Voortgangsrapportage. programma krachtwijken

Voortgangsrapportage programma krachtwijken

juli 2013

Inhoudsopgave 5 Voorwoord Doe mee in Overvecht 7 13 Kanaleneiland leert Ondiep. Dorp in de stad 19

7

13

25 Kansen voor iedereen in Zuilen-Oost Hoograven in de lift 33 41 Financiën nawoord 43

19

25

Bijlagen Overzicht projecten wijkactieprogramma 44 Overvecht

47 Overzicht projecten wijkactieprogramma Kanaleneiland

Overzicht projecten wijkactieprogramma 49 Ondiep

33

51 Overzicht projecten wijkactieprogramma Zuilen-Oost

Overzicht projecten wijkactieprogramma 53 Hoograven

7

VOORWOORD Voor u ligt de zevende voortgangsrapportage over de uitvoering van de wijkactieprogramma's in Overvecht, Kanaleneiland, Ondiep, Zuilen-Oost en Hoograven. Naast deze rapportage verschijnt ook de 5-meting van de monitor Krachtwijken waarin we volgen of de aanpak in de krachtwijken ook de gewenste effecten heeft. Net als in andere Utrechtse wijken waren afgelopen jaar de effecten van de economische crisis merkbaar in de krachtwijken. Zo steeg het aantal werkzoekenden in alle krachtwijken, woningbouwprojecten werden uitgesteld. Zowel uit ervaringen en reacties van bewoners en professionals als uit de cijfers blijkt echter dat er daarnaast desondanks duidelijke sprake is van positieve ontwikkelingen: het rapportcijfer voor sociale samenhang is in bijna alle krachtwijken gestegen, evenals het percentage bewoners dat actief is in de buurt. Opvallend is ook de daling van het aantal mensen dat jongerenoverlast ervaart. Tegelijkertijd is duidelijk dat we er nog niet zijn: er is nog geen sprake van duurzame, stabiele verbeteringen, bereikte resultaten zijn vaak kwetsbaar en de verschillen met andere wijken in de stad zijn op tal van terreinen nog aanzienlijk. Ook komende jaren zal voor een aantal gebieden in de stad en voor de mensen die daar wonen meer inzet en aandacht nodig zijn dan voor andere delen van de stad. Bij vaststelling van de wijkactieprogramma's 20122013 kreeg het college van de raad de opdracht om de wijkactieprogramma's voor 2014 en 2015 weer met participatie tot stand te laten komen, om de focus om wonen, werken en onderwijs door te trekken en om inzichtelijk te maken hoe succesvolle activiteiten worden opgenomen in regulier beleid. Ook werd door de raad gevraagd om aanscherping van projecten. Door de versterking van het wijkgericht werken is

VOORTGANGSRAPPORTAGE 4 Prins Bernardplein 2013

intussen niet alleen in de krachtwijken, maar gemeentebreed een dialoog met de bewoners en andere betrokkenen uit de wijken gestart die moet resulteren in wijkambities 2014-2018 met duidelijke prioriteiten per wijk. Voor de krachtwijken nemen we de opdracht van de raad daarin mee. Ook is door het versterken van het wijkgericht werken enerzijds en verdere bezuinigingen anderzijds de noodzaak toegenomen om de inzet van gemeente en andere partners verder te richten op die mensen en plekken in de stad waarvoor dat het hardste nodig is. Dat leidt tot meer focus en aanscherping. Sinds de start van het programma krachtwijken in 2008 bent u regelmatig geïnformeerd over de resultaten die in de wijken zijn bereikt. Dit jaar heeft de voortgangsrapportage voor het eerst een andere opzet gekregen. In plaats van de wat droge, puntsgewijze opsomming van alle projecten uit de vijf wijkactieprogramma's, is per wijk gekozen voor drie projecten waarbij uitgebreider wordt stilgestaan. We hopen dat zo een levendiger beeld ontstaat van wat er in de wijken speelt. Een beschrijving van de voortgang op hoofdlijnen in de verschillende wijken is wel gehandhaafd: per wijk is geschetst wat er afgelopen jaar is gerealiseerd en welke opgaven er nog liggen. In de bijlagen is per wijk een overzicht van alle projecten uit de wijkactieprogramma's opgenomen.

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

5

Doe Mee in Overvecht In 2012 is de uitvoering van het derde Wijkactieprogramma (2012-2013) gestart. Voor een deel ging het om de voortzetting van succesvolle projecten. Bij aanvang van het Wijkactieplan in 2008 was de zorg dat de aandacht teveel zou komen te liggen op vernieuwing, terwijl er juist grote behoefte was aan het continueren van projecten. Bij het maken van het programma voor 2012/2013 is veel nadrukkelijker bekeken welke lopende projecten regulier ingebed konden worden. Dat is slechts ten dele gelukt. Met het teruglopen van budgetten in het vooruitzicht is het borgen van projecten voor 2013 een belangrijke opgave. Om die reden was er al eerder sprake van terughoudendheid bij het opstarten van nieuwe activiteiten. Er bestaat grote zorg over de beschikbare middelen voor de programmaperiode 2014/2015.

Vergroten van kansen voor kinderen tot 12 jaar en hun ouders De inzet om de verschillende leefwerelden van kinderen – school, straat en thuis – met elkaar te verbinden, is voortgezet. Interventies gericht op zorg en hulpverlening bereiken honderden kinderen en ouders en ze verlopen goed. Er is een intensieve samenwerking tussen betrokken professionals. In het kader van de Vreedzame Wijk wordt door alle basisscholen op basis van eenzelfde pedagogische visie samengewerkt. In het najaar is een nieuwe groep van wijkmediatoren, afkomstig van de verschillende scholen, opgeleid; 42 kinderen kregen het bijbehorende certificaat van de burgemeester. Ook professionals op straat hanteren deze visie in de omgang met kinderen. Straatcultuur is echter niet zomaar verdwenen en agressieve uitingen komen regelmatig voor op speelplekken. Begeleid spelen op straat is nog altijd heel belangrijk in Overvecht en ‘Speel Mee’ trekt grote groepen kinderen aan. Het Brede Schoolaanbod aan cursussen voor leerlingen gericht op talentontwikkeling in sport, media en cultuur is verder verbreed. Het betrekken van ouders bij de scholen lukt de ene keer beter dan de andere. In alle gevallen vraagt het tijd, aandacht en een goede samenwerking tussen schoolteam en betrokken partners. De preventieve opvoedingsondersteuning en de moeder-babygroepen, draaien goed en voorzien duidelijk in een behoefte!

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 6 Sportactiviteit georganiseerd door vaders uit THEMA-dreven

fotograaf Henni Bunnik

Activering van bewoners naar maatschappelijke participatie, werk en betere gezondheid Activiteiten op het gebied van gezondheid hadden een groot bereik in Overvecht. Bij wijkbrede campagnes als ‘Ontspannen in Overvecht’ en ‘De Maand van de Ontspanning’ waren zeer veel bewoners en professionals betrokken. Een kleine groep bewoners is getraind om als buurtgezondheidswerker zelf activiteiten te organiseren. De ‘gezonde wijk’ heeft landelijk aandacht gekregen met de gunstige resultaten van ’Gezond Gewicht’.

opgelost. Doe Mee Centrum Einstein heeft het afgelopen jaar goed gefunctioneerd. Door bezuinigingen staat het voortbestaan van dit Doe Mee Centrum onder druk. Doe Mee Centrum De Gagel blijft in beginsel tot 2014 bestaan. Ook daar moet op korte termijn duidelijk worden of een doorstart reëel is of dat ook hier gezocht moet worden naar een andere plek voor het grote aantal activiteiten. Vanaf de zomer werd de economische crisis sterk voelbaar, door dreigend afhaken van de corporaties en het stilvallen van (een deel van) de (woning)programma’s.

Verbeteren van leefbaarheid en veiligheid In een wijk als Overvecht blijft het werken aan de leefbaarheid punt van aandacht. Zowel in de gemeenschappelijke ruimtes van de complexen als in de buitenruimte moet nog altijd hard worden gewerkt aan ‘schoon en heel’ en het betrekken van bewoners daarbij. De grootste inspanningen vragen de tienhoog flats met hun (relatieve) anonimiteit van het grote aantal huishoudens dat een portiek deelt. De intensievere en gezamenlijke interventies van welzijnswerk en corporaties in de complexen van ACA en Ankaradreef hebben tot een grotere groep betrokken bewoners geleid. Buurt-/gebieds- en complexbeheerders van de corporaties dragen zeer sterk bij aan de leefbaarheid. De samenwerking met alle andere betrokken uitvoerders (welzijnswerk, politie en gemeente) bevordert de effectiviteit van de inzet. Corporaties onderzoeken de mogelijkheid, of hebben de intenties daartoe al uitgesproken, de beheerders in 2014 op te nemen in de reguliere begroting. Vervuiling rond de hoogbouw en het vele brood in de buitenruimte vraagt om extra inspanningen die de overlast door ongedierte beperken. Het plaatsen van ondergrondse vuilcontainers bij de hoogbouw draagt daar wezenlijk toe bij. In het algemeen betekenen de ondergrondse vuilcontainers minder verstoppingen van stortkokers, minder stank in de flats, minder vuil in de trappenhuizen en minder zwerfvuil op straat.

De verbouwing van Cultuurhuis Stefanus is afgerond en dreigende problemen rond de inzet van de cultuurcoach zijn VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

7

De stelselmatig actieve inzet van alle partijen en de goede samenwerking van politie met jongerenwerk en medewerkers veiligheid van het wijkbureau heeft in 2012 geleid tot positieve resultaten, bijvoorbeeld wat betreft auto- en woninginbraken (cijfers eind 2012) en de verdere inperking van de overlast van jeugdgroepen. Op een nieuwe groep in park De Gagel is en wordt stevig ingezet. De directe aansturing van de straatcoaches door Toezicht en Handhaving verbetert de afstemming en daarmee de effectiviteit. De accentverschuiving van opbouwwerk naar sociaal makelaarschap leidt op meerdere plekken tot onverwacht nieuwe initiatieven van bewoners. Denk aan de actieve vaders in de THEMA-dreven. Een knelpunt is het tot stand brengen van langdurige contacten met bewoners om hen te activeren of anderszins verder te helpen. We zien dit bijvoorbeeld terug bij het Jeugdmaatschappelijk werk, waar vijf gesprekken voor een gezin met ‘multiproblematiek’ lang niet genoeg zijn.

Communicatie en participatie De gebiedspromotie 'Echt Overvecht' droeg bij aan een positiever imago van Overvecht. Steeds meer partners hebben zich in 2012 aangesloten, van bijvoorbeeld de ondernemers van het Shopping Centre en het bedrijventerrein tot het Trajectum College en Cultuurhuis Stefanus. Bewoners en bedrijven fungeren als ambassadeur voor de wijk. Het webportaal ‘Echt Overvecht’ trekt maandelijks een behoorlijk aantal bezoekers. Door het stilvallen/uitstellen van delen van de woningprogramma’s is de toename van lichtpuntjes wel gestagneerd. Meedoen in Overvecht werd langs vele verschillende wegen gestimuleerd en de hoge bezettingsgraad van Doe Mee Centra, buurthuizen en buurtflats, getuigt van de participatie van bewoners in Overvecht. Bewoners doen mee met beweegactiviteiten, in activeringsgroepen en volgen computeren taallessen. Ze participeren in schouwen van gemeente en corporaties en denken mee over de inrichting van de openbare ruimte. Ze organiseren zelf buurtfeestjes, rommelmarkten, veiligheidsbijeenkomsten en sportactiviteiten voor kinderen. Aangetekend moet worden dat er ook hele groepen bewoners zijn die niet bereikt worden en heel slecht te betrekken zijn bij projecten, noch in de openbare ruimte noch in hun eigen portieken.

Knelpunten Het voortdurende beroep op eigen kracht en initiatief van individuen en groepen heeft risico’s in zich in een wijk als Overvecht, met veel sociaal kwetsbare bewoners. Van hulpverlenings- tot activerings- en participatietrajecten en het verzelfstandigen van groepen; het kost veel/meer tijd en professionals lopen tegen de grenzen aan van mogelijkheden.

Bewoners werken aan eigen gezondheid Een campagne Ontspannen in Overvecht, workshops gezonde voeding en afvallen, de Dag van het Park, cursussen die bewoners opleiden tot buurtgezondheidswerker... het project Buurtgerichte Gezondheidsbevordering kent vele verschijningsvormen. Rode draad daarin is dat bewoners zelf een actieve rol spelen bij het verbeteren van hun gezondheid. En die verbetering blijft nodig, hoewel het de goede kant op gaat. Vorig jaar daalde het percentage wijkbewoners met een matige of slechte gezondheid van 19 naar 16 procent. “Maar er is nog altijd winst te boeken,” zegt wijkgezondheidswerker Overvecht Astrid van den Broek. Tijdens een zondagmiddag in maart is ze te vinden in een gemeenschappelijke ruimte van een flat aan de Cayennedreef. Hier woont dansleraar Frensel Doran, die een bijeenkomst heeft georganiseerd voor de andere flatbewoners. Er zijn heerlijke, gezonde hapjes, een gewichtsconsulent houdt een praatje, een yogadocent laat de aanwezigen ontspanningsoefeningen doen en natuurlijk gaan de voetjes van de vloer tijdens een salsales van Frensel. Alle drie deden ze de cursus buurtgezondheidswerker bij Astrid van den Broek. Tussen de bedrijven door reikt zij certificaten uit aan hen, en aan drie andere bewoners die de cursus volgden. “Ze willen zich inzetten voor hun wijk en helpen met het verspreiden van informatie over een gezonde manier van leven. Hun medewerking is belangrijk, de gemeente kan extra oren en ogen goed gebruiken. We willen weten waar de wijk behoefte aan heeft en daar waar nodig initiatieven ondersteunen.” Er bestaat in ieder geval veel interesse voor activiteiten die helpen te ontspannen. Daarop ligt in het project dan ook sinds ruim een jaar het accent. “We merken dat onderwerpen als stress en balans in je leven krijgen bewoners bezighouden. Daar spelen we op in, bijvoorbeeld door het organiseren van de Maand van Ontspannen en Bewegen.” Aan de Cayennedreef gaat het er deze middag eveneens ontspannen aan toe. Dansleraar Frensel hoopt met zijn bijdrage niet alleen iets te betekenen voor de wijk, maar ook voor zichzelf. “Als suikerziektepatiënt wilde ik bewuster omgaan met eten. Inmiddels hoef ik daardoor geen insuline meer te spuiten. Als mij dat lukt, moet het anderen ook kunnen lukken.” Hij is tevreden over de opkomst, ongeveer een derde van het aantal huishoudens uit de flat. “Een van de bewoners kon zelf niet, maar hij heeft wel drie mensen uitgenodigd die elders in Overvecht wonen. Dat is mooi, want dan krijgt dit initiatief misschien ook op andere plekken een vervolg. Zelf wil ik deze bijeenkomsten zeker vaker organiseren.” Ook Astrid van den Broek ziet graag dat het balletje verder gaat rollen. “Zelf initiatieven nemen past goed bij deze tijd, waarin mensen zoveel mogelijk de regie over hun eigen leven willen voeren. Ik ben heel benieuwd wat de inspanningen van de buurtgezondheidswerkers allemaal nog gaan opleveren.”

•

8


Gezond bewegen 9


Buurtflat laagdrempelige ontmoetingsplek Je kunt er koken, maar ook taalles volgen. Er is voorlichting mogelijk over talloze onderwerpen die Overvechters bezighouden. Je kunt er ervaringen uitwisselen met andere bewoners, kennis maken met andere culturen of gewoon naar een gezellige bijeenkomst voor senioren gaan. De buurtflats in Overvecht: laagdrempelige ontmoetingsplekken voor iedereen, beschikbaar gesteld door de woningcorporaties. En de gebruikers zijn er blij mee, zo blijkt uit reacties van de Indische Huiskamer (buurtflat Apollodreef, Mitros) en de groep voor alleenstaande moeders (Kasaidreef, Portaal). “Ze voorzien in een behoefte.”

Een aantal deelnemers aan de Indische Huiskamer komt vaker naar de buurtflat. Een knutselgroep steekt creatief de handen uit de mouwen en zo’n tien dames vormen een koor dat er regelmatig repeteert. De flat is van alle gemakken voorzien, van vaatwasser tot koelkast. Mooier kan niet.” Ze weet uit eigen ervaring dat de buurtflat populair is. “Er gebeurt hier van alles. Wanneer het koor een keer op een afwijkend moment wil repeteren, moeten we eerst vragen of dat wel mogelijk is omdat ook andere groepen de flat intensief gebruiken. De ruimte is niet alleen belangrijk voor ons, maar voor de hele buurt.”

Meidty Keizer startte een jaar of vijf terug met de Indische Huiskamer. De bijeenkomsten voor Indische Nederlanders

Ook de buurtflat aan de Kasaidreef is populair, met een bezettingsgraad van ongeveer tachtig procent. Iedere dinsdag

“De buurtflat voorziet echt in een behoefte.” vonden aanvankelijk plaats in haar eigen huis. Maar de toeloop werd zo groot, dat ze uitweek naar de buurtflat aan de Apollodreef. “Een uitkomst,” zegt ze. “De dames blijven er enthousiast over. De flat is een echte huiskamer en het is alsof ze nog steeds bij mij op visite komen. Mooier kan niet.”

komen hier alleenstaande, Turkse moeders bij elkaar. “Er verandert veel na een scheiding,” zegt Seher Yavuz. “Veel vrouwen weten bijvoorbeeld niet wat hun rechten zijn. Dan nodigen we iemand in de buurtflat uit, met assistentie van welzijnsorganisatie Cumulus, die onze vragen kan beantwoorden.”

Maandelijks komen tussen de 20 en 25 Indische Nederlanders bij elkaar. Eén van de bezoekers zorgt voor lekkere hapjes, er staat koffie klaar en dan liggen de verhalen al snel op tafel. “De bezoekers hebben een gemeenschappelijk verleden dat een bindende factor is. De gezelligheid is natuurlijk belangrijk, maar er worden ook serieuze verhalen uitgewisseld. En ik nodig regelmatig sprekers uit voor het geven van allerlei informatie, bijvoorbeeld van de gemeente of van een zorgverzekeraar.”

De moeders vinden steun bij elkaar. “Sommigen spreken nauwelijks Nederlands, maar ze moeten wel van alles regelen voor zichzelf en hun kinderen. Dan is het fijn wanneer je weet waar je hulp kan krijgen en dat dat ook nog eens dichtbij is. Iedereen woont in de buurt.” En wanneer er geen buurtflat zou zijn? “Ik weet niet hoe we dan op een makkelijke manier bij elkaar zouden kunnen komen. De flat voorziet echt in een behoefte.”


VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 10 Gezond en kleurrijk koken in buurtflats

•

Wekelijkse inloop in ouderlokaal van Basisschool De Schakel

‘Ouderbetrokkenheid permanent onderhouden’ Basisschool De Schakel maakt veel werk van ouderbetrokkenheid. Dat is niet onopgemerkt gebleven. Vorig jaar kreeg de school het keurmerk van de stichting Leraar Leerling Ouders. Die driehoek staat centraal in de onderwijsvisie van de school. De reden is eigenlijk simpel, zegt coördinator ouderbetrokkenheid Jannelies Dolmans. “Wanneer de vertrouwensband goed is, kun je ook lastige onderwerpen makkelijker met elkaar bespreken.” De Schakel is één van de elf scholen die samen de Brede School Overvecht vormen. Een van de speerpunten van de Brede School is talentontwikkeling. En talenten ontluiken makkelijker wanneer ze steun krijgen van hun ouders. Het gaat er woensdagochtend losjes aan toe in het ouderlokaal van De Schakel. Deze keer geen spreker die tijdens de wekelijkse inloop iets vertelt over een thema dat ouders bezighoudt, zoals de Cito-toets of een opvoedkwestie. Nee, de moeders worden verrast met een verwenochtend. Opmaken en opgemaakt worden, dus. En intussen natuurlijk verhalen uitwisselen over de kinderen. De inloop is belangrijk, zegt Laila Harchaoui, moeder van twee jongens op de Schakel. “Niet alle ouders lezen de nieuwsbrief even goed, soms omdat ze de taal niet beheersen. Dan is het fijn wanneer je op een andere manier informatie kan krijgen. De opkomst is doorgaans ook goed.” “Ik denk dat ouders, leerkrachten en leerlingen een goed team vormen, vult Loubna el Morabet aan. Ze is eveneens moeder van twee kinderen op De Schakel. “De kinderen hier weten dat hun ouders praten met de

leerkrachten. Dus als mama iets weet, weet de juf het ook en andersom. Dat werkt prima” De Schakel investeert volop in ouderbetrokkenheid. De inloop, georganiseerd in samenwerking met welzijnsorganisatie Cumulus, is daar een voorbeeld van. Maar ouders kunnen ook Nederlandse les krijgen. En eens in de zes weken is er een vaderdenktank die een leerkracht organiseert. Jannelies Dolmans: “Vaders uitnodigen voor een opvoedcursus werkt niet. Maar wanneer je op basis van gelijkwaardigheid belang stelt in hun mening, komen ze in beweging.” De vaders staken met hun kinderen onder meer de handen uit de mouwen tijdens een klussendag en deden mee aan een voetbaltoernooi. Maar onlangs organiseerden ze ook een ‘denktank’ over het thema pesten. Conclusie: vaders moeten de dialoog aangaan met de kinderen. “We hebben een band ontwikkeld met moeders én vaders die verder gaat dan met elkaar praten wanneer het niet goed gaat met een kind.” De Schakel organiseerde vorig jaar ook een cursus ‘Vreedzaam plein’. De diploma-uitreiking was de feestelijke afronding van een oudercursus waarin het draaide om de gedeelde verantwoordelijkheid voor het gedrag van elkaars kinderen buiten de school. Dat pad wil de school met partnerorganisaties én ouders nog verder gaan verkennen in het kader van de Vreedzame Wijk. “Je bent nooit klaar,” benadrukt de coördinator. “Ouderbetrokkenheid is iets dat je permanent moet onderhouden.”

•


11

Kanaleneiland leert In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op de belangrijkste ontwikkelingen in het Wijkactieprogramma Kanaleneiland Leert! Ook wordt kort ingegaan op de belangrijkste resultaten. De projecten en activiteiten zijn in 2012 overwegend conform uitgangspunten, planning en geld uitgevoerd.

Sociale investeringen: jeugd in kansarme gezinnen Uit de rapportages van het schoolmaatschappelijk werk, Tawazoun en de zorgoverleggen blijkt een toenemende noodzaak tot inzet op de stevig aanwezige problematiek bij/onder de kinderen, ondanks dat de huidige inzet al vruchten afwerpt (schoolprestaties). Het Activeringsteam, de Oudercursussen en de Jobcoach hebben over heel 2012 betere resultaten gerealiseerd dan beoogd. De nieuwbouw van de onderwijshuisvesting (basisonderwijs) vorderde gestaag en daarmee ook de realisatie van de uit het wijkactieprogramma gefinancierde ouderlokalen. Bij het Jongerenwerk, de projecten Tiener Veilige Vindplaats en Verdien Een Tien valt de toename van de ouderbetrokkenheid op, wat een positieve ontwikkeling is. Het Cultuurhuis heeft de beoogde resultaten gerealiseerd en kent met ingang van 2013 een structurele inbedding binnen de Cultuurbegroting (de bijdrage vanuit het wijkactieprogramma wordt afgebouwd). Jeugd Op Gezond Gewicht is in 2012 gestart met onder andere netwerkontwikkeling en het wijkontbijt op scholen. ‘De Zomer van Kanaleneiland’ heeft, deels met bijdragen uit het wijkactieprogramma, gezorgd voor veel activiteiten voor kinderen (en ouders) en daarmee ook bijgedragen aan een rustig verlopen Ramadan. De veiligheidscijfers ontwikkelden zich positief. De aanpak jeugdgroepen kende een succesvolle uitwerking. Met het project Scheve Beelden zijn goede ervaringen opgedaan en uit het flexibel programmabudget zijn middelen toegekend voor de ontwikkeling van de zogenaamde 12- aanpak (aanpak ernstig grensoverschrijdend gedrag kinderen), die begin 2013 wordt geëvalueerd.

Sociale investeringen: bewonersinitiatieven en sociale samenhang Portaal en Mitros hebben de geprogrammeerde middelen zoals voorgenomen ingezet op verblijfsruimten voor bewoners. Het rijksbudget voor bewonersinitiatieven was in 2011 volledig besteed. Door terugvordering van Jongeren In Actie en de afwikkeling van vooral fysieke projecten (deels onderbesteding) is er weer budget beschikbaar gekomen, waaruit één aanvraag is gehonoreerd.

Vernieuwing van de wijk: integrale gebiedsontwikkeling Door ontwikkelingen in de woningmarkt en de corporatiesector staat de planning van de gebiedsaanpakken onder druk. Mitros VOORTGANGSRAPPORTAGE 12 'Van gevel tot gevel':2013 schoon Kanaleneiland

heeft ervoor gekozen projecten uit te stellen. Kanaleneiland Noord Noord wordt daarmee een knelpunt en tegelijk een nieuwe opgave: samen met de gemeente wordt een integraal beheerplan ontwikkeld. De gezamenlijke aanpak ‘Van gevel tot gevel’ door corporaties en gemeente in het kader van schoon in Kanaleneiland Noord, leverde wederom goed resultaat op. Er wordt dan ook bekeken of een verdere uitrol in de wijk mogelijk is. De particuliere woningaanpak is verder voorbereid, de uitvoering staat gepland voor april 2013. In Kanaleneiland Zuid heeft Portaal de renovatie - inclusief liften - en de realisatie van een economische plint van vier complexen voorbereid, maar de corporatie wacht nog op groen licht voor uitvoering. De renovatie van de woningen, de plint (wijkactieprogrammamiddelen) en aansluitend de openbare ruimte (deels met wijkactieprogrammamiddelen) vertraagt daardoor. Vertraging geldt ook voor de aanpak van de buitenruimte bij, en de renovatie van de Mitroscomplexen rond de Stanleylaan als gevolg van de asbestproblematiek. Bo-Ex startte in 2012 met de renovatie van de complexen aan de Livingstonelaan en heeft ook middelen voor de aanpak van buitenruimte in Zuid gereserveerd. De inzet van extra buurtbeheer(ders) verloopt bij alle drie de corporaties naar wens en heeft positieve invloed op de leefbaarheid en de veiligheid. Het aanpakken van woonoverlast via DMO was gericht op vijf huishoudens en vanuit Mitros op de uitvoering van het project Scheve Beelden en de portiekaanpak. De middelen voor het politiekeurmerk Veilig Wonen van Portaal worden ingezet in de complexen waar renovatie plaatsvindt. De middelen van Bo-Ex zijn gebruikt voor diverse hotspots, die van Mitros voor verlichting van achterpaden en cameratoezicht op eigen terrein. Wat betreft economische ontwikkelingen: voor het wijkactieprogrammabudget zijn geen aanvragen gedaan. De nota ‘Werken in de Wijk’ krijgt in 2013 als eerste een uitwerking in Zuidwest in de vorm van een economische wijkvisie.

Communicatie en participatie Van communicatie en participatie was vooral sprake - waar van toepassing - op project- of activiteitenniveau. Met het tijdelijk wegvallen van de communicatiecapaciteit is de verdere uitwerking van streefbeelden en de overallprogrammacommunicatie pas in de tweede helft van 2012 weer opgepakt. VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

13

Er is onder andere aangesloten bij het initiatief van de Kring Bedrijfsbelangen Kanaleneiland om gezamenlijk te investeren ten einde het imago van (groot-) Kanaleneiland te verbeteren.

Ouderlokaal impuls voor basisschool

Het onderwijs in Kanaleneiland Zuid/Transwijk krijgt een impuls door de vernieuwing van bijna alle basisscholen. Het wijkactieprogramma maakt ook de realisatie van ouderlokalen mogelijk. Daar beschikken in 2015 alle basisscholen in de Utrechtse krachtwijken over. De scholen zien ouderlokalen als een belangrijk middel voor het vergroten van de betrokkenheid van ouders. Basisschool Joannes XXIII kijkt uit naar het betrekken van een nieuw pand, op de oude locatie aan de Fernandezlaan. Daar is ook ruimte voor de voorschool die momenteel, noodgedwongen, nog in een buurthuis zit. Directeur Gerard Hoefs: “Het gaat een spannende ontdekkingsreis worden.” Het was vaak improviseren aan de Fernandezlaan, want de school groeide op een gegeven moment uit zijn jasje. Die groei was natuurlijk reden voor tevredenheid, maar het verouderde gebouw voldeed niet meer aan de eisen voor modern onderwijs. Dat onderwijs verandert en daarmee veranderen ook de eisen aan de huisvesting. De nieuwe Joannes XXIII (Het Schateiland) krijgt twee lokalen voor de peuters. “Een vooruitgang,” zegt Gerard Hoefs. “We kunnen straks makkelijker in één lijn optrekken met de voorschool.” In de huidige situatie betrekt de voorschool ouders al bij diverse thema’s, zoals gezonde voeding. “Het toekomstige ouderlokaal is de plek bij uitstek om daar op de basisschool

een vervolg aan te geven. Het is handig wanneer de ouders al vertrouwd zijn met het gebouw en de lijnen korter zijn,” zegt Sandra Smit. Ze is operationeel manager voorscholen Kanaleneiland Zuid bij DOENJA Dienstverlening. “We willen dat kinderen een goede start kunnen maken op de basisschool. Daar hebben we de ouders hard bij nodig, dat komt de ontwikkeling van de kinderen alleen maar ten goede.” Ouders zijn volgens haar zeker bereid een actievere rol te spelen op school. Maar ze hebben vaak wel een zetje nodig. Het ouderlokaal kan daar een belangrijke rol in spelen. Een van de mogelijkheden is het starten van een speel-o-theek waar ouders het uitlenen van speelgoed zelf regelen. Er zijn ook ideeën voor het uitnodigen van sprekers. Gerard Hoefs: “Je kunt bijvoorbeeld iemand van het consultatiebureau uitnodigen of het Centrum voor Jeugd en Gezin. Die weten veel van onderwerpen waar ouders belangstelling voor hebben. Ouders zijn natuurlijk ook welkom om zelf met suggesties te komen. En wanneer ze buiten schooltijd iets willen doen, dan kan dat, want het lokaal is in overleg met de school ook ’s avonds beschikbaar.” Zijn school wil nadrukkelijk meer zijn dan een ‘leerfabriek’. “Het gaat niet alleen om cijfers, maar ook of een kind goed in zijn vel steekt. Wanneer ouders en school elkaar goed weten te vinden, krijg je dat sneller voor elkaar. Goed gebruik van het ouderlokaal helpt bij het opbouwen van die relatie.” De hoop is dat ouders hun betrokkenheid uiteindelijk ook mee naar huis nemen, besluit Sandra Smit. “Wanneer je thuis informeert naar wat je kind op school heeft gedaan, en misschien ook ondersteuning kunt bieden en kunt prikkelen, werkt dat heel stimulerend. We willen natuurlijk allemaal dat de talenten van kinderen tot bloei komen.”

•

Het Cultuurhuis heeft een uitgebreid programma

Cultuurhuis focust op talenten Focussen op talenten en kansen, dat is het uitgangspunt van Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland. Het cultuurhuis werd ruim vijf jaar terug opgericht in de strijd tegen jongerenoverlast. Kanaleneiland kreeg door die overlast vaak negatieve aandacht in de media. Op een podium staan om een liedje te zingen was destijds niet cool, maar inmiddels trekken de activiteiten van het cultuurhuis veel jongeren. En geleidelijk breidt het Cultuurhuis zijn werkterrein uit, onder meer naar scholen in de hele stad. “Jongeren die vooruit willen hebben aan respect gewonnen in de wijk,” zegt zakelijk leider Mieke Franssen. Ze herinnert zich het optreden van een groepje rappers nog goed. Een van hen werd door een broer van het podium geplukt. Optreden? Geen sprake van, man. Niet als je stoer wilt zijn. Mieke Franssen lacht. “Tijden veranderen, de rappers van toen zijn lokale helden geworden.” Volgens haar mogen we gerust van een omslag spreken. De tijd dat groepen jongeren vooral in de rol van relschoppers respect probeerden af te dwingen, ligt achter ons. “Negatieve aandacht is ook aandacht. Maar nu krijgen jongeren die positief zijn en vooruit willen ook respect in de wijk. Ze durven zich kwetsbaar op te stellen en laten wat van zichzelf zien.” Dat laatste is volop mogelijk in het cultuurhuis, dat een uit gebreid programma heeft waar wekelijks meer dan honderd jongeren op af komen. De mogelijkheden variëren van gitaarles tot zingen, van modecursus tot een workshop rap. Daarnaast organiseert het Cultuurhuis allerlei projecten en evenementen. De Nieuwjaarsduik tijdens een Culturele

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 Smit 14 Gerard Hoefs en Sandra

Zondag trok zo’n vijfhonderd toeschouwers. “De verbinding tussen wijk en stad wordt steeds sterker. We krijgen ook steeds meer aanvragen van basisscholen en middelbare scholen om workshops te geven.” Het jongerenwerk maakt gebruik van hetzelfde gebouw aan de Peltlaan. De twee organisaties werken nauw samen. Zo helpen vrijwilligers vanuit het jongerenwerk bij festivals van het cultuurhuis. Een aantal meiden dat heeft net een reeks workshops hippe tasjes maken achter de rug, inclusief fotoshoot, vertelt jongerenwerker Brenda Fajr. “We kijken samen hoe we de drempel voor deelname aan culturele activiteiten, bijvoorbeeld van het modeatelier, kunnen verlagen. Uitgangspunt daarbij is steeds wat jongeren leuk vinden.” Intussen heeft ieder wijkteam van het Jongerenwerk Utrecht (JoU) een cultuurcoach. Die krijgen een training door het Cultuurhuis en leren zelf te programmeren. “In eerste instantie proberen we jongeren van de straat te krijgen. Als we ze eenmaal binnen hebben, willen we op positieve wijze helpen ergens mee aan de slag te gaan. Daarmee hoop je fouten te voorkomen die jongeren een paar jaar terug maakten.” Het gaat de goede kant op in Kanaleneiland, vinden ze allebei. Jongeren hoeven zich bij het huidige activiteitenaanbod niet te vervelen. Maar voor achterover leunen is het nog veel te vroeg, zegt Brenda Fajr. “Het jongerenwerk is ook begonnen met individuele coaching en het vergroten van de ouderbetrokkenheid. We zijn er nog niet, maar ik ben optimistisch over de toekomst.”

•


15

Buurt opgeruimder dankzij beheerders Kanaleneiland ziet er opgeruimder uit dan een aantal jaren terug. Dat is mede te danken aan de inspanningen van de drie woningcorporaties. Mitros, Bo-Ex en Portaal zetten buurtbeheerders in om verpaupering tegen te gaan. Bewoners kunnen bij de beheerders terecht met vragen en klachten. Omgekeerd kunnen de beheerders bewoners aanspreken wanneer er rommel in een portiek ligt of wanneer er fietsen hinderlijk staan geparkeerd. Die aanpak werkt. Niet alleen zijn de portieken schoner, ook de tuinen knappen zichtbaar op. En wanneer het nodig is, bemiddelt de beheerder ook bij een burenruzie. “Ons werk heeft direct effect op de leefbaarheid.” Ahmed Abou, buurtbeheerder bij Portaal, houdt iedere werkdag spreekuur in een flatwoning aan de Marshalllaan. Hij kent de huurders, de huurders kennen hem. Als het

De tuinen vormen een iets ander verhaal volgens de beheerders. Niet iedereen is namelijk in staat een grote tuin op orde te houden. Mitros organiseert daarom jaarlijks een tuinendag waar bewoners zich voor kunnen opgeven. “Het is niet altijd onwil, dus helpen we graag. We regelen gereedschap en vrijwilligers en klussen een dag lang.” Ahmed lacht. “Wij helpen ook regelmatig met groepjes vrijwilligers. En als het nodig is, helpen we dan zelfs iemand met het in elkaar zetten van Ikea-meubels.” De buurtbeheerders komen ook in actie wanneer bewoners overlast veroorzaken of onderling ruzie maken. “Ik probeer dan te bemiddelen en wanneer dat niks oplevert, schakel ik collega’s van het sociaal beheer in. Daarmee voorkom je dat zaken uit de hand lopen.” Ze zijn trots op hun werk, dat direct gevolgen heeft voor de

“We zijn trots op ons werk, dat direct gevolgen heeft voor de leef baarheid in Kanaleneiland.” een rommeltje is in een tuin of een portiek, spreekt hij de bewoners aan. Wanneer dat geen resultaat heeft, komt hij nog eens terug en bij de derde keer moeten de bewoners de kosten betalen voor het laten weghalen van de rotzooi. Maar zo ver komt het zelden, zegt hij. “Als je een woning aan de binnenkant schoonhoudt, is het eigenlijk logisch wanneer je ook de buitenkant in orde maakt. Dat realiseren bewoners zich steeds beter.” Ook Mitros hanteert een lik-op-stukbeleid om Kanaleneiland ‘schoon, heel en veilig’ te houden, vertelt buurtbeheerder John Bosman. “De aanpak werkt super. Maar je mag niet verslappen, anders zie je dat de portieken toch weer rommeliger worden.”

16 VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

leefbaarheid in Kanaleneiland. John: “Door ons werk krijgen de corporaties een gezicht. Het gaat om veel meer dan het vervangen van een kapotte lamp in de gemeenschappelijke ruimte. De lijnen zijn kort. Wanneer iemand belt, ga ik er nog dezelfde dag naartoe, of hooguit de volgende dag.” Het contact met bewoners beschouwen ze als het leukste onderdeel van hun werk. Ahmed was tot vorig jaar betrokken bij het Kidscafé Kanaleneiland, een ontmoetingsplek voor kinderen die Portaal opzette. “Als ze mij tegenkomen, zeggen ze nog steeds ‘Hé, meester’. Dat geeft voldoening, hoor."

•

2013 17 Buurtbeheerders AhmedVOORTGANGSRAPPORTAGE Abou en John Bosman

ONDIEP. DORP IN DE STAD Een ander economisch perspectief voor gemeente en corporaties drukt een stempel op de aanpak voor Ondiep. Het verschil moet nu met minder middelen worden gemaakt. Het langdurig en gezamenlijk optrekken van de verschillende partners in de wijk blijkt een belangrijke voorwaarde voor verbeteringen. We blijven vasthouden aan de brede inzet op de verschillende thema's. De kracht van de aanpak zit in het 'richten' en 'verbinden'. Met andere woorden: richt bestaand beleid en de extra inzet op de mensen en gebieden die dat het hardste nodig hebben, door een integrale aanpak waarin de verschillende beleidsterreinen en organisaties steeds beter met elkaar samenwerken. Daarnaast wordt vastgehouden aan het apart benoemen van integrale buurtaanpakken: de Bomenbuurt en de Fruitbuurt.

Bewoners aan zet, kracht van de burger Bij dit speerpunt gaat het om het bevorderen en versterken van het eigen initiatief en het verantwoordelijkheidsgevoel van de burger, gericht op persoonlijke ontwikkeling in relatie tot onderwijs en werk. Bewoners worden op diverse manieren gestimuleerd actief deel te nemen aan de maatschappij. Ook in het reguliere (participatie)beleid krijgt dit veel aandacht. Bewoners worden gestimuleerd hun leven in eigen hand te nemen en te houden. Dit vormt het uitgangspunt voor ‘vernieuwend welzijn’: er komt meer ruimte voor eigen initiatief van bewoners zodat professionals kunnen gaan functioneren als sociaal makelaar tussen bewoners onderling en tussen bewoners en instanties. Uiteraard is en blijft er ook aandacht voor degenen die het niet zelf redden.

Realisering, toeleiding en gebruik (woon) voorzieningen en diensten Belangrijk is het toeleiden naar en gebruiken van vrijetijds-, gezondheids- en educatieve voorzieningen die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van buurt en wijk en een sterke aantrekkingskracht hebben op burgers en maatschappelijke organisaties. Ook wordt ingezet op het realiseren en behouden van voldoende levensloopbestendig woningaanbod voor diverse leefstijlen. Voorwaardenscheppend hierbij is de samenwerking tussen partners in de Brede School en de Vreedzame Wijk. Leefbaarheid en veiligheid zijn van groot belang voor alle bewoners en ondernemers in de wijk. Daar hoort een schone, hele en veilige openbare ruimte bij, sociaal beheer in en rond complexen, het bevorderen van sociale samenhang en het tegengaan van overlast. Sociale wijkontwikkeling blijft een belangrijk onderdeel in de wijkaanpak van Ondiep. Dit komt ook tot uiting in de buurtaanpak.

Jeugd, ouders en veiligheid Hierbij gaat het om het bestendigen van de integrale aanpak ten einde overlast en criminaliteit te voorkomen en terug te dringen, door onder meer tijdig signaleren, grenzen stellen en doorverwijzen naar hulp en zorg. Ook gaat het om het continueren van de individuele en groepsaanpak met aandacht VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 18 Opening van De Speler

voor aankomende risicogroepen en het bijdragen aan het verbeteren van toekomstperspectief via opleiding en arbeid. Aandacht voor veiligheid blijft belangrijk in Ondiep. Tal van maatregelen hebben de subjectieve en objectieve veiligheid aanzienlijk verbeterd. De partners werken samen aan het toeleiden naar scholing, werk en activiteiten. Om te voorkomen dat kinderen uit kwetsbare gezinnen al vanaf jonge leeftijd met achterstand worden geconfronteerd, wordt ook in het reguliere beleid ingezet op het verbeteren van toekomstperspectief en het ondersteunen van kinderen en hun ouders.

Gezonde en vreedzame wijk Het bevorderen en versterken van een gezonde levensstijl vanuit een eenduidige pedagogische aanpak. Door gericht te werken aan onder meer het terugdringen van overgewicht, het bevorderen van bewegen en het bieden van een veilig, positief sociaal klimaat waarin participatie en democratisch burgerschap centraal staan. De buurtaanpakken Fruitbuurt en Bomenbuurt zijn in 2012 een onlosmakelijk onderdeel geworden van het WAP. Het buurtaanpakken-overleg monitort op operationeel/ tactisch niveau de aanpak en stuurt waar nodig bij. Sleutelwoorden zijn: monitoren, verbinden, analyseren, adviseren en escaleren. Alle partners uit de buurt nemen, al dan niet op agenda, deel aan het overleg. In 2012 is voor de twee buurten onderstaande focus bepaald: • Fruitbuurt: het vergroten van de leefbaarheid en sociale cohesie in het nieuwe Fruitkwartier. • Bomenbuurt: terugdringen van de negatieve, sociale rivaliteit tussen bewoners onderling.

Communicatie en participatie Met de Adviesgroep Ondiep is overleg gevoerd over de voortgang van het wijkactieprogramma. Er zijn diverse wijktafels geweest met bewonersgroepen over de wensen voor activiteiten in De Speler. In Ondiep Exclusief, de muurkranten, de website (www.utrecht.nl/noordwest) en de maandelijkse, digitale nieuwsbrief van Wijkservicecentrum Noordwest is ruim aandacht besteed aan de projecten uit het wijkactieprogramma en aan overig nieuws uit Ondiep. Er is VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

19

een netwerkbijeenkomst voor zzp’ers gehouden. Vrijwilligers zitten in de redactie van OndiepTV en werken mee aan de nieuwsgaring voor en over de wijk.

Knelpunten Ondiep heeft op bescheiden schaal zelfstandig gevestigde ondernemers. Deze groep blijkt moeilijk bereikbaar. Het is

in het algemeen moeilijk om bewoners te activeren om mee te praten over onderwerpen uit het sociaal domein. Er wordt continu gezocht naar nieuwe invalshoeken. Als knelpunt in de Fruitbuurt is benoemd het vergroten van de leefbaarheid en sociale cohesie in het nieuwe Fruitkwartier. In de Bomenbuurt is de opgave het terugdringen van de negatieve sociale rivaliteit tussen bewoners onderling.

Mes Vriendendienst snijdt aan twee kanten Van gordijnen ophangen tot een keuken schilderen, van het grofvuil buiten zetten tot een tegelvloer verwijderen. De Vriendendienst in Ondiep doet het sinds 2009 allemaal. Iets extra’s betekenen voor bewoners, dat was de gedachte achter de oprichting van de gratis klussendienst. Het gaat om een initiatief van woningcorporatie Mitros, de gemeente Utrecht en UW Reïntegratie. Aanleiding voor de oprichting was de grootscheepse vernieuwing van Ondiep, die nogal wat overlast voor bewoners met zich meebracht. Het mes snijdt aan twee kanten, want tegelijk kunnen medewerkers van UW werkervaring opdoen die van pas komt bij het zoeken naar een baan.

Helaas is doorstromen momenteel niet eenvoudig vanwege de economische crisis. Maar hier aan de slag kunnen is altijd beter dan thuis zitten.” Soms is het noodzakelijk keuzes te maken, eenvoudigweg omdat de vraag te groot is. In die gevallen geeft de persoonlijke situatie van de hulpvrager de doorslag. “Degene die hulp het hardst nodig heeft, wil je graag extra aandacht geven. De sociale functie van de Vriendendienst is flink gegroeid. Wanneer iemand eenzaam is, vind ik het prima als de jongens een kop koffie drinken en een praatje maken. Ook daar help je iemand mee.”

•

Een bewoner van het Boerhaaveplein loopt maandagochtend het kantoor van de Vriendendienst binnen. Hij komt meteen ter zake. Kan de Vriendendienst misschien de huiskamer van zijn nieuwe woning in Noordwest komen schilderen en misschien ook nog laminaat leggen? Praktijkbegeleider Leen Homan pakt de agenda erbij. “Schilderen wordt moeilijk, want we hebben momenteel geen schilders. Laminaat leggen kan wel, maar u zult nog even moeten wachten want onze agenda zit voorlopig helemaal vol.” Dat blijkt even later in de Rietstraat, waar Mitros druk bezig is met een groot renovatieproject. Medewerkers van de Vriendendienst halen vloeren weg, verwijderen tapijten en werken in tuinen. Eigenlijk moeten de bewoners dat zelf doen, vertelt Leen Homan. “Maar op deze manier kunnen we een deel van hun zorgen wegnemen, er komt tijdens zo’n renovatie namelijk nogal wat op ze af.”


De Amsterdamsestraatweg is uniek. Tussen de Marnixlaan en het Paardenveld zijn maar liefst 270 winkels te vinden. Het op peil houden van de uitstraling en de sfeer is een hele klus. Via het wijkactieplan wordt daar op verschillende manieren aan gewerkt. Winkelstraatmanager Eric Griffioen overlegt veel met ondernemers over mogelijke verbeteringen, bijvoorbeeld wat betreft overlast voor bewoners. Bas van der Veer, gebiedsopzichter Stadswerken, houdt de vinger aan de pols waar het gaat om het schoonhouden van de Amsterdamsestraatweg. Hij bedacht een ‘loopkar’ als aanvulling op de twee veegauto’s die dagelijks rondrijden. Onlangs was het even mis op de Amsterdamsestraatweg. Bewoners verzamelden handtekeningen tegen de overlast van de horeca. Eric Griffioen probeert naar aanleiding van zo’n incident de horecaondernemers op één lijn te krijgen. “Het zou mooi zijn als we tot een convenant kunnen komen waarin staat wat de ondernemers van plan zijn te doen om overlast te beperken.” Het incident vindt hij niet illustratief voor de ontwikkeling van de Straatweg. Het gaat volgens hem geleidelijk steeds beter met de langste winkelstraat van de stad. “Het verval is echt minder dan een aantal jaren geleden, er worden meer panden opgeknapt. En ondanks dat het nu economisch een moeilijke tijd is, zie je toch nieuwe bedrijven beginnen.” Daar speelt hij zelf een actieve rol in. Mede door zijn bemoeienis kwam er onlangs een filiaal van Bagel & Beans en besloot ook een biologische versmarkt zich aan de Straatweg te vestigen. “Een gevarieerd winkelaanbod is heel belangrijk, daarmee trek je ook het gevarieerde publiek aan uit wijken rondom de Straatweg. Maar ook het vervangen van een aantal winkels door woningen zou kunnen bijdragen aan een aantrekkelijker Straatweg. Die mogelijkheid onderzoeken we nu.” De ondernemers worden ook betrokken bij het op orde houden van de openbare ruimte. Zo betalen zij via een collectief onderhoudscontract voor het laten verwijderen van graffiti. De gemeente zelf breidde de inspanningen vorig jaar uit via de inzet van een loopkar. Iedere dag loopt er een medewerker mee over de Straatweg. De kar kan op plekken komen waar de veegauto’s niet bij kunnen en de ‘loper’ geeft meldingen door aan het wijkbureau, bijvoorbeeld over grofvuil. “Mensen zien dat we ons best doen en ik hoop dat dat hun bewustwording stimuleert. We krijgen in ieder geval substantieel minder klachten binnen over zwerfvuil. Het succes is zo groot, dat we ook in andere wijken met de loopkar starten,” zegt gebiedsopzichter Bas van der Veer.

De Vriendendienst is intussen een begrip in Ondiep. Ging het in het eerste jaar nog om 280 klussen, dit jaar denkt Leen Homan over de 700 heen te gaan. “De Thuiszorg, het Rode Kruis, het maatschappelijk werk… steeds meer organisaties weten ons te vinden.” Hij werkt nauw samen met Jolanda Huussen, die namens welzijnsorganisatie Portes voor Mitros bewoners begeleidt tijdens de renovatie van de Bomenbuurt. “Ik hoop dat de Vriendendienst financiële steun blijft krijgen, want die mannen zijn onmisbaar voor de wijk. Bewoners hangen de vlag uit wanneer ze hun hulp krijgen." Momenteel heeft de praktijkbegeleider 11 medewerkers tot zijn beschikking. Ze doen werkervaring op die van pas kan komen bij het zoeken naar een baan. “Dat was ook het idee achter de Vriendendienst, het mes snijdt dus aan twee kanten.

Amsterdamsestraatweg vraagt inspanningen

Leen Homan van de Vriendendienst

Een stap op langere termijn is het opfleuren van de Amsterdamsestraatweg met meer groen, zegt hij. Daarvoor zijn al plannen. “Stel je voor dat je het hele jaar bloemen ziet op een aantal plekken, bijvoorbeeld in het midden van een groenstrook, dat is toch supermooi. En het komt de uitstraling van de Straatweg als geheel alleen maar ten goede.”

•

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 21 Winkelstraatmanager Eric Griffioen

Ondiep TV brengt nieuws dichterbij Het nieuws dichterbij brengen. Dat is sinds drie jaar de belangrijkste doelstelling van Ondiep TV. De uitzendingen zijn iedere zaterdagavond te zien via RTV Utrecht op Ustad. Elke oneven week is er een nieuwe uitzending, elke even week een herhaling. Kijkcijfers zijn er niet, maar uit een enquête blijkt dat Ondiepers, vooral oorspronkelijke bewoners, Ondiep TV goed bekijken en waarderen. Zij zien de wijk ingrijpend veranderen door de herstructurering, tellen informatie daarover op prijs en vinden houvast in beelden van vertrouwde plekken. Maar initiatiefnemer Babbe de Thouars wil ook de nieuwe bewoners aan bod laten komen in de uitzendingen. Ondanks dat er geen objectieve maatstaf beschikbaar is, in de vorm van een kijkcijferonderzoek, gelooft Babbe de Thouars dat Ondiep TV na drie jaar behoorlijk is geworteld in de wijk. Daar zijn meerdere aanwijzingen voor. Tijdens voorbereidende gesprekken voor een nieuw item blijken bewoners bijvoorbeeld de uitzendingen steevast te kennen. Ook de verslaggevers zijn bekende gezichten in de wijk. “Wanneer ik tijdens de wijkdag met bezoekers praat, is iedereen van Ondiep TV op de hoogte. En ook van woningcorporatie Mitros hoor ik dat huurders Ondiep TV kennen.” Ondiep is een wijk van oud en nieuw. Er komt nogal wat op bewoners af aan veranderingen: nieuwbouw, renovaties…“Dat maakt een deel van de bewoners ook onzeker. Ik probeer zo concreet mogelijk informatie te geven over wat er allemaal speelt. Voor veel Ondiepers is film een geschikte manier voor het geven van informatie, want vaak zijn het niet zulke lezers.” Ze zit in de Adviesgroep Ondiep en de wijkraad Noordwest, dus weet goed wat er allemaal speelt in de wijk. Soms vragen bewoners zelf of Ondiep TV een item wil maken, bijvoorbeeld wanneer ze politieke aandacht voor een bepaald onderwerp willen hebben. “Wanneer politici via Ondiep TV uitleg geven, krijgen zij indirect antwoord op hun vragen. Daardoor voelen ze zich serieus genomen.” Voor nieuwkomers zijn zulke uitzendingen eveneens interessant, denkt ze. “Ook zij krijgen zo een beeld van de wijk. Ik hoop dat nieuwe bewoners door te kijken beter begrijpen wie hun buren zijn.” Balans vinden, daar draait het steeds om bij de onderwerpkeuze waarvoor een team van vrijwillige verslaggevers verantwoordelijk is. Een reëel beeld geven, niet te rooskleurig maar evenmin negatief. Nieuwkomers bedienen zonder de oudere kijkers kwijt te raken. En als het even mogelijk is begrip kweken en verbindingen tussen wijkbewoners tot stand brengen.“Het is natuurlijk lastig vast te stellen of je daarin slaagt. Maar ikzelf vind het een logische gedachte dat iemand meer begrip krijgt voor degene over wie Ondiep TV een invoelende reportage maakt.”

•


VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 23 Initiatiefnemer Babbe de Thouars

Kansen voor iedereen in Zuilen-Oost De aanpak Zuilen ligt op koers. Er is meer participatie van verschillende groepen in de wijk, er is minder overlast van jongeren, het aantal probleemgezinnen neemt af. De buurtaanpakken spelen in het geheel van de aanpak Zuilen een belangrijke rol. Binnen de programmering en vastgestelde kernthema’s voor afgelopen en komend jaar zal vooral ook aandacht zijn voor de relatie tussen Marokkaanse en Nederlandse bewoners, sociale integratie, het regulier maken van projecten uit het Wijkactieprogramma, de groep Licht Verstandelijk Beperkten, de multifunctionele potentie van het Vorstelijk Complex en een nog betere samenwerking wat betreft projecten van de Brede School en de Vreedzame Wijk. De kracht van de aanpak zit in het 'richten' en 'verbinden'. Met andere woorden: richt bestaand beleid en de extra inzet op de mensen en gebieden die dat het hardste nodig hebben, door een integrale aanpak waarin de verschillende beleidsterreinen en organisaties steeds beter met elkaar samenwerken.

Bewoners aan zet, kracht van de burger Bij dit thema gaat het om het bevorderen en versterken van het eigen initiatief en het verantwoordelijkheidsgevoel van de burger. Gericht op persoonlijke ontwikkeling in relatie tot onderwijs en werk. Bewoners worden op diverse manieren gestimuleerd actief deel te nemen aan de maatschappij. Ook in het reguliere (participatie)beleid krijgt dit veel aandacht. Bewoners worden gestimuleerd hun leven in eigen hand te nemen en te houden. Dit vormt het uitgangspunt voor ‘vernieuwend welzijn’: er komt meer ruimte voor eigen initiatief van bewoners zodat professionals kunnen gaan functioneren als sociaal makelaar tussen bewoners onderling en tussen bewoners en instanties. Uiteraard is en blijft er ook aandacht voor degenen die het niet zelf redden. Een zeer goed lopend project in dit opzicht is Home start. Hier wordt opvoedondersteuning aangeboden door vrijwilligers uit Utrecht zelf. De tevredenheid van de klanten is hoog. Andere goed lopende voorbeelden op gebied van werk en verhogen van participatie zijn Jobmatch en het Activeringsteam.

Realisering, toeleiding en gebruik (woon) voorzieningen en diensten Belangrijk is het toeleiden naar en het gebruiken van vrijetijds-, gezondheids- en educatieve voorzieningen die een bijdrage leveren aan de kwaliteit van buurt en wijk en een sterke aantrekkingskracht hebben op burgers en maatschappelijke organisaties. Ook wordt ingezet op het realiseren en behouden van voldoende levensloopbestendig woningaanbod voor diverse leefstijlen. Via het multifunctionele Vorstelijk Complex worden allerlei doelgroepen met elkaar in contact gebracht. Steeds meer groepen bewoners weten het Vorstelijk Complex te vinden voor uiteenlopende activiteiten, amateur theater en the Colour Kitchen. Dit wordt daarnaast gestimuleerd door het cultuurplan en de cultuurcoach die de diverse groepen en projecten aan elkaar verbindt. VOORTGANGSRAPPORTAGE 24 Muziek in de wijk 2013

Leefbaarheid en veiligheid zijn van groot belang voor alle bewoners en ondernemers in de wijk. Daar hoort een schone, hele en veilige openbare ruimte bij, sociaal beheer in en rond complexen, het bevorderen van sociale samenhang en het tegengaan van overlast. Sociale wijkontwikkeling blijft een belangrijk onderdeel in de wijkaanpak van Zuilen Oost. Dit komt ook tot uiting in de buurtaanpak. Daarnaast is er door de aanwezigheid en activiteiten van de buurtbeheerder aandacht voor een schoon, heel en veilig Zwanenvechtplein, Queeckhovenplein, Geuzenwijk, Rode Driehoek en Vechtplantsoen en Niftarlakeplantsoen.

Jeugd, ouders en veiligheid Hierbij gaat het om het bestendigen van de integrale aanpak die het voorkomen en terugdringen van overlast en criminaliteit tot doel heeft. De middelen zijn onder meer tijdig signaleren, grenzen stellen en doorverwijzen naar hulp en zorg; het continueren van de individuele en groepsaanpak met aandacht voor aankomende risicogroepen; het bijdragen aan het verbeteren van toekomstperspectief via opleiding en arbeid. Aandacht voor veiligheid blijft belangrijk in Zuilen Oost. Tal van maatregelen hebben de subjectieve en objectieve veiligheid aanzienlijk verbeterd. De partners werken samen aan het toeleiden naar scholing, werk en activiteiten. In algemene zin gaat het beter met de aanpak van jongerenoverlast in Noordwest. Dat wil niet zeggen dat er geen jongerenoverlast is. Daartegenover staat dat Oud en Nieuw in zowel Zuilen als Ondiep dit jaar, mede dankzij de talloze vrijwilligers in de wijk, vreedzaam verliep. Een belangrijk punt van aandacht met betrekking tot de groepsaanpak, is het regulier maken van bepaalde taken voor de periode na 2013. Tot nu toe wordt jongeren/groepsaanpak voor een groot deel gefinancierd vanuit het Wijkactieprogramma.


25

Gezonde en vreedzame wijk Om te voorkomen dat kinderen uit kwetsbare gezinnen al vanaf jonge leeftijd met achterstand worden geconfronteerd, wordt ook in het reguliere beleid ingezet op het verbeteren van toekomstperspectief en het ondersteunen van kinderen en hun ouders. Bij de Brede en Vreedzame scholen in Zuilen Oost zijn afgelopen jaar alle drie de ouderlokalen gerealiseerd zodat het principe van de Vreedzame Wijk ook verder aan de ouders kan worden doorgegeven en zij zelf activiteiten kunnen organiseren. Ook dit jaar zijn er meer samenwerkingsverbanden ontstaan. Een zeer bijzonder voorbeeld is het project Muziek in de Wijk. Dit initiatief is vanuit muzikale bewoners ontstaan en sloot perfect aan bij de Brede Schoolprincipe.

Fysieke projecten De fysieke aanpak als sluitstuk van de portiekaanpak op Zwanenvechtplein is in 2012 afgerond. Intussen is gestart met een lik-op-stuk aanpak in combinatie met camera’s. Daarbij worden de kosten van vernielingen in rekening gebracht bij de dader. Deze aanpak wordt door Mitros regulier doorgezet. Van de 129 huishoudens van het Queeckhovenplein die moesten verhuizen waren eind 2012 nog 35 huishoudens over. Hiervan bestaan 24 huishoudens uit vier of meer personen, met als hoogste tien personen. De presentiewerker heeft met 24 van de 35 huishoudens een relatie en gezamenlijk hebben de woonconsulent en de presentiewerker alle huishoudens in beeld.

Communicatie en participatie In het voorjaar van 2012 betrof een belangrijke klacht vanuit de wijk (van bewonersorganisaties, wijkraad, gemeenteraad, etc.) de slechte communicatie richting bewoners. Vanwege een tekort aan capaciteit op zowel menskracht als financiën, kwamen de communicatiemiddelen niet meer op gang.

In reactie op de klachten hebben we in de zomer van 2012 het project 'Zo is Zuilen' opgestart, gefinancierd vanuit resterend budget. Inmiddels heeft Zuilen een eigen website voor en door bewoners en die loopt zeer goed. U in de wijk TV Zuilen is een ander positief voorbeeld waarbij bewoners zelf vertellen en bepalen wat er over hun wijk verteld en vertoond wordt. Zij gaan komend jaar verder richting verzelfstandiging.

binnenkort met de kinderen naar het Militaire Luchtvaart Museum waar ze het verhaal over de Tweede Wereldoorlog meekrijgen.” De kinderen blijven komen, ook sinds de huiswerkklas vanwege ruimtegebrek aan het Zwanenvechtplein verhuisde naar het Vorstelijk Complex en andere vrijwilligers de begeleiding over-

namen. “De faciliteiten zijn daar beter, maar de naam blijft ‘Huiswerkklas Plein 11’. Misschien begin ik op de oude plek nog wel met een nieuwe groep, afhankelijk van de belangstelling. En ik blijf me inzetten voor de andere bezigheden van de stichting. Waarom? Ach, als je iets doet voor de leefbaarheid, wordt de wijk er alleen maar leuker van.”

•

De participatie is afgelopen jaar in Zuilen Oost weer verder doorontwikkeld. Er wordt door diverse vrijwilligersorganisaties samengewerkt, zoals door St. Tagmat en Buren voor Buren. De Stichting Eigen Haard heeft een positieve doorstart gemaakt naar Stichting Vrienden van Zuilen. Als klap op de vuurpijl heeft de werkgroep bewoners en professionals van herinrichting Prins Bernardplein de participatietrofee 2012 gewonnen.

Knelpunten en afwijkingen De financiële situatie van woningcorporaties heeft consequenties voor renovatie- en sloopprojecten in alle gebieden. Hierdoor is het meer dan ooit belangrijk om gezamenlijk op te trekken in onze krachtwijken. Vooral het beheer van stilliggende en uitgestelde projecten is van groot belang. In Zuilen Oost richten we ons vooral op het Queeckhovenplein. Het tekort aan communicatiecapaciteit in Noordwest heeft vooral consequenties voor de krachtwijken Zuilen Oost en Ondiep. Burgers willen en kunnen heel veel zelf, maar hier moeten we wel een participatie-investering voor doen.

Meer dan zomaar een huiswerkklas Als buurtvader komt Abbass Moussaoui op veel plekken in Zuilen. Diverse ouders lieten hem weten prijs te stellen op extra steun aan hun schoolgaande kinderen. Dat was voor hem eind 2011 aanleiding een huiswerkklasje te starten in de buurtwoning van Mitros aan het Zwanenvechtplein. De huiswerkklas is formeel een activiteit van de stichting Tagmat, waar Abbas Moussaoui penningmeester van is. De stichting regelt verder onder meer de buurtvaders die een oogje in het zeil houden in de wijk en organiseert diverse (sport)activiteiten. Sinds kort is de huiswerkklas, verdeeld over twee groepen, te vinden in het Vorstelijk Complex.

Na de voorzichtige start wisten al snel steeds meer kinderen ‘Huiswerkklas Plein 11’, genoemd naar het adres, te vinden. Inmiddels gaan er wekelijks zo’n 25 kinderen op zaterdagochtend naartoe. Een vast programma is er niet, alleen het begin van de bijeenkomsten staat vast: huiswerk maken. Maar de kinderen – voornamelijk leerlingen van basisscholen uit de buurt – hebben helemaal niet zoveel huiswerk. “De kinderen die meedoen, presteren ook niet slechter dan gemiddeld op school. Wel kunnen ze wat meer zelfvertrouwen gebruiken. Ik besteed aandacht aan zaken als goed opletten, naar elkaar luisteren en positief met elkaar omgaan.”

Het was een aarzelend begin, ruim anderhalf jaar geleden. Er kwamen drie kinderen naar de huiswerkklas, van wie er eentje ook nog eens Abbass’ eigen dochter Zineb was. Hij had geen duidelijk plan, maar voelde wel de behoefte iets te betekenen voor de wijk en vooral de jeugd. “Ik ben heel betrokken bij Zuilen en wil een bijdrage leveren aan de toekomst van de wijk. En die toekomst ligt deels in handen van onze kinderen.”

Maar de bijeenkomsten moeten boven alles leuk zijn, vindt de initiatiefnemer. Dus zitten de kinderen niet alleen met hun neus in de boeken, maar vertellen ze elkaar ook verhalen of doen ze spelletjes. En wanneer alles gedisciplineerd verloopt, is er soms een beloning in de vorm van een uitstapje. Onlangs nam ‘de meester’ nog een aantal kinderen mee naar het Museum van Zuilen, waar bezoekers van alles te weten kunnen komen over de geschiedenis van de wijk. “En ik wil


“Steeds meer kinderen weten 'Huiswerkklas Plein 11' te vinden.” VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

27

ZoisZuilen wil bewoners breed informeren Bewoners van Zuilen kregen jarenlang informatie over de wijk via de Nieuwsbrief Zuilen. Dat was nuttig omdat er veel nieuws viel te melden. Zuilen vernieuwde in rap tempo en vanuit het wijkactieplan ontstonden diverse initiatieven voor het verbeteren van de leefbaarheid. Toen de nieuwsbrief ophield te verschijnen misten bewoners deze informatiebron dan ook. Wijkbureau Noordwest belegde enkele bijeenkomsten om met bewoners te praten over nieuwe communicatiemiddelen. Daaruit ontstond in 2012 Zo is Zuilen, een website voor en door bewoners, gesteund door woningcorporatie Mitros en het wijkbureau. De site trekt intussen maandelijks zo’n 1.500 unieke bezoekers. Eind vorig jaar werd in het Julianapark een vos gesignaleerd. De bewonerswebsite had een echte primeur met het bericht en dat bleef niet onopgemerkt. “De landelijke pers sprong er op en dan heb je zomaar in korte tijd 500 hits,” zegt Benno van der Maten, met Marcel Reijmerink de ‘veelschrijver’ van de negenkoppige redactie. Het is natuurlijk leuk wanneer je professionele nieuwsjagers voor bent, maar dat is niet het belangrijkste doel van ZoisZuilen. Bewoners zo breed mogelijk informeren over wetenswaardigheden uit de wijk, daar draait het wel om. Op positief-kritische wijze en zo journalistiek mogelijk. “We controleren zeker of de feiten kloppen.” Bezoekers van de website moeten in één oogopslag op de voorpagina kunnen zien wat er in Zuilen speelt. Van een nieuwsbericht over een failliet restaurant tot een agenda waarin rommelmarkten en klaverjasavonden worden vermeld. Dat lukt al heel aardig, maar er wordt hard gewerkt aan verbeteringen. “We willen meer ruimte creëren voor nieuwsberichten op de voorpagina. En we zijn bezig met een plattegrond om zichtbaar te maken welke organisaties op welke plek in de wijk zitten.” Het bijhouden van de site kost flink wat tijd en daar wringt de schoen enigszins. De veelschrijvers lopen aardig tegen de grenzen van hun capaciteit aan, zegt Marcel. “Het zou mooi zijn wanneer er nog meer actieve schrijvers aanhaken bij de redactie. Maar misschien moet de bekendheid van de site daar nog verder voor groeien.” Aan onderwerpen in ieder geval geen gebrek in Zuilen. Hij zou bijvoorbeeld graag meer aandacht aan de jeugd besteden. “Wat is er voor jongeren te doen in de wijk, wat maken ze mee en wat houdt ze bezig? Maar een rubriek over nieuwe bewoners zou ook mooi zijn. Wat doen ze? Waarom zijn ze naar Zuilen verhuisd?” Ze zijn verknocht aan hun wijk. Benno woont er zijn hele leven, Marcel zo’n twintig jaar. Ze kennen Zuilen als weinig anderen, hebben van dichtbij gezien hoe het steeds beter ging met de vroegere ‘overlastwijk’. “We realiseren ons dat we als bewoners zelf een bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid. Maar de gemeente moet ook blijven investeren, anders keren de problemen misschien weer terug.”

“ZoisZuilen.nl, een website voor en door bewoners”

•


2013 29 Marcel Reijmerink enVOORTGANGSRAPPORTAGE Benno van der Maten

Er zit volop muziek in Zuilen Een groeiend aantal Zuilense kinderen maakt kennis met muziek via het project Muziek in de Wijk. Het project startte eind 2011 dankzij bijdragen van het Oranjefonds en wijkbureau Noordwest. Muziek in de Wijk is een initiatief van muzikant/docent Yamila Bavio. Ze begon met het geven van muziekles in de speeltuin en richtte vervolgens met een paar andere ouders en docenten de stichting Kunstkasteel Zuilen op. Daar werd Muziek in de Wijk onderdeel van. Momenteel volgen ruim honderd leerlingen lessen bij tien docenten. “De wijk heeft het project omarmd.” “In de wijk, voor de wijk en door de wijk,” zo omschrijft Lydia Swerink, voorzitter van de stichting, het project kernachtig. “We hebben het vertrouwen van iedereen gewonnen.

De samenwerking met scholen, welzijnsorganisaties, de woningcorporatie en ouders loopt perfect. Ook een groot deel van de docenten woont in de wijk of heeft er gewoond, waardoor ze zich er verwant mee voelen.”

Die sociale functie is belangrijk, vindt de stichting. Daarom ook krijgen de kinderen ook geen les op school, maar op verschillende locaties in Zuilen zoals het Vorstelijk Complex. “Op die manier leren ze de wijk beter kennen. En op school heeft een leerling altijd een bepaalde rol of positie. Op een andere plek zijn ze opener, kunnen ze blanco muziek gaan maken. Maar we werken wel nauw samen met de basisscholen in de wijk.”

Kinderen uit de hoogste drie groepen maken tijdens ‘opwarmlessen’ van Yamila op school ook kennis met de instrumenten. Na een ‘instrumentencarrousel’ bepalen ze hun keus en gaan de lessen van start: wekelijks een groepsles en een ensembleles. “Ze zijn gratis, maar niet vrijblijvend. Er wordt schriftelijk vastgelegd dat de kinderen hun best moeten doen.” Om voor een bijdrage van het Oranjefonds in aanmerking te komen, moesten er minstens honderd kinderen meedoen. Yamilla had al een plan liggen, en breidde dat vervolgens met de stichting uit. Het Oranjefonds honoreerde het plan met subsidie vanuit Kinderen maken Muziek. Aan het eind van het eerste seizoen mochten de kinderen, met drieduizend anderen, in de Heineken Music Hall een optreden verzorgen

voor onder meer prins Willem-Alexander en prinses Máxima. “Dat vonden ze geweldig, maar de echte kers op de taart was toch het slotconcert voor hun ouders in het Vorstelijk Complex.” Onlangs startte het tweede seizoen van Muziek in de Wijk. De financiële middelen zijn beperkter, maar de stichting wil het project absoluut voortzetten. Yamila: “Er gebeuren een hoop mooie dingen. Ouders raken bijvoorbeeld bevriend met elkaar omdat hun kinderen muziek maken.” Lydia: “Je ziet steeds weer kinderen door de wijk lopen met een koffertje op de rug waar hun instrument in zit. Dat vind ik een geweldig gezicht.”

•

“De wijk heeft het project omarmd.” VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 30 Initiatiefnemer Yamila Bavio


31

Hoograven in de lift Het wijkactieprogramma Hoograven staat aan de vooravond van de afronding van het meerjarenprogramma 'Hoograven in de lift 2008-2013'. Naast de uitvoering van datgene wat (nog) geprogrammeerd is, zal de aandacht meer en meer in het teken staan van de borging van de aanpak. In dat perspectief hebben we met het programmateam teruggeblikt op het 2012 en zijn de aandachtspunten voor de komende periode geformuleerd. Samenvattend is het beeld van Hoograven dat de betrokkenheid en inzet van stakeholders en bewoners bij de uitvoering van het programma onverminderd hoog is. Op verschillende locaties in Hoograven wordt de transformatie van de wijk meer en meer zichtbaar. Denk daarbij aan de bouw van station Vaartsche Rijn, de oplevering van de Vaartsche Compagnie, de bouw van de Brede School Duurstedelaan en Hart van Hoograven Zuid. En meer recent de start van de bouw van Neerlandia en de realisatie van tijdelijke voorzieningen met horeca aan het water op het voormalige terrein van de BOO. Projecten die al enige jaren geleden in gang zijn gezet en waar vele betrokkenen hun steentje aan hebben bijgedragen.

(centrumgebied Hoograven) of logistieke vraagstukken tijdens de uitvoering van naastgelegen bouwactiviteiten (Prozee, Befu, Steenfabriek en Baracuda). Naast bovengenoemde financiële en planning-/faseringsvraagstukken is er in enkele gevallen nog sprake van een situatie waar de gewenste eindkwaliteit (nog) niet is bereikt. Dat kan betrekking hebben op de kwaliteit van de samenwerking (bijvoorbeeld de invoering van het concept Brede School, de kwaliteit van de buitenruimte (zoals de oversteekbaarheid van ’t Goylaan en de schoolpleinen Brede School), maar soms ook op het gebied van de veiligheid en leefbaarheid in delen van de wijk, in het bijzonder een aantal complexen in Hoograven Zuid.

Ook zijn het afgelopen jaar oplossingen gecreëerd voor een aantal hardnekkige knelpunten; er heeft besluitvorming plaatsgevonden over een budget voor bodemsanering van de steenfabriek Liesboschpark. En over de afname van het aantal vierkante meters aan maatschappelijke voorzieningen in het Hart van Hoograven. Ook met Pastoe en haar nieuwe partners wordt opnieuw gesproken over de realisatie van de Publieke Fabriek op Rotsoord, waarmee voor deze gewenste voorzieningen in de wijk belangrijke stappen zijn gezet in 2012.

Tot slot moet in 2013 nadrukkelijker dan voorheen gekeken worden hoe succesvolle extra inspanningen in vooral het sociale domein van het wijkactieprogramma voor de toekomst geborgd kunnen worden. Daarbij gaat het vooral om de borging van de extra activiteiten in het kader van onderwijs, opvoeding en (arbeids-)participatie.

De activiteiten van de Vrede van Utrecht, Gezond Gewicht en de Briljante ideeën voor Hoograven hebben in 2012 laten zien dat er in de wijk een grote en toenemende betrokkenheid is van bewoners om niet alleen deel te nemen aan, maar zich ook in te zetten voor een leefbare woonomgeving.

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 32 Opening moestuin Hoograven

fotograaf Ruth Catsburg

Het huidige economische klimaat en de bezuinigingen maken echter ook dat een aantal onderdelen uit het (reguliere) programma nog achterblijft ten opzichte van eerdere prognoses, waaronder de ontwikkeling van de locatie Vicona op Rotsoord en de planontwikkeling van Bouwfonds aan de Opaalweg. En meer recent is om financiële redenen vertraging opgelopen in de projecten waar woningbouwcorporatie Portaal bij betrokken was; respectievelijk de realisatie van een gezondheidscentrum en gymzaal aan de Rijnhuizenlaan en de sloop/nieuwbouw aan de Oudengeinlaan en omgeving. Ondanks deze vertragingen brengt de omvang van het fysieke deel van uitvoeringsprogramma met zich mee dat zich soms afstemmingsvraagstukken voordoen, die zich veelal pas tijdens de uitvoeringsfase manifesteren. Te denken valt aan de inrichting van de woonomgeving in gebieden waar bouwprojecten op het punt staan om opgeleverd te worden VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013

33

Brede School haalt het beste uit kinderen De Brede School in Hoograven krijgt steeds meer vorm. De nieuwe gebouwen helpen daar natuurlijk bij. In Hoograven Noord verrees een nieuw pand voor de Blauwe Aventurijn en ging de Sint Jan de Doper grondig onder het mes. Hoograven Zuid krijgt dit voorjaar een nieuw onderkomen aan de Duurstedelaan voor de Ariënsschool, de Da Costaschool en De Hoge Raven. Er is ook ruimte voor kinderopvang en een peutercentrum. Maar voor het ontwikkelen van talenten is meer nodig dan alleen een nieuw gebouw. Een uitgebalanceerd aanbod aan activiteiten, bijvoorbeeld. En Hoograven Zuid zoekt de verbetering ook in het gezamenlijk beheer van de scholen.


Hoe haal je het beste uit kinderen? Toen de Brede School een paar jaar terug startte, werd gekozen voor een breed scala aan activiteiten. Inmiddels is de koers bijgesteld, zegt coördinator Rob Peters. “Het sleutelwoord bij talentontwikkeling is oefenen, oefenen en nog eens oefenen. We hebben daarom gekozen voor specialisatie. Dat betekent een kleiner aanbod aan cursussen, maar wel een aanbod met een doorgaande lijn.” Die lijn houdt in dat een leerling bijvoorbeeld na een ‘warmmaakles’ kiest voor het volgen van een muziekcursus na school. En wie zich dan nog verder wil ontplooien, kan terecht bij de muziekclub van de Brede School. “We hebben ook nog een theaterclub en een kunsten techniekclub.

Door de jaren heen vragen we ons voortdurend af of we op de goede weg zijn en welke keuzes daarbij horen. We zijn best trots op de ontwikkeling die de Brede School als gevolg daarvan doormaakt.” Nieuw is de Brede School Academie, die getalenteerde kinderen een extra zetje in de rug wil geven via speciale taallessen. Het gaat om leerlingen die in beginsel een havo/vwo-niveau aankunnen, maar meer dan gemiddeld worstelen met de Nederlandse taal. De Academie biedt plek aan 45 kinderen uit de groepen 6 tot en met 8, verdeeld over de vijf deelnemende scholen. “We gaan wekelijks drie uur op een leuke manier taalles aanbieden. Leerlingen en ouders moeten vooraf in een gesprek wel tonen dat ze gemotiveerd zijn, anders gaat de plek naar een ander.” De multifunctionele schoolgebouwen zijn prima uitgerust voor

een optimale talentontwikkeling. “Bij de voorbereidingen voor de nieuwbouw aan de Duurstedelaan hebben we steeds vanuit het kind gedacht,” zegt Rob van der Westen, beleidsadviseur huisvesting bij de Stichting openbaar Primair Onderwijs Utrecht. Dat resulteerde in een gebouw dat ook ruimte biedt aan kinderopvang en de vroeg- en voorschoolse educatie. Er is gekozen voor een speciale beheervorm, met twee commissies waarin alle gebruikers en de eigenaren van de verschillende onderdelen zijn vertegenwoordigd. “Dat vraagt extra inzet van iedereen, maar deze constructie biedt het grote voordeel dat je in het beheer beter rekening kan houden met de wensen van de gebruikers dan wanneer je gebruik maakt van een aparte stichting. En daar zijn de kinderen alleen maar bij gebaat.”

•

Rob Peeters35


Creatieve hotspot Rotsoord bruist Een restaurant in de watertoren, een theetuin bij de kinderboerderij, een eigentijds laboratorium waar bewoners een brug maken, een stichting die gerooide bomen uit de stad een tweede leven geeft als tafels… Rotsoord ontwikkelt zich in rap tempo tot creatieve hotspot. In het oudste industriegebied van de stad, vroeger bekend om zijn stenenbakkerijen, ontstaan diverse prikkelende initiatieven. Ze maken ook de veranderende rol van de overheid duidelijk. De plannen zijn vaak bedacht door particulieren, het wijkbureau steunt en faciliteert, bijvoorbeeld via het wijkactieplan. Die aanpak blijkt vruchtbaar. Wijkregisseur Ton Lindhout: “De huidige ontwikkeling past heel mooi bij het ambachtelijk verleden.” Met wat vernuft, spierkracht en goede wil is een bamboebrug naar een ontwerp van de grote Leonardo DaVinci snel gebouwd. Bewoners uit onder meer Hoograven en Rivierenwijk krijgen het in Rotslab voor elkaar op een doordeweekse avond. Hun inspanningen moeten uiteindelijk leiden tot een tijdelijke verbinding over de Vaartsche Rijn, die buurtbewoners tijdens het wijkenweekeinde op 21 juni samen bouwen. Het resultaat wordt meegenomen in de plannen voor een vaste verbinding. Voor het project hebben Rotslab en het Bewonersinitiatief Rotsoordbrug de handen ineen geslagen. “Verbinden is het centrale woord bij alles wat bewoners in Rotslab doen en maken”, zegt medeoprichter Henk van Zeijts. Rotslab organiseert onder meer netwerkavonden en workshops. Maar wie dat wil, kan ook terecht in het Fablab om met de computergestuurde 3D printer of de lasercutter een prototype te maken. “Rotsoord is een interessant gebied met potentie. Wij zoeken naar nieuwe vormen om in steeds bredere lagen van de wijk bewoners te verbinden via eigentijdse projecten. De resultaten daarvan laten we hier ook graag zien, of dat nou een brug is of een expositie.” Die aanpak past volgens wijkregisseur Ton Lindhout niet alleen prima bij het industriële karakter van het gebied, maar ook bij het collegeprogramma dat initiatieven vanuit de samenleving stimuleert en steunt. Ruim tien jaar terug stelde het wijkbureau al een visie voor Rotsoord op ten einde het specifieke karakter van het gebied te waarborgen. Het idee was dat de markt zou komen met ideeën voor een cultureel ‘bedrijventerrein’, met een hoofdrol voor meubelfabriek Pastoe. “Dat liep aanvankelijk niet zo hard als we hoopten maar inmiddels wel, ondanks de crisis. Of misschien wel dankzij de crisis, want die maakt ook creativiteit los.”

“Wij zoeken naar nieuwe vormen om in steeds bredere lagen van de wijk bewoners te verbinden via eigentijdse projecten.”

Op een steenworp afstand verrijst het nieuwe station Vaartsche Rijn, dat een poort gaat vormen tussen de binnenstad en Hoograven. Ton Lindhout ziet al een vergroting van het centrum van Utrecht voor zich. “We onderzoeken momenteel de mogelijkheid van een aantrekkelijke verbinding voor langzaam verkeer. Rotsoord zou met al z’n bedrijvigheid op termijn heel goed lucht kunnen geven aan de volle binnenstad.”

•


Bouwen aan een bamboebrug in Rotsoord


37

Muziektent à la Rietveld een van vele briljante ideeën Het Tolsteegplantsoen krijgt een permanente muziektent in Rietveldkleuren. Naam: De Klanksteen. Buurtbewoonster Coby van Ouwerkerk ziet haar droom in de loop van dit jaar gerealiseerd. Haar idee voor de muziektent is een van de meer dan honderd ‘briljante ideeën’ die de afgelopen paar jaar opborrelden bij bewoners van Hoograven/Tolsteeg. Deels zijn ze al uitgevoerd. Het project, gesteund vanuit het wijkactieplan, gaat uit van de kracht en creativiteit van bewoners waarmee de wijk leuker kan worden gemaakt. Een adviesteam ondersteunt hen bij de ontwikkeling van initiatieven. Die variëren van een rollatorroute tot multiculturele eettafels, van een mobiele buurtbios tot een buurtbezemkast.

Van het een komt het ander. De ligstoelen in het Tolsteegplantsoen deden Coby van Ouwerkerk denken aan vergelijkbare exemplaren op het Lepelenburg. Ze zag daardoor ook de muziektent uit de binnenstad voor zich en toen viel het kwartje: een muziektent zou ook prima passen in het Tolsteegplantsoen, maar dan wel eentje die past bij de Rietveldwoningen uit de buurt. Modern, dus. Coby van Ouwerkerk pakt er een artist impression bij van het ontwerp dat haar zoon Ivan, vormgever, maakte. De Rietveldkleuren rood, geel, blauw en zwart zijn bepalend geweest. “Eerst hadden alleen de staanders die kleuren, maar na overleg met de welstandscommissie werd ook het afneembare dakzeil gekleurd. Ik vind het een prachtig geheel.” Met de inmiddels opgerichte beheergroep wil ze een muziekprogramma op poten zetten. Maar de muziektent zou

ook heel goed verzamelplek voor de avondvierdaagse kunnen zijn of een rol kunnen spelen tijdens Koninginnedag. “Cultuur brengt mensen bij elkaar, ik hoop dat het plantsoen een bruisende ontmoetingsplek gaat worden voor de hele wijk.” Coby had tijdens het traject contact met onder meer Freerk Veldkamp van het vierkoppige adviesteam dat werd opgericht voor het verder helpen van beginnende initiatieven. “Het project ‘briljante ideeën’ slaat bruggen tussen bewoners, maar ook naar professionals en organisaties in de wijk die bijdragen aan de uitvoering. Er worden nog initiatieven uitgevoerd, maar de wijk is er nu al een stuk leuker op geworden.”

Het adviesteam helpt de gangmakers vervolgens om andere bewoners bij hun ideeën te betrekken.” Aan het Tolsteegplantsoen leidde dat al tot iets moois: De Klanksteen. Coby: “De straten hier in de buurt zijn vernoemd naar edelstenen, maar dat vonden we een beetje saai als naam voor de muziektent. Klanksteen is de vertaling van fonoliet, een steensoort die een bijzondere klank heeft wanneer je er op slaat en daarom ook als muziekinstrument wordt gebruikt. Dat vonden we wel heel toepasselijk.”

•

De bedenkers van ideeën kwamen onlangs bij elkaar tijdens een ‘pioniersdiner’. Ze zijn van mening dat de Hoogravense aanpak ook vruchtbaar kan zijn in andere Utrechtse aandachtswijken. “Door te informeren naar wensen en dromen van bewoners, worden zij zich bewust van de mogelijkheden die er zijn.

Coby van Ouwerkerk

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 38 Het idee voor de muziektent is een van de meer dan honderd 'briljante ideeén'


39

Financiën Het programma krachtwijken wordt gefinancierd met middelen van gemeente, rijk, provincie en de woningcorporaties Mitros, Portaal en Bo-Ex.

Flexibel en rijksbudget Een groot deel van de projecten uit de wijkactieprogramma's 2012-2013 van Kanaleneiland, Overvecht, Ondiep en Zuilen-Oost wordt gefinancierd uit het zogenaamde 'flexibel budget', het gezamenlijke budget van corporaties en gemeente, en uit het rijksbudget. Voor Hoograven is alleen gemeentelijk budget beschikbaar. In de onderstaande tabel is aangegeven hoeveel budget voor 2012 beschikbaar is in de wijkactieprogramma's en hoeveel daarvan intussen is besteed.

Wijk

Budget 2012

Besteed 2012

Kanaleneiland

€ 2.063.525

€ 1.896.231

Overvecht

€ 2.972.500

€ 1.558.098

Ondiep

€ 1.299.500

€

795.165

Zuilen-Oost

€ 1.144.500

€

830.526

Hoograven

€

495.000

€

436.119

Nog niet besteed budget wordt gebruikt voor de verdere uitvoering van de wijkactieprogramma's in 2013.

Belegd budget Een deel van de projecten uit de wijkactieprogramma's wordt gefinancierd uit zogenaamd 'belegd budget'. Dit belegd budget investeren de corporaties in de vier 'officiële' krachtwijken, naast hun bijdrage aan het flexibel budget en hun fysieke investeringen.

Provinciaal budget Bij de start van het programma krachtwijken stelde niet alleen het rijk, maar ook de provincie middelen beschikbaar voor de aanpak in de vier 'officiële' Utrechtse krachtwijken. De bijdrage van de provincie was eenmalig (2 miljoen euro per krachtwijk) en bestemd voor een aantal grote, fysieke projecten. De herinrichting van de groenstrook langs het Amsterdam-Rijnkanaal en de herinrichting van het Bernhardplein zijn in 2012 afgerond. In 2013 wordt de herinrichting van de openbare ruimte in Ondiep en de herinrichting van de speel- en wandelstraten in de Gagel afgerond.

Rijksbudget voor bewonersinitiatieven Voor bewonersinitiatieven stelde het rijk extra budget beschikbaar in de periode 2008 tot en met 2011. Hiermee onderstreepte het rijk het belang van de rol van de bewoners bij het realiseren van duurzame verbeteringen in de krachtwijken. In onderstaande tabel is aangegeven hoeveel rijksbudget er voor bewonersinitiatieven in totaal beschikbaar was en hoeveel daarvan tot en met 2012 besteed is.

Wijk

Budget 2008-2011

Besteed tot en met 2012

Kanaleneiland

€ 1.444.333

€ 1.238.554

Overvecht

€ 2.195.468

€ 1.373.475

Ondiep

€

479.090

€

316.900

Zuilen-Oost

€

556.109

€

830.526

VOORTGANGSRAPPORTAGE 40 Feestelijke afronding2013 portiekafspraken in Doe Mee Centrum De Gagel


Nog niet besteed budget blijft beschikbaar voor bewonersinitiatieven in de betreffende wijk.


41

Nawoord Samen met bewoners, ondernemers, professionals en andere betrokkenen uit Kanaleneiland, Overvecht, Zuilen Oost, Ondiep en Hoograven is afgelopen jaar hard gewerkt aan het realiseren van duurzame verbeteringen op het terrein van wonen en leefbaarheid, werken en wijkeconomie, onderwijs en talentontwikkeling, veiligheid en gezondheid. In deze voortgangsrapportage hebben we u een aantal aansprekende resultaten van de aanpak in de verschillende wijken laten zien. Uit de monitor krachtwijken blijkt dat het op een aantal terreinen de goede kant op gaat in de wijken, maar dat we er nog lang niet zijn. Ook komende periode zullen er echter mensen en plekken in de stad zijn die om meer inzet, investeringen en aandacht vragen dan andere mensen en gebieden. Met een groot aantal decentralisaties op komst, aanhoudende verslechterende economische omstandigheden en bezuinigingen, vraagt juist deze groep bewoners in de krachtwijken onze aandacht. De concentratie van mensen die geen betaald werk en weinig inkomen hebben, zal eerder toe- dan afnemen. Gecombineerd met uitstel van verbetering van de fysieke woonsituatie kan dat tot complexe beheerssituaties leiden. De manier waarop we de inzet in de wijken vormgeven, verandert: het extra budget dat afgelopen jaren beschikbaar was zal komende periode verder afnemen; het richten van de reguliere inzet op die mensen en plekken die dat het hardst nodig hebben wordt steeds belangrijker. Dat vraagt om het maken van keuzes en om nog meer focus in de aanpak. Het is van belang dat partijen in de wijk bij het maken van die keuzes samen optrekken. Het richten van de inzet past binnen de gemeentelijke koers om het wijkgericht werken te versterken. Om dat zichtbaar te maken worden voor alle wijken wijkactieprogramma's gemaakt, waarin de drie belangrijkste wijkambitie, complexe projecten en trajecten en gebieds- en buurtaanpakken een plek krijgen. Vanaf 2014 worden de wijkactieprogramma's zoals we die nu voor de krachtwijken hebben geïntegreerd in de wijkactieprogramma's zoals ze voor alle wijken worden gemaakt. Het regeerakkoord bevat ook maatregelen die komende periode consequenties zullen hebben voor de corporaties, waardoor de rol en inzet van de corporaties zal veranderen. Ook de rol van de overheid verandert; door de decentralisaties in de zorg krijgt de gemeente er taken bij. Daarnaast is doorontwikkeling van participatie naar cocreatie en zelfsturing ook in de krachtwijken van belang. De samenwerking tussen partijen in de wijk is afgelopen jaren verbeterd, maar juist nu zijn andere vormen en verdere versterking nodig. De hierboven geschetste ontwikkelingen vragen om maatwerk en om gezamenlijk optrekken. Niet alleen als corporaties en gemeente, er zal ook nauwe samenwerking met andere partijen, zoals zorgverleners, en met bewoners nodig zijn. Met minder meer doen door gericht samen te werken, ofwel: 1 + 1 = 3. Dat is de uitdaging voor de komende periode.

VOORTGANGSRAPPORTAGE 2013 42 Opening van De Speler


43

Bijlage 1 Overzicht projecten wijkactieprogramma 2012-2013 Overvecht WAP-nr

Projectnaam Overvecht

Omschrijving

2.04

Big! Move

Circa honderd deelnemers volgen op verwijzing van de huisarts een bewegingsprogramma in groepsvorm met speciaal opgeleide instructeurs en fysiotherapeuten.

1.01

Extra inzet schoolmaatschappelijk werk

Aanvulling op regulier schoolmaatschappelijk werk en jeugdmaatschappelijk werk op alle basisscholen in Overvecht.

2.05

Ladyfit

Ladyfit organiseert wekelijks een groot aantal bewegingsactiviteiten voor vrouwen. Project is onderdeel van de Gezonde Wijk Overvecht.

Extra outreachende hulpverlening voor jeugd en ouders

Meer uren outreachende hulpverlening ingezet op o.a. first offenders, snelle hulp in samenwerking met politie en aanpak Jongeren op Straat (JOS).

2.06

Integraal Sportprogramma Overvecht

Voor en samen met jeugd wordt op een aantal buitenlocaties een aantrekkelijk sportprogramma uitgevoerd.

1.03

Extra inzet oudercoaches

Aanvulling op het reguliere aanbod oudercoaching waardoor meer ouders die problemen ondervinden bij de opvoeding (tijdelijk) begeleid kunnen worden.

2.07

Beweegmakelaar volwassen en senioren (beweegoffensief)

De beweegmakelaar legt contact met bewonersgroepen en helpt hen activiteiten opzetten op het gebied van bewegen en sport.

1.04

Zorgoverleg risicokinderen op basisscholen

Structureel zorgoverleg tussen basisschool, jeugdarts, schoolmaatschappelijk werker en jeugdmaatschappelijk werker, waardoor leerlingen met probleemgedrag en hun ouders beter worden geholpen.

2.08

Gezond gewicht JOGG (Jongeren op gezond gewicht)

Activiteiten gericht op gezonde voeding en leefstijl en het stimuleren van sporten en bewegen door kinderen.

Aanpak multiproblemgezinnen

Met de inzet van extra casemanagers en de methodiek van 'wraparound care' kunnen jaarlijks negen multiproblemgezinnen extra worden geholpen.

2.09

Buurtgerichte gezondheidsbevordering

1.06

Extra inzet Speel Mee en Speeltuinwerk

In meerdere buurten wordt het spelen onder begeleiding samen met ouders aangeboden.

De extra wijkgezondheidswerker organiseert een groot aantal activiteiten die gericht zijn op gezondheidsbevordering zoals gezond koken, stoppen met roken, ontspanning, gezond afvallen en voorlichting aan ouderen.

2.10 1.07

Sportieve buitenruimte/ multicourt bij nieuwbouw scholenclusters

Bij een van de nieuwbouwlocaties van de multifunctionele schoolaccommodaties wordt een multicourt in de buitenruimte aangelegd.

Bevorderen ondernemerschap

Stimuleren van bedrijvigheid door (startende) ondernemers en het ontwikkelen van wijkeconomie.

2.11

Activeringsteam

Het activeringsteam werkt vanuit Doe Mee centrum de Gagel. Het team bestaat uit medewerkers van Sociale Zaken, UWV, Bureau Inburgering en Cumulus.

Brede school ontwikkeling en vernieuwing

In de Brede School werken elf basisscholen samen. De inzet is gericht op verbetering en vernieuwing van het aanbod.

2.12

Wijkvoorlichters

1.09

Brede school: talentontwikkeling

Extra inzet is gericht op de talentencarrousel op alle basisscholen. Hiermee kan het aanbod verlengde schooldag worden verdubbeld en kunnen presentaties worden georganiseerd voor ouders.

Een team van circa tien werkzoekenden wordt opgeleid tot het geven van informatie en voorlichting aan wijkbewoners. Het gaat om informatie van maatschappelijke en nietcommerciële aard. Doel is dat werkzoekenden eenvoudiger doorstromen naar een reguliere baan.

2.13 Brede school: Ouderbetrokkenheid

Op alle elf basisscholen wordt extra geïnvesteerd in ouderbetrokkenheid door inloopactiviteiten of themabijeenkomsten. Er wordt gewerkt met de methodiek van de Vreedzame school/wijk.

Aanpak schuldenproblematiek

Het ondersteunen van huurders met schulden.

1.10

2.14

Computerwijk

Jongeren trainen ouderen in computergebruik.

1.11

Ouderlokalen bij de nieuwbouw van kinderclusters en multifunctionele schoolaccommodaties

Het realiseren van een ouderlokaal op vier nieuwbouwlocaties van scholen. 2.15

Jobmatch

Het bemiddelen van jongeren richting bijbaan of stage in samenwerking met het Jongerenloket.

2.16

Doe Mee centrum de Gagel

Preventieve Opvoedingsondersteuning in de Gagel

In Overvecht-noord nemen jaarlijks zestig moeders met een baby deel aan een moederbabygroep. Zij worden toe geleid via het consultatiebureau en/of huisbezoek. Het gaat vooral om moeders met weinig contacten en kennis van de wijk.

In het Doe Mee Centrum de Gagel worden activiteiten georganiseerd voor buurtbewoners. De wijkvoorlichter, het activeringsteam en de buurtbeheerders van Mitros en Portaal zijn hier gehuisvest. Er wordt bijgedragen aan de exploitatiekosten.

2.17

Projectcoördinatie Doe Mee Centrum De Gagel

In dit centrum helpen vrijwilligers de buurtbewoners met hun administratie en delen hun kennis en vaardigheiden over zaken als taalverwerving en handwerken.

Speelparadijs Camera Obscura

Door klusjes uit te voeren verdienen kinderen muntjes om speelgoed te kunnen lenen. Ouders worden eveneens betrokken.

2.18

Achter de voordeur

Ucee Station/Mix station

Met de activiteiten van Ucee station/Mix station wordt gewerkt aan het vergroten van de betrokkenheid van jeugd bij de wijk door digitale media projecten (video, filmpjes, digitale wijkkrant en/of festivals). Er wordt samengewerkt met het voortgezet onderwijs, de Brede school, het jongerenwerk en de buurtaanpakken.

Onderhouds- en renovatiewerkzaamheden vormen voor Mitros aanleiding om met bewoners in gesprek te gaan en hen medeverantwoordelijk te maken voor hun woon- en leefomgeving. Bewoners worden gestimuleerd deel te nemen in een bewonersgroep.

2.19

Back office bij achter de voordeuractiviteiten van corporaties

In 2012 en 2013 zullen woningcorporaties bij een aantal complexen intensief contact hebben met bewoners over de op handen zijnde veranderingen door renovatie- of reconstructiewerkzaamheden. Zo kan worden ingespeeld op behoeften aan hulp en begeleiding.

2.20

Activiteitenwinkel en wijkdienstenbedrijf

Leerlingen van het Trajectumcollege en ROC Midden-Nederland voeren opdrachten en klussen uit voor partijen in de wijk.

3.01

Sociale wijkontwikkeling

In 2012 en 2013 richt de sociale wijkontwikkeling zich (nog) meer op complexen binnen de buurten en op het versterken van het zelforganiserend vermogen van bewoners. Nadrukkelijk wordt gezocht naar de verbinding tussen kwetsbare en sterkere bewoners.

1.02

1.05

1.08

1.12

1.13

2.01

2.02

Bijdrage cultuurcentrum Stefanus

Stefanus heeft zich ontwikkeld tot het culturele centrum van Overvecht. Veel bewoners leveren een bijdrage, veelal ondersteund door de cultuurcoach.

2.03

Doe mee centrum Einstein

Doe Mee Centrum Einstein huisvest de activiteiten van het Utrechts Centrum voor de Kunsten, de culturele organisatie NICE, U in de wijk Overvecht, de buurthuiskamer van Mitros, twee voorscholen, Ucee station en Mix station.



45

bijlage 2 Overzicht projecten wijkactieprogramma 2012-2013 Kanaleneiland 3.02

Programma buurtflats

De buurtflats zijn laagdrempelige en kleinschalige ontmoetingsplekken. De ruimten zijn bedoeld voor bewoners en de welzijnsorganisatie ter ondersteuning van activiteiten voor de buurt. Tevens is het de werkplek van de buurtbeheerder.

3.03

Intensief buurtbeheer

Er zijn negen buurten complexbeheerders actief in de gebieden die extra aandacht nodig hebben op het gebied van leefbaarheid. De buurtbeheerders zijn de ogen en oren van de corporaties in de wijk en directe gesprekspartners van huurders. Ze maken ook deel uit van de diverse netwerken in de wijk.

3.04

Extra inzet sociaal beheer

Door de extra inzet is deelname binnen de netwerken ernstige woonoverlast/stille problematiek en het voorkomen van huisuitzettingen op huurschuld gewaarborgd. Ook richten medewerkers zich op preventief sociaal beheer.

WAP-nr

Projectnaam Kanaleneiland

Omschrijving

1.01

Laagdrempelig beweeg- en sportaanbod

Inzet extra beweegmakelaar voor coördinatie sportaanbod, verenigingsmanagement en het werven van deelnemers.

1.02

Vrijetijdsbesteding

Extra kinderwerk Verdien een Tien (V.E.T.) dat bereik onder kinderen vergroot en ouders meer betrekt.

1.03

Ucee station

Jongeren maken zelf wijkradio en beheren de bijbehorende website.

1.04

Ouderparticipatie

Versterking buurtouders, gericht op meer betrokkenheid van ouders bij hun kinderen en het aanspreken op gedrag.

3.05

Aanpak woonfraude

Aanpak om onrechtmatige bewoning en illegaal gebruik van de woning tegen te gaan.

3.06

Leefbaarheidsprojecten

Sociale of fysieke projecten om de leefbaarheid in de buurt of het complex te versterken. Cameratoezicht maakt hiervan deel uit.

1.05

Tawazoun

Extra aanbod naschoolse opvang.

1.06

Extra hulpverlening en opvoedingsondersteuning in het basisonderwijs.

Het inzetten van vier straatcoaches die de leemte vullen tussen politie en jongerenwerk en corrigerend optreden bij jongerenoverlast.

Schoolmaatschappelijk werk

1.07

Zorgoverleg basisscholen

Structureel zorgoverleg basisscholen gericht op kinderen met probleemgedrag.

1.08

Speelplek De Bijnker

Vervangende speelplekken in Transwijk na verplaatsing van speeltuin De Bijnker.

1.09

Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland

Bijdrage aan exploitatie en programma van het Jongeren Cultuurhuis.

1.10

Tiener Veilige Vindplaats

Extra (middag)aanbod voor tieners en doorgeleiding naar hulpverlening.

1.11

Leerwerktraject Talent voor zorg

Toeleiden van jongeren naar werk in de zorgsector

1.12

Straatcoaches

Stevige toezichthouders die de leemte opvullen tussen jongerenwerk en politie.

1.13

Toeleiding naar werk

Organiseren van een betere aansluiting tussen school, stage en werk voor jongeren uit Kanaleneiland Noord.

1.14

Aanpak ernstig overlastgevende gezinnen

Aanpak met drang- en dwangmaatregelen van overlastgevende gezinnen in herstructureringsgebieden.

1.15

Ouderlokalen

Realiseren van vijf ouderlokalen in (nieuwbouw) basisscholen in Kanaleneiland en Transwijk.

1.16

Jongerenwerk

Extra bijdrage voor inzet jongerenwerk JOU, gericht op specifieke doelgroep in Kanaleneiland.

1.17

Activeringsteam

Extra inzet op toeleiding naar activering, opleiding, werk of inkomen.

1.18

U in de wijk

Wijktelevisie door en voor bewoners.

1.19

3-Generatiecentrum

Bijdrage aan exploitatie en activiteitenprogramma 3-generatiecentrum.

1.20

Ma-Ke atelier Kanaleneiland

Bijdrage aan werkgelegenheidsproject Ma-Ke.

1.21

JOGG

Uitvoering programma jongeren op gezond gewicht in Kanaleneiland.

2.01

Ontmoeting en sociale cohesie

Stimulering van ontmoetingsactiviteiten in Mitroscomplexen.

2.02

Organisatorische faciliteiten bewoners

Ondersteuning bij inrichting buurtflats, bewonersactiviteiten en dergelijke in complexen van Portaal.

3.07

3.08

Straatcoaches

Groepsaanpak overlastgevende jeugdgroepen

Individuele dwang- en drangmaatregelen en trajectbegeleiding voor leden van criminele groepen.

Uitbreiding aanpak woonoverlast

Uitbreiden van de aanpak om snel en effectief te kunnen ingrijpen in situaties van overlast.

3.10

Veilig wonen

Tegengaan van inbraken in woningen en kelderboxen en gevoelens van onveiligheid door cameratoezicht, beveiligen woningen, flatgebouw en openbare ruimte.

3.11

Verbeteren woonomgeving en openbare ruimte

De openbare ruimte rondom de Dorbeendreef krijgt een kwaliteitsimpuls. Het binnenterrein van de tienhoogflats wordt gedeeltelijk opnieuw ingericht zodat dit beter aansluit bij de wensen en het gebruik van bewoners. Ook wordt ondergrondse afvalinzameling gerealiseerd.

3.09

3.12

3.13

Duurzaam energiegebruik

Zwaar jongerenwerk

Na het realiseren van de zonnepanelen op de tienhoogflats aan de Henriëttedreef wordt nu vooral ingezet op bewustwording bij huurders. Aanpak van groepen jongeren die op een aantal locaties in de wijk voor veel en hardnekkige overlast zorgen.

3.14

Jongerenvoorziening bij De Boog

In 2009 is naast buurthuis De Boog aan de Gambiadreef een tijdelijke jongerenvoorziening gerealiseerd. Hier worden activiteiten voor en door jongeren (meiden en jongens) in Overvecht-noord georganiseerd. Jongerenwerkers zorgen voor begeleiding.

3.15

Verbeteren gebruik en beheer binnenterreinen

Het binnenterrein in het gebied Kwangodreef, Zebradreef en Gambiadreef wordt opgeknapt.

3.16

Intensief beheer in en onder complexen

Onder andere extra schoonmaakwerkzaamheden.

3.17

Openbare ruimte Spoorzone

Het vergroten van de aantrekkelijkheid en het verbeteren van het gebruik van de openbare ruimte in het Spoorzoompark.



47

Bijlage 3 Overzicht projecten wijkactieprogramma 2012-2013 Ondiep WAP-nr

Projectnaam Ondiep

Omschrijving

1.01

Sociale vaardigheidstrainingen

Training Omgang bewoners met hangjeugd en sociale vaardigheidstraining van jeugdigen algemeen.

1.02

Intensivering opvoedingsondersteuning

Diverse projecten: Homestart, Maatjesproject, oudercoaching.

1.03

Inzet Mitros ten behoeve van leefbaarheid en sociale samenhang

Leefbaarheidsprojecten voor onder meer de buurtaanpak Fruit- en Bomenbuurt.

Voorzetting van de portiekaanpak in complexen in Kanaleneiland Noord.

1.04

Activering

Activering in de wijk en toeleiding naar werk door activeringsteam Noordwest, Jobcoaching, Leerwerkploeg, Vriendendienst en 4me2you.

Verbetering veiligheid met video-intercoms

Veiligheidsmaatregelen in portiekflats in de vorm van het aanbrengen van video-intercoms.

2.01

Intensivering schoolmaatschappelijk werk

Extra uren schoolmaatschappelijk werk op basisscholen in de wijk.

Extra inzet buurtbeheer

In complexen van de drie corporaties worden extra buurtbeheerders ingezet. 2.02

Aanpak fraude

Het aanpakken van fraude en het illegaal verwerven van inkomen.

2.03

Casemanagement en buurtbeheer

De Fruit- en Bomenbuurt wordt vernieuwd door herstructurering of sloop en nieuwbouw. Voor het begeleiden van bewoners in dit proces wordt een casemanager aangesteld. Deze geeft vervolg aan de ‘achter de voordeuraanpak’ die eerder plaatsvond. Daarnaast wordt ingezet op extra buurtbeheerder.

2.04

Programmering Thorbeckepark en het Cultuurplan

Invulling programmering en inrichting ruimten van de multifunctionele accommodatie 'De Speler'. Er is een cultuurcoach aangesteld om via culturele activiteiten talenten van bewoners naar boven te halen.

2.05

Verenigingsmanager

Professional die verenigingen ondersteunt en de samenwerking en verbinding met de wijk zoekt en realiseert.

2.06

Straatmanagement Amsterdamsestraatweg

De straatmanager zorgt samen met partners voor een goed functionerende Amsterdamsestraatweg.

2.07

(Her)inrichting openbare ruimte en inzet flexibele reinigings- en herstelploeg

Inrichting van de openbare ruimte en het faciliteren van een vaste reinigings- en herstelploeg in Ondiep.

3.01

Groepsaanpak jongeren, begeleiding na detentie, aanpak criminele gezinnen

Aanpak van jongeren bij strafbare feiten, begeleiding van jongeren en hun gezinnen na detentie en de aanpak van criminele gezinnen

3.02

Extra jongerenactiviteiten, jongerencoaching en Veilige vindplaats

Extra inzet op diverse projecten ten behoeve van jongeren en het terugdringen van jongerenoverlast: coaching en dagbesteding, Jongerenbus, Jongerenwerk binnenskamers en wijkenvoetbal.

3.03

Voorkomen woninginbraak

Inbraakwerende maatregelen voor (particuliere) woningen

4.01

Gezondheidsbevordering

Diverse projecten: depressiepreventie, Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG), zorgoverleg, beweegmakelaar jeugd volwassenen ouderen en aanpak middelengebruik.

4.02

Aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld

De GG&GD spant zich in om samen met politie, welzijnsinstellingen en scholen kindermishandeling en huiselijk geweld eerder te signaleren en aan te pakken.

4.03

Hulpverlening multiproblemgezinnen en teamcasemanagement

Blijvende inzet op hulpverlening aan multiproblemgezinnen: één plan per gezin, betere afstemming en samenwerking hulpverleners.

3.01

Experiment casemanager multiproblemgezinnen

Begeleiding multiproblemgezinnen in herstructureringscomplexen.

3.02

Uitvoering gebiedsplan Kanaleneiland Zuid

Herinrichting van een aantal binnenterreinen en openbare ruimten bij te renoveren corporatiecomplexen en het realiseren van kleinschalige bedrijfsruimtes in een complex van Portaal.

Uitvoering gebiedsplan KE Noord

Extra inzet op schoon, woonomgeving bij particuliere woningverbetering en aanpak (binnen) terreinen bij complexen van Mitros.

3.04

Sociale brug

Het ontwikkelen van creatieve hotspots, Eiland 8.

3.05

Portiekaanpak Kanaleneiland Noord

3.06

3.07

3.03

3.08

Stimuleren economische ontwikkelingen

Initiatieven op economisch gebied.

3.09

Bewonersparticipatie

Organiseren en implementeren van (nieuwe vormen van) bewonersparticipatie in herstructureringsgebieden.

3.10

Energie

Aanvullende activiteiten (op in 2011 uitgevoerd energieproject) om energielasten voor complexbewoners te verlagen.

3.11

Aanpak woonoverlast

Inzet casemanagement bij multiproblemgezinnen en aanpak van overlast in portieken.

3.12

Politiekeurmerk veilig wonen

Verminderen van woninginbraken door beveiligen van woningen en woonomgeving.



49

Bijlage 4 Overzicht projecten wijkactieprogramma 2012-2013 Zuilen-Oost 4.04

4.05

4.06

Meedoen op straat en jeugdopbouwwerk

Actief spelen met kinderen op verschillende pleinen in Ondiep. Jeugdopbouwwerk heeft contact met kinderen en ouders en komt samen met hen tot (creatieve) oplossingen bij problemen.

Bredeschool, ouderparticipatie en vreedzame wijk

Voortzetten van Bredeschoolactiviteiten op basisscholen: samenhangend aanbod van onderwijs, sport, zorg, vrije tijd, voor kinderen en hun ouders. Gericht op bestrijden en voorkomen van onderwijsachterstanden.

Basketbal en atletiek op het Thorbeckepark

Het beweeg- en sport aanbod voor de jeugd in Ondiep krijgt met basketball en atletiek een extra impuls.


WAP-nr

Projectnaam Zuilen

Omschrijving

1.01

Aanjager bewonersnetwerken

Stimuleren van bewonerscontacten door projecten zoals 'Thuis bij...'

1.02

Intensivering opvoedingsondersteuning - oudercoaching

Diverse projecten: oudercoaching, Homestart, opvoedcursus voor vaders.

1.03

Activering / Jobmatch

Activering in de wijk en toeleiding naar werk door: activeringsteam Noordwest, Jobcoaching, Leerwerkploeg en Dress for succes.

1.04

Inzet Mitros ten behoeve van leefbaarheid

Leefbaarheidsprojecten voor onder meer de buurtaanpak Zwanenvechtplein en Queeckhovenplein.

1.05

Vlaggendragers

Opsporen en inzetten van 'succesvolle' Zuilenaren en hen als positieve voorbeelden betrekken bij (het organiseren van) activiteiten.

2.01

Casemanagement en buurtbeheer

Begeleiding van bewoners in het herstructureringsproces van het Queeckhovenplein door een casemanager. Daarnaast wordt ingezet op extra buurtbeheerder.

2.02

Intensivering schoolmaatschappelijk werk 2013

Extra uren schoolmaatschappelijk werk op basisscholen.

2.03

Verenigingsmanager en complexmanager Zuilenselaan

Inzet van een professional die verenigingen ondersteunt en de samenwerking en verbinding met de wijk zoekt en realiseert.

2.04

Cultuurplan Zuilen

Talentontwikkeling door middel van culturele activiteiten.

2.05

Leefbaarheid en buurtbeheer

Diverse projecten op het gebied van leefbaarheid en inzet buurtbeheer.

2.06

Portiekaanpak Zwanenvechtplein

Het voeren van huis-aan-huisgesprekken om te horen wat er leeft bij bewoners. In de buurtaanpakken wordt samen met professionals gewerkt aan het verbeteren van het woon- en leefklimaat.

3.01

Straatcoaches

Straatcoaches vullen de leemte op tussen jongerenwerk en politie.

3.02

Aanpak jongeren bij strafbare feiten (groepsaanpak) en begeleiding van jongeren en hun gezinnen na detentie

Integrale aanpak vanuit het Veiligheidshuis met dwang- en drangmaatregelen bij strafbare feiten gepleegd door jongeren. Met eventueel opvang na detentie.

3.03

Extra jongerenactiviteiten, jongerencoaching en Veilige Vindplaats

Extra inzet op diverse projecten ten behoeve van jongeren en het terugdringen van jongerenoverlast. O.a. Jongerenbus, jongerenwerk binnenskamers en wijkenvoetbal.

4.01

Gezondheidsbevordering

Activiteiten ter bevordering van de gezondheid: depressiepreventie, jongeren op gezond gewicht, zorgoverleg en beweegmakelaar jeugd, volwassenen en ouderen.

4.02

Aanpak kindermishandeling en huiselijk geweld

De GG&GD spant zich in om samen met politie, welzijnsinstellingen en scholen kindermishandeling en huiselijk geweld eerder te signaleren en aan te pakken.

4.03

Hulpverlening multiproblemgezinnen en teamcasemanagement

Inzet op hulpverlening aan multiproblemgezinnen: één plan per gezin, betere afstemming en samenwerking hulpverleners.


51

Bijlage 5 Overzicht projecten wijkactieprogramma 2012-2013 Hoograven 4.05

4.05

Meedoen op straat en jeugdopbouwwerk

Bredeschool, ouderparticipatie en vreedzame wijk


Actief spelen met kinderen op verschillende pleinen in Zuilen-Oost. Ouders worden betrokken en probleemkinderen kunnen vroegtijdig worden gesignaleerd. Jeugdopbouwwerk heeft contact met kinderen en ouders over wensen en behoeften en komt samen met hen tot (creatieve) oplossingen Voortzetten van Bredeschoolactiviteiten op basisscholen: samenhangend aanbod van onderwijs, sport, zorg, vrije tijd, voor kinderen en hun ouders. Gericht op bestrijden en voorkomen van onderwijsachterstanden.

WAP-nr

Projectnaam Hoograven

Omschrijving

1.01

Extra bredeschoolactiviteiten Noord en Zuid

Extra bijdrage voor naschoolse activiteiten, sportinzet, cultuureducatie, school in de wereld en talentontwikkeling.

1.02

Extra wijkfuncties op de bredeschoollocatie St. Jan de Doper

Bijdrage aan de realisatie van een gymzaal als onderdeel van de nieuwbouw van het naastgelegen gezondheidscentrum.

1.03

Extra schoolmaatschappelijk werk

Uitbreiden van de urenformatie schoolmaatschappelijk werk.

1.04

Extra opvoedingsactiviteiten/Homestart

Extra inzet ten behoeve van multiproblemgezinnen o.a. Home start en cursusaanbod voor ouders.

1.05

Activeringsteam Hoograven

Bijdrage aan inzet activeringsteam Hoograven ter versterking van de arbeidsparticipatie.

1.06

Concreet activeringsaanbod Hoograven: Doe Mee

Cofinanciering van de samengevoegde wijkprojecten Doe Mee

2.01

Community aanpak en Hoograven Invites You

Voortzetten van het versterken van mogelijkheden en potenties voor het projectgebied en haar bewoners.

2.02

Extra inzet integraal buurtbeheer; maatwerk per buurt

Bijdrage aan het stimuleren en faciliteren van initiatieven van burgers.

2.03

Programma gezond gewicht 0-12 jaar

Kinderen en ouders met een lage sociaaleconomische status worden bewust gemaakt van de voordelen van een gezond voeding- en bewegingspatroon. Cofinanciering wijkprojectleider Gezond gewicht Hoograven

2.04

Extra communicatieactiviteiten

Bijdrage aan communicatieactiviteiten Hoograven in de lift.


53

Colofon Deze voortgangsrapportage wordt verspreid onder professionals en betrokkenen, werkzaam in de Utrechtse krachtwijken. Uitgave Teksten Fotografie Vormgeving Drukwerk juli 2013

Gemeente Utrecht, Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling Zonder Omhaal en gemeente Utrecht Zonder Omhaal, Henni Bunnik (pag. 6, 10 en 40) en Ruth Catsburg (pag. 32) Smaak ontwerpers De Bondt grafimedia communicatie bv


56

Voortgangsrapportage. programma krachtwijken

Recommend Documents