

•

Informatiezoekers streven naar verbetering, hebben een lokaal of regionaal venster op de wereld en een hoge wil tot maatschappelijke verbetering. Ze zijn vaak laag opgeleid.

•

Mensen in nood komen uit alle lagen van de maatschappij; bij een calamiteit kan betrouwbare informatie levens redden. Het voorzien in deze informatiebehoefte is van tijdelijke aard en acuut. Internationale omroepen als RNW, zo bleek in 2005 bij de tsunami en in 2006 tijdens de overstromingen in Suriname, spelen een belangrijke rol als ‘rampenzender’.

13

De profielen zullen de komende beleidsperiode in de organisatie verder worden ingebed. Op basis daarvan kunnen relevante journalistieke producties beter worden toegesneden op de doelgroepen. Bovendien zijn voor alle redacties panels van luisteraars en bezoekers in het leven geroepen, die op systematische wijze betrokken worden bij de programmering.

Ter ondersteuning van het doelgroepenbeleid zal RNW de mogelijkheid verkennen een deel van de activiteiten te verplaatsen van Hilversum naar de doelgebieden. Enkele voordelen op een rij: RNW staat dichter bij de doelgroep waardoor binding met en zichtbaarheid van de organisatie wordt vergroot. Nieuws, informatie, duiding en training kan effectiever worden toegesneden op de doelgroep en kwalitatieve en kwantitatieve feedback kan meer systematisch worden teruggekoppeld. Het stationeren van meer mankracht in de doelgebieden geeft RNW directer en concreter inzicht in de toegevoegde waarde van zijn producten en diensten, waarbij jaarlijks getoetst wordt aan doelstellingen en resultaten of de aanwezigheid van RNW die toegevoegde waarde behoudt of vergroot.

14

2.4

Doelgebieden

Voor kerntaken 2 en 3 - het verstrekken van informatie in landen met een informatieachterstand en een realistisch beeld van Nederland geven in het buitenland – zijn de doelgebieden vaak richtinggevend omdat die taken in eerste aanleg aansluiten bij situaties en ontwikkelingen die regionaal aan de orde zijn. Vervolgens spelen doelgroepen binnen die regio’s een rol bij de invulling van de taken.

Strategisch onderzoek is een belangrijke peiler onder alle RNW-activiteiten. Doel is een blijvende heroriëntatie op activiteiten in bestaande doelgebieden en de keuzes voor nieuwe doelgebieden strategisch te blijven onderbouwen. Daarbij horen ook analyses van de concurrentiepositie, de informatiebehoefte, het mediagebruik, de kansen, bedreigingen en risico’s per doelgroep/doelgebied.

RNW heeft de belangrijkste criteria die geleid hebben tot de keuze voor doelgebieden, vastgelegd in een aantal RNW-wereldkaarten. De wereldkaarten bieden belangrijke uitgangspunten op basis waarvan de doelgebieden van RNW bepaald worden. De voornaamste criteria zijn: gebrekkige persvrijheid en pluriformiteit, ontheemden in eigen land, regeringsvormen en militaire bestedingen, welvaart en Nederlandse ontwikkelingshulp, geopolitieke en sociaal ethische invloed die Nederland raakt en een historische, culturele en/of economische band met Nederland.

Op basis hiervan heeft RNW een model ontwikkeld dat de organisatie in staat stelt op een instrumentele manier te definiëren in welk gebied RNW een betekenisvolle rol kan vervullen in het bestaande medialandschap, gelet op zijn missie en taakstelling. Op de volgende pagina’s staan de belangrijkste wereldkaarten op een rij.

15

16

17

18

Op basis van de taakstelling van RNW en de in eigen huis ontwikkelde wereldkaarten en criteria is helder waarom RNW geruime tijd actief is in een aantal landen en regio’s. De voornaamste doelgebieden waar RNW actief is, zijn Latijns Amerika, Indonesië, Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba, Afrika en Europa. Daarnaast zijn er prioriteitslanden of -regio’s voor de komende periode vastgesteld. Deze landen of regio’s zijn: India, China, Rusland en uitbreiding in de Arabische wereld.

2.4.1

Platform voor dialoog in Latijns Amerika

RNW is een van de meest actieve en gerespecteerde internationale omroepen die uitzendingen verzorgt in Midden en Zuid Amerika. Deze populariteit is te danken aan de duidelijke rol die RNW speelt in het complexe medialandschap, met name in de laatste 15 jaar. In beide regio’s spelen gemeenschappelijke thema’s, zoals de gevolgen van regionale economische integratie en veiligheid en onderwerpen over klimaatverandering. Satelliet en internet hebben het organiseren van live evenementen rondom deze onderwerpen mogelijk gemaakt. RNW heeft een niche gevonden tussen het harde nieuws en de zeer populaire “telenovelas” en is (vaak) in staat gebleken grensoverschrijdende kwesties, die niet opgepakt worden door de lokale media, bespreekbaar te maken. Zo heeft RNW in 2005 twee seminars over vrouwenmoorden in Latijns Amerika geïnitieerd. Tijdens deze bijeenkomsten spraken veel van de betrokkenen over de mishandelingen van vrouwen in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez. De laatste tien jaar zijn in deze stad meer dan vierhonderd vrouwen vermoord onder wie de Nederlandse Hester van Nierop. RNW wil als onafhankelijke en internationale omroep gevoelige onderwerpen aanpakken, iets dat voor de lokale media en politici een stuk moeilijker is. Op deze manier creëert RNW een platform voor een dialoog over lastige onderwerpen waarover burgers, lokale media en politici met elkaar in gesprek gaan.

De meeste luisteraars ontvangen de RNW programma’s via een van de 650 partnerstations. Deze partnerstations zorgen er ook voor dat RNW de Nederlandse cultuur bij een zeer groot publiek onder de aandacht brengt. Recente voorbeelden zijn opnames van ‘Live at the Concertgebouw’, verslagen van het North Sea Jazz Festival en hoorspelen rondom de Rembrandt 400 viering in 2006. 19

De toenemende invloed van de Spaanse taal in de Verenigde Staten wordt weerspiegeld door de grote groei van Spaantalige radiostations aldaar. Volgens sommige schattingen is meer dan de helft van de bevolking in de Verenigde Staten halverwege deze eeuw Spaanstalig. RNW heeft onlangs overeenkomsten gesloten met een aantal grote distributeurs in de Verenigde Staten om deze radiostations te voorzien van programmering in het Spaans.

2.4.2

Wederzijds begrip in Indonesië

Op 17 augustus 2005 vierde Indonesië zijn 60 jarig bestaan als onafhankelijk land. De aanwezigheid van toenmalige minister Bot (Buitenlandse Zaken) tijdens die viering impliceert dat Nederland inmiddels de onafhankelijkheid van Indonesië politiek en moreel accepteert. De Indonesische redactie vroeg aan vooraanstaande Nederlandse politieke partijen hoe zij tegen de Indonesische datum van viering van onafhankelijkheid aankeken. De buitenlandwoordvoerders van PvdA, CDA, VVD, Groen Links en SP verklaarden dat het tijd was deze discussie te beëindigen en dat Nederland 17 augustus “ook maar moet vieren”. Door debatten en discussies over soortgelijke controversiële zaken te organiseren, speelt RNW een belangrijke rol in de continue dialoog tussen Indonesië en Nederland. De discussies leiden tot meer wederzijds begrip, vooral daar waar voorheen in Indonesië weinig gehoor was voor andere, meer pluriforme standpunten.

RNW werkt samen met ongeveer honderd partnerstations in Indonesië. Hoewel het aantal partnerstations stijgt, zijn veel Indonesische luisteraars nog steeds afhankelijk van kortegolf uitzendingen, die een landelijk bereik hebben. Het internetgebruik in Indonesië is beperkt, vooral door de trage verbindingen en andere technische beperkingen. De RNW pagina's worden wèl veelvuldig geraadpleegd door Indonesiërs die in het buitenland verblijven. Daar zijn veelal snellere verbindingen mogelijk en is de Indonesische RNW-site dus ook zeer populair. Ook blijkt het gebruik van nieuwe diensten als sms in live discussieprogramma’s een succes.

20

RNW levert indirect ook een bijdrage aan het zogeheten early warning systeem voor een tsunami. De allesverwoestende vloedgolf van 2004 heeft in de hele regio tot verscherpte maatregelen geleid om herhaling van een dergelijke catastrofe te voorkomen èn vroegtijdig te signaleren. In dat waarschuwingssyteem is communicatie van evident belang. RNW werkt met lokale partnerstations in de regio aan een betrouwbaar netwerk, dat levensreddende communicatie bij een tsunami-alarm verzorgt.

2.4.3

De politiek-historische brug met Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba

Deze doelgebieden zijn voornamelijk van belang door hun culturele, politieke en historische band met Nederland en door het feit dat er zoveel inwoners van Surinaamse en Antilliaanse afkomst in Nederland wonen en omgekeerd. Bovendien kan Nederland buigen op een rijk cultureel-historisch verleden met deze gebieden. Daarnaast is de staatkundige hervorming van de Nederlandse Antillen nu echt in gang gezet, getuige het bezoek eerder dit jaar van staatssecretaris Ank Bijleveld van Koninkrijksrelaties en minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie aan de Antillen. RNW deed daarover gedetailleerd verslag. Materiaal van deze verslaglegging en een serie debatten die daarop volgde, onderschrijven de betrokkenheid van RNW om objectief te blijven berichten over de weg naar een nieuwe politieke relatie met Nederland op 15 december 2008. RNW is zich bewust van de politieke, culturele en historische gevoeligheden in de regio en biedt alle betrokkenen een stem in het debat.

2.4.4

Bevorderen van persvrijheid in Afrika

De persvrijheid en pluriformiteit in Afrika zijn in de meeste landen beperkt en soms, zelfs helemaal afwezig. RNW richt zich in Afrika dan ook vooral op persvrijheid en daarnaast op het bevorderen van pluriformiteit en ontwikkeling. De benadering van RNW bestaat uit: het op korte termijn brengen van informatie die niet beschikbaar is via de lokale media en het brengen van speciale programma’s gericht op ontwikkelingsthema’s. De Engelssprekende gebieden van Zuidelijk en Oostelijk Afrika zijn ook een focusgebied voor RNW.

21

De organisatie ontvangt relatief veel respons uit het gebied, vooral van luisteraars naar de kortegolf. RNW heeft een eigen zendstation op Madagaskar, wat het signaal in deze regio sterk maakt. Ook zijn er langlopende partnerschappen met een aantal radiostations en nationale netwerken in Zuidelijk Afrika. Het netwerk van partnerstations in de regio wordt komende jaren sterk uitgebreid.

2.4.5

De Nederlandse stem uit Europa

Met de toename van het aantal lidstaten van de Europese Unie is het steeds moeilijker voor de kleinere lidstaten om hun stem te laten horen. Bij belangrijke Europese/internationale kwesties wil Nederland zijn invloed doen gelden. RNW speelt een belangrijke rol in het weergeven van wat er leeft in de Nederlandse samenleving en hoe er over Europese en internationale zaken wordt gedacht. Sommige Nederlandse kwesties, zoals het homohuwelijk, abortus en euthanasie, worden door buitenlandse journalisten vaak oppervlakkig en soms tendentieus, behandeld. Het is belangrijk Nederlandse onderwerpen zorgvuldig uit te leggen aan een buitenlandse doelgroep. RNW doet dat via programma’s, live evenementen, debatten en websites. Daarnaast is er een aantal Oost Europese landen waar persvrijheid nog geen gemeengoed is en waar RNW in het bevorderen van pluriformiteit een rol kan blijven vervullen.

2.4.6

Beeldvorming in de Arabische wereld

Het media- en politieke landschap in de Arabische wereld is ingrijpend veranderd na 11 september en de invallen in Irak en Afghanistan. De betrekkingen tussen Nederland en de Arabische wereld zijn om politieke, economische en historische redenen anders dan de relatie van bijvoorbeeld Frankrijk, Duitsland en/of Groot-Brittannië met de regio. Dialoog tussen de Arabische wereld en Nederland is daarom ook anders en gebeurtenissen die in Nederland plaatsvinden, worden zelden belicht door Arabischtalige (satelliet)zenders. In een polariserende wereld waar vooral de nuancering belangrijk is, is een internationale omroep goed uitgerust om discussies in Nederland binnen de Arabische gemeenschappen, objectief weer te geven. En gezien de relatie van Nederland met de 22

Arabische wereld in het algemeen en met Marokko in het bijzonder, heeft het Nederlandse debat aanzienlijke internationale relevantie. Denk aan de moord op Theo van Gogh, de debatten rond uitspraken van Ehsan Jami, Geert Wilders, of Ayaan Hirsi Ali en de positie van de islam in een Westerse samenleving.

In de wereld van internet en satelliet-tv met de enorme stroom aan informatie en desinformatie, en de vurige emoties die daarmee gepaard gaan, komt het steeds vaker voor dat belangrijke aandachtspunten van buitenlandse politiek, vanwege de intense en groeiende betrokkenheid daarbij van grote moslimminderheden, tot binnenlandse politieke onderwerpen worden. Thema’s die tot een polariserende en negatieve beeldvorming in de Arabische wereld over Nederland en het Westen leiden, maken een eigen Nederlands-Arabische stem, zowel via internet als eventueel via radio, van groot belang.

2.4.7

Alternatief voor kortegolf in India

Het medialandschap in India is de afgelopen tien jaar enorm veranderd. Commerciële radio- en televisiestations zijn inmiddels toegestaan, hoewel er nog altijd restricties zijn op het verslaan van uitsluitend nieuws door commerciële FM-stations. Er is een groot aantal televisienieuwszenders, maar hun informatie is vooral lokaal en regionaal gericht. Radio heeft in tram/bus/auto en via mobiele telefoon, enorm aan bereik gewonnen.

Lange tijd bereikte RNW in India een grote doelgroep in het Engels via kortegolf. Maar het aantal kortegolfluisteraars is in de laatste vijf jaar gedaald, vooral in de stedelijke gebieden. Dit blijkt o.a. ook uit de daling in het aantal reacties op de programmering van RNW uit die regio. Daarom zal RNW meer gaan samenwerken met partners uit de regio. Met de detachering van een regiomanager in New Delhi wordt het netwerk van partnerstations verder opgezet. Onderzoek moet tevens aantonen welke taal (of talen) het meest effectief is om de Indiase doelgroepen te bereiken. Er is behoefte aan een combinatie van inhoudelijke samenwerking en capaciteitsversterking.

23

2.4.8

Brug naar de Chinese markt

Het is nog altijd slecht gesteld met de persvrijheid in China. De Chinese regering blokkeert de toegang tot de vrije buitenlandse pers. Politiek gevoelige onderwerpen worden gecensureerd en wie kritisch is over China wordt de mond gesnoerd. Niettemin is China een belangrijke speler in de wereld, met een bevolking van 1,3 miljard mensen. Daarom is RNW in 2007 gestart met een Chinese website (Mandarijn), in bescheiden vorm, gericht op een afgebakende doelgroep. De site richt zich op Chinezen die geïnteresseerd zijn in Nederland en bevat onder andere informatie over economische, politieke, maatschappelijke en culturele onderwerpen; onderwerpen uit en over Nederland en onderwerpen waarover in Nederland en China specifiek interesse en/of kennis bestaat.

Het gaat om een toekomstgerichte benadering; met deze website wil RNW alvast een brug slaan naar de Chinese markt. RNW analyseert continu het medialandschap in China, met specifieke aandacht voor persvrijheid in de regio na de Olympische Spelen in 2008. Zodra er meer mogelijk wordt in China kunnen de activiteiten worden uitgebreid.

2.4.9

Groeiend informatieprobleem in Rusland

De laatste jaren wordt de persvrijheid in Rusland in toenemende mate ingeperkt en worden onafhankelijke media verder gemarginaliseerd. Volgens ‘Reporters Without Borders’ en het Comité ter Bescherming van Journalisten is Rusland een van de landen waar de meeste journalisten worden vermoord. In 2008 treedt Poetin af. Hoe het politieke klimaat in Rusland zich zal ontwikkelen, is dan ook een groot vraagteken. Russen zouden graag meer informatie vanuit het buitenland willen, maar hun buitenlandse taalvaardigheden zijn minimaal. In principe beschikt RNW over veel bronmateriaal om op eenvoudige wijze nieuws en informatie toegankelijk te maken voor een Russischtalige doelgroep, aangevuld met informatie over Nederlandse cultuur. Of RNW in de toekomst daadwerkelijk een rol kan vervullen in Rusland zal worden onderzocht.

24

2.5

Bereik en distributie

Internationale omroepen hebben verschillende - directe en indirecte distributiekanalen tot hun beschikking om hun doelgroepen te bereiken. Het hangt van veel factoren af welk distributiemiddel geschikt is voor een bepaalde doelgroep in een regio. Elke taal en/of doelgroep vereist weer zijn eigen specifieke benadering. Vaak is het ook nodig om een combinatie van distributiemiddelen in te zetten om bijvoorbeeld zowel mensen in steden als op het platteland te kunnen bereiken. Niettemin is het partnernetwerk veruit het belangrijkste distributiekanaal voor RNW.

2.5.1

Het partnernetwerk

In de meeste doelgebieden van RNW wordt een substantieel deel van de luisteraars en kijkers via partners bereikt. Partners zijn veelal FM-radiostations, maar ook in toenemende mate andere mediabedrijven zoals kranten, exploitanten van nieuwe media (bijvoorbeeld voor mobiel te ontvangen satellietradio), kabelbedrijven, etc.

RNW blijft in de komende jaren inzetten op versterking van de samenwerking met mediapartners. De belangrijkste redenen hiervoor zijn het op effectieve wijze realiseren van een groot bereik door aansluiting bij mediagebruik en contact met de doelgroepen. Partnerstations opereren temidden van de doelgroepen en hebben daar een bereik dat niet of slechts met grote moeite op eigen kracht te evenaren is. Hierdoor is het verkrijgen van kwalitatieve feedback op programma’s, producten en diensten goed mogelijk. Door de relaties met onze partners verder te verdiepen (o.a. via coproducties en interactieve projecten) komt RNW dichter bij de luisteraar te staan. Idealiter is er sprake van tweerichtingsverkeer met het internationale netwerk van partnerstations en dat levert een bijdrage aan het unieke karakter van RNW.

In navolging van de aanbevelingen van het AEF-rapport is een aantal ontwikkelingen ingezet om enerzijds het beheer van de partnerrelaties verder te professionaliseren. Anderzijds wordt er naar gestreefd om de administratie van de gegevens van de partnerrelaties verder te systematiseren, zodat hieruit meer informatie verkregen kan worden over bereikte resultaten en voor sturing van het proces.

25

Niet alle partners voldoen in gelijke mate aan de eisen die RNW stelt voor wat betreft kwaliteit en samenwerking. Daarom maakt RNW gebruik van de indeling in A-, B-, en Cpartners waarbij twee soorten criteria worden onderscheiden:

a) criteria voor de vaststelling van het belang van de partner voor de doelgroepen in de regio (zoals het bereik van de partner onder de doelgroep en de mate waarin de partner gezaghebbend is) en b) criteria voor de waardering van de relatie van RNW met de partner (zoals de omvang van en de frequentie waarin de partner RNW-producten uitzendt/gebruikt) en de inspanning die RNW en de partner zich getroosten om tot samenwerking te komen.

Naarmate de partner aan meer criteria voldoet, zal RNW intensiever samenwerken met de partner en deze hoger in de ABC-lijsten opnemen. Het in 2007 gelanceerde internetportaal voor bestaande en potentiële mediapartners zal in de komende jaren verder worden uitgebreid en een belangrijk hulpmiddel zijn voor het realiseren van een solide partnernetwerk.

2.5.2

De relevante mix van distributiekanalen

Op dit moment beoordeelt RNW jaarlijks de distributiemix per doelgroep, taal en regio en stelt deze waar nodig steeds bij. Hiervoor wordt zoveel mogelijk informatie ingewonnen over het mediagebruik van doelgroepen in de regio’s, het mogelijke bereik, enzovoorts. Ook de kosten van de diverse opties zijn van belang voor het bepalen van de mogelijke dienstverlening en distributiewijze. Om al deze keuzes inzichtelijker te maken en jaarlijks te kunnen verantwoorden, zijn de volgende stappen reeds in gang gezet: •

bepalen en toetsen van geschiktheid distributiemiddel per regio/doelgroep,

•

vastelling en overzicht distributie-opties per regio/doelgroep,

•

effecten verschuivingen distributiemix per regio/doelgroep,

•

overzicht dienstverleningsniveau per regio en de kosten,

•

verantwoording inzet kortegolf en overige distributiemiddelen per regio/doelgroep.

26

Om vast te stellen welke distributiemiddelen geschikt zijn voor bepaalde landen, regio’s en doelgroepen is onder meer gedetailleerder onderzoek nodig naar het mediagebruik van doelgroepen. Ook de ontwikkeling van nieuwe distributiemethoden wordt nauw gevolgd. Nu de doelgroepen in 2007 opnieuw geformuleerd zijn, wordt met dit onderzoek nog in 2007 een start gemaakt. De lijst met criteria voor het bepalen van de geschiktheid van distributieplatforms zal worden gebruikt om de toepasbaarheid van verschillende distributiemiddelen in landen en regio’s verder te toetsen. Daarna zal worden vastgesteld welk distributiemiddel of welke combinatie van distributiemiddelen nodig is om de doelgroepen in een regio het beste te kunnen bereiken.

Een overzicht van het gewenste dienstverleningsniveau per regio, doelgroep en distributiewijze met de daarbij behorende kosten zal worden gemaakt. Daarbij zal worden aangegeven wat de gevolgen zijn van verschuivingen tussen de omvang van het gebruik van verschillende distributiemiddelen, zowel voor wat betreft de kosten als voor wat betreft de dienstverlening. De verschillende distributieopties zullen de komende tijd naast elkaar worden gezet. Uitzenden via de kortegolf is relatief duur maar in sommige gevallen nog steeds het meest toepasbare medium om in bepaalde regio’s ontvangen te kunnen worden. Tijdens de recentelijk uitgevoerde Europese aanbesteding van de kortegolfzendtijd in Europa is de voorziene besparing gerealiseerd door de zendtijd onder te brengen bij verschillende Europese providers, waarbij de meest ideale mix qua prijs en kwaliteit kon worden gekozen. Zie bijlage A Uitzenduren. Bovenstaand wereldwijde onderzoek per taal, doelgroep en regio is erg omvattend en kostbaar. Vandaar dat is besloten om het onderzoek te spreiden en als pilot voor dit onderzoek de Indonesische archipel en Afrika te selecteren. Indonesië lijkt erg geschikt omdat het vanwege de taal een afgebakend gebied is waarbinnen alle doelgroep profielen voorkomen: denkers/opinievormers/vernieuwers, informatiezoekers en mensen in nood. Met de opgedane kennis kan het onderzoek vanaf medio 2008 worden uitgebreid naar andere gebieden en doelgroepen.

27

28

3

Journalistiek is de core business

Radio Nederland Wereldomroep heeft zich in 60 jaar ontwikkeld van een journalistiek radiostation tot een internationaal multimediabedrijf. Jarenlang was alleen radio de drager voor de journalistieke producties. Nu gebruikt RNW naast radio ook televisie, internet, print en mobiele dragers zoals PDA en smart-GSM. Niettemin is de wijze van verspreiding niet van belang, maar de kwaliteit, het onderscheidende en de inhoud van het journalistieke product met een scherpe focus op de doelgroepen. Een Nederlands journalistiek bedrijf dat zich inhoudelijk onderscheidt van de binnenlandse publieke omroep en van de internationale branchecollega’s. In aanbod, aanpak en presentatie.

3.1

BVN voor niet-nederlandstaligen

Zo heeft het succes van de internationale televisiezender het Beste van Vlaanderen en Nederland (BVN) geleid tot het idee van een tweede BVN-zender voor nietNederlandstaligen, die, met gebruikmaking van bestaand materiaal van de Nederlandse Publieke Omroep, zich moet gaan richten op een Engels- en Spaanssprekend publiek in de voornaamste doelgebieden van RNW. Dit initiatief volgt uit taakstelling 3, het geven van een realistisch beeld van Nederland in het buitenland. Het gaat vooral om onderwerpen uit en over Nederland en om buitenlandse onderwerpen, als daarbij sprake is van een Nederlandse invalshoek of betrokkenheid. In deze visie moet voor deze zender een aantal korte Journaals geproduceerd worden met een Spaanse en een Engelse presentator. Het te gebruiken beeldmateriaal is daarbij afkomstig uit de digitale opslag van het NOS-Journaal. Deze zender maakt dus geen eigen opnamen. Daarnaast kan het materiaal on-line worden opgeslagen in een ‘levend archief’ en toegankelijk worden gemaakt voor een buitenlands publiek. In 2008 zal dit idee verder worden onderzocht en uitgewerkt. Daarbij wordt naar bereik, doelgroep, behoefte, distributie en haalbaarheid van een pilot gekeken.

29

3.2

Kennis- en informatiecentrum

Na de centralisering van de nieuws- en actualiteitenprogramma’s is ook voor de achtergrondprogramma’s van alle redacties het proces van centrale aansturing ingezet. Ter versterking van het profiel ‘één zender, één stem’ zijn er vier speerpunten voor alle taalredacties geïntroduceerd.

De speerpunten zijn: 1. Nederland: een programma over wat de Nederlandse samenleving bezighoudt en interessant is voor de doelgroep. Daarbij krijgt de ‘buitenlandse’ blik op Nederland een prominente plaats. 2. Europa: een programma over hoop, zorgen en verwachtingen van de Europese burger; over de hobbels naar verdere eenwording binnen de Unie en de spanningen met nationale identiteiten, over de EU-instituties en de controle daarop. Daarbij krijgt ook hier de buiten-Europese blik op de roerselen van de Unie een belangrijke plaats. 3. Duurzame Wereld: over de zorg van de wereld met daarin aandacht voor milieu, ontwikkelingssamenwerking, verantwoord ondernemen, globalisering, wetenschap, energie en grondstoffen. 4. Internationaal recht, Oorlog & Vrede met een accent op mensenrechten en op Den Haag als internationale hoofdstad van het internationaal recht.

Alle programma’s worden multimediaal. Thematische websites bevatten geluid, tekst, foto’s en video. Het materiaal wordt (her)bewerkt voor radio-uitzendingen en/of podcasts. Zo kan RNW op deze onderwerpen functioneren als centrale spil, als kennisen informatiecentrum. De programma’s geven een actueel beeld van onderwerpen die in de Nederlandse samenleving en in de wereld op dat moment leven. Er is daarbij oog voor trends (vooruitlopend op komende discussies en ontwikkelingen) en voor de geschiedenis (vanuit welke achtergrond wordt de huidige discussie gevoerd). Daartoe wordt per programma en per taal gezocht naar inhoudelijke duurzame samenwerkingsverbanden en strategische partners.

30

Deze programma’s zijn voor langere tijd gekozen, maar kunnen in de loop der jaren worden aangepast aan het veranderende tijdsbeeld. Om ook op een eigen manier in te kunnen springen op actuele discussies en onderstromen, continueert RNW de aanpak om jaarlijks in overleg met de Programmaraad topics te kiezen die op een bijzondere wijze zullen worden belicht en uitgediept. Daarbij is nadrukkelijk ook ruimte voor 'lichtere' onderwerpen.

3.2.1

Betrokkenheid

Vanaf 2008 maakt elke taalredactie een zogeheten interactief Vlaggenschipprogramma. Voor de taalredacties zal dit hét programma zijn waarmee de redactie zich profileert en nader ingaat op de wensen van de luisteraar / webbezoeker. Anders dan bij de voornoemde speerpunten zullen de Vlaggenschipprogramma's onderling sterk verschillen en een afspiegeling vormen van de luister- en nieuwscultuur in het doelgebied. Het traditionele vakmanschap en plezier in radiomaken zal worden gecombineerd met alternatieve vormen van interactiviteit (sms, chat, online), zodat de doelgroep optimaal wordt betrokken en er nog tijdens de uitzending kan worden ingespeeld op de reacties. De Engelstalige redactie heeft in 2007 een pilot hiervoor opgezet onder de titel ‘The State We’re In’ (TSWI). Eind 2007 wordt deze pilot geëvalueerd.

3.2.2

Informatie à la carte

De komende jaren heeft RNW een scherpere focus op multimediaal en modulair produceren en distribueren. Journalisten van RNW moeten bij al hun opnamen en producties oog hebben voor geluid, voor beeld en voor tekst. Journalisten en producers van RNW die nog niet over deze vaardigheden beschikken, zullen via het Radio Nederland Training Centre (RNTC) worden bij- en omgeschoold. Alle journalistieke producten worden opgeslagen in een centrale digitale opslag en kunnen vandaar uit door eindredacteuren van alle platformen worden gebruikt op iedere gewenste tijdstip. Ook beeld, hoe eenvoudig ook (foto’s en video), moet door RNW-verslaggevers worden gemaakt en ingevoerd in de centrale redactie-opslag van waaruit programma’s eenvoudig kunnen worden samengesteld. 31

Een modulaire aanpak van werken biedt veel mogelijkheden voor een slimmer (her)gebruik van alle producten. Dat geldt zowel voor de traditionele distributiekanalen (kortegolf, satelliet en partnerstations) als voor nieuwe media (internet, webradio, wifiradio, podcasting).

Vanuit een digitale omgeving stellen redacteuren audioprogramma’s, geluids- en beeldondersteunde internetartikelen, iPod-programma’s, themakanalen en cdproducties samen. Het gaat daarbij om interviews en verslagen, analyses en commentaren en reportages. RNW kan hierdoor op maat (nieuwe) doelgroepen bedienen en producten en diensten nog persoonlijker maken. Bij een modulaire aanpak worden brokken informatie à la carte aangeboden of samengesteld tot programma’s naar gelang de behoefte van de doelgroep. Zo kan per doelgebied en per doelgroep een aantal satelliet- of webkanalen in verschillende formules worden aangeboden. Daarnaast wordt meer gebruik gemaakt van bronmateriaal van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Omgekeerd gebruiken de NPO en andere mediapartners kennis en bronmateriaal van RNW. Deze efficiënte werkwijze leidt tot een groeiende productie, bij een gelijkblijvend aantal fte’s. Een ontwikkeling die de komende jaren nog verder zal doorzetten.

De trend om op rtv en internetgebied meer multimediaal èn vaker modulair te gaan werken, versterkt de behoefte aan samenwerking met partners in binnen- en buitenland. Deze productiewijze vergemakkelijkt immers de verspreiding van programmatische producten aan partners. Er kan meer en op maat geleverd worden door RNW zelf, maar er kan ook eenvoudiger ingespeeld worden op verzoeken uit de markt. Een uitgever met journalistieke en programmatische ervaring kan dit proces versoepelen en waar mogelijk versterken, zodat het op termijn een vanzelfsprekend onderdeel vormt in het hele productieproces. Deze werkwijze opent ook mogelijkheden voor nieuwe partners die actief gezocht kunnen worden. RNW wil op deze trend inspelen en stelt per oktober 2007 een Journalistiek Uitgever aan.

32

3.2.3

Verbreding digitale snelweg

Internet is voor RNW al lang niet meer alleen een uithangbord. De websites vormen in toenemende mate een volwassen kanaal. Een alternatief voor kortegolf, ook in delen van de Derde Wereld. En een alternatief voor FM bij de jongeren die steeds vaker internetradio luisteren. Daarnaast is internet een steeds betrouwbaarder alternatief voor distributie naar partners. Revitalisering van de websites van RNW resulterend in een hoger bereik en een grotere bekendheid is een van de belangrijkste doelstellingen voor 2008/2009. De websites worden aangepast aan de toekomst: meer interactieve functies, inspelen op user

generated content, het bouwen van social networks, aanpassing van de informatiearchitectuur en een nieuwe huisstijl moeten de digitale snelweg naar de doelgroepen verbreden. Anticiperend op deze ontwikkelingen gaat RNW zijn bestaande redactionele websites ombouwen, teneinde het bereik te vergroten. Het accent op de service verdwijnt naar de achtergrond, maar zal vanaf elke pagina makkelijk toegankelijk blijven. Door middel van sterk journalistiek gedreven websites met veel ruimte voor interactie, zullen luisteraars en internetbezoekers meer bij de kerntaken van RNW worden betrokken. Meer aandacht voor actueel nieuws, 24 uur per dag, en achtergronden moeten van de sites een volwaardig platform maken voor communicatie met de doelgroep. De sites worden nog meer multimediaal, met het accent op eigen deskundigheid en doelgroep, internationaal georiënteerd, duidend en verdiepend. Met actueel nieuws genereert RNW meer verkeer naar de sites, met de keuze van achtergronden wordt het profiel versterkt.

De content is al in brede vorm voorhanden op de websites in de vorm van nieuws, actualiteiten, achtergronden, service, streaming audio, podcasts en in toenemende mate video. Een speciale ‘task force’ is in 2007 begonnen deze bronnen beter zichtbaar te maken, met als doel binnen een jaar het bezoek van de Nederlandstalige sites te verdubbelen. Navigatie, multimedia, interactie en mogelijkheden voor user generated

content moeten aan de nieuwe standaard (Web 2.0) worden aangepast. In het voorjaar van 2008 zullen ook de sites van de andere talen worden aangepast, met tenminste een gelijkluidende doelstelling; een verdubbeling van het aantal website-bezoekers.

33

Daarna worden de websites uitgebouwd met plaatsen voor kleine, gedefinieerde gemeenschappen (naar analogie van de huidige Expat- en Wereldkidssites). Uiteindelijk zullen de sites een volwaardige plek moeten innemen in de wereld van internet(radio), en dienen als een volwassen distributiekanaal van alle media van RNW waarmee ook kleine doelgroepen efficiënt kunnen worden bediend. Een onderdeel van deze revitalisering van de websites vormen de elektronische nieuwsbrieven. Nieuwsbrieven blijken een belangrijk instrument om één op één contact te leggen met de doelgroep en om terugkeerbezoek naar de websites te stimuleren. RNW gaat daarom de komende jaren zwaar inzetten op nieuwsbrieven, teneinde in alle gevoerde talen de verschillende gemeenschappen zo specifiek mogelijk te kunnen informeren en aan zich te binden.

34

3.3

Samenwerking

Een belangrijk aandachtspunt voor de komende periode is het intensiveren van de bestaande samenwerkingsverbanden en - waar relevant - het aangaan van nieuwe strategische verbanden, zowel in Nederland als daarbuiten.

RNW werkt op tal van terreinen samen met anderen. Daardoor kunnen de doelgroepen van een breed pakket aan relevante producten en diensten worden voorzien. Daarnaast is het mogelijk gebruik te maken van de specifieke deskundigheid van organisaties en wederzijdse kennis te delen. Het verdiepen van de samenwerkingsverbanden met partners en het verbeteren van de informatievoorziening over de bereikte resultaten draagt in belangrijke mate bij aan het effectief invullen van de rol van RNW. Hierdoor is het mogelijk te blijven innoveren en nieuwe, relevante producten en diensten te ontwikkelen. En uiteraard zijn er hierdoor efficiencyvoordelen te behalen.

3.3.1

Nationaal samenwerken

Naast het intensiveren van de samenwerking met de Nederlandse Publieke Omroep (zie bijlage B Samenwerking Nederlandse Publieke Omroep) betekent de nadruk op multimediaal produceren voor RNW ook dat er gezocht wordt naar samenwerking met 'traditionele' media, zoals kranten en tijdschriften, waartegenover kennis van RNW staat van audio en video. Verslaggevers van RNW werken steeds multimedialer, en dat betekent dat zij ook de kwaliteiten moeten bezitten om verhalen voor dagbladen te schrijven. De voorzichtige start die hiermee in 2007 is gemaakt ( zoals de publicatie van een serie verhalen van RNW-verslaggevers over het thema Nederlandse handel in het programma ‘Koopman en Dominee’ in Trouw) zal verder worden uitgewerkt en verbreed naar andere uitingen in print.

In 2007 zocht de IKON samenwerking met RNW in een ambitieus project dat de komende jaren zijn beslag zal krijgen: ‘Bijbel en Koran’, een inhoudelijke vergelijking tussen de twee heilige boeken die in dit tijdsgewricht zo'n bepalende rol lijken te spelen in de maatschappelijke discussie. Alle bijbel- en koranversen zullen op internet afzonderlijk te lezen en te beluisteren zijn. 35

Een panel van filosofen, christelijke en islamitische godgeleerden en andere denkers zal in teksten uitleg geven en wijzen op overeenkomsten en verschillen, en daarmee de wereldwijde discussie diepgang geven en wederzijds vijanddenken voorkomen of afzwakken. RNW trekt deze discussie in 2008 naar een internationaal niveau door de vertaling en verzorging van websites in het Engels en Arabisch. Gesproken wordt met gezaghebbende partners (universiteiten, vakbladen, onderzoekscentra) die zich bij dit initiatief willen aansluiten.

3.3.2

Internationale samenwerking

RNW is de laatste jaar nog intensiever gaan samenwerken met partners die internationaal opereren. Samenwerking kan op verschillende niveaus, van conceptontwikkeling tot kant en klare programma’s en diensten.

Prominente organisaties waarmee wordt samengewerkt zijn: •

Organisaties van de Verenigde Naties zoals UNDP, UNESCO, UNICEF en de WHO.

•

Regionale instellingen op het gebied van onderwijs en ontwikkeling in de voornaamste doelgebieden van RNW.

•

Instellingen van de Europese Unie.

•

ITU en de World Radio Conference

•

Collega internationale omroepen waaronder Deutsche Welle, Radio France Internationale, Radio Canada International, Voice of America, BBC World Service, Swiss Info, Radio Sweden, Radio Prague.

•

NGO’s als Oxfam Novib, Stichting Doen, Cordaid, ICCO, Human Right’s Watch, NCDO.

RNW is ook vertegenwoordigd in een aantal overkoepelende internationale organen zoals de European Broadcasting Union, de Asian Broadcasting Union, Digital Radio Mondiale en de Association for International Broadcasters. RNW werkt aan een aantal projecten met nationale en internationale partners. Hier volgen een drietal voorbeelden van projecten die het komend jaar van start gaan.

36

RNW is samen met 14 Europese partner-omroepen een consortium aangegaan en heeft zich gecommitteerd aan de opbouw van een netwerk van radiostations in verschillende EU-lidstaten, het European Radio Project. Dit netwerk moet samenwerking op het gebied van productie en uitzending in meerdere talen mogelijk maken en heeft als doelstelling programma’s over Europese zaken te maken. Deze programma’s, die een combinatie van informatie en verstrooiing moeten zijn, dienen een bijdrage te leveren aan de bewustwording van Europese burgers van Europese kwesties. De programma’s zullen vooral via internet worden uitgezonden. De ontwikkeling van een Europees (internet)radio platform zal in eerste instantie starten in het Engels, Spaans, Frans, Duits en Pools. In de loop van het project zullen andere talen, zoals het Nederlands, worden toegevoegd aan het platform.

Eind 2005 is de Hague Justice Portal in Den Haag gelanceerd. De portal is eigendom van The Hague Academic Coalition (HAC) waarin o.a. het Vredespaleis, het Instituut Clingendael, the Hague Institute for the Internationalisation of Law, het Institute of Social Studies en het TMC Asser Instituut zijn vertegenwoordigd. RNW is in gesprek met de HAC om de portal in 2008 verder uit te bouwen met journalistieke informatie over vrede en veiligheid en nieuws op het gebied van internationaal recht. Daarnaast zullen de HAC en RNW een interactief forum lanceren waarop de discussie over internationaal recht zo breed mogelijk wordt getrokken.

Momenteel is er een project in voorbereiding met als thema: Sociale cohesie,

conflictpreventie en ondersteuning van de democratiseringsprocessen in LatijnsAmerika. Een van de belangrijkste onderdelen van het project is het organiseren van discussies over dit thema met vertegenwoordigers uit de maatschappij en van de overheid. Aan dit project wordt meegewerkt door een consortium van Europese en Latijns-Amerikaanse organisaties waarvan RNW een van de oprichters is. De deelnemende organisaties zijn onder andere de Universiteit van Utrecht, Universidad Complutense, Madrid en Universidad Autónoma, México, Socires, Den Haag en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Het project heeft een duur van drie jaar.

37

3.4

Redactionele activiteiten

3.4.1

Voor Nederlandstaligen in het buitenland

1. Het informeren van Nederlanders en Nederlandstaligen in het buitenland.

De focus van de Nederlandse redactie is met name het leveren van relevante en op maat gesneden informatie voor specifieke doelgroepen. De belangrijkste op een rij zijn: emigranten en hun nazaten, expats en hun kinderen, vakantiegangers, vrachtwagenchauffeurs, militairen en zeevarenden. Daartoe is in de afgelopen jaren de programmering intensief gewijzigd en is er meer nadruk gelegd op het samenstellen van relevante informatie uit het brede landelijke en regionale aanbod en daardoor intensievere samenwerking met de binnenlandse publieke omroepen. Zie bijlage C Aandeel binnenlandse omroepen in NL-programmering.

De Nederlandse redactie De programmering van de Nederlandse redactie is zowel crossmediaal als multimediaal. Onderdeel van de Nederlandse programmering zijn de vier speerpunten programma’s, aangevuld met specifiek voor Nederlandstaligen, programma’s over de Nederlandse taal, sport, religie en filosofie. De websites wereldomroep.nl, wereldexpat.nl en wereldkids.nl complementeren het aanbod via radio en televisie. Na de succesvolle detachering van de RNW-sportredactie bij, en de succesvolle uitwisseling van nieuwsbulletins met de NOS, zal komende jaren naar een verdere integratie van nieuws en actualiteitenredacties worden gestreefd. RNW gaat er vanuit dat de NOS modules nieuws en actualiteiten aanlevert, volgens specificaties van RNW, die op verschillende platforms worden gebruikt en dat de NPO/NOS meer gebruik gaat maken van de specifieke internationale expertise van RNW, zodat beide er voordeel van hebben.

38

Programmering voor doelgroepen De focus komende jaren ligt op de intensivering van de band met de specifieke doelgroepen, verhogen van de interactiviteit met de achterban en het verdiepen en uitbouwen van de doelgroepenprogrammering door intensievere samenwerking met partners. ‘Uruzgan.FM’, ‘Onderweg’ en ‘Op zee’ zijn voorbeelden van programma’s voor specifieke doelgroepen.

‘Uruzgan.FM’ is een dagelijkse radioprogramma in samenwerking met 3FM, dat een brug slaat tussen de Nederlandse militairen in Afghanistan en hun families en vrienden in Nederland voor de gehele duur van de missie. Aan het radioprogramma is een website gekoppeld die de militairen in staat stelt met hun familie en vrienden te communiceren. In 2008 zullen besprekingen starten over hoe deze service in de nabije toekomst ook naar andere gebieden met Nederlandse militairen kan worden uitgebreid.

Met een dagelijks programma bereikt ‘Onderweg’ chauffeurs en route in Europa. Door een samenspel van informatie, nieuws, service en veel muziek is een onderhoudend, informatief en interactief radioprogramma gelanceerd. Via ‘Onderweg’ communiceren de Nederlandse vrachtwagenchauffeurs met hun achterban (familie, vrienden en collega’s) in Nederland. Aanvullend is er een website waar betrokkenen berichten kunnen achterlaten die in het programma worden meegenomen. Uit de reacties blijkt dat ‘Onderweg’ voorziet in een grote behoefte bij de doelgroep. RNW ziet dit belang komende jaren alleen maar toenemen. Partners in deze samenwerking zijn o.a. RTV Drenthe, de RAI Amsterdam en Transport Logistiek Nederland.

‘Op zee’, voor en door zeevarenden, is een samenwerking met RTV Rijnmond. Een wekelijks, 2 uur durend radiomagazine dat in 2007 van start ging. In 2008 zal het programma worden geëvalueerd.

39

De Wereldkrant Een voorbeeld van multimediale efficiency in het digitale tijdperk is de ontwikkeling van ‘De Wereldkrant’. In 2006 heeft RNW een proef gehouden met de Wereldkrant, een gratis elektronische krant die in de vakantieperiode dagelijks als PDF werd verzonden naar duizenden campings en hotels in Europa. Bij het eveneens succesvolle vervolg in de zomer van 2007 bleek dat niet alleen vakantiegangers maar ook veel in het buitenland wonende Nederlanders behoefte hadden aan een dagelijkse PDF-krant per e-mail. Besloten werd om per half september 2007, aan het eind van de zomerperiode, in een aangepaste vorm verder te gaan. De inhoud wordt minder afgestemd op vakantiegangers en meer op Nederlanders die zijn geëmigreerd of langere tijd in het buitenland wonen.

De Wereldkrant is hiermee een bestendig nieuw product geworden, dat grotendeels met bestaande middelen wordt gemaakt. De bulletinredactie, die al 24 uur per dag de berichtgeving voor de radiobulletins en websites verzorgt, stelt ook de Wereldkrant samen. De samenstelling is afhankelijk van het seizoen: in de winterperiode telt de krant vijf pagina's A4, met nieuws uit Nederland en de wereld; in de zomer spelen het weer, de informatie van de ANWB en het vakantienieuws een grotere rol.

Beste van Vlaanderen en Nederland (BVN) De Nederlandse redactie van RNW maakt enkele eigen televisieprogramma’s voor BVN. Vooral programma’s die dialoog zoeken met de kijkers. Het gaat daarbij om programma’s die specifiek geproduceerd worden voor Nederlandstaligen die in het buitenland werken en wonen. Voor emigranten die zich permanent in het buitenland hebben gevestigd en voor expats. Voor televisie wordt intensief hergebruik van materiaal nagestreefd. Komende beleidsperiode zal deze productiewijze worden gecontinueerd waarbij er intensief samenwerking wordt gezocht met de VRT en NPO.

40

3.4.2

Voor niet-Nederlandstaligen in het buitenland

2. Het verstrekken van onafhankelijke informatie in landen met een informatieachterstand.

3. Het verstrekken van een realistisch beeld van Nederland in het buitenland.

Kernactiviteiten van alle niet-Nederlandstalige redacties zijn intensivering van activiteiten op internet, ontwikkelen van programmering voor specifieke doelgroepen en effectievere metingen van de relevantie en onderscheidend vermogen van de programma’s.

De Engelstalige redactie De Engelstalige redactie bedient twee doelgroepen. De denkers/opinievormers/ vernieuwers zijn doorgaans hoogopgeleide mannen en vrouwen boven de 30 jaar, met een brede blik op de wereld. Ze zijn geïnteresseerd in wereldnieuws en zijn met name op zoek naar alternatieve nieuwsbronnen. De tweede doelgroep bestaat uit informatiezoekers in gebieden met een informatieachterstand, zoals in delen van Afrika en Azië. De programmering van de Engelstalige redactie bestaat verder uit een nieuws- en actualiteitendeel ‘Newsline’, een mix van het laatste Nederlandse en internationale nieuws met analyses en reportages vanuit een Nederlandse invalshoek. Hiervoor wordt veelal gebruik gemaakt van bronmateriaal van de Nederlandse redactie, de bulletinredactie, RNW specialisten/experts en van de andere taalredacties. De Engelstalige redactie wil zich komende jaren toeleggen op het bedienen van een jongere doelgroep. Gedacht wordt aan een interactief jongerenprogramma dat Nederland, Afrika, India en China met elkaar verbindt. Verhalen voor en door jongeren en verhalen vanuit een Nederlands perspectief gebracht door een netwerk van RNW specialisten en Nederlandse journalisten uit alle windstreken.

41

Naast het produceren van de centraal aangestuurde programma’s ligt het accent van de Engelstalige activiteiten voor de komende jaren op multimediaal en modulair produceren, modulair distribueren en het uitbreiden van het partnerstation netwerk, vooral in Zuidelijk Afrika en India.

De Spaanstalige redactie In veel landen van Latijns-Amerika staat de democratie, de persvrijheid en de pluriformiteit onder druk. Daarnaast vraagt ook de situatie van de HispanoAmerikaanse gemeenschap in Noord-Amerika om mediale aandacht. Reden voor de Spaanstalige redactie om zich extra te richten op taakstelling 2 uit het mission statement: het verstrekken van onafhankelijke informatie in landen met een informatieachterstand. De doelgroepen van de Spaanse redactie vallen uiteen in de denkers/opinievormers/vernieuwers en de informatiezoekers. Voor deze doelgroepen werkt de Spaanse redactie aan de centrale programma’s en de dagelijkse actualiteiten, vanuit een Nederlands-Europees perspectief. Daarnaast werkt de redactie aan een aantal belangrijke projecten in samenwerking met derden. Zoals bijvoorbeeld met Oxfam Novib in een hoorspel over geweld tegen vrouwen. “La incomprendida”. Dit hoorspel dient als onderwerp voor discussieprogramma’s die georganiseerd zullen worden in 6 Latijns-Amerikaanse landen: Costa Rica, Guatemala, Mexico, Dominicaanse Republiek, Chili, Colombia. In al deze landen is het geweld tegen vrouwen een belangrijk onderwerp. Uiteraard zullen deze debatten georganiseerd worden in samenwerking met RNW partnerstations in die landen. In 2008 start een pilot om audioproducties via internet over satelliet (IP over satelliet) te distribueren. Wanneer dit een succes blijkt, zullen alle programma’s geleidelijk aan in modules worden geproduceerd en ook op deze manier gedistribueerd worden. Enkele aandachtspunten van de Spaanstalige redactie zijn uitbreiding van het netwerk van partnerstations in met name Mexico, Argentinië, Chili, Uruguay en Noord-Amerika, het modulair produceren en distribueren van producties en training in multimediaal produceren.

42

De Indonesische redactie Binnen de algemene RNW doelgroepprofielen onderscheidt de Indonesische redactie vier, daarvan afgeleide, doelgroepen. ‘Migrant workers’, jonge, laag opgeleide mensen die in het Midden Oosten en Taiwan nu reeds met succes worden bediend door RNW, de zogeheten informatiezoekers. Daarnaast zijn er ‘migrant workers’ in vele andere landen - denk aan Hongkong en Singapore - die RNW nog niet bereikt. Een tweede belangrijke doelgroep zijn de studenten, de zogeheten denkers, vernieuwers. Het gaat hier zowel om studenten in Indonesië alsook Indonesische studenten in Nederland, andere Europese landen en in het Midden Oosten. Een derde doelgroep heeft een speciale culturele en/of historische band met Nederland: oudere mensen met een lager opleidingsniveau (informatiezoekers). Het gaat hier voor een belangrijk deel om mensen die buiten de grote steden wonen en vooral via de kortegolf worden bereikt. De laatste doelgroep wordt gevormd door hoog opgeleide oudere mensen met een brede blik op de wereld om hen heen. De Indonesische redactie gaat zich toeleggen op het modulair produceren en distribueren van programma’s. Daarnaast is capaciteitsversterking van partnerstations in Indonesië een belangrijk aandachtsveld. Tevens bieden de mobiele toepassingen zoals sms mogelijkheden voor succesvolle interactie en binding met de doelgroepen en de partnersstations. Deze mogelijkheden worden verruimd. Ook de website is een intergraal onderdeel van de hele programmering en wordt komende jaren verder versterkt. Daarnaast werkt de redactie aan de vier centrale achtergrondprogramma’s.

De Nederlands Antilliaanse/Arubaanse en Surinaamse redactie Deze redactie wil de komende jaren als een spin in het web tussen de gemeenschappen in Nederland en die in de doelgebieden opereren. Om de brugfunctie het beste gestalte te geven is een versterking van internet nodig. Een website is het vertrekpunt voor de bezoeker, waar betrouwbaar nieuws over de Nederlands Antillen, Aruba en Suriname en hun gemeenschappen te vinden is. Dit internetportaal wordt een platform voor onafhankelijk nieuws; een brug die de doelgroepen de mogelijkheid biedt contact te leggen met hun ‘landgenoten’ waar ook ter wereld en die in Nederland in het bijzonder.

43

Alle journalistieke producten zijn terug te vinden op de website. In losse onderdelen of als samengestelde audiostream. In het Nederlands en in het Papiaments. Uitbreiding van het aanbod in het Papiaments behoort tot de doelstellingen voor de komende tijd. Onder de vlag van RNW zullen programma’s te horen zijn van partners overzee en lokale stations in Nederland. Zo ontstaat een digitaal radiostation voor Surinamers, Antillianen en Arubanen wereldwijd.

Er ligt een plan om jongeren uit de doelgroep aan RNW te binden door middel van een interactief webmagazine voor en door jongeren. Deze site zal wisselend vanuit Nederland, Curaçao en Suriname worden gemaakt, in samenwerking met partners. Tot slot: binnen de ambitie van de Nederlandse Antilliaanse, Arubaanse en Surinaamse redactie past ook het beschikbaar stellen van kennis en expertise aan media in de uitzendgebieden en het assisteren bij opleidingen van jong journalistiek talent, zowel hier in Nederland als in de doelgebieden.

De Portugese redactie Bij de herinrichting van de organisatie twee jaar geleden en voortvloeiend uit het reorganisatieplan 24-karaat is gekozen voor een vermindering van de programmatische activiteiten in het Portugees, ten gunste van de activiteiten in het Arabisch. De dagelijkse uitzendingen zijn gestopt en daarvoor in de plaats is een kort weekmagazine gekomen. Dit programma wordt in Hilversum geproduceerd en per satelliet verstuurd naar de partnerstations in Brazilië. Naast het magazine wordt wekelijks een programma samengesteld met klassieke muziek van Nederlandse orkesten en ensembles, onder de titel ‘Concerto Seminal’. Eens per maand wordt op het gebied van populaire muziek de ‘Europarade’ geproduceerd. In Brazilië is een vaste redacteur van RNW gestationeerd. Deze produceert onderwerpen voor het magazine en is stafcorrespondent voor de Spaanstalige programma’s. Hij werkt ook voor het partnerbureau. Eind 2007 volgt een evaluatie van deze activiteit.

De Arabische redactie De Arabische website slaat een brug tussen de Arabische wereld en Nederland/Europa. De redactie wil aanzetten tot denken, verschillende meningen laten zien, een dialoog tot stand brengen in een uiterst gepolariseerde wereld. 44

RNW doet dat door onafhankelijke journalistiek te bedrijven door een redactie die is samengesteld uit mensen uit verschillende landen van de Arabische wereld en Nederland. Redacteuren uit landen als Soedan, Marokko, Irak, Libië, de Palestijnse gebieden èn Nederland hebben allemaal hun eigen bagage en inbreng in de discussie. Dat heeft invloed op de toon en invalshoeken op de site. RNW staat bijvoorbeeld bekend om een serie over verlichte islam denkers en besteedt veel aandacht aan de positie van vrouwen. Vrouwen en jongeren vormen in de Arabische wereld de grootste groep internetgebruikers. De producties van de Arabische redactie worden ook vertaald in andere talen van RNW en leiden op andere websites tot veel bezoekers. Er zijn vergevorderde plannen om het aanbod op internet aan te vullen met dagelijkse radio-uitzendingen en te verspreiden via een netwerk van FM partnerstations in een aantal grote steden in de Arabische wereld. Om de interactiviteit te vergroten gaat de redactie zich meer toeleggen op fora en commentaren op de site die tot reacties uitnodigen.

De Chinese redactie RNW is in tweede helft 2007 een website in het Chinees gestart. China is, met een bevolking van 1,3 miljard mensen, een belangrijke speler in de wereld. De site is gericht op Chinezen die geïnteresseerd zijn in Nederland en bevat onder andere informatie over economische, politieke, maatschappelijke en culturele onderwerpen. Het is een journalistieke site met naast nieuws en informatie ook ruimte voor service. De site geeft dagelijks relevante nieuwsberichten over Nederland, actualiteitenverhalen over ontwikkelingen in Nederland en Europa en een overzicht van de Nederlandse kranten. RNW brengt daarnaast onderwerpen waar Nederland iets te bieden heeft aan China: waterbeheer, milieu technologie, gezondheid, cultuur, enz. In 2008 is er uiteraard aandacht voor de Olympische Spelen in Peking. RNW wil bijvoorbeeld Nederlandse sporters portretteren. Ook wordt aandacht besteed aan ervaringen van Chinezen in Nederland en worden Chinezen die om zeer diverse redenen in Nederland wonen, geportretteerd. Op de site is tevens ruimte voor een Nederlandse muziekstream met klassieke muziek. RNW streeft ernaar om samen te werken met partnerorganisaties in Nederland en China. Eind 2008 zal het kwalitatief en kwantitatief bereik van de site worden gemeten teneinde vervolgstappen te kunnen nemen. 45

De Franse redactie: Bureau Afrique Bureau Afrique Radio Nederland (BARN) is in de afgelopen jaren met zeer beperkte middelen uiterst succesvol geweest in het bereiken van grote groepen luisteraars. In het Frans worden wekelijks eenvoudige radioproducties gemaakt over onderwerpen die relevant zijn voor de talloze community radiostations die partners zijn van RNW. De producties worden modulair geproduceerd: bouwstenen (met een duidelijk Nederlandse inbreng) waar het lokale station een eigen programma omheen maakt. In Franstalig Afrika is de afgelopen jaren een flink aantal community radiostations ontstaan als gevolg van het beleid van landelijke en regionale overheden, om pluralisme toe te staan en te bevorderen op radio. Daarvoor zijn FM-frequenties vrijgemaakt en vergunningen verstrekt aan lokale organisaties. In Engelstalig Afrika is de ontwikkeling op het gebied van community-radio veel later op gang gekomen. De komende jaren zal ook in deze landen pluriformiteit op radio wijd verspreid worden. RNW wil aan deze ontwikkeling meewerken door programma's beschikbaar te stellen, op dezelfde wijze zoals dat in Franstalig Afrika is gedaan. Ook blijft RNW intensief betrokken bij de training van lokale journalisten.

De muziek redactie De muziekactiviteiten van RNW vallen binnen taakstelling 3: het verstrekken van een realistisch beeld van Nederland in het buitenland. Het accent ligt in het komende jaar op het produceren van series met registraties van concerten en festivals. In samenwerking met de Nederlandse Publieke Omroep wordt geput uit het landelijk concertaanbod voor klassieke, jazz en wereldmuziek. Daarnaast worden CDcompilaties geproduceerd met openbaarmakingen van registraties uit de omroeparchieven (Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en Fonotheek RNW). Deze komen in het algemeen tot stand in coproductie met Nederlandse orkesten & ensembles en/of zendgemachtigden.

46

4

Personeelsbeleid

Om snel, maar vooral adequaat te kunnen reageren op veranderingen in het medialandschap is verdere flexibilisering van de bedrijfs- en journalistieke processen in de organisatie een vereiste. Als gevolg hiervan zijn arbeidstijdenmanagement, loopbaanontwikkeling, mobiliteit en resultaatgericht werken de ingrediënten voor het personeelsbeleid van RNW.

Flexibele inzet van medewerkers maakt het mogelijk om een organisatie aanbod gerelateerd in te richten. Zeker binnen een journalistieke organisatie die 24 uur per dag op zoek is naar nieuws in de meest brede zin van het woord en dat vervolgens ook nog prime time naar haar belangrijkste doelgroepen probeert te distribueren. De belangrijkste peiler van het arbeidstijdenmanagement is dat primair het aanbod van werkzaamheden bepaalt wanneer en hoeveel uren er wordt gewerkt. Daarbij wordt uiteraard wel rekening gehouden met de collectieve en individuele wettelijke context. Door de steeds voortschrijdende technische mogelijkheden om content in verschillende formats en via diverse distributiekanalen te verspreiden, is een journalistiek medewerker bij voorbaat een multi-instrumentalist ofwel een crossmediale medewerker. Wat voor de medewerker binnen het primaire proces geldt, laat zich ook vertalen naar de ondersteuning. Zoeken naar de mogelijkheden om medewerkers breed op te leiden, waardoor de organisatie compact, bestuurbaar en betaalbaar blijft. Door de snelle opeenvolging van de veranderingen in het medialandschap is mobiliteit binnen het personeelsbeleid een belangrijk onderwerp. Belangrijkste uitgangspunt is daarbij dat veranderingen in het werkaanbod tot een herbezinning kunnen leiden van zowel de werkplek als de aard van de werkzaamheden. Juist door te blijven aanhaken bij interesses, marktpositie en doorgroei, is mobiliteit één van de middelen om adequaat op veranderingen te reageren.

Als uitgangspunt voor een gezonde arbeidsrelatie geldt dat er gestreefd wordt naar meetbare resultaten. Zeker als die resultaten binnenkort zijn vastgelegd in een prestatieovereenkomst. Anticiperend hierop heeft RNW inmiddels een competentie gerelateerd functionerings- en beoordelingssysteem geïntroduceerd waarbij het behalen van meetbare resultaten centraal staat. 47

48

5

Speerpunten beleid, uitkomsten en acties 2008 - 2012

Speerpunten beleid

Gewenste uitkomsten 2008-2012

Acties 2008

Verbeteren informatievoorziening ten

RNW voldoet aan zijn missie en

Formulering doelstellingen per

aanzien van de wijze waarop RNW

taakstelling en is daarbij relevant

redactie en per distributiekanaal.

aan haar doelstellingen voldoet.

voor de doelgroepen en

Formuleren van doelgroepen,

p. 10 - 11

onderscheidend ten opzichte van

behoefte, resultaten, activiteiten

andere mediaorganisaties.

en middelen per redactie. Meten en vergelijken resultaten. Optimalisatie distributiemix per doelgroep/doelgebied etc.

Herdefiniëring doelgroepprofielen en

Doelgroepprofielen voor alle

Doelstellingen per doelgroep

deze in de organisatie inbedden.

redacties van RNW zijn helder

formuleren per redactie.

p. 12 - 14

gedefinieerd en ingebed in de

Doelgebied- en

organisatie.

concurrentieanalyse. Kritische succesfactoren formuleren. Koppelen producten en diensten aan doelgroep.

Strategisch onderzoek systematisch

Doelgroepbehoefte, toegevoegde

Analyse aansluiting producten en

onderdeel van productieproces RNW.

waarde RNW en relevante

diensten op behoeften.

p. 15

distributiemix in de doelgebieden

Meten klanttevredenheid.

in kaart gebracht.

Meten relevantie en toegevoegde waarde producten en diensten RNW.

Verkenningen en onderzoek in

Keuzes voor doelgebieden zijn

Start radiouitzendingen in het

bestaande en nieuwe doelgebieden.

onderbouwd en passen binnen

Arabisch.

p. 15 - 25

missie en taakstelling RNW.

Chinese website lanceren. Verkenning naar mogelijke relevante rol voor RNW in Russische medialandschap. Uitbouwen partnernetwerk in India. Partnernetwerk in Zuidelijk Afrika uitbreiden.

Professionaliseren netwerk

Aantal duurzame mediapartners

Intensivering communicatie met

partnersstations in voornaamste

vergroten.

mediapartners.

doelgebieden.

Formuleren van doelstellingen

p. 25 - 26

voor de ontwikkeling van partnerrelaties. Upgraden en uitbreiden systemen en procedures voor partneradministratie.

49

Vaststelling distributie-opties per

Overzicht distributieopties per

Onderzoek naar mediagebruik

doelgroep/doelgebied.

regio/doelgroep en verantwoording

doelgroep in vastgestelde

p. 26 - 27

inzet kortegolf en andere

doelgebieden.

distributiemiddelen.

Lijst criteria voor het bepalen van de robuustheid van de distributiemogelijkheden

BVN- zender voor

Hergebruik audio/visuele

Verkenningen en onderzoek

niet-Nederlandstaligen.

bronmateriaal digitale opslag NPO

starten naar doelgroep,

p. 29

voor anderstaligen in het

doelgebied, distributie en

buitenland.

haalbaarheid pilot.

Kennis- en informatiecentrum

Gezaghebbend als kennis en

Introductie vier

uitbouwen.

informatiecentrum voor specifieke

themaprogramma’s voor alle

p. 30

onderwerpen: duurzame

redacties.

ontwikkeling, internationaal recht

Introductie

etc.

Vlaggenschipprogramma’s.

Informatie à la carte aanbieden.

Doelgroepen op maat en

Training van journalisten in

p. 31 - 32

gepersonaliseerd bedienen op

multimediaal produceren.

ieder gewenst platform.

Inrichten centraal digitale opslag. Ontwikkelen van nieuwe formats zoals digitale webkanalen en podcasts.

Revitalisering websites.

Verbeterde toegankelijkheid, hoger

Introductie van meer interactieve

p. 33

bereik en meer bekendheid bij de

tools (user generated content,

doelgroepen.

social networking tools). Aanpassing informatiearchitectuur en invoeren eigentijds design en navigatie elementen.

Intensiveren samenwerking met

Bekend als expert op specifieke

Deskundigheid van RNW inzetten

partners en (media)organisaties.

onderwerpen door kennisdeling en

voor projecten, training en

p. 35 - 37

breed pakket aan producten en

consultancy bij partners.

diensten.

Inhoudelijke samenwerking in diverse projecten, Bijbel en Koran, European Radio Project, Wereldkrant, Koopman en Dominee etc.

50

Intensievere samenwerking landelijk

Optimale synergie tussen de

Gebruik bronmateriaal van

en regionale omroepen.

landelijke en regionale omroepen

landelijke en regionale omroepen.

p. 38

en RNW.

Gebruik van elkaars correspondentennetwerk. Onderzoek naar detachering nieuws- en actuaredactie. Meer gebruik maken van internationale expertise RNW.

Leveren van relevante en op maat

De Nederlandstalige doelgroepen

Verder uitbouwen en ontwikkelen

gesneden informatie voor specifieke

worden op maat bediend met een

van doelgroepkanalen

doelgroepen binnen de

relevante mix van informatie en

(Uruzgan.FM, Onderweg, Op Zee,

Nederlandstaligen wereldwijd.

service.

Wereldkrant, etc).

p. 39 - 40

Inzetten doelgroep panels ten behoeve van kwalitatieve en kwantitatieve feedback. Modulair produceren en distribueren.

Leveren van relevante en op maat

Producten en diensten van RNW

Verschuiving productie van radio

gesneden informatie voor de

zijn relevant voor de doelgroep en

naar internet.

gedefinieerde RNW-doelgroepen

onderscheidend ten opzichte van

Modulair produceren en

niet-Nederlandstaligen in de

andere mediaorganisaties in de

distribueren.

vastgestelde doelgebieden.

vastgestelde doelgebieden.

Inzetten doelgroepenpanels ten

p. 41 - 46

behoeve van kwalitatief en kwantitatief feedback. Ontwikkelen van formats voor specifieke doelgroepen.

51

52

6

Financiën

Na jaren van forse bezuinigingen op de publieke omroep komt er weer een beetje lucht, met andere woorden, een deel van de bezuinigingen wordt teruggedraaid. Het ligt in de rede dat dit ook zal gelden voor RNW, die immers een bovenproportionele bijdrage heeft moeten leveren aan de bezuinigingen van de afgelopen jaren.

De bezuinigingen op RNW zijn grotendeels verwerkt in de distributiemix. In de programmasector zijn ook bezuinigingen doorgevoerd en wel door het productievolume voor Brazilië te verminderen. Verder zijn de plannen voor een Arabische afdeling en die voor de Nederlandse Antillen fors teruggeschroefd. De invulling van de zogeheten witte

vlekken op de wereldkaart is deels geschrapt, verder vertraagd en zeer kleinschalig opgepakt. Het gaat hier om de regio's waar RNW niet uitzendt, maar gezien de wettelijke taken wel aanwezig zou moeten zijn.

Gezien de omvang van de tekorten bij de NPO doet RNW voor het jaar 2008 geen beroep op een deel van de extra omroepmiddelen (in afstemming met de NPO wordt een accrès van 2,0% gehanteerd). Wel zet RNW ook voor 2008 weer in op verdergaande, wederzijdse samenwerking, waardoor zowel bij NPO, als bij RNW middelen zouden moeten kunnen vrijkomen ten behoeve van nieuw en in het geval van RNW, achtergebleven beleid. Daarnaast zal RNW zoals eerder genoemd, voor een aantal gebieden/activiteiten nader onderzoek doen, zodat voor de begroting 2009 helder is in welke mate dan ook RNW 'zijn vinger opsteekt'.

De presentatie van de begroting is gebaseerd op de financiële modellen zoals deze in het Handboek Financiële Verantwoording zijn opgenomen, alsmede aanvullende aanwijzingen van het Commissariaat voor de Media. Ter vergelijking zijn in de begroting de werkelijke cijfers uit de twee voorafgaande jaren opgenomen alsmede de lopende begroting. In de cijfers zijn toerekeningen opgenomen in de kosten voor verzorging en verspreiding van programma’s, voor de kosten van automatisering, publiciteit, huisvesting en afschrijvingen op investeringen die met deze activiteiten verband houden.

53

In de cijfers worden de exploitatiekosten voor BVN niet gepresenteerd. Hiervoor wordt door de uitvoeringsorganisatie RNW een aparte begroting bij het bestuur van BVN ingediend. Evenmin is het RNTC hier opgenomen. Het aan RNW verbonden mediatraining en –expertisecentrum is de facto een eigenstandige organisatie met eigen financiering anders dan uit omroepmiddelen.

54

6.1

Exploitatie naar activiteiten 2008

2007

2006

begroting

begroting

werkelijk werkelijk

Omroepmiddelen

43.506

42.653

43.123

43.796

Niet-programmageb. opbrengsten

1.126

1.076

2.150

2.518

Bedrijfsopbrengsten

44.632

43.729

45.273

46.314

(x 1.000 €)

2005

BATEN

LASTEN

Kosten voor verzorging van programma's Personele kosten eigen personeel

14.973

15.275

14.854

16.887

Personele kosten inhuur

1.547

770

1.883

1.431

Facilitaire kosten

1.440

1.440

1.625

1.496

Overige programmakosten

8.856

8.804

8.338

8.104

Afschrijvingen

1.472

1.337

1.198

1.067

28.288

27.627

27.898

28.985

Kosten voor verspreiding van programma's Personele kosten eigen personeel

2.649

2.788

2.779

2.721

Personele kosten inhuur

292

142

240

278

Zender- en satelliethuren

4.464

4.727

6.428

4.687

Zender-/overige kosten

2.944

2.726

2.039

4.135

Afschrijvingen

885

628

875

807

11.235

11.011

12.361

12.628

Kosten niet rechtstreeks samenhangend met programma's Personele kosten eigen personeel

2.342

2.378

1.867

2.326

Personele kosten inhuur

161

88

806

303

Overige algemene kosten

1.841

1.931

1.971

2.112

Afschrijvingen

766

695

801

533

5.109

5.091

5.445

5.274

Bedrijfslasten

44.632

43.729

45.704

46.887

Exploitatieresultaat

0

0

-431

-573 55

6.1.1

Toelichting op de begroting 2008 naar activiteiten

Bedrijfsopbrengsten Omroepmiddelen De aanvraag voor de omroepmiddelen is als volgt opgebouwd:

Toegekende omroepmiddelen 2007

€ 42.653.000

Bij: Accrès 2,0%

€

Totaal begroot voor 2008

€ 43.506.000

853.000

Niet-programma gebonden opbrengsten

Overige bedrijfsopbrengsten De opbrengst uit verkoop van geluidsdragers en de doorberekeningen naar andere entiteiten geven een gelijk beeld voor 2008, terwijl de opbrengst van de verhuur van ruimten verder zal afnemen. Dividend, de verkoop van NOZEMA en een uitgekeerd interim dividend van BFN verklaren het voorziene verschil in relatie tot de realisatie 2005/2006.

Opbrengst deelnemingen In 2008 is een positief resultaat van € 40.000 voorzien vanuit de deelneming in Broadcast Facilities Nederland BV . Ten aanzien van onzekere factoren in het verleden is de verwachting dat na de bezuinigingstaakstellingen bij de publieke omroepen, en de verschuiving van het werk van techniek naar regie, het aantal opdrachten en daarmee het resultaat zekerder is.

Onder de projectopbrengsten wordt € 104.000 verantwoord als vergoeding voor de overgenomen activiteiten van de Netherlands Information Services.

56

Bedrijfslasten Algemeen In 2008 is een verschuiving aangebracht van personele kosten voor eigen personeel naar personele kosten inhuur. In de afgelopen jaren heeft een structurele wijziging plaatsgevonden ten aanzien van de inzet van personeel, zoals ook gesignaleerd door het Commissariaat voor de Media. Initieel werd dit door de bezuinigingstaakstelling en reorganisatie veroorzaakt. Inmiddels wordt meer projectmatig en flexibeler gewerkt, hetgeen de behoefte aan flexibel personeel vergroot. Ook de schaarste in bepaalde segmenten op de arbeidsmarkt leidt tot meer inzet van tijdelijk en/of flexibel personeel.

Kosten voor verzorging van programma’s Aan deze kostengroep worden alle kosten toegerekend die nodig zijn voor de vervaardiging van radio-, televisie- en internetproducties. De kosten voor automatisering, publiciteit, huisvesting en afschrijvingen worden evenredig toegerekend. Voor 2008 worden naast de eerder benoemde verschuiving naar

personele kosten voor inhuur, kleine verschuivingen voorzien.

Kosten voor verspreiding van programma’s In 2008 zullen de kosten van verspreiding licht stijgen ten opzichte van de begroting 2007. De voor 2007 begrote daling is gerealiseerd, en de Europese aanbesteding van zenduren in Europa heeft het beoogde resultaat opgeleverd. Voor 2008 en de jaren daarna worden verdere verschuivingen verwacht binnen de distributiemix, dit betreft afname kortegolfuitzendingen en toename inzet partnerstations van ‘nieuwe’ media, zoals internet, webradio, wifiradio en podcasting. Per saldo zullen de distributiekosten ongeveer gelijk blijven of licht dalen. Naast de valuta-afhankelijkheid van RNW (10% wijziging in de dollarkoers heeft een effect van ca. € 400.000) blijft ook de ontwikkeling van de olieprijs op de lange termijn (10% verandering betekent € 180.000) een factor van invloed.

Kosten niet rechtstreeks toerekenbaar aan programma’s In 2008 zullen de kosten die niet rechtstreeks toerekenbaar zijn aan programma’s (na indexering) fractioneel stijgen. 57

6.2

Toewijzing omroepmiddelen 2008

De Mediawet wijst omroepmiddelen toe voor 3 soorten activiteiten: •

kosten voor verzorging van programma’s,

•

kosten voor verspreiding van programma’s,

•

kosten niet rechtstreeks toerekenbaar aan programma’s.

De eigen middelen, bestaande uit niet-programmagebonden opbrengsten worden alsvolgt toegerekend aan de drie activiteiten: •

opbrengsten uit rente, voor zover van toepassing, komen ten goede aan de kosten die niet rechtstreeks samenhangen met programma’s,

•

opbrengsten uit verkoop- en verhuur bij de zendstations komen ten goede aan de kosten voor verspreiding van programma’s,

•

alle overige opbrengsten komen ten goede aan de kosten voor verzorging van programma’s.

Onderstaand overzicht geeft de bedragen weer, waarvoor aan de staatssecretaris van OCW wordt verzocht deze ter beschikking te stellen op grond van de Mediawet:

Kosten

Overige

Aanvraag

Opbrengsten Omroepmiddelen 2008 Verzorging van programma's

28.263

1.126

27.137

Verspreiding van programma's*

11.235

0

11.235

Algemeen Beheer

5.134

0

5.134

Totaal

44.632

1.126

43.506

* Opbrengsten uit verhuur bij de zendstations komen ten goede aan de kosten voor verspreiding van programma’s. Het betreft het netto saldo van inhuur, verhuur en ruil.

58

6.3

Begroting 2008 naar kostencategorie

(x 1.000 €) 2008

2007

2006

2005

Begroting

Begroting

Werkelijk

Werkelijk

Omroepmiddelen

43.506

42.653

43.123

43.796

Overige bedrijfsopbrengsten

1.086

1.076

1.343

2.033

Bedrijfsopbrengsten

44.592

43.729

44.466

45.829

Lonen en salarissen

15.307

15.512

14.653

15.223

Sociale lasten

4.657

4.928

4.847

6.711

Afschrijvingen

3.123

2.660

2.875

2.407

Directe productiekosten

11.843

10.916

11.846

11.031

Directe distributiekosten

7.700

7.674

8.706

9.100

Overige bedrijfslasten

1.976

2.039

2.777

2.415

Bedrijfslasten

44.607

43.729

45.704

46.887

Financiële baten / lasten

-25

0

0

-35

Resultaat deelnemingen

40

0

807

520

Exploitatieresultaat

0

0

-431

-573

BATEN

LASTEN

59

Om de kwantitatieve inzichtelijkheid te vergroten treft u in Figuur 3 een grafische weergave aan waarin wordt aangegeven hoe de totale € 44,6 mln. zoals opgenomen in de Begroting 2008 over de diverse activiteiten is verdeeld. U ziet daarin de sterk geïntegreerde invulling van de organisatie van RNW.

Figuur 3

De binnenste drie cirkels betreffen zaken die budgettair gezien niet of nauwelijks direct worden beïnvloed door het al dan niet uitvoeren van één of meer activiteiten in de buitenste cirkel: •

‘Algemeen Beheer’ betreft niet direct aan programmaverzorging en -distributie gerelateerde zaken.

60

•

‘Programmadistributie’ omvat een netwerk van satellieten, die vrijwel alleen op 24uurs basis verkrijgbaar zijn, evenals de kosten van de kortegolf, inclusief de relaisstations op Bonaire en Madagaskar. Deze laatste kenmerken zich door hoge vaste en lage variabele kosten (80/20).

•

‘Algemene Programmaverzorging’ bestaat uit legio programmatische activiteiten en bijbehorende zaken zoals huisvesting en automatisering die in en voor diverse talen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld bulletinredactie, hoofdredactie, economieredactie, politieke redactie, wetenschapsredactie, diverse buitenlandredacties, documentatie, archief en niet-taalgebonden webredacteuren. Geen van deze activiteiten is direct gekoppeld aan één taal maar wordt voor meer dan één taal/activiteit gebruikt.

6.4

Meerjarenraming 2009-2012*

(x 1.000.000 €) 2009

2010

2011

2012

45,3

46,0

46,7

47,4

Kosten voor de verzorging van de programma's

28,9

29,5

30,1

30,7

Kosten voor verspreiding van programma's

11,2

11,2

11,2

11,2

Kosten niet rechtstreeks samenhangend

5,2

5,3

5,4

5,5

Bedrijfslasten

45,3

46,0

46,7

47,4

Exploitatieresultaat

0,0

0,0

0,0

0,0

BATEN

Bedrijfsopbrengsten

LASTEN

met programma's

* Vooralsnog is de meerjarenraming opgesteld aan de hand van het jaarlijks accrès. Naar aanleiding van de eerder benoemde onderzoeken zal het toekomstig beslag op de omroepmiddelen en de onderlinge verhouding wijzigen.

61

6.4.1

Toelichting op de meerjarenraming 2009-2012

Komende jaren zullen zowel binnen de productie, als binnen de distributie continu verschuivingen en aanpassingen plaatsvinden. Wellicht zelfs uitbreidingen. Echter, de verhouding tussen de drie kostengroepen zal niet significant wijzigen, met uitzondering van de kosten voor distributie die nominaal gelijk zullen blijven. De financiële meerjarenraming is opgesteld op basis van de volgende uitgangspunten: •

Jaarlijks accrès 1,5%.

•

Verwacht percentage indexering respectievelijk 2% voor verzorging van programma’s en 1% voor de rest.

•

Mogelijke valuta-invloeden en prijsschommelingen op de oliemarkt zijn niet meegenomen. Wel is een voorzichtig scenario ten aanzien van de geprognosticeerde koersen en prijzen aangehouden. $ 1,30 per 1 € en $ 70 per vat olie.

62

Bijlagen

63

64

Bijlage A

Uitzenduren

Output planperiode in uitzenduren audio

Nederlands Engels Spaans Portugees Indonesisch Caraibisch Nederlands Sarnami Papiaments

Frans Muziek

Nederlands Engels Spaans Portugees Indonesisch Caraibisch Nederlands Sarnami Papiaments

Frans Muziek

2007 KG, MG en DRM 6735 3950 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

314 0 0 0 0 14851

601 26 52 0 0 28680

2009 KG, MG en DRM 5605 2855 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

314 0 0 0 0 12626

601 26 52 0 0 28680

Internet naar partners 0 120 0 0 0

2008 KG, MG en DRM 5605 3950 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

0 13 96 19 13

Internet naar partners 0 351 660 83 0

80 143 375

24 117 261

314 0 0 0 0 13721

601 26 52 0 0 28680

89 147 377

89 117 1300

Cds naar partners

Internet naar partners 0 351 660 83 0

2010 KG, MG en DRM 5605 2855 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

Cds naar partners 0 13 96 19 13

Internet naar partners 0 351 660 83 0

89 117 1300

314 0 0 0 0 12626

601 26 52 0 0 28680

89 147 377

89 117 1300

Cdsnaar partners 0 29 91 19 13

0 13 96 19 13

89 147 377

Cds naar partners

65

Nederlands Engels Spaans Portugees Indonesisch Caraibisch Nederlands Sarnami Papiaments

Frans Muziek

2011 KG, MG en DRM 5605 2855 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

314 0 0 0 0 12626

601 26 52 0 0 28680

Cds naar partners 0 13 96 19 13

89 147 377

Internet naar partners 0 351 660 83 0

2012 KG, MG en DRM 5605 2855 2392 0 1460

Satelliet + Internet streaming* 8760 8760 8760 261 1460

0 13 96 19 13

Internet naar partners 0 351 660 83 0

89 117 1300

314 0 0 0 0 12626

601 26 52 0 0 28680

89 147 377

89 117 1300

Cds naar partners

Toelichting Uitzenduren is het aantal uren directe uitzendingen in de lucht ongeacht het aantal zenders of satellieten.

Via partnerships met enkele duizenden regionale en locale radiostations en -ketens worden in veel landen de via satelliet, internet of CD aangeleverde uitzendingen verspreid via FM en Middengolfstations. Het beleid is erop gericht - en de organisatie is daarop onlangs afgestemd - om deze vorm van samenwerking en distributie de komende jaren fors uit te breiden. Dit moet leiden tot meer coproducties en een hogere afname van programma's door partnerstations.

* Deze programmering is deels gebaseerd op de programma’s voor de KG, MG en DRM. Deze distributie gaat zowel naar partnerstations als DTH (Direct To Home); alle uitzendingen zijn ook “on demand” en via Internet te beluisteren.

66

Bijlage B

Samenwerking Nederlandse Publieke Omroep

*

In het Tussentijds Concessiebeleidsplan 2006-2010 is een pragmatische aanpak van de relatie tussen RNW en de NPO vastgelegd: samenwerken op basis van gelijkwaardigheid en erkenning van ieders rol in het gehele publieke bestel en waar mogelijk integratie van organisatieonderdelen. Door NPO wordt dit uitgangspunt gedeeld. Bij RNW is een functie van ‘Journalistiek Uitgever’ gecreëerd die onder andere als doelstelling heeft de versoepeling van de uitbreiding van samenwerkingsvormen.

Doelstellingen beleid

Acties 2006-2010

Acties 2008

Intensivering

Realiseren van doelmatige

Bredere invulling geven aan

samenwerking RNW.

en doeltreffende

de met de NOS afgesloten

samenwerking op radio en

samenwerkings-

internet voor

overeenkomst.

Nederlandstaligen.

Integratie nieuws- en

Na realisatie op gebied van

actualiteitenredacties

sport en nieuwsbulletins

radio.

begin maken met samenwerking en integratie van actuaredacties binnenland.

Integratie

Opzetten van

correspondentennetwerk.

samenwerkingsmodel met nieuwe uitgeversfunctie RNW.

In de Nederlandstalige radio-uitzendingen van RNW vindt al jaren op meerdere programmaterreinen samenwerking plaats, respectievelijk worden programma’s van de landelijke omroep overgenomen. * Dezelfde tekst over samenwerking RNW–NPO is opgenomen in het meerjarenplan van de NPO.

67

In de Nederlandstalige programma’s gericht op Europa gaat het om een substantieel deel van de zendtijd. Te denken valt aan documentaires, sportieve evenementen (zoals Radio Tour de France), informatieve programma’s (zoals ‘Met Het Oog Op Morgen’ van de NOS, ‘Vroege Vogels’ van de VARA of levensbeschouwelijke items van EO, IKON en KRO/RKK ) en lichte muziekprogramma’s (m.n. van Radio 2). VPRO en RNW maken al geruime tijd samen ‘Wereldnet’, een programma dat zowel wordt uitgezonden op Radio 1 als op RNW en dat in de toekomst ook meer mogelijkheden via het internet zal krijgen. Tussen de VPRO (de Ochtenden) en RNW zijn ook afspraken gemaakt over uitwisselen van reportages en andere programma-items en over gezamenlijke ‘standplaatsen’ in het buitenland. Met name de samenwerking met de NOS wordt in de komende tijd versterkt. Het sportdeel van RNW is inmiddels, op basis van detachering, geheel geïntegreerd en ook de bulletinberichten worden sinds juli 2007 gezamenlijk geproduceerd. In 2008 zal worden overlegd over de detachering (en uiteindelijk mogelijk integratie) van een aantal radioredacteuren van RNW bij het Radio 1 Journaal. In ruil waarvoor de NOS dagelijks een aantal actuele, op maat gesneden Nederlandstalige actualiteitenblokken aan moet leveren aan RNW.

De gezamenlijke Radio Nieuws Centrale (RNC), sinds begin 2006 gehuisvest op de nieuwsvloer van de NOS, verzorgt en stimuleert de uitwisseling van nieuws tussen NOS, RNW en de dertien regionale omroepen.

3FM, RNW en vijftien lokale omroepen werken sinds augustus 2006 samen bij de radiozender Uruzgan.FM die zich richt op de Nederlandse troepen in Afghanistan en hun families in Nederland.

Verder wordt op het radioterrein de uitwisseling voortgezet van (vooral klassieke) muziek in het kader van de European Broadcasting Union. Dit samen aanbieden, vermenigvuldigen en verspreiden van programmamateriaal geschiedt onder meer op basis van gezamenlijke opnamen. RNW heeft hierover een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Radio 4.

68

Sinds 1998 is de gezamenlijke satellietzender BVN het belangrijkste samenwerkingsverband wat betreft televisie. BVN is wereldwijd te ontvangen met een in carrousel uitgezonden programmablok van twaalf uur, dat vrijwel geheel bestaat uit programma’s van Nederland 1, 2 en 3 en de VRT-netten Eén en Ketnet/Canvas. Ook in productionele en programmatische zin wordt aan een zo groot mogelijke synergie met de NPO gewerkt, met name op het terrein van de eindregie. In het tussentijds Concessiebeleidsplan 2006-2010 is de beleidsoptie vastgelegd, dat in de planperiode zal worden onderzocht in hoeverre de bijdrage van de NPO aan BVN kan worden gecontinueerd.

Op televisiegebied bestaat ook een andere vorm van samenwerking: het gezamenlijke gebruik van promotiestands voor de verkoopactiviteiten in het buitenland (MIP, etc.).

Voor internet wordt op qua hardware gebruik gemaakt van dezelfde technische diensten. Wordt het gebruik van software en content management systemen van beide organisaties gecoördineerd. Verzekert de NPO de internetbandbreedte voor de verbinding tussen Europa en de USA voor RNW. Wordt programmamateriaal van elkaar gebruikt en worden er incidenteel gezamenlijke websites geproduceerd. Verdere technische afstemming wordt nagestreefd.

69

70

Bijlage C

Aandeel binnenlandse omroepen in NL-programmering

Zomerprogrammering 2007

maandag tm vrijdag

omroep

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0900 uur

Nieuwslijn

RNW

30

6

20

0930 uur

De twaalf provinciën

RNC

30

30

100

1000 uur

Onderweg

RNW

60

0

-

1100 uur

Onderweg

RNW

60

0

-

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1300 uur

Standpunt NL

NCRV

30

30

100

1330 uur

Wereldnet

RNW/VPRO

30

15

50

1400 uur

Dingen die gebeuren

KRO

60

60

100

1500 uur

Hagens op de middag

AVRO

60

60

100

1600 uur

Onderweg

RNW

60

0

-

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2300 uur

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

840

333

40

TOTAAL

tot min

min extern

zaterdag

omroep

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0900 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1000 uur

Op Zee

RNW/Rijnm

60

30

50

1100 uur

Op Zee

RNW/Rijnm

60

30

50

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

30

6

20

1230 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

30

30

100

1300 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

60

60

100

1400 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

60

60

100

1500 uur

Cabaret

RNW

60

0

-

1600 uur

Radioboeken

RNW

60

0

-

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2300 uur

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

840

348

41

TOTAAL

tot min

min extern

% extern

% extern

71

zondag

omroep

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

tot min 60

min extern 12

% extern 20

0800 uur

Vroege vogels

VARA

60

60

100

0900 uur

Vroege vogels

VARA

60

60

100

1000 uur

OVT

VPRO

60

60

100

1100 uur

OVT

VPRO

60

60

100

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1300 uur

Cabaret

RNW

60

0

-

1400 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1500 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1600 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

840

540

64

2300 uur

TOTAAL

Ontwikkeling aandeel binnenlandse omroepen zomerprogrammering

winter 06/07

zomer 07

trend

maandag t/m vrijdag

40%

40%

0%

zaterdag

63%

41%

-22%

zondag

64%

64%

0%

Winterprogrammering 2007/2008

maandag t/m vrijdag

omroep

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0900 uur

Nieuwslijn

RNW

30

6

20

0930 uur

Wereldnet

RNW/VPRO

30

15

50

1000 uur

Onderweg

RNW

60

0

-

1100 uur

Onderweg

RNW

60

0

-

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

30

6

20

1230 uur

De Twaalf Provinciën

RNC

30

30

100

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

600

177

30

2300 uur

TOTAAL NB geen uitzendingen tussen 1300 en 1700 uur

72

tot min

min extern

% extern

zaterdag

omroep

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

tot min 60

min extern 12

% extern 20

0800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0900 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1000 uur

Op Zee

RNW/Rijnm

60

30

50

1100 uur

Op Zee

RNW/Rijnm

60

30

50

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

30

6

20

1230 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

30

30

100

1300 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

60

60

100

1400 uur

TROS Nieuwsshow

TROS

60

60

100

1500 uur

NL Top 20 *

St Ned Muz

60

60

100

1600 uur

Radioboeken

RNW

60

0

-

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2300 uur

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

840

408

49

TOTAAL * optie/nog niet zeker

zondag

omroep

tot min

min extern

% extern

0700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

0800 uur

Vroege vogels

VARA

60

60

100

0900 uur

Vroege vogels

VARA

60

60

100

1000 uur

OVT

VPRO

60

60

100

1100 uur

OVT

VPRO

60

60

100

1200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1300 uur

Cabaret

RNW

60

0

-

1400 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1500 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1600 uur

Langs de lijn

NOS

60

60

100

1700 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

1800 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2200 uur

Nieuwslijn

RNW

60

12

20

2300 uur

Met het oog op morgen

NOS

60

60

100

840

540

64

TOTAAL

Ontwikkeling aandeel binnenlandse omroepen winterprogrammering

winter 06/07 winter 07/08 maandag t/m vrijdag

40%

zaterdag zondag

trend

30%

-10%

63%

49%

-14%

64%

64%

0%

73

74