Voortgangsrapportage programmaplan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen 2011 -2014. Wat staat er in “Koers op kwaliteit” over duurzaamheid en MVO? In het vorig strategisch plan van de HG, “Focus 2010” was duurzaamheid als onderdeel van maatschappelijke verantwoordelijkheid een van de vier centrale waarden. Deze centrale waarde werd in Focus 2010 als volgt vertaald: “Ons ondernemerschap krijgt kleur door de verantwoordelijkheid die we voelen voor de samenleving. Als kennisinstelling kijken we nadrukkelijk naar de behoeften van de ons omringende maatschappij. Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid houden we een breed aanbod van opleidingen in stand. Medewerkers hebben oog voor maatschappelijke behoeftes. Studenten worden een ondernemende geest bijgebracht maar wel vanuit verantwoordelijkheid voor de samenleving. Een kernbegrip in die verantwoordelijkheid is duurzaamheid; je verantwoordelijkheid ook voor de toekomstige generaties willen nemen. Duurzaamheid komt ook tot uitdrukking in onze visie op relaties. Integriteit en zorgvuldigheid zijn daarin kernbegrippen. Verantwoordelijkheid en duurzaamheid zijn niet alleen een opdracht ten opzichte van de ons omringende maatschappij maar ook ten opzichte van onze eigen organisatie. Door de betrokkenheid van onze medewerkers en studenten bij de eigen hoge school te stimuleren en duurzaamheid ook in ons eigen werken en studeren vorm te geven, verwezenlijken we ook “in huis” onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.“ In het nieuwe strategische plan van de HG; “Koers op Kwaliteit” 2010 -1014, wordt het begrip duurzaamheid verder geconcretiseerd. Daaruit blijkt dat de hogeschool het als haar taak ziet om studenten vertrouwd te maken met de maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid die ze in en naast hun toekomstig beroep als lid van de samenleving hebben. Een onderdeel van het maatschappelijk verantwoord ondernemen is het onderwerp duurzaamheid. Enkele citaten uit het strategisch plan: “De hogeschool wil werken vanuit een houding van verantwoordelijkheid. Dat komt bijvoorbeeld terug in de aandacht voor duurzaamheid in bedrijfsvoering en huisvesting. Maar ook in het onderwijs, bijvoorbeeld in de gerichtheid van het onderwijs op samenwerking met bedrijven en instellingen in de regio om daarmee de ontwikkeling van de regio te bevorderen.” “Cultuur is hierbij een belangrijk aspect. Het gaat hierbij om zaken als mensen durven aanspreken op het niet nakomen van afspraken en regels; het efficiënt omgaan met mensen en middelen (resources), ook uit oogpunt van duurzaamheid; het doorbreken van de cultuur van veel vergaderen en overleggen, waarin iedereen zijn zegje moeten kunnen doen.” “De hogeschool verwacht dat in iedere opleiding aspecten van duurzaamheid en/of maatschappelijke verantwoordelijkheid tot uiting komen. Het aantal schools dat AISHEduurzaamheidssterren heeft verworven, stijgt tot 5 in 2014.” “Er wordt gestuurd op het verminderen van energieverbruik door gedragsverandering bij medewerkers en studenten (bewustwording) en door toepassing van nieuwe (bewezen) technieken voor verwarmen, koelen en ventileren. Huisvestingsvraagstukken worden opgelost met respect en verantwoordelijkheid voor de omgeving”. Programmaplan Duurzaamheid en MVO Op 6 april 2010 heeft het CvB het programmaplan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen vastgesteld. In dat programmaplan werden de volgende resultaten voorzien.
1. Een beleidsverklaring waarin op basis van “Koers op Kwaliteit”, het Handvest Duurzaam HBO en de in deze projectopdracht beschreven visie, duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid nader wordt uitgewerkt en afgebakend. Stand van zaken De beleidsverklaring is vastgesteld en in zowel het Engels als het Nederlands op de web portal duurzaamheid geplaatst. De stuurgroep stelt voor om deze beleidsverklaring mee te nemen in het nieuwe strategisch plan. 2. Een coördinatiestructuur onder leiding van de regievoerder waar alle activiteiten worden gebundeld en waar ontmoeting en kennisuitwisseling kan plaatsvinden. Stand van zaken De regievoerder heeft in samenwerking met de voorbereidingsgroep een platform ingericht bestaande uit ambassadeurs van alle schools, stafbureau’s, het Facilitair Bedrijf en de kenniscentra. Dit platform is in 2011 twee keer en in 2012 een keer bij elkaar gekomen. De bijeenkomsten werden zeer matig bezocht. Onderwerpen die aan de orde zijn gekomen zijn: o Presentatie “My workspace” o MJA-3 en energie efficiencyplan o Duurzaam inkoopbeleid o Duurzaam HRM-beleid o Rol Fairtrade in duurzaam inkoopbeleid o Presentatie programma “Mondiaal Mondig o Presentatie onderzoek “Duurzaam gedrag onder studenten” o Presentatie Energy Academy en EnTranCe o Presentatie AISHE traject o Opening Watertappunt Vanwege de zeer matige opkomst zijn er sinds 2013 geen extra ambassadeursbijeenkomst meer georganiseerd. Wel worden er jaarlijks op de dag van de duurzaamheid aktiviteiten georganiseerd vanuit het programmaplan. Van 2011 tot medio 2013 is er onder verantwoordelijkheid van en stuurgroep duurzaamheid en MVO gewerkt aan de uitvoering van het programmaplan. Het voorzitterschap van de stuurgroep duurzaamheid en MVO is overgedragen van Rob van Linschoten naar Ron van der Weerd. De stuurgroep is medio 2013 op verzoek van het CvB opgeheven omdat het CvB het aantal stuurgroepen wilde verminderen. Duurzaamheid en MVO werden ondergebracht bij het PO-FB. 3. Een activiteitenplan met daarin opgenomen alle voornemens van schools stafbureau’s en het FB. Stand van zaken Het is helaas niet gelukt om jaarlijks van alle organisatieonderdelen een activiteitenoverzicht te ontvangen. Het vragen om een bijdrage aan dit overzicht kost zoveel “trek- en sleurwerk” tijd dat deze pogingen zijn gestaakt. 4. Opzet auditplan met behulp van AISHE-methodiek van de Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs (DHO) voor de schools ABC, Engineering, SIRE, SASS en FM en begeleiding van het verdere traject om AISHE-sterren te halen. Stand van zaken Het IBK heeft inmiddels de derde AISHE ster behaald voor alle drie de opleidingen. Ook FM is het gelukt om 2 sterren te behalen in 2014. De overige vier schools hebben zich teruggetrokken. Aan alle schools was wel 6000, - euro toegezegd als tegemoetkoming in de voorbereidingskosten. Dit bedrag, in totaal 30.000, - staat gereserveerd in het duurzaamheidsfonds. Aan de portefeuillehouder is voorgesteld om het behalen van AISHE sterren te koppelen aan de strategische thema’s en kernwaarden van de HG. Dat biedt voor de schools wellicht betere mogelijkheden om invulling te geven aan zowel de thema’s als het behalen van de sterren. De doelstelling uit Koers op Kwaliteit om in 2015 voor vier schools AISHE sterren te realiseren is dus niet gehaald.
5. Een infrastructuurplan met betrekking tot de bedrijfsvoering. Het Facilitair Bedrijf zal in nauwe samenwerking met het kenniscentrum Energie en met gebruikmaking van de expertise bij de RUG een infrastructuurplan opstellen voor duurzame bedrijfsvoering. Stand van zaken Er is begin 2014 een visie op duurzame bedrijfsvoering opgesteld die in het PO-FB met enthousiasme ontvangen is en waarvan het CvB met instemming heeft kennisgenomen. Deze visie wordt nu uitgewerkt in concrete aktiviteiten. 6. Een gezamenlijk voorstel met de RUG voor een duurzame Zernike Campus. In het UHGoverleg van september 2009 is besloten dat de RUG en de HG gezamenlijk verkenning uitvoeren naar de wijze waarop duurzaamheid gestalte kan krijgen op de Zernike Campus. Stand van zaken. De Duurzame Zernike Campus is vooral een aangelegenheid van de stuurgroep Zernike. De voorzitter van de stuurgroep duurzaamheid en MVO onderhield hierover het contact met het CvB. Nu de stuurgroep is weggevallen is er vanuit het programmaplan geen relatie meer met de stuurgroep Zernike. In het kader van het Akkoord van Groningen is er door de regievoerder i.s.m. medewerkers van de RUG de werkconferentie “Op weg naar een duurzame ZernikeCampus” georganiseerd op 18 november 2010. Daarna is besloten dat de RUG en de Hanzehogeschool ieder hun eigen jaarlijkse werkconferentie organiseren en elkaar daarbij uitnodigen. 7. Een communicatieplan gericht op bewustwording, kennisuitwisseling en enthousiasmering. Aan het stafbureau M&C wordt gevraagd om in overleg met de regievoerder een communicatieplan op te stellen. Stand van zaken Dit plan is nog niet gereed. Wel is er voor de ambassadeurs, de stuurgroep leden en de voorbereidingsgroep een community aangemaakt om informatie uit te wisselen. Hier wordt niet of nauwelijks gebruik van gemaakt. 8. Een digitale opzet (binnen sharepoint) voor kennisuitwisseling en monitoring van duurzaamheid binnen de HG. De regievoerder zal in overleg met de projectleider sharepoint de mogelijkheden voor een digitaal platform dat ruimte biedt voor kennisuitwisseling, informatieverstrekking en discussie nader onderzoeken. Stand van zaken In 2011 is de web portal officieel in de lucht gegaan. De regievoerder en de ondersteuner onderhouden de web portal en zorgen dat er zoveel mogelijk actuele informatie op te vinden is. Hiervoor zijn zij wel afhankelijk van medewerking vanuit de organisatie. Gebleken is dat dit heel erg veel tijd kost omdat er vanuit de organisatie geen enkel initiatief komt om zelf informatie aan te dragen. Alle schools en kenniscentra kunnen hier informatie op kwijt over hun duurzame aktiviteiten. Er wordt een koppeling gemaakt met de website van het DUPLHO zodat we onze aktiviteiten ook landelijk kunnen promoten. Het is dan wel nodig dat schools en kenniscentra ook de moeite nemen om de informatie aan de beheerder van de webportal door te geven. Webportal duurzaamheid 9. Het realiseren van het convenant duurzaam inkopen. Dit traject is ingang gezet door het bedrijfsbureau van het Facilitair Bedrijf. Het streven is om in 2012 voor 50 % duurzaam in te kopen. Dat is bijna gelukt. In 2012 zijn bij vier van de vijf aanbestedingen de duurzaamheids criteria van Agentschap.nl toegepast. Niet voor alle aanbestedingen waren er criteria beschikbaar. Activiteiten duurzaamheid 2011 - 2014
In 2011 -2014 zijn verder de volgende aktiviteiten opgepakt door de stuurgroep. 1. Begeleidings bijeenkomsten contactpersonen AISHE In 2011 -2014 zijn door de regievoerder meerdere bijeenkomsten georganiseerd voor contactpersonen van schools die een AISHE ster wilden behalen en AISHE auditors. Doel was om ervaringen uit te wisselen, kennis en informatie over te dragen en elkaar te ondersteunen in dit traject. Ook is HOBEON een keer uitgenodigd om informatie te ·verstrekken over de nieuwe werkwijze in de AISHE accreditatie. Gaandeweg haakten echter steeds meer schools af en daarom zijn de bijeenkomsten vooralsnog stopgezet. 2. Realisatie kraanwatertappunt Op 20 juni is een kraanwatertappunt geopend op het HanzeForum (Zernikeplein). De opening werd verricht door Henk Pijlman, voorzitter van het College van Bestuur en Rob van Linschoten, voorzitter van de stuurgroep duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen van de Hanzehogeschool Groningen. Met dit tappunt ondersteunt de Hanzehogeschool Groningen als duurzame hogeschool het initiatief van Stichting Jointhepipe.org. Dit is het eerste netwerk van kraanwaterdrinkers dat zich inzet voor een eerlijke verdeling van schoon drinkwater over de wereld. De stichting heeft tappunten ontwikkeld om kraanwater terug in het straatbeeld te krijgen als alternatief voor het milieubelastende voorverpakte water. Het tappunt op het HanzeForum bevindt zich vlak voor de fontein 3. Ondertekening verklaring “Higher Education Sustainability Initative for RIO+20 De Hanzehogeschool Groningen heeft als eerste Nederlandse hogeschool de verklaring ‘Higher Education Sustainability Initative for Rio+20’ getekend. Dat gebeurde op 30 mei. Daarmee loopt de Hanzehogeschool voorop op het gebied van duurzaamheid. Maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzaamheid zijn al lange tijd belangrijke speerpunten van de HG. Dat geldt voor het onderwijs, maar ook voor onderzoek en de HG als werkgever. Het ondertekenen van de verklaring betekent dat de hogeschool zich zal inzetten onderstaande acties uit te voeren: • Lesgeven in concepten van duurzame ontwikkeling • Aanmoedigen van onderzoek op het gebied van duurzame ontwikkeling • Werken aan een groene campus • Ondersteuning bieden aan duurzame initiatieven in onze omgeving • Aangaan van internationale verbanden en het delen van resultaten 4. Deelname aan DUPLHO. Tijdens een van de DUPLHO bijeenkomsten is door de HG een presentatie gegeven over FAIRTRADE. Er is een DUPLHO website inde lucht waar de HG ook deel van uit maakt en waar de HG haar duurzame aktiviteiten kan vermelden. Kijk voor meer informatie op www.duplho.nl 5. Werkconferentie “Laat het zien op 10-10” Landelijke duurzaamheidsdag Tijdens de jaarlijkse HG-duurzaamheidsmiddag op 10 oktober werden medewerkers en studenten van de Hanzehogeschool en externe genodigden in de gelegenheid gesteld om kennis te maken met de vele activiteiten die de Hanzehogeschool onderneemt op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Alle kenniscentra en meerdere schools verzorgden een workshop.
6. Proef elektrisch vervoer In februari 2013 is gestart met de proef om elektrisch vervoer in te zetten voor stage- en of dienstreizen. Gedurende een half jaar mochten medewerkers voor stage – en dienstreizen gebruik
maken van een elektrische auto. De proef was geslaagd. Er is nu overleg gaande met Century om voortaan alleen nog elektrische en of auto’s op groen gas te huren. 7. Meedingen naar de SustainaBul prijs 2013 en 2014 De Hanzehogeschool heeft mee gedongen naar de SustainaBul 2013 en 2014, de prijs voor de meest duurzame hogeschool en universiteit van Nederland. Deze prijs is een initiatief van de landelijke studentenorganisatie voor een duurzame toekomst; “Morgen”. In 2013 hebben we zilver gewonnen en in 2014 goud! Voor meer informatie zie: www.sustainabul.nl 8. Instellen duurzaamheidsprijs Het FB heeft samen met het kenniscentrum Kunst en Samenleving een duurzaamheidsprijs ingesteld voor studenten van de HG. Het is daarbij de bedoeling dat studenten uit het ··kunstvakonderwijs gaan samenwerken met studenten uit andere disciplines van de HG. Met het instellen van deze prijs willen we door middel van duurzaamheid studenten uit het kunstvak onderwijs samenbrengen met studenten uit andere disciplines van de HG en vanuit duurzaamheid de maatschappelijke betekenis van kunst voor de samenleving onderstrepen. Nominatie De Dean van de school waar het zwaartepunt van het onderzoek ligt, draagt onderzoeken voor aan de selectiecommissie. De programmamanager van het Kenniscentrum Kunst en Samenleving en de programmanager duurzaamheid van het FB vormen de selectiecommissie en maken een voorselectie voor de jury. De Jury De jury bestaat uit Anne Nigten, Margreet Boersma, Victorine de Graaf, Harrie van den Elsen, Peter van der Wel. De naam The sustainability art award. De Prijs De prijs zal bestaan uit een geldbedrag van € 2500, - en een nog te ontwerpen kunstvoorwerp. Het eerste jaar zal dit bedrag ten laste worden gebracht van het fonds duurzaamheid. De uitreiking De eerste aankondiging van de prijsvraag zal op 10 oktober 2013 zijn, de dag van de duurzaamheid. De eerste uitreiking zal een jaar later op 10 oktober 2014 plaatsvinden. Inzendingen kunnen tot 22 september 2014 worden ingediend via de webportal duurzaamheidsprijs. Aanloopjaar 2014 Dit eerste jaar zal de regie voor het organiseren van de prijs bij het Kenniscentrum Kunst en Samenleving liggen. De prijs zal worden bekostigd uit het fonds duurzaamheid. Mocht de prijs succesvol blijken te zijn, dan zal overwogen worden om hem op te nemen in het algemene prijzenbeleid van de HG. 9. Duurzame bedrijfsvoering in PL Hanze. In de PL Hanze van april, is uitgebreid aandacht besteed aan de visie op duurzame bedrijfsvoering. 10. Onderzoek naar duurzaam curriculum. Begin 2013 heeft en stagiaire van FM onderzoek gedaan naar de duurzaamheid van de curricula van diverse schools. Hieraan hebben 12 schools hun medewerking gegeven. Het onderzoek is gedaan aan de hand van de richtlijnen van het AISHE keurmerk. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat naast FM en IBK nog zeker vijf schools op basis van de Quick scan voldoende duurzaamheid in hun curriculum hebben ingebouwd om een AISHE keurmerk te behalen. Academie voor Architectuur, Bouwkunde en Civiele Techniek Academie voor Gezondheidsstudies
Academie voor Sociale Studies Instituut voor Engineering Instituut voor Financieel Economisch Management International Business School De resultaten van het onderzoek zijn teruggelegd bij de schools die hebben meegewerkt aan het onderzoek. Tot slot. Helaas is duurzaamheid niet opgenomen in de onderwijsvisie.
Voortgangsrapportage duurzame bedrijfsvoering.
Inleiding Het Facilitair Bedrijf is verantwoordelijk voor het voeren van een duurzame bedrijfsvoering. Een van de centrale doelstellingen uit de FB meerjarenvisie “Trossen Los” is dan ook: “Het FB draagt bij aan de voorbeeldfunctie van de HG als maatschappelijke verantwoordelijke en duurzame onderneming.” Deze doelstelling is afgeleid van het HG strategisch plan “Koers Op Kwaliteit”. Uit “Koers OP Kwaliteit”, blijkt dat de hogeschool het als haar taak ziet om studenten vertrouwd te maken met de maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid die ze in en naast hun toekomstig beroep als lid van de samenleving hebben. Een onderdeel van het maatschappelijk verantwoord ondernemen is het onderwerp duurzaamheid. Enkele citaten uit het strategisch plan: “De hogeschool wil werken vanuit een houding van verantwoordelijkheid. Dat komt bijvoorbeeld terug in de aandacht voor duurzaamheid in bedrijfsvoering en huisvesting.” “Er wordt gestuurd op het verminderen van energieverbruik door gedragsverandering bij medewerkers en studenten (bewustwording) en door toepassing van nieuwe (bewezen) technieken voor verwarmen, koelen en ventileren. Huisvestingsvraagstukken worden opgelost met respect en verantwoordelijkheid voor de omgeving”. Over de bedrijfsvoering worden in het programmaplan Duurzaamheid en MVO, de volgende voornemens genoemd: 1. De HG blijft maatregelen treffen die er toe leiden dat de milieubelasting van de eigen bedrijfsvoering wordt beheerst en wordt verminderd. In het kader van de meerjarenafspraken (MJA3) tussen het ministerie van VROM en de HBOraad, heeft de HG een convenant ondertekend met de HBOraad om het energie gebruik jaarlijks met drie procent terug te dringen. Dit wordt jaarlijks gemonitored door AgenschapNL. Bij aanbestedingen worden de AgentschapNL-criteria voor duurzaamheid zoveel als mogelijk opgenomen naar aanleiding van het afgesloten Convenant Duurzaamheid tussen VROM en de HBOraad. 2. De hogeschool heeft een voorbeeldfunctie in de richting van medewerkers en studenten in een duurzame bedrijfsvoering. 3. De hogeschool past in de eigen bedrijfsvoering de principes toe die in het onderwijs aan studenten worden overgedragen en die het resultaat zijn van onderzoek. 4. Verhoging van efficiency en effectiviteit zijn een aanjager voor duurzaamheid en leveren daar een belangrijke bijdrage aan.
5. Een infrastructuurplan met betrekking tot de bedrijfsvoering. Het Facilitair Bedrijf zal in nauwe samenwerking met het kenniscentrum Energie en met gebruikmaking van de expertise bij de RUG een infrastructuurplan opstellen voor duurzame bedrijfsvoering. Hierin worden o.a. de MJA3-afspraken over energiebesparingen betrokken maar ook zal er gezocht worden naar mogelijkheden om afvalstromen te verminderen. Er zullen milieu prestatie-indicatoren worden ontwikkeld voor de gebouwen en er zullen binnen de gebouwen duurzaamheidsteams worden benoemd. Het FB streeft ernaar om HG-breed een kwaliteitskeurmerk duurzaamheid te behalen. De visie op duurzame bedrijfsvoering is inmiddels vastgesteld. Wij maken onze bedrijfsvoering duurzaam door:
en biologische producten
ling
Ons ambitie niveau is er op gericht om binnen de HG beleidskaders en binnen de reguliere begrotingen: • Voor onze huisvesting op termijn een BREEAM certificering te realiseren. • Het convenant duurzaam inkoop beleid te realiseren. • Het MJA3 convenant te realiseren. • De Fair trade certificering te handhaven. . Een gouden SustainaBul te bemachtigen in 2015. • Duurzaamheid zichtbaar en aantrekkelijk te maken • Bewustwording en gedragsbeïnvloeding onder studenten en medewerkers te bewerkstelligen
