Voortgangsrapportage Programma Krachtwijken November 2009 Gemeente Den Haag
Voortgangsrapportage Haagse krachtwijken November 2009 Gemeente Den Haag
3 november 2009
2
3 november 2009
Inhoud
Het resultaat telt
5
1. Inleiding bij de rapportage
7
2. De aanpak en adopties
11
Intermezzo Gezondheid en sport 3. De Pijlers Intermezzo Multiprobleemgezinnen 4. Bewonersparticipatie Intermezzo Uitenhagestraat 5. De wijken en stedelijke business cases Intermezzo Schoon, heel en veilig 6. Achttien bestuurlijk vastgestelde opdrachten Intermezzo Otterrade
13 15 17 19 22 24 32 33 38
Bijlage : Voortgang in de business cases (stedelijk en per wijk)
41
De Stedelijke business cases
41
Transvaal
54
Schilderswijk
63
Stationsbuurt – Rivierenbuurt
71
Zuidwest
78
3
3 november 2009
4
3 november 2009
Het resultaat telt Haagse Aanpak werkt Het resultaat op straat, daar gaat het om. Om dáár wezenlijk verandering te brengen, is een uitgebreid programma samengesteld waarmee we de grote problemen in de krachtwijken aan gaan pakken. We voeren dat programma uit in een periode van tien jaar. Niet in één jaar, niet in twee jaar. Ook niet in één collegeperiode, maar in een periode van tien jaar. Den Haag is de enige gemeente in Nederland met een krachtwijkenprogramma met èchte lange adem. Kwaliteit maak je namelijk niet in één dag. En dát is wat deze wijken nodig hebben: duurzaam succes! Er is op straat geen behoefte aan snelle acties die het alleen op televisie goed doen. Bij de aanvang van dit project, in 2007, is door alle bewoners gevraagd om een serieus plan. ‘Laten we het nu eens in één keer echt goed doen!’ was de roep uit de wijken. De gemeente heeft geluisterd naar wat er moest gebeuren om de vier wijken, Transvaal, Schilderswijk, Rivierenbuurt/Stationsbuurt en Zuidwest, naar het Haagse gemiddelde te krijgen. Deze wijken scoren slecht op punten als gezondheid, scholing, werk, economie, problemen bij mensen thuis, een schone straat en veiligheid. Er zijn ambitieuze plannen voor verbetering en er is op basis daarvan een megaprogramma opgesteld. De bewoners gaven zelf aan waar de problemen het grootst waren en waar we dus, samen met hen, oplossingen voor moesten bedenken. Maar het belangrijkste signaal dat uit alle buurten naar voren kwam was dat je hierbij niet over één nacht ijs kon gaan. Dus zijn we erg trots op de resultaten die nu alvast hebben bereikt. Zo wordt er met grote inzet gewerkt aan hulp voor multiprobleemgezinnen. Deze mensen worden niet meer alleen gelaten in het woud van hulpverlenende ‘instanties’. Dat alleen al is een grote stap vooruit voor de bewoners thuis. Sinds kort wordt de straat van vroeg in de ochtend tot ’s avonds laat schoongehouden. Met veel meer mensen dan voorheen en meer modern materieel. Eindelijk eens iets dat mensen in de wijk wilden zien: ‘maak meer schoon’. Voor ‘Schoon en Heel’ zijn we met veel mensen in de vier wijken op stap geweest. En tijdens het opstellen van de plannen hebben de wijkteams een belangrijke rol gehad om tot een echt goed voorstel te komen. Nu vegen we vaker, waardoor het schoner wordt, handhaven we meer en zijn we begonnen met de plaatsing van ondergrondse afvalcontainers, zodat afval niet meer op straat wordt verzameld. Het wordt daardoor zichtbaar schoner op straat. Dat is wat men wil. De ondergrondse containers waren er zonder de energie van de ‘Haagse aanpak’ niet gekomen. Tijdens de eerste sessies al klonk vanuit de wijken de roep om iets te doen aan het zwerfafval. De gemeente heeft hiernaar geluisterd en heeft er iets aan gedáán. Eén van de eerste bekrachtigde voorstellen in de krachtwijkenaanpak was ten slotte het plan om alle vier de wijken te voorzien van ondergrondse afvalcontainers. Met dàt besluit heeft Den Haag in één keer een grote stap gezet . En ook duidelijk gemaakt dat de gemeente een serieuze partner is voor deze wijken. En dit is nog maar één voorbeeld. En nu verder Deze voortgangsrapportage, opgesteld door het Programmabureau Krachtwijken, laat nog veel meer resultaten zien. Die gelden voor een programma dat 10 jaar gaat duren, zijn veelbelovend, en leveren dankzij een gedegen aanpak ook echt duurzame winst op voor de bewoners van de vier krachtwijken. Minstens zo belangrijk is het om de veranderende aanpak te laten zien. Dat is een ontwikkeling die zich binnen én buiten de muren van het stadhuis afspeelt, maar die niet één op één aan de verschillende business cases is verbonden. Deze verandering is een gevolg van de omslag die wij met de krachtwijkenaanpak hebben gemaakt. Die omslag werd ingegeven door de wens van het college om zaken doelgerichter aan te pakken, om integraal en wijkgericht te werken. De omslag werd ook hardop geëist in de wijken. Want daar was iedereen het meer dan beu dat keer op keer ideeën om iets aan de achterstanden te doen, in een te korte termijn uitgevoerd moesten worden. In het verleden bleek steeds weer dat het bijna onmogelijk is om problemen, die heel divers zijn, op een effectieve manier, met inzet van verschillende disciplines, diensten en partners aan te pakken. Den Haag heeft dit binnen het college opgepakt door met de inhoudelijk meest betrokken wethouders voor de aanpak, samen aan tafel te gaan zitten. In de praktijk wordt hier, door ‘collegiaal bestuur’, de krachtwijkenaanpak vanuit het college geleid. Dit levert de noodzakelijke bestuurlijke coalities op die planvorming makkelijker en sneller mogelijk maakt. Zowel in de voorbereidingsfase als in de uitvoering is ook het beraad van directeuren van groot belang. Aan één tafel wordt door de verschillende diensten samengewerkt om een integrale aanpak te realiseren. Een goed voorbeeld is de eerder genoemde aanpak van multiprobleemgezinnen. Twee jaar geleden nog hadden de
5
3 november 2009
diensten OCW en SZW ieder een volledig eigen traject voor hun afzonderlijke doelgroepen – gezinnen mèt en gezinnen zonder kinderen. Het is heel eenvoudig, maar de ‘Haagse Aanpak’ (krachtwijkenaanpak) was er voor nodig om te laten inzien dat een groot deel van het werk samen kan en dus ook moet worden gedaan. Efficiency wordt nu behaald door samen mensen met meerdere problemen in kaart te brengen – waarbij overigens ook mensen met minder ernstige problemen in het vizier komen – en ze ook met een gezamenlijk opgezet systeem, van coördinatie en planvorming te helpen. Eén gezin, één coach en één hulpplan, daar werken we hard aan. Met op de achtergrond verschillende instanties en gemeentelijke diensten. Nu is de aanpak oplossings- en klachtgericht. Het lijkt heel simpel, maar alleen vanuit dat klachtgerichte perspectief was iedereen in de verschillende ketens er van te overtuigen dat één klant ook echt één aanpak hoort te krijgen. En dat hebben we nu al met z’n allen bereikt. Buiten het stadhuis wordt ook veel meer samengewerkt. Dat is echt niet alleen te danken aan de inzet van de gemeente. Maar ook hier is het project dat we mèt alle partners hebben aangedurfd, de reden voor de intensievere samenwerking. Een goed voorbeeld is het Teniersplantsoen in de Schilderswijk. In de omgeving ervan werken ongeveer 200 professionele hulpverleners, welzijnswerkers, onderwijzers, sportleerkrachten, culturele werkers. In een dozijn verschillende instellingen voor de wijk. Zij zetten zich al jaren enorm in voor de Schilderswijk. De ‘Haagse Aanpak’ zorgt ervoor dat ze samen aan tafel zitten en brede programma’s opstellen. Om middelen en voorzieningen, bijvoorbeeld (school)gebouwen, nog beter te gebruiken. Er worden inmiddels brede programma’s aangeboden in de zaterdagschool, de zomerschool en de sportcampus. Nu komt daar, in het het pas geopende centrum, ook een breed wijkgericht cultuuraanbod bij vanuit Culturalis. De afstemming van de verschillende onderdelen, gebeurt door de instellingen sámen, met ondersteuning vanuit de gemeente. Op de zaterdagschool zitten tot nu toe 230 jongeren en 140 volwassenen die door deze aanpak, en het extra geld vanuit de gemeente, hard kunnen werken om zichzelf te ontwikkelen. Want er worden niet vrijblijvende cursussen aangeboden. Leerlingen – van jong tot oud – krijgen hier gewoon Nederlands of rekenen. Tachtig procent van het aanbod van de zaterdagschool is les. En dáár komen dus mensen op af, blijkt. In vergelijking met andere ‘brede school’ initiatieven elders in Nederland met een veel meer op ‘leuk’ gericht programma, is de opkomst hier vele malen hoger. Het werkt dus. Kortom, we zijn met velen aan de slag in de krachtwijken in Den Haag. Met onze ‘Haagse Aanpak’. Die aanpak is veelbelovend en de eerste resultaten zijn zeer hoopgevend. Deze rapportage gaat daar uitvoerig op in. Maar het belangrijkste is volgens ons dat we op de ingeslagen weg voort blijven gaan. De coalities die we, op alle fronten, met alle verschillende partners en vooral met de bewoners, hebben gesmeed, moeten we koesteren en gebruiken om betekenisvol werk te verzetten in de wijken. Het college blijft daarom met volle inzet sturen op een samenhangende en structurele uitvoering van het programma Krachtwijken Den Haag. De eerste slagen zijn gemaakt, we zijn nog wel een paar jaar ‘aan de beurt’. Dus we pakken door.
Henk Kool, wethouder SWE Sander Dekker, wethouder OJS Marnix Norder, wethouder BW Bert van Alphen, wethouder WVE
6
3 november 2009
1. Inleiding bij de rapportage Voor u ligt de tweede voortgangsrapportage van de Haagse krachtwijkenaanpak. De aanpak moet ervoor zorgen dat de wijken beter gaan scoren op punten waarop zij nu achterblijven bij het Haagse gemiddelde. Het gaat om zaken als gezondheid, scholing, werk, economie, problemen bij mensen thuis, een schone straat en veiligheid. De aanpak is een grote opgave en gebeurt op basis van vijf pijlers of thema’s die ieder betrekking hebben op een van de genoemde aandachtsterreinen. Het werk dat moet worden verzet is per pijler en per wijk ondergebracht in business cases, 77 in totaal. Deze voortgangsrapportage is opgebouwd rond deze pijlers en business cases. Maar er is meer. Met verschillende partners zijn afspraken gemaakt over doelstellingen en over bijdrages, zowel financieel als inhoudelijk. Daarom is er ook een hoofdstuk aan de achttien bestuurlijke opdrachten gewijd. Ook is er een hoofdstuk opgenomen over bewonersparticipatie, die bij alle business cases van belang is en een rol speelt. De vier wijken Transvaal, Schilderswijk, Stationsbuurt/Rivierenbuurt en Zuidwest komen afzonderlijk aan bod met een korte stand van zaken. Ook de cases die in al de vier wijken aan de orde zijn, komen als zogenaamde ‘stedelijke business cases’ afzonderlijk aan bod. Een uitputtend overzicht van de voortgang en stand van zaken per business case wordt gegeven in de bijlage. Dit overzicht is in vorm gelijk aan de eerste voortgangsrapportage. Tenslotte wordt inzicht gegeven in de praktijk van de krachtwijkenaanpak in Den Haag. Vijf interviews met mensen uit de praktijk geven een diepgaand beeld van wat er komt kijken bij de opzet en de uitvoering van de plannen. U vindt deze intermezzo’s verspreid door de rapportage.
7
3 november 2009
Haagse Markt 25 juni 2009
8
3 november 2009
9
3 november 2009
10
3 november 2009
2. De aanpak en adopties Kenmerkend voor de Haagse wijkenaanpak zijn integraliteit, wijkgerichtheid en uitvoeringsgerichtheid. Om met het laatste te beginnen: er wordt gestreefd naar een zichtbaar resultaat, dus spoedige uitvoering van de plannen. Natuurlijk betekenen afgeronde voorstellen, afspraken of overeenkomsten ook resultaat, maar deze vormen pas het begin, een eerste stap. Waar men op zit te wachten zijn resultaten in de wijken: maatregelen die zorgen voor een verbetering op de punten waarop de wijken nu slecht scoren. Die resultaten moeten passen bij het karakter van de wijk (het DNA) en de behoeften en vragen die daar leven. Dit vergt vanzelfsprekend een intensief contact en overleg met de wijkbewoners. Dit krijgt in de krachtwijkenaanpak bijzonder veel aandacht. Integraliteit is een hoofdstuk apart. De Haagse krachtwijkenaanpak heeft oog voor de veelzijdigheid van problemen. Zo is er bijvoorbeeld doorgaans een verband tussen overlast op straat en moeilijkheden in gezinnen. Het is belangrijk deze samenhang te zien en met een brede aanpak te komen. Een groot deel ervan betreft ‘regulier werk’ op het terrein van onderwijs en welzijn, sociale zaken en werkgelegenheid, stedelijke ontwikkeling, leefbaarheid en veiligheid. Deze taken zijn op zichzelf niet nieuw, maar ze krijgen juist op het punt van de integraliteit een nieuwe impuls. Dat betekent vooral meer samenwerking, tussen bewoners en allerlei instanties, maar ook tussen (overheids)instanties onderling. Het Haagse gemeentebestuur wil verkokering binnen het ambtelijk apparaat vermijden en bestrijden. Het gaat in de krachtwijkenaanpak om het probleem of de vraag uit de wijk. Dat is leidend en niet de specifieke taakomschrijving van een gemeentelijke dienst of andere instantie. Integraliteit betekent ook coalities vormen en vanuit betrokkenheid bij de wijk de handen ineenslaan. Het Haagse college en de corporaties overleggen bijvoorbeeld met allerlei maatschappelijke organisaties op het gebied van onderwijs, zorg, welzijn en wonen, die zich hebben verenigd in het samenwerkingsverband Forum. Het Rijk toont zijn betrokkenheid door zogenaamde adopties. Verschillende bewindspersonen hebben zich verbonden aan projecten in de gemeente Den Haag. Frank Heemskerk heeft het economisch programma van de wijk Transvaal geadopteerd, Marja van Bijsterveldt het programma van de campus Teniersplantsoen in de Schilderswijk. Minister Ab Klink heeft de businesscase gezondheid en sport geadopteerd en minister Ernst Hirsch Ballin heeft zich verbonden aan een belangrijk onderdeel van het veiligheidsprogramma, namelijk de sluitende nazorg voor Haagse jongeren die een justitiële jeugdinrichting verlaten. Bij deze werkwijze zijn communicatie en overleg erg belangrijk. Er wordt flink ingezet op bewonersparticipatie en ook op andere manieren wordt gestreefd naar binding en verbinding met en in de wijk. Participatie is bij de gehele aanpak een belangrijk aspect. Er vinden in dat kader tal van evenementen en bijeenkomsten plaats, van buurtfeesten tot theatervoorstellingen, gericht op het versterken van samenhang en betrokkenheid in de wijk.
De problematiek in de krachtwijken wordt aangepakt volgens vijf thema’s of pijlers: • schoon, heel en veilig • jongeren en gezondheid • multiprobleemgezinnen • werk, inburgering en wijkeconomie • leefbaar wonen De afgelopen maanden zijn krachthonksessies gehouden over verschillende business cases. Het draait in die sessies om uitwisseling en inspiratie en het leggen van verbindingen. Zo wordt het netwerk van personen die zich inzetten voor de krachtwijken steeds groter en hechter. Er zijn krachthonksessies gehouden over inburgering, schoon, heel en veilig, multiprobleemgezinnen en bewonersparticipatie. 11
3 november 2009
Op 25 juni vond in de RAC-hallen de eerste Haagse krachtwijkenmarkt plaats. Deze stond in het teken van kennismaking en uitwisseling tussen personen en organisaties die aan de krachtwijken werken. Er waren tientallen kramen met informatie over de business cases waaraan wordt gewerkt. De cases kregen een gezicht, omdat casemanagers persoonlijk uitleg gaven over wat goed gaat en wat nog beter kan. De integrale aanpak van het krachtwijkenprogramma werd goed zichtbaar. De markt was een succes. Hij heeft vele bezoekers getrokken, er is veel informatie uitgewisseld en er zijn talloze verbindingen gelegd. In het krachtwijkencafé ontstond aan het einde van de middag een levendige discussies over de thema’ burgerparticipatie, wijkeconomie en onderwijs. De dag viel samen met de wijkendag van WWI: 140 ambtenaren van het ministerie gingen de Haagse krachtwijken in om met eigen ogen te zien hoe het daar gaat én om iets te doen, zoals praten met bewoners en organisaties, de straten aanvegen, meehelpen bij buurtprojecten en eten uitdelen bij de Voedselbank. Jongeren uit de wijk, welzijnswerkers en wijkagenten vergezelden de ambtenaren bij hun werkbezoek. Er wordt hard gewerkt aan het verbeteren van de veiligheid in de krachtwijken. De afgelopen jaren zijn extra wijkagenten toegekend voor de politie in de regio Haaglanden en daarvan zijn er 12 aan de slag gegaan in de Haagse krachtwijken. Criminaliteit en overlast worden aangepakt door enerzijds het toezicht en de handhaving op straat te versterken en anderzijds maatregelen te nemen om ‘achter de voordeur’ ondersteuning en hulp te bieden. Huisbezoeken aan kwetsbare huishoudens moeten helpen bij het meer gecoördineerd en dus efficiënt aanbieden van hulp op verschillende terreinen. In de eerste helft van 2009 zijn in de vier Haagse krachtwijken ruim 450 van dergelijke huisbezoeken afgelegd.
Voor de maximale ontplooiing van kinderen en jongeren worden mogelijkheden geschapen om meer te leren en ook andere talenten te ontwikkelen. Het leeraanbod wordt uitgebreid en er komt meer cultureel aanbod. Gezien de relatie tussen gezondheid en bewegen wordt ook gestimuleerd dat kinderen en jongeren aan sport doen. Er is aandacht voor sportaccommodaties en voor begeleiding bij activiteiten. In dit kader zijn bijvoorbeeld in de krachtwijken combinatiefunctionarissen aangesteld, die opereren op het grensvlak van sport en onderwijs. In het onderwijs heten zij schoolsportcoördinatoren, in de sport(verenigingen) wordt gesproken over jeugdsportcoördinatoren. In totaal zijn er op de scholen in de Haagse krachtwijken 32 schoolsportcoördinatoren aangesteld, verder nog 36 op scholen met leerlingen uit de krachtwijken (op scholen buiten de krachtwijken). Er zijn 22 sportverenigingen met een jeugdsportcoordinator. Zij zijn eveneens actief op scholen, veelal in de krachtwijken. Door het inburgeringsaanbod een meer inspirerend imago te geven, wordt getracht meer oud- en nieuwkomers te bereiken. Zo hoopt de gemeente vooral de mogelijke cursisten voor vrijwillige inburgering tot deelname te verleiden. In totaal zijn tot september 2009 in de vier krachtwijken ruim 1.055 inburgeringstrajecten gevolgd (peildatum half september 2009). Per wijk zijn de aantallen: 163 in Transvaal, 342 in de Schilderswijk, 52 in de Stationsbuurt en 498 in Zuidwest. Voor het versterken van de leefbaarheid in de krachtwijken is het woningaanbod erg belangrijk. Door ingrepen als sloop/nieuwbouw of grondige renovatie komt een grotere woningdifferentiatie tot stand. Tussen juli 2008 en juli 2009 zijn er in de vier Haagse krachtwijken 849 woningen gesloopt en 741 nieuw gebouwd. Een kleine 500 van deze nieuwbouwwoningen staan in Den Haag Zuidwest, 135 in de Schilderswijk, 61 in de Stations/Rivierenbuurt en 53 in Transvaal. 12
3 november 2009
Intermezzo
‘Een kostbaar bezit’ Isabel Joosen over gezondheid Een goede gezondheid is een kostbaar bezit. Uit de statistieken blijkt dat de bewoners van de krachtwijken minder gezond zijn dan het Haagse gemiddelde. Daarom is 'gezond leven’ een belangrijk thema in de Haagse krachtwijkenaanpak. De wijkgerichte aanpak van gezondheidsachterstanden loopt al langer. In 2002 maakte dit onderwerp deel uit van het beleidsakkoord van het college en in 2003 ging er een wijkgericht actieprogramma van bewoners en professionals van start. In het krachtwijkenprogramma wordt hierop voortgeborduurd en wordt de aanpak integraler. Isabel Joosen is programmamanager Volksgezondheid bij OCW en manager van de stedelijke case Gezondheid en sport. De laatste tijd is er veel aandacht voor het onderwerp gezondheid, vertelt Isabel. “Of je nu de krant opent of de TV aanzet, de berichtgeving over H1N1-virussen, kinderen met overgewicht, depressie als sluimerende volksziekte, het rookverbod in de horeca vliegen om je oren. En we weten dat gezondheidsproblematiek in de grote stad, en met name in de aandachtswijken, een maatje groter is. Al jaren kennen we bij de aanpak van gezondheidsproblemen daarom een wijkgerichte benadering. Deze is kleinschalig en laagdrempelig en dit werkt erg goed. Er bestaat een intensief contact met en tussen professionals in de wijk.” Zo kan men signalen vroegtijdig opvangen. Enerzijds is er dus een wijkgerichte en kleinschalige aanpak, anderzijds wordt nauwlettend gevolgd wat er landelijk en internationaal uit nieuw onderzoek komt. Waar mogelijk wordt er meteen op ingespeeld. De laatste tijd is bijvoorbeeld overgewicht nogal in het nieuws. Gesteld wordt dat meer dan 95% ervan wordt veroorzaakt door een levensstijl van te veel eten en te weinig bewegen. Dat overgewicht een reëel probleem aan het worden is, blijkt wel uit het feit dat in sommige wijken een kwart van de kinderen te zwaar is. Zij lopen meer risico om hart- en vaatziekten of suikerziekte te krijgen. Daarom is voorkomen natuurlijk erg belangrijk. De gemeente Den Haag voert sinds 2005 het actieprogramma Gezond Gewicht uit, gericht op kinderen. Via de Jeugdgezondheidszorg wordt actief gescreend op (risico op) overgewicht en worden activiteiten op maat aangeboden. Ook in de wijken gebeurt er veel op dit vlak. Het gezondheidscentrum De Rubenshoek uit de Haagse Schilderswijk heeft met het project Kinderen met Overgewicht de Haagse Lifestyle Award gewonnen. De jury was erg te spreken over de laagdrempeligheid van het project en de multiculturele dimensie ervan. Omdat er zo’n sterk verband gelegd wordt tussen gezondheid en bewegen, valt ook de verbetering van sportlocaties, het realiseren van speelparken en het organiseren van bijvoorbeeld zwemlessen en dergelijke binnen deze business case. Isabel Joosen vindt de krachtwijkenaanpak een erg belangrijke impuls voor het gezondheidsdossier. “Het blijft nog wel zoeken voor iedereen, maar het werkt erg goed dat we niet redeneren vanuit één dienst of sector, maar vanuit de gezondheidsachterstand in de krachtwijken.” De overtuiging dat gezondheid belangrijk is voor het goed functioneren van een wijk dringt steeds verder door. In november 2008 hebben lokale en landelijke partijen het Intentieakkoord Gezondheid Haagse Krachtwijken ondertekend. Van gezondheidsfondsen en zorgverzekeraars tot corporaties, de Kamer van Koophandel, wetenschappers, het ministerie voor Wonen, Wijken en Integratie en de gemeente, ze doen allemaal mee. Er zijn nu in totaal 26 partners. Ook heeft in het najaar van 2008 een aantal bewindslieden een Haagse business case of een daaraan gerelateerd programma geadopteerd. Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, A. Klink, adopteerde de stedelijke business case Gezondheid en Sport. Isabel Joosen vertelt dat monitoring belangrijk is om de resultaten van maatregelen te meten. Zo wordt de gezondheidssituatie in Den Haag gemonitord door de GGD. Gemeentelijk onderzoek en dat van universiteiten of andere kennisinstituten wordt actief gevolgd. Men probeert steeds de nieuwste kennis te verwerken in de nieuwe programma's. Het is bijvoorbeeld bekend dat 25% van de gezondheidsproblemen gerelateerd is aan roken. Er wordt aan gedacht om aan de Vaillantlaan een anti-rookcentrum te openen. Het zou goed zijn als meer mensen ervan doordrongen raakten hoe slecht roken is voor de gezondheid. Joosen heeft contacten met Karien Stronks, hoogleraar Sociale geneeskunde aan het AMC, die onderzoek doet op dit terrein. Ook leidt zij het Urban 40-onderzoek, waarin alle maatregelen in de 40 Nederlandse krachtwijken gemonitord worden. Doel is te onderzoeken of het fors investeren in gezondheid in deze wijken, naast al die andere ingrepen, ook werkelijk helpt.
13
3 november 2009
Een gezonde leefomgeving is ook wezenlijk. Veel Hagenaars hebben een oude afvoerloze geiser in huis, die kan zorgen voor een ongezond binnenmilieu. De gemeente Den Haag en de woningcorporaties hebben afgesproken daar verandering in te brengen. Zij willen zo’n 40.000 oude afvoerloze geisers in de huurwoningen van de woningbouwcorporaties versneld vervangen. Dit is een simpele interventie waarmee veel bereikt kan worden, aldus Isabel Joosen. Zij wijst er nog eens op hoe breed deze pijler van de krachtwijkaanpak eigenlijk is. En dan is er ook nog de uitdaging om te ‘linken’ met andere business cases, aldus Joosen.
14
3 november 2009
3. De pijlers De krachtwijkenaanpak is opgebouwd rond vijf pijlers. In elk ervan worden inmiddels resultaten bereikt. De doelstellingen in de pijlers zijn uitgewerkt in 77 business cases. In het onderstaande overzicht is aangegeven welke business cases per pijler zijn opgesteld. In de bijlage achterin deze voortgangsrapportage worden resultaten per business case weergegeven, gerangschikt per wijk. Een aantal onderwerpen werd in alle vier de wijken benoemd als belangrijk doel. Die onderwerpen worden ‘krachtwijkenbreed’ aangepakt. Dit zijn de ‘stedelijke business cases’. Bewonersparticipatie is bij de gehele krachtwijkenaanpak van belang en is daarom als afzonderlijk hoofdstuk 4 in deze rapportage opgenomen. In hoofdstuk 5 wordt een korte beschrijving gegeven van de activiteiten per wijk.
Pijler 1: Schone, hele en veilige wijk Mensen houden niet van rommel op straat en ze willen zich veilig voelen. Wijk
BC
Naam
2.2
Schoon, heel en veilig Handhaving Bewonersparticipatie Veiligheid Parkeerdruk
Stedelijk:
Schilderswijk
Pijler 2: Jongeren en Gezondheid Kinderen en jongeren in de krachtwijken moeten zich gezond kunnen ontwikkelen en hun talenten kunnen ontplooien. Wijk
BC
Naam
1.2 2.3 2.5 3.1 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.14 4.15
Gezondheid en Sport Centrum voor Jeugd en Gezin Campus Transvaal Brede Buurtzone Campus Teniersplantsoen Brede Buurtschool Plus Brede Buurtschool Plus in Bouwlust Brede Buurtschool Plus in Moerwijk Brede Buurtschool Plus in Morgenstond Urban Center Tweede Koorenhuis Sporttuinen Sportcomplexen Topsport in het Zuiderpark HAVO/VWO Leer- / Werkrestaurant
Stedelijk: Transvaal Schilderswijk Stations/Rivierenbuurt Zuidwest
Pijler 3: De aanpak van Multiprobleemgezinnen Gezinnen die diep in de moeilijkheden zitten kunnen betere hulp krijgen doordat instanties hun krachten bundelen. Wijk Stedelijk:
15
BC
Naam Multiprobleemgezinnen / problemen achter de voordeur / probleemjongeren
3 november 2009
Pijler 4: Werk, wijkeconomie en inburgering De werkloosheid wordt aangepakt en de wijkeconomie gestimuleerd. Inburgering wordt aantrekkelijker gemaakt. Wijk
BC
Naam
1.1 1.3 1.4 1.5 1.7 1.8 2.1 2.4 3.2 3.3 3.13 4.9
Participatietop Re-integratie en gesubsidieerd werk Inburgering, een classy traject Ontwikkelingsvoertuig Multicultureel Leisure Center Paul Krugerlaan Upgrade Haagse Mart Urbanmarketing, imagocampagne en evenementen Bedrijventerrein Uitenhagestraat Gemeentelijk Industrieterrein en park De Verademing Aansluiting op de Lijn 11-zone Wijkidentiteit, imago en communicatie Internationale entree voor Den Haag Stationsplein en Stationsweg Rivierenbuurt: ondernemers starterspand ‘De Drie Hoefijzers’ BINK36 Voorzieningenzone Leyweg / Haga-ziekenhuis
Stedelijk:
Transvaal
Schilderswijk Stations/Rivierenbuurt
Zuidwest
Pijler 5: Leefbaar wonen, en een gedifferentieerd woningaanbod Er komt een meer gevarieerd aanbod van woonruimte in de wijken en een hoogwaardige inrichting van de buitenruimte. Wijk
BC
Naam
Transvaal Schilderswijk Stations/Rivierenbuurt
1.6 2.6 3.4 3.5
Zuidwest
4.11 4.12 4.13 4.16 4.25
Gedifferentieerd wonen: Herstructurering Transvaal Noord Gedifferentieerd wonen Gedifferentieerd wonen Intensiveren VvE beheer Rivierenbuurt / aanpak plinten en verbeteren vastgoed Gedifferentieerd wonen Otterrade Mixx Inn Vijverzicht Haveltestraat Geothermie
16
3 november 2009
Intermezzo ‘Een positieve impuls voor de hulp aan kwetsbare huishoudens’ Gesprek met Lia Kroon Kwetsbare huishoudens hebben het moeilijk. Zij verkeren in lastige omstandigheden door werkloosheid, schulden, gezondheidsproblemen, verwaarlozing of een combinatie ervan. Dat zorgt niet zelden voor spanningen en deze lopen soms zo hoog op dat het niet lukt om een ‘gewoon’ gezinsleven te leiden. Voor de kinderen en jongeren in deze huishoudens is dat funest. De kans is groot dat zij zelf ook in moeilijkheden raken en bijvoorbeeld gaan spijbelen en hun school niet afmaken, overlast in de buurt veroorzaken of zelfs gewelddadig worden en in de criminaliteit belanden. Zo bestaat er dus vaak een verband tussen problemen ‘achter de voordeur’ en problemen op straat. Bij de oplossing ervan wordt ook naar die samenhang gekeken. De hulp aan deze kwetsbare huishoudens wordt door een goede samenwerking tussen hulpverleningsinstanties verbeterd. Lia Kroon, directeur Participatie en Voorzieningen bij SZW, vertelt erover. In kwetsbare huishoudens is vaak zoveel aan de hand, dat het niet eenvoudig is het overzicht te bewaren. Een opeenstapeling van problemen leidt tot een ware stoet van hulpverleners, die ieder vanuit hun eigen expertise ondersteuning, hulp of zorg bieden. Het betreffende gezin kan de doorgaans de coördinatie hierover zelf niet voeren. In Den Haag wordt sinds 2006 gewerkt aan het realiseren van een integrale sluitende aanpak voor deze groep gezinnen. Dit betekent dat er aandacht is voor zoveel mogelijk aspecten van een problematische situatie en dat naar zoveel mogelijk verbanden daartussen worden gezocht. De dienst OCW is regiehouder voor huishoudens met kinderen tot 23 jaar, de dienst SZW voor de andere huishoudenstypen. Om moeilijkheden in kwetsbare gezinnen tijdig op het spoor te komen worden extra huisbezoeken afgelegd, in 2009 en 2010 samen 5.000. Het huisbezoek is een goed instrument gebleken, vertelt Lia Kroon. "We zijn op deze manier inderdaad op gezinnen gestuit die hulp nodig hadden en we kunnen mensen tijdig naar het juiste hulpverleningsadres leiden. Het is natuurlijk veel beter om al iets te ondernemen wanneer spanningen nog niet zo hoog zijn opgelopen en een probleem nog niet is geëscaleerd". Voor de korte termijn is de intensivering van huisbezoeken een flinke investering maar op de lange termijn verdient deze zich terug omdat een grote groep huishoudens tijdig in beeld is, aldus Lia Kroon.
De werkwijze bij deze aanpak is te omschrijven als 'vinden, verbinden, aanpakken'. De huisbezoeken helpen bij het signaleren (vinden) van problematische situaties in kwetsbare huishoudens. Wanneer het huishouden in beeld is wordt de samenwerking gezocht tussen de verschillende hulpverleningsketens (verbinden) om op deze manier een zo efficiënt en effectief mogelijke hulpverlening (aanpakken) in te zetten. Hierbij wordt het principe van “1 klant, 1 casemanager, 1 plan” gevolgd. Voor de cliënt is juist dat een enorme opluchting, want het vereenvoudigt het hulpverleningstraject aanzienlijk. De huisbezoeken worden afgelegd door het promotieteam van Den Haag OpMaat, een gemeentelijke afdeling die sinds maart 2008 het loket vormt voor onder meer inburgering, schuldhulpverlening, sociaal-juridisch advies over voorzieningen voor gehandicapten, huishoudelijke verzorging en armoedevoorzieningen. Door een brede intake wordt gekeken wat de klant nodig heeft om mee te doen in de Haagse samenleving. Voor gezinnen met kinderen waar sprake is van opvoed- of opgroeiproblematiek wordt deze diagnose gesteld in het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Vanuit het CJG kunnen bijvoorbeeld gezinscoaches of VIG-coaches worden ingezet. Den Haag OpMaat heeft daarnaast voor huishoudens zonder kinderen een aanpak ontwikkeld voor Hagenaars die op meerdere gebieden problemen hebben. Met een multidisciplinaire aanpak zorgt Den Haag OpMaat voor een netwerk, waar alle hulpverlenende instanties die betrokken zijn bij een klant, samenwerken aan het oplossen van problemen. Nieuw is ook een service voor klanten die in de bureaucratie dreigen vast te lopen. Gezien de complexe problemen die in sommige gezinnen spelen, is er ook contact met politie en justitie over de gebiedsgerichte aanpak van overlast en onveiligheid en voor de nazorg aan ex-gedetineerden. Dezen komen niet zelden uit multiprobleemgezinnen. Ook overlastgevende jongeren hebben vaak problemen. Er wordt bekeken hoe er niet alleen aan de jongere maar ook aan het gezin hulp kan worden geboden. Ook met allerlei andere instanties zijn er contacten. Te denken valt aan voorzieningen voor begeleid wonen, maatschappelijke opvang, daklozenopvang, geestelijke gezondheidszorg en psychiatrische hulpverlening. Via het Centraal Coördinatie Punt (CCP) werken dergelijke instanties op hun beurt samen. Voor gezinnen met kinderen tot 23 jaar loopt de
17
3 november 2009
inzet en coördinatie via de Centra voor Jeugd en Gezin. Ook corporaties is gevraagd via bijvoorbeeld sociale huismeesters een rol te spelen in het signaleren van problemen bij hun huurders. Zo ontstaan er steeds hechtere netwerken om problemen in kwetsbare huishoudens vroegtijdig te signaleren. Ook in fase daarna, het zoeken naar de juiste vorm van hulpverlening, gaat de samenwerking steeds beter. De Haagse krachtwijkenaanpak is ook voor dit dossier een katalysator. Er is meer aandacht voor de soms taaie en weerbarstige multiproblematiek en er worden middelen vrijgemaakt om te zorgen voor nog beter maatwerk. Een positieve impuls, aldus Lia Kroon.
18
3 november 2009
4. Bewonersparticipatie Als er één onderwerp belangrijk is bij de krachtwijkenaanpak, dan is het wel bewonersparticipatie. De betrokkenheid van bewoners is een voorwaarde voor de transformatie van de krachtwijken naar het Haagse gemiddelde. Er wordt fors geïnvesteerd in de buurten. Woningbouwcorporaties, de gemeente, het Rijk, onderwijs- en welzijnsinstellingen, culturele instellingen en het bedrijfsleven investeren samen miljoenen in de krachtwijken. Maar alleen met de medewerking van de bewoners kan de aanpak van de krachtwijken echt slagen. Ook van hen wordt een investering verwacht, niet in geld maar in inzet en energie. Kansen leveren alleen iets op als zij ook worden benut. Daarom is het vergroten en versterken van bewonersparticipatie tegelijkertijd doel en middel bij de aanpak van de Haagse krachtwijken. Samen met bewoners worden antwoorden geformuleerd op de vraag hoe de wijken aan kracht kunnen winnen. Het afgelopen halfjaar is dit gebeurd door bewoners bij verschillende business cases te betrekken. Ook zijn zij actief benaderd om na te denken over de verbetering van hun wijk. Op deze manier zijn in de vier krachtwijken samen ruim 500 ideeën verzameld. Bewoners gaan dit jaar nog ruim 60 van deze initiatieven uitvoeren.
Bewonersinitiatieven De afgelopen maanden is met groot enthousiasme en een enorme inzet gewerkt aan het creëren van draagvlak en het vergroten van de betrokkenheid van de bewoners in de vier krachtwijken. Bewoners zijn uitgenodigd om ideeën en initiatieven aan te leveren volgens bepaalde criteria. Deze houden in dat bewoners zelf of met medebewoners het idee bedenken en uitvoeren en zoveel mogelijk anderen betrekken bij de uitvoering. En het idee moet uiteraard voldoen aan bestaande wet- en regelgeving. Verder moet het of de wijk gezelliger, schoner, veiliger maken of de samenwerking tussen bewoners bevorderen of de positie van jongeren of andere groepen verbeteren.
Voorheen werden vooral bewonersorganisaties en bewonerscommissies benaderd voor participatieprojecten, nu wordt vaak gekozen voor een persoonlijke benadering. Individuele burgers worden bereikt door sleutelfiguren te mobiliseren (zogenaamde sleutelgroepen) om hun achterban te stimuleren tot het indienen van voorstellen. Bewoners zijn benaderd via vergaderingen, werkgroepen, bewonersavonden, wijkschouwen en wijkkrantjes. Bewoners krijgen ondersteuning bij het op papier zetten van hun ideeën en indien nodig helpen
19
3 november 2009
wijkambassadeurs bij het maken van de projectvoorstellen. De ideeën worden bekend gemaakt door het benutten van de digitale muurkrant, de fietsbios en de wijkkrant.
Duurzame relaties Het is zaak het positieve contact met de bewoners in de krachtwijken vast te houden, te bestendigen en zo mogelijk te versterken. De inbreng van bewoners is zeer waardevol en belangrijk voor de leefbaarheid in de wijken. De verbindingen die zijn gelegd tussen de bewoners onderling en tussen bewoners en allerlei (gemeentelijke) instanties kunnen duurzame banden worden. Natuurlijk loopt nog niet alles perfect, maar daarover kan worden gesproken en kan een oplossing worden bedacht. Evalueren van het vervolg, van de uitvoer van de ideeën. Vervolgens kan met alle verbeterpunten uit de evaluatie opnieuw gestart worden om bewoners uit de wijken nieuwe of aangepaste ideeën te laten inleveren ter versterking en verbetering van de wijk en deze vervolgens met steun van de gemeente en andere bewoners ook uit te voeren. Geprobeerd wordt bewoners op een andere manier te benaderen, dus niet via de reguliere kanalen die bewandeld worden door de meer traditionele wijk- en buurtvertegenwoordigers.
Communicatie Bewonersparticipatie en communicatie worden vaak in één adem genoemd. Een zorgvuldige en adequate communicatie is inderdaad van wezenlijk belang voor de bewonersparticipatie en voor de krachtwijkenaanpak als geheel. Daarom vraagt communicatie blijvend aandacht. Dat geldt zowel voor interne als externe communicatie.
Bewonersparticipatie in de vier wijken In Transvaal zijn tien wijkambassadeurs actief. Het zijn mensen uit de wijk, die met bewonersgroepen praten over ideeën om de wijk te verbeteren. In Transvaal kunnen door bewoners permanent projectvoorstellen worden gedaan. Deze worden getoetst door een commissie, die bestaat uit vertegenwoordigers van bewoners, Staedion en de gemeente. Bewoners krijgen ondersteuning bij het op papier zetten van hun ideeën en indien nodig helpen wijkambassadeurs bij het maken van de projectvoorstellen. De ideeën worden bekend gemaakt via de digitale muurkrant, de fietsbios en de wijkkrant. Er zijn op 1 juli 2009 31 voorstellen door bewoners ingediend, waarvan er 23, dus het merendeel, gehonoreerd is. Aan het eind van 2009 wordt een evenement georganiseerd waar bewoners kunnen vertellen wat ze gedaan hebben en wat dit heeft opgeleverd voor de wijk. 20
3 november 2009
De bewoners van de Stationsbuurt/Rivierenbuurt zijn zeer actief in hun wijk. Met het wijkteam zijn twee bewonersavonden georganiseerd, waar per buurt gestemd werd op bewonersinitiatieven. Vanuit de krachtwijkenaanpak is voor elke wijk een budget beschikbaar voor plannen die door bewoners voor hun eigen omgeving zijn bedacht. Mensen zijn huis aan huis benaderd. Eind juni hebben bewoners van de Rivierenbuurt en Stationsbuurt bijna driehonderd ideeën ingediend. Met deze ideeën moeten de buurten beter, mooier, leuker, schoner, veiliger of gezelliger worden. Op 1 en 2 juli konden de bewoners tijdens speciale verkiezingsbijeenkomsten stemmen op het beste idee. Dit gebeurde niet met het befaamde rode potloodje, maar met appelgroene plakkers. In de Stationbuurt kwamen 50 bewoners stemmen in buurtcentrum Parada en zij hebben de volgende plannen gekozen. De winnende ideeën van de Stationsbuurt waren: 1. Een winterfestival in het Huygenspark: De Carnivale Kop van Jut 2. Schilderingen op het Sigma-gebouw in de stijl van oude muurreclames 3. Een skatevoorziening in het Huygenspark 4. De buurtKruidenkwekerij 5. Feestelijke verlichting op de Stationsweg in de wintermaanden 6. Een kunstproject in de buurt ter ondersteuning van een kindercentrum in Suriname In de Rivierenbuurt kwamen 20 mensen naar buurthuis De Boskant om er te stemmen op hun favoriete idee. De winnende ideeën Rivierenbuurt waren: 1. Meer groen op allerlei plekken in de buurt 2. Kunstverlichting aan de onderkant van het Prins Bernardviaduct 3. Een speelvoorziening op de Scheepmakersstraat/ Spaarnestraat 4. Zomeractiviteiten voor jongeren in de Boskant. De inzendingen moesten aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet het bijvoorbeeld haalbaar zijn om het idee dit jaar uit te voeren. Nog belangrijker is dat de indiener van het idee zelf meedoet om dat idee werkelijkheid te laten worden. Bovendien gaat het erom dat de hele buurt er beter van wordt. De projecten worden nu uitgevoerd. In Zuidwest komt bewonersparticipatie nu meer vanuit de burgers zelf. Dit houdt in dat zij met voorstellen kunnen komen die ze zelf gaan uitvoeren. Voorheen werden vooral bewonersorganisaties en bewonerscommissies benaderd voor participatieprojecten, nu is gekozen voor een persoonlijke benadering. Individuele burgers zijn bereikt door sleutelfiguren te mobiliseren (zogenaamde sleutelgroepen) om hun achterban te stimuleren tot het indienen van voorstellen. Burgers zijn benaderd via vergaderingen, werkgroepen, bewonersavonden en wijkschouwen. Iedere burger uit de vier Zuidwestwijken heeft via de Leef Ruimkrant (een krant van gemeente en corporaties samen) een formulier gekregen met het verzoek om hun idee in te sturen. Van de 170 ingeleverde ideeën voldeden er 62 aan de spelregels. Hierop is op 1 juli gestemd. Aan de hand van de stemmen is bepaald hoe het beschikbare budget per wijk (Bouwlust, Vrederust, Moerwijk en Morgenstond) wordt besteed. Bewoners hebben enthousiast reclame gemaakt voor hun idee om veel stemmen te werven. Op de stemavond waren ruim 500 bewoners aanwezig om te beslissen welke ideeën het verdienen te worden uitgevoerd. De uit te voeren ideeën zijn wensen van bewoners waar een groot draagvlak voor bestaat. Van de 62 ingediende projecten hebben er 27 gewonnen. Na 1 juli is gestart met de uitvoering van de winnende projecten. Voorbeelden ervan zijn het moderniseren van een speeltuin tot een sportieve hangjongerenplek en een plek voor jongeren met activiteiten in Bouwlust, het oprichten van een jongerenraad en het verlevendigen van het winkelcentrum in Vrederust, zwemles voor vrouwen en het in contact brengen van verschillende culturen in Moerwijk en een jeugdhonk met meer activiteiten en een buurtcentrum in Morgenstond.
21
3 november 2009
Intermezzo ‘Brede aanpak geeft wijkeconomie een impuls’ Annet Beltman en Marcel Rodigas over bedrijventerrein Uitenhagestraat Het bedrijventerrein Uitenhagestraat is een belangrijke economische motor van de wijk Transvaal. Het terrein wordt verbeterd en opgewaardeerd. Dit houdt in dat de grond er intensiever gebruikt gaat worden door herinrichting, nieuwbouw en renovatie van bedrijfsruimte. Aan de rand van het terrein (Loosduinsekade) komen 136 nieuwbouwwoningen. De herontwikkeling is enkele jaren geleden bescheiden gestart, maar is nu verbreed en versneld in de krachtwijkenaanpak. Het betekent dat er naast de fysieke ingrepen aan de bebouwing en de openbare ruimte nu ook veel aandacht is voor wijkeconomie en werk. Het is de bedoeling het economische vestigingsklimaat aan de Uitenhagestraat te versterken, ondernemerschap te stimuleren en de relatie tussen arbeidsmarkt en onderwijs te verstevigen. Projectleiders Annet Beltman (projectleider dienst Stedelijke Ontwikkeling) en Marcel Rodigas (projectontwikkelaar Staedion) vertellen hierover.
Over de toekomst van het bedrijventerrein Uitenhagestraat wordt al geruime tijd nagedacht. Het is aan vernieuwing toe. Er zijn problemen op het gebied van beheer en veiligheid, het bedrijventerrein heeft een matig imago en te weinig uitstraling. Het terrein is naar binnen gekeerd door de gesloten gevelwand langs tramlijn 11 en het woongebied. Het ruimtegebruik is eigenlijk voor zo’n binnenstedelijke locatie te weinig intensief en de inschatting is dat de economische mogelijkheden van het bedrijventerrein beter benut kunnen worden. Kortom, het bedrijventerrein vraagt om een verbetering en een opwaardering. Begin 2006 heeft het college besloten de situatie aan de Uitenhagestraat te verbeteren. Aan dit plan wordt nu gewerkt. Het bedrijventerrein is ook een belangrijk element in het masterplan lijn 11 zone Transvaal en Regentesse Zuid, dat in maart jongstleden door het college is vastgesteld. De ambitie in het masterplan gaat verder dan de eerdere plannen: de herontwikkeling wordt uitgebreid, waardoor de werkgelegenheid aanzienlijk kan toenemen. Dit past prima in de krachtwijkenaanpak, die met het thema wijkeconomie nog enkele extra doelen toevoegt.
22
3 november 2009
Annet Beltman en Marcel Rodigas werken nauw samen aan de planvorming voor de Uitenhagestraat, en vervullen zo samen met Martijn Bakker de rol van casemanager. Ze geven aan dat het opnemen van het lopende project Uitenhagestraat in de krachtwijkenaanpak aanvankelijk een pas op de plaats betekende. "Er was zelfs sprake van vertraging", zeggen ze. Het project werd immers fors verbreed en zoiets vergt uiteraard intensief overleg met de vele betrokken partijen. Nieuw is bijvoorbeeld de wens om stageplekken en praktijkruimte voor onderwijs en leerbedrijven te creëren, die de economie in Transvaal moeten dienen. Ook de aandacht voor startende ondernemers uit de buurt past goed in de krachtwijkenaanpak. Er wordt gedacht aan eenvoudige bedrijfsunits, liefst voor bedrijven die een binding met de wijk hebben. De units zullen wellicht door corporatie Staedion worden ontwikkeld en verhuurd. Staedion bezit veel woningen in Transvaal en is daarom een voor de hand liggende partner voor de ontwikkeling van de Uitenhagestraat. Binding met de economie van de wijk betekent een selectie van bedrijven voor het nieuwe terrein en wellicht ook een brancheringsbeleid. "Ondernemerschap is heel aanwezig in Transvaal", zeggen de beide case managers. "Het is mooi dat we hier in de planvorming voor de Uitenhagestraat zo op in kunnen spelen." Marcel Rodigas zegt: "Laten we maar gewoon beginnen. Er is beslist sprake van goede samenwerking, maar nog niet alles is geregeld. Dat geeft echter niet. Al doende kunnen we ook veel leren". Hij is blij met de krachtwijkenaanpak. Annet Beltman valt hem bij: "Het is prachtig dat we de verschillende thema's kunnen koppelen, zeker nu in oktober aanstaande de Wet investeren in jongeren (WIJ) in werking treedt. Deze houdt in dat jongeren tot 27 jaar niet meer 'alleen maar werkloos' mogen zijn en een bijstandsuitkering ontvangen. In plaats daarvan hebben zij recht op een 'werk-leeraanbod' van hun gemeente. Anders gezegd, zij moeten zich door middel van het volgen van onderwijs ontwikkelen en inspannen om werk te vinden. Wellicht kunnen ondernemers van het bedrijventerrein Uitenhagestraat hierin een rol vervullen." Ter ondersteuning van het krachtwijkprogramma Transvaal is op 29 september een intentieakkoord getekend door de Vrienden van Transvaal. Zij willen een brede coalitie vormen, die zich richt op een sociaal-economische impuls in de wijk. Deelnemers zijn ontwikkelaars, beleggers, de gemeente en het Rijk, Staedion en enkele belangenverenigingen . De groep spant zich in om Transvaal op de kaart te zetten als multicultureel en economisch hart van de Haagse regio. Ook hier staan wijkeconomie en werk dus centraal. Zo is dit thema toegevoegd aan de reeds bestaande ontwikkelplannen voor het bedrijventerrein Uitenhagestraat. Dat past uitstekend in de krachtwijkenaanpak.
23
3 november 2009
5. De wijken en stedelijke business cases De Haagse krachtwijkenaanpak is vanuit de wijken opgezet. Samen met bewoners is in 2007 uitgezocht wat er écht beter moet in de wijken. Na uitgebreide gesprekken werd per wijk een wijkactieplan opgesteld. Die actieplannen vormen de basis voor de krachtwijkenaanpak, waar de gemeente nu met alle verschillende partners aan werkt. Een aantal onderwerpen werd in alle vier de wijken benoemd als belangrijk doel. Die onderwerpen zijn voor de vier wijken gebundeld en worden zogenaamd ‘krachtwijkenbreed’ aangepakt. In sommige gevallen geldt de aanpak ‘gemeentebreed’, dus ook voor gebieden buiten de vier krachtwijken. We noemen ze daarom ‘stedelijke business cases’.
5.1 Transvaal De wijk Transvaal is volop in beweging. In het kader van de herstructurering wordt er actief gebouwd aan nieuwe, ruimere woningen en gewerkt aan het opwaarderen van de openbare ruimte. Pleinen en straten worden heringericht, waardoor de wijk een totaal andere uitstraling krijgt. De wijkeconomie van Transvaal staat sterk in de belangstelling. En niet alleen van de gemeente. Met allerlei partners uit het midden- en kleinbedrijf en het onderwijs wordt gewerkt aan de stimulering van werk en de wijkeconomie. De Haagse Mart, het bedrijventerrein Uitenhage en de Paul Krugerlaan worden onder handen genomen zodat ze de komende jaren nog sterkere pijlers zullen zijn voor de wijk en voor de stad. Samen met de Schilderswijk wordt ook gewerkt aan het in brede zin stimuleren van de bedrijvigheid en detailhandel in het kader van de aansluiting op de ‘Lijn 11 zone’, de economische slagader die de markt, de Paul Krugerlaan en de Uitenhagestraat verbindt. Transvaal werkt ook aan zijn imago. Naar de buitenwereld straalt de trots van de wijk over haar culturele rijkdom steeds duidelijker uit. De wijk zelf werkt hard aan het nog versterken van die trots door de participatie van bewoners met hun omgeving te versterken. Buurtfeesten spelen daarin een rol, die hebben een sterke verbindende rol, niet alleen voor de middag of avond zelf. Mensen leren elkaar kennen en blijven beter contact houden. Maar ook de wijkmedia krijgen een impuls vanuit de krachtwijkenaanpak. Bewoners worden beter geïnformeerd over wat er speelt en kunnen ook makkelijker zelf meepraten over wat er moet gebeuren. Transvaal neemt deel aan het experiment Samenhang van het ministerie van VROM/WWI. Het is de bedoeling is samenhang aan te brengen tussen economische ontwikkelingen en het proces om meer mensen te laten werken, leren en/of participeren. Aan de Werkgroep Samenhang Transvaal nemen de betrokken gemeentelijke diensten en het Ministerie van VROM deel. Voor afstemming op uitvoerend niveau heeft de werkgroep ook contact met het werkgeversservicepunt /en het krachtwijkenteam van SZW. Op 29 september was de dag van de Economie in Transvaal. Deze vormde een mijlpaal voor een aantal business cases die de economie daadwerkelijk een forse impuls gaan geven. Drie pilots worden gestart met als uitgangspunt: ‘Lessen in de wijk, stages in de wijk’. In een opgeknapt pand in de Kockstraat is een leslokaal ingericht, waar twee groepen studenten van ROC Mondriaan les gaan krijgen rondom detailhandel (verkoper). Het is praktijkgericht onderwijs: de jongeren gaan een halve week naar school en de andere helft werken ze als stagiaire op en rond de Paul Krugerlaan. Leren en stage lopen dicht bij elkaar, zodat stagebegeleiders ook in de winkels komen en er interactie zal ontstaan tussen de praktijk van alledag in de winkel en kennis en kunde bij ROC Mondriaan en de studenten. ROC Mondriaan is ook betrokken bij het inrichten van een ‘Leerbedrijf Wilkohaag’ op het bedrijventerrein. De opleiding en stages liggen op het gebied van milieu, duurzaamheid en techniek. De derde pilot met een vergelijkbare aanpak betreft de pilot ‘Bouw & Beheer’ met als belangrijke partners Ballast Nedam en Staedion. Een winkelstraatmanager is aan de slag gegaan om winkeliers in de wijk te ondersteunen en de straten te verbeteren. Zijn belangrijkste opdracht is om samen met ondernemers met nieuw elan de ontwikkeling van de laan als exotische winkelstraat te bevorderen. Ook zal hij ondernemersvereniging begeleiden naar een professioneel opgezette en functionerende organisatie. In het aan de Kockstraat worden de mensen die aan deze projecten werken gehuisvest, samen met de ontwikkelingsorganisaties voor de verschillende deelgebieden. Zo wordt het werken aan de wijk ook echt in de wijk gedaan. Op de Dag van de Economie was de minister van WWI, Eberhard van der Laan aanwezig om op een feestelijke manier de projecten in gang te zetten. Dat geldt ook voor de staatssecretarissen Marja van Bijsterveldt en Frank Heemskerk. Dankzij het enthousiasme van alle betrokken partijen is er in korte tijd een uitvoeringsplan tot stand gekomen in een interactief traject tussen ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente, de ‘Vrienden van Transvaal’. Deze groep van investeerders richt zich bijvoorbeeld op de reeds genoemde versterking van de Paul Krugerlaan. Daarnaast zullen de ‘vrienden’ 24
3 november 2009
zich sterk maken voor het bevorderen van een evenwichtiger branchering van de Paul Krugerlaan. Verder worden onderzoeken gedaan naar investeringen in bedrijfsgebouwen die het economisch leven in Transvaal positief kunnen beïnvloeden.
5.2 Schilderswijk De Schilderswijk is een uniek stukje van Den Haag met een rijke historie. Deze geschiedenis komt naar voren in de projecten die in het kader van de krachtwijkenaanpak worden uitgevoerd. Het gaat niet om grootschalige herstructurering, maar om wijkgericht maatwerk. Dat betekent niet alle fysieke en sociale structuren vernieuwen, maar juist bouwen op wat de wijk nu is. En ook dat kan heel zichtbaar zijn. De openbare ruimte, de straten en de pleinen, ze vragen om een flinke aanpak. Nieuw is dat het hierbij intensief wordt samengewerkt. Dat is een forse koerswijziging, die typerend is voor de Haagse krachtwijkenaanpak. Ook in andere projecten blijkt juist de kracht te zitten in het bij elkaar brengen van mensen en instanties die voorheen soms niet eens elkaars bestaan kenden. Rond het Teniersplantsoen zijn alle dienstverleners – scholen, welzijnsorganisaties, culturele instellingen, sportaccommodaties – rond de tafel gaan zitten om de voorzieningencluster vorm te geven. Zonder dat er nog iets is verbouwd wordt hierdoor al een jaar een breed programma aangeboden. En dat programma is ontzettend gewenst in de wijk. De aanmeldingen voor de zaterdagschool zijn meer dan er plek is. En afgelopen zomer heeft de Campus ook een Zomerschool en een Sportcampus opgezet. Culturalis, het Cultuuranker voor de Schilderswijk, is een actieve partner die binnenkort vanuit een vernieuwd gebouw een inspirerende bijdrage gaat leveren aan het aanbod. Op de achtergrond werken de mensen van de verschillende diensten en corporaties aan een integrale aanpak van de openbare ruimte in de wijk. Het plan is gemaakt en het regelt de aanpak van de parkeerdruk in de wijk, de plaatsing van ondergrondse afvalcontainers en de herinrichting van de openbare ruimte. Een dergelijk plan is sinds de opzet van het plan ‘De Kern Gezond’ voor de binnenstad in Den Haag niet meer gemaakt. Het laat zien dat niet alleen op straat, maar ook achter bureaus en vergadertafels de krachtwijkenaanpak veel inspiratie geeft en dingen structureel verandert. Corporatie Haag Wonen werkt samen met High Clean in een project waarbij (voormalige) harddruggebruikers opruim-, opknap- en schoonmaakwerk verrichten in de wijk voor een dagloon van circa € 20. De deelnemers aan het project leveren een positieve bijdrage aan de leefbaarheid van de wijk. Met name het opruimwerk wordt gewaardeerd door de bewoners. Voor Haag Wonen knappen ze vooral bergingsgangen op. In het project ‘Prachtwerk in een krachtwijk’ worden in de Schilderswijk werkloze jongeren geholpen aan werk(ervaring). Daarnaast worden door intensieve begeleiding en ondersteuning hun maatschappelijke kansen geoptimaliseerd. De jongeren worden voor minimaal een jaar door leer-werkbedrijf Go Infra aangenomen. Al werkend worden zij onder begeleiding opgeleid tot vakmensen. Haag Wonen heeft een deel van de ontwikkelingskosten van cursussen betaald en geeft werkzaamheden in de wijk in gunning aan Go Infra. Welzijnsorganisatie Zebra biedt ondersteuning, begeleiding, informatie en advies aan de jongeren. Een ander project in de Schilderswijk is Sesam. Hierin werken Haag Wonen en de Kessler Stichting samen aan het voorkomen van huisuitzettingen en gerelateerde problemen. In de Schilderswijk zijn vrijwel alle business cases gestart en zijn al verschillende resultaten zichtbaar. Professionals weten dat het een proces van lange adem is en slagen er ook in om de krachten zoveel mogelijk in samenspraak met bewoners gericht te bundelen op door bewoners aangeduide aandachtsgebieden. Er sprake van een positieve ontwikkeling, hoewel de Schilderswijk en haar bewoners op tal van aspecten nog een te grote achterstand tot het gemiddelde van de stad.
25
3 november 2009
5.3 Stationsbuurt/Rivierenbuurt In de Stations- en Rivierenbuurt wordt een flinke eerste slag geslagen met re-integratieprojecten. Sinds april is er een toezichtteam dat in het gebied rond het station dagelijks tussen 16 en 23 uur extra toezicht houdt. Doel is preventie, signalering en alarmering. De deelnemers aan het toezichtteam komen uit re-integratieprojecten van de gemeente en volgden een opleiding. Bedrijven in de wijk worden actief benaderd om mee te doen met stageplekken en werkplekken. Dat levert goed resultaat op, zodat re-integreerders volop in hun eigen wijk aan de slag kunnen en de wijk daar weer van profiteert. Twee bouwprojecten, de vernieuwing van de Maasstraatjes en van het Rode Dorp, vergen veel aandacht van alle betrokken partijen. Voor beide projecten wordt in het najaar van 2009 een aangepast plan gepresenteerd dat financieel haalbaar is. De eerste paal voor het Rode Dorp gaat eind 2010 de grond in. Op andere plekken zijn de bouwactiviteiten in volle gang. De voormalige SDU locatie in de Rivierenbuurt nadert zijn voltooiing. De eerste fase is bewoond, waarmee de wijk een aantrekkelijke woonplek toevoegt aan het centrum van Den Haag. Aan de Stationsweg zijn de eerste resultaten van vernieuwing ook zichtbaar, met de nieuwbouw van studentenwoningen op de hoek van de Hoefkade. Ontwikkelingen rond het brede deel van de Stationsweg zijn in volle gang. De gemeente zal het Stationsplein en het brede deel van de Stationsweg aanpassen. De tramperrons moeten meer mensen kunnen verwerken en de openbare ruimte wordt opnieuw ingericht. Het project is klaar in 2013. Het stationsgebied van station Hollands Spoor vormt een van de hoofdentrees van Den Haag. De verwachting is dat tot 2020 het aantal treinreizigers op dit station zal verdubbelen, waardoor vermoedelijk ook het aantal tramreizigers met veertig tot zeventig procent zal toenemen. Op verzoek van de bewonersorganisatie van de Stationsbuurt is de rijksbouwmeester benaderd met de vraag of zij mee wil denken over de stedenbouwkundige ontwikkeling van de Stationsweg en omgeving als belangrijke toegangspoort tot de stad vanuit het Hollands Spoor. Dit verzoek is gehonoreerd. Dit initiatief moet een kwalitatieve impuls geven aan de internationale entree van Den Haag.
5.4 Den Haag Zuidwest In Den Haag Zuidwest is hard gewerkt aan het opzetten van de krachtwijkenorganisatie. Vooral in de herstructurering en bewonersparticipatie zijn concrete resultaten geboekt. Intussen was er ook een grote inzet op de andere businesscases. Te denken valt aan de verkenningen rond de brede scholen, inventarisaties ten aanzien van sportaccommodaties en planvorming voor de topsportlocatie in het Zuiderpark. Ook het onderwerp schoon, heel en veilig is belangrijk. Onlangs zijn in Zuidwest de eerste betonnen bakken geplaatst voor ondergrondse afvalcontainers en in dit najaar wordt de eerste afvalcontainer officieel geïnstalleerd. In Zuidwest wordt overal gebouwd. Langs de Leyweg komt het nieuwe stadskantoor van de grond. Een groot deel van de constructie is inmiddels af, waardoor de betekenis van dit gebouw voor de wijk al langzaamaan duidelijk wordt. Vooruitlopend op het stadskantoor is Villa Escamp, op de kruising van de Leyweg met de Melis Stokelaan, actief aan de gang om met en voor bewoners activiteiten te ontplooien. Eén van de in het oog springende dingen is een expositie van de bewonersinitiatieven die door de wijk zijn uitgekozen om uitgevoerd te worden.
26
3 november 2009
Vlak bij het winkelcentrum Leyweg wordt binnenkort gestart met de herbouw van de ‘van Klingerenvleugel’ van de voormalige jeugdherberg in Ockenburg. De planvorming en de financiering om dit gebouw in Zuidwest een nieuw leven te geven als Urban Center is rond. Het wordt een plek waar met en voor jongeren een breed cultureel programma wordt aangeboden. Ook komt hier een sociaal restaurant dat met sociale zaken, de Haeghegroep en Mondriaan zal worden opgezet. Bij de bouw van het Urban Center krijgen jongeren uit Zuidwest de kans om praktijkervaring op te doen in een technisch beroep. Ook bij corporatie Vestia loopt een dergelijk project. Er komt een jobcoach om deze jongeren te begeleiden. Verderop aan de Leyweg komt een cultureel cluster met een Tweede Koorenhuis, het Cultuuranker voor Zuidwest en culturele bedrijfsruimtes. De voormalige school aan de Zuidlarenstraat wordt hiervoor gebouwd. Ondertussen draait het programma van het Koorenhuis en het Cultuuranker al volop. De Leyweg krijgt met deze projecten een sterke rol als centrum voor de hele wijk. Op 30 juni jl. is, in het bijzijn van prinses Maxima, de Mixx Inn geopend. Dit is een voormalig bejaardentehuis dat door de corporatie HaagWonen is verbouwd tot een multifunctioneel gebouw voor jongvolwassenen. Een ander aansprekend project is de Otterrade in de buurt De Raden. Hier is door gezamenlijke inspanningen van woningeigenaren, de gemeente en corporatie Vestia de leefbaarheid sterk verbeterd.
5.5 De tien stedelijke businesscases 1) Schoon, heel en veilig In 2009 is begonnen om met alle partners in de wijk regelmatig concreet te bespreken waar extra moet worden schoongemaakt. Bewoners, HMS, de gemeente, bedrijven, iedereen doet mee. Bovendien wordt er sinds kort met veel meer mensen geveegd, zes dagen per week van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, met meer materieel. Ook zijn er extra handhavers actief, komen er ondergrondse afvalcontainers én is de aanpak geregisseerd (“van gevel tot gevel”). De ingezette graffitibestrijding bracht dit jaar al een vermindering van 37% bekladding in de centrumwijken. Dit programma is 2009 ook opgestart in Zuidwest. Sinds mei 2008 wordt in samenwerking met de politie gewerkt aan een dadergerichte aanpak. De gemeente en professionele graffitikunstenaars werken samen in een platform om legale graffitikunst te bevorderen. Om burgers in gelegenheid te stellen op meerdere momenten restafval aan te bieden worden de komende jaren gefaseerd in alle krachtwijken ondergrondse containers geplaatst. Dit is gestart in Zuidwest. De aanbesteding van het plaatsen van de ondergrondse restafvalcontainers is gedaan en de eerste betonnen bakken zitten in de grond. In het najaar van 2009 wordt de ‘eerste’ container geplaatst. Ook in het herstructureringsdeel van Transvaal worden nu ondergrondse containers geplaatst. Voor de overige delen van Transvaal, de Schilderswijk en de Stations-/Rivierenbuurt is meer studie noodzakelijk om de parkeerdruk in relatie tot de plaatsing van de ondergrondse containers op te vangen. Naast het goed uitvoeren van haar taak, doet de gemeente ook een beroep op de verantwoordelijkheid van alle burgers. Van bewoners en bedrijven wordt verwacht dat zij hun afval op de voorgeschreven wijze en op het afgesproken tijdstip aanbieden.
27
3 november 2009
2) Handhaving of De Haagse Pandbrigade In de Haagse krachtwijken speelt handhaving een belangrijke rol. De Haagse Pandbrigade is een belangrijk onderdeel van de plannen voor de krachtwijken. Het is één van de eerste projecten die aan het begin van dit jaar daadwerkelijk van start zijn gegaan. Zes gemeentelijke diensten en andere instanties werken integraal samen om de leefbaarheid en veiligheid in de kwetsbare wijken van de stad te verhogen. Door strak te handhaven worden onrechtmatige bewoning, misbruik van sociale voorzieningen, overtredingen op het gebied van milieuhandhaving bestreden. De bedoeling is eigenaren die niet investeren in hun pand of regels met voeten treden aan te pakken, zodat goedwillende bewoners hiervan profiteren. Notoire overtreders worden opgespoord en aangepakt. De leefbaarheid en veiligheid in de wijk verbetert. Hiermee wordt een vruchtbare bodem gelegd voor verdere investeringen in de krachtwijken. Bewoners die wat van hun wijk willen maken, profiteren hier van. De medewerkers van het project zijn dagelijks op straat te vinden. Bewoners zien dat de gemeente klachten over overlast serieus neemt er en iets tegen doet. Het vertrouwen wordt herwonnen, hoewel dit o.a. door de diversiteit in deze wijken niet zo eenvoudig is. Medio januari 2009 is het project Haagse Pandbrigade van start gegaan in Transvaal, Schilderswijk en Stationsbuurt/Rivierenbuurt. In totaal bevinden zich 27.810 adressen in deze wijken. Bij 13.674 gaf de eerste digitale schouw aanleiding om een bezoek aan het pand te brengen. Hiervan zijn inmiddels 1050 bezoeken afgelegd. Vergeefse bezoeken zijn in dit aantal niet meegerekend. Medio 2010 moeten alle controles uitgevoerd zijn. De adressen die tot op heden zijn bezocht, liggen voornamelijk in Transvaal-Noord en Schilderswijk-West. De Haagse Pandbrigade komt ook in de nieuwe centrumwijken weer veel onregelmatigheden tegen. Illegale bewoning, hennepkwekerijen en onjuiste inschrijvingen in het GBA. Die onjuiste inschrijvingen in het GBA hebben vaak te maken met een vorm van fraude, bijvoorbeeld uitkeringsfraude of studiefinancieringsfraude. Sinds begin 2009 wordt samengewerkt met Den Haag OpMaat. Inspecteurs van de Pandbrigade signaleren tijdens de huisbezoeken soms sociale of maatschappelijke problemen die zij niet zelf kunnen oplossen. Via de meldcode van OpMaat kunnen zij deze doorgeven en OpMaat zorgt ervoor dat er actie ondernomen wordt.
28
3 november 2009
3) Veiligheid Op 9 september jl. is het Veiligheidshuis Den Haag aan het Johanna Westerdijkplein geopend. Hier wordt door alle betrokken partners gewerkt aan de persoonsgebonden aanpak om de veiligheid in de stad te vergroten. Daarnaast wordt er vanuit het Veiligheidshuis gewerkt aan de nazorg voor ex-gedetineerden en de aanpak van overlastgevende groepen op straat. In alle wijken worden in de komende jaren de bewoners betrokken bij de veiligheid van hun woonomgeving. In navolging van de geslaagde wijkveiligheidsprojecten in Bezuidenhout-West en het Zeeheldenkwartier wordt gekeken hoe deze aanpak ook in de Schilderswijk en Zuidwest vorm kan krijgen. In Transvaal is het Buurtlab Transvaal van start gegaan, waarin bewoners participeren in het veilig maken van de wijk. In Schilderwijk Noord en Oost is een huis aan huis campagne geweest waarbij studenten informatie en advies hebben gegeven over de beveiliging van een woonhuis. Ook met ondernemers wordt intensief samengewerkt aan de veiligheid. In de wijken zijn drie zogenaamde KVO- locaties die zich bezig houden met het Keurmerk Veilig Ondernemen. Voor de oprichting van een vierde locatie aan de Fruitweg is op 15 april een intentieverklaring met alle partners ondertekend. In Zuidwest is de gemeente met ondernemers aan de Betje Wolffstraat, het Almeloplein en het Monnikendamplein in overleg om een KVO-traject op te starten.
4) Gezondheid en Sport De businesscase Gezondheid en Sport richt zich in 2009 op het behalen van directe resultaten voor de korte termijn en op de lange termijn voor een structurele aanpak van de verbetering van de gezondheid in de Haagse krachtwijken. Bestuurlijk zijn zes quick wins afgesproken met als doel op korte termijn merkbare resultaten te boeken. De uitvoering van de quick wins is inmiddels in volle gang. Zo worden alle basisscholen bezocht door een ‘tuc-tuc’ tournee die aan kinderen, ouders en leerkrachten informatie geeft over gezond eten en bewegen. Er zijn een preventiesteunpunt en een Cruijff Court geopend, beide in de Schilderswijk. Extra zwemlessen in het kader van ‘wennen aan water’ zijn gestart in de eerste vier scholen in de krachtwijken. In Transvaal en de Stationsbuurt wordt gewerkt aan de APK keuring voor woningen en het saneren van oude geisers die nog niet een afvoer naar buiten hebben. Ondertussen wordt er gewerkt aan een ‘gezonde wijkenanalyse’ en het opzetten van een meerjarenprogramma. Deze producten zijn eind 2009 klaar, zodat begin 2010 kan worden gestart met het uitrollen van het structurele en integrale (meerjaren)programma.
5) Multiproblematiek De werkwijze van de Haagse aanpak voor multiproblematiek is ‘vinden, verbinden en aanpakken’. Wanneer een kwetsbaar huishouden in beeld is (vinden), wordt de samenwerking gezocht tussen de verschillende hulpverleningsketens (verbinden) om op deze manier een zo efficiënt en effectief mogelijke hulpverlening in te zetten (aanpakken). De Haagse aanpak richt zich op het preventief in beeld brengen van nieuwe, onbekende cliënten, zodat deze ook eerder geholpen kunnen worden. Door een intensivering van het aantal huisbezoeken (2000 extra in 2009) worden huishoudens met multiproblematiek actief in beeld gebracht. Tot nu toe leveren de huisbezoeken in 5% van de gevallen het ‘vinden’ van een nieuwe cliënt op. De huisbezoeken vinden op vrijwillige basis plaats en uit ervaring blijkt dat de burgers deze erg op prijs stellen. Binnen de Haagse aanpak wordt gestreefd naar één plan met één casemanager per kwetsbaar huishouden of klant. Dit vergt een goede afstemming tussen alle betrokken hulpverleners en de verschillende hulpverleningsketens. De Haagse Verwijsindex van het Programma Jeugd en de Meldcode van Den Haag OpMaat worden als instrumenten ingezet om de verbindingen tussen verschillende hulpverleningsketen te vergemakkelijken. Met deze systemen kan ook informatie over klanten gedeeld worden en worden gevolgd hoe een casus is afgehandeld. Nadat een probleem bij de gemeente in beeld is, wordt er een brede inventarisatie uitgevoerd. Aan de hand van deze inventarisatie wordt bepaald wie de regievoerder voor de casus is. Als sprake is van een huishouden met kinderen met opvoed- of opgroeiproblematiek, neemt de zorgcoördinator via het CJG de casus op zich. In alle andere gevallen coördineert de sociaal casemanager van Den Haag OpMaat de casus en zet de juiste hulpverlening in. Wanneer er bij deze huishoudens sprake is van multiproblematiek wordt doorverwezen naar de multidisciplinaire aanpak van Den Haag OpMaat. Ook inspecteurs van de Haagse Pandbrigade kunnen signalen van misstanden doorgeven aan Den Haag OpMaat. In het kader van nazorg wordt na een half jaar nog eens bekeken hoe de situatie er voorstaat.
29
3 november 2009
6) Participatietop en bedrijfsverzamelgebouwen De participatietop beoogt het vergroten van de arbeidsparticipatie in de krachtwijken door middel van een structurele samenwerking tussen gemeente, bedrijfsleven en onderwijs. Dit zal onder andere gebeuren door opleidingen en arbeidsmarkt beter op elkaar te laten aansluiten. Gezien het belang van de wijkeconomie in de krachtwijkenaanpak wordt deze stedelijke business case per wijk ingevuld. Uiteraard zijn ook bedrijfsverzamelgebouwen van betekenis voor de lokale werkgelegenheid. Het motto luidt ‘werk terug in de wijken’.
Transvaal Er is gewerkt aan een invulling van een participatietop op wijkniveau; gekozen is voor een wijkgerichte participatie onder de naam ‘Dag van de Economie’. Deze vond plaats op 29 september en werd bijgewoond door bewindslieden, wethouders, de directie van Staedion en andere betrokkenen.
Schilderswijk en Stations/Rivierenbuurt De wijkparticipatietop in de Schilderswijk en de Stations-/Rivierenbuurt is gepland voor 2 november 2009. De top biedt een podium aan niet-commerciële partijen om ondernemers te informeren over hun dienstverlening. De wijkparticipatietop speelt daarmee in op het signaal dat ondernemers in de Schilderswijk en Stationsbuurt het lastig vinden om de juiste ingang te vinden voor hun vraag. Ook wordt speciaal ingegaan op de participatie van vrouwen.
Zuidwest Corporaties en de gemeente hebben een werkgroep Economie ingesteld die als doel heeft op korte termijn enkele bedrijfsverzamelgebouwen te realiseren en een langetermijnagenda op te stellen voor bedrijfsonroerend goed. Omdat de ervaringen met bestaande bedrijfgebouwen goed zijn wordt onderzocht wat de verdere behoefte in Den Haag is naar dit soort plekken. Daarnaast brengt de gemeente op dit moment in kaart hoe de ‘verborgen economie’ in Zuidwest eruit ziet. Aan de hand van de uitkomsten van dit onderzoek zal bepaald worden hoe een ondernemershuis (onderdeel van de afspraken uit de raamovereenkomst) er uit zou kunnen zien en wat de behoefte van ondernemers is in Zuidwest. Dit onderzoek biedt handvatten bij de invulling en concretisering van de plannen voor bedrijfsonroerend goed, het ondernemershuis, en de stimulering van de wijkeconomie in het algemeen.
30
3 november 2009
7) Re-integratie en gesubsidieerd werk In de krachtwijken wordt in de krachtwijken de dienstverlening aan werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden geïntensiveerd. In 2009 worden 1600 klanten in een regulier re-integratie traject begeleid en 800 in één van de extra trajecten in het kader van het krachtwijkenprogramma. Voor de aanpak is een speciaal krachtwijkenteam binnen SZW opgezet ‘Startbaan’. Dit werkt ook samen met Den Haag OpMaat, het team dat de coördinatie doet van de aanpak voor multiprobleemgezinnen. Van de 2400 klanten stroomt in de praktijk 55% door naar werk, waarvan 630 mensen een (tijdelijk) gesubsidieerde baan krijgen. Daarnaast wordt de dienstverlening aan ondernemers verbeterd met de oprichting van een ondernemershuis. In de verschillende wijken zijn er klantgerichte en doelgroepgerichte projecten om mensen weer aan het werk te helpen. Bijvoorbeeld is er een extra toezichtsteam ingesteld voor de omgeving van station Hollands Spoor. De recessie zet de output van deze business case (tijdelijk) onder druk.
8) Inburgering, een classy traject Het inburgeringsaanbod in Den Haag heeft een sterke impuls gekregen door het krachtwijkenprogramma. In 2009 is gestart met een kwalitatieve verbetering van de reguliere inburgering. Alle 2000 trajecten krijgen daarmee een inspirerende uitstraling. Er zijn ook 200 voortrajecten opgezet. De intake voor trajecten krijgt ook een impuls door in groepen te werken en te werven met bonussen en met een promotieteam voor de inburgering.
9) Ontwikkelingsvoertuig In alle vier de krachtwijken wordt een wijkspecifieke invulling gegeven aan het ontwikkelingsvoertuig. In Transvaal zetten de vrienden van Transvaal in 2009 een netwerk op voor de ontwikkeling van de Paul Krugerlaan als aanzet tot een wijkbrede ontwikkelingsmaatschappij, waarbij tussen de deelnemende partijen nadere afspraken zullen worden gemaakt over de verantwoordelijkheden rond grondexploitatie en vastgoedexploitatie. De Schilderswijk werkt in het verlengde van de imagocampagne van de wijk aan een ontwikkelingsvoertuig, terwijl in Zuidwest de eerste vorm aan deze businesscase is gegeven met de instelling van een directeurenoverleg met de directeuren van de corporaties en de programmadirecteur krachtwijken. De Stationsbuurt en Rivierenbuurt zijn een plan van aanpak aan het opstellen voor dit onderwerp.
10) Gedifferentieerd wonen Onder het thema ‘gedifferentieerd wonen’ realiseren de Haagse corporaties Haag Wonen, Staedion en Vestia ambitieus herstructureringsprogramma’s in de stad. Zij versterken de woningvoorraad door grondige renovatie of sloop/nieuwbouw. Verbetering van de openbare ruimte en groen, de infrastructuur en de parkeersituatie maken hier deel van uit. In Transvaal gaat het om de sloop van zo’n 900 woningen tot en met 2012. In de Schilderswijk is de ambitie verbetering van het uiterlijk van de zogenaamde trespa-gevels uit de jaren tachtig en door een bescheiden sloopnieuwbouwprogramma. Daarop aansluitend zal de openbare ruimte worden ingericht op residentieniveau en zullen pleinen worden heringericht. In de Stations-/Rivierenbuurt wordt een plan gemaakt voor het Rode Dorp. In den Haag Zuidwest. worden regelmatig nieuwe woningen opgeleverd, zoals recentelijk in de Raden en in Morgenstond. De corporaties onderschrijven de doelstellingen van herstructurering. Maar de economische recessie en terugval in de verkoop van woningen noodzaken wel tot een aanpassing van het tempo en het programma. Voor de projecten die het moeilijkste in de markt liggen, wordt onderzocht of bijvoorbeeld een ingrijpende renovatie van de bestaande woningen in plaats van sloop/nieuwbouw een optie kan zijn.
31
3 november 2009
Intermezzo ‘Een vuilniszak heeft geen pootjes’ Gesprek met Petra Delsing Een grote ergernis onder Hagenaars is rommel op straat, overlast en onveiligheid. De vier Haagse krachtwijken scoren slecht op deze punten. In deze wijken is het minder schoon en is meer sprake van achterstallig onderhoud dan elders in de stad. Er lopen in Den Haag al veel projecten om buurten schoon te maken en te houden, maar toch is er nog meer inspanning nodig om de leefbaarheid en veiligheid in de krachtwijken op een gemiddeld Haags niveau te brengen. In 2011 moet dat het geval zijn. Het is uiteraard de bedoeling om dit niveau dan ook vast te houden. Directeur Beheer en Onderhoud van de dienst Stadsbeheer Petra Delsing vertelt wat de krachtwijkenaanpak voor de schoonmakers van Den Haag betekent. Het afvalprobleem in de krachtwijken wordt wel in verband gebracht met de woningen die er staan: relatief veel sociale woningbouw, doorgaans niet groot en dus met weinig plaats om je vuilniszakken neer te zetten. Maar ook gooien sommige bewoners afval zomaar op straat, met alle gevolgen van dien. Maar ook afvalzakken die keurig op straat worden gezet kunnen problemen geven. Het gebeurt nogal eens dat meeuwen de zakken openpikken en de inhoud er uit halen om te kijken of er iets eetbaars tussen zit. Met de komst van ondergrondse restafvalcontainers moet het met dit soort praktijken voorbij zijn. Ze zullen het woongemak voor de burgers vergroten. Zij kunnen straks 24 uur per dag hun afval in de containers doen en hebben dan dus minder opslagproblemen thuis. En ook de meeuwen-vuilniszakken problematiek wordt zo aangepakt. Petra Delsing is blij met de impuls vanuit de krachtwijkenaanpak. Het afvalprobleem wordt daardoor breed bekeken en in een groter verband aangepakt. Naast het plaatsen van ondergrondse containers is er nu de mogelijkheid om waar nodig zes dagen per week van zes uur 's ochtends tot tien uur 's avonds schoon te maken, met meer mensen en meer en beter materieel. Het is belangrijk dat de bewoners en bedrijven zien dat er hard gewerkt wordt, zichtbaarheid van alle extra inzet kan een bijdrage leveren aan het aanpassen van het eigen gedrag. Omdat het eigen gedrag belangrijk is, is er ook geld voor gerichte communicatie, samen met bijvoorbeeld Stichting Boog en de woningbouwcorporaties. En last but not least zijn er middelen voor het sluitstuk van de keten, extra handhaving. Er is nu geld om aan te tonen dat je zo gedurende anderhalf jaar ‘het verschil kan maken’, zoals Petra Delsing het noemt. Delsing ziet zichzelf als 'de huisvrouw van Den Haag', die binnenkort stadstofzuigers gaat kopen. Naast het knijpen en vegen wordt er op straat steeds meer met machines gewerkt. Er zijn trouwens ook veel bedrijven die op de een of andere manier schoonmaken. Denk aan het HWB, woningbouwcorporaties, Buurtbeheer en dergelijke. Er is regelmatig overleg met deze partijen onder leiding van het Veeg en Straatbedrijf Den Haag om af te spreken waar nog meer moet worden schoongemaakt. Het is van groot belang dat de inwoners van de krachtwijken zich realiseren dat zij een belangrijk aandeel hebben in hoe hun wijk er uitziet. De gemeente kan nog zoveel middelen inzetten, de betrokkenheid en inzet van bewoners is onontbeerlijk. Als zij afval op straat dumpen of hun vuilniszakken niet op de juiste manier aanbieden, zal de wijk niet schoon blijven. De invoering van de ondergrondse containers zal dan ook gepaard gaan met uitgebreide uitleg én een dringend beroep op bewoners en bezoekers van de wijk om mee te helpen de wijk schoon te houden. Alleen met hun medewerking heeft dit kans van slagen. Er zijn plekken in de stad waar het een uur na het schoonmaken alweer vies is. En natuurlijk komt dat afval niet uit de lucht vallen of om de hoek gelopen. "Een vuilniszak heeft geen pootjes", aldus Petra Delsing. Op dit punt van de betrokkenheid van bewoners past Schoon, heel en veilig heel goed in de Haagse krachtwijkenaanpak. Over de hele linie is hun deelname en inzet gewenst, of liever gezegd broodnodig. Ook op het punt van schoon, heel en veilig is bewonersparticipatie een voorwaarde voor succes.
32
3 november 2009
6. Achttien bestuurlijk vastgestelde opdrachten In november 2008 heeft het college samen met Forum Den Haag in totaal achttien bestuurlijke doelen geformuleerd om extra op in te zetten in 2009. Het Forum is een samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties die in Den Haag actief zijn op het gebied van onderwijs, zorg, welzijn en wonen. Ten behoeve van de uitvoering van de krachtwijkplannen hebben het college en Forum Den Haag afgesproken periodiek bijeen te komen, de voortgang te monitoren en, bij dreigende stagnaties te ‘ontstoppen’. Tijdens de bijeenkomsten vindt uitwisseling van informatie plaats en moet draagvlak ontstaan voor krachtige en doelgerichte uitvoering van het programma. Onderstaande lijst geeft een overzicht van de voortgang van de achttien bestuurlijke opdrachten.
1. Voor zes multifunctionele centra (brede buurtscholen plus) wordt de locatie vastgesteld. Ook over de aanpak wordt besloten. Op 11 mei 2009 is een overeenkomst gesloten tussen de corporaties, schoolbesturen en gemeente voor de ontwikkeling van zes brede buurtscholen en drie brede buurtzones. De zes geselecteerde Brede Buurtscholen plus zijn: Jan van Nassauschool, Onze Wereld, De Springbok, De Erasmusschool in combinatie met de Petrus Dondersschool, De Krullevaar en De Kleine Wereld. De drie geselecteerde Brede Buurtzones zijn: Brede Buurtzone Schilderswijk, Brede Buurtzone Comeniusschool en de Brede Buurtzone Grote Beer. Deze zes geselecteerde brede buurtscholen-plus voeren verlenging van de onderwijstijd in. De Jan van Nassauschool en de Krullevaar zijn hiermee afgelopen schooljaar gestart (20082009). Per brede school zijn werkgroepen gestart die de aanpak verder uitwerken en is het programma van eisen eind 2009 gereed.
2. Vanuit economisch perspectief maken we het intentie akkoord “Vrienden van Transvaal”. We investeren op korte termijn in de nieuwbouw van bedrijfsruimte (Uitenhagestraat), in urban evenementen zoals de verdere aanpak van de Paul Krugerlaan. Ballast Nedam, Staedion en ROC Mondriaan starten gezamenlijk een praktijkcomponent van een opleiding ‘onderhoud woningen en publieke ruimte’. De opleiding start op een tijdelijke locatie en zal uiteindelijke verhuizen naar de Uitenhagestraat. Op 29 september 2009 vond in Transvaal de Dag van de Economie plaats waar het Intentieakkoord ‘Vrienden van Transvaal’ ondertekend is. De eerste resultaten van de fysieke aanpak in de Paul Krugerlaan zullen vanaf dat moment reeds zichtbaar zijn. De start bouw op de doodlopende straten in de Uitenhagestraat is vooralsnog gepland in het eerste kwartaal in 2010.
3. Er komt een aanpak (programma + planning) voor de ondergrondse containers. Dit wordt gedetailleerd vastgesteld voor de vier krachtwijken. De plaatsing van de ondergrondse restafvalcontainers is op 2 november 2009 in Zuidwestgestart en wordt daarna ook in het herstructureringsdeel van Transvaal ingevoerd. Voor de overige delen van Transvaal, de Schilderswijk en de Stations-/Rivierenbuurt is meer studie noodzakelijk om de parkeerdruk in relatie tot de plaatsing van de ondergrondse containers op te vangen. Een voorlopige planning is reeds gemaakt. Uitgebreidere informatie over de voortgang is vermeld de rapportage van de stedelijke businesscase ‘Schoon, heel en veilig’.
33
3 november 2009
4. De integrale handhaving start ten minste in de eerste twee wijken; ook de gezamenlijke pilot voor 250 woningen per wijk met de corporaties wordt gestart. Begin 2009 is het integraal handhavingsteam, de Haagse Pand Brigade, gestart met controles in de drie Centrumwijken (Schilderswijk, Transvaal en Stations-/Rivierenbuurt). Op 15 april jl. is officieel het startschot gegeven voor de aanpak. Op dat moment is ook een brede communicatiecampagne gestart waarin bewoners van de wijken worden gewezen op het functioneren van de Haagse Pandbrigade. De Haagse corporaties wijzen in deze wijken blokken van 250 adressen aan waarin de digitale schouw van de gemeente wordt gekoppeld aan gegevens van corporaties over het adres. De gezamenlijke schouw van deze adressen start dit najaar.
5. Het convenant met Justitie voor de sluitende nazorg van detentieverlaters wordt ingevuld; met corporaties worden er afspraken gemaakt over de aanpak voor het vergroten van de veiligheid in de woonomgeving. De afgelopen periode heeft de gemeente samen met onder andere de politie fors geïnvesteerd in onder meer de incidentele inzet van samenscholingsverboden, het uit elkaar halen van overlast gevende groepen en persoonlijke waarschuwingsbrieven aan notoire raddraaiers. De extra aanpak van jeugdoverlast wordt geregisseerd vanuit het Veiligheidshuis, en bevat onder meer de aanstelling van gezinscoaches, de aanstelling van een jeugdregisseur specifiek voor de krachtwijken, doorzetten van de aanpak van overlastgevende en criminele jeugdgroepen en trajecten voor jongeren. Maar jongeren die géén overlast plegen moeten de ruimte krijgen. Daarnaast volgt in het najaar de sluitende aanpak voor jeugdige detentieverlaters.
6. Het plan van aanpak voor parkeren en de openbare ruimte in de Schilderswijk wordt vastgesteld; daarin zitten alle fysieke elementen in de openbare ruimte van de Schilderswijk: het openstellen van stallinggarages, het invoeren van betaald parkeren, het uitvoeren van het programma ondergrondse containers, en het aanpakken van de openbare ruimte. In de Schilderswijk is de urgentie hoog om de komende jaren te investeren in een aanzienlijke verbetering van de leefbaarheid. Het moet schoner en heler en daarom worden onconventionele middelen ingezet. De aanpak van parkeerproblemen en het opknappen van de circa 50 parkeergarages vormen een integraal onderdeel hiervan. Per jaar wordt een deelgebied van de Schilderswijk aangepakt. Na een inventarisatie, zal een mix van maatregelen worden genomen, variërend van het verbeteren van verlichting en plantsoenen, tot het volledig opnieuw inrichten van een aantal straten en pleinen. In deze aanpak is er veel aandacht voor sociaal onveilige plekken, zoals dode hoeken, portieken en binnentuinen. Alles wordt vervolgens in een zo strak mogelijke planning op elkaar afgestemd. Bewoners praten uiteraard mee over de maatregelen die worden genomen. Het is de ambitie een buurt pas achter te laten als het van boven tot onder schoon, heel en veilig is. Elk van de 6 gebieden in de Schilderswijk wordt op deze manier aangepakt. In oktober 2009 wordt gestart met een pilot van deze aanpak. Hiermee wordt aangesloten bij initiatieven die hier al lopen, waaronder het Parkeerkader Den Haag 2010-2020, dat nu ter inzage ligt in het kader van de inspraak. In oktober zal het plan van aanpak Integrale fysieke aanpak Schilderswijk bestuurlijk worden voorgelegd.
34
3 november 2009
7.
Het akkoord Campus Tenierplantsoen wordt uitgevoerd.
Met het sluiten van het Intentieakkoord Campus Teniersplantsoen is de ambitie vastgesteld om het gebied rond het Teniersplantsoen te laten uitgroeien tot een sterk en vitaal voorzieningencluster, waar brede ontwikkeling van jong en oud centraal staat. In het afgelopen halfjaar is een aantal quick wins gerealiseerd: ‘Aan de bak’, de zaterdagschool, de zomerschool, de sportcampus, het Cruijff court, inventarisatie bewonerswensen. Ten aanzien van het programma voor de campus hebben de partners overeenstemming bereikt over de kaders voor de optimalisatie ervan. Verder is het de bedoeling om een aantal extra impulsen te realiseren voor verdere ontwikkeling van de campus: 1) De buurt fysiek aantrekkelijker maken. Een stedenbouwkundige heeft een onderzoek afgerond naar ruimtelijke ingrepen die de omgeving Teniersplantsoen kunnen ontwikkelen tot een echte campus. 2) Uitdaging creëren en faciliteren, educatie het hele jaar door (voor-, na-, weekend-, zomer-)scholen. 3) Ondersteunen campusgemeenschap (bewoners mobiliseren om de campus mee te helpen opbouwen. 4) Ondersteuning gezinnen en personen, bijvoorbeeld bij opvoeding, mantelzorg e.d. 5) Versterking economie door branchering, verbetering vastgoed en openbare ruimte Hobbemastraat en verbetering leefbaarheid.
8.
Er komt een contract voor het plan Rode Dorp in de Stationsbuurt.
Dit plan wordt herontwikkeld. Het voorlopig ontwerp dat aan de Gemeente Den Haag was gepresenteerd is ingetrokken vanwege financiële onhaalbaarheid. In het najaar 2009 wordt het vernieuwd voorlopig ontwerp verwacht waarna het plan eind 2009 bestuurlijk kan worden vastgesteld.
9. Het plan van aanpak voor het ondernemers starterspand “De Drie Hoefijzers” in de Stationsbuurt wordt opgesteld. Het plan van aanpak is ambtelijk gereed. Nader overleg over wie de uitvoerende partij wordt is gaande. Het Plan van Aanpak wordt najaar 2009 bestuurlijk vastgesteld. De gemeente heeft € 1 miljoen gereserveerd voor haar aandeel in dit project. In het kader van de Impuls herbestemming cultureel erfgoed heeft het Rijk een subsidie van € 130.500 aan dit project toegekend, bedoeld voor onderzoek en planvorming.
10.
De eerste fase voor BINK36 wordt afgerond.
De verhuur van de bedrijfsruimten in BINK36 verloopt zeer voorspoedig. Wekelijks ontvangt Vestia vijf tot tien aanvragen van ondernemers, die voor een betaalbare huurprijs een bedrijfsruimte zoeken. Op dit moment zijn er 200 ondernemers in BINK36 gevestigd aanwezig. Dit is ruimschoots meer dan de 150 ondernemers die in de eerste fase werden verwacht.
11.
Het plan van aanpak voor het Urban Center Den Haag Zuidwest wordt vastgesteld.
Er is voorbereidingsgeld gereserveerd om te kunnen starten met de sloop en opslag van de van Klingerenvleugel onder leiding van Vestia. Definitieve besluitvorming over de totale begroting moet nog plaatsvinden. Overleg hierover heeft plaatsgevonden tussen de gemeente Den Haag en Vestia. Eind 2009 zal het plan van aanpak bestuurlijk worden vastgesteld. De voorbereidingen voor de uitvoering van de business case zijn op dit moment in volle gang. Er wordt een offerte gemaakt door een mogelijke exploitant om binnen nu en tien jaar een financieel op zichzelf staand Urban Center te realiseren. Ook voor dit project is in het kader van de Impuls herbestemming cultureel erfgoed door het Rijk een subsidie toegekend. Het gaat om een bedrag van € 200.000, bedoeld voor onderzoek en planvorming. 35
3 november 2009
12. De brede coalitie voor het topsportcentrum in het Zuiderpark sluit een overeenkomst over de aanpak. Er wordt er naar gestreefd in het najaar van 2009 een nota van uitgangspunten ter besluitvorming aan het College voor te leggen met daarin de te realiseren programma’s en de daarmee gemoeide investeringen en dekkingen. Op basis van de ‘programma’s van wensen’ voor de sport- en onderwijsvoorzieningen zijn in het tweede en derde kwartaal van 2009 verschillende concept-stedenbouwkundige ontwerpen gemaakt en is hiervan een kostenraming opgesteld. De komende maanden wordt gewerkt aan de financiële haalbaarheid van het plan.
13. Het contract voor de herontwikkeling van het Haga Ziekenhuis, inclusief het zorgprogramma en de woningbouw wordt tussen betrokken partijen gesloten. In het tweede kwartaal 2009 hebben de betrokken partners (Haga Ziekenhuis, gemeente Den Haag en Vestia/ Proper Stok (samen de Ontwikkelings Combinatie Leyweg) verder gewerkt aan de haalbaarheid van het plan (stedenbouw, programma, financiën). De laatste periode stond in het teken van de onderhandelingen. Deze bevinden zich in een afrondend stadium.
14.
De Otterrade wordt opgeleverd; de beheerafspraken worden gerealiseerd.
De fysieke oplevering van het complex wordt feestelijk gevierd tijdens een opleveringsfeest in het voorjaar van 2010. In de afgelopen tijd is er flink in het gebied geïnvesteerd. Zo is er een buurtconciërge aangenomen, zijn alle schotels naar het dak verplaatst, de bergingen en portieken veiliger gemaakt en zijn in het voorjaar van 2009 de gemeenschappelijke binnentuinen opgeleverd. Na fysieke oplevering van de Otterrade, zal er een meerjaren onderhoudsplan worden opgesteld en worden de afspraken over het beheer van het complex geconcretiseerd.
15.
Mixx Inn Vijverzicht in Den Haag Zuidwest wordt opgeleverd.
Op 30 juni 2009 was de feestelijke opening van de Mixx Inn door Prinses Maxima. Ook werd op die datum gevierd dat de eerste kamer van de Mixx Inn al was verhuurd en kreeg de eerste huurder de sleutel. In december zal de aanpak van de openbare ruimte gereed zijn en is het project afgerond.
16.
De samenwerkingsovereenkomst voor de Haveltestraat wordt getekend.
De gezamenlijke uitwerking van de gebiedsontwikkeling ligt sinds eind april stil. Door de verslechterde markt is binnen de corporaties behoefte aan een herijking van de projectenportefeuilles. Dit heeft ertoe geleid dat er niet zoals verwacht was, de samenwerkingsovereenkomst is getekend. Partijen zijn opnieuw om de tafel gegaan om mogelijkheden te bezien om te continueren met de planvorming.
17.
De CV Geothermie (Haagse Hitte) is volop in uitvoering.
De aanleg van de eerste delen van het distributienet is gestart en het boorcontract is vrijwel ondertekeningsgereed. De materialen voor de boring worden binnenkort besteld. In het najaar van 2009 wordt er gestart met de bouw van de warmtecentrale en zal eind 2009 de boring van de warmtebron starten.
36
3 november 2009
18. Het integraal gezondheidsprogramma wordt opgestart en er worden wijkgerichte plannen van aanpak geschreven. In november 2008 is het Intentieakkoord Gezondheid Haagse Krachtwijken ondertekend door lokale en landelijke partijen. Inmiddels hebben zich nog drie partners aangesloten: Haagse Hogeschool, Parnassia en de Mondriaan Onderwijsgroep. De vitale coalitie Gezond Geweten bestaat nu uit 26 partners. Het plan van aanpak werkt drie sporen uit het intentieakkoord uit, namelijk de uitvoering van de quick wins, het realiseren van een gezonde wijkanalyse en het maken van een meerjarenprogramma tot 2018. Met betrekking tot gezondheid in de krachtwijken zijn er concrete resultaten geboekt die terug te vinden zijn in de voortgang van de stedelijke business case.
37
3 november 2009
Intermezzo ‘Voor leefbare krachtwijken is samenwerking onontbeerlijk’ Gesprek met Gretha Jansen, bedrijfsdirecteur Vestia Zuidwest In Den Haag Zuidwest gebeurt veel. Deze grote naoorlogse wijk is sinds begin jaren negentig al flink aangepakt. Dit betekent dat woningen ingrijpend zijn gerenoveerd of zijn gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Het proces is nog in volle gang en ook in de komende jaren is er veel werk in uitvoering voor de herstructurering van Zuidwest. Hierdoor wordt het aanbod van woningtypen meer gevarieerd. Naast de bekende portiek-etageflats zijn er meer eengezinswoningen, maisonnettes en appartementen dan voorheen. Corporatie Vestia heeft veel bezit in Zuidwest en is hier dan ook bijzonder actief. De Haagse krachtwijkenaanpak voegt in het herstructureringsproces nog waardevolle elementen toe. Gretha Jansen, bedrijfsdirecteur Vestia Zuidwest, vertelt over corporatie-activiteiten in tijden van recessie en over het project Otterrade. De herstructurering staat wel onder druk, zegt Gretha Jansen. Het is de bedoeling meer koopwoningen te bouwen om een meer gevarieerd woningaanbod te krijgen. De afspraak was om bij sloop van sociale huurwoningen 70% koopwoningen en 30% sociale huurwoningen terug te bouwen. Maar de afzet van koopwoningen stagneert door de recessie. Kopers worden voorzichtiger omdat ze hun oude huis nog niet kwijt zijn. Ze zijn terughoudend in het aangaan van langdurige verplichtingen en kredietverstrekkers zijn terughoudend. De vraag is volgens Gretha Jansen nu: “Wat kun je wél ontwikkelen? In projecten waar we de sociale huur kunnen voortrekken, probeert Vestia dat. En bouwprojecten die al zijn begonnen maken we natuurlijk af. De ambitie blijft om 9.000 nieuwe woningen in Zuidwest te bouwen in de periode tot 2020." Vestia denkt ook aan meer renoveren tot bijna nieuwbouwkwaliteit, zoals in het project De Eek. Hier komen koopwoningen voor 105 à 120.000 euro op de markt. Deze woningen worden door starters gekocht.
Samenwerken is in deze operatie vanzelfsprekend, geeft Jansen aan. Dat gold van begin af aan bij de herstructurering in Zuidwest. Nu is in de krachtwijkenaanpak het aantal partners uitgebreid. Er is immers meer dan voorheen aandacht voor de sociale kant van de vernieuwing, dus voor leefbaarheid in brede zin. Een leefbare wijk is een kerntaak van de corporaties, maar zij kunnen dat niet alleen bereiken, zij zijn aangewezen op samenwerking. Neem het project Otterrade in de buurt De Raden. Daar heeft een gezamenlijke aanpak tot positieve resultaten geleid. Otterrade is een complex van ruim 200 flatwoningen en ruim 40 garages, particulier eigendom en verdeeld over vijf appartementencomplexen. Er was in Otterrade sprake van achterstallig onderhoud en verval, zoals kapotte ramen, ingetrapte deuren, zwerfvuil en verwaarloosde binnenterreinen. In sommige woningen vonden illegale praktijken plaats, zoals hennepkwekerijen, illegale kamerbewoning en prostitutie. Het complex maakte een verwaarloosde indruk. In de directe omgeving zijn de afgelopen jaren veel woningen grondig gerenoveerd of nieuw gebouwd en de situatie in Otterrade stak hier schril bij af. Enkele jaren geleden sloegen eigenaren en de gemeente Den Haag de handen ineen om het complex Otterrade grondig op te knappen. Met subsidie van het Rijk en de gemeente is dat prima gelukt. Vestia raakte hierbij betrokken vanwege haar ervaring met investeren in de sociale omgeving en haar rol bij de vernieuwing van de De Raden. De gemeente investeerde in een nieuwe inrichting van de binnentuinen en een nieuwe speeltuin. De woningen kregen nieuwe ramen en kozijnen, nieuwe warmwatertoestellen en de gemeenschappelijke ruimten van het complex werden aangepakt. Dat geldt onder andere voor de bergingen op de begane grond. Deze bestonden uit boxen in lange gangen, waar zelden iemand kwam. Mensen vonden het er onprettig. Nu is de ruimte ingedeeld in kleinere clusters, die als veel toegankelijker worden ervaren. Ook is er grondig opgeruimd. "Er zijn zo’n 48 vrachtwagenladingen met rommel en afval afgevoerd uit deze kelderboxen, dus je kunt je voorstellen dat de zaak enorm is opgefrist", zegt Gretha Jansen. Er zijn leefregels voor Otterrade afgesproken en de buurtconciërge spreekt mensen hierop aan. Bewoners gaan ook meer op elkaar letten en het aantal mensen dat actief is in werkgroepen en commissies is fors gestegen. De resultaten zijn bemoedigend, vindt Gretha Jansen. Vestia ondersteunt de bewoners bij het actief maken van hun vereniging van eigenaren. De gemeente let extra goed op rechtmatig wonen en gebruik. Zij draagt ook bij in de
38
3 november 2009
kosten voor de buurtconciërge, die in de herfst van 2008 is begonnen. Vestia heeft enkele woningen in Otterrade gekocht en is op die manier lid van vier van de vijf verenigingen van eigenaren geworden, om zo het voortouw te kunnen nemen in beheerszaken. Een woning is inmiddels ingericht als buurtpost: hier houdt de buurtconciërge kantoor en er is vergaderruimte waar bewoners gebruik van kunnen maken. De overige woningen zullen worden verhuurd, bijvoorbeeld aan studenten, die in ruil voor huurkorting en studiepunten een actieve bijdrage gaan vervullen in het bevorderen van de leefbaarheid van het complex. Het project Otterrade vormt een geslaagd voorbeeld van het krachtwijkthema leefbaarheid.
39
3 november 2009
40
3 november 2009
Bijlage: Voortgang in de business cases (stedelijk en per wijk) De stedelijke business cases
Schoon, Heel en Veilig Pijler 1 Ambitie In 2011 moeten de leefbaarheid en veiligheid in de Haagse krachtwijken op het gemiddelde niveau van de Haagse wijken (Gemiddeld Haags Peil) zijn gebracht. Dan zijn er bijvoorbeeld: Ondergrondse containers in de wijk • Concrete samenwerkingsafspraken tussen de partijen die de straat schoonhouden • Een regiepunt en een beter meldpunt in de wijk • Meer handhavers op straat • Schone en hele straten Stand van Zaken
41
•
In alle wijken is het programma Den Haag Schoon! gestart. Het project Den Haag Schoon! heeft als doel de activiteiten van alle betrokken partijen bij het schoon houden van de openbare ruimte in Den Haag te bundelen. Vervolgens kunnen de activiteiten gecombineerd, herverdeeld, aangevuld en/of aangepast worden tot een integrale, gezamenlijke aanpak van gevel tot gevel onder regie van het Veeg- en Straatbedrijf Den Haag.
•
De ingezette graffitibestrijding bracht een vermindering van 37% bekladding in de centrumwijken. Dit programma wordt in 2009 in Zuidwest uitgerold. Sinds mei 2008 wordt in samenwerking met de politie gewerkt aan een dadergerichte aanpak. De gemeente en professionele graffitikunstenaars werken samen in een platform om legale graffitikunst te bevorderen.
•
De plaatsing van de ondergrondse afvalcontainers is voorbereid in Zuidwest en wordt daarna ook in het herstructureringsdeel van Transvaal ingevoerd. Voor de overige delen van Transvaal, de Schilderswijk
3 november 2009
en de Stations-/Rivierenbuurt is meer studie noodzakelijk om de parkeerdruk in relatie tot de plaatsing van de ondergrondse containers op te vangen. •
Met behulp van krachtwijkgelden zijn er in november 2009 meer vegers, meer machines en meer handhavers op straat, ook buiten kantooruren.
Planning voor het komend halfjaar • • • • • •
Budget voor aanpak ‘Heel’ vanuit ISV vaststellen Extra materieel inzetten Begin oktober 2009: inzet 24 fte extra voor handhaving, ook buiten kantooruren en in het weekend Half oktober 2009: start inzet extra materieel Eind oktober 2009: start meer uren schoonmaken Plaatsen eerste ondergrondse afvalcontainers in Zuidwest (2 november 2009)
Opmerking: de inzet van extra vegers en extra materieel gaat via een ‘groeimodel’.
42
3 november 2009
Multiprobleemgezinnen / problemen achter de voordeur / probleemjongeren op straat Pijler 3 Ambitie Het verminderen van overlast en hulp bieden aan gezinnen met problemen. Dit gebeurt door een betere samenwerking tussen bestaande instanties en het aanwijzen van één vast aanspreekpunt voor ieder probleemgezin. Stand van Zaken
Prestaties Aantal meldingen via de Meldcode 2009 en daaruitvolgend MDA of SCM aanpak Maand (2009) Aantal meldingen Aantal meldingen SCM Meldcode Meldingen* MDA Sociaal Multidisciplinaire Casemanagement aapak januari 13 29 42 februari 12 35 47 maart 29 50 79 april 40 66 106 mei 15 65 80 juni 11 53 64 Totaal 120 298 418 Ten opzichte van de jaardoelstelling (840) ligt het gebruik van de meldcode op schema. Aantal huisbezoeken Planning 2009 Realisatie door Op grond van promotieteam Meldcode Huisbezoeken 2000 698 418 wv in krachtwijken 339 113
43
Totaal 1116 452
3 november 2009
De Haagse aanpak van vinden-verbinden-aanpakken is ontwikkeld door de diensten OCW en SZW. De aanpak wordt vormgegeven door verschillende particuliere en gemeentelijke instellingen. De particuliere instellingen zoals Centrum voor Jeugd en Gezin en het Jongeren Interventie Team (JIT) hebben veelal een subsidie/opdrachtnemersrelatie met OCW. De gemeente geeft deze aanpak vooral vorm in de afdeling Den Haag OpMaat, onderdeel van de dienst SZW. De meldcode houdt in dat hulp- en dienstverleners (‘intermediairs’) (multi)problematiek kunnen melden die zij tijdens huisbezoeken signaleren en die buiten hun eigen expertisegebied vallen. De meldcode is alleen bedoeld voor de probleemgevallen waarvan de intermediair zelf niet weet wie hij in moet schakelen om de problematiek op te lossen. Als de intermediair dit wel weet, wordt hij geacht direct aan de juiste instantie te melden. Het doel van de meldcode is het tot stand brengen van een betere samenwerking en coördinatie van de verschillende hulpverleningsinstanties. Het bovenstaande schema laat de stand van zaken per 1 juli zien. Het aantal meldingen was op 1 augustus inmiddels gestegen naar 498. Meer dan de helft van de meldingen betreft mensen met ernstige schulden. Deze problematiek wordt door de aanpak eerder gesignaleerd. Door een efficiënte aanpak wordt vervolgens de doorlooptijd voor schuldhulpverlening gemiddeld met een halfjaar verkort. Huisbezoeken worden afgelegd door het promotieteam van Den Haag Opmaat. Eerst wordt telefonisch contact gelegd met de (potentiële) cliënt om na te gaan of deze op de hoogte is van sociale regelingen en er ook gebruik van maakt. In het telefoongesprek wordt gevraagd naar woon- en leefomstandigheden, financiële situatie, gezondheid en dergelijke. Op basis daarvan wordt besloten of een huisbezoek nodig is. De start in Den Haag Zuidwest was op 1 maart 2009, waardoor de 50%-verdeling nog niet gehaald is. Samen met de woningbouwcorporaties wordt gewerkt aan het project Vermindering Huisuitzetting. Dit project is in het tweede kwartaal van 2009 overgegaan van de GGD naar Den Haag Opmaat. Geprobeerd wordt huisuitzettingen via de multidisciplinaire aanpak zoveel mogelijk te voorkomen. In de eerste helft van 2009 was er sprake van 145 bestaande casussen en 13 nieuwe aanmeldingen. Planning trajecten jeugd lopen in de eerste helft van 2009 op schema. De jaarplanning is: • Coaches CJG (Centrum Jeugd en Gezin):450-trajecten • Coaches VIG (Vroegtijdig Interventie in Gezinnen): 50 – 70 trajecten • ITB-jongeren (Individueel Trajectbegeleider): 600 – trajecten • SMJT (Stedelijk Mobiel Jongerenteam): 900 jongeren In de tweede helft van 2009 wordt het aantal VIG- en ITB-trajecten uitgebreid. Planning voor het komend halfjaar Uitbreiding van het aantal trajecten voor jeugd en gezin met ca. 40 trajecten • Verdere realisering van Centra voor Jeugd en Gezin • Verdere toepassing van de verwijsindex • Uitbreiding van het gebruik van de meldcode en het maken van samenwerkingafspraken met hulpverleningsinstellingen. • Afspraken maken met woningbouwcorporaties over herkenning van multiproblematiek door huismeesters en conciërges • Door de uitbreiding van het aantal intermediairs zal het gebruik van de meldcode naar verwachting toenemen en ook het aantal gevallen van multidisciplinaire aanpak • Vanaf 1 juli 2009 zal op basis van een meldcode altijd een huisbezoek volgen • Uitbreiding van het aantal sociaal casemanagers • Ontwikkeling van bestuurs- en escalatiemodel; met als restultaat: een bestuursakkoord (jan. 2010) • Ontwikkeling van samenwerkingsprocessen tussen Den Haag Opmaat, CJG en Veiligheidshuis • Plannen van een conferentie om afspraken mogelijk te maken tussen gemeentelijke en nietgemeentelijke organisaties; dit is een onderdeel van het experiment WWI.
44
3 november 2009
Participatietop en Bedrijfsverzamelgebouwen Pijler 4 Ambitie Voor alle krachtwijken geldt de ambitie om de arbeidsparticipatie in de krachtwijken te vergroten. Dat gebeurt door afspraken te maken over structurele samenwerking tussen gemeente, bedrijfsleven en onderwijs. Door het realiseren van bedrijfsverzamelgebouwen in de wijken en op deze manier minimaal 1000 nieuwe arbeidsplaatsen te creëren, dragen partijen bij aan de wijkgerichte economie en mogelijkheden voor startende ondernemers. De corporaties investeren risicodragend in realisatie, beheer en exploitatie van de bedrijfsverzamelgebouwen en het ondernemershuis. Stand van Zaken Schilderswijk en Stations/Rivierenbuurt: In het tweede kwartaal van dit jaar is het plan van aanpak voor een Wijkparticipatietop voor de Schilderswijk en Stationsbuurt geaccordeerd in het krachtwijkenwethouders-overleg. De wijkteams Schilderswijk en Stationsbuurt organiseren het evenement samen met de Haagse Slag. De wijkparticipatietop is gepland in het najaar van 2009. De top biedt een podium aan uiteenlopende (niet-commerciële) partijen om ondernemers te informeren over hun dienstverlening. De wijkparticipatietop speelt daarmee in op het signaal dat ondernemers in de Schilderswijk en Stationsbuurt het lastig vinden om de juiste ingang te vinden voor hun vraag. De opzet wordt een markt waarbij standhouders korte workshops kunnen geven verdeeld over diverse thema's. Daarnaast kunnen ondernemers aangeven waar zij behoefte aan hebben, bijvoorbeeld een stagiaire. Bij de centrale afsluiting van het evenement wordt de balans van matches tussen vraag en aanbod opgemaakt. Tijdens de wijkparticipatietop zal er speciale aandacht zijn voor participatie van vrouwen in de twee krachtwijken. Transvaal: Er is gewerkt aan een invulling van een participatietop op wijkniveau; gekozen is voor een wijkgerichte participatie onder de naam ‘Dag van de Economie’. Deze vond plaats op 29 september en werd bijgewoond door bewindslieden, wethouders, de directie van Staedion en andere betrokkenen. Daar werd ook met het tekenen van het intentieakkoord voor Transvaal het startsein gegeven voor een breed pakket aan investeringen in de economie van Transvaal. Dit was bijvoorbeeld ook het startsein voor een project waarbij in samenwerking met ROC Mondriaan en Transvaalse ondernemers leerarbeidsplaatsen in de wijk worden opgezet. De drie centrumwijken: Het realiseren van Student&Zaak in de centrum-krachtwijken . Dat is een plek waar ondernemers terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning door MBO- en HBO- studenten. Momenteel vinden er gesprekken plaats met onderwijsinstellingen en gemeentelijke diensten over het te ontwikkelen concept. Zuidwest: Corporaties en gemeente hebben een werkgroep Economie ingesteld die als doel heeft op korte termijn enkele bedrijfsverzamelgebouwen te realiseren en een lange termijnagenda op te stellen voor bedrijfsonroerend goed. Uitgangspunten zijn de afspraken in de Raamovereenkomst. • Er is onderzoek verricht naar behoefte, naar mogelijke locaties voor bedrijfsverzamelgebouwen en naar overig bedrijfsonroerend goed. • De resultaten van dit onderzoek zijn gekoppeld aan de stedenbouwkundige visie van de gemeente, de plannen voor herstructurering in Zuidwest (Garantiekaart), de plaats van bestaande detailhandel en potentiële locaties, zoals bijvoorbeeld schoolgebouwen. • Op basis hiervan wordt een langetermijnagenda Bedrijfsonroerend Goed opgesteld die naar verwachting na de zomer in concept beschikbaar is. Deze langetermijnagenda bestrijkt een periode van 12 jaar, waarbij
45
3 november 2009
• •
•
onderscheid wordt gemaakt in een periode van 0-3 jaar, 3-6 jaar en 6-12 jaar. Onderdeel van de (realisatie van de) agenda is een goede monitoring van benutting van bestaand bedrijfsonroerend goed. De voorlopige opzet is besproken met Kamer van Koophandel, VNO-NCW, MKB en enkele makelaars. Deze zullen ook worden betrokken bij de verdere uitwerking. De gemeente brengt in kaart hoe de ‘verborgen economie’ in Zuidwest eruit ziet. Aan de hand van de uitkomsten van dit onderzoek kan bepaald worden hoe een ondernemershuis (onderdeel van de afspraken uit de raamovereenkomst) er uit zou kunnen zien en wat de behoefte van ondernemers is in Zuidwest. Dit onderzoek biedt handvatten bij de invulling en concretisering van de plannen voor bedrijfsonroerend goed, het ondernemershuis, en de stimulering van de wijkeconomie in het algemeen. Binnen het pand Zuidlarenstraat wordt ongeveer 3500 m2 kleinschalige creatieve bedrijvigheid gerealiseerd. Vestia heeft hiervoor een coördinator aangesteld. Bij de ontwikkeling van het Talent Center (Urban Center) wordt ruimte voor startende jonge ondernemers gecreëerd.
Planning voor het komend halfjaar Schilderswijk en Stations/Rivierenbuurt: Wijkparticipatietop in november 2009 Transvaal: De dag van de Economie op 29 september 2009 was het startsein voor een serie van maatregelen die vanaf dat moment de economie in de wijk gaan stimuleren. Dat betekent dat vanaf die datum veel mensen met inzet aan de slag gaan voor de wijk en dat verschillende businesscases zijn van start gegaan. Zuidwest: In oktober 2009 wordt een langetermijnagenda Bedrijfsonroerendgoed vastgesteld met betrokken partijen. Na de zomer wordt de werkgroep Economie, waarin corporaties en gemeente samenwerken, uitgebreid met andere belangrijke partners als Kamer van Koophandel, VNO-NCW, MKB en de dienst SZW. De doelstelling wordt verbreed.
46
3 november 2009
Re-integratie en gesubsidieerd werk Pijler 4 Ambitie De werkloosheid in de krachtwijken terugbrengen tot het Haagse gemiddelde in 2018 en het bijstandsbestand in die tijd te halveren. Stand van Zaken
Planning voor het komend halfjaar • • • • •
Continuering van het proces van activeren en plaatsen van WWB-ers en Niet-uitkeringsgerechtigden, waarbij aandacht zal zijn voor het plaatsen op participatietrajecten. Het krachtwijkenteam zal in Zuid West tot volle productie komen. Start van de jongerencoaches in de krachtwijken om de positie van jongeren te verbeteren. Er wordt een voorstel verwacht voor het tweede deel van het onderzoek naar Niet-uitkeringsgerechtigden door RWI/Nicis De verschillende wijkinitiatieven zullen gescand worden om te kijken of deze aansluiten op de stedelijke BC en op de inhoudelijke en financiële haalbaarheid.
Extra projecten Stationsbuurt/Rivierenbuurt: Jobcoaches In de drie centrumwijken komen jobcoaches, voor een intensieve begeleiding van jongeren van 18 tot 27 jaar. De jongeren worden door de dienst SZW voorgedragen. Daarnaast gaan de jobcoaches actief werven. Het project start in september voor de duur van 1 jaar.
47
3 november 2009
Inburgering, een classy traject Pijler 4 Ambitie Door het inburgeringsaanbod een meer inspirerend imago te geven, wordt getracht meer oud- en nieuwkomers te bereiken. Dit gebeurt door een meer veelzijdig en uitdagend programma te organiseren en maatschappelijke stages op te nemen. Stand van Zaken Prestatie totaal aantal inburgeringstrajecten 2008 Deelnemersregistratie onderwijsaanbieders WI (verplicht) Transvaal
RVI (vrijwillig)
WWB
Totaal
154
68
43
256
368
143
104
59
19
30
615 108
536
159
162
857
1117
389
339
1836
Schilderswijk Stationsbuurt/Rivierenbuurt Zuid West
Totaal
Ten opzichte van de planning (2008) bedraagt de realisatiegraad in 2008 92% Prestatie totaal aantal inburgeringstrajecten 2009 (t/m week 37) 2008 t/m week 37 Transvaal Schilderswijk Stationsbuurt/Rivierenbuurt Zuid West
Totaal
163 342 52 498
1055
In 2009 is gestart met de kwaliteitsimpuls inburgering. Deze impuls is noodzakelijk om inburgering voldoende aantrekkelijk te maken voor de groep die valt onder vrijwillige inburgering. Kwaliteitsimpuls inburgering richt zich op de volgende pijlers: 1. Ontwikkeling van netwerken vnl in de krachtwijken door onder andere wervingsbonus en promotieteam inburgering. 2. Brede intake/groepsintake als schakelfunctie tussen de netwerken en de op maat gerichte inburgering. 3. Op maat gemaakte inburgeringstrajecten, waaronder 200 voortrajecten en een kwalitatieve verbetering van de 2.000 reguliere trajecten. Voor de uitwerking van de kwaliteitsimpuls is in de eerste helft van 2009 het volgende tot stand gebracht: • Er is een heldere klantdefiniëring opgesteld en een klantanalyse gemaakt; • Er zijn drie klantgroepen onderscheiden, te weten 1. mensen uit Midden- en Oosteuropa (MOE-landers) , 2. oudere Turkse mannen, 3. oudere Marokkaanse mannen; • Er zijn klantprofielen opgesteld en wervingsstrategieën uitgestippeld. Het aantal plaatsen voor jeugdige inburgeraars is verhoogd om de wachtlijsten te doen afnemen.
48
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar Naast het continu aanbieden en uitvoeren van inburgeringstrajecten wordt de kwaliteitsimpuls verder uitgewerkt in de volgende stappen: • Op basis van de klantprofielen wordt een nieuw aanbod gedefinieerd (vraaggericht): • Op basis van dit aanbod zal de interne organisatie worden aangepast; • Op basis van het nieuwe aanbod worden sturingsafspraken gemaakt om de kwaliteit en efficiëntie te waarborgen. • Implementatie van het nieuwe aanbod Per 1 juni zijn de volgende activiteiten gepland en ondernomen: • Het uitnodigen van inburgeringsplichtigen die eerder niet zijn verschenen; • Een opleidingsaanbod aan inburgeraars die hebben aangegeven zelfstandig in te burgeren.
49
3 november 2009
Gezondheid en Sport Pijler 2 Ambitie Voor alle Haagse krachtwijken geldt de ambitie dat bewoners in de toekomst even gezond zijn als de gemiddelde inwoner van Den Haag. Dit gebeurt door in brede zin een actieve levensstijl, sportbeoefening en een gezonde leefomgeving te stimuleren. Stand van Zaken In november 2008 is het Intentieakkoord Gezondheid Haagse Krachtwijken ondertekend door 23 lokale en landelijke partijen; van gezondheidsfondsen en zorgverzekeraars tot corporaties, de Kamer van Koophandel, wetenschappers, het ministerie voor Wonen, Wijken en Integratie en de gemeente. Inmiddels zijn drie nieuwe partners aangesloten: de Haagse Hogeschool, Parnassia en de Mondriaan Onderwijsgroep. De vitale coalitie Gezond Geweten bestaat nu uit 26 partners. Voor de uitvoering van het intentieakkoord is, in afstemming met de wijkteams en de uitvoerende partners, een concept plan van aanpak opgesteld, waarover nog besloten moet worden. Het concept plan van aanpak werkt de drie sporen uit het intentieakkoord uit: 1. Uitvoering van zes quick wins; 2. Het realiseren van een gezonde wijkenanalyse; 3. Het maken van een meerjarenprogramma 2010-2018 Concrete resultaten Ad 1. Over de quick wins kan het volgende opgemerkt worden: a. Ga voor Gezond-campagne: Een ‘tuc-tuc’ tournee is in september en oktober 2009 langs de basisscholen in de krachtwijken gegaan. Kinderen en hun ouders ontvingen informatie over beweegactiviteiten en gezond eten voor kinderen. Leraren kregen een informatiepakket over gezonde leefstijl. b. Verbetering sport- en beweeglocaties: De aanleg van het Cruijff Court in de Schilderswijk is gereed, momenteel wordt gewerkt aan de invulling van het programma. De ambitie is een sporttuin in de Schilderswijk te realiseren. Daarnaast zou een onderzoek naar de aanpassing van gymzalen gedaan moeten worden. In de Stationsbuurt is een behoefteonderzoek naar sport- en beweegvoorzieningen uitgevoerd; voor Escamp en Transvaal zou dit in het najaar van 2009 gedaan moeten worden. c. Preventiesteunpunt Precura Schilderswijk: Op 2 juli is met een feestelijke bijeenkomst en onder veel belangstelling het steunpunt Precura in de Schilderswijk geopend, het eerste preventiesteunpunt in Den Haag. Het voert de succesvolle projecten voor bestrijding van gezondheidsachterstand uit: Bewegen op Recept, Allochtone Zorgconsulenten, Nieuwe Sporen en Voorlichting in Eigen Taal en Cultuur. d. Preventiesteunpunten in Transvaal en Zuidwest: De gemeente zoekt samen met partners geschikte locaties voor preventiesteunpunten in Zuidwest en Transvaal. Hiervoor heeft STIOM twee bijeenkomsten georganiseerd met de partners op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Er wordt gewerkt aan een inhoudelijk programma van eisen. e. Wennen aan water: De afdeling Sport is in september 2009 gestart met de zwemlessen ‘Wennen aan Water’. Vier scholen zijn uitgenodigd, de HTM draagt zorg voor het vervoer. Inmiddels hebben de eerste kinderen les gehad. f. Gezonde binnenmilieus In het voorjaar 2009 is de campagne Gezond Binnenmilieu in Transvaal en de Stationsbuurt uitgevoerd. Voor de Schilderswijk en Laak zou dit in het najaar gedaan moeten worden. Het is verder de ambitie om eind 2009 een plan van aanpak gereed te hebben voor de uitwerking van de APK-keuring voor woningen en het saneringsplan afvoerloze geisers.
50
3 november 2009
Ad 2. Het plan is om eind van 2009 voor elke krachtwijk een Gezonde Wijkanalyse gereed te hebben. Ad 3. Voor het opstellen van het meerjarenprogramma zijn in het voorjaar van 2009 gesprekken gevoerd met de partners. Zij hebben input geleverd voor een eerste verkenning van de thema’s, projecten en inzet die partners kunnen leveren. Op 6 oktober jl. heeft een werkconferentie plaatsgevonden voor alle partners en de krachtwijkteams. Tijdens de bijeenkomst is per spoor gewerkt aan de concept invulling van het meerjarenprogramma. De spoortrekkers werken het programma verder uit, zodat eind 2009 het totale programma gereed kan zijn. Planning voor het komend halfjaar De ambitie is om verder te werken aan de ‘quick wins’, de gezondewijkenanalyse en het meerjarenprogramma. De realisering van de ambities is afhankelijk van de vaststelling van het Plan van Aanpak Gezondheid en Sport.
Ontwikkelingsvoertuig Pijler 4 Ambitie Doel is om per business case en per wijk in overleg met de betrokken partners een optimale organisatievorm voor de beoogde ontwikkelingen in te stellen. Voor Transvaal zal deze business case worden gekoppeld aan het Economisch Programma. Voor Schilderswijk en Rivierenbuurt zal het voertuig zorgen voor dwarsverbanden tussen de onderdelen van de business cases en het wijkactieplan. Voor Den Haag Zuidwest betekent het ontwikkelingsvoertuig het realiseren van een ontwikkelorganisatie waarin alle betrokken partijen deelnemen en beslissingen nemen. Stand van Zaken Transvaal : De Vrienden van Transvaal zullen te zijner tijd een ontwikkelingsvoertuig voor Transvaal oprichten (Transvaalse Investeringsmaatschappij Oriënt Express). Momenteel wordt hiertoe een quick scan uitgevoerd. De eerste gedachte is komend jaar te starten met een netwerk (vehikel) voor de Paul Krugerlaan en dit bij gebleken succes op termijn uit te bouwen naar ontwikkelingsvoertuig (inzet: Wijkontwikkelingsmaatschappij, WOM) voor een groter deel c.q. geheel Transvaal. Schilderswijk: Deze business case ligt in het verlengde van het communicatieplan (2.4) en bewonersparticipatie (2.15). Zuidwest: Deze business case is gerealiseerd met de instelling van een directeurenoverleg waarin de directeuren van de corporaties in Zuidwest, het wijkteam en de programmadirecteur Krachtwijken zitting hebben. Stations-/Rivierenbuurt: Verkenning opgave en organisatorische voorbereiding inventarisatie en opstellen PvA. Planning voor het komend halfjaar Transvaal 3e kwartaal: quick scan ontwikkelingsvoertuig + besluitvorming marsroute 4e kwartaal: voorbereidingen oprichting vehikel Paul Krugerlaan Stations/Rivierenbuurt: Inventarisatie panden + Plan van Aanpak Wijk Ontwikkelings Maatschappij (WOM)
51
3 november 2009
Handhaving Pijler 1 Ambitie In 2011 is de leefbaarheid en veiligheid in de Haagse krachtwijken op het gemiddelde Haagse niveau gebracht. Dit gebeurt door controle op overbewoning, oneigenlijk gebruik van uitkeringen, onderhoudsgebreken aan panden en op de naleving van horeca- en milieuwetten. Stand van Zaken Zie voortgangsrapportage Haagse Pandbrigade waarmee de raad in september 2009 wordt geïnformeerd. Planning voor het komend halfjaar Naar verwachting zijn medio 2010 alle adressen gecontroleerd.
Veiligheid Pijler 1 Ambitie Het vergroten van de veiligheid door het terugdringen van criminaliteit en overlast. Dat gebeurt door het opbreken van criminele organisaties, gecombineerd met het bieden van nieuw perspectief en nazorg aan de groepsleden, ex-gedetineerden en jeugdige delinquenten. Stand van Zaken 1. Aanpak jeugdoverlast Op 9 september jl. is het Haagse veiligheidshuis aan het Johanna Westerdijkplein geopend. Hier wordt door alle betrokken partners gewerkt aan de persoonsgebonden aanpak om de veiligheid in de stad te vergroten. Daarnaast wordt er vanuit het Veiligheidshuis gewerkt aan de nazorg voor ex-gedetineerden en de aanpak van overlastgevende groepen op straat. De pilot overlastgevende jeugdgroepen op de locaties Jacob van Campenplein, Van Ostadestraat, Paul Krugerplein en Frans Halsstraat/ Vermeerstraat is voortgezet en er wordt gekeken naar uitbreidingen naar andere stadsdelen. 2. Sluitende aanpak nazorg detentieverlaters: Binnen het Veiligheidshuis Den Haag wordt momenteel hard gewerkt aan het oprichten van een bureau Nazorg. Dit bureau inventariseert de nazorgvraag die er is bij gedetineerden en zet acties uit naar instellingen om de gewenste nazorgproducten te leveren. Daarbij heeft iedere (gemotiveerde) exgedetineerde recht op nazorg. 3. Betrekken bewoners bij wijkveiligheid Buurtlab Transvaal is van start gegaan. Naar aanleiding van de evaluatie van de Bolle-projecten in Bezuidenhout-West en Zeeheldenkwartier zal worden bezien of en hoe voortzetting van projecten ‘Bewonersparticipatie en Veiligheid’, in aangepaste vorm, naar een deel van de Schilderswijk en Den Haag Zuidwest, vorm zal krijgen. Op de krachtwijkenmarkt op 25 juni 2009 is vanuit de afdeling Openbare Orde en Veiligheid een stand bezet waar de genodigden informatie konden inwinnen over de bestrijding van volumecriminaliteit in de krachtwijken en waar tevens informatie over het Veiligheidshuis werd gegeven. De stand werd druk
52
3 november 2009
bezocht en er was een run op informatiemateriaal en gadgets (sleutelhangers en rugtasjes met boodschappen over veiligheid). 4. Beveiligen van woningen, winkels en bedrijven en aanpak volumecriminaliteit Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO): Op 15 april is een KVO intentieverklaring ondertekend voor de nieuwe KVO locatie Fruitweg. Op 1 april heeft de nieuwe KVO locatie Uitenhagestraat een KVO certificering verkregen. De bestaande KVO locaties Leijweg en Paul Krugerlaan hebben respectievelijk op 1 april en 1 juni een verlenging van hun KVO certificaat ontvangen. De Hobbemastraat wacht nog op hercertificering. Volumecriminaliteit: in 2009 is het project ‘Mag ik even bij u inbreken’ van start gegaan in de Schilderswijk Noord en Oost. Het project behelst een informatiecampagne om bewoners van de Schilderswijk bewust te maken van deze vorm van criminaliteit. Er zijn ruim 30 straten, huis aan huis bezocht, waar studenten informatie en advies hebben gegeven over de beveiliging van de woning tegen inbraak. Tijdens de zomervakantie is het project tussentijds geëvalueerd, waarbij tevens de vraag is meegenomen op welke wijze het project kan worden voortgezet in de andere krachtwijken. Planning voor het komend halfjaar 1. Aanpak Jeugdoverlast en 2. Sluitende aanpak nazorg detentieverlaters De pilot aanpak overlastgevende jeugdgroepen zal het komende halfjaar uitgebreid worden naar Escamp. 3. Betrekken bewoners bij wijkveiligheid Naar aanleiding van de evaluatie van de Bolle-projecten in Bezuidenhout-West en Zeeheldenkwartier zal worden bezien of en hoe voortzetting van projecten ‘Bewonersparticipatie en Veiligheid’, in aangepaste vorm, naar een deel van de Schilderswijk en Den Haag Zuidwest, vorm zal krijgen. 4. Beveiligen van woningen, winkels en bedrijven en aanpak volumecriminaliteit. Afhankelijk van de evaluatie van het project “Mag ik even inbreken?” en de beschikbare financiële middelen mogelijk uitbreiding naar de rest van de Schilderswijk en de andere krachtwijken. 5. KVO Met de winkeliersverenigingen zit de gemeente in een verkennende fase om ook voor de Betje Wolffstraat, het Almeloplein en het Monnikendamplein een KVO traject op te starten. 6. Akkoord veiligheid per krachtwijk In het najaar van 2009 zal de eerste miniconferentie veiligheid plaatsvinden in de Schilderswijk, waarbij alle partners hun aanpak op de lokale situatie kunnen afstemmen en vastleggen in een ‘Akkoord Veiligheid’.
53
3 november 2009
Transvaal
1.1 Multicultureel Vrijetijdscomplex Pijler 4 Ambitie Doel is het realiseren van een Multicultureel Vrijetijdscomplex (MVC) op de plek waar nu een bouwmarkt en een benzinestation liggen langs het tracé van lijn 11, tussen het wijkpark Transvaal en het bedrijventerrein Uitenhagestraat. Hier komen vrijetijdsvoorzieningen zoals een multiculturele bazaar, restaurants, een theater en bioscoopcentrum, congresfaciliteiten, een themahotel en een wellnesscenter. Het MLVC vormt samen met de business case Paul Krugerlaan (1.3), Upgrade Haagse Mart (1.4) en Bedrijventerrein Uitenhagestraat (1.7) het Economisch Programma Transvaal. Dit programma is geadopteerd door de staatssecretaris van Economische Zaken, Frank Heemskerk. Stand van Zaken •
• • •
Er wordt parallel gewerkt aan de goedkeuring van het plan van aanpak door de gemeente Den Haag en het uitwerken van het concept-ontwikkelplan door Staedion/Dexa. Het concept-ontwikkelplan wordt voor eind 2009 gepresenteerd door Staedion/Dexa. Er vinden nog steeds gesprekken plaats met de huurders (bouwmarkt en benzinestation) voor verplaatsing of bedrijfsbeëindiging. Staedion en de gemeente denken gezamenlijk na over een goede parkeervoorziening en de bereikbaarheid vanuit het centrum. De uiteindelijke rolverdeling in de ontwikkel- en eigendomssituatie wordt later vastgesteld.
Planning voor het komend halfjaar • • • •
54
Opstellen en vaststellen Plan van Aanpak Vaststellen kaders voor de uitvoering van de haalbaarheidsstudie Uitwerken haalbaarheidsstudie Staedion/Dexa werken voor eind 2009 een concept ontwikkelplan (incl. een programmavoorstel) uit.
3 november 2009
1.2 Campus Transvaal Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een ‘campus’ rond de basisscholen Onze Wereld en de De La Reyschool. Het streven is een samenwerkingsverband van onderwijsinstellingen, welzijns- en jeugdzorginstellingen, sportverenigingen, culturele instellingen waaronder de openbare bibliotheek, corporaties, de gemeente, instellingen voor kinderopvang en bewoners. Stand van Zaken Campus Transvaal - Midden/Onze Wereld Brede Buurt School Plus: Er hebben vier workshops plaatsgehad onder leiding van de Adamasgroep (ingehuurd door Staedion). Deze presenteerde op woensdag 8 juli een voorstel voor de verdere aanpak. Campus Transvaal - Noord/Springbok Brede Buurt School Plus: Op basis van een overeenkomst (11 mei 2009) tussen besturen van scholen en de gemeente is De Springbok aangewezen als een school die ontwikkeld kan worden tot een ‘Brede School plus’. Er zijn gesprekken gaande tussen de gemeente en de schooldirectie en binnen het schoolteam. Campus Transvaal – Spionkopveld / Comeniusschool Brede Buurt Zone: Het schoolbestuur van de Comeniusschool heeft een subsidieverzoek gedaan bij het ministerie van OCW voor een bijdrage voor het multifunctioneel maken van een speellokaal. De uitkomst volgt in het najaar. Planning voor het komend halfjaar Campus Transvaal - Midden/Onze Wereld Brede Buurt School Plus: Overeenkomen (gemeente en Staedion) voor september 2009 hoe de besprekingen t.b.v. de vorming van Campus Transvaal voortgezet kunnen worden. Belangrijk onderdeel van de werkzaamheden vóór 31-12-2009 is de concrete invulling (mede op basis van wensen vanuit de Campus Transvaal) van de nieuw te bouwen loods en activiteitenzaal. Campus Transvaal - Noord/Springbok Brede Buurt School Plus: Overleggen met de schooldirectie over het concept ‘Brede School plus’. Campus Transvaal – Spionkopveld / Comeniusschool Brede Buurt Zone: • Voortzetten gesprekken met participanten en werken aan verzamelen van gelden voor: doorbraak nieuwbouw school naar sporthal Transvaal, aanpassen judozaal en vergroten en aanpassen fitnessruimte en het ‘ombouwen’ van het sportterrein Spionkopveld tot multifunctionele Haagse sporttuin. • Uitwerken concept Regie en Beheer.
55
3 november 2009
1.3 Paul Krugerlaan Pijler 4 Ambitie Een hoogwaardig ingerichte straat met een ruim aanbod van voordelige en kleinschalige ‘wereldse winkels’ met exotische allure. Doelgroep van dit Little India is onder andere de Hindoestaanse gemeenschap uit binnen- en buitenland. Deze business case is onderdeel van het Economisch Programma Transvaal Stand van Zaken Dankzij het enthousiasme van alle betrokken partijen zijn de plannen in korte tijd uitgegroeid tot een uitvoeringsplan. Ondernemers, gemeente en investeerders zijn het met elkaar eens dat de tijd rijp is voor een structurele doorbraak in de Paul Krugerlaan. Er bestaat (ambtelijk) overeenstemming over zowel het langetermijnperspectief als het programma voor 2009 en volgende jaren. Dit bestaat uit een breed maatregelenpakket verdeeld over de pijlers fysiek, sociaal en economisch en is ontwikkeld in nauwe samenhang met business cases als Bedrijventerrein Uitenhagestraat, MLC, Schoon, heel en veilig, Handhaving en Veiligheid. Het concept Uitvoeringsplan wordt binnenkort bestuurlijk geagendeerd. Op de ‘Dag van de Economie’ op 29 september jl. zijn samen met de staatssecretaris EZ + OCW en de minister voor WWI de eerste resultaten gemarkeerd Planning voor het komend halfjaar Najaar: bestuurlijke goedkeuring Uitvoeringsplan. 3e kwartaal: • Interventieteam start met systematisch handhaven op basis van Pandenbestand Paul Krugerlaan en maatregelenpakket Handhaving Paul Krugerlaan; • Eerste panden worden opgeknapt conform nieuwe gevelplan; • Quick scan t.b.v. oprichting ontwikkelingsvoertuig (inzet: WOM) en deelnemende partners; 4e kwartaal: • Start onderhandelingen over 1e aankopen strategisch vastgoed door Winkelpanden CV (gemeente en partners); • Gevelplan uitgevoerd voor panden gemeente, Staedion en zo mogelijk andere partners; • Vaststelling nieuw gedragen brancheplan met uitgangspunten vanuit krachtwijkovereenkomst en programmatische afstemming met MLC en Haagse Mart; • Afspraken met vastgoedeigenaren over branchering en start afsluiten contracten; • Bestuurlijke besluitvorming voorlopig ontwerp/definitief ontwerp herinrichting openbare ruimte; • Vaststelling stappenplan ontwikkelingsvoertuig Oriënt Express (gemeente en partners); • Plan van Aanpak veiligheid vanuit Buurtlab Transvaal gereed.
56
3 november 2009
1.4 Upgrade Haagse Mart Pijler 4 Ambitie Een opwaardering van de Haagse Mart door betere ontsluiting en bereikbaarheid, uitbreiding van voorzieningen op en rond het marktterrein voor zowel de marktlui als het publiek, vernieuwing van de bestrating, de ondergrondse infrastructuur, de kramen en de containers. Ook wordt gestreefd naar de herindeling van het marktterrein, zodat rechte paden ontstaan, en naar het verwijderen van de containers langs de trambaan. Voorts wordt verruiming van de openingstijden beoogd. Deze business case is onderdeel van het Economisch Programma Transvaal. Stand van Zaken Het plan voor Haagse Mart van de Dienst Stadsbeheer is op 10 maart 2009 goedgekeurd door het college. De gemeente is bezig met de voorbereidingen voor de uitvoering, die in 2009 gerealiseerd wordt. In het plan van aanpak vanuit de BC is het eerdere plan van Dienst Stadsbeheer (DSB) als fase 1 opgenomen. Fase 2 bestaat uit het opstellen van het programma van eisen en fase 3 bestaat uit een voorbereidings- en realisatiedeel van onder meer de kopgebouwen. Hiermee worden de ambitie vanuit de DSB, BC 1.4 Haagse Mart en parel Haagse Mart uit de masterplan lijn 11 zone gerealiseerd. • • • • •
Akkoord plan van aanpak (DSB) Haagse Mart op 10 maart 2009, B&W besluit Akkoord plan van aanpak BC 1.4 Haagse Mart op 26 juni 2009, Bestuurlijk overleg krachtwijken inclusief budget fase 2 en voorbereidingsfase 3. Raad van wijze mannen/ vrouwen is samengesteld en gaat verder onder de naam stuurgroep Haagse Mart. Hierbij is de directeur van de Kamer van Koophandel onafhankelijk voorzitter Projectmanager voor fase 2 is aangesteld. Er is vervolg gegeven aan anticiperend aankopen van vastgoed op de kopgebouwen (voorbereidingsfase 3).
Planning voor het komend halfjaar • •
57
Opleveren projectopdracht Haagse Mart: oktober 2009 Ontwikkelen van programma van eisen: maart 2009 – januari 2010
3 november 2009
1.5 Urbanmarketing, imagocampagne en evenementen Pijler 4 Ambitie Zowel intern als extern het imago van Transvaal te verbeteren door promotie van en evenementen in de wijk. Stand van Zaken • • •
Begin mei is een succesvolle braderie op de Paul Krugerlaan gehouden. De onderhandelingen om de Zee-Cine Awards naar Den Haag/Transvaal te halen zijn helaas niet geslaagd. Een plan van aanpak voor deze businesscase is op 26 juni 2009 goedgekeurd door de krachtwijkwethouders.
Inmiddels is gestart met de uitvoering. Concreet: • Er is (door WWI-ers) een enquête gehouden bij de ondernemers van de Paul Krugerlaan. De uitkomsten worden gebruikt bij de positionering van deze multiculturele winkelstraat. • Er wordt overlegd met de bewoners die in de wijkmedia actief zijn, om te komen tot een duurzaam bestaansfundament van deze media. • De eerste inventarisatie van evenementen die kunnen dienen als ‘content’ voor de imagocampagne is in gang gezet. De keuzes worden op zeer korte termijn gemaakt. Een aantal evenementen, zoals de Transvaalse Bazar, is actief ondersteund. • In de loop van augustus is met bewoners overlegd over de vormgeving en uitvoering van een ‘bewoners/communicatieplatform’. Doel is een bredere en regelmatig terugkerende bijeenkomst op te zetten dan de huidige klankbordgroepvergadering. De functie van de klankbordgroep zal worden uitgebreid tot een ‘ontmoetings- en communicatiemoment’ van bewoners onderling en bewoners met de ‘instanties’. • de Dag van de Economie op 29 september is succesvol verlopen • Het nulnummer van het magazine Transvaal.Nu is tijdens de Dag van de Economie uitgereikt • Overleg met andere in de wijk communicerende partijen zoals stichting Boog, Zebra, andere gemeentelijke diensten etc. vordert, zodat de éénduidige opzet van de boodschap steeds breder wordt gedragen. • Bewonersinitiatieven zoals de ‘Transvaalse Reünie’ worden in goed overleg met de bewoners, door de bewoners uitgewerkt tot een kansrijk evenement.
58
3 november 2009
1.6 Gedifferentieerd wonen: Herstructurering Transvaal Noord Pijler 5 Ambitie Het verbeteren en realiseren van een gevarieerde en duurzame woningvoorraad. Verbetering van de openbare ruimte en groen, de infrastructuur en parkeersituatie maakt hier deel van uit. In Transvaal gaat het om de sloop van zo’n 900 woningen tot en met 2012. Stand van Zaken In het verlengde van de herijking van fase 4 wordt deze business case na de zomer (2009) opgepakt. Planning voor het komend halfjaar In het verlengde van de herijking van fase 4, wordt deze business case in de tweede helft van 2009 opgepakt.
59
3 november 2009
1.7 Bedrijventerrein Uitenhagestraat Pijler 4 Ambitie Het bedrijventerrein Uitenhagestraat in tien jaar integraal tot een vitaal maatschappelijk economisch gebied ontwikkelen. Bij de herontwikkeling van het bedrijventerrein ligt enerzijds de focus op uitvoering en moeten er op korte termijn zichtbare resultaten worden geleverd. Anderzijds moet de herontwikkeling een duidelijke bijdrage leveren aan de doelstellingen van de krachtwijkenaanpak en naast output ook outcome realiseren. Dit betekent een integrale ontwikkeling van het bedrijventerrein, waarbij een koppeling wordt gemaakt tussen onderwijs, economie en ondernemen. Deze business case is onderdeel van het Economisch Programma Transvaal. Stand van Zaken Realisatie van de ambitie gebeurt in drie stappen: - Fase 1 realisatie maatregelen uit projectdocument vernieuwing bedrijventerrein Uitenhagestraat uit 2006 (operationeel plan) - Fase 2 Integratie ambities Masterplan lijn 11 zone en krachtwijkenakkoord met maatregelen uit projectdocument 2006 in een aangepast projectdocument (projectdocument 2009) - Fase 3 uitvoering projectdocument 2009. • • • •
60
Het plan van aanpak is vastgesteld in het directeurenoverleg Het Keurmerk Veilig Ondernemen is behaald (april 2009). Het proces van verwerving van gronden en opstallen gaat verder. Er zijn plannen in ontwikkeling voor de locatie doodlopende straten Staedion is de beoogd ontwikkelaar. De bodemsanering is gestart. De feitelijke realisatie begint eind februari 2010.
3 november 2009
• • •
Er worden plannen ontwikkeld voor realisatie van leer-werkplekken op het bedrijventerrein in samenwerking met bedrijven en diverse onderwijsinstellingen. Er wordt een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd om te komen tot een duurzame vorm van warmte- en koudelevering. Er worden workshops georganiseerd om te komen tot een op de omliggende plangebieden afgestemde branchering en fasering in de ontwikkeling.
Planning voor het komend halfjaar • • • •
• •
Het plan van aanpak vaststellen in het bestuurlijk overleg van de krachtwijkwethouders Heldere afspraken maken tussen Staedion en de gemeente Den Haag over de verdeling van de kosten die zijn opgenomen in het plan van aanpak en overeenstemming bereiken over de financiering. De rolverdeling tussen de gemeente, Staedion en derden (Vrienden van Transvaal, etc.) eenduidig vastleggen. Werken aan het opstellen en accorderen van een voorstel voor de realisatie van leer-werkplekken, een leslokaal voor jongeren in het kader van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en mogelijk een duurzame warmte- en koudelevering voor het plangebied Uitenhagestraat. Uitvoeren van de bodemsanering van de locatie doodlopende straten. Opstellen ontwikkelplan t.b.v. de ontwikkeling van de overige percelen in het pangebied Uitenhagestraat.
1.8 Gemeentelijk Industrieterrein (GIT) en park De Verademing Pijler 4 Ambitie Het realiseren van woningen en voorzieningen op het GIT-terrein en herinrichting van park De Verademing. Voor het GIT-terrein wordt gedacht aan 500 tot 600 woningen, 7.500 tot 12.500 m2 bedrijfsruimte en ongeveer 10.000 m2 voorzieningen.
61
3 november 2009
Stand van Zaken - Projectopdracht is 2 maart 2008 goedgekeurd in projectenstaf. - Intensief samenspraaktraject is begin maart 2009 in gang gezet en is eind juni 2009 afgerond - Beleidskader is opgesteld. - Haalbaarheidsonderzoek zal gelijktijdig met het samenspraaktraject afgerond worden. Het gebied wordt ontwikkeld rond thema “creatief werken en wonen rond de energiecentrale”. Hier wordt ingezet op de inrichting van het groene en recreatieve karakter van het park “De Verademing” en op het cultureelcreatief-industriële karakter van het gebied rond de energiecentrale. Planning voor het komend halfjaar Nader uitwerken van de ontwikkelingsrichting van het deelgebied Regentesse Zuid uit het Masterplan tot een operationeel plan. Het Masterplan lijn 11 zone Transvaal en Regentesse Zuid vormt hierbij het kader. De nadere uitwerking wordt eerst vastgelegd in een nota van uitgangspunten (planning vaststelling B en W december 2009) met een gebiedsexploitatie (vastgoed en grondexploitatie) en planning, daarna in een projectdocument (planning gereed maart 2010) en een grondexploitatie. Het plan wordt uitgewerkt in samenwerking met de beoogde gebiedsontwikkelaar Staedion. Daarnaast werken gemeente en Staedion aan de opzet van een intentieovereenkomst waarin inspanningen van partijen (Staedion en gemeente), tijdlijnen en eindproducten benoemd worden.
62
3 november 2009
Schilderswijk
2.1 Aansluiting op Lijn 11-zone en stimulering wijkeconomie Pijler 4 Ambitie Zowel Transvaal als de Schilderswijk beter aansluiten op de lijn 11-zone, de barrièrewerking van de tramrails opheffen, de openbare ruimte kwalitatief verbeteren en de ontwikkelingskansen van de lijn 11-zone optimaal benutten. De Schilderswijk moet met zijn gezicht aan de markt komen te liggen. De ambitie voor het onderdeel Economie luidt: bloeiende winkelstraten die er goed uitzien (beluifeling), met een gedifferentieerd aanbod en functionerende winkeliersverenigingen. Verder het creëren van voldoende mogelijkheden voor kleine bedrijfjes, al dan niet aan huis. De balie van de Kamer van Koophandel (Vaillantlaan 154) wordt omgevormd tot een ondernemershuis. Stand van Zaken Aansluiting op het masterplan Lijn 11-zone: Het afgelopen halfjaar is hard gewerkt aan het afronden van het Masterplan Lijn 11 Zone. Dit plan is 7 juli 2009 vastgesteld door het College van B&W. HaagWonen heeft 4 panden aangekocht langs de Heemstraat, maar is daarmee gestopt omdat in het nieuwe profiel geen ruimte is voor een bredere stoep. Daardoor zal het niet lukken om een terrascultuur te ontwikkelen.
63
3 november 2009
Stimulering wijkeconomie: Het Plan van Aanpak Wijkeconomie is begin juli 2009 goedgekeurd door het Bestuurlijk Overleg krachtwijkwethouders. Dit plan van aanpak is een startdocument. De initiatieven die hier voorgesteld worden, zijn een eerste aanzet om de wijkeconomie in de Schilderswijk te verbeteren. Samen met ondernemers in de winkelstraten werden de activiteiten de afgelopen periode steeds duidelijker. Er is voornamelijk behoefte aan promotie van de winkelstraten, leuke evenementen en indien mogelijk branchering. Winkeliersverenigingen van de Hobbemastraat en Hoefkade zijn weer actief geworden. Samen met de Kamer van Koophandel is er de afgelopen periode vanuit het wijkteam nauw contact gehouden met deze winkeliersverenigingen. Zij zijn namelijk de motor achter de ontwikkeling van winkelstraten. Juridische zaken rondom de besturen worden afgerond, het bestuur van de vereniging ontwikkelt een strategie en een concreet plan van aanpak om de winkelstraten een boost te geven. Planning voor het komend halfjaar Aansluiting op het masterplan Lijn 11 Zone: • Het Masterplan Lijn 11 Zone wordt dit najaar voorgelegd aan de gemeenteraad. Daarnaast zal de komende tijd verder gewerkt worden aan de uitwerking van de deelprojecten uit het Masterplan. Een aantal van deze deelprojecten, zoals het bedrijventerrein Uytenhagenstraat en het Multicultureel vrijetijdscentrum zijn business cases in de krachtwijkaanpak Transvaal. • De betere fysieke aansluiting van de Schilderswijk op de lijn 11 zone, bijvoorbeeld in de openbare ruimte, wordt meegenomen in de uitwerking van het plan van aanpak voor de integrale fysieke aanpak van de Schilderswijk (zie bc case 2.06). Wijkeconomie: • In het derde kwartaal van 2009 wordt een winkelstraatmanager aangesteld voor de Hobbemastraat en Hoefkade. De werving hiervoor vindt plaats in juli-augustus. De winkelstraatmanager gaat zich tot 1 januari 2010 in samenwerking met winkeliersvereniging bezig houden met een concreet activiteitenplan ter promotie en opfleuren van de winkelstraten. • In het derde kwartaal van 2009 start een onderzoek naar de ondernemersbehoefte in de Schilderswijk, ten behoeve van de ontwikkeling van een bedrijfsverzamelgebouw. • In de tweede helft van 2009 wordt de Hobbemastraat met een aantal slimme maatregelen opgefleurd (o.a. betonnen pilaren verven) en krijgt de Hoefkade een impuls.
64
3 november 2009
2.2 Parkeerdruk Pijler 1 Ambitie Het verminderen van de parkeerdruk op straat door het invoeren van betaald parkeren, het tegengaan van asociaal parkeergedrag, en het opknappen en het beter benutten van de in de wijk aanwezige stallinggarages. Ook zal, als afgeleide van de ambitie tot vermindering van de parkeerdruk, het gebruik van openbaar vervoer en de fiets gestimuleerd worden.
Stand van Zaken Betaald parkeren in deelgebied 6 is ingevoerd. Het betreft hier het gebied aangeduid met Teniersplantsoen. Er is daarnaast door HaagWonen gewerkt aan een uitvoerige inventarisatie van stallinggarages in de Schilderswijk. Een concept plan van aanpak voor de integrale fysieke aanpak van de Schilderswijk is gereed. In het plan van aanpak wordt aangegeven dat betaald parkeren kan worden ingevoerd in het vierde kwartaal van 2010 en wordt tevens een voorstel gedaan voor een onderzoek naar de manier waarop stallinggarages beter benut kunnen worden. Het college van B en W heeft op 25 augustus 2009 het concept-raadsvoorstel Parkeerkader Den Haag 20102020 vastgesteld. Inspraak hierover vindt plaats tot medio oktober 2009. In het raadsvoorstel wordt ingegaan op de diverse aspecten van de parkeerproblematiek, ook specifiek in de krachtwijken. Planning voor het komend halfjaar Het plan van aanpak Integrale fysieke aanpak Schilderswijk wordt naar verwachting in oktober 2009 bestuurlijk vastgesteld. In de tweede helft van 2009 wordt door DSB Parkeren gestart met een zorgvuldig onderzoek naar de exploitatiemogelijkheden en het opknappen van de stallinggarages. Daarnaast wordt in het eerste kwartaal volgend jaar gestart met de voorbereidingen voor besluitvorming over de invoering van betaald parkeren in de Schilderswijk.
65
3 november 2009
2.3 Brede Buurtschool Plus Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een brede buurtschool: een multifunctionele voorziening waar kinderen tussen de 4 en 19 jaar de hele dag terecht kunnen voor onderwijs, sport, cultuur en andere activiteiten gericht op ontwikkeling en ontplooiing in brede zin. Stand van Zaken Corporaties, schoolbesturen, gemeente Den Haag en minister Van der Laan hebben op 11 mei 2009 het Akkoord Brede Buurtschool plus en Brede Buurtzones in Haagse krachtwijken ondertekend. Er gaat geïnvesteerd worden in zes brede buurtscholen plus en in drie brede buurtzones. De ondertekenaars spannen zich in om in de vier Haagse krachtwijken een breed en eigentijds onderwijs- en activiteitenprogramma voor jong en oud te realiseren, 24 uur per dag en 7 dagen per week. De verbetering van de begeleiding naar onderwijs en arbeidsmarkt en een verhoging van de participatie in de maatschappij zijn de belangrijkste doelstellingen. Voor de Schilderswijk richten schoolbesturen en gemeente de focus op het ontwikkelen van meerdere brede buurtzones. Het wijkteam heeft eind 2008 de opdracht voor een onderzoek gegeven, naar het bevorderen van samenwerking tussen organisaties voor onderwijs, sport, welzijn, gezondheid en cultuur. Het onderzoeksrapport Bouwstenen voor brede buurtzones in de Schilderswijk is op 29 juni 2009 aan de direct betrokken organisaties gepresenteerd. De business case Talentontwikkeling 12+ is in 2008 gestart (zie business case 2.5). De activiteiten die sindsdien onder de titel Campus Teniersplantsoen op gang gebracht zijn passen in de voorgestelde zone-indeling. De Campus Teniersplantsoen is benoemd tot een van de vijf zones. Daarnaast is afgesproken een pilot te starten rond de twee scholen aan het Oranjeplein. Het gebied om het Oranjeplein is in het advies ook aangemerkt als een mogelijke brede buurtzone. Voor de drie andere zones uit het advies is het veld gevraagd nog dit jaar met voorstellen voor een aanpak te komen. In dit kader heeft het wijkteam aan het Haags Centrum voor Onderwijsontwikkeling voorgesteld om brede buurtzones te ontwikkelen als nieuw 'product'. Planning voor het komend halfjaar Uitnodigen van de partijen om afspraken te maken over hoe ze hun samenwerking willen organiseren (verwachtingen, zonegrenzen, rolverdeling en verantwoordelijkheden). De samenwerking richt zich primair op het operationele niveau in de wijk en wordt daar waar mogelijk ondersteund door samenwerkende diensten binnen het concern. Aandachtspunt is het inrichten van een wijkbrede krachtige kerngroep, met een projectleider per zone. Namens de gemeente vervult het wijkteam de rol van stimulator, die in iedere zone en binnen het concern de samenwerking en het onderhandelingsproces op gang brengt.
66
3 november 2009
2.4 Wijkidentiteit, imago en communicatie Pijler 4 Ambitie Ambitie is een geïntegreerde en samenhangende communicatieaanpak te ontwikkelen voor de Schilderswijk, waarbij alle partijen die in en/of met de wijk(bewoners) communiceren nauwer samenwerken. Dit moet leiden tot een effectievere en efficiëntere manier van communiceren, zowel intern als extern. Onderdeel van de aanpak is een imagocampagne, bedoeld om de wijk een positievere uitstraling te geven. Stand van Zaken • •
• •
Het plan van aanpak is uitgewerkt in zeven beknopte uitvoeringsplannen. Ieder plan is voorzien van een budgettering en een voorstel voor de financiële dekking. De uitvoeringsplannen liggen thans voor bij het Programmabureau Krachtwijken. Na het accorderen van de uitvoeringsplannen worden wijkmedia - zoals een wijkkrant en tv-programma - opgezet. Hierbij worden wijkbewoners en bestaande initiatieven nauw betrokken. Aan de site www.schilderswijk.nl zijn de onderdelen Agenda en Sociale kaart toegevoegd. De vernieuwde site is 6 juli 2009 online gegaan. Er is communicatie-ondersteuning geboden bij de volgende businesscases en projecten: opening Zaterdagen Zomerschool, ideeënwedstrijd Teniersplantsoen, onthulling buurtbank, organisatie Haagse Krachtwijkenmarkt, organisatie buurtfeest Vaillantlaan, ontwikkeling huisstijl Campus Teniersplantsoen, productie Politiepost Woninginbraken, voorbereidingen wijkfestival.
Planning voor het komend halfjaar Onder voorbehoud van definitief akkoord en financiële dekking is de planning als volgt. In het najaar worden de voorbereidingen getroffen voor de uitwerking van wijkbrede middelen en media, zoals: • zoeken, inrichten en betrekken werklocatie; • werving medewerkers, stagiaires, vrijwilligers; • overleg en samenwerking wijkorganisaties; • overleg en samenwerking vastleggen buurtkrant; • overleg en samenwerking vastleggen Schilderswijk TV; • overleg en samenwerking www.schilderswijk.nl; • overleg en samenwerking digitale muurkranten en posternetwerk; • overleg en samenwerking netwerk buurtvoorlichters; • (door)ontwikkeling van de diverse wijkmedia. Daarna worden de wijkbrede middelen en media geproduceerd en ingezet. In november/december vinden de voorbereidingen en overdracht plaats voor integratie van de werkzaamheden in de staande organisatie.
67
3 november 2009
2.5 12+ Voorziening / Campus Teniersplantsoen Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een sterk en vitaal voorzieningencluster voor brede ontwikkeling en ontplooiing. Gedacht wordt aan een campus in zowel programmatische als fysieke zin (naar voorbeeld van het Engelse Community Center), met een breed en dekkend programma (op termijn 24 uur per dag, 7 dagen per week) in aansprekende gebouwen met een aantrekkelijke openbare (verblijfs)ruimte. De campus is door staatssecretaris Van Bijsterveldt geadopteerd. Stand van Zaken In het afgelopen halfjaar is een aantal quick wins gerealiseerd: "Aan de bak", de zaterdagschool, de zomerschool, de sportcampus, het Cruijff court, inventarisatie bewonerswensen. Ten aanzien van het programma voor de campus hebben de partners overeenstemming bereikt over de kaders voor de optimalisatie ervan. Verder is het de bedoeling om een aantal extra impulsen te realiseren voor verdere ontwikkeling van de campus: 1. De buurt fysiek aantrekkelijker maken. Een stedenbouwkundige heeft inmiddels een onderzoek afgerond naar welke ruimtelijke ingrepen noodzakelijk zijn om de omgeving Teniersplantsoen te ontwikkelen tot een echte campus. 2. Uitdaging creëren en faciliteren, educatie het hele jaar door (voor-, na-, weekend-, zomer-)scholen. 3. Ondersteunen campusgemeenschap (bewoners mobiliseren om de campus mee te helpen opbouwen. 4. Ondersteuning gezinnen en personen, bijvoorbeeld bij opvoeding, mantelzorg e.d. 5. Versterking economie door branchering, verbetering vastgoed en openbare ruimte Hobbemastraat en verbetering leefbaarheid.
68
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar • • • •
Continueren van de uitvoering van de quick wins. Verder ontwikkelen van het '24/7' programma. De intentie is om in 2010 te starten met dit programma. Verrichten van haalbaarheidsstudies voor een aantal projecten gedaan. Deze worden de komende maanden vastgesteld. Voorstellen formuleren (regiegroep) voor verdere optimalisatie van het ruimtegebruik.
2.6 Gedifferentieerd wonen en Ruimtelijke visie Pijler 5 Ambitie De Schilderswijk is een woonwijk met vooral sociale huurwoningen. Ambitie is de woningdifferentiatie te vergroten en de positie van de wijk te verbeteren voor huidige en toekomstige bewoners. Dit gebeurt onder meer door verbetering van het uiterlijk van de zogenaamde trespa-gevels uit de jaren tachtig en door een bescheiden sloop-nieuwbouwprogramma. De openbare ruimte is deels sleets geworden en deels chaotische ingericht. Deze wordt opnieuw ontworpen volgens strakke regels en ingericht op residentieniveau. Een aantal pleinen functioneert onvoldoende. Ook hier is een herinrichting nodig met aanpak van bijbehorende straatwanden.
69
3 november 2009
Stand van Zaken Openbare Ruimte Er is gewerkt aan een plan van aanpak voor de integrale fysieke aanpak van de Schilderswijk. Dit plan omvat alle fysieke elementen uit de business cases: 2.2 Parkeerdruk, 2.6 Gedifferentieerd wonen, 2.1 Aansluiting op Lijn 11-zone, 2.5 Campus Teniersplantsoen, 2.7 Schoon, heel en veilig en 2.16 Veiligheid. Er is de afgelopen periode veel tijd besteed aan de afstemming tussen deze business cases, zodat straks de uitvoering voortvarend en integraal kan worden opgepakt. De hele Schilderswijk wordt bij de uitvoering van het plan gebied voor gebied, blok voor blok grondig aangepakt en pas achtergelaten als dat gebied schoon, heel, veilig en aantrekkelijk is. Hierbij worden onder andere kleine en grote verbeteringen aan de openbare ruimte doorgevoerd, worden sociaal onveilige plekken als portieken, blinde hoeken en binnentuinen aangepakt, worden pleinen opgeknapt en wordt het parkeerprobleem opgelost. Woningen HaagWonen heeft een omvangrijk programma opgesteld voor de verbetering van haar bestaande bezit in het middengebied van de Schilderswijk: het eerste stadsvernieuwingsproject in de wijk ten westen van de Koningsstraat (complex 444), de blauwe complexen met de vaalwitte plaatgevels, de dobbelsteencomplexen ten zuiden van het Teniersplantsoen en de woning-winkel-complexen aan de Hoefkade met plaatgevels. Aan de Van Dijckstraat, die vanwege de slechte kwaliteit niet kan worden gehandhaafd, zal historiserend worden teruggebouwd. Er komt een stedenbouwkundige studie naar het middengebied. In Schilderswijk-West wordt het vooroorlogse bouwblok aan de noordzijde van de Delftse Laan op verzoek van de politie aangepakt. Het dertigerjarencomplex in de Gabriel Metsustraat zal onder handen worden genomen en er wordt een eerste onderzoek gedaan naar mogelijke vervangende nieuwbouw van de Nuts-woningen nabij de Haagse Mart. De Vaillantlaan is schoongespoten. en wordt feestelijk opgeleverd met een inhoudelijke discussie over het uiteindelijke resultaat. Alle achttien bouwblokken worden voorzien van een architectuurplaquette. HaagWonen wil in de Schilderswijk meer gaan toewijzen op leefstijlen. Zo worden woningen met tuinen aangeboden aan tuinliefhebbers. Planning voor het komend halfjaar Openbare Ruimte • Voorleggen van het Plan van Aanpak Integrale Fysieke Aanpak Schilderswijk aan het Bestuurlijk Overleg krachtwijkwethouders in oktober 2009. • Na goedkeuring direct starten met de aanpak van het eerste gebied in de gebiedsgerichte aanpak, rond de Jan van Goyenstraat. • Inventariseren van een deelgebied (door gemeente, Haag Wonen en bewoners gezamenlijk) en komen tot een integraal pakket aan maatregelen. • Direct uitvoeren van maatregelen die snel kunnen worden genomen • Direct starten met het ontwerp van grootschaliger ingrepen in de openbare ruimte en aan woningen • Start van het ontwerp van een nieuwe inrichting van de openbare ruimte van het Van der Vennepark en de Houtzagerij.
70
3 november 2009
Stationsbuurt-Rivierenbuurt
3.1 Rivierenbuurt: brede buurtschool plus Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een integrale voorziening rond de basisschool Jan van Nassau, die een samenwerkingsverband wordt van onderwijsinstellingen, corporatie HaagWonen, bewonersorganisatie Rivierenbuurt, DAK Kinderopvang, welzijnsorganisatie Zebra en de Gemeente Den Haag. Het is de bedoeling meer partners hierbij te betrekken. Stand van Zaken Programma De Jan van Nassauschool heeft met succes verlenging van onderwijstijd met 6 uur ingevoerd. Beheer Voor de zomer is een visiedocument afgerond met daarin: • overzicht van de kernpartners en bondgenoten • visie en uitgangspunten • programmering van het aanbod van activiteiten • beoogde organisatie van de samenwerking • voorstel voor de strategie van beheer en exploitatie • ruimtelijke en functioneel programma van eisen voor de huisvesting Fysiek Het plan van aanpak kan in september worden vastgesteld. Het visiedocument met partijen is vrijwel gereed. Een concept ruimtelijk-fysiek programma van eisen is na de zomer afgerond.
71
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar Beheer: • Juli tot januari 2010 uitwerken pilot/ onderhandeling met betrokken partijen • Januari 2010 Ondertekening intentieverklaring - na afronding pilot/onderhandeling • Januari 2010 Architectenselectie Fysiek: • najaar: Plan van Aanpak, november: SOK kernpartners, HaagWonen en gemeente
3.2 Internationale entree voor Den Haag Stationsplein en Stationsweg Pijler 4 Ambitie Het Stationsplein en het brede deel van de Stationsweg en omgeving ontwikkelen tot een overzichtelijk, aantrekkelijk en veilig winkel- en horecagebied met een multiculturele en internationale allure. Dit gebeurt door het gebied een hoogwaardige (her)inrichting te geven. Stand van Zaken De Nota van Uitgangspunten met het schetsontwerp voor de herinrichting van het Stationsplein en het brede deel van de Stationsweg is opgesteld en gaat het (bestuurlijke) goedkeuringstraject in. Na goedkeuring wordt gestart met het voorontwerp (bouwplan). Onderdeel van de plannen is aanpassing van het tramspooremplacement, zodat Randstad Rail in de toekomst op Hollands Spoor kan halteren. Planning voor het komend halfjaar • • •
72
Najaar: bestuurlijk overleg, ruimtestudie gereed Daarna, voor eind 2009: Nota van Uitgangspunten Stationsbuurt (analyse). Heden: uitwerking variantenstudie Stationsplein tot ruimtestudie.
3 november 2009
3.3 Rivierenbuurt: ondernemers starterspand ‘De Drie Hoefijzers’ Pijler 4 Ambitie Het realiseren van een gebouw voor startende ondernemers in (bijvoorbeeld) de voormalige bierbrouwerij De Drie Hoefijzers. Hierin komt ook een kleine horecavoorziening, opgezet als sociale werkplaats, en wellicht een multifunctionele ruimte in de koelcel. Stand van Zaken Het plan van aanpak is goedgekeurd binnen DSO. Onderdeel ervan is een (nieuw) voorstel van Staedion om een multifunctionele ruimte in de oude koelcel te maken. Interne afstemming op bestuurlijk niveau heeft plaatsgevonden. Het plan van aanpak wordt na de zomer besproken in het directeurenberaad. Planning voor het komend halfjaar • • •
73
September: vastgesteld PvA 3e kwartaal, 2009: vaststellen/verkrijgen van subsidies conform raamovereenkomst 3e kwartaal, 2009: Concept en intentieovereenkomst sociaal restaurant in samenwerking tussen gemeente, onderwijs en zorginstellingen uitwerken.
3 november 2009
3.4 Gedifferentieerd wonen Pijler 5 Ambitie Binnen deze business case valt onder andere de aanpak van het Rode Dorp (Hoefkade 60 t/m 310b) in de Stationsbuurt. Het aantal woningen en het totale woonoppervlak zullen worden vergroot en in de plint van sommige gebouwen komt er ruimte voor woon-werkwoningen, bedrijven, dienstverlening of daghoreca. Stand van Zaken Rode Dorp: Staedion gaat het plan herontwikkelen. Staedion heeft in 2008 een voorlopig ontwerp voor het Rode Dorp gepresenteerd aan de gemeente. In april 2009 heeft Staedion de gemeente te kennen gegeven dat dit plan financieel niet haalbaar is. Dit wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de 300 volledig gebouwde parkeerplaatsen in het plan, die niet kostendekkend gerealiseerd kunnen worden. Ook de stichtingskosten van de woontoren kwamen door de complexe ligging boven de financieel acceptabele norm uit. Er vindt overleg plaats over een nieuwe stedenbouwkundige opzet. De integratie van een parkeeroplossing van de projecten van Gestegroep en NS-poort wordt nog steeds voor mogelijk gehouden, Staedion zal niet de exploitatie van die voorziening op zich nemen. • • • •
SDU/Eden: Parkeerkelder en begane vloer gereed Ammunitiehaven: Modellen uitgewerkt Maasstraat: Planoptimalisatie, samenwerking gemeente/HaagWonen; Bewonersavond Boomsluiterskade/Pletterijkade: Uitvoering (aankoop, tenderuitwerking) gestart
Planning voor het komend halfjaar • • • • •
74
Rode Dorp: Najaar: voorlopig ontwerp, samenwerkingsovereenkomst en bestuurlijke vaststelling SDU/Eden: Ruwbouw realiseren Ammunitiehaven: Eind 2009 modellen doorgerekend en modelkeuze Maasstraat: Komen tot haalbaar plan in overeenstemming met bewoners en PvE en voorlopig ontwerp Boomsluiterskade/Pletterijkade: Voortgang aankoop opstallen, opstarten tenderprocedure
3 november 2009
3.5 Intensiveren VvE-beheer Rivierenbuurt / aanpak plinten en verbetering vastgoed Pijler 5 Ambitie Het verbeteren van de kwaliteit van vastgoed in de Rivierenbuurt. Dit gebeurt door de aankoop en aanpak van panden en door ondersteuning van (kleine) VvE’s. Stand van Zaken •
• •
75
De business case Intensiveren VvE-beheer en Aanpak plinten/verbetering vastgoed wordt gewijzigd. Het VvE-beheer wordt afzonderlijk opgepakt. Het onderdeel Aanpak plinten en verbetering vastgoed wordt ondergebracht in het ontwikkelingsvoertuig (business case 3.12). Voor het VvE-beheer is een projectteam geformeerd. De uitwerking gebeurd in nauw overleg met de VvEbalie. In het derde kwartaal 2009 start de pilot Samenvoegen VvE beheer. Doel is een samenwerkingsverband tussen de 180 VvE’s in de Rivierenbuurt te realiseren.
3 november 2009
3.13 BINK36 Pijler 4 Ambitie Het voormalige KPN-gebouw in Binckhorst ontwikkelen als bedrijfsverzamelgebouw voor (startende) creatieve en innovatieve ondernemers, om zo een impuls te geven aan de ontwikkeling van bedrijvigheid in Den Haag. Stand van Zaken •
• •
•
• •
76
De verhuur van de bedrijfsruimten in BINK36 verloopt zeer voorspoedig. Wekelijks ontvangt Vestia Den Haag Zuid-Oost 5 – 10 aanvragen van ondernemers, die voor een betaalbare huurprijs een bedrijfsruimte zoeken. Op dit moment zijn er 200 ondernemers in BINK36 gevestigd aanwezig. De verwachting was pas eind 2010 de bedrijfsruimten verhuurd te hebben, maar in het huidig tempo is de verwachting dit resultaat eind 2009 reeds te behalen. Voor de ruimten die bestemd zijn voor de pijler kunst en cultuur is sinds het voorjaar van 2008 een wachtlijst. De pijler educatie blijft tot op heden achter. Vestia heeft geen onderwijsinstelling kunnen vinden die zich in BINK36 wil huisvesten. Wel wordt er een toename van ondernemers gezien die een onderwijsgerelateerd bedrijf hebben. Veelal zijn dit bedrijven die jongeren coachen of trainen of bedrijven die werkzaamheden voor het onderwijs uitvoeren. Voor de evenementenvloer is (nog) geen exploitant gevonden. De vloer wordt momenteel kaal verhuurd voor evenementen, exposities, symposia e.d. In juli en augustus was de tentoonstelling Foodprint van Stroom te bezichtigen. Op het buitenterrein zijn in juli met succes de eerste twee festivals georganiseerd, namelijk het Yourstagefestival en het I love Hiphop festival. De bewegwijzering binnen de gebouwen is geheel vernieuwd. Hierdoor kunnen de bezoekers de bedrijven veel gemakkelijker vinden. De receptie heeft een metamorfose ondergaan, waardoor de bezoekers in een omgeving die bij BINK36 past ontvangen kunnen worden. Sinds juni is ook de nieuwe website www.BINK36.nl online. Alle bedrijven binnen BINK36 kunnen zich op deze site presenteren.
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar • • • •
• •
77
De ruimten die bestemd zijn voor de pijler educatie, zullen in de tweede helft van 2009 ook aan startende en innovatieve ondernemers aangeboden worden. Voor de evenementenvloer wordt gezocht naar partijen die exploitatie/organisatie willen uitvoeren. Op 12,13 en 14 november 2009 vindt op het buitenterrein van BINK36 het Langweiligkeit festival plaats. Het binnenterrein tussen de gebouwen Centrale en Magazijn wordt autovrij gemaakt en ingericht met plantenbakken en straatmeubilair. Hierdoor bestaat de mogelijkheid voor de huurders om het binnenterrein als ontmoetingsplek te gebruiken. Zodra de vergunning voor het verbeteren van de brandveiligheid is goedgekeurd, starten de bouwactiviteiten hiervoor. Naar verwachting start de bouw na de bouwvakperiode. Op de begane grond in het Magazijn wil Vestia een koffiecorner creëren. Deze ruimte sluit goed aan op het binnenterrein.
3 november 2009
Zuidwest
4.1 Brede buurtschool in Bouwlust Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een brede buurtschool als multifunctionele voorziening in Bouwlust. Er worden activiteiten worden aangeboden voor kinderen tussen 4 en 12 jaar, ouders/gezinsleden en de wijkbewoners. Het ambitiebeeld is een multifunctioneel centrum dat van 7.00 tot 19.00 uur een programma aanbiedt gericht op ontwikkeling en ontplooiing in brede zin, met leerkansen, opvoedingsondersteuning, sociaal-maatschappelijke activiteiten en hulpverlening. Stand van Zaken •
•
•
• •
Voor Bouwlust/Vrederust is met de schoolbesturen afgesproken dat de 2 basisscholen Erasmus en de Petrus Donders worden ontwikkeld tot Brede Buurtschool+; deze liggen naast elkaar. Beide scholen hebben aangegeven i.h.k.v. de ontwikkeling tot Brede Buurtschool+ hun onderwijstijd te verlengen. Conform de raamovereenkomst wordt de Brede Buurtschool+ (BBS+)in Bouwlust/Vrederust ontwikkeld door woningcorporatie Staedion. Gaandeweg het proces is echter helder geworden dat het meer voor de hand ligt dat Staedion de BBS+ in Morgenstond ontwikkelt en HaagWonen de BBS+ in Bouwlust/Vrederust. Dit, i.v.m. het grond- en vastgoedbezit op de locatie van de toekomstige BBS+ de Krullevaar in Morgenstond. De corporaties zullen de ruil van deze 2 te ontwikkelen locaties de komende tijd formeel regelen, waarbij als voorwaarde geldt dat Staedion overeenstemming bereikt met de gemeente over het te ontwikkelen programma op de bouwlocatie. Daarna kan HaagWonen de ontwikkeling van de BBS+ in Bouwlust/Vrederust ter hand nemen. HaagWonen heeft aangegeven dat, gelet op haar financiële positie, de start van de ontwikkeling van de basisscholen Erasmus en Petrus Donders niet voor het 4e kwartaal van 2010 zal plaatsvinden. Inhoudelijk (programmatisch) wordt de realisatie van een Brede Buurtschool plus reeds ter hand genomen met de invoering van het Leerkansenprofiel, de verlenging van de onderwijstijd. Beide basisscholen hebben aangegeven hiermee op korte termijn te starten.
Planning voor het komend halfjaar •
•
78
Start planvorming van de Brede Buurtschoolplus in Bouwlust/Vrederust door Haagwonen is te verwachten in het laatste kwartaal van 2010. Het komend halfjaar wordt samen met de basisscholen Erasmus en Petrus Donders begonnen met de planvorming. Voorbereiding van verlenging van de lestijd met 6 uur
3 november 2009
4.2 Brede buurtschool in Moerwijk Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een brede buurtschool als multifunctionele voorziening in Moerwijk. Er zullen activiteiten worden aangeboden voor kinderen tussen 4 en 12 jaar, hun ouders en gezinsleden en de wijkbewoners. Als ambitie wordt een beeld gegeven van een multifunctioneel centrum dat van 7.00 tot 19.00 uur een programma aanbiedt gericht op ontwikkeling en ontplooiing in brede zin, met leerkansen, opvoedingsondersteuning, sociaal maatschappelijke activiteiten en hulpverlening. Stand van Zaken De besprekingen over de Brede Buurtschool Moerwijk zijn in volle gang. De Brede Buurtschool Moerwijk zal in ieder geval bestaan uit De Kleine Wereld en zo mogelijk zal ook de Cor Emousschool aansluiten. Direct na de zomervakantie is een projectgroep samengesteld, met als doel om in het voorjaar van 2010 een convenant te sluiten voor de uitvoering. Planning voor het komend halfjaar • •
79
Opstarten projectgroep na zomervakanties en voorbereiden te sluiten convenant voor uitvoering plannen. Voorbereiding van de verlenging van de lestijd met 6 uur.
3 november 2009
4.3 Brede buurtschool in Morgenstond Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een brede buurtschool als multifunctionele voorziening in Morgenstond. Er zullen activiteiten worden aangeboden voor kinderen tussen 4 en 12 jaar, hun ouders en gezinsleden en de wijkbewoners. Als ambitie wordt een beeld gegeven van een multifunctioneel centrum dat van 7.00 tot 19.00 uur een programma aanbiedt gericht op ontwikkeling en ontplooiing in brede zin, met leerkansen, opvoedingsondersteuning, sociaal maatschappelijke activiteiten en hulpverlening. Stand van Zaken •
•
•
•
• • •
Conform de raamovereenkomst wordt de Brede Buurtschool plus (BBS+) in Morgenstond ontwikkeld door HaagWonen. Gaandeweg het proces is echter helder geworden dat het meer voor de hand ligt dat Staedion de BBS+ in Morgenstond ontwikkelt en HaagWonen de BBS+ in Bouwlust/Vrederust. Dit, i.v.m. het gronden vastgoedbezit op de locatie van de toekomstige BBS+ de Krullevaar in Morgenstond. De corporaties zullen de ruil van deze 2 te ontwikkelen locaties de komende tijd formeel regelen, waarbij als voorwaarde geldt dat Staedion overeenstemming bereikt met de gemeente over het te ontwikkelen programma op de bouwlocatie. Daarna kan HaagWonen de ontwikkeling van de BBS+ in Bouwlust/Vrederust ter hand nemen. Begin april is overeenstemming bereikt tussen de Haagse schoolbesturen en de gemeente over de locaties die ontwikkeld worden tot Brede Buurtschool Plus (multifunctioneel centrum) en Brede Buurtschoolzone. Voor Morgenstond is dit Basisschool de Krullevaar HaagWonen en het wijkteam Zuidwest hebben adviesbureau M3V opdracht gegeven een conceptprogramma van eisen en een beheer- en exploitatieplan op te stellen voor deze locatie. Dit onderzoek gebeurt in direct overleg met de school en de maatschappelijke partners. De verwachting is dat dit in concept in het najaar 2009 gereed zal zijn. De Krullevaar startte in januari 2009 met verlenging van de leertijd waarbij i.s.m. organisaties op het gebied van welzijn, cultuur en sport een stimulerend (taal)ontwikkelingsprogramma wordt aangeboden. Een eerste inventarisatie van wensen en opvattingen is gereed. In april is gestart met het opstellen van een programma van eisen in samenwerking met de wijkpartners. Met corporatie en schoolbestuur worden de komende tijd (proces)afspraken gemaakt over beheer en exploitatie van Brede Buurtscholen.
Planning voor het komend halfjaar • •
80
In het najaar is naar verwachting het programma van eisen gereed. Ook zullen het komende halfjaar afspraken gemaakt worden over eigendom, beheer en exploitatie van de Brede Buurtschool plus. Voorbereiding verlenging lestijd met 6 uur.
3 november 2009
4.4 Urban Center (Talentontwikkeling) Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een talentcentrum voor jongeren van 12 tot 21 jaar, gericht op ontplooiing en het ontwikkelen van hun talenten. Het centrum richt zich op urban culture van en voor jongeren, met urban sports, urban lifestyle en urban arts. Een sociaal restaurant dat in samenwerking met Sociale zaken, Haeghegroep en Mondriaan zal worden gerealiseerd, maakt onderdeel uit van het plan. Stand van Zaken • •
Er is voorbereidingsgeld gereserveerd om te kunnen starten met de sloop en opslag van de van Klingerenvleugel onder leiding van Vestia / Ceres. Definitieve besluitvorming over de totale begroting moet nog plaatsvinden. Overleg hierover heeft plaatsgevonden tussen de gemeente Den Haag en Vestia. De voorbereidingen voor de uitvoering van de businesscase gaan desondanks door.
Planning voor het komend halfjaar • • •
•
81
Komende half jaar wordt gestart met de sloop en opslag van de Van Klingerenvleugel. Eerst volgt het verwijderen van asbest en een proefdemontage. Midden september is een definitieve offerte voor de demontage gemaakt. Voor het kerstreces wordt gestart met de demontage, daarna moet het gebouw binnen vijf maanden verwijderd zijn. Tegelijkertijd wordt gestart met het in gang zetten van de ruimtelijke ordening- procedures, in samenwerking met de Dienst Stedelijke Ontwikkeling. In het najaar van 2009 wordt er door een mogelijke exploitant een offerte bedrijfsplan geleverd voor de realisatie van een exploitabel Urban Center, dat binnen nu en tien jaar zelfstandig kan functioneren.
3 november 2009
4.5 Tweede Koorenhuis Pijler 2 en 4 Ambitie In het voormalige Stevincollege komt een cultureel aanbod voor de bewoners van Escamp. Een tweede vestiging van het Koorenhuis zal in dit stadsdeel het cursuspakket van deze instelling aanbieden, dat geschikt is voor kinderen, jongeren en volwassenen. Daarnaast zorgt de vestiging van het Cultuuranker Escamp in de Zuidlarenstraat voor een impuls in het cultuuraanbod. Ook de vestiging van creatieve bedrijvigheid zorgt voor een stimulans van de creatieve sector. Stand van Zaken •
• • •
• •
82
De dependance van het Koorenhuis in het voormalige Stevincollege aan de Zuidlarenstraat is geopend en de cursussen draaien op volle toeren. Het programma bestaat enerzijds uit een cultuuraanbod en anderzijds uit het realiseren van (creatieve) bedrijvigheid. Per 1 januari 2009 is er een makelaar wijkcultuur benoemd die verdere samenwerking met wijkpartners gaat organiseren en het ‘cultuuranker’ voor Zuidwest gaat ontwikkelen. Het pand wordt aan Vestia verkocht, een raadsvoorstel hiervoor is in voorbereiding. Het programma voor het Stevincollege bestaat enerzijds uit het cultuurbod(4500m2) en anderzijds uit het realiseren van (creatieve) bedrijvigheid (4500m2). De invulling van deze bedrijvigheid wordt voor 50% gezocht in de hoek van de startende ondernemers (gereduceerd huurtarief) De andere 50% wordt tegen een marktconform tarief verhuurd. Onderzocht wordt in hoeverre het mogelijk is het Koorenhuis een groter gedeelte te verhuren in verband met de wens van het Koorenhuis een groter cultuuraanbod te doen. Vestia is inmiddels gestart met de voorbereiding van een grootschalige renovatie van het gebouw. Het Voorlopig Ontwerp en de Ruimtelijke Onderbouwing zijn in augustus voorbesproken ter indiening van een beginselaanvraag. Er wordt onderzocht in hoeverre de horecavoorziening (gericht op interne dienstverlening) in het pand kan worden ingericht als leerwerkplek voor leerlingen van het ROC Mondriaan en mensen die afstand hebben tot de arbeidsmarkt. (SozaWe en Haeghegroep). De buitenruimte wordt na de renovatie volledig opgeknapt.
3 november 2009
• • •
Er is een werkgroep Zuidlarenstraat 55 actief waarvan de leden gezamenlijk eindverantwoordelijk zijn voor de realisatie van de afspraken. Er is inmiddels een coördinator voor de invulling van de creatieve bedrijvigheid aangesteld die zorgt voor de realisatie. Studio Leon Thier architecten heeft een ontwerp gemaakt voor de bouw/verbouw en inrichting van het pand.
Planning voor het komend halfjaar • • • •
83
Zo snel mogelijk wordt het gebouw in eigendom overgedragen aan Vestia. Vestia start met de renovatie van het gebouw en de buitenruimte. Het Cultuuranker neemt steeds vastere vormen aan, het cultuuraanbod wordt geoptimaliseerd. Een raadsvoorstel is begin oktober aan het college voorgelegd.
3 november 2009
4.6 Sporttuinen Pijler 2 Ambitie Het realiseren van kleinschalige sporttuinen, verbonden aan scholen, voor sportbeoefening door de jeugd, begeleid door scholen en welzijnsinstellingen. Stand van Zaken De business Case Sporttuinen wordt vooralsnog gekoppeld aan de ontwikkeling van de Brede Buurtscholen plus. Planning voor het komend halfjaar De planning van de realisatie van deze Business Case is afhankelijk van de voortgang van de Business Cases Brede Buurtscholen plus.
4.7 Sportcomplexen Pijler 2 Ambitie Bestaande sportaccommodaties moderniseren en multifunctioneel inrichten, zodat meerdere doelgroepen er gebruik van kunnen maken. De accommodaties moeten weer een uitstraling krijgen die uitnodigend is voor bewoners van de wijk. Stand van Zaken •
• • •
84
Bij de aanpak van de sportaccommodaties in Zuidwest staat samenwerking tussen de sportorganisaties en de buurt- en onderwijsorganisaties staat voorop. In de businesscase is opgenomen dat gestart zou worden met het sportcomplex in het Zuiderpark, GONA/HMSH en Escamp II. De herinrichting van het sportcomplex in het Zuiderpark is integraal opgenomen in de business case voor het Topsport Onderwijscentrum Zuiderpark (case 4.8). Voor wat betreft GONA/HMSH is geen voortgang geboekt. De clustering van deze verenigingen is vooralsnog niet bespreekbaar en er zijn geen andere participanten gevonden. Voor Escamp II zijn wel vorderingen geboekt. De voetbalvereniging BMT speelt al vele jaren op het sportcomplex Escamp I aan de Hengelolaan en wordt op meerdere aspecten ondersteund door de gemeente, de KNVB en De Sportbank. Mede door de genoemde ondersteuning is de vereniging gezond. Er is momenteel een wachtlijst voor leden. HSV Escamp heeft per 1 juli 2009 het sportpark Escamp II (Melis Stokelaan) verlaten en dit complex is BMT aangeboden, waardoor deze vereniging verder kan groeien. Op gezamenlijk initiatief van BMT en “De Sportbank” is het pilot-project “buurthuis van de toekomst” geïntroduceerd, wat diverse samenwerkingsvormen met maatschappelijke partners inhoudt. Dit initiatief heeft een goede kans van slagen nu BMT ook de uitbreiding van speelcapaciteit heeft gekregen. De Sportbank is over het pilot-project in gesprek met de ministeries van VROM en VWS. De dienst OCW/sector sport heeft deze zomer het gehele sportcomplex gerenoveerd en het club/kleedgebouw voor de vereniging hersteld. Op het moment dat er andere partners ruimte wensen op dit complex kan de ontwikkeling van een nieuw multifunctioneel gebouw worden gestart.
3 november 2009
•
•
GSC ESDO speelt momenteel aan de Erasmusweg, maar moet als gevolg van besluitvorming Masterplan Erasmuszone/Leyweg het sportcomplex verlaten. Aan deze vereniging is het voormalige complex van BMT op sportpark Escamp I aangeboden. De vereniging heeft op eigen initiatief gezocht naar samenwerkingspartners om naast sport ook andere functies/activiteiten mogelijk te maken op de nieuwe locatie. In samenwerking met de stichting Achabab wil GSC ESDO een uniek Sport- en leercentrum realiseren met behulp van partners uit de wijk Escamp. Enkele aansprekende doelstellingen ervan zijn: het verminderen van risicofactoren bij jongeren, het bevorderen van sportief en respectvol gedrag bij jongeren in een vertrouwde huiselijke omgeving, het tegengaan van verslavingen, het aanbieden van sportmogelijkheden in combinatie met andere activiteiten, het bevorderen van contact tussen ouderen en jongeren, het bieden van naschoolse opvang/kinderopvang en het verzorgen van taallessen aan moeders en vaders. Er heeft overleg met diverse partners plaatsgevonden en de komende periode zal een Programma van Wensen worden opgesteld voor de mogelijk nieuwe accommodatie. Daarnaast zal overlegd worden wie er kunnen en willen meefinancieren om het meer dan alleen een sportgebouw te maken. Aagje Dekenlaan/Roemer Visscherstraat: Scholengroep (SG) Zuidwest gaat een nieuwe school bouwen aan de Roemer Visscherstraat. De kleedaccommodatie, bestemd voor de sporters op sportpark Aagje Dekenlaan, moet worden gesloopt en elders teruggebouwd. De vereniging TAC’90 blijft gebruik maken van de sportvelden. Het clubgebouw (uit 1955) van deze sportvereniging is sterk verouderd en het gebruik ervan levert enige overlast aan de aangrenzende bewoners van de Aagje Dekenlaan. Door de sloop van het bestaande schoolgebouw verdwijnt tevens de sportruimte van de stichting Haagsch Boksen, die een brede wijkfunctie heeft met opvang voor (allochtone) jeugd, deelneemt aan een preventietraject voor allochtone jeugd samen met scholen en welzijnsinstellingen en lesgeeft aan allochtone vrouwen. Er is voor deze club nog geen alternatief voorhanden. SG ZuidWest wil naast het nieuwe schoolgebouw een sporthal bouwen. Daarnaast is er een invulling met een club/kleedaccommodatie mogelijk voor de stichting Haagsch Boksen en voor TAC ’90. Dit zou resulteren in een combinatie van functies van onderwijs, zorg en sport.
Planning voor het komend halfjaar • • •
85
BMT maakt vanaf september gebruik van het vernieuwde sportcomplex Escamp II. Afhankelijk van het vinden van partners zal een plan worden opgesteld voor een multifunctioneel gebouw; GSC ESDO: overleg met een woningbouwcorporatie over mogelijke participatie en medefinanciering; Aagje Dekenlaan: afhankelijk van financiële mogelijkheden zal de haalbaarheid van een integraal multifunctioneel gebouw worden onderzocht.
3 november 2009
4.8 Topsport in het Zuiderpark Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een topsportvoorziening in het Zuiderpark voor sportonderwijs en sportactiviteiten voor middelbaar en hoger onderwijs. Er wordt gewerkt aan een complex met zelfs internationale uitstraling. Stand van Zaken Door drie architectenbureaus zijn concept-stedenbouwkundige plannen gepresenteerd voor deze locatie. Naar verwachting wordt in het najaar van 2009 een voorkeur uitgesproken voor een plan. Planning voor het komend halfjaar Opstarten projectgroep na zomervakanties en voorbereiden te sluiten convenant voor uitvoering plannen. Najaar 2009 voorkeur uitspreken voor een plan.
86
3 november 2009
4.9 Voorzieningenzone Leyweg / Haga-ziekenhuis Pijler 4 Ambitie De Leywegzone ontwikkelen tot de functionele en ruimtelijke ruggengraat van het stadsdeel Escamp. Dit gebeurt door het toevoegen en opwaarderen van voorzieningen en het vergroten van de ruimtelijke samenhang. Het gaat gepaard met een vernieuwing van het Haga-ziekenhuis. Stand van Zaken •
Haga Ziekenhuis: In het tweede kwartaal 2009 hebben de betrokken partners (Haga Ziekenhuis, gemeente Den Haag en Vestia/ Proper Stok (samen OCL) verder gewerkt aan de haalbaarheid van het plan (stedenbouw, programma, financiën). Het gaat daarbij om een plan met circa 20.000 m2 uitbreiding van het Haga Ziekenhuis, circa 800 woningen (waarvan 30% sociaal), circa 15.000 m2 bruto vloeroppervlak commercieel (zorggerelateerd) en 2.600 parkeerplaatsen (grotendeels gebouwd). De laatste periode stond in het teken van de onderhandelingen. De onderhandelingen bevinden zich in een finaal stadium.
•
Leyweg winkelcentrum: Separaat is op bestuurlijk niveau een oriënterende bespreking gevoerd met de grootste eigenaar van het Winkelcentrum Leyweg (Syntrus Achmea). Met Syntrus Achmea is afgesproken nog in 2009 een gezamenlijke concept-studie te starten naar de verbetering van het winkelcentrum. Gewerkt wordt aan een toekomstvisie op basis van marktconsultatie.
•
Stadskantoor: De bouw van het Stadskantoor is mei 2008 gestart, in december 2008 is het officiële startsein voor de bouw gegeven. Eind 2010 zal het stadskantoor worden opgeleverd en in 2011 in gebruik worden genomen. Aan het Ingenieursbureau Den Haag is opdracht gegeven om een ontwerp te maken voor de openbare ruimte rond het Stadskantoor.
87
3 november 2009
•
Zuidkop Leyweg: De Zuidkop Leyweg is onderdeel van de te ontwikkelen toekomstvisie voor het Winkelcentrum Leyweg. In 2009 is de gemeente gestart met de voorbereiding van de inrichtingsplannen voor de openbare ruimte tussen Stadskantoor/Steenwijklaan en Zuidkop van de Leyweg. De inpassing van het Urban Center in het Melis Stokepark en de OV terminal worden hierin meegenomen.
•
Noordkop Leyweg/Eurocinema Het bestemmingsplan voor Noordkop Leyweg/Eurocinema is vastgesteld. De verdere ontwikkeling van de Noordkop Leyweg maakt deel uit van de te ontwikkelen toekomstvisie voor Winkelcentrum Leyweg e.o.
•
Villa Escamp Begin september is Villa Escamp geopend, een tijdelijke voorziening die visualiseert dat Escamp in ontwikkeling is. In Villa Escamp komen diverse functies als een trouwzaal en een tentoonstellingsruimte.
Planning voor het komend halfjaar •
88
Haga ziekenhuis: Indien in het najaar een positief onderhandelingsresultaat bereikt wordt, kan gewerkt worden aan de communicatie met bewoners en belanghebbenden. Voorts kan het onderhandelingsresultaat verwerkt worden in het benodigde uitvoeringsbesluit resp. projectdocument. Verwacht wordt dat deze fase eind 2009 begin 2010 afgerond wordt.
3 november 2009
4.10 Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Pijler 2 Ambitie Het bundelen van verschillende taken op het gebied van de preventieve jeugdgezondheidszorg ten behoeve van kinderen van 0 tot 23 jaar in de realisatie van twee Centra voor Jeugd en Gezin in Zuidwest. Gedacht wordt aan een breed aanbod voor de jeugd en het gezin rond gezondheid, zorg en “lifestyle”. Deze voorziening zou zowel voor de wijk als ook voor het stadskantoor een functie kunnen vervullen. Stand van Zaken • • • •
In het stadsdeel Escamp is het vizier gericht op twee locaties en een kleine dependance. Een van de CJG’s zal worden gesitueerd in Wateringse Veld. Op dit moment wordt over de verwerving van een pand in omgeving ‘Lage Veld’ onderhandeld. Een tweede vestiging is voorzien aan de Haveltestraat, als ‘buur’ van het nieuwe stadsdeelkantoor van de gemeente. Deze vestiging kan naar verwachting medio 2013 / 2014 in gebruik worden genomen. Net als in stadsdeel Centrum wordt al eerder begonnen met opbouw van de CJG-organisatie.
Planning voor het komend halfjaar Onlangs is een CJG-coördinator aangesteld die het komende halfjaar gaat beginnen met de opbouw van de CJG-organisatie en de bijbehorende zorgstructuur in Escamp.
89
3 november 2009
4.11 Gedifferentieerd wonen Pijler 5 Ambitie Het verbeteren en realiseren van een gevarieerde en duurzame woningvoorraad, verbetering van de openbare ruimte en groen, en de infrastructuur. In Zuidwest gaat het om de sloop van 4.840 woningen tot en met 2012. Stand van Zaken •
•
Onder het thema ‘gedifferentieerd wonen’ wordt een ambitieus herstructureringsprogramma voor Den Haag Zuidwest gerealiseerd. Sinds 2001 werken de corporaties HaagWonen, Staedion en Vestia met de gemeente samen aan de vernieuwing van Den Haag Zuidwest en herstructurering tot een aantrekkelijker woon- en werkmilieu met een grotere differentiatie aan woningtypes. Een groot aantal gebiedsontwikkelingen is volop in uitvoering. Mede als gevolg van de ‘Afspraken woningbouwproductie 2006 – 2010’ tussen het Rijk, het stadsgewest Haaglanden en de regiogemeenten (met een taakstelling van 16.200 woningen voor Den Haag) en de daarvan afgeleide afspraken tussen de gemeente en de corporaties over de oplevering van 2.100 woningen per corporatie voor 1 januari 2010, is het aantal in uitvoering genomen projecten vanaf 2006 fors verhoogd tot een gemiddelde productie van 600 tot 800 woningen per jaar met een opleveringspiek in 2009. In 2008 zijn in Den Haag Zuidwest 188 woningen opgeleverd. In 2009 zijn tot medio juli in Den Haag Zuidwest 575 woningen opgeleverd. Naar verwachting worden tot 31 december 2009 in Den Haag Zuidwest nog circa 940 woningen opgeleverd.
Planning voor het komend halfjaar • •
• •
90
In het najaar 2009 wordt een door de corporaties en gemeente afgestemd uitvoeringsprogramma woningbouw (2009 – 2011) ter besluitvorming aan het Bestuurlijk Overleg Krachtwijken voorgelegd. De corporaties in Zuidwest willen doorgaan met de herstructurering van Den Haag Zuidwest en onderschrijven de doelstellingen. Maar de economische recessie en terugval in de verkoop van woningen noodzaken wel tot een aanpassing van het tempo en het programma voor de herstructurering. De gemeente en corporaties zijn met elkaar in overleg over een aangepaste productieplanning voor de komende jaren voor Zuidwest, gebaseerd op een zo reëel mogelijke verwachting van de opnamecapaciteit de komende jaren. Voor het slagen van de aanpak van Den Haag Zuidwest is het van groot belang tot een gemeenschappelijke agenda te komen om de herstructurering woningproductie zowel kwalitatief als kwantitatief te continueren en daarbij gezamenlijk tot een prioriteitstelling te komen. Voor de projecten die het moeilijkste in de markt liggen, wordt ook onderzocht of een ingrijpende renovatie van de bestaande woningen in plaats van sloop/nieuwbouw een optie kan zijn. Naast de regeling van het Ministerie van VROM heeft ook de gemeente Den Haag een pakket aan maatregelen ontwikkeld om de woningbouwproductie te ondersteunen.
3 november 2009
4.12 Otterrade Pijler 5 Ambitie Het fysieke en sociale verval van het complex van particuliere woningen Otterrade keren, door overlastgevend gebruik van woningen, binnentuinen en andere ruimten tegen te gaan en de verenigingen van eigenaren te helpen om de leefbaarheid in en rond hun complex te bevorderen. Het project Otterrade in Den Haag Zuidwest bestaat uit 212 woningen en 43 garages verdeeld over vijf appartementencomplexen georganiseerd in vijf Verenigingen van Eigenaren (VvE´s). De flats waren verpauperd en de semi-openbare ruimte (binnenterrein en rondom het gebouw) was een verzamelplaats van afval. De omgeving is een herstructureringsgebied en er zou een schril contrast ontstaan tussen de nieuwbouw en deze verpauperde locatie. Doel is om de bewoners/eigenaars van het complex te helpen hun woningen weer ‘toekomstbestendig’ te maken. De bewoners van het complex waren de grip op het beheer kwijt: grote onderhoudsachterstanden, vervuiling en misbruik van woningen, garages en algemene ruimtes. Stand van Zaken • •
•
91
De bergingen zijn voor de bouwvak van 2009 opgeleverd. Het laatste kwartaal van 2009 is de afronding gepland van de bouwkundige verbeteringen aan twee woningcomplexen. Na de afronding van de fysieke aanpak wordt door een bouwkundig bureau een meerjaren onderhoudsplanning opgesteld. Er is flink in het gebied geïnvesteerd: o Zowel de woningen als het binnenterrein zijn aangepakt. o Er is een buurtconciërge van Vestia werkzaam in de Otterrade. Door dagelijkse controlerondes, het aanspreken van bewoners en het doorgeven van signalen aan gemeentelijke diensten en instellingen, komt er al meer grip op knelpunten, oorzaken en oplossingen. o De gemeente zorgt voor handhaving op rechtmatig wonen en gebruik. o De ramen van bergingen/portieken zijn voorzien van tralies in glas, zodat deze minder vandalismegevoelig zijn.
3 november 2009
Verder zijn de deuren nu naar buiten draaiend om te voorkomen dat deze gemakkelijk kunnen worden open geschopt. o In het voorjaar van 2009 zijn de gemeenschappelijke binnentuinen opgeleverd. In de binnentuinen zijn mooie speeltoestellen geplaatst. Alle schotelantennes zijn van de gevels gehaald en op het dak geplaatst. Er zijn drie werkgroepen samengesteld: De werkgroep Dagelijks Beheer, de werkgroep Woonbeleving en de werkgroep VvE-structuur. o De werkgroep dagelijks beheer richt zich onder meer op het opstellen van een huishoudelijk reglement voor alle Vve’s plus de afspraken over huisregels. Het doel van de opgerichte werkgroep is dat het complex schoon en heel blijft en dat bewoners zich veilig voelen. De normalisering van het beheer van het complex heeft een positief effect op de waardeontwikkeling van de woningen. De bewegwijzering is nog een van de aan te pakken punten. o De werkgroep VvE richt zich op het verbeteren van het functioneren van de verenigingen van eigenaren. Er zijn vijf VvE’s onder het beheer van VvE-Beheer Rijswijk. Laatstgenoemde schrijft vergaderingen uit en is namens de VvE’s opdrachtgever voor het onderhoud (zowel dagelijks als groot onderhoud) voert de financiële en algemene administratie van de VvE’s, stelt begrotingen en jaarrekeningen op en is formeel opdrachtgever van fysieke aanpak en de inzet van de buurtconciërge. Vestia streeft ernaar om tien woningen aan te kopen, verdeeld over de vijf complexen. o Alleen in blok 5 is nog geen woning aangekocht. Vestia kan op basis van zijn VvE lidmaatschap voorstellen doen. o Op dit moment heeft Vestia 5 woningen gekocht, waarvan één dient als buurtpost voor de conciërge. o Het is de bedoeling dat de door Vestia aangekochte woningen worden verhuurd aan studenten van de Haagse Hogeschool. Zij krijgen als huurder een bijzondere rol in het complex. Door hen in ruil voor huurkorting in te zetten voor de leefbaarheid van het complex. o Aan Stichting Boog is opdracht verleend om dit project te ontwikkelen. Ondanks alle investeringen is het nog niet vanzelfsprekend dat de bewoners netter met hun omgeving omgaan. Daar zal nog flink op moeten worden geïnvesteerd. Voor het kweken van betrokkenheid biedt de gemeente, via Stichting Boog, bewonersondersteuning aan. Het project Otterrade laat zien hoe het mogelijk is om gezamenlijk -corporatie, gemeente, maatschappelijke organisaties en bewoners- door een integrale aanpak een verwaarloosd complex weer op de rit te zetten en het woonplezier voor bewoners en omwonenden te vergroten. o
•
•
•
Planning voor het komend halfjaar • •
92
De bouwkundige verbeteringen aan twee woningcomplexen in Otterrade zullen het laatste kwartaal van 2009 plaatsvinden. Het officiële opleveringsfeest zal voorjaar 2010 plaatsvinden.
3 november 2009
4.13 Mixx Inn (Vijverzicht) Pijler 5 Ambitie Het vestigen van een short stay (tijdelijke) woonvoorziening in voormalig bejaardenhuis Vijverzicht. Dit gebeurt door het verbouwen van dit pand met wooneenheden voor een gemengde doelgroep van (jong) volwassenen, maatschappelijke begeleiding te bieden, en bedrijvigheid te stimuleren. Stand van Zaken •
•
•
•
•
Op 30 juni 2009 is het gebouw Mix Inn officieel onder Koninklijke belangstelling (H.K.H. Prinses Máxima der Nederlanden) geopend. Mixx Inn is een woongebouw aan het Vijverzicht in Den Haag Zuidwest, waar HaagWonen de accentgroep (jong) volwassenen kansen biedt voor wonen, leren, werken en recreëren. Het gebouw heeft een hotelachtige uitstraling en biedt naast 115 zelfstandige woonunits voor short stayverblijf, diverse voorzieningen in De Plint van het gebouw. Op de bovenste etage van het 6 etages tellende woongebouw, zijn 20 hotelkamers gerealiseerd, waarmee dit stadsdeel ook zijn eerste hotelfunctie heeft. Vanaf 1 juli 2009 is de hotelfunctie in gebruik. Met deze short stay voorziening is binnen het stadsdeel Escamp voorzien in een (woon)behoefte voor een mix van doelgroepen met – waar nodig - maatschappelijke begeleiding. Een project als Mixx Inn is een voorziening die Den Haag en omstreken tot op heden niet kent. Het gebouw is ingrijpend verbouwd (hoog niveau renovatie), voorzien van een nieuwe kleurrijke gevel en is in een moderner jasje gestoken. HaagWonen streeft naar een duurzame exploitatie (40 jaar). Alle woonunits zijn gestoffeerd en gemeubileerd. De eerste bewoners wonen sinds mei 2009 in Mixx Inn. In veiligheid in en rondom Mixx Inn is door HaagWonen fors geïnvesteerd. De Plint biedt circa 1.400 m2 bruto vloeroppervlak voor kleinschalige bedrijvigheid. Er is een café-restaurant en vergaderfaciliteit . Er komen dagactiviteiten voor gehandicapten en een kinderdagverblijf.
Woonomgeving: Naast het gebouw Mixx Inn is er ook aandacht voor de herinrichting van de woonomgeving/inrichting openbare ruimte. De gemeente Den Haag is hiervoor initiatiefnemer en stemt regelmatig af met de woningcorporaties HaagWonen en Staedion.
93
3 november 2009
Parkeren: Na een herindeling en hernieuwde bestrating van het 'eigen' parkeerterrein achter Mixx Inn (zijde Het Zicht) zijn 31 parkeerplaatsen gerealiseerd. De specifieke parkeerbehoefte voor een project als Mixx Inn laat zich lastig bepalen. Met deelnemende partijen van Mixx Inn zijn afspraken over de regulering van het parkeren. Voor onder meer het aangrenzende openbare parkeerterrein aan Het Zicht wordt door de gemeente Den Haag in goed overleg met Staedion en HaagWonen gewerkt aan een ontwerp voor de openbare ruimte. Planning voor het komend halfjaar Zie hiervoor
4.14 HAVO / VWO Pijler 2 Ambitie Op termijn een HAVO/VWO-school vestigen in Zuidwest, omdat wordt verwacht dat met de beoogde verandering van de woningvoorraad het potentiële aantal HAVO/ VWO-leerlingen in Zuidwest zal groeien. Stand van Zaken Naast het voorstel van de Scholengroep Den Haag Zuidwest voor een vestiging voor HAVO/VWO in Zuidwest hebben 2 andere schoolbesturen uit Den Haag voorstellen ingediend voor een (gedeeltelijke) verplaatsing van HAVO/VWO naar deze wijk. Met de schoolbesturen en Vestia zijn deze voorstellen op 8 juli 2009 besproken. Partijen laten de demografische ontwikkeling onderzoeken, incl. de gevolgen voor de leerlingstromen van bestaande scholen als gevolg van de voorgenomen nieuwe vestiging voor HAVO/VWO in Zuidwest. Planning voor het komend halfjaar •
Verrichten van het onderzoek en afronden voor eind 2009.
4.15 Leer- / Werkrestaurant Pijler 2 Ambitie Het realiseren van een leer-/werkrestaurant in de directe omgeving van het winkelgebied Leyweg. Leerlingen van het lager, middelbaar en hoger beroepsonderwijs en mensen die afstand hebben tot de arbeidsmarkt kunnen hier ervaring opdoen. Stand van Zaken In eerste instantie was gepland de pastorie bij de Rooms-Katholieke kerk aan de Leijweg hiervoor aan te kopen, maar uiteindelijk heeft het Bisdom besloten deze toch niet te willen verkopen. Sindsdien is er gezocht naar een andere locatie en op dit moment worden de mogelijkheden onderzocht om het leer-/werkrestaurant (LWR) onder te brengen in het Urban Center (UC). De ontwikkeling van dit LWR kan een bijzonder goede functie vervullen in het kader van “talentontwikkeling” bij jongeren. De potentiële initiatiefnemers van het UC nemen in hun bedrijfsplan een LWR op. Verwacht wordt dat in december 2009 het bedrijfsplan UC klaar is. Als locatie hiervoor is het Melis Stokepark tegenover het nieuwe stadskantoor gepland.
94
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar • • • •
Tot december 2009 marktonderzoek en maken bedrijfsplan UC December 2009 bestuurlijk besluit go/no go UC en LWR e 1 kwartaal 2010 sloop/demontage van Klingerenvleugel en opslag. Eind 2010 start bouw
4.16 Haveltestraat Pijler 5 Ambitie Herontwikkeling van de Haveltestraat tot een stedelijk woonmilieu met een divers woningaanbod en ruimte voor bedrijven en voorzieningen. Dit zal gebeuren door planontwikkeling en -realisatie door de woningbouwcorporaties in samenwerking met de gemeente. Stand van Zaken De gezamenlijke uitwerking van de gebiedsontwikkeling ligt sinds eind april stil. Door de verslechterde markt is binnen de corporaties behoefte aan een herijking van de projectenportefeuilles. Dit heeft ertoe geleid dat er in april niet, zoals verwacht, een plan gereed is gekomen. Planning voor het komend halfjaar •
95
Na enige tijd van stilte en bezinning zijn vlak voor de zomervakantie door de gemeente weer gesprekken gevoerd met de drie betrokken corporaties. Een continuering van de gebiedsontwikkeling in een aangepaste vorm lijkt mogelijk. In de zomermaanden is door de gemeente een analyse van de situatie en mogelijke oplossingsrichtingen gemaakt. Op basis hiervan wordt thans gewerkt om te komen tot een gedragen plan en opzet van een samenwerkingsovereenkomst. Ingezet wordt op het afronden van het bestuurlijk besluitvormingstraject eind 2009.
3 november 2009
4.25 Geothermie Pijler 5 Ambitie Bijdragen aan de gemeentelijke doelstelling van een CO2-neutrale stad door het benutten van geothermie (aardwarmte) als duurzame energiebron. Dit gebeurt door een samenwerkingsverband tussen de gemeente, woningbouwcorporaties, en nutsbedrijven te ontwikkelen. Het gebruik van aardwarmte staat gepland voor ongeveer 3.800 nieuwbouwwoningen. Stand van Zaken •
•
• • • •
96
De aanleg van de eerste delen van het distributienet is gestart. De communicatie met de omwonenden is een aandachtspunt. De overlast blijkt groter dan verwacht en de interne afspraken zijn ondertussen aangescherpt. Van enkele vennoten ontbreekt een (actieve) deelnemer in de Werkgroep Communicatie. Het Boorcontract is vrijwel ondertekeningsgereed. De materialen voor de boring worden zeer binnenkort besteld. De afhandeling van de bouwvergunning voor de Warmtecentrale bij de gemeente is vertraagd. Er is mede naar aanleiding van de discussie in de vorige Stuurgroep gekozen voor het aanvragen van een bouwvergunning voor de boortoren. Voor de (bouwkundige delen van) de Warmtecentrale zijn drie offertes binnen. De evaluatie loopt. Een en ander lijkt vooralsnog in het budget te passen. Afstemming tussen de installatiespecificatie voor de Warmtecentrale (E.ON) en die van de bronnen (IFWEP) is moeizaam verlopen, maar nu achter de rug. De Raamovereenkomst met Eneco over de aanleg ( met name relevant voor de overdracht!) is in bewerking. Vraagt meer inspanning dan voorzien. Door de eerder besproken temporisering in de aanleg van het net is het minder urgent de Warmtecentrale en bronnen in het eerste kwartaal van 2010 klaar te hebben. Afhankelijk van het vergunningentraject en de te maken afspraken over de startdatum van de boring, is de boring afgerond in het eerste of tweede kwartaal van 2010. De Warmtecentrale komt in het tweede kwartaal van 2010 gereed, enkele maanden later dan de vorige keer verwacht werd.
3 november 2009
Planning voor het komend halfjaar Boorcontract • Besteksgereed Warmte-centrale (installatie) • Offertes Warmtecentrale (civiel) afgerond • (Bouw-)vergunning verkregen In progress • Externe opdrachten distributienet 7 stuks verstrekt, binnenkort Raamovereenkomst • Overdracht terrein (‘bouwrijp’) Mijlpalen volgende fase • 2010: start bouw Warmtecentrale • 2010: start boring
97
3 november 2009
